2. Weerstandsvermogen en Risicobeheersing

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "2. Weerstandsvermogen en Risicobeheersing"

Transcriptie

1 2. Weerstandsvermogen en beheersing Algemeen Ter dekking van niet in te schatten risico s dienen de algemene reserve en de bestemmingsreserves. Hierbij merken wij op dat de bestemmingsreserves door de gemeenteraad zijn gecreëerd ter dekking van specifiek benoemde doeleinden. Echter, dezelfde bestemmingsreserves kunnen na een beslissing van de raad een ander karakter dan wel bestemming krijgen, bijvoorbeeld het afdekken van risico s. Voor risico s van te verwachten verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs is te schatten worden voorzieningen getroffen. Deze voorzieningen vormen een onderdeel van het vreemd vermogen en zijn daarom niet vrij inzetbaar. Het is onmogelijk om elk risico waaraan de gemeente wordt blootgesteld af te dekken. De gemeente heeft zich tegen aansprakelijkheidsrisico s verzekerd en daarnaast nog diverse andere verzekeringen afgesloten ter dekking van kwantificeerbare risico s en/of schades. Wat gaan we doen? I. Beleid inzake het weerstandsvermogen In de vastgestelde nota Weerstandsvermogen en management is bepaald dat ten behoeve van de begroting en de jaarrekening de paragraaf weerstandsvermogen wordt opgesteld. Voor het gemeentelijk beleid omtrent het weerstandsvermogen en risicomanagement wordt verwezen naar deze genoemde nota. Medewerkers worden getraind om risico s te beheersen, maar ook om niet financieel beheersbare risico s inzichtelijk te maken. Zo worden er stappen binnen de gemeentelijke organisatie gezet ten aanzien van risico-identificatie, analyse en beoordeling van risico s. Ter ondersteuning van het integrale risicomanagement wordt gemeente-breed een ondersteunend softwarepakket toegepast. Hierdoor wordt bevorderd dat op een efficiënte wijze risico s na de identificatie worden geregistreerd, geanalyseerd en gerapporteerd. II. -inventarisatie Om de risico's van Gemeente Súdwest-Fryslân in kaart te brengen is een risicoprofiel opgesteld. Dit risicoprofiel is tot stand gekomen met behulp van het softwareprogramma NARIS (NAR management Informatie Systeem) waarmee risico's systematisch in kaart kunnen worden gebracht en beoordeeld. Uit de inventarisatie zijn in totaal 90 risico's in beeld gebracht. In het onderstaande overzicht wordt alleen het aantal risico's gepresenteerd met de hoogste bijdrage aan de berekening van de benodigde weerstandscapaciteit met een maximum aantal van 10. Tabel 1: Belangrijkste financiële risico's Risic Gevolgen en Kans Financieel onum mer gevolg R215 In de berekeningen voor Het risico is een lagere de grondexploitaties zijn opbrengst verkoop aannames gedaan over bouwgrond, die een prijzen per m2/per kavel. tekort in de Invloe d 70% max %

2 grondexploitatie veroorzaakt, welke niet in de huidige berekening is meegenomen. R211 In de berekeningen voor Het risico is een lagere de opbrengsten van de opbrengst verkoop grondexploitaties is bouwgrond, die een vanaf 2016 een jaarlijkse tekort in de stijging voorzien van de grondexploitatie opbrengst veroorzaakt, welke niet grondverkopen met een in de huidige berekening percentage van 2%. is meegenomen. Gezien de marktontwikkelingen is het niet uit te sluiten, dat deze stijging niet volledig kan worden doorberekend. R236 Rechtzaken. Gemeente kan opdraaien voor schadeclaims. R289 Dorpshuizen doen een beroep op calamiteitenfonds. Dan moet gemeente betalen. R217 Verdere verlaging van de Verlaagde opbrengst van fasering woningbouw. bouwgronden. R62 Aantal uitkerings- Groter gemeentelijk gerechtigden stijgt aandeel dan begroot. sneller dan waarmee rekening is gehouden in de begroting. R214 Verhoging van de rentetoerekening op grondexploitaties met 1%. R193 Ontwikkeling pensioenpremies en CAO R43 Extra schade door weersomstandigheden. R221 Toezegging aan Cultureel Kwartier dat gemeente garant staat voor wachtgelden personeel. Verhoging van de boekwaarde (bouw) gronden, welke niet in de uitgifteprijs verdisconteerd kan worden. Stijging werkgeverslasten personeel Extra kosten en hogere kans op schade aan het wegdek Bij afvloeien personeel betaalt gemeente de wachtgelden. In voorbereiding - Voor de grondexploitaties een afwijkend financieringspolitiek instellen. 50% max % 50% max % 10% max % 50% max % 50% max % 25% max % 50% max % 50% max % 50% max % Totaal grote risico's: Overige risico's: Totaal alle risico's:

3 Op basis van de ingevoerde risico's is een risicosimulatie uitgevoerd. De risicosimulatie wordt toegepast omdat het reserveren van het maximale bedrag ( zie tabel 1) ongewenst is. De risico's zullen immers niet allemaal tegelijk en in hun maximale omvang optreden. Figuur 1 en de bijhorende tabel tonen de resultaten van de risicosimulatie. III. De benodigde weerstandscapaciteit in relatie met de beschikbare weerstandscapaciteit op basis van een risico-inventarisatie Tabel 2: Benodigde weerstandscapaciteit bij verschillende zekerheidspercentages Percentage Bedrag 5% % % % % % % % % % % % % % % % % % Uit de grafiek en de bijbehorende tabel volgt dat 90% zeker is dat alle risico's kunnen worden afgedekt met een bedrag van (benodigde weerstandscapaciteit).

4 De beschikbare weerstandscapaciteit van de gemeente bestaat uit het geheel aan middelen dat de organisatie daadwerkelijk beschikbaar heeft om de risico's in financiële zin af te dekken. Om te bepalen of het weerstandsvermogen toereikend is, dient de relatie te worden gelegd tussen de financieel gekwantificeerde risico's en de daarbij gewenste weerstandscapaciteit en de beschikbare weerstandscapaciteit. De benodigde weerstandscapaciteit die uit de risicosimulatie voortvloeit kan worden afgezet tegen de beschikbare weerstandscapaciteit. De uitkomst van die berekening vormt het weerstandsvermogen. Beschikbare weerstandscapaciteit Ratio weerstandsvermogen = = = 1.04 Benodigde weerstandcapaciteit IV. Een oordeel over het weerstandsvermogen De normtabel is ontwikkeld in samenwerking met de Universiteit Twente. Het biedt een waardering van het berekende ratio. Tabel 3: Weerstandsnorm Waarderingscijfer Ratio Betekenis A >2.0 uitstekend B ruim voldoende C voldoende D matig E onvoldoende F <0.6 ruim onvoldoende Het ratio van onze germeente valt in klasse C. Dit duidt op een voldoende weerstandsvermogen. In de nota weerstandsvermogen en risicomanagement is besloten dat gemeente Súdwest-Fryslân streeft naar een voldoende weerstandsvermogen. Dit betekent dat de ratio weerstandsvermogen tenminste 1,0 moet zijn.

