Belangrijkste ideeën/concepten uit OS, incl. proces

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Belangrijkste ideeën/concepten uit OS, incl. proces"

Transcriptie

1 Operating System Overview (Hfst 2) Wat is een OS? Wat was een OS? Evolutie van OS. OS als virtuele machine OS als beheerder van hulpbronnen (resources) Belangrijkste ideeën/concepten uit OS, incl. proces

2 End User Programmer Application Programs Utilities Operating- System Designer Operating System Computer Hardware Figure 2.1 Layers and Views of a Computer System

3 Wat is/doet een OS? Twee gezichtspunten: Een gebruiker ziet OS via een GUI/Desktop, voor beheren files, opstarten applicaties meerdere tegelijk, aansturen randapparatuur en, in UNIX/Linux world, via een shell. Een programmeur ziet OS als een library (API) van systems calls, voor beheren files, opstarten processen, aansturen randapparatuur.

4 Wat is een Operating System? Andere gezichtpunten: 1. Virtuele machine (Abstractie!) een user/computer interface (van system calls) maakt computer makkelijker te gebruiken: abstractie van low-level details standaard interface - portability 2. Resource beheerder gecontroleerd en efficiënt beheer van gedeelde resources 3. een programma dat zelf resources verbruikt

5 OS als Interface OS biedt een API van system calls, dwz interface dat abstraheert van onderliggende details Bijv. POSIX, Win32API Programma s gebouwd mbv programmeertaal + deze API Maar: de resources die deze interface verbergt worden gedeeld

6 Nadelen van Abstracties Verlies van expressiviteit efficiëntie NB: de standaard bezwaren tegen elke vorm van abstractie Maar: voordelen van abstractie winnen uiteindelijk!

7 OS versus Applicaties/Utilities Over grens van OS valt te twisten. Bijvoorbeeld UNIX beschouwt X-Windows GUI als aparte utility, Windows Win32API omvat de GUI webbrowser?

8 Doel van OS 1. handigheid in gebruik 2. efficiëntie 3. mogelijkheid tot evolutie, in reactie op nieuwe hardware nieuwe services repareren van fouten (oftewel: goede abstracties)

9 Services Verzorgd door OS (Calls) programma executie toegang tot I/O devices gecontroleerde toegang tot files gecontroleerde toegang tot het systeem error detection en response accounting

10 Resources Beheerd door OS processoren geheugen timers disks terminals tape drives network interfaces printers, bandbreedte, enz

11 Wat Maakt OS Ingewikkeld? OS is groot programma Windows XP: 40M LOC, Windows 50M, OS X 80M, FEDORA 200 M (kernel 12 M) Contrast: kernel Minix3 6K! concurrency & asynchrony Bijv. I/O apparaten parallel met CPU en onderbreken CPU Resources gedeeld door verschillende partijen...

12 Wat maakt OS s Interessant? Zien hoe goede concepten oplossing bieden voor theoretische en/of practische problemen Bijv. proces, file systeem,... Variëteit aan uitdagende problemen die opgelost moeten worden Voortdurende snelle veranderingen, Actualiteit (bijv Android, iphoneos, Windows8) Heetgebakerde discussies tussen Linux/Apple/Windows gebruikers...

13 Belangrijkste Resultaten Processen Proces = programma in executie en bijbehorende concepten (bijv. mutual exclusion) Memory management (virtual memory) Information protection and security Scheduling and resource management Systeem structuur om complexiteit te beheersen

14 Waarom is Studie OS Nuttig/Belangrijk? algemene opvoeding van informaticus fundament van elk programma belangrijke concepten in informatica ontstonden in OS s bijv. proces, mutual exclusion, deadlock je leert werken met (redeneren over) deze belangrijke concepten case study in opbouw van extreem ingewikkeld stuk software

15 Evolutie van Operating Systems Gestuurd door: Relatieve kosten : Vroeger: hardware duur, menskracht goedkoop Nu: hardware goedkoop, menskracht duur Altijd: Verschillen in snelheid tussen CPU en I/O Mogelijkheden hardware Wensen van gebruikers Mogelijkheden en kosten van networking steeds belangrijker Altijd: efficiënt gebruik van schaarse middelen

16 Evolutie van OS s - jaren 40/50 Geen OS Enkele gebruiker, interactief Interface is de kale hardware Probleem: code om I/O devices aan te sturen Oplossing: OS) subroutine bibliotheek van device drivers (1e primitieve

17 Evolutie van OS s - jaren 60 Probleem: dure machine idle tijdens setup Oplossing: Batch monitor Monitor programma haalt jobs van disk Niet meer interactief, debugging off-line memory protection (voor resident monitor) privileged instructions (voor monitor) timer interrupts

18 Evolutie van OS s - jaren 60 Probleem: CPU sneller dan I/O dure CPU idle tijdens I/O Multi-programming (oftewel Multi-tasking) Draai meerdere jobs, van meerdere users, tegelijk! protection! Memory protection in hardware. memory mananagement OS zelf begint flink wat resources te gebruiken

19 Time (a) Uniprogramming Program A Program B Combined A B Time A B (b) Multiiprogramming with two programs Program A Program B Program C Combined A B Time C A B C (c) Multiiprogramming with three programs Figure 2.5 Multiprogramming Example

20 Evolutie van OS s - jaren 70 Computers worden goedkoper, duur personeel moet wachten op uitvoer batch jobs Timesharing pre-emptive scheduling file systems OS wordt erg ingewikkeld programma Bijv. CTSS, MULTICS, THE, UNIX

21 Some OS Heroes from the Old Days: Corbato, Dijkstra, Thompson, Ritchie

22 Evolutie van OS s - jaren 70 Timeshared systeem met beperkte resources, altijd schaarste. OS moet alles eerlijk verdelen: prioritized scheduling, disk quota, CPU quota,...

