4 bonds. F&C Investments 1e kwartaal Expect excellence

Transcriptie

1 4 bonds F&C Investments 1e kwartaal 2012 Expect excellence

2 Inhoud Introductie 3 Engagement per sector 4 Basismaterialen 4 Consumentengoederen 5 Financiële ondernemingen 6 Olie en gas 8 Engagement per sector (vertrouwelijk) 9 Basismaterialen 9 Financiële ondernemingen 10 Engagement per onderneming 12 Doelstellingen actief aandeelhouderschap 13 2

3 Introductie In dit vertrouwelijke responsible engagement overlay-verslag voor bedrijfsobligaties (reo 4 bonds) vindt u gedetailleerde informatie over de actieve dialoog die F&C namens u met ondernemingen heeft gevoerd. Hiermee willen wij de belangen van investeerders beschermen, verantwoord ondernemen stimuleren, de creditrating waarborgen en het risico minimaliseren. Dit wordt bereikt door de krachten van aandeel- en obligatiehouders te bundelen. Dat dit verslag voor een deel ook vertrouwelijk is, doet recht aan het feit dat veel van het succes dat wij boeken bij het stimuleren van positieve veranderingen bij ondernemingen is gestoeld op het opbouwen van vertrouwen en op het respecteren van vertrouwelijkheid. Zijn onze actieve inspanningen toch al publiekelijk bekend of brengen ze in onze optiek de voortgang van de dialoog niet in gevaar, dan kunt u ze terugvinden in onze openbare reo -viewpoints. In tegenstelling tot deze vertrouwelijke rapportage zijn deze viewpoints vrij voor publicatie. Hoofdpunten Het afgelopen kwartaal hebben we 82 mijlpalen geboekt. Bij F&C spreken we van zo n mijlpaal als het beleid, de prestatie of het gedrag van een onderneming door tussenkomst van F&C verbetert. