Ing. ON TOUR DNA ISOLATIE. Industrieel Ingenieur Chemie, Biochemie, Milieukunde
|
|
- Eva Mulder
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Ing. ON TOUR DNA ISOLATIE Industrieel Ingenieur Chemie, Biochemie, Milieukunde UGent Campus Kortrijk Graaf Karel de Goedelaan Kortrijk
2 Voorwoord Deze workshop wordt georganiseerd door de vakgroep Industriële Biologische Wetenschappen (IBW) aan de UGent Campus Kortrijk. De vakgroep IBW staat bekend voor de opleidingen Bachelor en Master of Science in de Industriële Wetenschappen: biochemie, chemie en milieukunde, opleidingen die leiden tot de beroepstitel industrieel ingenieur biochemie, chemie en milieukunde. Industrieel ingenieurs zijn ingenieurs die vooral toepassingsgerichte kennis verwerven die zij kunnen gebruiken om bestaande toepassingen en ontwerpen te verbeteren of om systemen te optimaliseren in een specifieke bedrijfs of sectorcontext. Als industrieel ingenieur biochemie leer je onder andere om DNA te isoleren uit levende wezens. De basiskennis van DNA is hiervoor noodzakelijk. Bij DNA isolatie of extractie wordt het DNA streng uit de cel geextraheerd. Na het isoleren van DNA ben je in staat om het DNA te analyseren. Er is van deze workshop een inleidende lesvideo ter beschikking. Raadpleeg Heb je bepaalde reagentia niet voor handen? Contacteer ons via en dan zoeken we samen naar een oplossing. Meer informatie over onze opleiding kan je terugvinden op volgende website: kortrijk/nl. Wil je meer weten over ons onderzoek, dan kan je een kijkje nemen op de website 2 van 8
3 1. Inleiding De afkorting DNA staat voor desoxyribonucleïnezuur. Dit is de molecule die door alle levende organismen gebruikt wordt om erfelijke informatie te bewaren en door te geven. De oorsprong van ons DNA staat al vast voor onze geboorte. Een mens bestaat uit 46 chromosomen of 23 chromosomenparen. Een eicel bevat 23 chromosomen en een zaadcel bevat 23 chromosomen en samen vormt dit 46 chromosomen of dus jou. Bij een kiwi is dit iets anders, het aantal chromosomen is afhankelijk van de soort kiwi. De Actinidia deliciosa heeft 174 chromosomen en de tetraploïde Actinidia chinensis hebben 116 chromosomen (Testolin, Cipriani, & Costa, 1995); (Yan, Atkinson, Ferguson, McNeilage, & Murray, 1997). DNA is hoofdzakelijk opgebouwd uit vier nucleotiden, namelijk adenosine (A), cytidine (C), guanosine (G) en thymidine (T). Naast een van de vier basen (zie figuur 1) bevat een nucleotide ook een suiker (desoxyribose) en een fosfaatgroep. Figuur 1: De vier stikstofbasen Een DNA bestaat uit een dubbele helix en de helix bestaat uit twee strengen die met elkaar verbonden zijn met basenparing tussen de nucleotiden. Er is sprake van complementaire basen omdat A steeds bindt met T en C steeds bindt met G. Deze complementariteit is noodzakelijk om biologische processen mogelijk te maken. De volgorde van de basen vormt de uiteindelijke erfelijke boodschap. Figuur 2: Van celkern naar gen (VIB, 2015) DNA in de meeste gekende vorm is compact verpakt in chromosomen. Één chromosoom bestaat uit één lange opgewonden DNA streng en bevat ongeveer duizend genen, weergegeven in figuur 2. De DNA helix wordt opgerold op histonen, draageiwitten, ter vorming van een helix (Vohr, 2015). De histonen of draageiwitten worden niet weergeven in figuur 2. 3 van 8
4 2. Practicum 2.1. Materiaal en reagentia Materiaal Chronometer Filtreerpapier Gegradueerde pipet (20ml) Horlogeglas Laboratoriumjas Maatbeker ( ml) Mes Pasteurpipet Pipetteerballon Reageerbuis x 3 Thermometer Trechter Veiligheidsbril Volpipet of maatcilinder (50ml) Warmwaterbad (60 C) Weegschaal Reagentia Afwasmiddel (50ml / groep) Ethanol Gedestilleerd water Kiwi en/of banaan (1/groep) Natriumchloride (NaCl) (5 gram/ groep) 2.2. Bereiden mengsel Veiligheidsfiches zijn terug te vinden op de laatste pagina Zet een warmwaterbad klaar (60 C) Ontdoe de kiwi van zijn schil Snij en hak de kiwi in kleine stukjes (5 mm), zo klein mogelijk Weeg 5g natriumchloride af in een horlogeglas Breng het zout over in een maatbeker van 400ml Voeg 10 ml afwasmiddel toe Voeg 50 ml gedestilleerd water toe Voeg de kleine stukjes kiwi bij het mengsel 4 van 8