5 V. Nieuwe ontwikkelingen De decentralisaties (de Jeugdwet, Participatiewet en de WMO) brengen duidelijke risico s en onzekerheden met zich mee. Veranderingen op deze schaal gaan soms gepaard met fouten of ongewenste effecten. Daarbij komt dat de gemeenten verantwoordelijk worden voor de uitvoering van een groot aantal taken met een aanzienlijke korting op het budget. We realiseren ons dat we met minder financiële middelen vanaf 2015 ondersteuning moeten gaan bieden aan onze inwoners en dit brengt risico s met zich mee. We zijn er nu en de komende jaren dan ook alert op dat we mogelijke problemen vroegtijdig signaleren en we willen de mogelijkheden optimaal benutten om beheersmaatregelen te treffen en waar nodig bij te sturen. Voor de risicoanalyse zal worden aangesloten bij de systematiek van NARIS (Nederlands Adviesbureau management). Dit systeem wordt binnen de gemeente Súdwest-Fryslân ook gebruikt voor de berekening van het weerstandsvermogen. Het is een manier om risico s systematisch in kaart te brengen en te beoordelen. Een risico wordt hierbij omschreven als: de kans op het optreden van een gebeurtenis, die effect heeft op het behalen van de doelstellingen. In de nota Sturing en financiering is een eerste inventarisatie gegeven voor de financiële risico s. Deze zullen verder worden uitgewerkt en aangevuld met risico s op politiek, juridisch, technisch, organisatorisch en maatschappelijk vlak. De hoofddoelstelling op financieel vlak is dat het budget taakstellend is. sen die effect hebben op het behalen van deze doelstelling kunnen zijn: Het inkoopvoordeel blijkt kleiner dan verwacht Door middel van inkoop worden veel taken weggezet bij organisaties die zijn gespecialiseerd in het leveren van zorg. Met name op de gebieden lichte en specialistische ondersteuning hebben wij signalen ontvangen die erop wijzen dat er (op termijn) efficiencyvoordelen zijn te behalen. Dit zou moeten resulteren in goedkopere inkoopcontracten waarmee een deel van de opgelegde Rijkskorting kan worden opgevangen. Als het inkoopvoordeel kleiner is dan verwacht kan ook de Rijkskorting voor een kleiner deel worden doorberekend. Aangezien het budget taakstellend is, blijft er in dit geval minder geld over voor de inrichting van de gebiedsteams of voor preventieve taken in het voorliggende veld. Dit leidt tot een volgend risico. Er wordt onvoldoende geïnvesteerd in preventie en gebiedsteams Het terugdringen van de lichte en specialistische ondersteuning moet onder andere gestalte krijgen door een lagere instroom van deze vormen van zorg. Dit kan worden gerealiseerd door te investeren in preventie en toeleiding. Deze investering zal echter niet direct rendement opleveren, de kost gaat uit voor de baat. Op basis van een korte termijn visie is het daarom verleidelijk om te korten op deze uitgaven om zo aan de doelstelling van een taakstellend budget te kunnen voldoen. Dit zal echter voor de lange termijn kunnen betekenen dat de instroom van de lichte en specialistische ondersteuning niet voldoende daalt. In dat geval zal op de lange termijn niet kunnen worden voldaan aan de doelstelling van een taakstellend budget. Het invoeren van een calamiteitenbuffer (kader 5 in paragraaf 4.2) is een eerste maatregel om dit risico te beheersen.

6 Gebiedsteams zijn onvoldoende toegerust Het werken in gebiedsteams betekent een grote omslag in cultuur. Er wordt meer dan ooit uitgegaan van de eigen kracht van inwoners. Inwoners moeten het normaal vinden dat zij eerst de eigen mogelijkheden benutten en een beroep te doen op het eigen netwerk in plaats van dat de gemeente eerst wordt gevraagd voor oplossingen voor hun situatie. Deze omslag geldt zowel voor inwoners als de gemeente. Binnen de gebiedsteams zal dan ook geïnvesteerd moeten worden in vraagverheldering om te hoge toestroom naar specialistische zorg te voorkomen. Kostenbewust dient een van de kernkwaliteiten van de gebiedsteams te worden. Als dit onvoldoende gebeurt zullen de gebiedsteams op de oude wijze inwoners doorsturen naar de lichte en specialistische ondersteuning, met als gevolg dat de instroom te groot is waardoor het budget ontoereikend zal zijn. Door middel van scholing van de medewerkers van de gebiedsteams zal dit risico worden ondervangen. Het scholingsbudget is onderdeel van het invoeringsbudget Decentralisaties. Daarnaast wordt alvast kennis opgedaan met de nieuwe werkwijze door het draaien van verschillende pilots. Hoge interne frictiekosten Voor de bemensing van de gebiedsteams is een ander functieprofiel nodig dan nu in onze organisatie wordt gebruikt. Hierdoor kan een mismatch ontstaan tussen de huidige competenties van personeel en de gewenste competenties. Door middel van scholing van de medewerkers van de gebiedsteams zal dit risico worden ondervangen. Hogere instroom door externe factoren Gebiedsteams zetten in op eigen kracht van inwoners, waardoor de toestroom naar duurdere vormen van zorg wordt beperkt. Het gebiedsteam is niet de enige factor die invloed heeft op de toestroom. Zo kunnen huisartsen ook rechtstreeks doorverwijzen naar jeugdhulp. Daarnaast zal rekening moeten worden gehouden met de autonome groei van de zorgvraag. Tenslotte is de wetgeving rond de transities nog niet definitief. Hierdoor kunnen de plannen van ontschotten en verzilveren kunnen worden doorkruist. Gebiedsteams dienen een nauwe samenwerkingsrelatie op te bouwen met huisartsen en jeugdartsen. Beschikbare wijkbudget lichte en specialistische zorg worden met huisartsen/jeugdartsen gecommuniceerd inclusief uitputting van budget of mogelijke wachtlijsten. Mochten deze gebeurtenissen niet binnen het budget worden opgevangen dan zal dit een beleidswijziging tot gevolg moeten hebben. Dit wordt teruggelegd bij de raad. Bij de voorbereiding wordt uitgegaan van nu bekende gegevens, veranderingen hierin worden meegenomen zodra daar zekerheid over bestaat.

7 Eigen kracht inwoners wordt te hoog ingeschat De kwetsbare inwoners van onze gemeente worden gestimuleerd om gebruik te maken van hun eigen kracht en netwerk. Voor een deel van de inwoners Investeren in basisvoorzieningen in het voorliggend veld en door heldere, gerichte communicatie een cultuuromslag binnen de gemeenschap tot stand brengen. De informatievoorziening is onvoldoende geborgd Alle instanties die zijn betrokken bij de Decentralisaties werken met eigen systemen. In de nieuwe situatie is het van groot belang dat alle informatie voor alle belanghebbenden beschikbaar is en up-to-date, tegelijk rekening houdend met de privacy van de betrokkenen. De kans bestaat dat het benodigde ICT systeem dat aan deze eisen voldoet niet op tijd gereed is. Dit bemoeilijkt monitoring en bijsturing. Op landelijk niveau worden verschillende pilots uitgevoerd om een ICT systeem te ontwikkelen dat aan de eisen voldoet. Binnen de gemeente is de werkgroep ICT actief om dit punt in goede banen te leiden.