23 Evolutie van OS s - jaren 80 Computers worden goedkoop: Ipv multi-user mainframe, PC s voor individuele gebruiker maar met minimale hardware. OS terug naar een subroutine library voorbeeld OS: MS-DOS

24 Evolutie van OS s - jaren 90 Goedkope computers worden krachtiger - graphics mogelijk Netwerken! OS wordt weer ingewikkeld: Herintroductie van multi-tasking memory management controlled access to files... Bijv: OS/2, Windows NT, Unix/Linux

25 Toekomst van OS s Multicore The Internet of Things Virtualisatie Energie Security Cloud computing...???

26 Deze Week LEES hoofdstuk 1 (muv. appendix 1A) hoofdstuk 2 Stel eventuele vragen hierover op volgende college! 19 april: Nog geen werkcollege! Komende Weken 22 mei: Processen & Threads; 26 mei: Eerste werkcollege 29 april & 3 mei: Geen college/werkcollege

A2: Bedrijfssystemen. A2 en PC. Boek. Voorkennis

A2: Bedrijfssystemen. A2 en PC. Boek. Voorkennis A2 en PC De eerste helft van het 2e jaars vak, oude curriculum A2 (Bedrijfssystemen) is het 1e jaars vak, nieuwe curriculum PC (Processen & Concurrency) geworden (ivm. Master/Bachelor gedoe) Erik Poll

Nadere informatie

Erik Poll Martijn Warnier. http://www.cs.kun.nl/~erikpoll/linux

Erik Poll Martijn Warnier. http://www.cs.kun.nl/~erikpoll/linux Introductie Linux/UNIX Erik Poll Martijn Warnier http://www.cs.kun.nl/~erikpoll/linux Concrete doel van vandaag Basisvaardigheden UNIX/Linux werken met de command line shell file beheer proces beheer Betere

Nadere informatie

Hoofdstuk 3: Processen: Beschrijving en Besturing. Wat is een proces? Waarom processen? Wat moet het OS ervoor doen? Is het OS zelf een proces?

Hoofdstuk 3: Processen: Beschrijving en Besturing. Wat is een proces? Waarom processen? Wat moet het OS ervoor doen? Is het OS zelf een proces? Hoofdstuk 3: Processen: Beschrijving en Besturing Wat is een proces? Waarom processen? Wat moet het OS ervoor doen? Is het OS zelf een proces? 1 Wat is een proces? Een proces is een programma in uitvoering

Nadere informatie

Centrale begrippen hoofdstuk 3. Waarom multiprogramming? Vandaag. processen proces state: running, ready, blocked,... Vragen??

Centrale begrippen hoofdstuk 3. Waarom multiprogramming? Vandaag. processen proces state: running, ready, blocked,... Vragen?? Vragen?? Vandaag Hoofdstuk 4: threads (tentamenstof : 4.1 t/m 4.2) Kleine Opgaven 4.1 (niet alleen ja of nee, ook waarom!) en 4.4 inleveren maandag Centrale begrippen hoofdstuk 3 processen proces state:

Nadere informatie

in1671 - Operating System Concepten

in1671 - Operating System Concepten in1671 - Operating System Concepten drs J.W.J. Heijnsdijk Faculteit EWI, kamer 09.280 (Mekelweg 4) tel. 85804 email: Heijnsdijk@ewi.tudelft.nl 2005 1-1 Doel van een Operating System Wat is een Operating

Nadere informatie

in1671 - Operating System Concepten Doel van een Operating System Interrupts 3-Lagen model spooling (Simultaneous Peripheral Operation On Line)

in1671 - Operating System Concepten Doel van een Operating System Interrupts 3-Lagen model spooling (Simultaneous Peripheral Operation On Line) in1671 - Operating System Concepten Doel van een Operating System drs J.W.J. Heijnsdijk Faculteit EWI, kamer 09.280 (Mekelweg 4) tel. 85804 email: Heijnsdijk@ewi.tudelft.nl Wat is een Operating System?

Nadere informatie

IN1805 I - Operating System Concepten

IN1805 I - Operating System Concepten IN1805 I - Operating System Concepten Koen Langendoen email: k.g.langendoen@tudelft.nl 1-1 Praktische Zaken Voorkennis: C + computer systemen College: 7x3 = 5x4 = 5x(wo+do) Tentamen: 2 april + 1 juli Boek

Nadere informatie

Waarmaken van Leibniz s droom

Waarmaken van Leibniz s droom Waarmaken van Leibniz s droom Artificiële intelligentie Communicatie & internet Operating system Economie Computatietheorie & Software Efficiënt productieproces Hardware architectuur Electronica: relais

Nadere informatie

slides3.pdf April 15, 2002 1

slides3.pdf April 15, 2002 1 Wat is een Operating System? CSN CS3 OS structuur en File management Standaard verzameling software voor een computer Besturing/beheer van de computer Gemak voor schrijvers van programma s Standaarden

Nadere informatie

ICT Infrastructuren: Processen en Threads. 18 november 2013 David N. Jansen

ICT Infrastructuren: Processen en Threads. 18 november 2013 David N. Jansen ICT Infrastructuren: Processen en Threads 18 november 2013 David N. Jansen Datum en Ajd van werkcollege na overleg met de aanwezigen: donderdag 8:45 10:30 Leerdoel voor vandaag. Stallings hoofdst 2 4 Hoofddoelen

Nadere informatie

operating system beveiliging

operating system beveiliging De evolutie van operating system beveiliging Erik Poll Digital Security group Radboud Universiteit Nijmegen Moderne Operating Systems? 2 Eerst: geloof in evolutie & vooruitgang Eerste editie Source: http://www.galvin.info/history-of-operating-system-concepts-textbook

Nadere informatie

Les 11: systeemarchitectuur virtuele machines

Les 11: systeemarchitectuur virtuele machines Les 11: systeemarchitectuur virtuele machines Geavanceerde computerarchitectuur Lieven Eeckhout Academiejaar 2008-2009 Universiteit Gent Virtuele machines Motivatie Interfaces Virtualisatie: inleiding

Nadere informatie

Het besturingssysteem of operating system, vaak afgekort tot OS is verantwoordelijk voor de communicatie van de software met de hardware.