5 2.3. Opwarmen mengsel Plaats de maatbeker voor 15min. in een warmwaterbad (60 C) Filtreer het mengsel!! Let op de maatbeker heeft warm!! Filtreer tot je ongeveer 10 ml filtraat hebt 2.4. Isoleren van het DNA Breng 5 cm kiwi extract in een reageerbuis (5 cm = 5ml) Houd de reageerbuis schuin en breng 5ml alcohol met een pipet heel voorzichtig op het mengsel Laat het geheel 5 minuten staan Draai met een glasstaaf voorzichtig op het scheidingsvlak 2.5. DNA aantonen Breng 0,5ml van de waterfase in reageerbuis 1 Breng 0,5ml van de alcoholfase in reageerbuis 2 Plaats de 2 oplossingen gedurende 2 minuten in een warmwaterbad 5 van 8
6 3. Besluit (Reflecteren) Welke vier basen zijn er aanwezig in DNA? Welke basen zijn complementair? Wat neem je waar op het scheidingsvlak na het zachtjes draaien met een glasstaaf. 6 van 8
7 Bibliografie Testolin, R., Cipriani, G., & Costa, G. (1995). Sex segregation ratio and gender expression in the genus Actinidia. Sexual plant reproduction, VIB. (2015). Chromosomen. Retrieved April 30, 2015, from Vohr, H. W. (2015). Encyclopedia of Immunotoxicology. Springer Berlin Heidelberg. Yan, G., Atkinson, R., Ferguson, A., McNeilage, M., & Murray, B. (1997). In situ hybridization in Actinidia using repeat DNA and genomic probes. Theoretical and Applied Genetics, Deze les wordt gesponsord door Ethanol CH 3 CH 2 OH CAS Gevaar H 225 Licht ontvlambare vloeistof en damp. P 210 Verwijderd houden van warmte, hete oppervlakken, vonken, open vuur en andere ontstekingsbronnen. Niet roken. WGK 1 Mr: 46,07 Mijn instelling 7 van 8
8
Ing. ON TOUR_Leerkracht
Ing. ON TOUR_Leerkracht DNA ISOLATIE Industrieel Ingenieur Chemie, Biochemie, Milieukunde UGent Campus Kortrijk Graaf Karel de Goedelaan 5-8500 Kortrijk Info.Kortrijk@UGent.be Voorwoord Deze workshop wordt
Nadere informatieIng. ON TOUR BIODIESEL. Industrieel Ingenieur Chemie, Biochemie, Milieukunde
Ing. ON TOUR BIODIESEL Industrieel Ingenieur Chemie, Biochemie, Milieukunde UGent Campus Kortrijk Graaf Karel de Goedelaan 5-8500 Kortrijk Info.Kortrijk@UGent.be Voorwoord Deze workshop wordt georganiseerd
Nadere informatieIng. ON TOUR BIOKUNSTSTOFFEN. Industrieel Ingenieur Chemie, Biochemie, Milieukunde
Ing. ON TOUR BIOKUNSTSTOFFEN Industrieel Ingenieur Chemie, Biochemie, Milieukunde UGent Campus Kortrijk Graaf Karel de Goedelaan 5-8500 Kortrijk Info.Kortrijk@UGent.be Voorwoord Deze workshop wordt georganiseerd
Nadere informatieIng. ON TOUR_Leerkracht
Ing. ON TOUR_Leerkracht BIOKUNSTSTOFFEN Industrieel Ingenieur Chemie, Biochemie, Milieukunde UGent Campus Kortrijk Graaf Karel de Goedelaan 5-8500 Kortrijk Info.Kortrijk@UGent.be Voorwoord Deze workshop
Nadere informatieOnderzoeksthema: DNA extractie uit levende cellen (kiwi) (6 jaar) C. Schramme
Onderzoeksthema: DNA extractie uit levende cellen (kiwi) (6 jaar) C. Schramme Bij dit onderzoekje wordt het accent in hoofdzaak gelegd op het leren ontwikkelen van een onderzoeksmethode, een werkwijze,
Nadere informatieZelfstudiepakket Leerkracht (Correctiesleutel) Industrieel Ingenieur Chemie, Biochemie, Milieukunde
@ KORTRIJK Zelfstudiepakket Leerkracht (Correctiesleutel) REDOX Industrieel Ingenieur Chemie, Biochemie, Milieukunde Graaf Karel de Goedelaan 5-8500 Kortrijk Info.Kortrijk@UGent.be Voorwoord Dit zelfstudiepakket
Nadere informatieZelfstudiepakket leerkracht (Correctiesleutel) Industrieel Ingenieur Chemie, Biochemie, Milieukunde
@ KORTRIJK Zelfstudiepakket leerkracht (Correctiesleutel) ENTHALPIE Industrieel Ingenieur Chemie, Biochemie, Milieukunde Graaf Karel de Goedelaan 5-8500 Kortrijk Info.Kortrijk@UGent.be Voorwoord Dit zelfstudiepakket
Nadere informatieIng. ON TOUR_Leerkracht
Ing. ON TOUR_Leerkracht BIODIESEL Industrieel Ingenieur Chemie, Biochemie, Milieukunde UGent Campus Kortrijk Graaf Karel de Goedelaan 5-8500 Kortrijk Info.Kortrijk@UGent.be Voorwoord Deze workshop wordt
Nadere informatieZelfstudiepakket Leerkracht (Correctiesleutel) Industrieel Ingenieur Chemie, Biochemie, Milieukunde
@ KORTRIJK Zelfstudiepakket Leerkracht (Correctiesleutel) REDOX Industrieel Ingenieur Chemie, Biochemie, Milieukunde UGent Campus Kortrijk Graaf Karel de Goedelaan 5-8500 Kortrijk Info.Kortrijk@UGent.be
Nadere informatieCHIPS. light versus naturel
CHIPS light versus naturel 1 Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Voedingswaarden van chips volgens de etiketten op de verpakking... 4 3. Experimenten... 5 Experiment 1: Vetgehalte van chips bepalen... 5 Experiment
Nadere informatie: Kobaltcomplexen. 1. Onderzoeksvraag Welke complexen kan je met kobaltionen vormen?
