Economie Faculteit der Managementwetenschappen Radboud Universiteit Nijmegen

Transcriptie

1 Economie Faculteit der Managementwetenschappen Radboud Universiteit Nijmegen Februari 2007

2 Uitgave: Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) Catharijnesingel 56 Postbus RA Utrecht Telefoon: Fax: Internet: QANU Tekst en cijfermateriaal uit deze uitgave mogen, na toestemming van QANU en voorzien van bronvermelding, door middel van druk, fotokopie, of op welke andere wijze dan ook, worden overgenomen.

3 Inhoudsopgave Voorwoord 5 Voorwoord commissievoorzitter 7 Deel I Algemeen deel 9 1. Inleiding Taak en samenstelling commissie Werkwijze commissie Algemene inhoudelijke bevindingen 19 Deel II Opleidingsdeel De bacheloropleiding Economie en de masteropleiding Economics aan de Radboud Universiteit Nijmegen 3 Bijlagen 101 Bijlage A: Curricula vitae van de leden van de visitatiecommissie 103 Bijlage B: Domeinspecifiek referentiekader 105 Bijlage C: Programma van het bezoek van de visitatiecommissie 115 3

4 4

5 VOORWOORD Dit rapport is onderdeel van de kwaliteitsbeoordeling van universitaire bachelor- en masteropleidingen in Nederland. Het doel van het rapport is om een betrouwbaar beeld te geven van de resultaten van de voor beoordeling voorgelegde opleidingen, alsmede een terugkoppeling te geven naar de interne kwaliteitszorg van de betrokken organisaties en als basis te dienen voor de ac creditatie van de betrokken opleidingen door de Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO). De stichting Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) beoogt onafhankelijke, objectieve en kritische beoordelingen te laten plaatsvinden en opbouwende kritiek te leveren, zo veel mogelijk uitgaande van een gestandaardiseerde set van kwaliteitscriteria met oog voor specifieke omstandigheden. De Visitatiecommissie Economie van QANU heeft haar taken met gro te toewijding uitgevoerd in een periode die wordt gekenmerkt door de overgang naar de bachelor-masterstructuur. De opleidingen zijn beoordeeld op een grondige en zorgvuldige manier en binnen een duidelijk beoordelingskader. Wij verwachten dat de oordelen en de aanbevelingen in zorgvuldige overweging zullen worden genomen door de betrokken oplei dingen, faculteitsbesturen en Colleges van Bestuur. Wij zeggen dank aan de voorzitter en de leden van de visitatiecommissie voor hun bereidheid deel te nemen aan deze beoordeling en voor de toewijding waarmee ze hun taak hebben uitgevoerd. Ook gaat onze dank uit naar de staf van de betrokken afdelingen aan de universiteiten voor hun inspanningen en hun medewerking aan deze beoordeling. Quality Assurance Netherlands Universities mr. C.J. Peels directeur drs. J.G.F. Veldhuis voorzitter bestuur 5

6 6

7 VOORWOORD commissievoorzitter Tussen augustus 2006 en maart 2007 heeft onze commissie elf bachelor- en masteropleidingen beoordeeld, die georganiseerd worden door vier universiteiten: Radboud Universiteit Nijmegen, Universiteit van Amsterdam, Universiteit Maastricht, en Universiteit Utrecht. Om tot het oordeel te komen heeft de commissie de zelfstudies bestudeerd, scripties gelezen en ter plaatse gesprekken gevoerd met een groot aantal stafleden, studenten en alumni. Op basis van deze informatie kon de commissie tot een afgewogen oordeel komen, met name omdat de zelfstudies een goed inzicht gaven, de gesprekken in grote openheid werden gevoerd en de gevraagde informatie (handboeken, tentamens, reglementen et cetera) steeds in de vergaderkamer aanwezig was of op aanvraag onmiddellijk ter beschikking werd gesteld. Bij de beoordeling heeft de commissie als uitgangspunt gekozen, dat een oordeel werd gevraagd over de wo-bachelor en wo-master, dus over een BSc en MSc, dus over een science opleiding. In deze opleidingen moet de student dus beoordeeld worden op zijn wetenschappelijke analyses, het duidelijkst tot uitdrukking komend in de BSc-scriptie en de MSc-scriptie. Daarom heeft de commissie zeer veel aandacht geschonken aan de beoordeling van deze scripties. Daarbij werd niet alleen gekeken naar de inhoudelijke kwaliteit van de scripties maar ook naar de evaluaties door de docenten evenals de beoordelingsprocedure. De commissie beveelt aan om in de instroomprogramma s voor de hbo-afgestudeerden de bachelorscriptie verplicht te stellen om zo tijdig te toetsen of de student aan de eisen van de masteropleiding zal kunnen voldoen. Namens de commissie wil ik het bestuur van de opleidingen, alle gesprekspartners en vooral de personen die de visitatie hebben voorbereid en begeleid, hartelijk danken voor hun inzet. Deze dankwoorden gelden zeker ook voor de begeleiding van de QANU. De commissie heeft in grote harmonie en een goede sfeer gewerkt en het oordeel kunnen baseren op heldere discussies en goed geformuleerde opinies. Daarvoor ben ik de medecommissieleden bijzonder erkentelijk. Dat dit mogelijk was dankt de commissie aan de zeer professionele ondersteuning van de secretaris, mevrouw dr. J.J. Roeleveld. Ter voorbereiding op de bezoeken van de opleidingen legde zij aan de commissie vele helder geformuleerde vragen voor, bewaakte zij systematisch de voortgang en legde de oordelen van de commissie vast in een helder eindrapport. Hartelijk dank ook voor steun aan mijzelf, als voorzitter van de commissie. Piet Verheijen, voorzitter Visitatiecommissie Economie 7

8 8

9 DEEL I: ALGEMEEN DEEL 9

10 10

11 1. Inleiding In dit rapport brengt de Visitatiecommissie Economie (hierna de commissie) verslag uit van haar bevindingen. Het rapport bestaat uit twee delen: Een algemeen deel (I). Dit deel gaat in op de taak, samenstelling en werkwijze van de commissie. Hierin komen ook enkele algemene bevindingen van inhoudelijke aard ter sprake. Een opleidingsdeel (II). Per bachelor- en masteropleiding behandelt de commissie de 21 facetten uit het beoordelingskader. In dit deel spreekt zij oordelen uit op facet- en onderwerpniveau. Dit algemene deel geeft, conform de richtlijnen in het QANU-kader, een beschrijving van de uitgangspunten van de commissie. 11

