Jaarverslag Huisartsopleiding VU medisch centrum. De opleiding voor medisch deskundige, communicatief vaardige huisartsen

Transcriptie

1 Jaarverslag 2011 Huisartsopleiding VU medisch centrum De opleiding voor medisch deskundige, communicatief vaardige huisartsen

2 Colofon Huisartsopleiding VU medisch centrum De Boelelaan HV Amsterdam Tel Fax Redactie Nettie Blankenstein en Sylvia el Gannouti Tekstredactie Taalcentrum-VU Vormgeving Joost van Ommen, Dienst Marketing & Communicatie VU Fotografie Jae Klaasen en Angelika Raths 2 jaarverslag huisartsopleiding VUmc

3 Inleiding Met plezier presenteert de Huisartsopleiding VUmc u het jaarverslag over We hebben in het verslagjaar hard gewerkt om ons onderwijsaanbod zowel op vakinhoudelijk als communicatief vlak in topconditie te houden. Daartoe creëren we een open en stimulerende leeromgeving, waarin zowel onze aios als hun opleiders zich optimaal kunnen ontwikkelen; elk in hun eigen rol. In tevredenheidsenquêtes verzamelen we de feedback van huisartsopleiders (hao s) en artsen in opleiding tot specialist (aios), om waar nodig verbeteringen te kunnen aanbrengen of lacunes te kunnen vullen. Bij dit alles zoeken we steeds nieuwe inspiratie en zijn we gericht op samenwerking, zowel intern als extern. In het afgelopen jaar zijn de volgende medewerkers vertrokken: Liselotte de Bruin en Jan de Heer (huisartsdocenten), Felix Punt (gedragswetenschapper), Carla de Vries (opleidingsdecaan) en Alie Jansma (coördinator stagebeheer). Mart Manjoero en Frieda de Haas zijn met pensioen gegaan. 2011: gericht op herstructurering en samenwerking Het afgelopen jaar hebben we ons vooral gericht op de herstructurering van het 2e jaar. Daarnaast hebben we gewerkt aan de leeromgeving van de aios op de huisartsenpost. Ook hebben we een werkgroep Beleid en Beheer ingesteld met daarin docenten, hao s en vertegenwoordigers uit de Amsterdamse eerstelijns zorg. De werkgroep heeft zowel reguliere onderwijsprogramma s als ook een differentiatie Beleid en Beheer ontwikkeld. In 2011 zijn de VUmc beroepsopleidingen voor huisartsgeneeskunde en ouderengeneeskunde nauwer gaan samenwerken op de niveaus van organisatie, onderwijs en docenten. Op die manier hebben we ons voorbereid op het feit dat de afdelingen huisartsgeneeskunde en ouderengeneeskunde per 1 mei 2012 samengaan. In 2011 voegden we onze management- en beheersteams al samen en namen we gemeenschappelijk een ICT-medewerker en een docent wetenschappelijke vorming aan. Op verzoek van de minister van VWS breiden we de capaciteit van de huisartsopleiding per maart 2012 uit: we starten dan met negentig in plaats van met tachtig aios. Personele wisselingen In 2011 is de leiding van de Huisartsopleiding VUmc overgedragen: per 1 oktober 2011 volgde Nettie Blankenstein Piet Schoonheim op als hoofd. Het vertrekkend hoofd heeft deze functie negentien jaar vervuld en we hebben hem uitgezwaaid met een feest en met een symposium over de integratie van leren op het instituut en in de praktijk. Daarnaast hebben we ook een aantal nieuwe medewerkers aangenomen: Dick Walstock en Gerrit Hagenbeek (huisartsdocenten) en Samantha Paijens (onderwijsassistente Didactische scholing). In dit jaarverslag U leest in dit jaarverslag welke resultaten we in 2011 bereikt hebben en welke plannen we hebben voor De hoofdstukken waarin we deze resultaten en plannen presenteren, volgen de vijf ambities die we hebben geformuleerd in onze missie: 1 Meer dan medische kennis alleen 2 Topniveau door toetsing 3 Stimuleren om te leren 4 Altijd alert op verbeterkansen 5 De blik naar buiten. jaarverslag huisartsopleiding VUmc 3

