Vlaamse en Brusselse kinderbijslagen

Transcriptie

1 Troonstraat Brussel Tel Januari 2014 Vlaamse en Brusselse kinderbijslagen Samenvatting standpunt van de Gezinsbond De Gezinsbond ziet in de bevoegdheidsoverheveling van de kinderbijslagen van het federale niveau naar de Gemeenschappen en in Brussel naar de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC), een opportuniteit om vanaf 1 juli 2014 het huidige complexe federale kinderbijslagstelsel te vereenvoudigen en te verbeteren. Dat impliceert dat het overgehevelde kinderbijslagbudget in eerste instantie volledig behouden moet blijven én dat er vervolgens extra middelen moeten vrijgemaakt worden om de Vlaamse en Brusselse kinderbijslagen te verbeteren. Omdat de federale kinderbijslagen de afgelopen decennia niet verhoogden en niet werden aangepast aan de stijgende levensduurte, met een belangrijk koopkrachtverlies voor gezinnen met kinderen tot gevolg, rekenen wij op Vlaanderen en Brussel om eindelijk substantieel meer te investeren in gezinnen die kiezen voor kinderen alsook om het stelsel te vereenvoudigen. Aangezien Vlaanderen en Brussel vandaag al bevoegd zijn voor het gezinsbeleid zal de overheveling van de kinderbijslagen zorgen voor een homogenere bevoegdheid. De Gezinsbond eist expliciet dat Vlaanderen en Brussel minstens elke euro van het kinderbijslagbudget dat ze vanuit het federale niveau krijgen overgeheveld, integraal blijven besteden aan kinderbijslagen voor gezinnen met kinderen, zonder een deel van deze middelen te heroriënteren naar andere sectoren dan de kinderbijslag. Bovendien vragen wij een garantie van Vlaanderen en Brussel om ieder jaar de nodige middelen te voorzien om aan alle kinderen de vastgelegde kinderbijslagbedragen uit te betalen ongeacht de evolutie van het aantal kinderbijslaggerechtigde kinderen, zelfs als de overgehevelde middelen niet zouden volstaan. Wij rekenen er zelfs op dat beide regeringen bijkomende middelen ter beschikking stellen om de Vlaamse en Brusselse kinderbijslagen substantieel op te trekken en welvaartsvast te maken. De doelstellingen van kinderbijslagen Kinderbijslag is een kostencompenserende overheidstegemoetkoming in de minimumkosten van kinderen. De belangrijkste doelstelling van kinderbijslagen blijft voor de Gezinsbond de opvoedingskosten van kinderen gedeeltelijk vergoeden. Onder minimumkost van een kind verstaan wij het extra inkomen dat een gezin met een basisgezinsinkomen van 2.125,76 euro per maand (ongeveer de armoederisicodrempel voor een gezin met 2 kinderen onder de 14 jaar) per kind moet krijgen om het welvaartsverlies te compenseren dat dit gezin lijdt door de opvoeding van kinderen t.a.v. een koppel met hetzelfde basisinkomen maar zonder kinderen. De minimumkost van een kind bevat geen specifieke kosten zoals kosten voor kinderopvang, onderwijs en extra Vlaamse en Brusselse kinderbijslagen - Gezinsbond,