Het besturingssysteem of operating system, vaak afgekort tot OS is verantwoordelijk voor de communicatie van de software met de hardware. Het besturingssysteem of operating system, vaak afgekort tot OS is verantwoordelijk voor de communicatie van de software met de hardware. Het vormt een schil tussen de applicatiesoftware en de hardware

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. - is verantwoordelijk voor de communicatie van de software met de hardware.

Hoofdstuk 2. - is verantwoordelijk voor de communicatie van de software met de hardware. Hoofdstuk 2 2.1 systeembeheerprogramma s Werking en functies van besturingssystemen Besturingssysteem/operating systeem(os) - is verantwoordelijk voor de communicatie van de software met de hardware. -

Nadere informatie

slides7.pdf 23 nov

slides7.pdf 23 nov Onderwerpen Operating Systems Inleiding Algemeen 7 Operating Systems Algoritmen Piet van Oostrum Wat is een Operating System? Wat doet een O.S.? Hoe zit een O.S. in elkaar? (in grote lijnen) Wat zijn de

Nadere informatie

Software hoofdstuk 1. 1. Wat is de functie van een besturingssysteem? 2. Welke hoofdtaken heeft het besturingssysteem?

Software hoofdstuk 1. 1. Wat is de functie van een besturingssysteem? 2. Welke hoofdtaken heeft het besturingssysteem? Software hoofdstuk 1 1. Wat is de functie van een besturingssysteem? Een besturingssysteem ( in het Engels operating system of afgekort OS) is een programma (meestal een geheel van samenwerkende programma's)

Nadere informatie

Zelftest Informatica-terminologie

Zelftest Informatica-terminologie Zelftest Informatica-terminologie Document: n0947test.fm 01/07/2015 ABIS Training & Consulting P.O. Box 220 B-3000 Leuven Belgium TRAINING & CONSULTING INTRODUCTIE Deze test is een zelf-test, waarmee u

Nadere informatie

Tim Mallezie Architectuur van besturingssystemen: Vraag A2.

Tim Mallezie Architectuur van besturingssystemen: Vraag A2. Procesbeheer: kenmerken van moderne besturingssystemen. 1. Bespreek de (drie) meest typische kenmerken van moderne besturingssystemen. 2. In hoeverre beantwoorden UNIX, Linux en Windows NT hieraan? Geef

Nadere informatie

Windows Basics. yvan vander sanden. 22 februari 2015

Windows Basics. yvan vander sanden. 22 februari 2015 Windows Basics yvan vander sanden 22 februari 2015 Windows is nog altijd een veel gebruikt operating system. Als technicus moet je bekend zijn met het Windows operating system om gebruikers te kunnen helpen,

Nadere informatie

IN1805 I Operating System Concepten

IN1805 I Operating System Concepten IN1805 I Operating System Concepten Hoofdstuk 12: Mass-storage structure 9-1 Secondary storage (1) voornamelijk disks kleinst leesbare eenheid: sector plaats van een sector volledig bepaald door: drive

Nadere informatie

6,7. Werkstuk door een scholier 2286 woorden 24 januari keer beoordeeld. Informatica. Algemeen

6,7. Werkstuk door een scholier 2286 woorden 24 januari keer beoordeeld. Informatica. Algemeen Werkstuk door een scholier 2286 woorden 24 januari 2004 6,7 90 keer beoordeeld Vak Informatica Algemeen Voordat er besturingssystemen werden uitgevonden, werd de bediening van computers door mensen geregeld

Nadere informatie

Gelijktijdigheid: Wederzijdse Uitsluiting & Synchronisatie Concurrency: Mutual Exclusion & Synchonization (5e ed: 5.1-5.2, Appendix A.

Gelijktijdigheid: Wederzijdse Uitsluiting & Synchronisatie Concurrency: Mutual Exclusion & Synchonization (5e ed: 5.1-5.2, Appendix A. Gelijktijdigheid: Wederzijdse Uitsluiting & Synchronisatie Concurrency: Mutual Exclusion & Synchonization (5e ed: 51-52, Appendix A1) Processes zijn meestal niet onafhankelijk Bijvoorbeeld: 2 processen

Nadere informatie

Windows XP Migratie opties. Bart van Dijk (b.van.dijk@hccnet.nl)

Windows XP Migratie opties. Bart van Dijk (b.van.dijk@hccnet.nl) Windows XP Migratie opties Bart van Dijk (b.van.dijk@hccnet.nl) Windows XP Migratie opties Wat is het probleem met Windows XP De opties te vervanging van Windows XP Migratie naar Linux Mint Probleem met

Nadere informatie

Besturingssystemen Opdracht 1

Besturingssystemen Opdracht 1 Opdracht door een scholier 2585 woorden 14 januari 2007 4,1 11 keer beoordeeld Vak Informatica Besturingssystemen Opdracht 1 Een besturingssysteem (in het Engels operating system of afgekort OS) is het

Nadere informatie

HET BESTURINGSSYSTEEM

HET BESTURINGSSYSTEEM HET BESTURINGSSYSTEEM Een besturingssysteem (ook wel: bedrijfssysteem, in het Engels operating system of afgekort OS) is een programma (meestal een geheel van samenwerkende programma's) dat na het opstarten

Nadere informatie

Een.NET-besturingssysteemtoolkit. Discovering Cosmos. Sijmen J. Mulder

Een.NET-besturingssysteemtoolkit. Discovering Cosmos. Sijmen J. Mulder Een.NET-besturingssysteemtoolkit Discovering Cosmos Sijmen J. Mulder Agenda Boek 1 Cosmos: a very short introduction Boek 2 Modern Operating Systems Pauze Boek 3 The Design and Implementation of the Cosmos

Nadere informatie

Hoe zet u virtualisatie slim in bij forensische onderzoeksomgevingen?

