Geachte leden, het dak ligt er weer op!

Transcriptie

1 N I EU W S B R I E F M A A R T Geachte leden, het dak ligt er weer op! Met dank aan Theo van Daele, Hans van Hoek, Peter van de Westerlo. Begin februari kreeg ons heemhuis o.a. nieuwe dakpannen. Zie de fotoreportage op onze website. Iedereen was verbaasd, dat het nieuwe dak rood is. Door een vervuiling van meer dan een eeuw leek het oude dak grijs. Maar niet dus. De verdere aanpassingen van het heemhuis gaan door. De vloer van de zolder wordt geïsoleerd, er komt een nieuw toilet, de afvoer wordt aangepast en de vloer in de bijkeuken wordt betegeld. Daarna wordt er behangen en geschilderd. Het Toon Kortoomsjaar is op 21 februari geopend in het Toon Kortoomspark. Vanwege de beperkte ruimte kon men alleen op uitnodiging aanwezig zijn. Namens onze vereniging overhandigde ik de speciale Toon-Kortooms-Uytbeyndel aan de beide dochters Ingrid en Rosemarie en de broer Crit van de schrijver. Deze extra dikke uitgave is nu al een collectors item en staat te koop op Marktplaats De ontwikkeling van de nieuwe huisstijl vordert. We hopen die binnenkort te presenteren. De PR werkgroep is er druk mee bezig. Met name Nelly van Rijt, die de contacten met de ontwerper Bart van Horik onderhoudt. Na 88 of 89 afleveringen(afhankelijk van het moment van invoering) met het omslagontwerp van Daniëlle van den Berk zal uw D n Uytbeyndel er anders uit gaan zien, evenals deze nieuwsbrief en onze website. Op mijn vraag om vrijwilligers voor de restauratie van de beugelbaan en mogelijke overkapping heeft zich niemand gemeld. Dus nogmaals het verzoek: Waar blijven de handjes? Meld je aub op mijn adres: robert13@xs4all.nl Hopelijk slaat mijn box dicht vanwege de enorme toeloop. Voorzitter Rob Berkvens 1

2 Verder in deze nieuwsbrief: - Bestuurslid Gerard van Houdt neemt afscheid - Contributie Expositie Textiel in Deurne in het Heemhuis vanaf 13 maart - Lezing Ad Rooms over grote gezinnen op donderdag 17 maart - Aanmelden tot 10 mei voor dagexcursie naar Zutphen in juli - Opening Toon Kortoomsjaar met presentatie D n Uytbeyndel - Picknicktafels geplaatst bij Schietbaan - rooster vrijwilligers Afscheid Gerard van Houdt tijdens ALV 2016 Links: Gerard van Houdt nam na 8 jaar afscheid als bestuurslid. Rechts: Hans van de Broek hield een korte maar interessante lezing met de titel: Heemkunde en Sprookjes. (Foto s: Nelly van Rijt) De Algemene Ledenvergadering van onze heemkundekring op 22 februari 2016 in t Trefpunt werd goed bezocht. Zo n 45 leden gingen met algemene stemmen akkoord met het jaarverslag van het bestuur en de financiële verantwoording over Na acht jaar trad Gerard van Houdt reglementair af als bestuurslid en stelde zich niet herkiesbaar. Er was geen kandidaat opvolger. In de loop van 2015 heeft Dick van Hooff tussentijds afscheid genomen als bestuurslid. Het bestuur bestaat nu uit acht personen. Vanwege overdracht aan de toen nieuw benoemde secretaris Karin Akkers ging de ALV in 2015 akkoord met een tijdelijke uitbreiding van het aantal bestuursleden tot negen. Gerard van Houdt stond haar afgelopen jaar terzijde als tweede secretaris. Ook voorzitter Rob Berkvens was aftredend. Maar hij zal, tot het moment waarop een nieuwe voorzitter wordt benoemd, het voorzitterschap nog maximaal een jaar als ad interim blijven vervullen. Theo van Daele, ondermeer belast met beheer en onderhoud, kondigde 2