4 1 Méér dan medische kennis alleen Onze eerste ambitie is huisartsen opleiden die meer te bieden hebben dan alleen medische kennis. Oftewel: huisartsen die vakinhoudelijk én communicatief sterk staan. Wat hebben we bereikt in 2011? In 2011 hebben we het vakinhoudelijk handelen in ons onderwijsaanbod verder geïntegreerd met de communicatieve competenties waarover de huisarts moet beschikken. Programma s beter afgestemd en geïntegreerd Voor het onderwijs in arts-patiëntcommunicatie (APC) hebben we geïntegreerde programma s ontwikkeld, waarin huisartsopleiders structureel worden betrokken bij de toetsing. Zo krijgen aios behalve voor de communicatieve aspecten ook meer feedback op hun vakinhoudelijk handelen. We hebben met alle huisartsenposten afspraken gemaakt over de invulling van het onderwijs in de acute zorg. Het opleidingsinstituut ziet toe op de naleving daarvan. Het curriculumonderdeel ethiek hebben we opnieuw ingevuld: met ingang van 2012 bieden we dit onderdeel aan in jaar 1, 2 en 3. Hierbij besteden we na een introductie in medisch recht aandacht aan medisch-ethische dilemma s. Huisartsattitude aanleren kost tijd In het eerste jaar vraagt de omschakeling van klinisch naar huisartsgeneeskundig denken veel van aios. Het kost tijd de juiste huisartsattitude aan te leren: luisteren, achteroverleunen en de mens in principe zien als gezond in plaats van ziek. In 2011 scoorden 15 van de 84 gestarte aios onvoldoende op hun beoordelingen in de zesde maand. Door hard werken bleken deze opstartperikelen bij de beoordelingen aan het einde van het eerste jaar goeddeels overwonnen. Herstructurering Jaar 2 uitgewerkt We hebben het Project Herstructurering Jaar 2 uitgewerkt in een Plan van Aanpak. Daarin stellen we vast dat de keuzestages Chronische zorg (CZ) en GGZ goed lopen. Bij de hiermee corresponderende modules in het instituutsonderwijs starten we in maart 2012 een gemengde groep, naast een GGZ- en een CZ-groep. Dit om te voorkomen dat de groepen te groot worden. De afstemming tussen de opleiding en de keuzestages bleek niet optimaal. Daarom gaan de docenten hun aios vanaf 2012 structureel bezoeken op hun keuzestageplaats. 4 jaarverslag huisartsopleiding VUmc

5 Sinds de STARtclass is ingevoerd, worden aios in een cursus van ongeveer tien dagen voorbereid op hun verplichte klinische stage. Hierdoor kon het aantal terugkomdagen tijdens die stage omlaag en konden we bijna alle aios (en hun opleiders) bezoeken in hun klinische stage. In 2012 gaan we ook de aios in de chronische zorg en de GGZ bezoeken. Kennis en vaardigheden verder geïntegreerd in het derde jaar In 2011 hebben we in het derde jaar kennis en vaardigheden verder geïntegreerd. Aios hebben hun communicatievaardigheden geoefend in een medische context. Hun op video aangeleverde consulten zijn door de docenten besproken vanuit communicatieve en medische hoek. Aios die onvoldoende scoorden op hun consulttoets, kregen bij herkansing een buitenbeoordelaar, om een zo groot mogelijke objectiviteit na te streven. Nieuwe cursussen voor huisartsopleiders In het afgelopen jaar hebben we ons aanbod voor ervaren huisartsopleiders uitgebreid met vier vierdaagse cursussen: Mindfulness based stress reduction (onderdeel van een wetenschappelijk onderzoek van het UMC St Radboud in Nijmegen); De Zandloper (veranderingsgesprekken voeren); Rationeel-emotieve therapie; Alledaags praktijkmanagement. Plannen voor 2012 Voor de keuzestages in het tweede jaar hebben we besloten vanaf juni 2012 de aios meer te bezoeken op hun stageplaats en daartoe het instituutsonderwijs met een dag per maand te verminderen. Eveneens in jaar 2 zijn we van plan het onderwijs waar mogelijk aan te passen aan de landelijke ontwikkelingen, door leerlijnen te ontwikkelen die gedurende het hele tweede jaar doorlopen. jaarverslag huisartsopleiding VUmc 5