: Kobaltcomplexen 1. Onderzoeksvraag Welke complexen kan je met kobaltionen vormen? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Geactiveerd complex: overgangstoestand in een chemische
Nadere informatieIng. ON TOUR_Leerkracht
Ing. ON TOUR_Leerkracht WATERZUIVERING Industrieel Ingenieur Chemie, Biochemie, Milieukunde UGent Campus Kortrijk Graaf Karel de Goedelaan 5-8500 Kortrijk Info.Kortrijk@UGent.be Voorwoord Deze workshop
Nadere informatieReactie propaan-2-ol, azijnzuur en zwavelzuur
Reactie propaan-2-ol, azijnzuur en zwavelzuur 1. Onderzoeksvraag Wat verkrijg je wanneer je propaan-2-ol, azijnzuur en zwavelzuur samen gaat verwarmen? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor
Nadere informatieWerkbundel DNA. Naam:...
Werkbundel DNA Naam:... Annie Mozure vertelt... DNA isoleren! Beste onderzoekers, Ik ben Annie Mozure en ik ben professor in de biotechnologie. Dat wil zeggen dat ik onderzoek doe naar DNA. Misschien hebben
Nadere informatieVerse of oude melk. 1. Onderzoeksvraag Hoe weet je of de melk vers of oud is?
Verse of oude melk 1. Onderzoeksvraag Hoe weet je of de melk vers of oud is? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Zuren, basen, zuur-base-indicator b. Materiaal + stoffen Materiaal:
Nadere informatieCHEMIE. Weet wat je drinkt als je nog rijden moet!!! Een practicum over alcohol. Prof. dr. Wanda Guedens Lic. Monique Reynders
CHEMIE Weet wat je drinkt als je nog rijden moet!!! Een practicum over alcohol 2007 Universiteit Hasselt Introductie Weet wat je drinkt als je nog rijden moet! 1 In de chemie is een alcohol een koolstofverbinding
Nadere informatieWe wensen je veel succes met studeren en het halen van jouw tentamens!
Voorwoord Beste geneeskundestudent, Voor je ligt de samenvatting van Blok 1.1.1 Deel 2 voor de studie geneeskunde. SlimStuderen.nl heeft de belangrijkste informatie uit alle verplichte literatuur voor
Nadere informatieDesoxyribose heeft 5 C-atomen. De fosfaatgroep zit aan het 5e C-atoom en de stikstofbase aan het 1e C-atoom.
Desoxyribose heeft 5 C-atomen. De fosfaatgroep zit aan het 5e C-atoom en de stikstofbase aan het 1e C-atoom. Afbeelding 2. DNA-nucleotide.1 Bij het aan elkaar koppelen van nucleotiden gaat het 3e C-atoom
Nadere informatie1. Onderzoeksvraag Hoe verkrijgen we een mengsel met twee verschillende kleurlagen?
Paars kleurloos 1. Onderzoeksvraag Hoe verkrijgen we een mengsel met twee verschillende kleurlagen? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Massadichtheid: De dichtheid van een stof
Nadere informatieOnderscheid tussen chocolade en dieetchocolade
Onderscheid tussen chocolade en dieetchocolade 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we chocolade onderscheiden van dieetchocolade? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Scheidingstechnieken,
Nadere informatieDe TOA heeft een aantal potjes klaargezet. In sommige potjes zit een oplossing, in andere potjes zit een vaste stof.