3 aan in 2017 eveneens af te treden als bestuurslid. Volgens planning zal dan de huidige verbouwing en renovatie van het heemhuis en beugelbaan zijn afgerond. Hij gaf een opsomming van het vele werk dat op de agenda staat en deed een oproep aan leden om daarbij een handje toe te steken. Vrijwilligers kunnen zich bij hem melden via tel De vergadering verliep in een gemoedelijke sfeer. Compleet met roggebrood met kaas en zult in de pauze. Aan de hand van een powerpointpresentatie lieten Rob Berkvens en Gerard van Houdt het jaar 2015 in foto s, ook te vinden op de fotopagina van onze website, de revue passeren. De opmerking dat in het papieren jaarverslag van het bestuur de abominabele uitslag van de heemkundekring in de quiz Deurne-Wittut ontbrak, joeg bij menigeen het schaamrood op de kaken. Of men er van geleerd heeft zal bij de komende editie blijken. Penningmeester Jan Adriaans gaf een toelichting op het financieel jaarverslag. De kascommissie, Cor Slaats en Theo Sluijsmans met reserve Nico Docters van Leeuwen, hadden zich van hun taak gekweten en dat verslag akkoord bevonden. Bij monde van Cor Slaats stelde de commissie voor het bestuur en de penningmeester decharge te verlenen. Dat gebeurde met algemene stemmen. Tot nieuwe kascommissie werden Theo Sluijsmans, Nico Docters van Leeuwen en reservelid Jan Gerrits benoemd. Een beknopt financieel jaarverslag is te lezen op onze website onder Heemkundekring ANBI. Zodra de concept-notulen van de ALV 2016 door het bestuur zijn goedgekeurd, vindt u die daar eveneens. Het bestuur gaf vervolgens een korte toelichting op het programma van Onze heemkundekring zal zich ook met diverse activiteiten laten zien in het kader van het Toon Kortoomsjaar. Dat herdenkingsjaar werd zondag 21 februari geopend in het Toon Kortooms Park met ondermeer de presentatie van een geheel aan de schrijver gewijde dubbeldikke editie van D n Uytbeyndel. Hans van de Broek zal overigens dit voorjaar Nelly van Rijt opvolgen als eindredacteur van D n Uytbeyndel. Zij stopt na twee jaar vanwege andere drukke werkzaamheden voor de heemkundekring. Aan het eind van de reguliere agenda werd Gerard van Houdt met applaus en bloemen bedankt voor zijn inzet als bestuurslid. Heemkunde en sprookjes Hans van de Broek hield vervolgens een korte lezing over de oorsprong van sprookjes en volksverhalen. Hij plaatste eeuwenoude culturele verschijnselen, rampen, ziekten en epidemieën in hun tijd en liet zien hoe hiervoor verklaringen werden gezocht en volksverhalen ontstonden. Verklaringen die vaak ook de basis vormden voor sprookjes met een moraal. De oud-radioloog putte voor die verklaringen tevens uit zijn medische praktijkervaring. Al dan niet aangeboren afwijkingen kunnen eveneens aan de basis liggen van het ontstaan van volksverhalen en mythen. Hij legde o.a. de relatie tussen de zeemeermin en het caudaal regressie syndroom; een afwijking waarbij een onderontwikkeld bekken overgaat in één been. En is de Hindoeïstische veelarmige godin Lakshmi wellicht terug te leiden tot de Siamese tweeling. De aanwezigen luisterden geboeid. 3