12 12

13 2. Taak en samenstelling commissie 2.1. Taak van de commissie De taak van de commissie was het verrichten van een visitatie conform het beoordelingskader (versie 3.1) van QANU. De commissie kreeg de taak om op basis van de door de faculteiten aan te leveren informatie en door middel van ter plaatse te voeren gesprekken een oordeel te geven over de verschillende aspecten van de kwaliteit van de betrokken opleidingen, zoals beschreven in het bovengenoemde kader. De beoordeling bevat impliciete aanbevelingen; echter de nadruk ligt op het beoordelen en verantwoorden van de basiskwaliteit. De commissie beoordeelde de volgende opleidingen: Universiteit Utrecht: Economie (bachelor) (56401) Economics and Geography (master) (60727) Economics and History (master) (60387) Economics and Law (master) (60388) Economics and Social Sciences (master) (60389) International Economics and Business (master) (60648) Universiteit Maastricht: Infonomics (master) (60018) Universiteit van Amsterdam: Economie en Bedrijfskunde, studierichting Bedrijfskunde (bachelor) ( 50905) Business Studies (master) (60902) voltijd en deeltijd Radboud Universiteit Nijmegen: Economie (bachelor) (56401) Economics (master) (66401) 2.2. Samenstelling commissie Tot leden van de commissie werden benoemd: prof. dr. P.A. Verheijen, emeritus hoogleraar Bedrijfseconometrie en oud-voorzitter College van Bestuur Universiteit van Tilburg, tevens voorzitter; prof. dr. ir. J. Bots, hoogleraar Controlling bij de Business Universiteit Nyenrode, alleen voor de visitatie van Maastricht; prof. dr. D.G.A.E. Van Den Bulcke, emeritus hoogleraar internationaal management en ontwikkeling en oud-voorzitter van het College voor Ontwikkelingslanden ( ) van de Universiteit Antwerpen; 13

14 drs. V.I. Goedvolk, voormalig lid van de Hoofddirectie van Fortis ASR Verzekeringsgroep N.V.; en oud plaatsvervangend secretaris-generaal van het Ministerie van Financiën; prof. dr. J.P.M. Groenewegen, hoogleraar Economie van Infrastructuren aan de TU Delft, bijzonder hoogleraar Institutionele Economie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, bijzonder hoogleraar aan de Universiteit Utrecht; drs. J.H.L. de Vries, voormalig lid College van Bestuur Universiteit Utrecht ( ), voormalig voorzitter van het College van Bestuur van de Hogeschool Enschede en toegevoegd Inspecteur wetenschappelijk onderwijs; mw. S.R. Zwinkels B.Sc., student aan de Vrije Universiteit Amsterdam bij de masteropleiding Business Administration; tevens adviserend student-lid in het bestuur van de Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde. Tijdens de installatievergadering van de commissie werd prof. dr. J.P.M. Groenewegen gekozen tot vicevoorzitter. Projectleider/secretaris van de commissie was mw dr. J.J. Roeleveld, als senior consultant deel uitmakend van het netwerk van TriasNet Consultants, hiertoe geëngageerd door QANU. De heer Bots heeft alleen deelgenomen aan het bezoek aan de Universiteit Maastricht. De heren Goedvolk en Groenewegen hebben niet deelgenomen aan het bezoek aan de Universiteit Maastricht. Bij het bezoek aan de Universiteit van Amsterdam is de heer Groenewegen op 31 oktober 2006 als voorzitter opgetreden. De leden van de commissie hebben allen de onafhankelijkheidsverklaring die is opgenomen in het QANU-kader, ondertekend. Een overzicht van de curricula vitae van de leden van de commissie is opgenomen in bijlage A. 14

15 3. Werkwijze commissie 3.1. Inleiding De commissie hield op 3 oktober 2006 haar startvergadering. Tijdens deze vergadering werd de commissie geïnstalleerd, werd de taakstelling en werkwijze van de commissie besproken en werd tevens de taakverdeling binnen de commissie vastgesteld. Ook werd het document Vakspecifieke richtlijnen WO bachelor economie van het Disciplineoverlegorgaan Economie (DEC 02.03) besproken (zie bijlage B). De commissie besloot dat aan de betrokken opleidingen zal worden gevraagd hoe het referentiekader een rol heeft gespeeld bij de vormgeving van de bacheloropleiding, bij het schakelprogramma en bij de masteropleiding. Het QANU-kader is leidraad geweest voor de werkwijze van de commissie De voorbereidingsfase Allereerst heeft de secretaris de zelfevaluatierapporten gecontroleerd op kwaliteit en compleetheid van de informatie. Nadat de zelfevaluatierapporten in orde waren bevonden, zijn de commissieleden en de secretaris zich inhoudelijk gaan voorbereiden op de bezoeken. De commissieleden lazen het zelfevaluatierapport en vulden voor iedere opleiding een checklist in die is gebaseerd op het QANU-kader, en formuleerden vragen die werden doorgegeven aan de secretaris. De secretaris compileerde de ingevulde checklisten tot een samengestelde checklist en de vragen tot een samengestelde vragenlijst per gespreksgremium. Deze zijn door de commissie gebruikt tijdens de visitatie. Bij de voorbereiding heeft ieder commissielid alle rapporten gelezen met uitzondering van de heer Bots die alleen voor de opleiding MSc Infonomics in de commissie zitting had. Ook lazen de commissieleden ter voorbereiding ieder ten minste twee scripties per opleiding conform het QANU-kader inclusief de bijbehorende beoordelingsformulieren. Indien dit niet mogelijk was, wordt dit bij de betreffende opleiding vermeld. Deze scripties werden door de secretaris in overleg met de voorzitter geselecteerd. Aangezien de commissie opleidingen dient te beoordelen die leiden tot een wetenschappelijke titel (BSc of MSc) heeft zij zeer veel aandacht besteed aan het beoordelen van het wetenschappelijke niveau van de scripties, de zorgvuldigheid in de inhoudelijke beoordeling daarvan door de staf blijkende uit de bijbehorende beoordelingsformulieren en de beoordelingsprocedure zelf. In de scriptie dient de student immers aan te tonen over de vereiste kwalificaties te beschikken. Opmerkingen naar aanleiding van de scripties zullen bij verschillende facetten worden gemaakt. Binnen de commissie zijn er afspraken gemaakt over een interne taakverdeling op grond van inhoudelijke expertise. De commissie wenst te benadrukken dat zij in haar geheel verantwoordelijk is voor de oordeelsvorming en het eindrapport. Tijdens een voorbereidende vergadering aan het begin van het bezoek werd elke visitatie concreet voorbereid. 15

