FSE op basis van psychonomie

Transcriptie

1 FSE op basis van psychonomie Margrethe Kobes Senior-onderzoeker NIFV Promovenda VU Amsterdam

2 Inleiding Psychonomie: mens en omgeving Resultaten praktijkonderzoek in een hotel Gebruik van transparanten (groene bordjes) Gebruik van vluchtplattegrond Inspectie van vluchtroute Computerspel ADMS-BART als testomgeving Onderzoek als basis voor beleid

3 Fire Safety Engineering Mate van brandveiligheid Brandscenario Menskenmerken Gebouwkenmerken Brandkenmerken brandfysica bouwtechniek

4 Fire Safety Engineering Mate van brandveiligheid Brandscenario Menskenmerken Gebouwkenmerken Brandkenmerken brandfysica bouwtechniek

5 Fire Safety Engineering Mate van brandveiligheid psychonomie Gebouwkenmerken Brandscenario Brandkenmerken Menskenmerken brandfysica bouwtechniek

6 Fire Safety Engineering Mate van brandveiligheid Brandscenario Vluchtscenario Menskenmerken Brandkenmerken psychonomie Gebouwkenmerken brandfysica bouwtechniek

7 Fire Safety Engineering Repressief scenario Mate van brandveiligheid Brandscenario Vluchtscenario Menskenmerken Brandkenmerken psychonomie Gebouwkenmerken brandfysica bouwtechniek

8 Wat doen mensen bij brand? Vechten (brand bestrijden) geslacht is van invloed rol / functie is van invloed sociale normen zijn van invloed Wachten op redding als vluchtroute is geblokkeerd door rook mensen met (fysieke) functiebeperking Vluchten naar veilige omgeving mate van zelfredzaamheid

9 Mate van zelfredzaamheid Menskenmerken Persoonskenmerken Profiel Karakter Kennis en ervaring Waarnemingsvermogen Beoordelingvermogen Verplaatsingsvermogen Sociale kenmerken Onderlinge sociale relatie Taakcommitment Rol / verantwoordelijkheid Situatiekenmerken Opmerkzaamheid Fysieke positie Bekendheid met lay-out Gebouwkenmerken Technische kenmerken Lay-out Installaties Materialen Compartimentering Omvang/hoogte gebouw Situatie kenmerken Focuspunt Bezettingsdichtheid Gemak van wayfinding Bedrijfshulpverlening Handhaving Brandkenmerken Waarneembare kenmerken Zichtbare kenmerken Ruikbare kenmerken Hoorbare kenmerken Voelbare kenmerken Snelheid van brandontwikkeling Rookdichtheid Toxiciteit Hitte

10 Vluchtproces en zelfredzaamheid Reageren Waarnemen Interpreteren Herkennen

11 Inschatten van gevaar

12 Inschatten van gevaar

13 Vuurwerkramp Enschede

14 Brand in voetbalstadion FC Groningen

15

16

17

18 Psychonomie In de psychonomie gaat het erom te ontdekken wat de wetmatigheden zijn die het menselijk gedrag bepalen [Verwey 2004] Deze wetmatigheden geven inzicht hoe mensen informatie verwerken Verwerven van kennis vindt veelal via praktijkonderzoek plaats

19 Nachtelijk praktijkonderzoek in hotel Basis scenario Rook scenario Bordjes scenario

20

21 Gebruik van vluchtplattegrond

22 Gebruik van vluchtplattegrond 26 % 20 % 8 % 20 % 18 % (100 %) (70 %) 42 % (90 %) 4 % 38 % Basis scenario Rook scenario Bordjes scenario Dichtstbijzijnde nooduitgang Hoofduitgang / andere nooduitgang

23 Inspectie van vluchtroute 35 % 28 % 5 % 30 % 20 % (86 %) (73 %) 8 % 54 % (92 %) 4 % 50 % Basis scenario Rook scenario Bordjes scenario Dichtstbijzijnde nooduitgang Hoofduitgang / andere nooduitgang

24 Gebruik van nooduitgangbordjes

25 Gebruik van nooduitgangbordjes 45 % 9 % (79 %) 36 % 69 % 63 % 23 % (67 %) 46 % (93 %) 4 % 59 % Basis scenario Rook scenario Bordjes scenario Dichtstbijzijnde nooduitgang Hoofduitgang / andere nooduitgang

26 Via dichtstbijzijnde uitgang? Zonder rook in de gang 55% via bekende route (via receptie) 45% via dichtstbijzijnde nooduitgang Met rook in de gang 31% via bekende route (via receptie, door rook) 64% via dichtstbijzijnde nooduitgang Met rook in de gang en bordjes laag 21% via bekende route (via receptie, door rook) 75% via dichtstbijzijnde nooduitgang

27 Via kortste route? Zonder rook in de gang 25% is tijdens het vluchten omgekeerd 80% niet via dichtstbijzijnde nooduitgang (=20%) Met rook in de gang 21% is tijdens het vluchten omgekeerd 63% via dichtstbijzijnde nooduitgang (= 13%) Met rook in de gang en bordjes laag 17% is tijdens het vluchten omgekeerd 75% via dichtstbijzijnde nooduitgang (= 13%)

28 Onderzoek als basis voor beleid Berekening vluchtveiligheid geen rook zichtbaar: meerderheid vlucht via bekende route omkeren leidt meestal tot gebruik van bekende uitgang rook zichtbaar in route naar bekende uitgang: 20-30% loopt door rook tijdens het vluchten omkeren leidt meestal tot gebruik nooduitgang Géén speciale nooduitgangen, maar vluchten via normale uitgangen vluchten via bekende route weerstand van gebruik nooduitgang in normale situatie geldt ook in noodsituatie

29

30 Onderzoek als basis voor beleid Alternatieve vluchtrouteaanduiding laag geplaatste bordjes effectief effect van andere alternatieven? Training in vluchtveiligheid gebruik plattegronden effectief inspectie vluchtroute effectief gebruik groene bordjes effectief Beperkte zelfredzaamheid: alternatieven voor trappen?

31 Onderzoek als basis voor beleid Alternatieve vluchtrouteaanduiding laag geplaatste bordjes effectief effect van andere alternatieven? Training in vluchtveiligheid gebruik plattegronden effectief inspectie vluchtroute effectief gebruik groene bordjes effectief Beperkte zelfredzaamheid: alternatieven voor trappen?

32 Computerspel als testomgeving Validatie van serious game ADMS-BART Behavioural Assessment and Research Tool Virtueel hotel replica van hotel in praktijktest Dezelfde testen in virtueel hotel als in echt hotel Enkele voordelen: Experimenten overdag ipv s nachts Minder tijd nodig voor experimenten Kleiner onderzoeksteam nodig Mobiele onderzoeksomgeving Automatische dataverzameling

33 Serious game ADMS-BART

34

35 ADMS-BART geschikt voor onderzoek Vergelijking van de resultaten: Realiteitsgevoel significant hoger in ADMS-BART (gevoel van noodsituatie, stress en haast) Niveau van computerspelervaring geen invloed op vluchtresultaten Geen significant verschil in invloed van rook op vluchtgedrag in virtueel en echt hotel Verschil in invloed van locatie van groene bordjes mogelijk veroorzaakt door verschil in populatie: aanvullend onderzoek nodig

36 Meer informatie Proefschrift Understanding human behaviour in fire in najaar 2010 beschikbaar Literatuuronderzoek Case studie Euroborg met analysemodel vluchtveiligheid Praktijkonderzoek in echt en virtueel hotel Validatie van serious game ADMS-BART Publicaties via Vragen via

37 Dank voor de aandacht!