Doordat de financiële ingroei van de kapitaalgoederen

Doordat de financiële ingroei van de kapitaalgoederen >''3"-%!"&'39$''3"?5'''3"$ %, 001, +- +? 14, 441, 2D54085 441, 14;51+>001, +3042+-. ;3 441, 0/ 1,00 8 441051.5,-300, +? 2 : +?,,8+-,+-13,;8,4,1 5085 +-8,;11332;,;1,4,-,4,41;54,5;2 D 415040 +81481 3002

Nadere informatie

Reactienotitie informatieavond Perspectiefnota (19 juni 2014) beantwoording/toelichting

Reactienotitie informatieavond Perspectiefnota (19 juni 2014) beantwoording/toelichting Reactienotitie informatieavond Perspectiefnota (19 juni 2014) beantwoording/toelichting 1. Algemene reserve (gelabeld deel) Het gelabelde deel van de algemene reserve neemt toe van 3.3 miljoen naar 5,2

Nadere informatie

11.2. Weerstandsvermogen en risicobeheersing

11.2. Weerstandsvermogen en risicobeheersing 11.2. Weerstandsvermogen en risicobeheersing Risicomanagement Risicomanagement is het proces waarbij de organisatie continue en systematisch doorlopen wordt op risico s, met als doel de gevolgen ervan

Nadere informatie

Rapportage weerstandsvermogen. Gemeente Koggenland

Rapportage weerstandsvermogen. Gemeente Koggenland Rapportage weerstandsvermogen Gemeente Koggenland Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement Enschede, januari 2013 2013 Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement bv. Dit rapport is uitsluitend

Nadere informatie

Nota risicomanagement 2014

Nota risicomanagement 2014 Nota risicomanagement 2014 Opgesteld door: Afdeling concerncontrol D.d.: Februari 2014 2 Inhoud 1 Inleiding... 5 2 Wettelijk kader en doelstellingen... 6 2.1 BBV... 6 2.2 Doelstellingen... 6 3 Risicomanagement...

Nadere informatie

NOTA WEERSTANDSVERMOGEN RECREATIESCHAP VOORNE-PUTTEN-ROZENBURG

NOTA WEERSTANDSVERMOGEN RECREATIESCHAP VOORNE-PUTTEN-ROZENBURG NOTA WEERSTANDSVERMOGEN RECREATIESCHAP VOORNE-PUTTEN-ROZENBURG Opgesteld door: G.Z-H In opdracht van: Recreatieschap Voorne-Putten-Rozenburg Postbus 341 3100 AH Schiedam Tel.: 010-2981010 Fax: 010-2981020

Nadere informatie

Risicomanagementbeleid Gemeente Medemblik IO

Risicomanagementbeleid Gemeente Medemblik IO Risicomanagementbeleid 2015-2018 Gemeente Medemblik IO-14-18168 Inhoudsopgave Inleiding... 3 1. Wat is Risicomanagement?... 4 1.1 Risico...4 1.2 Risicomanagement...4 1.3 Risicoprofiel...4 2. Doelstellingen

Nadere informatie

Bijlage bij raadsvoorstel nr Nota Risicomanagement & Weerstandsvermogen

Bijlage bij raadsvoorstel nr Nota Risicomanagement & Weerstandsvermogen Nota Risicomanagement & Weerstandsvermogen 2012-2015 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding a. Aanleiding en kader b. Proces 2. Risicomanagement a. Risico's en risicomanagement b. Invoering van risicomanagement

Nadere informatie

4.2 Weerstandsvermogen

4.2 Weerstandsvermogen 4.2 Weerstandsvermogen 4.2.1 Inleiding Deze paragraaf handelt over de hoogte van de algemene reserve en andere weerstandscapaciteit waarover de gemeente Spijkenisse beschikt om calamiteiten en andere tegenvallers

Nadere informatie

Nota risicomanagement en weerstandsvermogen

Nota risicomanagement en weerstandsvermogen Vastgesteld door B&W op: 24 oktober 2016 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1.1 Aanleiding 3 1.2 Doel en verantwoordelijkheidsverdeling 3 2 Risicomanagement(beleid) 5 2.1 Het begrip risico 5 2.2 Het begrip risicomanagement

Nadere informatie

bedrag * begrotingsoverschot bij begroting

bedrag * begrotingsoverschot bij begroting Actueel financieel beeld voor de jaren 2018-2022 Met dit overzicht schetsen wij het actuele financiële beeld voor de gemeente Gooise Meren voor de komende jaren. Dit overzicht dient meerdere doelen. Ten

Nadere informatie

Nota risicomanagement. Gemeente Asten

Nota risicomanagement. Gemeente Asten Nota risicomanagement Gemeente Asten Inhoudsopgave: 1 INLEIDING... 3 2 UITGANGSPUNTEN... 4 2.1 BESLUIT BEGROTING EN VERANTWOORDING (BBV)...4 2.2 FINANCIËLE VERORDENING ARTIKEL 212...4 3 DOELSTELLING...

Nadere informatie

F. Buijserd Burgemeester

F. Buijserd Burgemeester emeente nieuwkoop afdeling bedrijfsondersteuning raadsvoorstel portefeuillehouder Jan Tersteeg opgesteld door Ellen Burgers / 186 kenmerk/datum 09.0017140 / 11 februari 2010 vergaderdatum raad 11 februari

Nadere informatie

Risicomanagement en Weerstandsvermogen

Risicomanagement en Weerstandsvermogen Risicomanagement en Weerstandsvermogen Boxmeer, 28 september 2010 tbo . Inhoudsopgave Risicomanagement en weerstandsvermogen 1. Inleiding...3 1.1. Aanleiding... 3 1.2. Doelstelling en reikwijdte... 3 1.3.

Nadere informatie

Nota reserves, weerstandsvermogen en solvabiliteit 2015. RAD Hoeksche Waard

Nota reserves, weerstandsvermogen en solvabiliteit 2015. RAD Hoeksche Waard Nota reserves, weerstandsvermogen en solvabiliteit 2015 Inhoud Samenvatting... 3 Inleiding Risicomanagement... 4 Doel risicomanagement Stappen risicomanagement Risicobeheersing Taken en verantwoordelijkheden

Nadere informatie

Beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit. Vaststellen beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit

Beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit. Vaststellen beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit Aan de raad, Onderwerp: Beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit Voorstel: Vaststellen beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit 1 SAMENVATTING Tijdens de raadsinformatiebijeenkomst

Nadere informatie

NOTA WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOMANAGEMENT

NOTA WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOMANAGEMENT NOTA WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOMANAGEMENT Vastgesteld in de gemeenteraad 25 januari 2011 Nota weerstandsvermogen en risicomanagement Pagina 1 van 9 Weerstandsvermogen en risicomanagement 1. Inleiding.

