PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen

Transcriptie

1 PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. Please be advised that this information was generated on and may be subject to change.

2 Boom Juridische uitgevers Postbus CG Den Haag T (070) F (070) E info@bju.nl I EstateTip Afl september 2004 Amsterdams verrekenbeding = gemeenschap van goederen? De beleggingsvisie en bewijsregels De estate planner weet dat een gemeenschap van goederen of een variant hierop, zoals het finale alsof beding, in voorkomende gevallen successierechtelijk gunstig uitpakt, bekeken over het overlijden van de eerststervende en de langstlevende. Vandaar dat deze stelsels ook regelmatig worden ingevoerd op een moment dat het echtscheidingsgevaar is geweken. Zelfs als de minst vermogende als eerste overlijdt en de langstlevende zijn eigen vermogen als het ware retour erft, kan een voordeel behaald worden. Het spreidingsargument en de hefboomfunctie (een estate planningstestament kan zijn werk pas goed doen als er een nalatenschap is) kunnen hier genoemd worden. Belangrijk in dit kader is de Knigge-analyse, waarvoor wij verwijzen naar Kwartaalbericht Estate Planning 1997/2. Degene die van cijfers houdt, kan hier zijn hart ophalen. Zit er ook successierechtelijke muziek in het niet uitgevoerde Amsterdamse verrekenbeding? Per 1 september 2002 is de beleggingsvisie gecodificeerd in Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek. Deze beleggingsvisie was overigens al bekend op grond van HR 7 april 1995, NJ, 1996, 486 (Vossen/Swinkels) en de vele daarop volgende arresten. Artikel 1:141 lid 1 BW bepaalt als volgt: Indien een verrekenplicht betrekking heeft op een in de huwelijkse voorwaarde omschreven tijdvak van het huwelijk en over dat tijdvak niet is afgerekend, blijft de verplichting tot verrekening over dat tijdvak in stand en strekt deze zich uit over het saldo, ontstaan door belegging en herbelegging van hetgeen niet verrekend is, alsmede over de vruchten daarvan. De hier opgenomen beleggingsvisie wordt nader gereguleerd in titel 8, afdeling 2 van Boek 1 BW, waarheen we de lezer voor de nuances verwijzen. De estate planner is waarschijnlijk geïnteresseerd in lid 3 van artikel 1:141 BW: Indien bij het einde van het huwelijk aan een bij huwelijkse voorwaarden overeengekomen periodieke verrekenplicht als bedoeld in het eerste lid niet is voldaan, wordt het alsdan aanwezige vermogen vermoed te zijn gevormd uit

3 hetgeen verrekend had moeten worden, tenzij uit de eisen van redelijkheid en billijkheid in het licht van de aard en de omvang van de verrekenplicht anders voortvloeit. Artikel 143 [beschrijving, SBS] is van overeenkomstige toepassing. Heeft men zich tijdens het huwelijk niet bekommerd om het verrekenbeding en ontbreekt iedere administratie, dan zal in economische zin, ook bij overlijden, een en ander op een gemeenschap van goederen lijken, of anders gezegd uitpakken als een finaal alsof-beding, hetgeen de estate planner onder omstandigheden successierechtelijk goed uit kan komen. De parlementaire stukken zijn in dit kader ook van belang. MvT, , p. 16: In het derde lid is een bewijsregel opgenomen die beoogt de afwikkeling van periodieke verrekenbedingen te vergemakkelijken. In de praktijk zal er in het merendeel van de gevallen van uit kunnen worden gegaan, dat het vermogen dat aan het einde van het huwelijk aanwezig is, bestaat uit het overgespaarde inkomen en de belegging daaruit. Nota naar aanleiding van het verslag, , p. 12: In het nader rapport is aangegeven dat het vermoeden van artikel 141, derde lid, zowel geldt ten aanzien van aangebracht vermogen als ten aanzien van vermogen dat onder uitsluitingsclausule krachtens erfrecht of schenking verkregen is. Dat betekent dat een echtgenoot die stelt dat een deel van het vermogen krachtens erfrecht of schenking onder uitsluitingsclausule verkregen is of die stelt dat het aangebracht vermogen betreft, dat dient aan te tonen. In het omgekeerde geval (zoals, voor zover het krachtens erfrecht of schenking verkregen vermogen betreft, bepleit door de Raad van State) zou de andere echtgenoot dienen aan te tonen dat vermogen, waarvan door de ene echtgenoot gesteld wordt dat het aangebracht of krachtens erfrecht of schenking onder uitsluitingsclausule verkregen is, tot het te verrekenen vermogen behoort. In feite gaat de wet ervan uit dat, als periodieke verrekening niet heeft plaatsgevonden deze zich aan het einde van het huwelijk of geregistreerd partnerschap oplost in een finaal verrekenbeding. Ik geef toe dat, als het alsdan aanwezige vermogen grotendeels betrekking heeft op aangebracht en/of krachtens erfrecht of schenking onder uitsluitingsclausule verkregen vermogen, terwijl er uitsluitend een periodiek verrekenbeding met betrekking tot arbeidsinkomsten (die van veel geringere omvang bleken te zijn) is overeengekomen, de aard en waarschijnlijke omvang van de verrekenverplichting bij de bewijslastverdeling een rol zouden behoren te spelen [ ] [cursiveringen van ons, SBS]. Het is derhalve een bewijsvermoeden dat staat als een huis en welke de conclusie rechtvaardigt dat een niet uitgevoerd periodiek verrekenbeding in economische zin overeenkomt met de wettelijke gemeenschap. Het is maar dat de estate planner het (bij de afwikkeling van de nalatenschap) weet!