Hoe zet u virtualisatie slim in bij forensische onderzoeksomgevingen? Hoe zet u virtualisatie slim in bij forensische onderzoeksomgevingen? ir. Ronald van Vugt ronald@netwell.eu Aanleiding Deze presentatie is ontstaan naar aanleiding van een nieuw architectuur ontwerp voor

Nadere informatie

Computerarchitectuur en netwerken. Operating System structuur. Files

Computerarchitectuur en netwerken. Operating System structuur. Files Computerarchitectuur en netwerken 3 Operating System structuur Files Lennart Herlaar 13 september 2017 Inhoud 1 Operating Systems structuur system calls kernel / processen 2 Files storage en directory

Nadere informatie

Hoofdstuk 3. Besturingssystemen

Hoofdstuk 3. Besturingssystemen Informatica Deel III Hoofdstuk 3 Besturingssystemen Een besturingssysteem (in het Engels operating system of afgekort OS) is een programma (meestal een geheel van samenwerkende programma's) dat na het

Nadere informatie

SBO Nilda Pinto BASISKENNIS BESTURINGSSYTEMEN (MBI 1) PERIODE MATERIAAL BOEK SOFTWARE VOOR ICT SUPPORT 2 EN 3 (HANS VAN RHEENEN)

SBO Nilda Pinto BASISKENNIS BESTURINGSSYTEMEN (MBI 1) PERIODE MATERIAAL BOEK SOFTWARE VOOR ICT SUPPORT 2 EN 3 (HANS VAN RHEENEN) SBO Nilda Pinto BASISKENNIS BESTURINGSSYTEMEN (MBI 1) PERIODE 1 2017 MATERIAAL BOEK SOFTWARE VOOR ICT SUPPORT 2 EN 3 (HANS VAN RHEENEN) BOEK (1) 1.1 Inleiding 1.2 Belangrijke OS 1.3 OS en Memory 1.4 Onderdelen

Nadere informatie

Virtual Desktop Infrastructure Een alternatief SBC concept? Jacco Bezemer

Virtual Desktop Infrastructure Een alternatief SBC concept? Jacco Bezemer Virtual Desktop Infrastructure Een alternatief SBC concept? Jacco Bezemer Wat ga ik behandelen? Wat is VDI? Voordelen van SBC? VDI versus SBC De voor- en nadelen van VDI De techniek De componenten Use-cases

Nadere informatie

1 Client/Server. 2 Geschiedenis. 3 Toekomst

1 Client/Server. 2 Geschiedenis. 3 Toekomst Deel 1 Inleiding 1 Client/Server 2 Geschiedenis 3 Toekomst Het client-server model is een model voor de samenwerking tussen twee of meer programma's, die zich op verschillende computers kunnen bevinden.

Nadere informatie

Arjen Glas Stage: Viaict. Opdracht virtualisatie I44

Arjen Glas Stage: Viaict. Opdracht virtualisatie I44 Arjen Glas Stage: Viaict Opdracht virtualisatie I44 Inhoud Software... 3 Wat wordt er gevirtualiseerd... 4 Hardware... 6 Opslag... 7 Fouttolerantie. High availability, Scalability... 8 Verdere relevante

Nadere informatie

Software Mobiliteit. UAMS - 6 maart 2001. Theo D'Hondt Lab voor Pogrammeerkunde Vrije Universiteit Brussel http://prog.vub.ac.

Software Mobiliteit. UAMS - 6 maart 2001. Theo D'Hondt Lab voor Pogrammeerkunde Vrije Universiteit Brussel http://prog.vub.ac. Software Mobiliteit Theo D'Hondt Lab voor Pogrammeerkunde Vrije Universiteit Brussel http://prog.vub.ac.be/~tjdhondt p. 1 Overzicht Stelling Objecttechnologie Distributie Mobiliteit Evolutie Besluit p.

Nadere informatie

VMware ThinApp. Application Virtualization Platform that enables complex software to be delivered as self-contained EXE files

VMware ThinApp. Application Virtualization Platform that enables complex software to be delivered as self-contained EXE files VMware ThinApp Application Virtualization Platform that enables complex software to be delivered as self-contained EXE files Edwin Friesen Senior Solution Consultant @ Ictivity B.V. edwin.friesen@ictivity.nl

Nadere informatie

Werkplek anno 2013. De werkplek; maak jij de juiste keuze?

Werkplek anno 2013. De werkplek; maak jij de juiste keuze? Werkplek anno 2013 Welkom Agenda Bas van Dijk & Peter Klix (EIC) Pauze HP Converged infrastructuur Johan Benning Presales consultant HP Diner Wie is wie Bas van Dijk Infrastructuurarchitect Specialisatie

Nadere informatie

Er zijn verschillende OS bv: Microsoft Windows Apple Macintosh Linux-versies/distributies zoals Ubuntu en Knoppix

Er zijn verschillende OS bv: Microsoft Windows Apple Macintosh Linux-versies/distributies zoals Ubuntu en Knoppix Hoofdstuk 2 2.1 Systeembeheerprogramma s Besturingssysteem zorgt voor de communicatie tussen de software en de hardware.er zijn verschillende soorten besturingssystemen voor je pc.een andere naam voor

Nadere informatie

High Performance Computing

High Performance Computing High Performance Computing Kristian Rietveld (krietvel@liacs.nl, kamer 138) Groep Computer Systems - Embedded systems - Specifieke software mappen op specfieke hardware. - Hardware synthesis. - Real-time

Nadere informatie

Applications & Clients

Applications & Clients Applications & Clients APPLICATIONS & CLIENTS OS Financieel Wind ows XP Windows Home of Starter Editions Windows XP Windows Vista Windows Vista Business, Enterprise 32-bits zonder SP, SP1 32-bits Windows

Nadere informatie

1=2720/2725 Operating System Concepten

1=2720/2725 Operating System Concepten TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT Faculteit EWI, Afdeling SCT 1 1 1=2720/2725 Operating System Concepten ^ november 2013, 14.00-17.00 uur. docent: H.J. Sips Dit is een tentamen met 9 open vragen Opgave Punten

Nadere informatie

Uitwerking Tentamen Operating Systems Maandag 15 juni 2015 P1 P2 P3 P4 P5 P1 P3 P5 P4 P2 P1 P3 P5 P3. Opgave 1

