Jaarverslag Expertisecentrum Kind & Ontwikkeling

Transcriptie

1 Jaarverslag 2007 Expertisecentrum Kind & Ontwikkeling

2 Colofon Jaarverslag Expertisecentrum Kind & Ontwikkeling Februari 2008 Uitgave: Foto s: Tekst: Website: Expertisecentrum Kind & Ontwikkeling Lutmastraat GX Amsterdam Gijs & Tom Susan Osterop Met dank aan input van de werkgroepleden en het bestuur van het Expertisecentrum Kind & Ontwikkeling. Het Expertisecentrum Kind & Ontwikkeling wordt mogelijk gemaakt door steun van het Nationaal Revalidatie Fonds en de stichting Fonds voor het Dove en Slechthorende Kind. 2

3 Inhoud Pag. Inleiding 5 1. De organisatie Expertisecentrum Kind & Ontwikkeling in Bestuur van Expertisecentrum Kind & Ontwikkeling De werkgroep van het Expertisecentrum Kind & Ontwikkeling 6 2. Activiteiten in Productontwikkeling Rapport Taalscreening in de JGZ: 3-6 jaar cd-rom Van Wiechenonderzoek / motorische pathologie Vernieuwing Leporelloboekje en DVD motorisch onderzoek 5-6 jarigen Trainingen Training on the job Van Wiechen Ontwikkelingsonderzoek Terugkomdag trainers Van Wiechen Ontwikkelingsonderzoek Trainingen Stichting Tijdig Onderkennen van Visuele Stoornissen Onderzoek Resultaten van een onderzoek onder instructeurs Van Wiechen Ontwikkelingsonderzoek Resultaten van een onderzoek naar de cursussen van de Stichting Tijdig Onderkennen van Visuele Stoornissen (TOV) Evaluatie training on the job voor instructeurs voor Van Wiechen Ontwikkelingsonderzoek (ABSG) Communicatie Communicatieplan NSDSK Symposia Toekomst Expertisecentrum Kind & Ontwikkeling Overdragen taken naar RIVM centrum jeugdgezondheid Vernieuwing website Standaard Visuele Stoornissen Financieel jaarrapport 13 3

4 4

5 Inleiding Het jaar 2007 is het tweede jaar voor de coördinator van het Expertisecentrum Kind & Ontwikkeling. Tevens het jaar om projecten af te ronden en taken over te dragen. Gezien de ontwikkelingen in de Jeugdgezondheidszorg zullen basistaken neergelegd gaan worden bij het RIVM centrum Jeugdgezondheid. Het Expertisecentrum blijft bestaan voor innovatieve projecten waarbij bundeling van krachten op gebied van vroegtijdig onderkennen van de ontwikkeling van het jonge kind centraal staat. Kortom de coördinator neemt afscheid in deze functie, maar blijft nog verbonden door nieuwe projecten te gaan begeleiden. Hier voor u ligt het jaarverslag 2007 waarin alle activiteiten die hebben plaatsgevonden in omschreven staan. Veel leesplezier! Susan Osterop Coördinator Expertisecentrum Kind & Ontwikkeling Januari

6 1. De organisatie in 2007 In 2007 is er voor 24 uur per week een coördinator (S.Osterop) in dienst bij het Expertisecentrum Kind & Ontwikkeling geweest. De maanden januari t/m half april is zij met zwangerschapsverlof geweest en is er vervanging geweest op het gebied van fondsenwering door dhr. R. van Laar. Vanaf januari tot september is secretaresse U. Erkamp voor 12 uur in dienst geweest. 1.1 Bestuur van Expertisecentrum Kind & Ontwikkeling Het Expertisecentrum Kind & Ontwikkeling heeft een bestuur bestaand uit: Mevrouw drs. G.A. van den Brink (voorzitter), De heer A.H. de Zoete (penningmeester), Mevrouw drs. I. Steinbuch (secretaris). Het bestuur kwam 4x bij elkaar in 2007 op 25 mei, 11 juli, 21 september en 9 november. De agenda heeft een vaste structuur: de lopende projecten, financiën, organisatie. Van deze bijeenkomsten zijn notulen gemaakt. Op 10 mei is er een bijeenkomst geweest met het bestuur en de werkgroep om de visie voor de toekomst te bepalen. 1.2 De werkgroep van het Expertisecentrum Kind & Ontwikkeling De werkgroep bestaat uit leden vanuit de samenwerkende stichtingen VOG (dr. A. Meuwese), TOV (V.K.Lantau), Van Wiechen (Dr. A Bulk), NSDSK (O&O) (drs. G. Spaai). Dhr. G. Spaai is vanaf oktober vervangen door N. Uilenburg. Hun input, expertise en kwaliteitscontrole is van groot belang voor de organisatie. De werkgroep komt 4-6 keer per jaar bij elkaar. In 2007 was dit in maart, augustus, oktober en november. Aan de orde kwamen o.a. de lopende projecten, elkaar informeren, het actieplan, innovatieve projecten, de trainingen en hoe in de toekomst verder. 6