6 2 Topniveau door toetsing Onze tweede ambitie is zowel aios als hao s als ons onderwijsprogramma s te toetsen, zodat we huisartsen van topniveau kunnen afleveren. Een sterk onderwijsprogramma leert de aios goed omgaan met feedback, waardoor ze zich in hun praktijk sterker ontwikkelen. Wat hebben we bereikt in 2011? In 2011 hebben we zowel de toetsing van aios als die van hun opleiders geoptimaliseerd: beide groepen worden nu vaker en gerichter getoetst. Implementatie landelijk toetsingsprotocol en toetsplan In het afgelopen jaar hebben we het aangepaste Protocol Toetsing en Beoordeling in de Huisartsopleiding verder geïmplementeerd. Dit betekent dat we aios vaker zijn gaan toetsen, om hun op meer momenten feedback te kunnen geven. In het eerste jaar toetsen we aios geregeld op kennis en vaardigheden in consultvoering. We hebben besloten voortaan in het derde jaar ook een tussenbeoordeling uit te voeren. Met ingang van 2012 worden aios in de vierde maand van dit jaar beoordeeld door hun opleider en docent. In 2011 hebben we ook kennisgemaakt met het nieuwe Landelijk Toetsplan voor aios. Dit plan gaan we vanaf 2012 implementeren. Hao-aiostoets geactualiseerd We hebben de toetsing van huisartsopleiders door hun aios (de hao-aiostoets) geactualiseerd en bespreken de uitkomsten daarvan nu gericht na. We sturen de opleiders zodanig aan dat zij aios stimuleren om de hao-aiostoets twee keer per jaar in te vullen. Toetsing in kritische beroepssituaties In hun derde jaar toetsen we aios - behalve met de landelijke huisartsgeneeskundige kennistoets en de consultvoeringstoets - nu ook in kritische beroepssituaties. We toetsen dit indirect tijdens reflectierondes in het terugkomdagonderwijs. Hierbij worden casussen besproken en vergeleken met normgedrag. Betere toetsing in onderwijs voor huisartsopleiders In 2011 hebben we stappen gezet om de kwaliteit van het onderwijs aan huisartsopleiders te verbeteren. Naast de meerdaagse cursussen die we opleiders bieden, hebben we formulieren ontwikkeld en een procedure in gang gezet waarmee opleiders het paralleldagonderwijs en de groepsdocenten kunnen evalueren en toetsen. Huis- 6 jaarverslag huisartsopleiding VUmc

7 artsopleiders laten ook in alle cursussen en tijdens de paralleldagen videomateriaal zien uit hun praktijk als opleider. Hiermee kunnen we hun competenties als opleider concreter en praktijkgerichter toetsen. Plannen voor 2012 In 2012 zullen we evalueren of aios de hao-aios-toets twee keer per jaar invullen. Het is de bedoeling dat hun opleiders hen daartoe stimuleren jaarverslag huisartsopleiding VUmc 7

8 3 Stimuleren om te leren Onze derde ambitie is aios, huisartsopleiders en staf stimuleren om te leren. Daarom scheppen we een leer- en werkomgeving die mensen inspireert. Wat hebben we bereikt in 2011? In 2011 hebben we zowel geïnvesteerd in de persoonlijke ontwikkeling van aios, huisartsopleiders en staf als in de vele manieren waarop zij van elkaar kunnen leren. Aandacht voor persoonlijke leerwegen van aios, huisartsopleiders en staf Docenten begeleiden aios steeds meer bij hun individuele leerproces, vooral door feedback te geven op hun persoonlijke ontwikkelplannen (IOP s). Ook docenten worden gecoacht in hun persoonlijke leerproces. In jaargesprekken met docenten besteden we gericht aandacht aan hun leerbehoeftes en hun IOP. Ten slotte stellen ook de huisartsopleiders een eigen POP op en werken ze dit uit. Uitwisseling tussen docenten Tijdens het maandelijks docentenoverleg besteden we altijd aandacht aan een thema dat de docent kan gebruiken in zijn onderwijs. In 2011 hebben onder andere de thema s ethiek en wetenschappelijke vorming centraal gestaan. Het onderwijs blijft up-to-date door de docenten te stimuleren kritisch naar de onderwijsprogramma s te kijken en deze met de onderwijscoördinator bij te stellen. Daarbij geven we vorm aan levenslang leren met het competentiegericht leren van de aios en het veelvuldig feedback geven en ontvangen, zowel in de praktijk als tijdens de terugkomdag. Aandacht voor best practices In het maandelijks derdejaars docentenoverleg wisselen docenten ervaringen uit over onderwijsprogramma s, groepsbegeleiding en de coaching van aios. Ook bespreken ze best practices. Deze intervisie stellen docenten zeer op prijs en we gaan hier zeker mee verder in Dezelfde werkwijze kiezen we ook steeds vaker in de onderwijsgroep met aios; met name de aandacht voor best practices stimuleert hun leerproces. Banden verder aangehaald met huisartsopleiders Onze structurele voortgangsgesprekken met opleiders lagen in 2011 op schema. Voor het eerst hebben we de opleidersmentoren betrokken bij de voortgangsgesprekken met beginnende opleiders. Dit beviel goed. Ter onder- 8 jaarverslag huisartsopleiding VUmc