OPDRACHT 9 Practicum Om je kennis van de scheidingsmethoden en oplosbaarheid te vergroten volgen hieronder een aantal proeven. Ook krijg je een proef over indicatoren / reagens. Met behulp daarvan kun
Nadere informatieProf. dr. Wanda Guedens Mevr. Monique Reynders
2 Inhoud 1. Protocol ph-meting van bier... 3 2. Protocol bepaling alcoholgehalte in bier... 4 Gefractioneerde destillatie versus gewone destillatie... 4 Uitvoering gefractioneerde destillatie... 4 VERSLAG
Nadere informatie6,4. Samenvatting door E woorden 6 december keer beoordeeld. Biologie voor jou
Samenvatting door E. 1393 woorden 6 december 2016 6,4 18 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Thema 4: Erfelijkheid 5-HTTPLR gen heeft invloed op de hoeveelheid geluk die je ervaart.
Nadere informatieWORKSHOPS EN ANDERE INITIATIEVEN VOOR LEERLINGEN SECUNDAIR ONDERWIJS
WORKSHOPS EN ANDERE INITIATIEVEN VOOR LEERLINGEN SECUNDAIR ONDERWIJS UGENT CAMPUS KORTRIJK 2015 2016 CAMPUS KORTRIJK INLEIDING Universiteit Gent Campus Kortrijk (UGent Campus Kortrijk) is de nieuwe naam
Nadere informatie8,6. Samenvatting door Jasmijn 2032 woorden 9 januari keer beoordeeld. Biologie voor jou. Biologie samenvatting hoofdstuk 4 Genetica
Samenvatting door Jasmijn 2032 woorden 9 januari 2018 8,6 5 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie samenvatting hoofdstuk 4 Genetica 2 Fenotype, genotype en epigenetica Erfelijke
Nadere informatieTabel 1. Moleculaire onderdelen van DNA en de corresponderende materialen voor het model.
Model van DNA met blikjes en flesjes Doel Je gaat een driedimensionaal model van DNA bouwen uit blikjes en flesjes. Om dat goed te kunnen doen moet je weten hoe DNA opgebouwd is. Gebruik daarbij je leerboek
Nadere informatieEen mens is voor 50% genetisch identiek aan een banaan.
Een mens is voor 50% genetisch identiek aan een banaan. Qu3 / DNABAR Noorderlicht 2010 Voorwoord 3 Dit boekje is een initiatief van de afdeling Genetica van het Universitair Medisch Centrum Groningen.
Nadere informatieGenomica in de melkveehouderij de praktische toepassingen
Genomica in de melkveehouderij de praktische toepassingen Yvette de Haas Doel van vandaag Is er behoefte aan een gastcollege Genomica? Aan welk soort informatie heeft het onderwijs behoefte m.b.t. genomica?
Nadere informatieDoor recombinatie ontstaat een grote vescheidenheid in genotypen binnen een soort. (genetische
Chromosomen bestaan voor een groot deel uit DNA DNA bevat de erfelijke informatie van een organisme. Een gen(ook wel erffactor) is een stukje DNA dat de informatie bevat voor een erfelijke eigenschap(bvb
Nadere informatieMaken van siliconen uit zand
Maken van siliconen uit zand Onderzoeksvraag Kunnen we siliconen maken uit zand? Voorbereiding Begrippen als achtergrond voor experiment exotherme reactie redoxreacties Materiaal + stoffen - oogbescherming
Nadere informatiePraktische opdracht ANW Biochemie
Praktische opdracht ANW Biochemie Praktische-opdracht door een scholier 1682 woorden 24 juni 2005 3,4 8 keer beoordeeld Vak ANW De biochemie onderzoekt de samenstelling en samenwerking van chemische verbindingen,
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 4: DNA t/m paragraaf 6
Samenvatting Biologie Thema 4: DNA t/m paragraaf 6 Samenvatting door een scholier 1472 woorden 16 maart 2006 5,3 3 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie hoofdstuk 4 ~ DNA Basisstof
Nadere informatieChromosomen: DNA: Niet alles wat leeft heeft 23 paar chromosomen.