7 2. Activiteiten in 2007 Het Expertisecentrum Kind & Ontwikkeling stelt zich ten doel de kansen op een goede ontwikkeling van het jonge kind te optimaliseren door de ontwikkeling en overdracht van expertise op het terrein van vroegtijdige onderkenning en kwaliteitsbevordering van het proces van vroegtijdige onderkenning. In het jaar 2007 hebben er activiteiten plaatsgevonden op het gebied van productontwikkeling, onderzoek, training en communicatie. 2.1 Productontwikkeling Vanuit het Expertisecentrum Kind & Ontwikkeling hebben in 2007 een aantal projecten plaatsgevonden wat geleid heeft tot producten. Hieronder staan de projecten/producten omschreven Rapport Taalscreening in de JGZ: 3-6 jaar Bij dit project gaat het om het actualiseren en beter toepasbaar maken voor de praktijk van de JGZ van het VTO 3-6 jaar taalscreeningsinstrument. Dit is een herziening van het Gerritsen taalinstrument. Dit project is uitgevoerd door O&O van de NSDSK in 2006 en het rapport is begin 2007 verschenen. Het project is gefinancierd door het ministerie van VWS. Een samenvatting staat op cd-rom Van Wiechen Ontwikkelingsonderzoek / motorische pathologie In navolging op de cd-rom s Van Wiechen ontwikkelingsonderzoek zuigelingen en peuter/kleuter is in 2007 de cd-rom Van Wiechen Ontwikkelingsonderzoek/motorische pathologie verschenen. Hiervoor is nauw samengewerkt met de afdeling kinderfysiotherapie van het Wilhelmina Kinderziekenhuis in Utrecht. Dit project is gefinancierd door het ministerie van VWS Vernieuwing Leporelloboekje en DVD motorisch onderzoek 5-6 jarigen Het Leporelloboekje, dat gebruikt wordt op de consultatiebureau s bij het Van Wiechen Ontwikkelingsonderzoek, is herzien. Hiervoor is een nieuw contract gemaakt tussen de Stichting Van Wiechen en Mercis. Tevens is de samenwerking tussen Mercis en Scholten Medisch Groothandel, de leverancier van het product, gerealiseerd. De DVD Motorisch Onderzoek 5-6 jarigen is door vraag uit het werkveld opnieuw gedupliceerd. 2.2 Trainingen Voor Stichting Van Wiechen en Stichting TOV worden trainingen verzorgd in het kader van deskundigheidsbevordering. De volgende trainingen hebben in 2007 plaatsgevonden Training on the job Van Wiechen Ontwikkelingsonderzoek In totaal hebben er in cursisten deelgenomen aan de training on the job, waarvan 6 voor arts-instructeurs en 3 voor verpleegkundige instructeurs van Wiechen Ontwikkelingsonderzoek. Voor de 6 arts-instructeurs is er accreditatie verleend onder AbSg nr , doelgroep: arts voor maatschappij en gezondheid: domein jeugdgezondheidszorg Terugkomdag trainers Van Wiechen Ontwikkelingsonderzoek In 2007 zijn er twee terugkomdagen voor de trainers Van Wiechen Ontwikkelingsonderzoek. Eén in april en één in november In november heeft deze terugkomdag het onderwerp Van Wiechen ontwikkelingsonderzoek / motorische pathologie gehad. Hier is de cd-rom motorische 7