4 Hans van de Broek deed jarenlang onderzoek naar medische zaken in relatie tot cultuurhistorie en publiceerde verschillende boeken. In 2014 verscheen nog: Wonderen in het zonlicht. Contributie 2016 Onze penningmeester gaat vóór april de contributie incasseren van onze leden die hiervoor een machtiging hebben afgegeven. Als machtigingskenmerk wordt het lidnummer vermeld. We willen onze leden die geen machtiging hebben afgegeven, vragen te controleren of ze hun contributie voor 2016 al hebben betaald. Is dit niet het geval, dan kunnen zij het bedrag, ook graag vóór 31 maart 2016, overmaken op ons IBAN-rekeningnummer: NL86RABO Voor een antwoord op eventuele vragen kunt u terecht bij de penningmeester via het e- mailadres: penningmeester@heemkundekringdeurne.nl Expositie Textiel in Deurne in het Heemhuis Links: Haspelarij Swinkels. Rechts: De Martines. (Fotoarchief heemkundekring) DEURNE Zondag 13 maart wordt in het Heemhuis aan de Stationsstraat 73 in Deurne om uur de tentoonstelling Textiel in Deurne geopend door Ineke Ploegmakers-Wijnen, directeur van Koonings Bruid & Bruidegom. De expositie geeft een terugblik op een belangrijke bedrijfstak in het Deurne van vroeger. Sinds de 18 e eeuw werd door Deurnenaren thuis in loondienst gesponnen en geweven. De grote opbloei van de textielindustrie vond in het midden van de 19 e eeuw plaats. Textielhandelaren werden textielfabrikanten en er ontstonden enorme fabrieken waar duizenden mannen en vrouwen werkzaam waren. In Twente, Tilburg en in mindere mate in Helmond vond de grootste concentratie plaats. Door de verdere expansie in de 20 ste eeuw zochten fabrikanten ook in onze regio naar vestigingslocaties en zo ontstond in Deurne de textielindustrie. Namen als De Wit (ook wel Piet Tod genoemd), Swinkels en Natex zijn in Deurne nog steeds bekend. Een aanverwante tak van de textielindustrie vormden de confectiebedrijven. In Deurne ontstonden talrijke 4

5 ateliers waar honderden werknemers, voornamelijk vrouwen, de naaimachines lieten ratelen. Heemkundekring H.N. Ouwerling brengt in een tentoonstelling in het Heemhuis aan de Stationsstraat 73 in Deurne deze lokale industrie uit het verleden in beeld. Talrijke foto s, krantenberichten, voorwerpen geven een indruk van een belangrijke werkgelegenheid in Deurne, die door de concurrentie uit de ontwikkelingslanden vrijwel geheel is verdwenen. Niet alleen in Deurne maar in heel Nederland. De tentoonstelling loopt van 13 maart tot 12 juni Het Heemhuis is elke tweede en vierde zondag van de maand van tot uur en elke dinsdag van tot uur geopend. De toegang tot de tentoonstelling is gratis. Donderdag 17 maart Lezing Ad Rooms met de titel Grote Gezinnen XXL Donderdag 17 maart verzorgt Ad Rooms, journalist en schrijver, voor onze heemkundekring een lezing met de titel: Grote Gezinnen XXL. Aanvang uur in het Cultuurcentrum aan het Martinetplein in Deurne. Hele grote gezinnen. Waarom waren er zoveel? Hoe groot was de invloed van de kerk daarop en welke andere oorzaken waren er. Aan de orde komt verder hoe grote gezinnen leefden. Wat speelde er zich af, hoe beleefden moeder, vader en kinderen hun situatie? Hoe ging het er aan tafel aan toe en wat kwam er op tafel? Hoe reageerde de buitenwacht? Welke afspraken golden er en hoe en waar sliepen de gezinsleden? Hoe werden huishoudens financieel gerund en hoe werden verjaardagen en andere feestdagen gevierd? Hoe was de dagelijkse gang van zaken? Was er voldoende kleding? Droegen de gezinsleden elkaars schoenen? Hoe ging het met baden en wassen? Hoe vermaakte men zich en ging men wel eens op vakantie? De lezing geeft op al deze vragen wel een antwoord, maar niet op elk groot gezin kan hetzelfde sjabloon worden gelegd. Met veel mensen aan tafel werd bijvoorbeeld op verschillende manieren omgegaan. Er werd heel creatief met het oplossen van deze problemen omgesprongen. De lezing geeft ook een beeld van grote gezinnen in deze tijd. Bestaan ze dan nog dan? Jazeker! En uiteraard komen ook het boek Gezin XXL van journalist en schrijver Ad Rooms en de geslaagde en drukbezochte expositie in 2014 over dit onderwerp in het Noordbrabants Museum in Den Bosch aan de orde. Aanmelden tot 10 mei Dagexcursie naar Zutphen op 2 juli 2016 Onze jaarlijkse dagexcursie gaat op zaterdag 2 juli naar de Gelderse middeleeuwse Hanzestad Zutphen. Schitterend gelegen aan de IJssel. We doen alleen maar Zutphen aan en niet zoals vermeld in het programmaboekje Doesburg én Zutphen. Zutphen is een van de eerste monumentensteden van Nederland. Het bijzondere van deze, voor het eerst in 1030 genoemde, plaats is dat de middeleeuwse structuur van de straten en pleinen bewaard is gebleven. 5