Uitwerking Tentamen Operating Systems Maandag 15 juni 2015 P1 P2 P3 P4 P5 P1 P3 P5 P4 P2 P1 P3 P5 P3. Opgave 1 Uitwerking Tentamen Operating Systems Maandag 15 juni 2015 Belangrijk: de gegeven antwoorden vormen één mogelijke uitwerking van het tentamen. Echter zijn er bij vele vragen meerdere correcte antwoorden

Nadere informatie

Memory Management. Virtual Memory. Eisen Memory Management. Verdelen geheugen over meerdere processen

Memory Management. Virtual Memory. Eisen Memory Management. Verdelen geheugen over meerdere processen Memory Management Process control information Entry point to program Process Control Block Verdelen geheugen over meerdere processen Program Branch instruction Virtual Memory Data Reference to data Processen

Nadere informatie

Windows 7 juist nu! Frank Spuls v-fspuls@microsoft.com 11 november 2009

Windows 7 juist nu! Frank Spuls v-fspuls@microsoft.com 11 november 2009 juist nu! Frank Spuls v-fspuls@microsoft.com 11 november 2009 Inspelen op veranderingen Hoofdkantoor Werkenop afstand Mobiele en flexibele medewerkers Bijkantoren 2 Slide 3 Voornaamste conclusies Er is

Nadere informatie

HiveIO Fabric Technical Overview

HiveIO Fabric Technical Overview HiveIO Fabric Technical Overview February 2019 v1.1 HiveIO HiveIO Fabric is een Software Defined Data Center (SDDC) oplossing of anders gezegd een compleet geïntegreerd virtualisatie platform. Dit betekent

Nadere informatie

Van dvd naar webserver. Marcel Nijenhof Marceln@pion.xs4all.nl 18 Juli 2006 http://pion.xs4all.nl/lezingen/centos.pdf

Van dvd naar webserver. Marcel Nijenhof Marceln@pion.xs4all.nl 18 Juli 2006 http://pion.xs4all.nl/lezingen/centos.pdf Van dvd naar webserver Marcel Nijenhof Marceln@pion.xs4all.nl 18 Juli 2006 http://pion.xs4all.nl/lezingen/centos.pdf 1 Indeling Start installatie Wat is linux Wat zijn distributies Geschikte distributies

Nadere informatie

Module I - Informatica

Module I - Informatica Module I - Informatica 1) Iemand wilt een nieuwe auto aanschaffen. Gezien de gestegen brandstofprijzen wil de persoon een auto, die zuinig in brandstofgebruik is. Maak duidelijk hoe de persoon een weloverwogen

Nadere informatie

Stoomboot & de toekomst

Stoomboot & de toekomst Stoomboot & de toekomst W. Verkerke (ATLAS) Wat is stoomboot Gebruikers definitie van concept stoomboot Op basis van gesprekken met ATLAS/LHCb/ALICE/Astro Lokale batch faciliteit met de volgende definierende

Nadere informatie

6 Besturingssystemen. Applicatie Applicatie Applicatie. Operating System. Hardware 1 WAT IS EEN OPERATING SYSTEM?

6 Besturingssystemen. Applicatie Applicatie Applicatie. Operating System. Hardware 1 WAT IS EEN OPERATING SYSTEM? Hoofdstuk 6 Besturingssystemen 6.1 6 Besturingssystemen 1 WAT IS EEN OPERATING SYSTEM? Een computer zonder besturingssysteem is slechts een systeemkast gevuld met onderdelen verbonden door kabels. Je kunt

Nadere informatie

Technische Specificaties nieuwe Unix Applikaties

Technische Specificaties nieuwe Unix Applikaties Technische Specificaties nieuwe Unix Applikaties In 2010 werden 7 Unix servers geconsolideerd naar een nieuwe Unix omgeving, waar gebruik gemaakt wordt van srp s (vergelijkbaar met zone, of container).

Nadere informatie

Applications & Clients

Applications & Clients Applications & Clients APPLICATIONS & CLIENTS OS Financieel Wind ows XP Windows Home of Starter Editions Windows XP Windows Vista Windows Vista Business, Enterprise 32-bits zonder SP, SP1 32-bits Windows

Nadere informatie

High Performance Computing

High Performance Computing High Performance Computing Kristian Rietveld (krietvel@liacs.nl, kamer 138) Groep Computer Systems High-Performance Computing Optimizing compilers (generieke codes, maar ook specifieke rekenkernels). Parallel

Nadere informatie

informatica. hardware. overzicht. moederbord CPU RAM GPU architectuur (vwo)

informatica. hardware. overzicht. moederbord CPU RAM GPU architectuur (vwo) informatica hardware overzicht moederbord CPU RAM GPU architectuur (vwo) 1 moederbord basis van de computer componenten & aansluitingen chipset Northbridge (snel) Southbridge ("traag") bussen FSB/HTB moederbord

Nadere informatie

Machinevirtualisatie. Raphael kena Poss Universiteit van Amsterdam. Besturingsystemen

Machinevirtualisatie. Raphael kena Poss Universiteit van Amsterdam. Besturingsystemen Machinevirtualisatie Raphael kena Poss Universiteit van Amsterdam Besturingsystemen 1 vandaag... zal je leren: wat machinevirtualisatie is waarvoor het wordt gebruikt hoe het werkt het verschil tussen

Nadere informatie

Voltijdse dagopleiding netwerkbeheerder

Voltijdse dagopleiding netwerkbeheerder Voltijdse dagopleiding netwerkbeheerder Kies je voor een opleiding bij SYNTRA Midden-Vlaanderen, dan kan je rekenen op een professionele opleiding die steeds vertrekt vanuit de praktijk. Je krijgt les

Nadere informatie

Windows Configuratie. yvan vander sanden. 8 maart 2015

Windows Configuratie. yvan vander sanden. 8 maart 2015 Windows Configuratie yvan vander sanden 8 maart 2015 Windows bevat veel configuratiemogelijkheden die je als IT-er kan aanpassen. De meeste instellingen zijn standaard al ok, maar het kan gebeuren dat

Nadere informatie

Vakinhoudelijke uitwerking Keuzevak Applicatieontwikkeling van het profiel MVI vmbo beroepsgericht

