Meerjarenplan Over kampvuren en lantaarnpalen

Transcriptie

1 Meerjarenplan Over kampvuren en lantaarnpalen

2 De uitwerking van het meerjarenplan Neem de regie in eigen handen heeft Frion een stap verder gebracht in zijn ont wikkeling. De aangescherpte missie, je eigen leven leven, maakt duidelijk dat het bij Frion gaat om het leven van de persoon met een verstandelijke beperking. Centraal daarin staat de relatie. Het organiseren van de ontmoeting en de dialoog is nu de gangbare manier van werken. Lef om te ondernemen, veel samenwerken met andere partijen, allemaal met het doel de persoon met de verstandelijk beperking zoveel mogelijk keuzes te geven, zijn ook kenmerkend voor deze periode. Dit alles is nog steeds actueel en daarom is het nieuwe meerjarenplan Over kampvuren en lantaarnpalen een verdiepingsslag van deze bewegingen. Lantaarnpalen bestrijken met hun koele licht grote oppervlakten, kampvuren geven vaak meer warmte dan licht en nodigen uit tot

3 dromen, tot verhalen. Lantaarnpalen worden centraal aangestoken, staan op vaste plekken en stralen van boven. Kampvuren kunnen in principe overal gemaakt worden, zijn soms groot, dan weer kleiner en verspreiden hun licht en warmte meer horizontaal. Voor kampvuren moeten mensen moeite doen. Er is hout nodig, een blaasbalg en een aansteker of lucifers. Het is wel handig dat er in de buurt van een mogelijk kampvuur een lantaarnpaal is. Het schemerlicht helpt bij het vinden van hout en een leuke plek. Er moet evenwicht zijn tussen het licht van de lantaarn en de warmte van het kampvuur. Hoe bereikt Frion de optimale koppeling tussen de kracht van het licht van de lantaarnpaal en de warmte van de kampvuren de komende vier jaar? Dat is de centrale vraag van dit meerjarenplan. Wat hebben deze twee begrippen te maken met het meerjarenplan van Frion? Alles. Ze zijn de bronnen waaruit de komende vier jaar Frion gevoed gaat worden. De kampvuren gaan de leidende rol spelen bij Frion. De lantaarnpaal ondersteunt, maar geeft met zijn licht niet meer de weg aan. Wie dus denkt na het lezen van dit meerjarenplan een kant-en-klaar recept te hebben voor de komende jaren, komt bedrogen uit. Begrippen als lantaarnpaal, kampvuren, warmtekrachtkoppeling, trage vragen, langzaam luisteren en dergelijke hebben we niet zelf bedacht. Het zijn begrippen die professor Harry Kunneman gebruikt. Hij heeft ons met zijn gedachtegoed geïnspireerd. Hiermee willen we aangeven hoe we de komende vier jaar onze visie/missie willen verdiepen. De missie van Frion is: Je eigen leven leven Samen met Frion mogelijkheden en kansen benutten Ondernemen in mens en werk Kort gezegd: regie in eigen hand. Hiermee bedoelt Frion dat ieder mens met een verstande lijke beperking zo veel mogelijk zelf bepaalt hoe zijn leven eruit ziet. Spraken we in de vorige visie over de cliënt, nu spreken we over een mens, iemand, een persoon met een beperking. Frion stelt het leven van de persoon met een beperking centraal. Regie bij de mens met een beperking Frion heeft flinke stappen gemaakt als het gaat om de mens met een beperking de regie over zijn eigen leven te geven. Echter steeds geïnitieerd van bovenaf. Centraal werd aangegeven waar aandacht aan besteed ging worden. De jaarthema s zijn daarvan een voorbeeld. Over kampvuren en lantaarnpalen 3

4 Kanteling De komende jaren hebben we de tijd om verder te gaan met dit proces. Met behoud van al behaalde successen, oud goud, gaat Frion op zoek naar nieuw goud. En dat nieuw goud zoeken we in het primair proces. In het primair proces staat de relatie tussen mensen centraal. Het netwerk van de mens met een beperking ondersteunt bij de vragen die hij heeft over het leven leven. In de afgelopen jaren hebben we gemerkt dat niet alle vragen zomaar te beantwoorden zijn. Op de vragen die snel en gemakkelijk te beantwoorden waren, kwamen we direct in beweging. We gingen meteen in de actiemodus. Vragen die meer tijd kostten, waar niet direct een antwoord op gegeven kon worden, zogenaamde trage vragen, kwamen onvoldoende aan de orde. Deze vragen om langzaam luisteren en onderzoek. Vaak gaat het om vragen die zoeken naar een manier om iets te bereiken, bijvoorbeeld hoe kan Richard naar België op vakantie? Voor dit type vraag wil Frion de komende vier jaar ruimte creëren. Ruimte om te ondernemen, ruimte om nog meer regie te krijgen. Tot nu toe was in zekere mate de organisatie leidend. Nu wil Frion de slag maken naar de mensen met een beperking die een vraag hebben en de mensen die de vraag gaan beantwoorden. Echt en puur Mensen nemen waar met hun zintuigen. Iedereen heeft eigen waarden en normen. Soms hebben mensen de neiging zichzelf niet te laten zien of laten ze na te delen wat ze ervaren. Mensen maken zelf het verschil door zich bijvoorbeeld open te stellen voor ervaringen. In de komende jaren zet Frion in op een mensgerichte benadering van vragen. Als medewerker staat niet alleen je functie centraal, maar ook wie je bent en hoe jij jezelf inzet, daar gaat het om.