8 pathologie aan de trainers verspreidt. Hiervoor is 3 punten accreditatie (ABSG) toegekend Trainingen Stichting Tijdig Onderkennen van Visuele Stoornissen (TOV) Rondom het thema Vroegtijdig onderkennen van Visuele Stoornissen (V.O.V) worden trainingen aangeboden waarin onderzoeksvaardigheden voor het doen van visueel onderzoek (V.O.V.-methode en Visusonderzoek) centraal staan. Op basis van praktijkobservaties van uitgevoerd visueel onderzoek worden certificaten Vroegtijdige Onderkenning Visuele stoornissen uitgereikt die een geldigheidsduur hebben van 5 jaar. De cursussen VOV zijn geaccrediteerd door de ABSG. Stichting TOV heeft in 2007 regelmatig een drietal cursussen door het hele land verzorgd. Dit zijn de cursus visusonderzoek, de initiële cursus Vroegtijdig Onderkennen van Visuele Stoornissen en de herhalingscursus Vroegtijdig Onderkennen van Visuele Stoornissen (V.O.V.). Het aantal cursussen en de evaluatie ervan is uitgewerkt in een onderzoeksrapport en te vinden op Onderzoek Het Expertisecentrum Kind & Ontwikkeling heeft enkele kleinschalige onderzoeken uitgevoerd in Hieronder een korte omschrijving van de resultaten Resultaten van een onderzoek onder instructeurs Van Wiechen Ontwikkelingsonderzoek Met 43 goed ingevulde vragenlijsten door instructeurs en een reactie vanuit 37 JGZ-organisaties mogen we concluderen dat we een goed landelijke overzicht hebben, betreffende de instructeurs Van Wiechen Ontwikkelingsonderzoek, op de volgende gebieden: hun gegevens voor de database instructeurs Van Wiechen Ontwikkelingsonderzoek ; instructie geven binnen hun organisatie; training on the job geven binnen hun organisatie; onderwerpen voor nascholing; gebruik en bekendheid van materialen bij Van Wiechen Ontwikkelingsonderzoek De resultaten zijn te lezen in het rapport: Resultaten van een onderzoek onder instructeurs Van Wiechen Ontwikkelingsonderzoek, november 2007 en dit is te vinden in het nieuwsarchief op Resultaten van een onderzoek naar de cursussen van de Stichting Tijdig Onderkennen van Visuele Stoornissen (TOV) In het rapport Resultaten van een onderzoek naar de cursussen van de Stichting Tijdig Onderkennen van Visuele Stoornissen (TOV) zijn de evaluaties van de cursussen Initiële cursus Vroegtijdig Onderkennen van Visuele Stoornissen (V.O.V.), de herhalingscursus Vroegtijdig Onderkennen van Visuele Stoornissen (V.O.V.) en de Cursus Visusonderzoek uitgewerkt. Dit heeft per cursus een hoofdstuk opgeleverd met de uitwerking van de evaluatieformulieren over de jaren Het uitgewerkte hoofdstuk 2 over de cursus visusonderzoek heeft een rapportage per jaar opgeleverd. Voor de initiële en herhalingscursus Vroegtijdig Onderkennen van Visuele Stoornissen zijn de jaren 2006 en 2007 in één rapportage gekomen. De conclusies mogen er zijn: alle cursussen zijn zeer positief geëvalueerd. De waardering over de inhoud, de vorm, de voorbereiding en de organisatie is positief. 8