Vakinhoudelijke uitwerking Keuzevak Applicatieontwikkeling van het profiel MVI vmbo beroepsgericht Vakinhoudelijke uitwerking Keuzevak Applicatieontwikkeling van het profiel MVI vmbo beroepsgericht Deze vakinhoudelijke uitwerking is ontwikkeld door het Redactieteam van de Schooleamenbank vmbo voor dit

Nadere informatie

Monitoring & Rapportage

Monitoring & Rapportage Monitoring & Rapportage Meer grip op en begrip van de omgeving Door :Tauvic Ritter Waar staan we voor Doel voor AO - Services Monitoring Alles onder controlle hebben Incidenten effectief afhandelen Rustig

Nadere informatie

VMWORLD 2011 US WRAP

VMWORLD 2011 US WRAP VMWORLD 2011 US WRAP UP VIKTOR VAN DEN BERG MARCEL VAN OS WELKOM ELKOM & A & AGENDA Viktor van den Berg, Dutch VMUG Leader Marcel van Os, Senior Technical Trainer @ XTG Agenda VMUG Update (Viktor) VMware

Nadere informatie

Installatie handleiding

Installatie handleiding Installatie handleiding Pagina 2 van 7 1 Inleiding Vanwege de zeer uitgebreide elektronica op Porsche voertuigen is het noodzakelijk dat de diagnosesoftware enorm snel evolueert. De installatie en verdere

Nadere informatie

Developers vs... (Dev, biz & tech) Harmen de Ruiter. Stichting An Meaisín Dénártha

Developers vs... (Dev, biz & tech) Harmen de Ruiter. Stichting An Meaisín Dénártha Developers vs... (Dev, biz & tech) Harmen de Ruiter Stichting An Meaisín Dénártha Waarom deze talk Hoe word je een betere developer? Kennis Kennis infra Kennis Kennis van je programmeertaal (!) van de

Nadere informatie

Ubuntu Release Party welkom @ XTG 11/23/12 1

Ubuntu Release Party welkom @ XTG 11/23/12 1 Ubuntu Release Party welkom @ XTG 11/23/12 1 Welkom! Xpert in virtualization technology Kenniscentrum op gebied van virtualisatie: VMware, Citrix, Linux Microsoft... LPI Approved Training Partner Guru

Nadere informatie

Computerarchitectuur en netwerken Toets 1 4 okt

Computerarchitectuur en netwerken Toets 1 4 okt 11.00 13.00 De open vragen moet je beantwoorden op tentamenpapier. De multiple-choice antwoorden moet je op het vragenblad invullen in de rechtervakjes en dat blad inleveren. Schrijf je naam, studentnummer

Nadere informatie

Cloud Computing: Met HPC in de wolken Ron Trompert

Cloud Computing: Met HPC in de wolken Ron Trompert Cloud Computing: Met HPC in de wolken Ron Trompert Wat is Cloud computing Voorbeelden Cloud Soorten Cloud SaaS (Software as a Service) Software die als een dienst wordt aangeboden, bijv. google calendar,

Nadere informatie

Onderzoek Migratie Windows NT voor Wegontwerpafdelingen in Rijkswaterstaat

Onderzoek Migratie Windows NT voor Wegontwerpafdelingen in Rijkswaterstaat C8108 BIBLIOTHEEK Bouwdienst Rijkswaterstaat Postbus 20.000 3502 LA Utrecht Onderzoek Migratie Windows NT voor Wegontwerpafdelingen in Rijkswaterstaat Keuze voor Windows NT BIBLIOTHEEK BOUWOiENST RI.IKSWATERSTAAT

Nadere informatie

Conclusies over semaforen

Conclusies over semaforen Conclusies over semaforen gebruik semaforen is subtiel signal & wait operaties, en access van shared data, op allerlei plekken in de code Kan dit niet handiger? Dwz: zijn er geen betere abstracties? Ja:

Nadere informatie

Viktor van den Berg. Xpert Training Group VMware Authorized Training Center Citrix Authorized Learning Center Microsoft CPLS Eigen datacenter

Viktor van den Berg. Xpert Training Group VMware Authorized Training Center Citrix Authorized Learning Center Microsoft CPLS Eigen datacenter VIRTUALISATIE IRTUALISATIE & C...EEN EEN INTRODUCTIE & CLOUD COMPUTING VIKTOR VAN DEN BERG (XTG) INTRODUCTIE Viktor van den Berg VMware Certified Instructor Product Manager VMware Trainingen Dutch VMUG

Nadere informatie

Zelftest Java concepten

Zelftest Java concepten Zelftest Java concepten Document: n0838test.fm 22/03/2012 ABIS Training & Consulting P.O. Box 220 B-3000 Leuven Belgium TRAINING & CONSULTING INLEIDING BIJ DE ZELFTEST JAVA CONCEPTEN Om de voorkennis nodig

Nadere informatie

Welkom bij IT-Workz. Etten-Leur, 16 november 2010. Altijd en overal werken en leren. Applicatie en Desktop Delivery met Quest vworkspace

Welkom bij IT-Workz. Etten-Leur, 16 november 2010. Altijd en overal werken en leren. Applicatie en Desktop Delivery met Quest vworkspace Welkom bij IT-Workz Altijd en overal werken en leren Applicatie en Desktop Delivery met Quest vworkspace Etten-Leur, 16 november 2010 IT-Workz is de verzelfstandigde Dienst ICT van het ROC West-Brabant.