2 (meestal medische) kosten. Op 1 januari 2014 bedroeg die minimumkost voor een kind gemiddeld 461,53 euro per maand. Naargelang de leeftijd schommelt de minimumkost tussen 315,47 euro voor kinderen jonger dan 6 jaar en 599,89 euro voor kinderen ouder dan 18 jaar. Kinderbijslagen hebben niet als hoofddoel armoede te bestrijden. Niettemin zorgen kinderbijslagen er voor dat 10 % van de kinderen niet bijkomend in armoede terechtkomt. Kinderbijslag is echter geen instrument om de welvaart verticaal te herverdelen tussen gezinnen met hoge inkomens en gezinnen met lage inkomens. Die rol is weggelegd voor de fiscaliteit, meer bepaald de personenbelastingen. Kinderbijslagen zijn een vorm van horizontale solidariteit tussen gezinnen zonder kinderen en gezinnen met kinderen. De Gezinsbond dringt er op aan dat Vlaanderen en Brussel erkennen dat kinderbijslagen niet als hoofddoel hebben om armoede te bestrijden en dat principe handhaven. Evaluatie van het huidige kinderbijslagsysteem De huidige kinderbijslagen zijn zeer doelmatig als universele maatregel omdat in ons land zo goed als alle kinderen kinderbijslag krijgen, omdat het recht op kinderbijslag automatisch wordt toegekend. Het huidige federale kinderbijslagstelsel verliest echter aan efficiëntie omdat het stelsel dermate complex is met een zware administratie en controlelast als gevolg. Bovendien slaagt ons federaal kinderbijslagstelsel er onvoldoende in om zijn basisdoelstelling (dekken van de minimumkosten van kinderen) te realiseren omdat de huidige bedragen te laag én niet welvaartsvast zijn. Omdat de bedragen niet welvaartsvast zijn, hebben de kinderbijslagen de afgelopen decennia al méér dan 40 % welvaartsverlies geleden t.a.v. de evolutie van het loonpeil. Tot slot bevat ons huidige kinderbijslagsysteem met zijn 4 stelsels nog talrijke ongelijkheden. De Gezinsbond vindt dat de bevoegdheidsoverheveling hét moment is om de bestaande ongelijkheden weg te werken en te evolueren naar een eenheidsstelsel. Visie van de Gezinsbond op een eenvoudig universeel eenheidsstelsel Na de overheveling van de bevoegdheden over de kinderbijslagen naar de Gemeenschappen en de GGC half 2014 moeten de Vlaamse en Brusselse kinderbijslagstelsels elk evolueren naar een eenvoudig universeel eenheidsstelsel, waarin elk kind dezelfde basisbijslag ontvangt ongeacht het beroepsstatuut en het inkomen van zijn ouder(s) en los van zijn rang. Kortom: kinderbijslag als recht van het kind. Het Vlaamse en Brusselse kinderbijslagstelsel moet minder complex zijn. De kinderbijslagbedragen moeten onmiddellijk welvaartsvast worden en op termijn substantieel hoger. De Gezinsbond vat zijn visie op een doeltreffend Vlaams en Brussels kinderbijslagstelsel samen in 10 basisprincipes: 1. kinderbijslag is een automatisch toegekend recht van elk kind ongeacht het (sociaal) statuut en inkomen van zijn ouder(s) en zonder bestedingsvoorwaarde zodat elk kind een gelijke kinderbijslag krijgt. Het recht op kinderbijslag is onvoorwaardelijk tot 18 jaar en vanaf 18 jaar voorwaardelijk tijdens de studie- of beroepsinschakelingstijd. Er moet een oplossing komen voor jongeren die genoodzaakt zijn hun studies (tijdelijk) te onderbreken omwille van ziekte of ongeval. Vlaamse en Brusselse kinderbijslagen - Gezinsbond,

3 2. Vlaanderen en Brussel evolueren naar een eenvoudig eenheidsstelsel met gelijke basiskinderbijslag voor elk kind ongeacht zijn rang 3. grote gezinnen mogen in een eenheidsstelsel niet achteruit gaan t.a.v. hun huidige kinderbijslagbedragen 4. de kinderbijslagen (basiskinderbijslag én leeftijdsbijslagen op 6, 12 en 18 jaar samen) dekken op elke leeftijd minstens de helft van de minimumkost van een kind 5. een substantiële universele kinderbijslag ongeacht het gezinsinkomen, aanvullen met toeslagen voor sociale correcties 6. alle kinderbijslagbedragen zijn welvaartsvast 7. de toeslagen voor lage inkomensgezinnen financieren met extra middelen en niet ten koste van de universele sokkel. Inkomensselectiviteit dienen niet als uitsluitingscriterium, maar wel als toekenningsvoorwaarde voor sociale toeslagen. 8. de verhoogde kinderbijslagen voor kinderen met een handicap overhevelen naar en integreren in het beleid van personen met een handicap. Het recht op een extra tegemoetkoming verankeren zodat gezinnen met kinderen met een handicap niet achteruit gaan t.a.v. de bedragen die ze vandaag krijgen. 9. wezen gaan niet achteruit gaan t.a.v. hun huidige kinderbijslagbedragen 10. de Gezinsbond, als spreekbuis van de gezinnen, krijgt inspraak in de Vlaamse en Brusselse beheersorganen Voorstellen van de Gezinsbond voor een doeltreffende overheveling De Gezinsbond heeft enkele voorstellen die moeten gerealiseerd worden vóór de bevoegdheid over de kinderbijslagen op 1 juli 2014 wordt overgeheveld van het federale niveau naar de Gemeenschappen en de GCC: 1. het recht op kinderbijslag inschrijven in de Grondwet in een nieuw 6 de lid van artikel 22bis dat de rechten van kinderen bundelt 2. de bedragen en de toekenningsregels van de kinderbijslag zijn volledig uniform voor kinderen van zelfstandigen en werknemers/ambtenaren 3. de federale regering hevelt het volledige budget voor kinderbijslagen over naar de Gemeenschappen zonder daarop te besparen 4. de werkings- en betaalkosten overhevelen naar de Gemeenschappen 5. de reserves van het Fonds voor Collectieve Uitrustingen en Diensten (FCUD) overhevelen naar de Gemeenschappen Vlaamse en Brusselse kinderbijslagen - Gezinsbond,