9 Waardering aan intiële en herhalingscursus Vroegtijdig Onderkennen van Visuele Stoornissen 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 voorbereiding vorm inhoud organisatie initiële cursus herhalings cursus Fig. 1: Rapportcijfer (y-as) (0=slecht, 4=zeer goed) over de onderdelen de voorbereiding, de vorm, de inhoud en de organisatie bij de herhalingscursus / initiële cursus Vroegtijdig Onderkennen van Visuele Stoornissen (V.O.V.) Er komen bruikbare tips uit de evaluaties, zowel gericht op het cursusmateriaal, de inhoud en de organisatie. Deze tips staan per hoofdstuk verwerkt. Dit zijn de opmerkingen die de deelnemers gemaakt hebben op hun evaluatieformulier. Het evaluatieformulier is simpel, snel in te vullen, maar levert toch een hoop informatie op en is hiermee bruikbaar Evaluatie training on the job voor instructeurs voor Van Wiechen Ontwikkelingsonderzoek (ABSG) In totaal hebben er 9 cursisten deelgenomen aan de training on the job, waarvan 6 voor arts-instructeurs en 3 voor verpleegkundige instructeurs van Wiechen Ontwikkelingsonderzoek. Er zijn 9 ingevulde evaluatieformulieren (100% respons). De vragen zijn gesteld in een schriftelijk evaluatieformulier die aan het einde van de training ingevuld is door de deelnemers. De vragen zijn open en gesloten vragen geweest, met altijd voldoende ruimte voor extra opmerkingen. Hieronder de resultaten van de ingevulde evaluatieformulieren, waarvan alle vragen zijn beantwoord op een van 1=slecht, 2=matig, 3=voldoende, 4=goed. De aansluiting van de training on the job op de vooraf gestelde leerdoelen: gemiddeld is hier een 4,0 gescoord. De gebruikte onderwijsvorm: gemiddeld is hier een 3,7 gescoord. De onderwijsvorm wordt als prima vorm gevonden door de afwisseling en zowel theorie als praktijk aan de orde. Er is eenmaal de opmerking geplaatst dat de groep te klein was. De relevantie van de inhoud van de training voor het werk van de cursisten: gemiddeld is hier een 4,0 gescoord. Er kwam de opmerking dat je nu nog mee alert moet zijn op je dagelijkse werkzaamheden. En het is belangrijk om zelf aan te voelen hoe is het is om geobserveerd te worden. Verder goed direct toepasbaar. Alle deelnemers hebben aangegeven dat zij zich bekwaam genoeg voelen om de training te gaan geven. Het zal wel wennen zijn de 1 e keer, het moet je nog eigen gemaakt worden, wel nog lerend zijn de opmerkingen die erbij geplaatst zijn. De organisatie van de cursus: gemiddeld is hier een 3,4 gescoord. Het oproepen van kinderen was wat rommelig verlopen, lange wachttijd waren toegevoegde opmerkingen. De presentatie door de docent: gemiddeld is hier een 3,8 gescoord. De training wordt als leerzaam, leuk, zeer uitstekende uitleg, helder, gestructureerd ervaren. 2.4 Communicatie In 2007 zijn er geen digitale nieuwsbrieven meer verschenen. De communicatie heeft zich beperkt tot de website en door het uitvoeren van enig onderzoek. 9

10 De website van het Expertisecentrum Kind & Ontwikkeling is vrij statisch geweest. Het geeft de mogelijkheid om zich aan te melden voor trainingen en het nieuwsarchief is bijgehouden. Inhoudelijk moet de website bijgesteld gaan worden en dit wordt een nieuw project voor In 2007 zijn hiervoor de voorbereidingen gedaan Communicatieplan NSDSK De coördinator van het Expertisecentrum Kind & Ontwikkeling heeft in december 2007 voor de NSDSK een communicatieplan gemaakt. Dit zal verder in 2008 uitgevoerd gaan worden door de NSDSK Symposia In 2007 heeft het Expertisecentrum Kind & Ontwikkeling geen symposia georganiseerd. De samenwerking met Friso Kindervoeding is blijven bestaan, alleen voor de uitvoering van enkele symposia rondom het onderwerp pathologie bij Van Wiechen Ontwikkelingsonderzoek was het in 2007 nog te vroeg. De Stichting Van Wiechen Ontwikkelingsonderzoek zal de samenwerking voor 2008 verder op zich nemen. 2.5 Toekomst Expertisecentrum Kind & Ontwikkeling Eén van de belangrijkste taken in 2007 was het zoeken naar de toekomstmogelijkheden voor het Expertisecentrum Kind & Ontwikkeling. Fondsenwerving gaat zeer moeizaam. De trainingen voor Stichting TOV en Stichting Van Wiechen Ontwikkelingsonderzoek blijven bestaan, maar geven onvoldoende inkomsten om de organisatie in stand te houden. In 2007 is er intensief gepraat met het RIVM centrum Jeugdgezondheid om taken over te dragen. Kortom, het Expertisecentrum Kind & Ontwikkeling blijft een projectenorganisatie en er zal overdrachtnaar het RIVM gaan plaatsvinden. De ondersteunende werkzaamheden bij de trainingen voor de Stichting Van Wiechen Ontwikkelingsonderzoek zal uitgevoerd gaan worden door de NSDSK. En er starten in 2008 een tweetal nieuwe projecten: vernieuwing website en een update van de JGZ standaard uit 2002: Opsporing van Visuele stoornissen 0-19 jaar. Dit zullen voortaan richtlijnen worden Overdragen taken naar RIVM centrum jeugdgezondheid Om de taken van het Expertisecentrum te kunnen overdragen hebben we eerst inzichtelijk gemaakt wat deze taken nu precies zijn. Dit staat hieronder weergegeven en dit is de basis geweest voor de gesprekken met het RIVM. In 2007 hebben er een drietal gesprekken plaatsgevonden en dit wordt in januari 2008 vervolgd. Coördinator Expertisecentrum Kind & Ontwikkeling 1. Werkgroep Expertisecentrum (gehoor, taal-spraak, visuele stoornissen en ontwikkelingsonderzoek) 2. Expertgroep Van Wiechen ontwikkelingsonder zoek 3. Expertgroep Visuele Stoornissen 4. Kenniscentrum Neonatale gehoorscreening 5. Informatievoorziening & deskundigheidsbevorde ring Algemene taken Expertisecentrum Kind & Ontwikkeling: Projectontwikkeling en management Monitoring & Actualisering op gebied van vroegtijdig onderkennen Kwaliteitsbewaking en bevordering (deskundigheidsbevordering) Voorlichting 10

11 PR & communicatie (o.a. naar werkveld JGZ d.m.v. nieuwsbrief en website, schrijven van artikelen) 1. Werkgroep Expertisecentrum Kind & Ontwikkeling De werkgroep bestaat uit leden van het samenwerkingsverband tussen de Stichtingen Vroegtijdige Onderkenning van kinderen met Gehoorstoornissen (Anneke Meuwese) en Onderzoek en Ontwikkeling (Gerard Spaai/Noëlle Uilenburg) van de Nederlandse Stichting voor het Dove en Slechthorende Kind, de Stichting Tijdig Onderkennen van Visuele Stoornissen (Kathleen Lantau) en de Stichting Van Wiechen Ontwikkelingsonderzoek (Anneke Bulk). Hun input, expertise en kwaliteitscontrole is van groot belang bij productontwikkeling en deskundigheidsbevordering op het gebied van vroegtijdige onderkenning bij jonge kinderen. 2. Expertgroep Van Wiechen ontwikkelingsonderzoek Deze expertgroep komt 2x per jaar bij elkaar. Haar taken zijn: Opleiding & onderwijs over Van Wiechen Ontwikkelingsonderzoek en Baecke Fassaert Motoriek test (bij o.a. PAOG, basisopleiding arts, introductiecursus) Training VWO (opleiding tot van Wiecheninstructeur i.s.m. TNO en training on the job voor artsen en verpleegkundigen) Wetenschappelijke onderbouwing en onderzoek (o.a D-score) Beheer van materialen van Wiechen Ontwikkelingsonderzoek (i.s.m. SMG, Mercis, Van Gorcum) Productontwikkeling (o.a update boek, cd-rom spraak-taal) Internationaal (o.a. Curaçao, Suriname, Roemenië) Samenwerking met België (Kind & Gezin) Register / certificering van artsen/verpleegkundigen van Wiechen ontwikkelingsonderzoek (ABSG certificering) Samenwerkingen met derden (o.a. kinderartsen) Van Wiechen/Baecke-Fassaert Motoriek test in Elektronisch Kind Dossier Vraag-antwoord vanuit werkveld 3. Expertgroep Visuele Stoornissen Deze expertgroep komt minimaal 2x per jaar bij elkaar. Haar doelstelling is: het oogonderzoek in de Jeugdgezondheidszorg (0-19 jaar) te optimaliseren, nieuwe ontwikkelingen te volgen en te initiëren, evenals richtlijnen te geven met betrekking tot oogfunctie-onderzoek. De werkzaamheden zijn: Deskundigheidsbevordering op het gebied van vroegdetectie van oogafwijkingen Borging van kwaliteit van de deskundigheidsbevordering op het gebied van vroegdetectie van oogafwijkingen. Professionalisering van de adviesfunctie. (bv. het inbedden van de Landelijke Werkgroep Visusonderzoek binnen de JGZ waardoor een minder vrijblijvende betrokkenheid kan worden gerealiseerd. Onderzoek naar optimalisering van onderzoeksinstrumenten Productontwikkeling (o.a. Visuskaart APK-TOV) Boek Oogheelkundige Screening bij kinderen, uitvoering en achtergronden Brochure Zicht op het zien van uw kind JGZ-standaard Opsporing visuele stoornissen 0-19 jaar Update JGZ standaard Opsporing visuele stoornissen 0-19 jaar (Richtlijnen JGZ) Contacten met het werkveld van de JGZ op het terrein van preventie van oogafwijkingen Vraag en antwoord vanuit werkveld in nauwe samenwerking met Stichting TOV Opleiding & Onderwijs over V.O.V. (bij o.a. PAOG, basisopleiding arts, introductiecursus, opleiding tot orthoptist) Participatie in en coördinatie van de landelijke werkgroep Visusonderzoek in de Jeugdgezondheidszorg Wetenschappelijk onderzoek (o.a. het Ramses onderzoek naar de effectiviteit van opsporen van amblyopie) 11