Chromosomen: DNA: Alles wat leeft heeft DNA. Je kunt DNA zien als een code wat ieder wezen uniek maakt. Je hebt DNA nodig om eiwitten te maken waar je lichaam vol mee zit. Een DNA-molecuul bestaat uit
Nadere informatieGENEXPRESSIE VOORBEREIDENDE LES
GENEXPRESSIE VOORBEREIDENDE LES Alle organismen op aarde zijn opgebouwd uit cellen. Ook jouw eigen lichaam bestaat uit cellen. Die cellen zien er niet allemaal hetzelfde uit. Zo is een huidcel heel compact,
Nadere informatieHetzelfde DNA in elke cel
EIWITSYNTHESE (H18) Hetzelfde DNA in elke cel 2 Structuur en functie van DNA (1) Genen bestaan uit DNA Genen worden gedragen door chromosomen Chromosomen bestaan uit DNAmoleculen samengepakt met eiwitten
Nadere informatieD N A e N c h r o m o s o m e N humane genoom adenosine (A), guanosine (G), cytidine (C) thymidine (T) nucleotiden Uridine (U)
26 Erfelijke aanleg D N A e n c h r o m o s o m e n Onze menselijke ontwikkeling, zowel de lichamelijke als de geestelijke, wordt bepaald en gestuurd door onze erfelijke aanleg. Recent is gebleken dat
Nadere informatie6.7. Werkstuk door een scholier 1654 woorden 17 april keer beoordeeld. Biologie voor jou. Erfelijkheidsmateriaal
Werkstuk door een scholier 1654 woorden 17 april 2006 6.7 33 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Erfelijkheidsmateriaal Het menselijk lichaam bestaat uit een veel organen, deze organen
Nadere informatie4,4. Praktische-opdracht door een scholier 2016 woorden 4 november keer beoordeeld
Praktische-opdracht door een scholier 2016 woorden 4 november 2005 4,4 5 keer beoordeeld Vak ANW Voorwoord Het leven, wat heeft er allemaal met het leven te maken. Het leven is erg ingewikkeld, een goede
Nadere informatieDruivensuiker in zetmeel
Druivensuiker in zetmeel 1. Onderzoeksvraag Hoe kan je aantonen dat druivensuiker te bekomen is uit zetmeel? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Druivensuiker en zetmeel b. Materiaal
Nadere informatieDe uitleenbox van de UGent, Campus Kortrijk heeft als doel:
Artikel 1. Doel De uitleenbox van de UGent, Campus Kortrijk heeft als doel: 1. Wetenschap, in hoofdzaak biochemie, chemie en milieukunde, promoten bij leerlingen uit wetenschappelijke ASO en TSO opleidingen.
Nadere informatieEen stof heeft altijd stofeigenschappen. Door hier gebruik van te maken, kun je stoffen makkelijk scheiden.
Stoffen scheiden Schrijf bij elke proef steeds je waarnemingen in je schrift. Bij het doen van experimenten is het belangrijk dat je goed opschrijft wat je hebt gedaan, zodat andere mensen jouw experiment
Nadere informatieDEEL 2. Papierchromatografie. VWO 6 BIOLOGIE Practisch SchoolOnderzoek 2 12 april min
VWO 6 BIOLOGIE Practisch SchoolOnderzoek 2 12 april 2012 45 + 75 min Naam:. Klas: Het Praktisch Schoolexamen bestaat uit 2 gedeelten. In het eerste deel ga je een proefopzet opstellen hoe de natuurzuiverheid
Nadere informatieVoortplanting en celdeling
Voortplanting en celdeling Inleiding Kenmerkend voor de levende natuur is het streven om de soort in stand te houden. Voor de groene plant als groep komt daar nog bij het vastleggen en beschikbaar maken
Nadere informatieOnderzoek 55. Bepalen van het ijzergehalte in een grondstaal
Onderzoek 55. Bepalen van het ijzergehalte in een grondstaal 1. Onderzoeksvraag Onder de schoenzool van de verdachten werd aarde gevonden. Met welk staal komt dit overeen? Kunnen we door bepalen van het
Nadere informatieChocolade: de zilverspiegel
Chocolade: de zilverspiegel 1. Onderzoeksvraag oe reageert chocolade met Tollensreagens? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Redoxreacties+begrippen b. Materiaal + stoffen AgNO
Nadere informatieBepaling van het oxaalzuurgehalte van rabarber en spinazie
Bepaling van het oxaalzuurgehalte van rabarber en spinazie Auteurs Laatst gewijzigd Licentie Webadres Dick Naafs ; Jan Lutgerink 22 December 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/38284
Nadere informatieAan de slag 1bis Samenhang tussen het ademhalingsstelsel en het bloedvatenstelsel
bis Samenhang tussen het ademhalingsstelsel en het bloedvatenstelsel Zuurstofgas is heel belangrijk voor dieren en dus ook voor de mens. Samen met de suikers die we opeten, zorgt zuurstofgas ervoor dat
Nadere informatieSamenvatting van de productkenmerken van een biocide
Samenvatting van de productkenmerken van een biocide Productnaam: Mosquito Milk Roll On 50% DEET Productsoort(en): PT 19 - Afweermiddelen en lokstoffen Toelatingsnummer: BE-0009025-0000 Referentienummer
Nadere informatieExo-energetische reactie: Een chemische reactie waarbij energie vrijgegeven wordt.