16 3.3. Het visitatiebezoek De secretaris maakte een conceptprogramma voor de (dag-)indeling van het visitatiebezoek. Dat programma werd in samenspraak tussen de voorzitter, de secretaris en de contactpersoon van de betreffende faculteit/universiteit aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (zie bijlage C). Tijdens het bezoek is gesproken met de samenstellers van het zelfevaluatierapport, met een (representatieve) vertegenwoordiging van het faculteitsbestuur, het opleidingsbestuur, de afgestudeerden, de opleidingscommissies, de examencommissies, de studievoorlichting en -begeleiding en overige ondersteunende medewerkers. Daarnaast werd er steeds afzonderlijk gesproken met student- en docentvertegenwoordigers van de bachelor- en masteropleidingen (en van de opleidingscommissies) en de schakelprogramma s. Tijdens ieder bezoek bestudeerde de commissie het ter inzage gevraagde materiaal en gaf zij gelegenheid tot een spreekuur ten behoeve van studenten en docenten die zich voorafgaand aan het bezoek hadden aangemeld. Van dit spreekuur is geen gebruikgemaakt. Ook heeft de commissie bij elke instelling een presentatie van de elektronische leeromgeving ontvangen. De commissie gebruikte een groot deel van de laatste middag van het bezoek voor de voorbereiding van de mondelinge rapportage en een discussie over de beoordeling van de opleidingen. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter, respectievelijk de vicevoorzitter bij de Universiteit van Amsterdam, een mondelinge rapportage gegeven van de eerste bevindingen van de commissie. Daarbij ging het steeds om een aantal algemene waarnemingen en een aantal eerste indrukken per opleiding. De oordelen werden pas na afloop van de bezoeken in twee vergaderingen definitief vastgesteld op basis van het conceptrapport van de commissie over de opleidingen en de commentaren daarop van de commissieleden. Tevens heeft een additioneel bezoek aan de Universiteit van Amsterdam plaatsgehad voordat de commissie tot een definitief oordeel kwam Beslisregels In het accreditatiestelsel is voor de beoordeling op facetniveau een vierpuntsschaal voorgeschreven (onvoldoende, voldoende, goed of excellent) en op onderwerpniveau een tweepuntsschaal (voldoende of onvoldoende). De commissie heeft de standaard beslisregels van QANU gevolgd. Deze zijn: De beoordeling onvoldoende wijst erop dat het facet beneden de gestelde verwachting ligt en dat beleidsaandacht op dit punt nodig is. De beoordeling voldoende houdt in dat het facet beantwoordt aan de basisstandaard of basisnorm. De beoordeling goed houdt in dat het niveau van het facet uitstijgt boven de basiskwaliteit. De beoordeling excellent houdt in dat voor het facet een niveau wordt gerealiseerd waardoor de beoordeelde opleiding zowel nationaal als internationaal als een voorbeeld van goede praktijk kan functioneren. 16

17 In de ogen van de commissie kan zij het oordeel voldoende toekennen, ook wanneer zij kritische opmerkingen heeft gemaakt. Het is dan wel noodzakelijk dat er tegenover die kritische opmerkingen ook positieve observaties staan Omdat de meeste masteropleidingen pas recent van start zijn gegaan dan wel recent een gewijzigd programma hebben ingevoerd, kon de commissie niet in alle gevallen varen op ervaringen met de programma s van die opleidingen of oordelen van studenten daarover. Zij koos er in die gevallen voor om plannen te beoordelen. Plannen kunnen niet zomaar een goed krijgen, met het nadeel dat het moeilijk is het oordeel goed uit te spreken. Wanneer de commissie een good practice heeft aangetroffen, luidt het oordeel in principe: goed. Wanneer er binnen een facet zowel een aantekening wordt gemaakt als een good practice wordt uitgesproken, wordt voor het oordeel een gemiddelde genomen: voldoende Rapportage De secretaris heeft, op basis van de bevindingen van de commissie, per instelling conceptrapporten opgesteld. Deze zijn aan de voorzitter en de leden van de commissie voorgelegd. Tijdens de vergaderingen op 29 november en 20 december zijn deze conceptrapporten besproken Slotbijeenkomst De aangepaste conceptrapporten zijn aan de opleidingen toegezonden ter toetsing van feitelijke onjuistheden. De commissie heeft het commentaar van de opleidingen besproken en de definitieve tekst op 13 februari 2007 vastgesteld. 17

18 18

19 4. Algemene inhoudelijke bevindingen 4.1. Inleiding De commissie heeft haar bevindingen van de visitatie gerapporteerd in vier rapporten met een algemeen deel en een specifiek opleidingsdeel per instelling. De commissie wil daarenboven de volgende algemene bevindingen rapporteren, welke met name betrekking hebben op de procedure en de rapportage van de beoordeling. Voorafgaande aan de algemene bevindingen wil de commissie nog een specifieke opmerking maken en wel betreffende de opleidingen Economie en Bedrijfskunde, Business Studies en Infonomics. Het feit dat over deze opleidingen het oordeel van deze commissie wordt gevraagd impliceert dat de opleidingen worden beoordeeld vanuit een economisch kader. Natuurlijk worden daarbij de specifieke aspecten betrokken Algemene bevindingen De commissie is van mening dat in het beoordelingskader te veel aandacht wordt geschonken aan de beroepsoriëntatie van de bacheloropleidingen. De bevindingen van de commissie tijdens de gesprekken leiden tot de conclusie dat het merendeel van de afgestudeerden van een bacheloropleiding in het wetenschappelijk onderwijs doorgaan met een masteropleiding. Dientengevolge besteden de opleidingen weinig aandacht aan de beroepsoriëntatie, wat bij strikte toepassing van de regels leidt tot een onvoldoende! Naar de mening van de commissie wordt in het beoordelingskader te weinig aandacht besteed aan de instroom. Naar verwachting zal er een toenemend aantal bachelorafgestudeerden vanuit het hbo zich aanmelden voor een masteropleiding in het wetenschappelijk onderwijs. Het aantal is zelfs zo groot dat deze instroom ook gevolgen heeft voor de samenstelling van de groep masterstudenten. De opleiding staat dan voor de keuze om deze groep als groep bijeen te houden in de masteropleiding of te mengen met de eigen BSc-afgestudeerden. Het zou nuttig zijn om hierover de mening van de opleiding te kennen en te beoordelen. Diverse zogenaamde schakelprogramma s worden door de opleidingen aangeboden. Deze programma s worden niet expliciet meegenomen in het beoordelingskader. De commissie heeft zich wel op de hoogte laten stellen van de inhoud van deze schakelprogramma s tijdens de visitatie. Het verdient aanbeveling dat het kader van Facet 8 (instroom) wordt uitgebreid of dat in de Facetten 4, 5 en 6 expliciet een oordeel wordt gevraagd over de schakelprogramma s Tot slot wil de commissie een opmerking maken over de rapportage. Deze rapportage is nu zeer omvangrijk en verwarrend. Het rapport moet namelijk de feitelijke situatie weergeven en het oordeel van de commissie daarover. Dientengevolge worden grote delen van de door de opleiding samengestelde zelfstudie overgenomen. Het is dan niet duidelijk of de commissie deze passages slechts weergeeft of met instemming weergeeft of deze situatie negatief beoordeelt. Wil de commissie volstrekt duidelijk zijn, dan moet ze over elke passage aangeven hoe het oordeel is. Dit leidt tot vele herhalingen. 19

20 De commissie is van mening dat het de voorkeur verdient een kort rapport met de oordelen van de commissie per onderwerp en facet op te stellen met de zelfstudie als bijlage. Publicatie van de zelfstudie dwingt de opleidingen naar verwachting van de commissie ook tot een compactere tekst. 20