12 Richtlijnen voor onderzoek en verwijzing bij kinderen met een Verstandelijke Beperking ontwikkeling Maatschappelijke projecten (o.a.vision 2020) Register/certificering van artsen en verpleegkundigen (ABSG certificering) Bijhouden van een database van getrainde artsen en verpleegkundigen Ontwikkeling en actualisering van brochures gericht op voorlichting aan ouders, leerkrachten en werkers in de JGZ (in diverse talen verschenen) Onderhouden van contacten met instellingen voor blinden en slechtzienden Internationale contacten (congresparticipatie, verzorgen van lezingen) Internationale projecten (Ecuador, Aruba) Consultancy 4. Kenniscentrum Neonatale gehoorscreening Dit onderdeel ligt bij de afdeling vroegtijdige onderkenning van kinderen met gehoorstoornissen van de NSDSK. Zij werkt samen met het RIVM/ Centrum voor bevolkingsonderzoek. Het expertisecentrum Kind & Ontwikkeling volgt de ontwikkeling nauw en kijkt of er mogelijk in de toekomst taken uitgevoerd kunnen worden op het gebied van training en productontwikkeling op zowel nationaal als internationaal gebied. 5. Informatievoorziening & deskundigheidsbevordering Het EC legt kennis vast in publicaties en nieuwsbrieven en organiseert symposia. Zo wordt het werkveld JGZ geïnformeerd over belangrijke ontwikkelingen en actuele thema s. Onze (telefonische) helpdesk geeft antwoord op vragen uit het werkveld op het gebied van vroegtijdige onderkenning. Het EC biedt beroepskrachten binnen de JGZ praktijkgerichte trainingen en workshops, gericht op vroegtijdige onderkenning van visuele stoornissen, taal-spraak en ontwikkelingsonderzoek Vernieuwing website In 2007 is een start gemaakt voor het project website Expertisecentrum Kind & Ontwikkeling. Er is een projectplan en een samenwerking op gang gezet naar het zoeken van de juiste partij voor het bouwen van de website. Het project wordt gefinancierd door het VSB-Fonds. In 2008 zal de uitvoering plaatsvinden Standaard Visuele Stoornissen In 2007 is het project update richtlijnen opsporing visuele stoornissen van start gegaan. Dit is een samenwerkingsproject met TNO Kwaliteit van Leven en het Expertisecentrum. Het wordt gefinancierd door Zorgonderzoek Nederland (ZonMw). Het gaat hierbij om een update van een bestaande standaard visuele stoornissen voor de Jeugdgezondheidszorg. De uitvoering in 2008 zal namens het Expertisecentrum Kind & Ontwikkeling gedaan worden de landelijke coördinator van de Stichting TOV en door een onderzoeker van de afdeling O&O van de NSDSK. 12

13 3. Financieel jaarrapport Het financiële jaarrapport over 2007 van het Expertisecentrum Kind & Ontwikkeling is apart op te vragen bij het bestuur van het Expertisecentrum Kind & Ontwikkeling, of wordt zonodig als bijlage bij de jaarverslag meeegestuurd. 13

14 14