6 Links: Bourgonjetoren op de stadsmuur van Zutphen. Rechts: de Walburgiskerk. (Foto s: Leny Hendriks) Voor veel inwoners van Deurne is Zutphen bekend vanwege Jan-Flores Martinet, geboren in Deurne op 12 juli Hij was predikant, filosoof en natuurhistoricus en is bekend geworden met zijn Catechismus der Natuur die hij eind 18 e eeuw in de Bourgonjetoren, de zogenoemde Martinetkoepel, op de Zutphense stadsmuur schreef. De Martinetsingel is ook naar hem vernoemd. We stappen om uur op de bus; op de parkeerplaats bij het station aan de zijde van de Fabriekstraat. Klaas Hendriks, lid van de werkgroep Lezingen en Excursies, vertelt ons tijdens de reis een kort verhaal over Jan-Flores Martinet. In Zutphen aangekomen beginnen we met de gebruikelijke koffie met gebak bij het Volkshuis, het oudste koffiehuis van Zutphen aan de Houtmarkt. Daarna komen drie gidsen van het Zutphens Gilde ons ophalen voor een historische stadswandeling en komen we om uur aan bij de Stadsbrouwerij aan de Houtmarkt. Hier staat een heerlijke lunch voor ons klaar. Na de lunch kunt u op eigen gelegenheid nog de stad verkennen, het museum bezoeken of een kleine wandeling maken langs de IJssel. Om uur staan de gidsen van de fraaie Walburgiskerk uit de 13 e eeuw en de Librije, een kettingbibliotheek uit de 16 e eeuw, in deze kerk ons op te wachten voor een rondleiding in de kerk en bibliotheek. De Librije is een van de drie kettingbibliotheken die er nog zijn in Europa en behoort tot de belangrijkste cultuurhistorische monumenten in Nederland. Om uur vertrekken we, veel culturele en historische informatie rijker, naar Deurne om daar rond uur weer te arriveren. Kosten en aanmelden De kosten voor deze dagexcursie bedragen voor leden 42 en voor niet-leden 47. De reis gaat alleen door bij voldoende deelname (minimaal 40 personen). Het gezelschap zal uit maximaal 50 personen bestaan. U kunt zich aanmelden door het verschuldigde bedrag over te maken op de rekening van de heemkundekring: NL86 RABO , onder vermelding van: dagexcursie Zijn op 10 mei 2016 geen 40 aanmeldingen binnen, dan wordt de excursie geannuleerd en het overgemaakte bedrag terug gestort. Zijn er meer dan 50 aanmeldingen, dan vallen die meerdere aanmeldingen op volgorde van inschrijving af. Ook van hen wordt het inschrijfgeld 6