Onweer onder water 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we een onweer onder water nabootsen? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Redoxreactie: Een reactie tussen atomen, moleculen en/of
Nadere informatieOnderzoekscompetenties. 3 de jaar. Hoe verlopen chemische reacties? A Tekst leerlingen: leerwerkboek
Onderzoekscompetenties 3 de jaar Hfdst 4 Hoe verlopen chemische reacties? A Tekst leerlingen: leerwerkboek Onderzoek: het behoud van atoomsoorten in een reactiereeks Werkmethode 1. Wat onderzoeken? Probleemstelling
Nadere informatieNiet Invasieve Prenatale Test (NIPT)
Niet Invasieve Prenatale Test (NIPT) T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken Medisch Centrum
Nadere informatieProteomics. Waarom DNA alleen niet genoeg is
Proteomics Waarom DNA alleen niet genoeg is Reinout Raijmakers Netherlands Proteomics Centre Universiteit Utrecht, Biomolecular Mass Spectrometry and Proteomics Group Van DNA naar organisme Eiwitten zijn
Nadere informatieFRUITTAART EN APPELSAP
FRUITTAART EN APPELSAP LEERLINGENHANDLEIDING GROEP 2 OVER DRIE LINIES VAN AFWEER EN VACCINATIE FRUITTAART OF FRUITSOEP? VEILIGHEIDSMAATREGELEN Het fruit in deze proef mag niet gegeten worden! MATERIAAL
Nadere informatie28 Testkruising testkruising = een kruising om te achterhalen of een organisme homozygoot of heterozygoot is. Voorbeeld van een testkruising om te bepalen of een organisme homozygoot of heterozygoot is
Nadere informatieErfelijkheid van de ziekte van Huntington
Erfelijkheid van de ziekte van Huntington In de kern van iedere cel van het menselijk lichaam is uniek erfelijk materiaal opgeslagen. Dit erfelijk materiaal wordt ook wel DNA (Desoxyribonucleïnezuur) genoemd.
Nadere informatieLeerlingeninstructie: Zuren en basen in de keuken
Leerlingeninstructie: Zuren en basen in de keuken Introductie Wat eet je? Wat drink je? Welke producten gebruik je tijdens je verzorging? Welke producten worden er bij jou thuis gebruikt om schoon te maken?
Nadere informatieSamenvatting Biologie H3 Organen en cellen
Samenvatting Biologie H3 Organen en cellen Samenvatting door een scholier 751 woorden 30 mei 2017 8,2 6 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou H3 organen en cellen iets uitleg voorbeelden
Nadere informatieWerkstuk Biologie Erfelijkheid
Werkstuk Biologie Erfelijkheid Werkstuk door een scholier 1743 woorden 3 mei 2000 5,1 126 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Informatie over het onderwerp: Het onderwerp is erfelijkheid. Er is weinig
Nadere informatiePracticum Zouten 2 VMBO 4 Zouten Zoutoplossingen bij elkaar Slecht oplosbare zouten maken Ionen verwijderen Herkennen van een zout
Practicum Zouten 2 Niveau: VMBO 4 Onderdeel: Zouten Proeven: Zoutoplossingen bij elkaar Slecht oplosbare zouten maken Ionen verwijderen Herkennen van een zout 1 Proef 1 Zoutoplossingen bij elkaar Nodig:
Nadere informatieOnderzoek 54. Aanwezigheid van calciumcarbonaat aantonen in een grondstaal
Onderzoek 54. Aanwezigheid van calciumcarbonaat aantonen in een grondstaal 1. Onderzoeksvraag Onder de schoenzolen van één van de verdachten werd aarde met een witte kleur gevonden. Bevat dit grondstaal
Nadere informatieChecklist verplichte instrumenten
Checklist verplichte instrumenten Bijlage 3 van het KB geeft een lijst met toestellen en instrumenten die zich ten allen tijde in de apotheek moeten bevinden. Het uitbesteden van magistrale bereidingen
Nadere informatieFossiele brandstof kent problemen
Racen met wc-papier Fossiele brandstof kent problemen Broeikaseffect Global Temperature CO 2 concentration 1000 1500 2000 Year Fossiele brandstof kent problemen Het klimaat verandert De olie raakt op Oorzaak
Nadere informatie3 Rundveefokkerij Melkproductiecontrole Selectie Fokwaardeschatting Inseminatieplannnen 69 3.
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Veiligheidsvoorschriften 9 1.1 Genen en hun vererving 9 1.2 Genotype en fenotype 14 1.3 Erfelijke gebreken 18 1.4 Genfrequenties 25 1.5 Afsluiting 27 2 Fokmethoden 28 2.1
Nadere informatieDe leerlingen maken kennis met het beroep van biotechnoloog en doen onderzoek naar het gebruik van enzymen in de bereiding van voedingsmiddelen.
docentenhandleiding Module: De leerlingen maken kennis met het beroep van biotechnoloog en doen onderzoek naar het gebruik van enzymen in de bereiding van voedingsmiddelen. Inhoud 1. opzet module 2. voorbereidingen
Nadere informatieNederlandse samenvatting voor geïnteresseerden buiten het vakgebied
Nederlandse samenvatting voor geïnteresseerden buiten het vakgebied Met dit proefschrift ga ik promoveren in de biochemie. In dit vakgebied wordt de biologie bestudeerd vanuit chemisch perspectief. Het
Nadere informatie4,5. Praktische-opdracht door een scholier 1995 woorden 25 juni keer beoordeeld DNA
Praktische-opdracht door een scholier 1995 woorden 25 juni 2004 4,5 23 keer beoordeeld Vak ANW DNA Vrijwel iedereen heeft het woord DNA wel eens gehoord of gelezen en de meesten weten dan ook wel te vertellen
Nadere informatie1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we een indicatordoekje op drie manieren van kleur doen veranderen? Dit van rood naar blauw en weer naar rood?