4 Blauwdruk van een nieuw kinderbijslagstelsel volgens de Gezinsbond Bij de start van het eigen kinderbijslagstelsel moeten de bedragen van de Vlaamse en Brusselse kinderbijslag minstens de helft van de minimumkost van een kind dekken. Daarom stelt de Gezinsbond volgende bedragen per maand voor: een gelijke basiskinderbijslag van 158 euro voor elk kind hogere leeftijdsbijslagen: o 46 euro op 6 jaar o 46 euro extra op 12 jaar (cumulatieve leeftijdsbijslag = 92 euro) o 50 euro extra op 18 jaar (cumulatieve leeftijdsbijslag = 142 euro) Bij aanvang van de nieuwe kinderbijslagstelsels in Vlaanderen en Brussel moeten de bedragen van de totale kinderbijslag (basiskinderbijslag plus leeftijdsbijslag) er voor de Gezinsbond dus als volgt uit zien: Tabel: voorstel Vlaamse en Brusselse totale kinderbijslag Leeftijdsklasse van het kind Totale kinderbijslag (basis- + leeftijdsbijslag 0 t.e.m. 5 jaar 158 euro 6 t.e.m. 11 jaar 204 euro 12 t.e.m. 17 jaar 250 euro 18 t.e.m. 24 jaar 300 euro Op termijn moeten de kinderbijslagen substantieel verhogen zodat ze minstens de minimumkosten van kinderen dekken. Opdat gezinnen met kinderen hun koopkracht zouden behouden, moeten alle kinderbijslagbedragen onmiddellijk welvaartsvast worden. De Gezinsbond stelt volgende sociale correcties voor: maandelijkse compensatietoeslag van 50 euro voor elk kind dat opgroeit in een gezin van 4 of meer kinderen maandelijkse KIA-toeslag (Kind In Armoede-toeslag) van 46 euro voor elk kind dat opgroeit in een gezin met een gezinsinkomen onder de armoederisicodrempel, momenteel euro, verhoogd met 500 euro per bijkomend kind als een gezin meer dan 2 kinderen telt. De Gezinsbond stelt voor om het kraamgeld voor 2 en volgende kinderen op te trekken tot op het niveau van het 1 ste kind. Het nieuwe kinderbijslagstelsel moet onmiddellijk in voege treden voor alle kinderen in Vlaanderen en Brussel. De kinderbijslag moet uitbetaald worden aan de persoon die geacht wordt het kind op te voeden: m.a.w. bij koppels aan de moeder en na scheiding aan de ouder bij wie het kind gedomicilieerd is. Tijdens de overgangsperiode tussen 1 juli 2014 en de start van het nieuwe Vlaamse en Brusselse kinderbijslagstelsel blijven de gezinnen verworven rechten behouden op de huidige bedragen. Vlaamse en Brusselse kinderbijslagen - Gezinsbond,

5 Voor het kinderbijslagbudget stelt de Gezinsbond voor: 1. garantie op voldoende budget 2. geen Vlaamse of Brusselse besparing op) kinderbijslagbudget 3. het overgeheveld budget integraal reserveren voor kinderbijslag en niet heroriënteren naar andere sectoren 4. eventuele overschotten investeren in kinderbijslagstelsel 5. budget Vlaamse kindpremie injecteren in kinderbijslagstelsel Voor het beheer en de uitbetaling van de kinderbijslagen stelt de Gezinsbond voor: 1. op termijn één kinderbijslagfonds per gemeenschap 2. inspraak voor de Gezinsbond in het beheersorgaan 3. continuïteit, transparantie en automatische toekenning De Gezinsbond pleit voor een toegankelijk infopunt in elke Vlaamse en Brusselse gemeente waar gezinnen info kunnen krijgen over kinderbijslagen (bijv. wat bij scheiding en verhoogde kinderbijslag voor kinderen met een handicap), maar ook over schoolen studietoelagen en andere financiële tegemoetkomingen voor gezinnen met kinderen. Tot slot vraagt de Gezinsbond dat de Vlaamse en Brusselse overheid voldoende middelen uittrekken om de vroegere studie Renard voor hun regio te actualiseren. De Gezinsbond stelt zich graag kandidaat om in dit studiewerk een motorfunctie te vervullen in samenwerking met een Vlaamse en Brusselse universiteit of hogeschool. Vlaamse en Brusselse kinderbijslagen - Gezinsbond,