Nadere informatie

High Availability & Disaster Recovery

High Availability & Disaster Recovery Disaster Recovery Problematiek en denkpistes voor oplossingen Cevi Usernamiddag 8 december 2009 9 december 2009 Cevi bedrijfspresentatie High Availability & Disaster Recovery Een theoretische benadering

Nadere informatie

Het begrip 'Proces' Proces-toestand

Het begrip 'Proces' Proces-toestand Het begrip 'Proces' Een proces is de uitvoering van een programma Bij een proces hoort een programma (de code) Program Counter (Instructiewijzer) stack data (data sectie) twee of meer processen kunnen

Nadere informatie

Computerarchitectuur en Netwerken. Computerarchitectuur

Computerarchitectuur en Netwerken. Computerarchitectuur Computerarchitectuur en Netwerken 1 Computerarchitectuur Lennart Herlaar 2 september 2015 Opbouw van het vak Eerst (6 keer) over de opbouw van computer en operating system Collegedictaat Systeemarchitectuur

Nadere informatie

Ictivity Een vreemde eend in de bijt

Ictivity Een vreemde eend in de bijt Ictivity Een vreemde eend in de bijt De virtuele wereld Alles is tegenwoordig virtueel. Virtueel hondje Tamagotchi, virtueel huisdiertje Virtuele huisvrouw Agenda Welke vijf soorten virtualisatie zijn

Nadere informatie

Geheugenbeheer. ICT Infrastructuren 2 december 2013

Geheugenbeheer. ICT Infrastructuren 2 december 2013 Geheugenbeheer ICT Infrastructuren 2 december 2013 Doelen van geheugenbeheer Reloca>e (flexibel gebruik van geheugen) Bescherming Gedeeld/gemeenschappelijk geheugen Logische indeling van procesonderdelen

Nadere informatie

Alphatronics. e-id toegangscontrole in containerparken. www.alphatronics.be. Innovators in access technology

Alphatronics. e-id toegangscontrole in containerparken. www.alphatronics.be. Innovators in access technology Alphatronics e-id toegangscontrole in containerparken Locatie Antwerpen Gent Brussel Alphatronics nv Industriezone E17/3 Brandstraat 8a 9160 Lokeren Tel +32 9 253 54 49 Fax +32 9 253 53 68 Info@alphatronics.be

Nadere informatie

VMware View 4.5 een overview. Eline Klooster Technical Trainer e.klooster@xtg.nl

VMware View 4.5 een overview. Eline Klooster Technical Trainer e.klooster@xtg.nl VMware View 4.5 een overview Eline Klooster Technical Trainer e.klooster@xtg.nl Eline Klooster Xpert Training Group VMware Authorized Training Center Citrix Authorized Learning Center Microsoft CPLS Eigen

Nadere informatie

Virtualisatie. en KVM. Oscar Buse 14 februari 2017 NLUG

Virtualisatie. en KVM. Oscar Buse 14 februari 2017 NLUG Virtualisatie en KVM Oscar Buse 14 februari 2017 NLUG Overzicht onderwerpen Terminologie. Historie. Definitie van virtualisatie? KVM, QEMU en libvirt. KVM - command line en grafisch. Virtuele netwerken.

Nadere informatie

Wat is JAVA? Peter van Rijn

Wat is JAVA? Peter van Rijn Wat is JAVA? Peter van Rijn Wat is JAVA? een concept een platform een ontwikkelomgeving een mentaliteit 2 Het ontstaan van JAVA Patrick Naughton ergernis over de verschillende programma bibliotheken schrijft

Nadere informatie

Productbeschrijving FileCloud

Productbeschrijving FileCloud Productbeschrijving FileCloud Productbeschrijving FileCloud Met behulp van sevenp FileCloud heeft u, vanaf elk apparaat, toegang tot uw centraal opgeslagen bestanden en kunt u deze delen met anderen. FileCloud

Nadere informatie

Voorkennis: C, basiskennis microprocessoren (bij voorkeur ARM7 processor)

Voorkennis: C, basiskennis microprocessoren (bij voorkeur ARM7 processor) Real Time Operating Systems (RTOS) Voorkennis: C, basiskennis microprocessoren (bij voorkeur ARM7 processor) Kennis nodig voor: Operating systems Niveau: inleidend Diplomavoorwaarde: bachelor, schakelprogramma

Nadere informatie

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica Examen Operating Systemen (2R230) op vrijdag 26 augustus 2005, 14.00-17.00 uur. Het tentamen bestaat uit drie delen die apart worden

Nadere informatie

SaaS en cloud computing: in de mist of in de wolken? Karin Zwiggelaar, partner 20 september 2010

SaaS en cloud computing: in de mist of in de wolken? Karin Zwiggelaar, partner 20 september 2010 SaaS en cloud computing: in de mist of in de wolken? Karin Zwiggelaar, partner 20 september 2010 We staan aan de vooravond van de volgende Internetrevolutie De klassieke werkwijze van organisaties zal

Nadere informatie

i ll take off to the cloud

i ll take off to the cloud i ll take off to the cloud Webbased applicaties gebouwd door ILE programmeurs Gepresenteerd door: Drs. Martijn van Breden Lead software architect Pantheon Automatisering 26-4-2017 1 Historie Pantheon Ontstaan

Nadere informatie

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica Examen Operating Systemen (2R230) op dinsdag 27 juni 2006, 14.00-17.00 uur. Het tentamen bestaat uit drie delen die apart worden ingeleverd.

Nadere informatie

Virtual Desktop Infrastructure in het Onderwijs

Virtual Desktop Infrastructure in het Onderwijs Virtual Desktop Infrastructure in het Onderwijs Sprekers: Penta college CSG MDCS Demo Scense Leo Smit Raymond Drielinger Dennis van Eijk Agenda Het PENTA college CSG Huidige situatie Toekomst van het

Nadere informatie

Van Small Business Server naar Cloud Small Business Services. Uw vertrouwde Small Business Server in de cloud

Van Small Business Server naar Cloud Small Business Services. Uw vertrouwde Small Business Server in de cloud Van Small Business Server naar Cloud Small Business Services Uw vertrouwde Small Business Server in de cloud Oud scenario - Small Business Server 2011 Waarom afscheid nemen? Alweer 6(!) jaar oud Kans op

Nadere informatie

CPU scheduling : introductie

CPU scheduling : introductie CPU scheduling : introductie CPU scheduling nodig bij multiprogrammering doel: een zo hoog mogelijke CPU-bezetting, bij tevreden gebruikers proces bestaat uit afwisselend CPU-bursts en I/O-bursts lengte