21 DEEL II: OPLEIDINGSDEEL 21

22 22

23 1. De bacheloropleiding Economie en de masteropleiding Economics aan de Radboud Universiteit Nijmegen Administratieve gegevens Bacheloropleiding Economie: Naam opleiding: Economie CROHO-nummer: Niveau: bachelor Oriëntatie: WO Studielast: 180 ECTS-studiepunten Graad: Bachelor Variant(en): Voltijd Locatie(s): Nijmegen Einddatum accreditatie: 31 december 2007 Masteropleiding Economics: Naam opleiding: Economics CROHO-nummer: Niveau: master Oriëntatie: WO Studielast: 60 ECTS-studiepunten Graad: Master Variant(en): Voltijd Locatie(s): Nijmegen Einddatum accreditatie: 31 december 2007 Het bezoek van de commissie aan de Faculteit der Managementwetenschappen van de Radboud Universiteit Nijmegen vond plaats op 16 en 17 november Structuur en organisatie van de faculteit De zelfstudie geeft het volgende overzicht: De ongedeelde opleiding Economie aan de Radboud Universiteit is in 1988 van start gegaan als onderdeel van de toen opgerichte Faculteit der Beleidswetenschappen. Deze faculteit werd opgericht om een herkenbare plaats te geven aan wetenschappelijk onderwijs en onderzoek op het brede terrein van beleids- en organisatievraagstukken. In 2001 heeft de faculteit haar naam veranderd in Faculteit der Managementwetenschappen. De faculteit profileert zich als wetenschappelijk kennis- en onderzoekscentrum van sturings- en inrichtingsvraagstukken van complexe organisaties in de publieke en private sfeer. In de faculteit zijn zeven inhoudelijke wetenschapsgebieden bijeengebracht: bedrijfswetenschappen, bestuurskunde, politicologie, economie, milieu en beleid, sociale geografie en planologie. Vanuit de zeven wetenschapsgebieden wordt inhoud gegeven aan wetenschappelijk onderwijs en onderzoek dat veelal multidisciplinair is. De faculteit streeft er naar deze multidisciplinariteit waar nodig verder te versterken. Het onderwijs van de faculteit is ondergebracht in het Onderwijsinstituut en omvat naast de 23

24 opleidingen Economie ook (bachelor- en master-)opleidingen in de Bedrijfswetenschappen, Bestuurskunde, Milieu-Maatschappijwetenschappen, Politicologie, Sociale geografie en Planologie. Het onderzoek is ondergebracht in het Instituut voor Management Research (IMR) en omvat een zestal onderzoekprogramma s, waaronder NiCE (Nijmegen Center for Economics), waarin het economisch onderzoek is gebundeld. In totaal omvat de faculteit 260 fte, waarvan 185 fte wetenschappelijk personeel. De faculteit heeft circa studenten. De wetenschappelijke staf van de faculteit is ondergebracht in leerstoelen. Verwante leerstoelen vormen samen een sectie. De faculteit kent zes secties, waaronder de sectie Economie. Iedere sectie wordt aangestuurd door een coördinerend voorzitter die budgettaire personele bevoegdheden en verantwoordelijkheden heeft voor de sectie als geheel. De algemene leiding van de faculteit is in handen van de decaan die wordt bijgestaan door een vicedecaan onderwijs en een vicedecaan onderzoek. De vicedecaan onderwijs van de faculteit is tevens directeur onderwijs en als zodanig primair verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken in het onderwijs, voor de uitvoering van de onderwijs- en examenregeling en voor de kwaliteit van het onderwijs. De vicedecaan onderzoek is tevens directeur van het onderzoekinstituut IMR. Bij de opleidingen Economie (bachelor en master tezamen) staan in totaal 227 studenten ( ) ingeschreven. De opleidingen worden in hoofdzaak verzorgd door de wetenschappelijke staf van de sectie Economie. Deze heeft drie kernleerstoelen, een strategische leerstoel, en twee bijzondere leerstoelen. De kernleerstoelhouders zijn eindverantwoordelijk voor de verschillende profielen zoals die binnen de opleidingen Economie bestaan: Accounting & Finance, Financiële economie en Internationale economie. De sectie Economie omvat circa 35 wetenschappelijk medewerkers. Naast de staf van de sectie Economie dragen docenten van de secties Bestuurskunde en politicologie en Onderzoeksmethodologie en kennismanagement bij aan de opleidingen. Andersom levert de staf van Economie bijdragen aan de andere opleidingen in de faculteit, bijvoorbeeld via de eerstejaars cursus Economie van de managementwetenschappen. Net als elke andere opleiding binnen de faculteit heeft de opleiding Economie een kernraad. Dit is een overleg van de vicedecaan onderwijs met de voorzitter van de sectie Economie, opleidingscoördinatoren en onderwijsmanagement. In dit overleg komen zaken aan de orde die de opleiding als geheel betreffen: de inhoudelijke koers, het curriculum, de verhouding tussen onderzoek en onderwijs, instroom en doorstroom van studenten et cetera. Verder geeft de kernraad gevraagd en ongevraagd advies aan de vicedecaan onderwijs Invoering bachelor-masterstructuur en afbouw ongedeelde opleidingen: stand van zaken De zelfstudie geeft het volgende inzicht: De bachelor Economie komt voort uit de ongedeelde opleiding Domeingerichte economie (CROHO-nummer 6832), die weer een voortzetting is van de ongedeelde opleiding Beleidsgerichte economie. De instroom in de ongedeelde opleiding is per 1 september 2001 stopgezet. Toen is het driejarige bachelorprogramma in één keer ingevoerd. Voor studenten in de eerste drie jaar is een overgangsregeling opgesteld. Voor elk verdwijnend vak is een vervangend vak aangewezen. Bij vakken die niet meer werden gegeven zijn bovendien bezemtoetsen gehouden. Bij invoering van het masterprogramma, in 2002, is een vergelijkbare regeling opgesteld. Op 24

25 1 februari 2006 stonden nog zes studenten ingeschreven voor de ongedeelde opleiding. Twee studenten stonden ingeschreven voor de propedeuse Domeingerichte economie, één voor de doctoraalfase Domeingerichte economie en drie voor de doctoraalfase van de opleiding Beleidsgerichte economie. Alle zes studenten hebben een gesprek gehad met de studieadviseur over hun voortgang. Met de studenten die bijna alle onderdelen van het oude doctoraal hebben afgerond, alleen de scriptie bijvoorbeeld niet, zijn afspraken gemaakt om de ongedeelde opleiding alsnog af te maken. Uiterste datum waarop dit kan is 31 augustus De inschrijving van studenten die slechts een klein deel van het studieprogramma hadden volbracht, is omgezet in een inschrijving voor de bachelor. De overgang van de ongedeelde opleiding naar de bachelor- en masteropleiding is met zorg ter hand genomen, met extra aandacht voor de achtergebleven studenten. De overgang heeft geen problemen opgeleverd Het beoordelingskader Doelstellingen opleiding F1: Domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Beschrijving Bacheloropleiding: Uit de zelfstudie: De bacheloropleiding Economie aan de Faculteit der Managementwetenschappen is erop gericht studenten op te leiden tot academisch gevormde economen die, vanuit hun economisch-theoretische vorming, bekwaam zijn in het onderkennen, formuleren en doorgronden van economische problemen van diverse aard, en bekwaam in het vinden van maatschappelijke relevante oplossingen daarvoor. Het is een economisch-wetenschappelijke opleiding die het niet alleen als haar taak ziet de hedendaagse economische theorie aan een nieuwe generatie economen door te geven, maar die studenten via de interactieve behandeling van theorie en praktijk ook de mogelijkheid wil bieden díe economisch-wetenschappelijke kennis en díe communi catieve en professionele vaardigheden te ontwikkelen die nodig zijn voor een adequate behandeling van economische beleids- en strategievraagstukken. Het aankweken van een wetenschappelijke attitude staat hoog in het vaandel. Bij studenten moet een bereidheid tot voortdurende aanvulling en vernieuwing van hun analytische en inhoudelijke expertise worden bereikt, niet in het minst om hun kennis en gevonden oplossingen ook daadwerkelijk te kunnen implementeren. Daartoe moeten studenten niet alleen op de hoogte zijn van recente inzichten uit de economische discipline, maar zij moeten ook zicht hebben op wetenschappelijke ontwikkelingen in en relaties met aanpalende disciplines als politicologie, sociologie, bedrijfswetenschappen en filosofie. Inhoudelijk gezien richt de bacheloropleiding zich op kennisverwerving en ontwikkeling van onderzoeksvaardigheden op het gebied van de economie. Anders dan de masteropleiding Economie is de bacheloropleiding een brede economieopleiding waarbij studenten beleidsen organisatievraagstukken vanuit een economisch onderzoeksperspectief benaderen, indien 25

26 nodig aangevuld met inzichten uit andere aanpalende disciplines. Daarmee bereidt de bacheloropleiding studenten voor op een van de in Nijmegen aangeboden varianten in de masteropleiding Economie (in nog Internationale economie en Financiële economie) of voor gelijksoortige masteropleidingen aan andere universiteiten (volgens afspraken die zijn gemaakt in het landelijke disciplineoverleg van Economie en Bedrijfswetenschappen). Alhoewel de bacheloropleiding een afgeronde opleiding is, leert de praktijk dat de grote meerderheid van de studenten na voltooiing van de bacheloropleiding doorstroomt naar de masteropleiding. Mochten studenten na afronding van de bacheloropleiding kiezen voor de beroepspraktijk dan zijn zij in staat om als junior bijdragen te leveren aan wetenschappelijk onderzoek of beleidsontwikkeling in bestuurlijke en beleidsvoorbereidende functies, in het (internationale) bedrijfsleven en instellingen, bij de overheid, in het onderwijs, de journalistiek en de wetenschap. Profiel Economie in Nijmegen: Méér dan economie Het curriculum van de Nijmeegse bacheloropleiding is vergelijkbaar met andere bacheloropleidingen Economie. Toch onderscheidt zij zich op een tweetal punten van andere wetenschappelijke bacheloropleidingen Economie in Nederland en tot op zekere hoogte internationaal. De opleiding heeft in vergelijking met andere opleidingen een consequent doorgevoerde institutionele optiek en een multidisci plinaire oriëntatie. Zij leert studenten economi sche beleids vraagstuk ken te behan delen in een kritische reflectie op verschillende varianten van de markteco nomie. Daarmee sluit de opleiding goed aan op ontwikkelingen binnen het vakgebied, waar steeds meer de nadruk wordt gelegd op het belang van (veranderingen in) de institutionele omgeving voor het functioneren van de economie, alsmede op het feit dat ontwikkelingen in economie en instituties niet los van elkaar kunnen worden gezien. De multidisciplinaire oriëntatie is een absolute noodzaak gelet op de beroepspraktijk van afgestudeerde economen. Van hen wordt verwacht dat ze in staat zijn om over de grenzen van het eigen vakgebied heen te kijken. Dit vereiste staat niet op zichzelf. De economische wetenschap heeft de afgelopen jaren een belangrijke transformatie ondergaan en het heeft er alle schijn van dat we aan de vooravond staan van belangrijke veranderingen in het economisch denken. De huidige economiebeoefening is pluralistisch van aard, waarbij raakvlakken worden gezocht met andere (sub)disciplines binnen en buiten de economie. Enkele voorbeelden hiervan zijn: de ontwikkeling van de speltheorie en de hernieuwde interesse in de institutionele economie (New Institutional Economics) met expliciete raakvlakken met economische sociologie en politicologie. Een ander voorbeeld betreft de theorie van begrensd rationeel gedrag waarin biologische en cognitieve beperkingen aan menselijk gedrag worden opgenomen; de contouren hiervan zijn reeds zichtbaar in het vakgebied Behavioral Economics, waarin gedragwetenschappelijke aspecten een centrale rol spelen. In de voorlichting naar (potentiële) studenten wordt deze typische Nijmeegse oriëntatie samengevat als een Méér dan economie benadering. De opleiding onderscheidt zich door een meer dan gemiddelde nadruk op de methodologische aspecten van de economische wetenschappen. In aanvulling op methoden en technieken keert de bredere wetenschapsfilosofische oriëntatie van de Nijmeegse economieopleiding terug in individuele vakken en als onderdeel in kernvakken. Naast het aanleren van technieken en vaardigheden die onderdeel zijn van de toolkit van een econoom, wordt studenten aangeleerd ook kritische wetenschapsfilosofische vragen te stellen. Wat is onderzoek precies? Wat is de onderliggende waardeoriëntatie van bepaalde typen economisch onderzoek? Wat zijn de (on )mogelijkheden van empirisch onderzoek naar causale relaties? Waarom onderzoeken we überhaupt causale relaties? Daarbij wordt de ontwikkeling van de economische discipline uitdrukkelijk in historische context geplaatst. 26