9 steuning van de onderwijsfunctie in de praktijk hebben we didactische scholing gegeven aan beginnende en gevorderde maatjes (niet als opleider erkende collegahuisartsen) en praktijkassistentes. We zijn begonnen de opleiders nadrukkelijker bewust te maken van het competentieniveau dat ze hebben bereikt, door de overgang van gevorderde naar ervaren huisartsopleider in leergang 4 expliciet te markeren. In 2012 willen we dit ook gaan doen bij de overgang van beginnend naar gevorderd huisartsopleider. Ten slotte hebben twee mooie nummers van het blad hao-provussioneel bijgedragen aan de uitwisseling en binding tussen de praktijkopleiders en het instituut. Plannen voor 2012 In 2012 zetten wij de evidence based medicine op de kaart voor de huisartsopleiders. Ze gaan zelf oefenen met PICo s en kritisch lezen en ook leren ze hoe ze hierover een leergesprek met hun aios kunnen voeren. We gaan ook de leergangen hao s inhoudelijk nog beter op elkaar afstemmen en willen in een van de basisleergangen ruimte maken voor seksespecifieke aspecten in de rollen van huisarts en opleider. jaarverslag huisartsopleiding VUmc 9

10 4 Altijd alert op verbeterkansen Onze vierde ambitie is alert zijn op verbeterkansen. Daarom stellen we onze kwaliteit en ons beleid scherp op onze mensen en op de beroepspraktijk. Wat hebben we bereikt in 2011? In 2011 hebben we de kwaliteit van ons onderwijsaanbod voor aios en opleiders opnieuw verbeterd, door deze te toetsen aan interne en externe maatstaven en door ons voordeel te doen met de feedback van aios en huisartsopleiders. Verbeterd aanbod voor stagebegeleiders, opleiders en docenten Op basis van de prestatie-indicatoren van de huisartsopleidingen en onze eigen missie/visie, hebben we in 2011 ons aanbod verbeterd op de volgende punten: We nodigen stageopleiders twee keer per jaar uit voor een geaccrediteerd nascholingsprogramma. In 2011 hielden we twee succesvolle nascholingsmiddagen over de thema s feedback, leergesprek en beoordeling. We hebben een nascholingsprogramma vastgesteld, waarin opleiders en docenten methodieken aanleren om in het aios-onderwijs aandacht te geven aan wetenschappelijke vorming. Dit programma wordt uitgevoerd in Verder hebben we in 2011 gewerkt aan de afstemming tussen instituut en praktijk door: aan de stageopleiders ondersteunende programma s aan te bieden op de terugkomdag; met de stageopleider en de aios in gesprek te blijven over hoe het praktijkleren verloopt. Resultaten Herstructurering Jaar 3 De herstructurering van jaar 3 heeft in 2011 vruchten afgeworpen. Ons onderwijsaanbod is verrijkt met differentiaties en workshops. In de differentiatie Beleid en Beheer heeft een grote groep derdejaars aios zich extra geschoold in de management- en organisatietaken in de huisartspraktijk. Aanvullend hierop onderzoekt een werkgroep Beleid en Beheer hoe we het onderwijsaanbod op dit terrein in de hele opleiding kunnen uitbreiden en actualiseren. In de workshops kunnen aios zich tien middagen per jaar verdiepen in onderwerpen die niet in het reguliere onderwijs worden aangeboden. 10 jaarverslag huisartsopleiding VUmc