Nadere informatie

Beleidsnotitie reserves en voorzieningen (inclusief risicomanagement / weerstandsvermogen)

Beleidsnotitie reserves en voorzieningen (inclusief risicomanagement / weerstandsvermogen) Beleidsnotitie reserves en voorzieningen (inclusief risicomanagement / weerstandsvermogen) 2 januari 2014 2 Beleidsnotitie reserves en voorzieningen (inclusief risicomanagement / weerstandsvermogen) Inhoudsopgave

Nadere informatie

Zundertse Regelgeving Wetstechnische informatie

Zundertse Regelgeving Wetstechnische informatie Zundertse Regelgeving Wetstechnische informatie Rubriek: Financiën en economie Naam regeling: Nota risicomanagementbeleid 2015 Citeertitel: Nota risicomanagementbeleid 2015 Wettelijke grondslag Vastgesteld

Nadere informatie

NOTA WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOBEHEERSING 2017

NOTA WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOBEHEERSING 2017 GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van de gemeente Nieuwkoop Nr. 115712 6 juli 2017 NOTA WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOBEHEERSING 2017 Gemeente Nieuwkoop Afdeling Bedrijfsvoering April 2017 1. Inleiding Wettelijke

Nadere informatie

Nota Weerstandsvermogen 2013 - Gemeente Olst-Wijhe 1 van 10

Nota Weerstandsvermogen 2013 - Gemeente Olst-Wijhe 1 van 10 Nota Weerstandsvermogen 2013 Gemeente Olst-Wijhe Olst-Wijhe, maart 2013 doc. nr.: 13.014804 Nota Weerstandsvermogen 2013 - Gemeente Olst-Wijhe 1 van 10 Inhoudsopgave Samenvatting 3 Hoofdstuk indeling 1.

Nadere informatie

II. De Nota risicomanagement Delfland vast te stellen met onder meer de volgende bepalingen:

II. De Nota risicomanagement Delfland vast te stellen met onder meer de volgende bepalingen: agendapunt B.05 1046082 Aan Verenigde Vergadering ONTWERP NOTA RISICOMANAGEMENT DELFLAND Gevraagd besluit Verenigde Vergadering 05-06-2014 I. De Nota risico's en weerstandsvermogen Delfland, vastgesteld

Nadere informatie

Datum voorstel Datum raadsvergadering Bijlagen Ter inzage 17 juli 2012 17 juli 2012 1 5 vertrouwelijke bijlages

Datum voorstel Datum raadsvergadering Bijlagen Ter inzage 17 juli 2012 17 juli 2012 1 5 vertrouwelijke bijlages Raadsvoorstel Agendapunt: 16 Onderwerp risicomanagement grondexploitaties Datum voorstel Datum raadsvergadering Bijlagen Ter inzage 17 juli 2012 17 juli 2012 1 5 vertrouwelijke bijlages Aan de gemeenteraad,

Nadere informatie

Notitie Weerstandsvermogen Veiligheidsregio Amsterdam Amstelland

Notitie Weerstandsvermogen Veiligheidsregio Amsterdam Amstelland Notitie Weerstandsvermogen Veiligheidsregio Amsterdam Amstelland 2017-2020 Inhoud 1. Aanleiding en Context... 3 2. Doel... 3 3. Methode... 3 3.1 Inventariseren en beoordelen risico s... 3 3.2 Vaststellen

Nadere informatie

Reactie college op onderzoek Jaarstukken 2017 Rekenkamercommissie

Reactie college op onderzoek Jaarstukken 2017 Rekenkamercommissie Reactie college op onderzoek Jaarstukken 2017 Rekenkamercommissie 30 mei 2018 Concerncontrol Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Aanbevelingen RKC 3 2 1. Inleiding De Rekenkamercommissie (RKC) heeft naar aanleiding

Nadere informatie

Aan de raad van de gemeente Lingewaard

Aan de raad van de gemeente Lingewaard 6 Aan de raad van de gemeente Lingewaard *14RDS00194* 14RDS00194 Onderwerp Nota Risicomanagement & Weerstandsvermogen 2014-2017 1 Samenvatting In deze nieuwe Nota Risicomanagement & Weerstandsvermogen

Nadere informatie

Nota Weerstandsvermogen en Risicomanagement

Nota Weerstandsvermogen en Risicomanagement Nota Weerstandsvermogen en Risicomanagement Risico s Economisch Politiek Juridisch Milieu Financieel Weerstandscapaciteit Reserves Bezuinigingen Onbenutte belastingcapaciteit Weerstandsvermogen Datum:

Nadere informatie

(Proces)voorstel aanpak opstellen Nota Risicomanagement

(Proces)voorstel aanpak opstellen Nota Risicomanagement (Proces)voorstel aanpak opstellen Nota Risicomanagement Aanleiding Het college heeft de opdracht een Nota Risicomanagement op te stellen. Hiertoe heeft de raad besloten bij de rapportage Financiële Strategie.

Nadere informatie

NOTA WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOBEHEERSING Gemeente Nieuwkoop

NOTA WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOBEHEERSING Gemeente Nieuwkoop NOTA WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOBEHEERSING 2017 Gemeente Nieuwkoop Afdeling Bedrijfsvoering April 2017 1 Inhoud 1. INLEIDING... 3 WETTELIJKE GRONDSLAG... 3 2. DEFINITIES... 4 ARTIKEL 2.1 BEGRIPSBEPALING...

Nadere informatie

Wie bewaakt mijn geld? Financiële controle en risicobeheersing binnen de gemeente Nuth

Wie bewaakt mijn geld? Financiële controle en risicobeheersing binnen de gemeente Nuth Wie bewaakt mijn geld? Financiële controle en risicobeheersing binnen de gemeente Nuth De taak van de raad onder het dualisme Kaders stellen (WMO, Jeugdwet, handhaving) Budgetteren (begroting) Lokale wetgeving

Nadere informatie

2. Motivering In deze beleidsnota risicomanagement en weerstandsvermogen wordt de beleidsnota van 2009 geactualiseerd

2. Motivering In deze beleidsnota risicomanagement en weerstandsvermogen wordt de beleidsnota van 2009 geactualiseerd Raadsvoorstel Aan : Raad van Geertruidenberg Raadsvergadering : 28 januari 2016 Agendanummer : 08 Datum collegebesluit : 8 december 2015 Onderwerp : Beleidsnota risicomanagement en weerstandsvermogen 0.