7 teruggestort. Mocht de excursie om de een of andere reden onverhoopt niet doorgaan, dan wordt het inschrijfgeld eveneens gerestitueerd. Hebt u vragen over de excursie, dan kunt u contact opnemen met Leny Hendriks via h.hendriks752@upcmail.nl of via telefoon Opening Toon Kortoomsjaar een feest; met presentatie D n Uytbeyndel Links: Davy, Gerald en Angelique Willem onthulden samen met de dochters Ingrid en Rosemarie Kortooms het borstbeeld van Toon Kortooms op het park. Rechts: Voorzitter Rob Berkvens presenterde de geheel aan de schrijver Toon Kortooms gewijde editie van D n Uytbeyndel.(Foto s: Josée van der Loo en Leny Hendriks) Naar aanleiding van de honderdste geboortedag van schrijver Toon Kortooms op 23 februari 2016 werd, onder de vlag van Deurne Palet van de Peel, op zondag 21 februari het Toon Kortoomsjaar in het Toon Kortoomspark geopend. Om uur verwelkomde presentator Martien van Rijt de vele genodigden. In het bijzonder werden broer Crit en de dochters Ingrid en Rosemarie van de in 1999 overleden schrijver welkom geheten. Gerald Willems, de eigenaar van het Toon Kortoomspark, memoreerde het leven van Toon op de plek waar nu het park ligt en diens avonturen. Hierna volgde een optreden van Tonny Wijnands en Frans van de Pas. Heel toepasselijk begon hun optreden met het lied: Het dorp. Na dit optreden bedankte dochter Rosemarie de aanwezigen en alle anderen die het Toon Kortoomsjaar tot een groots evenement willen maken. Wethouder Nicole Lemlijn complimenteerde het echtpaar Willems en hun zoon Davy met hun initiatief voor het herdenkingsjaar en met hun inzet om het park met museum tot het huidige succes uit te bouwen. Een jaar lang zullen er door diverse organisaties, samenwerkend in Deurne Palet van de Peel, in heel Deurne evenementen worden gehouden waarin Toon Kortooms centraal staat. 7

8 Presentatie D n Uytbeyndel Voorzitter Rob Berkvens van Heemkundekring H.N. Ouwerling presenteerde de speciale dubbeldikke D n Uybeyndel, het tijdschrift van de heemkundekring, die geheel gewijd is aan Toon Kortooms. Hij overhandigde de eerste exemplaren aan de broer en beide dochters van Toon Kortooms en aan Gerald Willems. Het is gebruikelijk dat ook exemplaren aan aanwezige leden van het college van B&W worden uitgereikt. Maar wethouder Nicole Lemlijn is al lid van onze vereniging en ontvangt daarom een exemplaar thuis. Wethouder Helm Verhees, ook aanwezig, werd uitgedaagd eveneens lid te worden. Dat deed hij, waarbij hem zoals gebruikelijk bij nieuwe leden eveneens een exemplaar werd overhandigd. Borstbeeld Daarna volgden de aanwezigen het gilde St.-Antonius Abt naar buiten. Tijdens een vendelgroet in stormachtige weersomstandigheden onthulden Ingrid en Rosemarie Kortooms samen met de familie Willems het van de Markt in Deurne naar het Toon Kortoomspark verplaatste borstbeeld van Toon Kortooms. Terug in de zaal werd een toost uitgebracht op het welslagen van het herdenkingsjaar en volgde een tweede optreden van Tonny Wijnands en Frans van de Pas. De opening van het Toon Kortoomsjaar was een feest. Het programma van Deurne Palet van de Peel is te vinden op Picknicktafels bij historische schietbaan De Barrier Hans van Hoek, Theo van Daele, Peter van de Westerlo en Thom van der Straaten aan het werk aan de picknicktafels met opklapbare bankjes bij schietbaan De Barrier. (Foto s: Pieter Koolen) Het was op 8 juli 2013, dat de toenmalige wethouder Ragetlie, bestuurder Jan Roelofs van Stichting ORO en voorzitter Rob Berkvens van Heemkundekring H.N. Ouwerling de herstelde schietbaan aan de Oude Helmondseweg openden met de feestelijke klanken van het gilde Sint Antonius Abt. 8