11 Enquête-uitkomsten huisartsopleiders verwerkt in acties De uitkomsten van de tevredenheidsenquête die de opleiders in 2010 hadden ingevuld, hebben we in 2011 vertaald in de volgende acties: Teamleiders informeren opleiders telefonisch over de voorgeschiedenis van aios, als er grote twijfel is geweest over de voortgang van deze aios. We hebben formulieren en een procedure ontwikkeld om de paralleldagen structureel, schriftelijk te laten evalueren door de huisartsopleiders en docenten. We zullen deze evaluatie in 2012 implementeren. De docenten informeren de opleiders op de paralleldagen over de thema s die centraal staan in de actuele opleidingsperiode. Plannen voor 2012 In 2012 willen wij opnieuw een tevredenheidsenquête houden onder de huisartsopleiders. Wij willen ook ons relatiebeheer met opleiders - bijvoorbeeld bij ziekte en afscheid - beter structureren. jaarverslag huisartsopleiding VUmc 11

12 5 De blik naar buiten Onze vijfde ambitie is een opleiding zijn met oog voor de buitenwereld. Daarom zijn we klantgericht, werken we samen op alle niveaus en communiceren we veel. Wat hebben we bereikt in 2011? In 2011 zijn we zeer gericht geweest op communicatie en samenwerking met collega-opleidingsinstituten en experts op allerlei terreinen. Kennis in huis halen en kennis delen Voor het workshoponderwijs aan derdejaars aios en het onderwijs aan huisartsopleiders hebben we landelijk expertise gezocht en in huis gehaald. Samen met de huisartsopleidingen in Leiden en het AMC bieden we een differentiatieaanbod voor excellente aios en stimuleren we de ontwikkeling van een landelijke onderwijsbank voor onderwijsprogramma s. Interstavendag: ervaringen en kennis uitgewisseld In september 2011 organiseerden we in Utrecht een landelijke Interstavendag over innovatie in de huisartspraktijk. In achttien workshops deden 220 collega s inspiratie en kennis op en er werden interessante lezingen gegeven. Bijvoorbeeld door Jonathan Silverman uit Cambridge, de auteur van het leerboek over arts-patiëntcommunicatie, dat in de huisartsopleiding gebruikt wordt. Hij sprak over manieren om de arts-patiëntcommunicatie te integreren in het klinisch handelen. Olle ten Cate, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Medisch Onderwijs, ging in op het thema kritische beroepsactiviteiten Onze website werd in 2011 erkend als de beste van alle huisartsopleidingen. Op deze site presenteren we onze vaste onderwijsprogramma s op een open manier en bieden we aios links naar relevante documentatie op andere websites. Actief in afstemming tussen huisartsopleidingen We hebben in 2011 geparticipeerd in de landelijke projectgroep Vernieuwing Curriculum APC van Huisartsopleiding Nederland. Deze projectgroep schrijft een curriculum waarin communicatie en medische inhoud worden geïntegreerd. Dit curriculum wordt in het voorjaar van 2012 gepresenteerd aan de opleidingshoofden, waarna een implementatietraject volgt. Daarnaast hebben we geparticipeerd in de landelijke werkgroepen Toetsing, Kwaliteit en Kennis en Vaardigheden. Politiek betrokken Opleiders, docenten en aios hebben zich betrokken getoond bij de voorgenomen bezuinigingen op de huisartsenzorg. De opleiding heeft hier aandacht aan geschonken in de reflectierondes, op de terugkomdag en bij de landelijke manifestatie in de RAI. 12 jaarverslag huisartsopleiding VUmc

13 Internationale contacten: projecten in Roemenie en op Aruba We hebben in 2011 het Roemeniëproject - waarin we samenwerkten met ervaren huisartsopleiders - afgesloten door deel te nemen aan een congres in Craiova, een stad in het zuidoosten van Roemenië. In 2012 onderzoekt de projectgroep of en hoe zij doorgaat. Het project Versterking Huisartsgeneeskunde Aruba verloopt succesvol. Wij ondersteunen daar een kleinschalige huisartsopleiding waar in 2011 de eerste aios het tweede opleidingjaar volgden. We werkten mee aan huisartsennascholing, competentiebevordering van opleiders en docenten en automatisering van huisartspraktijken. Plannen voor 2012 Begin 2012 organiseren we de eerste landelijke studiedag voor alle teams van huisartsopleiders. Daarnaast gaan we onderzoeken of we een pool van huisartsopleiders kunnen samenstellen, die als ambassadeurs de belangen van de HOVUmc kunnen behartigen in hun regio s. Dit gebeurt nu al vanuit de huisartsopleiding in Leiden. jaarverslag huisartsopleiding VUmc 13

14 22268_1 Dienst Marketing & Communicatie VU 14 jaarverslag huisartsopleiding VUmc