Nadere informatie

Samenvatting uitkomsten enquête BZK onderzoek begroting 2017 op onderdeel decentralisaties Provincie Zuid-Holland

Samenvatting uitkomsten enquête BZK onderzoek begroting 2017 op onderdeel decentralisaties Provincie Zuid-Holland Samenvatting uitkomsten enquête BZK onderzoek begroting 2017 op onderdeel decentralisaties Provincie Zuid-Holland Inhoudsopgave 1. Inleiding... 1 2. Algemeen beeld... 2 3. Kwaliteit van de ramingen (baten

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen

Nota reserves en voorzieningen Nota reserves en voorzieningen 2019 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 1 1. INLEIDING... 3 1.1 Waarom een nota reserves en voorzieningen?... 3 1.2 Inhoud van de nota... 3 2 Regelgeving en definities reserves

Nadere informatie

Maximaal risico TOTAAL

Maximaal risico TOTAAL 3.2 Paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing 3.2.1 Inleiding Het weerstandsvermogen is het vermogen van de gemeente om financiële tegenvallers te kunnen opvangen. Het weerstandsvermogen bestaat

Nadere informatie

PARAGRAAF 2 WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOBEHEERSING

PARAGRAAF 2 WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOBEHEERSING PARAGRAAF 2 WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOBEHEERSING Aanleiding en achtergrond De Gemeente Albrandswaard voert actief beleid op de beheersing van de risico s die de gemeente loopt. Door een scherp inzicht

Nadere informatie

Gemeente Krimpen aan den IJssel NOTA WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOBEHEERSING 2018

Gemeente Krimpen aan den IJssel NOTA WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOBEHEERSING 2018 Gemeente Krimpen aan den IJssel NOTA WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOBEHEERSING 2018 November 2017 1 Inhoudsopgave 1. INLEIDING... 3 1.1 Aanleiding... 3 1.2 Doelstelling en reikwijdte nota... 3 1.3 Definities

Nadere informatie

PARAGRAAF 2 WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOBEHEERSING

PARAGRAAF 2 WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOBEHEERSING PARAGRAAF 2 WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOBEHEERSING Aanleiding en achtergrond De Gemeente Albrandswaard voert actief beleid op de beheersing van de risico s die de gemeente loopt. Door een scherp inzicht

Nadere informatie

11. Paragrafen. Paragrafen

11. Paragrafen. Paragrafen 11. Paragrafen De programmabegroting bevat de volgende paragrafen: 1. Weerstandsvermogen en risicobeheersing 2. Onderhoud kapitaalgoederen 3. Bedrijfsvoering 4. Verbonden partijen 5. Financiering Evenals

Nadere informatie

Paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing Paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing De wereld om ons heen verandert snel. Dat betekent dat er altijd ontwikkelingen zijn waar geen rekening mee is gehouden. Deze ontwikkelingen kunnen de gemeente

Nadere informatie

Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen

Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen 2013 Financial control 17 december 2012 Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen Pagina 2 Inhoudsopgave 1 Samenvatting... 5 2 Aanleiding... 6 3 Inleiding...

Nadere informatie

Risicomanagement binnen de decentralisaties In het sociale domein. Regionale bijeenkomst 2 juli 2014 gemeenteraden BAR gemeenten. Anton van Rosmalen

Risicomanagement binnen de decentralisaties In het sociale domein. Regionale bijeenkomst 2 juli 2014 gemeenteraden BAR gemeenten. Anton van Rosmalen Risicomanagement binnen de decentralisaties In het sociale domein Regionale bijeenkomst 2 juli 2014 gemeenteraden BAR gemeenten Anton van Rosmalen a.vanrosmalen@risicomanagement.nl 06 53 22 88 34 2 juli

Nadere informatie

Reserve Ontwikkelingsprojecten Spelregels. Gemeente Albrandswaard

Reserve Ontwikkelingsprojecten Spelregels. Gemeente Albrandswaard Reserve Ontwikkelingsprojecten Spelregels Gemeente Albrandswaard Reserve Ontwikkelingsprojecten Spelregels Gemeente Albrandswaard Datum: 18 mei 2012 Afdeling: Bestuur, team ontwikkeling Afdelingshoofd:

Nadere informatie

Stresstest. Een financieel beeld van gemeente Deventer. 1 februari Marcel Knip, Auke Jacobs en Mechteld Sanders

Stresstest. Een financieel beeld van gemeente Deventer. 1 februari Marcel Knip, Auke Jacobs en Mechteld Sanders Stresstest Een financieel beeld van gemeente Deventer 1 februari 2012 Marcel Knip, Auke Jacobs en Mechteld Sanders Stresstest algemeen Doelstelling gemeente Inzicht verkrijgen in financiële flexibiliteit

Nadere informatie

Presentatie Decentralisaties voor gemeenteraad 23 juni 2014

Presentatie Decentralisaties voor gemeenteraad 23 juni 2014 Presentatie Decentralisaties voor gemeenteraad 23 juni 2014 Themabijeenkomsten raad 3 D s Aanleiding 3 bijeenkomsten voor de hele raad 1. Juni: Risico s en meicirculaire 2. Augustus: Uitleg over de toegang,

Nadere informatie

Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen

Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen September 2015 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Aanleiding... 4 3. Nadere toelichting... 5 4. Doelstellingen en wettelijke kaders... 6 4.1. Doelstellingen...

Nadere informatie

Uitgangspunten stresstest

Uitgangspunten stresstest Uitgangspunten stresstest Hoofdzakelijk op basis van openbare bronnen: Begroting Jaarrekening CBS-statistieken Atlas van de lokale lasten Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden

Nadere informatie

Collegevoorstel. Zaaknummer: 00378506. Onderwerp: BEC motie rekentool begroting 2014

Collegevoorstel. Zaaknummer: 00378506. Onderwerp: BEC motie rekentool begroting 2014 Zaaknummer: 00378506 Onderwerp: BEC motie rekentool begroting 2014 Collegevoorstel Inleiding Bij de begrotingsbehandeling 2014 is unaniem een motie van het CDA aangenomen waarin u wordt verzocht de toepasbaarheid

Nadere informatie

Nota Risicomanagement en weerstandsvermogen BghU 2018

Nota Risicomanagement en weerstandsvermogen BghU 2018 Nota Risicomanagement en weerstandsvermogen BghU 2018 *** Onbekende risico s zijn een bedreiging, bekende risico s een management issue *** Samenvatting en besluit Risicomanagement is een groeiproces waarbij

Nadere informatie

S. Nieuwenburg 3580

S. Nieuwenburg 3580 steller telefoonnummer email Agendapunt commissie: 5.1 S. Nieuwenburg 3580 Stefan.Nieuwenburg@a2samenwerking.nl agendapunt kenmerk datum raadsvergadering 250782/250832 portefeuillehouder H. Tindemans Van

Nadere informatie

Hoe financieel gezond is uw gemeente?

Hoe financieel gezond is uw gemeente? Hoe financieel gezond is uw gemeente? drs. R.M.J.(Rein-Aart) van Vugt RA A.(Arie)Elsenaar RE RA 1 Hoe financieel gezond is uw gemeente? In dit artikel geven de auteurs op hoofdlijnen aan welke indicatoren

Nadere informatie

NB beide formulieren invullen (2 tabbladen)

NB beide formulieren invullen (2 tabbladen) Behandelend ambtenaar gemeente Begroting 2015 is Meerjarenbegroting 2016-2018 is Datum vaststelling begroting 2015 Datum ontvangst begroting 2015 Maatstaven Aantal inwoners per 1-1-2015 Aantal woonruimten

Nadere informatie

Gemeente. Beoordeling begroting Samenvattend overzicht kengetallen. Maak keuze. Begroting. Maak keuze Meerjarenbegroting

Gemeente. Beoordeling begroting Samenvattend overzicht kengetallen. Maak keuze. Begroting. Maak keuze Meerjarenbegroting Behandelend ambtenaar Begroting 2014 is Meerjarenbegroting 2015-2017 is Datum vaststelling begroting 2014 Datum ontvangst begroting 2014 Maatstaven Aantal inwoners per 1-1-2014 Aantal woonruimten per 1-1-2014

Nadere informatie

Nota Weerstandsvermogen en Risicomanagement Omgevingsdienst West- Holland

Nota Weerstandsvermogen en Risicomanagement Omgevingsdienst West- Holland Nota Weerstandsvermogen en Risicomanagement Omgevingsdienst West- Holland 1 Inhoud Management Samenvatting... 3 Hoofdstuk 1 Inleiding... 4 Hoofdstuk 2 Weerstandsvermogen... 5 Hoofdstuk 3 Begrippenkader...