5 Met behoud van al behaalde successen, oud goud, gaat Frion op zoek naar nieuw goud. En dat nieuw goud zoeken we in het primair proces. Vanuit de ervaringen en waarnemingen vormen mensen hun werkelijkheden. Wanneer verschillende werkelijkheden bij elkaar komen, ontstaat er een situatie die leidt tot plezier of tot succes, tot een gouden moment. Maar er ontstaan dan ook frustraties, zorgen en gevaren. Er ontstaan plekken die vragen om aandacht waarbij elkaar ontmoeten, onderzoeken, met elkaar in gesprek gaan en blijven essentieel zijn. In de komende jaren gaat Frion zich verder verdiepen in onderzoek, handelingsexperimenten, aan de hand van de trage vragen. Over kampvuren en lantaarnpalen 5

6 Plekken der moeite Waarom is het moeilijk om aandacht te besteden aan vragen waar je over moet nadenken? Vaak zijn dat vragen over zaken die nog niet helder zijn. Vragen die te maken hebben met frustraties. Hoe komt het toch dat dit niet zo gaat als ik graag wil? Waarom heeft alles wat tot nu toe geprobeerd is, niet gewerkt? Dit is vaak terug te voeren op het verlangen van mensen en de onderliggende waarden in hun leven die ze belangrijk vinden. Ga dan eens terug naar de vraag. Welk verlangen ligt aan die vraag ten grondslag? Je kunt dus dieper op de vraag ingaan, meerdere kanten van de vraag belichten en wellicht zaken onderzoeken. De komende tijd gaat het om de trage vraag! Dit type vraag, de trage vraag, vermijden we liever omdat het moeite kost om ze te stellen én te beantwoorden. En juist daar gaat het de komende tijd om. Aandacht voor die trage vragen, aandacht voor het verlangen en de waarden van de mensen. Voor Frion zijn de waarden mensgericht, onder nemend en verbonden en dichtbij belangrijk.

7 Kernwaarden Mensgericht: je zet jezelf in als middel. Het gaat niet alleen om de functie maar juist ook om wie je bent en wat jij kunt betekenen. Ondernemend: je ziet mogelijkheden en kansen in relatie tot verlangen en beperkingen. Je bent initiatiefrijk en handelt samen met anderen om tot resultaten te komen. Verbonden en dichtbij: je leeft niet alleen. Je bent verbonden met mensen en de wereld om je heen. Hoe werkt dit? Een voorbeeld helpt te verduidelijken wat hiernaast staat. Vraag: ik wil een huisdier. Antwoord: dat kan of mag niet. Als dit niet is wat de vraagsteller bedoelde dan is die zeer teleurgesteld. Naar alle waarschijnlijkheid is er dan bij de vraagsteller sprake van frustratie. Je kunt dan in gesprek gaan om erachter te komen wat de wezenlijke reden is dat iemand een huisdier wil. Hoe het dus komt dat de vraagsteller door de afwijzing zo gefrustreerd is. Dát is een trage vraag. En dan kun je ontdekken dat het onderliggende verlangen is dat de vraagsteller behoefte heeft aan iets om te verzorgen. Als je dat weet dan kun je ook naar andere mogelijkheden zoeken, een verzorgpony bijvoorbeeld, een werkplek in een asiel. Over kampvuren en lantaarnpalen 7

8 Thema s uit het leven Hoe wil Frion bereiken dat die trage vragen naar boven komen? Door mensen met een beperking de mogelijkheid te geven om een kampvuur te organiseren over een trage vraag met mensen die zij belangrijk vinden in hun leven. Door medewerkers in het primair proces te inspireren kampvuren te organiseren rond die trage vragen uit het leven van én vanuit de relatie met de mens met een beperking. Als er een trage vraag komt, zorg je ervoor dat een groep mensen die daarover mee kan denken bij elkaar komt; je organiseert een kampvuur. Samen ga je praten over de vraag, ga je verhalen vertellen, ga je dromen over de mogelijkheden, ga je langzaam luisteren. Je neemt de tijd. De sfeer rond een kampvuur is steeds