27 Vergelijking met andere opleidingen Nationaal De Nijmeegse bacheloropleiding Economie heeft drie trajecten (Accounting & Finance, Financiële economie en Internationale economie). Een traject is een verzameling van samenhangende blokken en vaardigheden, gericht op de analyse van een specifiek problemenveld en/of het aanbrengen van een specifiek beroepsprofiel. Hiermee bestrijkt de bacheloropleiding het continuüm van bedrijfseconomie tot algemene economie. Een oriënterende curriculumvergelijking van bachelorprogramma s Economie aan verschillende instellingen in Nederland die overigens veelal eigen (bedrijfs-)economische faculteiten hebben en daarbinnen een variëteit aan opleidingen aanbieden leert dat de verschillen met name in de eerste anderhalf jaar niet erg groot zijn. Basisvakken als micro- en macro-economie, methoden, internationale economie, en thema s als de rol van de overheid, en de relatie economie en maatschappij keren terug in veel opleidingen. Ook in de gekozen onderwijsvormen uitgezonderd Maastricht met haar expliciete keuze voor Probleem Gestuurd Onderwijs bestaan geen grote verschillen. Veel opleidingen verbinden net als de Nijmeegse opleiding theorie en praktijk in hun curricula. Wel besteedt de Nijmeegse opleiding daarin relatief veel aandacht aan díe vaardigheden, die, naast academische vaardigheden (kennis, analytische en onderzoeksvaardigheden), thans meer dan ooit van een economisch beleidsmedewerker en onderzoeker worden gevraagd. Het gaat dan in het bijzonder om vaardigheden op het gebied van communicatie en presentatie, werken in teamverband en reflectie op beroepscodes en het eigen professioneel handelen. Met betrekking tot schriftelijke communicatie valt te constateren dat de schrijfdichtheid van de Nijmeegse opleiding relatief hoog is. Daarin speelt de kleinschaligheid van de opleiding zeker een belangrijke rol. Een aantal opleidingen is interessant voor een nadere vergelijking. Allereerst opleidingen met een meer dan gemiddeld vergelijkbaar inhoudelijk profiel, zoals de Utrecht School of Economics. Maar ook de opleidingen van de Universiteit Maastricht en de Universiteit van Tilburg zijn interessant omdat deze de laatste jaren in verschillende nationale vergelijkingen op respectievelijk de eerste en tweede plaats staan. Gegeven de Nijmeegse ambitie om met haar onderwijs tot de top 4 van Nederland te gaan horen, vormen deze twee opleidingen geschikte benchmarks. Utrecht School of Economics: De inbedding van de Nijmeegse economieopleiding in de Faculteit der Managementwetenschappen leidt tot de mogelijkheid van minors en keuzevakken in aanpalende disciplines (bijvoorbeeld politicologie, economische geografie, internationaal management). Deze multidisciplinaire insteek heeft inhoudelijke overeenkomsten met de Utrecht School of Economics. In Utrecht is de opleiding Economie ondergebracht in de faculteit Rechtsgeleerdheid, economie, bestuur en organisatie. Studenten moeten in de bachelor kiezen uit minors en een zestal trajecten, te weten: arbeid en organisatie, business management, economie en politiek, financieel-monetaire economie, internationale economie, en ten slotte markt en mededinging. De Utrechtse minors zijn meer geformaliseerd dan in Nijmegen. Universiteit van Tilburg: Het internationaal-economische traject van Nijmegen vertoont veel overeenkomsten met de algemene economieopleiding van de Universiteit van Tilburg. De eerste twee jaar zijn vakinhoudelijk vrijwel identiek. Het verschil treedt op in het derde jaar waarin de Nijmeegse economieopleiding zich richt op internationale economie en financiële economie en Tilburg een bredere variëteit aan vakken beslaat waaruit een student kan kiezen (bijvoorbeeld regionale economie, overheidsfinanciën, ontwikkelingseconomie, of micro- 27

28 economie). De inhoud van de Tilburgse opleiding International Economics and Finance (IEF) vertoont qua thematiek veel overeenkomst met de Nijmeegse profielen Internationale economie en Financiële economie. Overigens is de opleiding IEF in Tilburg volledig Engelstalig, wat niet geldt voor de Nijmeegse opleiding. Een verschil is voorts, dat waar de inbedding in een grotere economische faculteit studenten in Tilburg meer keuzemogelijkheden biedt om verschillende economische vakken te volgen, de inbedding van de Nijmeegse opleiding in de Faculteit der Managementwetenschappen studenten juist weer meer keuzemogelijkheden buiten de economische wetenschap biedt. Universiteit Maastricht: De Bachelor of Science in Economics/International Economic Studies (IES) die wordt aangeboden aan de Universiteit Maastricht is geheel Engelstalig en vertoont op een aantal deelgebieden (inhoud en thematiek van de discipline specifieke cursussen) overeenkomsten met de financieel- en internationaal-economische trajecten van de Nijmeegse bacheloropleiding. Het Maastrichtse PGO-concept wordt daarbij in Nijmegen op onderdelen gevolgd. Het verschil tussen beide opleidingen bestaat voornamelijk uit het feit dat de Nijmeegse bachelor, die garant staat voor een multidisciplinaire benadering, een groter aanbod kent van discipline overstijgende vakken alsmede meer aandacht schenkt aan het methodenen methodologieonderwijs. Verder spelen de integratieprojecten in de Nijmeegse bacheloropleiding een belangrijke(re) rol. Internationaal De profilering ten opzichte van opleidingen in het buitenland komt naar voren in de recent gesloten nieuwe Socrates-overeenkomsten in het kader van de internationale samenwerking voor studenten- en docentenuitwisseling. Het leidende idee bij deze nieuwe overeenkomsten was de uitwisseling vooral te richten op die universiteiten en opleidingen waarmee inhoudelijke affiniteit bestaat. De Copenhagen Business School (CBS) is qua organisatie van haar internationaliseringsbeleid een voorbeeld voor collega-universiteiten. CBS biedt veel vakken aan in het Engels en is een populaire bestemming voor uitwisselingsstudenten. Het department of International Economics and Management sluit het dichtst aan bij wat Nijmegen aanbiedt. Net als in Nijmegen is voor een groot aantal vakken op CBS meer dan gemiddeld ruimte voor inzichten uit aanpalende disciplines. In CBS gaat het veelal om inzichten uit (internationaal) management, organisatieleer en internationale economie. In Nijmegen is de oriëntatie breder dan enkel de bedrijfswetenschappelijke. De Athens School of Economics and Business heeft een groot aanbod van cursussen omtrent Europese integratie, globalisering en internationale politieke economie. De overeenkomsten met het Nijmeegse curriculum zijn groot. Een belangrijk verschil is dat de Griekse opleiding minder mogelijkheden biedt voor vakken buiten politieke economie. Daar heeft Nijmegen meer mogelijkheden. Dit verschil zien we ook terug bij Pompeu Fabre in Barcelona. Zij biedt in vergelijking met Nijmegen meer economische keuzevakken aan, waaronder vakken die multidisciplinair van aard zijn, maar blijft achter bij de mogelijkheden in de breedte. Aansluiting lopend onderzoek Het onderwijs in de opleiding Economie is geënt op het onderzoek van de betrokken docenten en dat gebundeld is in het programma NiCE. Het adagium Méér dan economie is ken- 28