4 Gelet op de zeer vergaande strekking, zoals verwoord in de laatste alinea van het aangehaalde verslag, is de redelijkheids- en billijkheidsescape in artikel 1:141 lid 3 BW ingebouwd, op grond waarvan een andere bewijslastverdeling mogelijk is. Dit doet zich met name gevoelen in echtscheidingsprocedures. Wij verwijzen in dit kader nog naar B.M.E.M Schols en F.W.J.M Schols, Vervaltermijn op afroep als taxplanningstool, FBN 1997/66. Voor een overzicht van de problematiek die speelt bij verekenbedingen kan men terecht bij L.C.A. Verstappen, De Wet regels verrekenbedingen in de praktijk, WPNR 6584/2004. Tot volgende week! 2004 Boom Juridische uitgevers / ScholsBurgerhartSchols Hoewel de uiterste zorg is besteed aan de inhoud van EstateTip aanvaarden de uitgever en de redactie geen aansprakelijkheid voor onvolledigheid of onjuistheid.

5 Boom Juridische uitgevers Postbus CG Den Haag T (070) F (070) E info@bju.nl I EstateTip Register OBV met flexibele renteclausule kwalificeert voor ventieltechniek De Mini-Maxi -executeur verzoekt inderdaad niets aan de Kantonrechter De win-winlening : it s all in the family! Liever een carnavalsgift dan een kerstcadeau?! Des te groter de verkrijging voor het successierecht, des te beter?! Ondernemingsfaciliteit = vrijstelling De losgeweekte tweede trap. Hoe zit het met enkele onderbelichte successierechtelijke vangnetbepalingen? Schenken van onroerend goed met de derde schenkingsvrijstelling (omslagpunt 2004 = ) Waar zijn de oorbellen gebleven?! Fiscaliseren of defiscaliseren? Fiscale faciliteitjes of flexibiliteit? Of wellicht allebei met de quasi-wettelijke verdeling? Enige met uitzondering van is het spiegelbeeld van niet meer dan, oftewel liever een erfgenaam te veel dan één te weinig! De erfrechtelijke klokkenluider doet tijdig de artikel 199 lid 2-foutmelding de deur uit! Legitieme, inkortingsvolgorde en langstlevendetestamenten. Wat staat ons te doen? Plannen met vrijstellingen. Wanneer zet je de joker in?! Boedelmenging in concreto blijft in fiscalibus boedelmenging in abstracto?! (Specialistenteam successie/schenking Zwolle 13 april 2004) Gezamenlijk en voor gelijke delen, plaatsvervulling of aanwas, of heel gewoon erfrecht ab intestato?! Het rijtje van vijf in het huwelijksvermogensrecht. De dwingendrechtelijke bepalingen van de tweede tranche Enig erfgenaamschap slurpt verblijvingsbeding op?! Inkortingsproblematiek blijkt voor de langstlevendepraktijk een storm in een glas water te zijn Notaris, let op uw testamentaire saeck! Maak werk van het notarieelerfrechtelijk advies Schenker, geef ook de belasting maar weg! Schenken vrij van recht De zuignaptheorie. De onmogelijkheid van de voorwaardelijke wettelijke verdeling Een tipje van de Duitse successierechtelijke sluier. Successierecht in Duitsland De schenker op papier komt weer hoogstpersoonlijk op de koffie. Artikel 7:177 BW: persoonlijk, notarieel en CTR! De toverformule van Verstappen. Dertigdagenclausule of tweetrapsmaking?

6 Opgeworpen vraagstuk over fictie van artikel 31 SW 1956 in literatuur beantwoord Bedrijfsopvolging zonder meerwaardeclausule. Wel of geen gift? Successierechtelijke bedrijfsopvolgingsfaciliteiten. Makkelijker kunnen we het niet maken De verticale ouderlijke boedelverdeling mag dan wel niet meer bestaan, de verticale erfstelling bestaat nog steeds! Wie krijgt er erfrechtelijk bericht? Visie Werkgroep deontologie nieuw erfrecht KNB, WPNR (2004) Wederom een Leidse schijnaanval op de driesterrenexecuteur. Verdeling door de executeur-afwikkelingsbewindvoerder? Huijgen, WPNR (2004) Enquête ontwikkeling driesterrenexecuteur in de praktijk De stekker uit de verdeling trekken is géén handeling in de zin van artikel 30 SW Oftewel begin ieder flexibel langstlevendetestament met een verdeling [+ bijlage] Amsterdams verrekenbeding = gemeenschap van goederen? De beleggingsvisie en bewijsregels 2004 Boom Juridische uitgevers / ScholsBurgerhartSchols