Nadere informatie

NOTA WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOMANAGEMENT

NOTA WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOMANAGEMENT NOTA WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOMANAGEMENT Beek, november 2011 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Wettelijke kaders en doelstellingen 4 2.1 Wettelijke kaders 4 2.2 Doelstellingen 5 3 Risicomanagement 6 3.1

Nadere informatie

Weerstandsvermogen. Begroting Actueel weerstandsvermogen op concernniveau

Weerstandsvermogen. Begroting Actueel weerstandsvermogen op concernniveau Weerstandsvermogen Begroting 2017 De uitvoering van provinciale activiteiten brengt risico's met zich mee. Een actief risicomanagementbeleid helpt bij het beheersen van deze risico's. Uw Staten stellen

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen

Nota Reserves en Voorzieningen Nota Reserves en Voorzieningen 1 2 Inhoud 1 Visie en wettelijke kaders 5 1.1 1.2 Visie Wettelijke kaders 2 Reserves 7 2.1 Soorten reserves 8 2.1.1 Algemene reserves 2.2 2.3 2.4 3 Voorzieningen 11 3.1 3.2

Nadere informatie

Memo van het College van B&W

Memo van het College van B&W Aanleiding In de commissie Ruimte van 22 mei 2014 zijn vragen gesteld over het risicoprofiel van de parkeerexploitatie gerelateerd aan het project Waterfront. In deze commissie is het voorstel van administratieve

Nadere informatie

Raadsvergadering van 1 november 2012 Agendanummer: 5

Raadsvergadering van 1 november 2012 Agendanummer: 5 RAADSVOORSTEL Verseon kenmerk: 368891 Raadsvergadering van 1 november 2012 Agendanummer: 5 Onderwerp: Beleidsbegroting 2013-2016 Verantwoordelijk portefeuillehouder: Drs. F.P. Fakkers SAMENVATTING Vanuit

Nadere informatie

Huishoudelijke verzorging in de gemeente Lochem Door: Peter van der Mierden, Ruben Otemann en Tonnie Tekelenburg

Huishoudelijke verzorging in de gemeente Lochem Door: Peter van der Mierden, Ruben Otemann en Tonnie Tekelenburg Huishoudelijke verzorging in de gemeente Lochem Door: Peter van der Mierden, Ruben Otemann en Tonnie Tekelenburg Zorg naar behoefte werd een juridische gevecht Waarom dit alternatieve plan? De kaders voor

Nadere informatie

4.2 Weerstandsvermogen en Risicobeheersing

4.2 Weerstandsvermogen en Risicobeheersing klasse 4.2 Weerstandsvermogen en Risicobeheersing 4.2.1 Inleiding en achtergrond De Gemeente Spijkenisse vindt het wenselijk om risico's die van invloed zijn op de bedrijfsvoering beheersbaar te maken.

Nadere informatie

De raad van de gemeente Tholen. Tholen, 31 mei Onderwerp: Jaarstukken gemeente Tholen Geachte raad,

De raad van de gemeente Tholen. Tholen, 31 mei Onderwerp: Jaarstukken gemeente Tholen Geachte raad, No.: Portefeuillehouder: Wethouder Hoek Afdeling: Middelen Behandelaar: A. Moerland De raad van de gemeente Tholen Tholen, 31 mei 2015 Onderwerp: Jaarstukken gemeente Tholen 2015 Geachte raad, Algemeen

Nadere informatie

Kadernota Risicomanagement provincie Groningen

Kadernota Risicomanagement provincie Groningen Kadernota Risicomanagement provincie Groningen Provincie Groningen December 2014 1. Inleiding Op basis van de Financiële Verordening Provincie Groningen dienen Gedeputeerden Staten (GS) ten minste eenmaal

Nadere informatie

Statenvoorstel nr. PS/2013/8733

Statenvoorstel nr. PS/2013/8733 Statenvoorstel nr. PS/2013/8733 Nota Risicomanagement Datum GS-kenmerk Inlichtingen bij 29.10.2013 2013/0350680 Dhr. R. Anderson telefoon 038 499 8744 e-mail R.Anderson@overijssel.nl Aan Provinciale Staten

Nadere informatie

onderwerp Zienswijze SWA ontwerp programmabegroting 2016 en SWA meerjarenbegroting

onderwerp Zienswijze SWA ontwerp programmabegroting 2016 en SWA meerjarenbegroting Gemeente Nieuwkoop College van Burgemeester en Wethouders nieuwkoop raadsvoorstel portefeuillehouder opgesteld door Registratienummer collegebesluit vergaderdatum raad jaar/nummer T. Veninga Vergunningen,

Nadere informatie

Beleidsnota risicomanagement & weerstandsvermogen Gemeente Brunssum. 4 september 2013

Beleidsnota risicomanagement & weerstandsvermogen Gemeente Brunssum. 4 september 2013 Beleidsnota risicomanagement & weerstandsvermogen Gemeente Brunssum 4 september 2013 Inhoud 1 Inleiding risicomanagement en weerstandsvermogen 3 1.1 Doelstellingen risicomanagement 3 1.2 Besluit Begroting

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Bergen (N-H)

Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Bergen (N-H) Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Bergen (N-H) INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 1 1. INLEIDING... 2 1.1 Waarom een nota reserves en voorzieningen?... 2 1.2 Inhoud van de nota... 2 2 Regelgeving en

Nadere informatie

Themaraad financiën 3 april

Themaraad financiën 3 april Themaraad financiën 3 april 2017 1 Aanleiding en doelstelling P&C-cyclus Robuust financieel beleid Begroting Financiële positie Risico s Afsluiting Agenda 2 Aanleiding en doelstelling Aanleiding Vanuit

Nadere informatie

Gemeente Krimpen aan den IJssel NOTA RISICOMANAGEMENT EN WEERSTANDSVERMOGEN

Gemeente Krimpen aan den IJssel NOTA RISICOMANAGEMENT EN WEERSTANDSVERMOGEN Gemeente Krimpen aan den IJssel NOTA RISICOMANAGEMENT EN WEERSTANDSVERMOGEN Oktober 2012 1 Inhoudsopgave 1. INLEIDING... 3 1.1 Aanleiding... 3 1.2 Doelstelling en reikwijdte nota... 3 1.3 Definities en

Nadere informatie

beleidskader RISICOMANAGEMENT

beleidskader RISICOMANAGEMENT beleidskader RISICOMANAGEMENT The biggest risk is not taking any risk... In a world that changing really quickly, the only strategy that is guaranteed to fail is not taking risks. Mark Zuckerberg, oprichter

Nadere informatie

Begroting 2017 Gemeenschappelijke Regeling: Werkvoorzieningsschap Noord Kennemerland

Begroting 2017 Gemeenschappelijke Regeling: Werkvoorzieningsschap Noord Kennemerland Raadsvoorstel Begroting 2017 Gemeenschappelijke Regeling: Werkvoorzieningsschap Noord Kennemerland Raadsvergadering: 23-06-2016 agendapunt : bijlage nr. : 2016-1052 Commissie: Portefeuillehouder: Sociaal

Nadere informatie

BEGROTING BIEO (begroting in één oogopslag)

BEGROTING BIEO (begroting in één oogopslag) BEGROTING 2015 BIEO (begroting in één oogopslag) INLEIDING Voor u ligt de begroting in één oogopslag (BIEO) 2015 van de gemeente Wierden. Naast het begrotingsjaar 2015 wordt er aandacht geschonken aan

Nadere informatie

Onderzoek naar weerstandsvermogen

Onderzoek naar weerstandsvermogen Rekeningcommissie Veiligheidregio Haaglanden Onderzoek naar weerstandsvermogen Inleiding / Aanleiding In haar advies op de jaarrekening 2010 heeft de commissie aangekondigd onderzoek te willen doen naar

Nadere informatie

CONCEPT *CONCEPT* Beleidsplan Sturing, financiering en inkoop

CONCEPT *CONCEPT* Beleidsplan Sturing, financiering en inkoop CONCEPT *CONCEPT* Titel beleidsnota onder titel (optioneel) Beleidsplan Sturing, financiering en inkoop sociaal domein: 3D's en passend onderwijs Samenvatting Op 1 januari 2015 krijgen de gemeenten er

Nadere informatie

Besluit Raad Nr. Datum 0 5 JUL 2016

Besluit Raad Nr. Datum 0 5 JUL 2016 Besluit Raad Nr. Datum 0 5 JUL 2016 RAADSVOORSTEL ter besluitvorming in de raad Datum Forum vergadering Datum Raadsvergadering Portefeuillehouder Verantwoordelijk MT-lid Evaluatiedatum: : 13 juni 2016

Nadere informatie

Visie op risicomanagement bij waterschap Hunze en Aa s

Visie op risicomanagement bij waterschap Hunze en Aa s Visie op risicomanagement bij waterschap Hunze en Aa s Wettelijk kader In het Waterschapsbesluit (2009) is vastgelegd wat de voorschriften zijn voor de paragraaf weerstandsvermogen in de meerjarenraming,

Nadere informatie

Missie. Gemeenschappelijke regeling: GGD Hollands Noorden

Missie. Gemeenschappelijke regeling: GGD Hollands Noorden Gemeenschappelijke regeling: GGD Hollands Noorden Hoofddoelstelling Doel van de samenwerking is het gezamenlijk behartigen van belangen, die de schaal van de individuele gemeenten te boven gaan, ten behoeve

Nadere informatie

INFORMATIENOTITIE. College van Burgemeester en Wethouders. Informatienotitie ontwikkelingen Wmo-Jeugd budget

INFORMATIENOTITIE. College van Burgemeester en Wethouders. Informatienotitie ontwikkelingen Wmo-Jeugd budget INFORMATIENOTITIE AAN VAN ONDERWERP De leden van de Gemeenteraad College van Burgemeester en Wethouders Informatienotitie ontwikkelingen Wmo-Jeugd budget DATUM 7 maart 2019 BIJLAGE - REGISTRATIENUMMER

Nadere informatie

1. Samenvatting In dit voorstel wordt ingegaan op de reactie van de provincie bij de ingediende begroting 2013.

1. Samenvatting In dit voorstel wordt ingegaan op de reactie van de provincie bij de ingediende begroting 2013. RAADSVOORSTEL Besluitvormend Aan de Raad Instemmen met reactie provincie op programmabegroting 2013. Agenda nr.6 1. Samenvatting In dit voorstel wordt ingegaan op de reactie van de provincie bij de ingediende

Nadere informatie

BELEIDSKADER SOCIAAL DOMEIN (NIEUWE WMO EN JEUGDWET)

BELEIDSKADER SOCIAAL DOMEIN (NIEUWE WMO EN JEUGDWET) BOB 14/001 BELEIDSKADER SOCIAAL DOMEIN (NIEUWE WMO EN JEUGDWET) Aan de raad, Voorgeschiedenis / aanleiding Per 1 januari 2015 worden de volgende taken vanuit het rijk naar de gemeenten gedecentraliseerd:

Nadere informatie

Overzicht gerealiseerde baten en lasten per programma (bedragen x 1.000) Jaarrekening 2015 in vogelvlucht

Overzicht gerealiseerde baten en lasten per programma (bedragen x 1.000) Jaarrekening 2015 in vogelvlucht Overzicht gerealiseerde baten en lasten per programma Jaarrekening 2015 in vogelvlucht Overzicht gerealiseerde baten en lasten per programma Resultaat 2015 in vogelvlucht Het verschil tussen de inkomsten

Nadere informatie

MEMO AAN DE GEMEENTERAAD

MEMO AAN DE GEMEENTERAAD MEMO AAN DE GEMEENTERAAD Aan T.a.v. Datum Betreft Van Ons kenmerk CC De gemeenteraad - 23 maart 2012 Interim-controle 2011 Deloitte Het college 112623 Paraaf Datum Controller RP 22-3-2012 Directie Geachte

Nadere informatie

Zienswijze programmabegroting 2013 en jaarstukken 2011 van GGD Hollands Noorden.

Zienswijze programmabegroting 2013 en jaarstukken 2011 van GGD Hollands Noorden. Zienswijze programmabegroting 2013 en jaarstukken 2011 van GGD Hollands Noorden. Algemeen Op 18 april 2012 zijn de programmabegroting 2013 en de jaarstukken 2011 ontvangen van GGD Hollands Noorden (GGD).

Nadere informatie

In dit hoofdstuk wordt uiteengezet welke taken en verantwoordelijkheden de verschillende actoren binnen de gemeente Spijkenisse hebben.

In dit hoofdstuk wordt uiteengezet welke taken en verantwoordelijkheden de verschillende actoren binnen de gemeente Spijkenisse hebben. 7 Taken en verantwoordelijkheden In dit hoofdstuk wordt uiteengezet welke taken en verantwoordelijkheden de verschillende actoren binnen de gemeente Spijkenisse hebben. 7.1 Gemeenteraad De Gemeenteraad

Nadere informatie

KADERNOTA WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOMANAGEMENT Provincie Noord-Holland

KADERNOTA WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOMANAGEMENT Provincie Noord-Holland KADERNOTA WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOMANAGEMENT Provincie Noord-Holland Leeswijzer De Kadernota Weerstandsvermogen is op het gebied van risicomanagement een vervolg op de verordening financieel beheer

Nadere informatie

Naam en telefoon. Coen van den Hout (9300) Afdeling. Portefeuillehouder

Naam en telefoon. Coen van den Hout (9300) Afdeling. Portefeuillehouder Onderwerp Invoering nieuwe voorschriften Besluit Begroting & Verantwoording (BBV). Datum 25 mei 2016 Naam en telefoon Coen van den Hout (9300) Afdeling F&C Portefeuillehouder Frank den Brok Waarover wil

Nadere informatie

BIEO Begroting in één oogopslag

BIEO Begroting in één oogopslag BIEO 2017 Begroting in één oogopslag INLEIDING Voor u ligt de begroting in één oogopslag (BIEO) 2017 van de gemeente Wierden. Naast het begrotingsjaar 2017 wordt er aandacht geschonken aan de ontwikkeling

Nadere informatie

Gemeente Oss. Pilot Duurzame Financiële Dienstverlening

Gemeente Oss. Pilot Duurzame Financiële Dienstverlening Gemeente Oss Pilot Duurzame Financiële Dienstverlening Robert Peters Neeltje van Haandel 3 december 2017 Duurzame Financiële Dienstverlening voor de inwoners van Oss 1. Aanleiding: de kosten en kwaliteit

Nadere informatie

Accountantscontrole 2013

Accountantscontrole 2013 Accountantscontrole 2013 Commissie Samen Leven gemeente Ridderkerk 26 juni 2014 Rein-Aart van Vugt Hennie de Winter 1 Controleproces Communicatie met de Raad in alle fasen Opdrachtbevestiging en controleplan

Nadere informatie

Telefoonnummer Onderwerp: Nota weerstandsvermogen en risicobeheersing 2015 Gemeente Harlingen

Telefoonnummer Onderwerp: Nota weerstandsvermogen en risicobeheersing 2015 Gemeente Harlingen Voorstel aan de gemeenteraad van Harlingen *GR15.00077* GR15.00077 Behandeld in Gezamenlijke commissie Mens & Bestuur en Omgeving Datum Commissie 17 juni 2015 Agendanummer 9 Datum Raad 1 juli 2015 Agendanummer

Nadere informatie

Beleidsplan Transitie Sociaal Domein en Verordeningen Jeugdhulp en Wmo 2015

Beleidsplan Transitie Sociaal Domein en Verordeningen Jeugdhulp en Wmo 2015 Portefeuille: P. van Bergen/ P. Bleeker No. B14.001200 Dronten, 26 augustus 2014 Beleidsplan Transitie Sociaal Domein en Verordeningen Jeugdhulp en Wmo 2015 Aan de gemeenteraad VOORSTEL Wij stellen u voor:

Nadere informatie

Nota Reserves en. Voorzieningen. Gemeente Ferwerderadiel

Nota Reserves en. Voorzieningen. Gemeente Ferwerderadiel Nota Reserves en Voorzieningen 2004 Gemeente Ferwerderadiel Inhoudsopgave Blz. 0. Inleiding 1. Doelstelling van deze nota 2. Functies reserves en voorzieningen. Onderscheid reserves en voorzieningen 4.

Nadere informatie

Bijlage 4. Stresstest. Kadernota mei Kadernota 2018 Bijlage 4: Stresstest 1

Bijlage 4. Stresstest. Kadernota mei Kadernota 2018 Bijlage 4: Stresstest 1 Bijlage 4 Stresstest Kadernota 2018 10 mei 2017 Kadernota 2018 Bijlage 4: Stresstest 1 1. Aanleiding 3. Uitwerking stappen stresstest Op verzoek van Provinciale Staten wordt sinds 2013 jaarlijks een stresstest

Nadere informatie

ONDERWERP Omvang weerstandsvermogen VOORSTEL

ONDERWERP Omvang weerstandsvermogen VOORSTEL VOORSTEL AB CATEGORIE: Bespreekstuk DATUM VERGADERING : 27 november 2018 DATUM BEHANDELING DB : 30 oktober 2018 PORTEFEUILLEHOUDER : K.H. Odink REGISTRATIENUMMER : Z/18/022117-97391 OPSTELLER : Paul van

Nadere informatie

Risicomanagement Transities

Risicomanagement Transities Risicomanagement Transities 1. Inleiding In deze rapportage worden de risico s en de mogelijke beheersmaatregelen benoemd die verband houden met de te realiseren transities rondom Jeugdzorg, Participatie

Nadere informatie

Mondelinge vragen gesteld op de begrotingsmarkt. Vraag Gevraagd is om een overzicht van alle risico s en de aannames/berekeningen hierachter.

Mondelinge vragen gesteld op de begrotingsmarkt. Vraag Gevraagd is om een overzicht van alle risico s en de aannames/berekeningen hierachter. Mondelinge vragen gesteld op de begrotingsmarkt. Gevraagd is om een overzicht van alle risico s en de aannames/berekeningen hierachter. Overzicht alle risico s Zoals ook in de paragraaf weerstandsvermogen

Nadere informatie

Rv. nr.: B&W-besluit d.d.: B&W-besluit nr.:

Rv. nr.: B&W-besluit d.d.: B&W-besluit nr.: RAADSVOORSTEL Rv. nr.: 13.0014 B&W-besluit d.d.: 5-2-2013 B&W-besluit nr.: 13.0048 Naam programma +onderdeel: Jeugd en onderwijs Onderwerp: Transitie zorg voor de jeugd: visie jeugdhulp en informatie Aanleiding:

Nadere informatie

Volgens artikel 11 van het besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) bestaat het weerstandsvermogen uit de relatie tussen:

Volgens artikel 11 van het besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) bestaat het weerstandsvermogen uit de relatie tussen: Meent 94 Postbus 70012 info@rekenkamer.rotterdam.nl t 010 267 22 42 3000 KP Rotterdam www.rekenkamer.rotterdam.nl Gemeente Rotterdam Gemeenteraad d.t.k.v. de griffie Coolsingel 40 3011 AD ROTTERDAM ons

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen 2015-2018

Nota reserves en voorzieningen 2015-2018 Nota reserves en voorzieningen 2015-2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Beleidslijnen reserves en voorzieningen... 4 2.1 Definities en regelgeving... 4 2.2 Toerekening van rente... 5 3. Huidige standen

Nadere informatie

Voorstel voor de Raad

Voorstel voor de Raad Voorstel voor de Raad Datum raadsvergadering : 10 mei 2012 Agendapuntnummer : VIII, punt 6 Besluitnummer : 389 Portefeuillehouder : Wethouder Mirjam Pauwels Aan de gemeenteraad Onderwerp: Programma Decentralisaties.

Nadere informatie

Doorkiesnummer : (0495) Agendapunt: - ONDERWERP VOORSTEL COLLEGE

Doorkiesnummer : (0495) Agendapunt: - ONDERWERP VOORSTEL COLLEGE Lemmen, Ton CS S0CS RAD: RAD150708 woensdag 8 juli 2015 BW: BW150602 voorstel gemeenteraad Vergadering van de gemeenteraad van 8 juli 2015 Portefeuillehouder : A.A.M.M. Heijmans Behandelend ambtenaar :

Nadere informatie