29 merkend voor de benadering van de onderzoeksthema s van de verschillende leerstoelen. In alle onderzoek worden de economische theorieën en verklaringen aangevuld met behulp van inzichten uit psychologie, sociologie en politicologie. Dit vertaalt zich ook naar het onderwijs in de drie bachelortrajecten. In de afsluitende capita selecta worden bachelorstudenten geconfronteerd met de belangrijkste onderzoekslijnen van de verschillende profielen en worden zij begeleid door docenten die op het desbetreffende onderzoeksterrein specialist zijn. Het onderzoek van de leerstoel Management Accounting & Control concentreert zich rond het thema Accounting and Control Change. Het gaat hier in het bijzonder om onderzoek naar de ontwikkeling en het ontwerp van innovaties op het gebied van accounting en control. Voorts wordt de mobiliserende werking (de bedoelde en onbedoelde veranderingen) van innovaties binnen organisaties onderzocht. Het onderzoek wordt niet alleen geïnspireerd door economische theorie, maar ook door psychologische en sociologische inzichten. Binnen de leerstoel Internationale economie wordt onderzoek verricht naar de relatie tussen cultuur en economie en de invloed van preferentieverschillen op economische modellen (nonhomothetische preferenties). Bij de leerstoel Financiële economie wordt aandacht besteed aan zogenaamde anomalieën, oftewel zwarte gaten, die zo kenmerkend zijn voor het academisch domein van de moderne financieringstheorie. Een deel van het lopende onderzoek is geconcentreerd rond Behavioral Finance, waarbij gedragswetenschappelijke aspecten een centrale rol spelen en duidelijk afstand wordt genomen van de standaard neoklassieke assumpties zoals het pure streven naar eigenbelang door rationeel handelende individuen op perfect werkende markten. Belangrijke onderwerpen van onderzoek zijn de relatie tussen het gedrag van heterogene beleggers en de prijsvorming op internationale kapitaalmarkten en de (excess) wisselkoersgevoeligheid van internationaal opererende bedrijven tijdens perioden van financiële instabiliteit. Met name het onderzoek van de leerstoel Economische theorie en economisch beleid geeft de Méér dan economie benadering nader profiel. Studenten worden daar in verschillende vakken mee geconfronteerd en in het bijzonder tijdens de cursus Plural Perspectives on Economics, die zal worden aangeboden in de nieuwe masteropleiding Economie. Gegeven bovenstaande beschrijving van de opleiding Economie en de inbedding in het onderzoekscentrum NiCE hanteert de opleiding tien eindkwalificaties, elk verder gespecificeerd in eindtermen die de concrete vaardigheden opsommen die studenten na de opleiding moeten bezitten. Deze zijn opgenomen in bijlage 1 aan het einde van dit hoofdstuk. De zelfstudie geeft verder in een bijlage een overzicht van de eindkwalificaties voor de bacheloropleiding Economie, de eindtermen en hun relatie met de Dublin-descriptoren. Masteropleiding: De zelfstudie geeft het volgende overzicht: De masteropleiding Economie wordt aangeboden als een voltijdse opleiding van één jaar (60 ECTS-studiepunten). Aan afgestudeerden wordt de graad van Master of Science in Economics verleend. Het masterprogramma is ingevoerd met ingang van het studiejaar De masteropleiding Economie kende in het studiejaar twee varianten, te weten: Financiële economie en Internationale economie. 29

30 De Nijmeegse masteropleiding Economie leidt studenten op tot zelfstandig opererende academische onderzoekers dan wel professionals met een economisch-wetenschappelijke oriëntatie op specifieke beleidsproblemen. Deze economen zijn in staat om: op zelfstandige wijze complexe en specialistische economisch-wetenschappelijke vraagstukken te onderzoeken vanuit een multidisciplinair perspectief, met behulp van economisch-wetenschappelijke methoden en technieken van onderzoek, of vanuit een multidisciplinair perspectief en met behulp van economisch-wetenschappelijke methoden van onderzoek complexe beleidsvraagstukken in de beroepspraktijk zelfstandig of in teamverband te onderzoeken en een bijdrage te leveren aan de oplossing daarvan. Het eerste punt heeft meer betrekking op de vorming van academisch onderzoeker, terwijl het tweede meer gericht is op de vorming van academisch professional. In tegenstelling tot de bacheloropleiding, die een brede oriëntatie kent, heeft de masteropleiding een specialistisch karakter. Ze leidt studenten op binnen een van de wetenschappelijke deeldisciplines van de economie. De onderwijsprogramma s van de twee varianten van de masteropleiding Economie, te weten Financiële economie en Internationale economie, sluiten aan op de bacheloropleiding Economie en zijn afgestemd op het verder verdiepen van domeinspecifieke kennis, inzichten en onderzoeksvaardigheden. Kenmerkend hiervoor is het aanreiken van een state of the art kennisniveau dat samengaat met een actief inzicht in de actuele economische problemen van de betreffende variant. Daarnaast dragen de afzonderlijke varianten een zelfstandige en wetenschappelijke werkwijze en onderzoekshouding over aan de studenten. De Nijmeegse masteropleiding Economie onderscheidt zich onder meer in de volgende aspecten van de bacheloropleiding Economie: De kennis en inzichten in de relevante vakgebieden worden verdiept. De masterstudent(e) wordt aangeleerd op zoek te gaan naar samenhangende theoretische structuren en perspectieven op problemen binnen het vakgebied en binnen de beroepspraktijk. De kennis en inzichten die aangereikt worden, bevinden zich op het state of the art niveau en overstijgen daarmee het intermediaire. Het gaat hierbij om de actuele ontwikkelingen (nieuwste theorieën, modellen, integrale perspectieven, inhoudelijke problemen) binnen het gebied van de variant. De vaardigheden die een masterstudent(e) verwerft, zijn gericht op het zelfstandig toepassen van deze state of the art kennis inclusief methoden van onderzoek op zowel problemen die zich binnen het vakgebied afspelen als op problemen die zich in de beroepspraktijk voordoen. De student(e) wordt in het onderwijs gestimuleerd zelfstandig een bijdrage te leveren aan de oplossing van problemen in zijn vakgebied of in de beroepspraktijk. De student(e) wordt geleerd zelfstandig economisch-wetenschappelijk onderzoek op te zetten en uit te voeren. De student(e) wordt gestimuleerd zelf nieuwe onderzoeksvragen te formuleren binnen zijn/haar variant. Het onderwijs binnen de masteropleiding is erop gericht niet alleen onderzoek op bruikbaarheid te leren schatten (zoals in de bacheloropleiding) maar vooral ook op wetenschappelijke houdbaarheid. 30

