Marike Wabbijn Internist-nefroloog/acuut geneeskundige Ikazia Ziekenhuis

Transcriptie

1 Marike Wabbijn Internist-nefroloog/acuut geneeskundige Ikazia Ziekenhuis

2 Nierschade bij diabetes en vaatlijden Wat is nierfunctie? Wanneer is er sprake van nierschade? Wanneer is er sprake van nierfunctieverlies? Wat kun je doen?

3 Wat is nierfunctie?

4 Meten van nierfunctie Bloed: Hb, MCV, Na, K, kreat, ureum, bicarbonaat, ph, osmol, urinezuur, Ca, fosfaat, glucose Urine: AO en sediment, glucose, eiwit, microalbumine, bacterien, ketonen etc

5 Klaring (gemeten vs geschat): Klaring is in feite de mate van vervuiling Gemeten Glomerulaire filtratie snelheid (GFR) Renal plasma flow (RPF) Geschat Cockcroft-Gault (CG) modification of diet in renal disease (MDRD) estimated GFR (egfr)

6 We werken met een schatting

7 Valkuilen bij schatting Afhankelijk van dieet en lichaamssamenstelling Beïnvloeding door tubulaire excretie Berekend voor bepaalde bevolkingsgroepen Hele jonge en hele oude leeftijd: teveel invloed Afhankelijk van ras Onbetrouwbaar in de zwangerschap

8 Nierinsufficientie of nierfalen: 5 stadia

9 Chronische nierinsufficientie Filmpje

10 Nierfunctie bepalen: Waarom? Hoe vaak? En door wie? Relatie met prognose, mortaliteit Relatie met comorbiditeit: hart- en vaatziekten Frequentie afhankelijk van de onderliggende ziekte Vaak door de huisarts, later door internist-nefroloog

11 Nierziekte versus nierfalen Nierziekte aandoening van nierweefsel aangeboren of verworven Aangeboren (cystenieren, syndroom van Alport) Verworven Proteinurie (nefrotisch) of hematurie (nefritisch) Nierschade secundair aan een andere aandoening Nierfalen: alle nierfunctie < 60 ml/min/1.73m2

12 Betekenis albuminurie? Eerste teken van diabetische nefropathie Vroeg teken van non-diabetische nierziekte Albuminurie heeft een grotere all cause mortality dan alle afzonderlijke risicofactoren Met andere woorden

13 Albuminurie wil je nie

14 Oorzaken albuminurie Diabetes Hypertensie Vaatlijden Gevolg van nierziekten (blijvende schade?) Lifestyle (cholesterol, roken, overgewicht)

15 Indeling albuminurie

16 Risico Factoren voor Nierziekten in Diabetes Lipiden Ethniciteit Levensstijl Overeten Atherosclerose Leeftijd Geslacht Roken Glykemisch controle Hypertensie Voornaamste voorspellers Renale Risico 1. Albuminurie 2. Glykemische controle 3. Hypertensie Young BA et al., Diabetes Care. 2003;26(8): Ravid M et al., Arch Intern Med. 1998;158(9): Gall MA et al., BMJ. 1997;314(7083):

17 DM2: tijdsbeloop nierschade Strippoli et al. J Nephrol 2003;16:

18 Nierschade Primaire diagnose voor patiënten die starten met dialyse Bron: United States Renal Data System. Annual data report. 2000,

19 LTA: chronische nierschade Patiënten > 65 jaar egfr > 60 ml/min/1,73m 2 egfr 45 to 60 ml/min/1,73m 2 egfr 30 tot 45 ml/min/1,73m 2 egfr < 30 ml/min/1,73m 2 Normo/micro-albuminurie Macro-albuminurie Patiënten < 65 jaar egfr > 60 ml/min/1,73m 2 egfr 45 to 60 ml/min/1,73m 2 egfr 30 tot 45 ml/min/1,73m 2 egfr < 30 ml/min/1,73m 2 begeleiding in de eerste lijn : consultatie nefroloog : verwijzing naar de tweede lijn

20 Voorkomen beter dan genezen! Gebruik ACE of ATII bij hypertensie en patienten met microalbuminurie Zeer nabije toekomst: Gebruik DDP-4 en SGLT2-i in diabeten Stop zo mogelijk de protonpompremmer Stop NSAIDs (waarschuw voor OTC!) Pas medicatie aan aan nierfunctie! NIET WACHTEN, METEEN ACTIE

21 Rol van de zoutbeperking?

22 Rol zoutbeperking DOEN (simpel, goedkoop, doeltreffend) 6 gram keukenzout/dag Grip op zout De ongezouten waarheid Thuis bekijken via Youtube Broodje gezond zout

23 Onze verantwoordelijkheid? Shared decision making - Informeer volledig en correct (op gepast niveau) - Wees duidelijk (soms streng) - EIGEN verantwoordelijkheid

24 Adviezen voor de praktijk Snelheid van afname van de nierfunctie: Voorspellen tijd van dialyse Evaluatie effecten van gepleegde interventies Hoe? frequente bepaling nierfunctie Bepaling wel/niet beïnvloedbare factoren op de nierfunctie Interventies met gunstige invloed op de nierfunctie: Normoglycemie: HbA1C < 53 mmol/mol of < 63 mmol/mol (NHG diabetes) Normotensie: streef < 130/90 mmhg (bij proteinurie: < 120/80) Gebruik ACE of ATII, doseer zo hoog mogelijk, controleer nierfunctie Zoutbeperking Stoppen met roken

25 Adviezen voor de praktijk 2 Interventies met mogelijke gunstige invloed op GFR: Dislipidemie behandelen Anemie behandelen Streef naar BMI Zoutbeperking 6 gram keukenzout/dag (grip op zout) Inspanning opvoeren naar min 5x per week 30 min Voorkomen acute verslechtering: Geen volumedepletie (voldoende vochtintake!) Röntgencontrast beperken Voorzichtig met antibiotica Geen NSAIDs of COX-2 remmers (bij jicht: prednison!) Denk aan obstructie: prostaathypertrofie, blaasretentie

26 Tools App: Nierdosering (KNMP) Online: Zoutmeter (nierstichting) Kruidenwijzer (nierstichting) Recepten minder zout Youtube (broodje gezond, osmosis) Papier: Voorlichtingsmateriaal nierstichting Kookboek SpiceWise

27 En dan nog.. Zwangerschap Pre-conceptionele counseling bij alle dames met diabetes, hypertensie, micro- en macroalbuminurie Therapieswitch VOOR staken anti-conceptie Indien zwanger: niet alleen de Gyn, maar ook de internist!

28 Hoe gezouten ben jij???