Nadere informatie

STORAGE AUTOMATION IT MANAGEMENT & OPTIMIZATION DATAGROEI DE BAAS MET EXTREEM BEHEERGEMAK DOOR AUTOMATISERING EN VIRTUALISATIE

STORAGE AUTOMATION IT MANAGEMENT & OPTIMIZATION DATAGROEI DE BAAS MET EXTREEM BEHEERGEMAK DOOR AUTOMATISERING EN VIRTUALISATIE IT MANAGEMENT & OPTIMIZATION STORAGE AUTOMATION DATAGROEI DE BAAS MET EXTREEM BEHEERGEMAK DOOR AUTOMATISERING EN VIRTUALISATIE EEN EFFECTIEVE EN KOSTENEFFICIËNTE OPLOSSING VOOR DATAGROEI De druk op systeembeheerders

Nadere informatie

' Het tentamen is gesloten boek, dus het is niet toegestaan om het tekstboek, slides of eigen gemaakte aantekeningen te gebruiken.

' Het tentamen is gesloten boek, dus het is niet toegestaan om het tekstboek, slides of eigen gemaakte aantekeningen te gebruiken. Tentamen Operating Systems Dinsdag 14 juni 2016,10:00-13:00 Examinator: dr. K. F. D. Rietveld ' Het tentamen is gesloten boek, dus het is niet toegestaan om het tekstboek, slides of eigen gemaakte aantekeningen

Nadere informatie

Ontwikkelingen in SMB/CIFS

Ontwikkelingen in SMB/CIFS Ontwikkelingen in SMB/CIFS Jelmer Vernooij Samba Team jelmer@samba.org Mei 2004 1 Jelmer Vernooij Samba ontwikkelaar en teamlid Mede-auteur en editor van The Samba HOWTO Collection and Reference Guide

Nadere informatie

The OSI Reference Model

The OSI Reference Model Telematica Applicatielaag Hoofdstuk 16, 17 Applicatielaag 4Bevat alle toepassingen die van het netwerk gebruik maken n E-mail n Elektronisch nieuws n WWW n EDI (Electronic Data Interchange) n Napster,

Nadere informatie

Technische Productlijn

Technische Productlijn Technische Productlijn Serversoftware Citrix Datum laatste bijwerking: oktober 2006 Cevi NV 2006 Inhoud 1 Kernfuncties 2 Aanvullende functies 3 Geïntegreerde modules 1 Kernfuncties Server Based Computing

Nadere informatie

Agenda. doelstelling situering voor- en nadelen functionaliteit opbouw voorwaarden besluitvorming

Agenda. doelstelling situering voor- en nadelen functionaliteit opbouw voorwaarden besluitvorming 12/10/2010 1 Agenda doelstelling situering voor- en nadelen functionaliteit opbouw voorwaarden besluitvorming 2 doelstelling (nood aan) Windows 2008R2 situeren overzicht geven functionaliteit praktische

Nadere informatie

Onverwachte voordelen van Server Virtualisatie

Onverwachte voordelen van Server Virtualisatie Onverwachte voordelen van Server Virtualisatie Ronald van Vugt NetWell ronald@netwell.info www.netwell.info Herkent u dit? Of u vandaag nog twee servers beschikbaar wilt stellen Geen goede testomgeving

Nadere informatie

HPC CLOUD INTRODUCTIE. Jan$Bot,$SURFsara$ 15$oktober$2015$

HPC CLOUD INTRODUCTIE. Jan$Bot,$SURFsara$ 15$oktober$2015$ HPC CLOUD INTRODUCTIE Jan$Bot,$SURFsara$ 15$oktober$2015$ Iets over jullie Doel van vandaag Introductie van het nieuwe HPC Cloud Kweken van een gezamelijk vocabulaire [S4R] Gelegenheid tot netwerken De

Nadere informatie

In deze les staan we stil bij verschillende soorten software:

In deze les staan we stil bij verschillende soorten software: Les B-07 Software In deze les staan we stil bij verschillende soorten software: - systeemsoftware - applicatiesoftware - embedded software 7.1 Inleiding systeemsoftware Allereerst zullen we ons bezighouden

Nadere informatie

Windows 10. 2015 Training voor 50-plussers. PC50plus trainingen Eikbosserweg 52 1214AK Hilversum tel: 035 6213701 info@pc50plus.nl www.pc50plus.

Windows 10. 2015 Training voor 50-plussers. PC50plus trainingen Eikbosserweg 52 1214AK Hilversum tel: 035 6213701 info@pc50plus.nl www.pc50plus. 2015 Training voor 50-plussers PC50plus trainingen Eikbosserweg 52 1214AK Hilversum tel: 035 6213701 info@pc50plus.nl www.pc50plus.nl Windows 10 TRAINING VOOR 50- PLUSSERS Inhoud opgave. Pagina 01-0 7

Nadere informatie

studievaardigheden studentassistent: Alice de Vries alice-de-vries@hotmail werkcollege / practicum

studievaardigheden studentassistent: Alice de Vries alice-de-vries@hotmail werkcollege / practicum studievaardigheden studentassistent: Alice de Vries alice-de-vries@hotmail werkcollege / practicum Hendrik Jan Hoogeboom h.j.hoogeboom@liacs.leidenuniv paleistuin (computers) tijd 10.45 15.00 studievaardigheden

Nadere informatie

Vergelijkende test Android PC s (TV Boxen)

Vergelijkende test Android PC s (TV Boxen) Vergelijkende test Android PC s (TV Boxen) Vergelijkende test Androidpc.nl 17 november 215 Pagina 1 Inhoud Inleiding... 3 De AnTuTu totaalscore... 3 UX score... 5 RAM score... 7 CPU: Processor... 8 GPU

Nadere informatie

DB architectuur. joost.vennekens@denayer.wenk.be

DB architectuur. joost.vennekens@denayer.wenk.be DB architectuur joost.vennekens@denayer.wenk.be DB - logisch perspectief - DB - fysisch perspectief - DBMS Fysische details van databank beheren Zodat gebruiker zich enkel om logische perspectief moet

Nadere informatie