31 Profiel en benchmark De Nijmeegse masteropleiding Economie kent twee varianten; Internationale economie en Financiële economie. Ook voor de masteropleiding Economie geldt dat de Méér dan economie benadering profiel geeft aan de Nijmeegse masteropleiding. Dit profiel wordt verder verdiept en uitgewerkt in de vernieuwde master Economics die per september 2007 zal worden aangeboden. De masteropleiding International Economics and Finance van de Universiteit van Tilburg biedt eveneens de beide varianten aan. De Tilburgse opleiding wordt nu reeds in het Engels aangeboden; voor Nijmegen is dat vanaf 2007 het geval. Zowel in Tilburg als in Nijmegen is in het eerste semester een apart methodenvak opgenomen. Hoewel de opleidingen op elkaar lijken bestaan er wel belangrijke verschillen. Ten eerste heeft de Nijmeegse opleiding ook een onderdeel methodologie in aanvulling op het methodenvak. Ten tweede kent de Tilburgse master keuzeruimte die in Nijmegen niet aanwezig is. Dezelfde twee verschillen gelden ook voor Rotterdam en Maastricht. De economische faculteit van Rotterdam kent een MSc Financial Economics die qua thematiek grote overeenkomsten vertoont met de Nijmeegse variant Financiële economie, omdat beide draaien om thema s als Corporate Finance en Investment. Maar ook hier is het verschil met de Nijmeegse opleiding de keuzeruimte die in Rotterdam is opgenomen. De variant internationale economie is in Rotterdam gecombineerd met een business approach (MSc International Economics and Business studies). Dit wijkt af van de Nijmeegse internationale economie variant. In Nijmegen wordt International Economics gedoceerd vanuit het perspectief van de algemene economie. In de Rotterdamse variant zijn meer bedrijfseconomische aspecten meegenomen. Datzelfde geldt voor de Utrechts masteropleiding International Economics and Business. Ten slotte kent de Universiteit van Maastricht zowel een MSc Financial Economics als een MSc International Economic Studies. Beide kennen keuzeruimte in het masterjaar. In vergelijking met Nijmegen geldt dat de Nijmeegse variant Financiële economie minder methodenvakken heeft. In de Maastrichtse opleiding is een aanzienlijke hoeveelheid vakken opgenomen betreffende stochastiek en time series modeling. Deze verschillen worden onder andere veroorzaakt door het feit dat Financiële economie in Nijmegen een variant betreft, terwijl Financiële economie in Maastricht (overigens net als in Rotterdam en Tilburg) een op zichzelf staande masteropleiding betreft. Meer in het algemeen leert een inhoudelijke vergelijking van het curriculum dat de Nijmeegse masteropleiding ten opzichte van zusterfaculteiten in Nederland gekenmerkt wordt door het verplichte vak methodologie alsmede zeker in de internationale economie variant een discipline overstijgende oriëntatie (vakken als Comparative Economics en Culture and Economic Behavior). Voorts ofschoon het geen inhoudelijk verschil betreft is het systematisch voorbereiden van studenten op het schrijven van de masterthesis door middel van het seminarpaper een sterk punt waarin de Nijmeegse economieopleiding zich onderscheidt. De doelstellingen van de opleiding worden in bijlage 2 aan het einde van dit hoofdstuk in eindkwalificaties en eindtermen verwoord. De zelfstudie biedt verder in een bijlage een overzicht van de eindkwalificaties, de eindtermen en de relatie met de Dublin-descriptoren. De eindtermen van de masteropleiding sluiten aan bij de Dublin-descriptoren (zie Facet 2). 31

32 Aansluiting van bachelor en master bij de eisen aan de beroepspraktijk Mede naar aanleiding van de opmerkingen van de vorige visitatiecommissie en de richtlijnen van het CvB van de RU heeft de opleiding een Raad van Advies ingesteld waarin alumni en het beroepenveld zijn vertegenwoordigd. De Raad van Advies adviseert onder meer over de eindkwalificaties die de opleiding bij afgestudeerden nastreeft, de wetenschappelijke actualiteit van het programma en de wijze waarop de opleiding verbanden legt met de actuele beroepspraktijk. De Raad adviseert aan de kernraad van de opleidingen. De voorzitter en leden van de Raad zijn vertegenwoordigers van de Universiteit Maastricht, Erasmus Universiteit Rotterdam, Ministerie van Economische Zaken, Philips Pensioenfonds, European Bank for Reconstruction and Development, en Merill Lynch Investment Managers. De Raad van Advies komt ten minste een maal per jaar bijeen. De eerste bijeenkomst heeft plaatsgevonden in april 2006 en was gewijd aan een bespreking van de doelstellingen en het programma van de bachelor- en masteropleiding. De leden van de Raad van Advies waren van mening dat het profiel van de opleiding Méér dan economie een goede keuze is. Het streven naar een brede(re) opleiding is positief, maar kan volgens de Raad nog sterker vertaald worden in het programma. Dat geldt met name voor het traject Accounting & Finance in de bachelor. De verbreding van de opleiding met bedrijfseconomische vakken sluit daarbij aan. Multidisciplinariteit kan een goed onderscheidend criterium zijn voor de Nijmeegse opleiding, maar dient functioneel te worden ingevuld, dat wil zeggen dat er een duidelijke binding met het economische domein moet zijn. De huidige ontwikkeling waarbij de opleiding multidisciplinariteit gestalte geeft door binnen cursussen verbindingen te leggen tussen verschillende vakgebieden voorbeelden zijn vakken als Behavioral Finance en Culture and Economic Behavior wordt als vruchtbaarder gezien dan, zoals voorheen, studenten vakken te laten volgen uit aanpalende disciplines. Oordeel Bacheloropleiding: In de gesprekken met het opleidingsbestuur, studenten en docenten van de bacheloropleiding heeft de commissie met name het Nijmeegse profiel aan de orde gesteld: is meer dan economie minder economie? Krijgen de studenten wel voldoende economie gelet op de tijd die aan andere disciplines wordt besteed? De commissie heeft vernomen dat de faculteit een volwaardige economieopleiding wil neerzetten vanuit de domeingerichte opleiding uit De faculteit draagt zorg dat de studenten het fundament van de economische wetenschap beheersen, maar stelt dat de economie aan het begin staat van een wending in het denken. De studenten moeten over de grenzen van het vakgebied kunnen denken: multidisciplinariteit vanuit de economie naar de randen. Het programma bevat in verschillende vakken meer dan economie. De commissie stelt vast dat de studenten dit profiel op herkenbare wijze hebben kunnen invullen aan de hand van concrete voorbeelden van vakken. De docenten uit de bacheloropleiding gaven duidelijk te kennen dat de studenten de main stream van de economie dienen te beheersen, maar dat in bepaalde vakken de randen worden opgezocht. Volgens hen wordt de core business van de economische wetenschap beter begrepen door de randgebieden te verkennen. Zo zien de studenten duidelijker wat de (on)mogelijkheden van de main stream zijn. Bovendien hebben de docenten duidelijk gemaakt dat niet elke cursus bijdraagt aan het Nijmeegse profiel: kernvakken als macro- en micro-economie worden met standaard literatuur gedoceerd. De commissie stelt vast dat de studenten aan het eind van de bacheloropleiding voldoende economie beheersen om elders een masteropleiding te kunnen volgen. De commissie heeft bij het opleidingsbestuur gevraagd hoe zij het advies van het Disciplineoverlegorgaan Economie (DEC) heeft vertaald naar de genoemde eindtermen. De facul- 32