Medisch geassisteerde voortplanting en nieuwe vormen van ouderschap: in het belang van het kind? Prof.dr. Guido de Wert FHML, Vakgroep Metamedica

Transcriptie

1 Studium Generale 23 april 2013 Medisch geassisteerde voortplanting en nieuwe vormen van ouderschap: in het belang van het kind? Prof.dr. Guido de Wert FHML, Vakgroep Metamedica

2 Inhoud 1. Het belang van het kind bij MAV: wiens verantwoordelijkheid? Criteria? 2. Alleenstaande vrouwen en lesbische paren 3. Gedeeld lesbiologisch moederschap 4. Draagmoederschap 5. Preventie van mitochondriale ziekten: het kind met 3 ouders? 6. Conclusies

3 1. Het belang van het kind Een dubbele verantwoordelijkheid van de arts: - jegens de wensouders - jegens het eventuele toekomstige kind Bezwaren tegen bemoeizorg : niet overtuigend - het recht op voortplanting - een dubbele standaard (onrechtvaardig) - vooroordelen - arbitraire oordelen (willekeur) Relevante aandachtspunten: de gezinssituatie? NVOG. Mogelijke morele contra-indicaties bij vruchtbaarheidsbehandelingen. 2010

4 Het belang van het kind (cont.) Welke evaluatiestandaard? - optimaal welzijn - wrongful life - de redelijk welzijn-standaard c.q. een hoog risico op ernstig leed Procedurele waarborgen tegen willekeur - geen ad hoc oordelen - relevante expertise - teamoverleg

5 2. Alleenstaande heterovrouwen en lesbische paren Bezwaren: A. levensbeschouwelijk (deontologisch): in strijd met de natuur van de voortplanting c.q. het gezin. Echter: preek voor eigen parochie? B. schade voor het kind (consequentialistisch): problemen w.b. seksuele identiteit/isolement/depressie, etc. Echter: hoe sterk is de evidentie? B1. alleenstaande heterovrouwen Verschillende typen alleenstaande vrouwen met kinderwens: - van negatieve naar positieve keuze - van isolement naar netwerk Golombok en Badger, Human Reproduction 2010;25:

6 Alleenstaande heteroseksuele vrouwen en lesbische paren (cont.) B2. lesbische paren Ontwikkeling van de kinderen - seksueel - cognitief - sociaal-emotioneel lijkt minstens zo goed als bij hetero-stellen. Wel schade door omgeving: implicaties? Volhardende critici: verborgen translatie/schaduwboksen Anti-discriminatie: open beleid van ziekenhuizen Pennings, Human reproduction 2011;26:

7 3. Gedeeld lesbiologisch moederschap Varianten van gedeeld lesbisch moederschap: - via KID: 1 vrouw is slechts sociale moeder - via IVF: een vrouw levert de eicel, de ander draagt het kind Praktijk wat betreft IVF-variant tot nu toe: - vrijwel overal indien medische indicatie - slechts hier en daar ook om niet-medische reden: symmetrisch ouderschap Marina et al., Hum Reprod 2010

8 Gedeeld lesbiologisch moederschap (cont.) Aanvaardbaar? Indicatie voor IVF, als dit belastender en minder kosteneffectief is dan KID? Motief: is samen kinderen krijgen dan zo belangrijk? Analogie: heteroparen met mannelijke subfertiliteit Vroeger KID, nu ICSI, om een voor beide partners genetisch eigen kind te krijgen. Dondorp, De Wert & Janssens, Human Reproduction 2010

9 4. Draagmoederschap Twee methoden/vormen: - via KI, met eicellen van draagmoeder: laagtechnologisch - via IVF, met eicellen van wensmoeder: hoogtechnologisch Redenen: - vrouw kan niet zwanger worden - zwangerschap is riskant voor vrouw - sociale redenen - homoparen

10 Draagmoederschap (cont.) Ethische zorgen: - wb het kind - wb de draagmoeder - wb de wensouders Juridisch/regelgeving - verbod commercieel draagmoederschap - vrouw die kind baart is moeder (mater semper certa) - NVOG Richtlijn Hoogtechnologisch DMS

11 Draagmoederschap (cont.) Richtlijn NVOG Hoogtechnologisch DMS bepaalt o.a. - alleen harde medische redenen - draagmoeder moet al gebaard hebben - onafhankelijke en individuele counseling van alle direct betrokkenen Eerste ervaringen: hoe gaat het?* Ethische implicaties? Vraag: ook voor homo-paren? * Dermout et al., Human Reproduction 2010

12 5. Preventie mitochondriale ziekten: spindle transfer Wat zijn mitochondriale (mt) ziekten? Oorzaak: afwijkend mitochondriaal (mt) DNA Oplossing: vervanging van afwijkend mtdna Hoe: spindle transfer: kern-dna van wensmoeder overhevelen naar ontkernde donoreicel, met gezond mtdna (van eiceldonor)

13 Preventie van mitochondriale ziekten: spindle transfer Ethiek van spindle transfer - genetische manipulatie van het nageslacht? - een kind met 3 ouders (2 genetische moeders)? - gezondheidsrisico s van de techniek voor aldus verwekte kinderen

14 Spindle transfer als casus voor verantwoord innoveren Experimentele reprotechnieken: afscheid van moreel niemandland Analogie: nieuwe medicijnen Een framework voor verantwoord innoveren: - preklinisch onderzoek met dieren - des Pudels kern: de status van dieren - preklinisch onderzoek met menselijke embryo s - des Pudels Kern: de status van embryo s - clinical trials, met - follow-up studies onder aldus verwekte kinderen TF Ethics & Law ESHRE, Hum Reprod; Dondorp en De Wert, Hum Reprod 2011

15 6. Conclusies Morele intuities eerste indrukken een spontane workshop!

16 Reproductive testing (cont.) But: are the ethical objections convincing? What about PD or PGD for serious conditions? But how to determine serious? Which points to consider should be taken into account? Research question: What are the pros and cons of reproductive testing? Do you consider such testing to be morally justified and if so: why, and on what conditions? Do you think, then, that MetS-related characteristics could qualify from a moral point of view?

17 How to proceed? (1) Group assignment (max. 5 students per group): write the first paper, based on relevant literature; literature mentioned in the Course Book (per subtheme) is the minimum! Paper: requests regarding - writing style - structure - format - deadline cf Course Book, par.3

18 How to proceed? (2): workshop 1 Aims: - to help students to understand the subthemes/issues; - to guide students through the literature. Interactive structure: - the coordinator will invite particular groups to formulate a provisional view or to address 1 (nb) particular problem related to the subtheme chosen by these groups; - other students will comment; - the coordinator gives additional comments and stimulates further reflection. Cf timetable in Course Book