Blauw op drie wijzen 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we een indicatordoekje op drie manieren van kleur doen veranderen? Dit van rood naar blauw en weer naar rood? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond
Nadere informatieLes 1. Suiker, Big Business
Les 1 Suiker, Big Business Suikerriet is een groot zoet gras dat men reeds lang kent en dat wordt geteeld in warme landen Een suikerbiet wordt gekenmerkt door een dikke zoete knol. Ten tijde van Napoleon
Nadere informatiebasis laboratoriummateriaal
Hoofdstuk 2 Basis laboratoriummateriaal InlEIding Er is water en water Water is het meest gebruikte oplosmiddel in het lab. Als je op zoek gaat naar het juiste laboratoriumwater, dan zul je merken dat
Nadere informatieCellulomonas knipt! Aantonen van cellulose afbraak door Cellulomonas sp.
Aantonen van cellulose afbraak door Cellulomonas sp. Inleiding In de hout en papierindustrie ontstaat veel afval in de vorm van cellulose. Als men dit zou kunnen verwerken tot veevoer, wordt waardeloos
Nadere informatieAntwoorden hoofdstuk 3
Antwoorden hoofdstuk 3 1. Drie voorbeelden van een verbinding zijn water, een zout en bijvoorbeeld ammoniak. 2. Kaliumbromide een zuivere stof omdat kalium en broom in een verbinding zitten. 3. Hier vind
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 3 + 4
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 3 + 4 Samenvatting door een scholier 1472 woorden 23 oktober 2007 6,5 24 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Hoofdstuk 3 - Genetica Homologe chromosomen
Nadere informatieOmschrijving. Figuur 1
Omschrijving Nano Experiment 1:Biotoxiciteit Zilver wordt steeds meer gebruikt door zijn antibacteriële werking in kleding en hygiëne producten. Het is bekend dat zilverionen en andere zilver verbindingen
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 3, DNA
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 3, DNA Samenvatting door een scholier 1449 woorden 19 juni 2006 7 15 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar H3 DNA: het management van je cellen DNA-informatie wordt
Nadere informatieVerterende bodembacteriën? Aanwezigheid van amylase producerende bacteriën in de bodem
Inleiding In de bodem leven bacteriën die het enzym amylase produceren. Amylase breekt zetmeelmoleculen (lange ketens van aan elkaar gekoppelde glucosemoleculen) af tot losse glucosemoleculen. In dit experiment
Nadere informatieBasisscheikunde voor het hbo ISBN e druk Uitgeverij Syntax media Hoofdstuk 1 Stoffen bladzijde 1
Hoofdstuk 1 Stoffen bladzijde 1 Opgave 1 Hoe groot zijn de smelt- en kookpunten van onderstaande stoffen (zoek op)? smeltpunt kookpunt (sublimatiepunt) a 195 K (-78 O C); 240 K (-33 O C) b 159 K (-114
Nadere informatieDNA & eiwitsynthese (Junior College Utrecht) Vragen bij COO-programma
DNA & eiwitsynthese (Junior College Utrecht) Vragen bij COO-programma De vragen die voorkomen in het COO-programma DNA & eiwitsynthese zijn op dit formulier weergegeven. Het is de bedoeling dat je, als
Nadere informatieZETMEELFOLIE. 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we met aardappelzetmeel folie maken?
ZETMEELFOLIE 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we met aardappelzetmeel folie maken? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment stof- en voorwerpeigenschappen viscositeit H-bruggen hydrofiel,
Nadere informatie1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we een geheimschrift ontwikkelen m.b.v. natriumcarbonaat?
blauw geheimschrift 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we een geheimschrift ontwikkelen m.b.v. natriumcarbonaat? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Indicator (een stof waarmee we
Nadere informatieHet leven duurt niet eeuwig
Het leven duurt niet eeuwig Alle levende wezens verouderen en vroeg of laat sterven ze. Sterven kan door een natuurlijke dood, opgegeten worden of een andere gebeurtenis. Doorheen de evolutie hebben alle
Nadere informatieAan de slag 1bis Samenhang tussen het ademhalingsstelsel en het bloedvatenstelsel
1bis Samenhang tussen het ademhalingsstelsel en het bloedvatenstelsel Zuurstofgas is heel belangrijk voor dieren en dus ook voor de mens. Samen met de suikers die we opeten, zorgt zuurstofgas ervoor dat
Nadere informatie8.1. Antwoorden door een scholier 1081 woorden 3 maart keer beoordeeld. Scheikunde 2.1 AFVAL
Antwoorden door een scholier 1081 woorden 3 maart 2005 8.1 128 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Pulsar chemie 2.1 AFVAL 1. a. metaal, papier, plastic, hout b. GFT en papierbak 2. bron 1 3. a. het
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
De DNA dubble helix gestresst door kracht DNA speelt zonder enige twijfel een centrale rol in het leven: het bevat de genetische code voor al het leven om ons heen. Elk DNA heeft exact dezelfde chemische
Nadere informatieDeel 1: traditionele kalkwater met koolstofdioxide test.