9 Deze schietbaan was in 1906 aangelegd om veldwachters, gemobiliseerde soldaten en de burgerwacht te leren schieten. Op kunt u meer lezen over de geschiedenis van dit object. Op initiatief van de heemkundekring werd de schietbaan grotendeels hersteld. Op de symbolische doelen en de ligbedden van waar af werd geschoten. De financiële middelen voor de doelen ontbraken nog bij de opening vanwege de hoge legeskosten die we, ondanks protesten, aan de gemeente moesten betalen. Na de opening ontvingen wij overigens vanuit Amerika foto s van die oorspronkelijke bedden. Die moesten natuurlijk nog wel geplaatst worden om de reconstructie af te ronden. Gelukkig kregen we in de loop van de jaren het geld bij elkaar, mede door de donatie van van het Peelnetwerk. De ligbedden hebben we niet in hun oorspronkelijke vorm gerealiseerd, maar vrij vertaald in picknicktafels met opklapbare bankjes. Op die manier leveren we ook een bijdrage aan het in alle rust kunnen bekijken van de historische schietbaan. Zodra de doelen geplaatst zijn is het project compleet. Schenkingen februari De heemkundekring kreeg ook deze maand weer tientallen gedachtenisprentjes van enthousiaste leden. Geïnteresseerden kunnen op onder recente wijzigingen, deze prentjes vinden. Soms zijn er volgens een bericht van Pieter Koolen ook heel bijzondere bij. Zoals onderstaande afbeelding lat zien. Via DeurneWiki kwamen wij in contact met Henk Ruijs die ons enkele gave oude prentjes schonk. Waaronder enkele 9

10 prentjes met originele randversiering, uniek voor een Deurnes bidprentje, van de Helenaveense pastoor Wilhelmus Bijnen (overleden 1896). Zie bovenstaande afbeelding. -Bovendien kregen wij het aanbod van ons lid Frits van Montfort om alle in onze collectie nog ontbrekende Deurnese prentjes uit zijn privéverzameling in te scannen. -Ons bestuurslid Thom van der Straaten schonk aan onze bibliotheek het boek Go to the mosk van Jan Hanlo. -Van ons lid Jan Peter Schouten kregen we twee 17e-eeuwse boekwerkjes van de Deurnese predikanten Adolf Plaen en Caspar Wachtendorp in kopievorm. Beide werken zijn opgenomen in onze bibliotheek en ook in pdf-vorm via raadpleegbaar. Zie de links: 'disputatie' die Aldolphus Plaen, later predikant van Deurne, in 1659 aan de Utrechtse universiteit verdedigde en een lang vers van de dichtende dominee Caspar Wachtendorp Op weg naar prentjes Pieter Koolen kon tijdens de werkgroepenvergadering van november vorig jaar nog melden dat we ruim 600 prentjes van de verwijderd waren. Die marge is nu teruggebracht tot ruim 350. Dus misschien kunnen we nog voor het eind van het jaar een feestje bouwen met het behalen van het aantal van stuks. Rooster vrijwilligers Er wordt gestreefd naar drie vrijwilligers per zondag van tot uur. Bij verhindering worden diensten geruild met collega's. Deze wijzigingen svp doorgeven aan contactpersoon Leny Hendriks tel Tussentijdse wijzigingen in cursief 13 maart : Karin Akkers Piet Jegerings Gerard Goossens 27 maart : Jan Adriaans Sjaan v.d. Weijst Thijs Flipsen 10 april : Rob Berkvens Anneke Boonstra Sjaak Obers 24 april : Nico Vosmeer Beppie en Peter v.d. Berk Redactie: Nelly van Rijt 10