9 anders. Die hangt af van de stemming, de woordkeus, de trage vraag, kortom van de muziek die erbij gespeeld wordt. Je kunt over elk onderwerp rond het leven van de mens met een beperking een kampvuur beleggen. Bij een kampvuur in de cirkel van het licht van de lantaarnpaal is het belangrijk om de warmte van het vuur te voelen en de kracht van het licht van de lantaarnpaal te zien. De deelnemers aan een kampvuur zijn zij die een inbreng kunnen hebben bij de beantwoording van de trage vraag. Vanuit hun mens-zijn. Dat kan dus zijn omdat ze geïnteresseerd zijn in het onderwerp, er veel vanaf weten, ervaring hebben of omdat ze anderen kunnen inspireren om hierover te denken. Elk kampvuur vraagt om een eigen groep deelnemers. Dit betekent dat je je als mens goed in de organisatie moet profileren. Dat het duidelijk is wat jouw waarden zijn, waar jij warm voor loopt en over welke onderwerpen jij wat weet. Het is je eigen verantwoordelijkheid om dat voor anderen zichtbaar te maken. Alleen dan kunnen de juiste mensen deelnemen aan een kampvuur. In actie komen Kenmerk van een trage vraag is dat je niet direct in de actiemodus kunt schieten om het juiste antwoord te vinden. Maar het is ook niet de bedoeling dat het bij dromen en verhalen blijft. Samen spreek je af wat je gaat doen om een antwoord te zoeken. Daarbij neem je ruimte in denken. Je denkt buiten de kaders, loopt buiten de gebaande paden en je neemt ruimte voor een handelingsexperiment. Je gaat kijken of iets werkt en bouwt daar dan weer verder mee. Of je ontdekt dat het niet zo werkt als je gedacht had en gaat terug naar het kampvuur. Over kampvuren en lantaarnpalen 9

10 Verbonden en dichtbij Het mooie van de handelingsexperimenten is dat je ze gewoon kunt gaan doen. De mens met een beperking komt met behulp van het netwerk in actie. En zo komt al werkendeweg een antwoord op de trage vraag die bij het kampvuur gesteld is. Rol van de samenleving Een organisatie staat niet op een eiland, maar midden in de maatschappij. Daarom is de lantaarnpaal nodig. De lantaarnpaal is van het moeten. De samenleving stelt eisen, wet- en regelgeving, en vraagt om verantwoording en is daarmee ook weer een lantaarnpaal voor Frion. Die moet ervoor zorgen dat Frion voldoet aan al die eisen van de maatschappij. En Frion wil de successen ook in de schijnwerpers van andere lantaarnpalen plaatsen.

11 Voor Frion zelf zorgt het licht van de lantaarnpaal ervoor dat: 1. De kampvuren gefaciliteerd worden; kennis, ervaring, ruimte, brandstof komen beschikbaar. 2. De kampvuren en handelingsexperimenten tot resultaten leiden; verantwoording vragen voor wat er bereikt is. 3. Er budget beschikbaar is voor de zorg en ondersteuning van de mens met een beperking en dat dit budget ook daadwerkelijk besteed wordt. 4. De spaarpot van Frion gevuld blijft. 5. De omgeving van Frion verbonden is met de mens met een beperking en de mens met een beperking met de omgeving (wederkerige solidariteit). Het netwerk van de mens met beperking en van Frion speelt een rol bij de kampvuren, de mens met een beperking kan ook wat voor het netwerk betekenen. Het is dus duidelijk dat de oplossingen voor de trage vragen over de thema s van het leven niet meer van bovenaf komen. De lantaarnpaal zorgt voor het licht, niet meer en niet minder. De lantaarn faciliteert het primair proces om zelf met oplossingen te komen, om maatwerk te leveren aan de mens met een beperking. De manager bepaalt niet meer wat er gebeurt, maar inspireert tot handelingsexperimenten, zorgt ervoor dat de randvoorwaarden voor iedereen duidelijk zijn en maakt de resultaten zichtbaar, zet die in de schijnwerpers. Dit is dus echt anders dan dat tot nu toe gebeurt. Over kampvuren en lantaarnpalen 11

12 Geen mens, met of zonder beperking, geen situatie is hetzelfde.

13 Levenskunst Het is de kunst om een goede balans te vinden tussen de warmte van de kampvuren en het licht van de lantaarn paal. Bij te veel kampvuren wordt het wel erg warm en kom je niet in actie. Bij te veel lantaarnlicht is er geen noodzaak voor kampvuren en zie je die ook niet meer. Frion wil de komende jaren op zoek naar de optimale warmtekrachtkoppeling tussen deze twee bronnen in verschillende situaties van het samen leven, wonen, werken en leren. Een direct gevolg van kampvuren en de lantaarnpaal is dat bij Frion voor dezelfde zaken verschillende oplossingen komen. En dat is de bedoeling. Geen mens, met of zonder beperking, geen situatie is hetzelfde, dus een standaardvraag of standaardoplossing is er niet. Iedere trage vraag levert een nieuw kunstwerk op. Een kunstwerk in de betekenis van de voor die situatie beste warmte krachtkoppeling. Die te bereiken is een hele kunst. Als je naar de lichtcirkel van de lantaarn kijkt dan is het lichter vlak onder de lantaarnpaal dan aan de randen. Kampvuren kunnen op verschillende plekken gemaakt worden. Wat verder weg uit het licht of midden in het licht. Dat heeft te maken met het onderwerp. Sommige onderwerpen moeten nu eenmaal in het licht van de lantaarnpaal bekeken worden, omdat anders eisen die de maatschappij stelt in het geding kunnen komen. Over kampvuren en lantaarnpalen 13

14 Te volgen weg Frion nodigt mensen met een beperking uit om hun vragen te stellen en hun frustraties, zorgen en gevaren te delen. Mensen in de organisatie, medewerkers, gaan actief aan de slag met vragen van de mens met een beperking, door te gaan zoeken naar manieren waarop de mens met een beperking en zijn omgeving zo dicht mogelijk bij de gewenste situatie kunnen komen. Die situaties zijn met name gericht op het verlangen en op de waarden van de vragensteller. Met deze manier van werken komt er meer ruimte voor de echte betekenis van woorden. Immers de woordkeuze, de smaak van woorden, is voor ieder uniek. Uit de zoektocht die ontstaat op basis van de vraag, komen handelingsexperimenten voort. Via deze experimenten ervaren deelnemers of dit ook daadwerkelijk het antwoord is op de vraag of het verlangen. Je weet dus niet van tevoren wat eruit komt. Frion gaat accenten leggen die te maken hebben met de thema s van het leven die ingebracht worden bij de kampvuren. Immers die zijn de aanjagers om te komen tot zo veel mogelijk regie bij de mens met een beperking. Dit meerjarenplan loopt van In het eerste jaar, 2012, ligt het accent op andersom denken. Denken in mogelijkheden, niet in beperkingen. Omdenken van ja maar naar ja en? Na de ja en-vraag kom je snel bij vragen die beginnen met hoe? Hoe-vragen leiden tot actie tot handelingsexperimenten ligt de focus op ruimte. Ruimte in de brede zin van het woord. Ruimte om trage vragen te stellen, daar oplossingen voor te zoeken. Ruimte in je hoofd en in het werkproces.

15 In 2014 zetten we de behaalde resultaten in de schijnwerpers. Mensen kunnen trots zijn op wat er gedaan is, laten hun kunstwerken zien. We bekijken wat gewerkt heeft, en wat niet. En belangrijk: waarom wel of niet is het jaar van borgen, bestendigen, verduurzamen. Dan willen we als organisatie zo ver zijn dat de lantaarn minder licht hoeft te geven, minder energie vraagt. Frion wil dan liever met een spaarlamp werken of misschien zelfs al met een LED. De lantaarnpaal zal altijd blijven bestaan, Frion is immers onderdeel van een groter geheel. Maar we willen spaarzaam met energie omgaan, dus minder regels hebben, zowel intern als extern. Het licht en de warmte van de kampvuren zijn de bronnen die leiden tot de nodige inspiratie. Dat is nieuw, dat is spannend en dat biedt talloze mogelijkheden om maatwerk te leveren en de cliënt de regie over zijn eigen leven te geven. In het licht van bovenstaande gedachtegang is het nu duidelijk dat Frion de komende jaren gaat werken aan de trage vraag: hoe bereiken we de optimale koppeling tussen de kracht van het licht van de lantaarnpaal en de warmte van de kampvuren de komende vier jaar? En het antwoord? Dat weten we niet. De tijd, nee de kampvuren zullen het leren. Je weet dus niet van tevoren wat eruit komt! Over kampvuren en lantaarnpalen 15

16 Postbus T DA Zwolle F info@frionzorg.nl Colofon Redactie: Annamiek van Dalen en Marco Bruggeman Tekstredactie: Tekst en Taal Eindredactie: Janine Schouwstra Vormgeving: Advice reclame-adviesbureau Illustraties: Charles Michels Drukwerk: Drukkerij Coenradi