Bereiding en eigenschappen van CO 2 Deel 1: traditionele kalkwater met koolstofdioxide test. 1.1 Onderzoeksvraag Hoe kunnen we CO 2 aantonen? 1.2 Mogelijke hypothesen 1.2.1 Geen interactie: Er vormt zich
Nadere informatieScheikunde Chemie Overal Hoofdstuk 5 Hoofdstuk 15 Hoofdstuk 18
Scheikunde Chemie Overal Hoofdstuk 5 Hoofdstuk 15 Hoofdstuk 18 Reactietypen Substitutiereactie Een atoom(groep) wordt vervangen door een andere atoomgroep. Bij halogenen gebeurt dat alleen onder straling.
Nadere informatieEnkelvoudige R-zinnen 1 In droge toestand ontplofbaar 2 Ontploffingsgevaar door schok, wrijving, vuur of andere ontstekingsoorzaken.
Enkelvoudige R-zinnen 1 In droge toestand ontplofbaar 2 Ontploffingsgevaar door schok, wrijving, vuur of andere ontstekingsoorzaken. 3 Ernstig ontploffingsgevaar door schok, wrijving, vuur of andere ontstekingsoorzaken.
Nadere informatieDNA & eiwitsynthese Oefen- en zelftoetsmodule behorende bij hoofdstuk 16 en 17 van Campbell, 7 e druk December 2008
DNA & eiwitsynthese Oefen- en zelftoetsmodule behorende bij hoofdstuk 16 en 17 van Campbell, 7 e druk December 2008 DNA 1. Hieronder zie je de schematische weergave van een dubbelstrengs DNA-keten. Een
Nadere informatießCalciumChloride oplossing
Samenvatting door R. 1673 woorden 17 februari 2013 8 1 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Pulsar chemie Additiereactie Bij een reactie tussen hexeen en broom springt de C=C binding open. Aan het molecuul
Nadere informatieCVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT
CVO PANTA RHEI Schoonmeersstraat 26 9000 GENT 09 335 22 22 identificatie opleiding graduaat chemieoptie biochemie modulenaam Biochemie code module Cc1 goedkeuring door 1/09/2017 aantal lestijden 40 studiepunten
Nadere informatieOnderzoek 53. ph van een grondstaal
Onderzoek 53. ph van een grondstaal 1. Onderzoeksvraag De verdachte bodemstalen worden vergeleken met de gekende bodemstalen. Met welke ph komt het te onderzoeken grondstaal overeen? Welk bodemstaal van
Nadere informatieUitwerkingen Basischemie hoofdstuk 1
Uitwerkingen Basischemie hoofdstuk 1 Opgave 1.1 Opgave 1.2 Opgave 1.3 Opgave 1.4 Stofeigenschappen en zintuigen Noem 4 stofeigenschappen die je met je zintuigen kunt waarnemen? Fysische constanten a. Methaan
Nadere informatieVerslag Scheikunde scheidingsmethoden
Verslag Scheikunde scheidingsmethoden Verslag door Chocolaatje 1906 woorden 23 oktober 2017 7,9 23 keer beoordeeld Vak Scheikunde EXP. 3,2. hoe kun je een suspensie van krijt in water scheiden? Bezinken
Nadere informatieBacteriën als hulpje. Yoghurt maken. Benodigdheden. Werkwijze
Bacteriën als hulpje Yoghurt maken Je gaat in deze opdracht zelf yoghurt maken. Benodigdheden schone pan thermometer warmwaterbad eetlepel yoghurt 0,5l. melk klein flesje van 0,5l. aluminium en elastiekjes
Nadere informatieSTEMPEL DE WEG VAN GEN NAAR EIWIT
A LIFE TYPEFACE STEMPEL DE WEG VAN GEN NAAR EIWIT De eiwitsynthese is één van de belangrijkste processen die zich in de cel afspelen. Eiwitten staan aan de basis van het functioneren van de cel. Wat een
Nadere informatieDNAQL Simulator. Presentatie Bachelorproef. Tom Desair. Universiteit Hasselt. Academiejaar 2010-2011
DNAQL Simulator Presentatie Bachelorproef Tom Desair Universiteit Hasselt Academiejaar 2010-2011 Tom Desair (Universiteit Hasselt) DNAQL Simulator Academiejaar 2010-2011 1 / 13 Inhoud Inleiding Inhoud
Nadere informatieAard der bijzondere gevaren toegeschreven aan gevaarlijke stoffen en preparaten: R-zinnen
1 van 8 Rzinnen & S zinnen Datum: 18032013 Aard der bijzondere gevaren toegeschreven aan gevaarlijke stoffen en preparaten: Rzinnen R 1 R 2 R 3 R 4 R 5 R 6 R 7 R 8 R 9 R 10 R 11 R 12 R 14 R 15 R 16 R 17
Nadere informatieGenetica. Marvin Tersluijsen. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Marvin Tersluijsen 08 April 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/74428 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatie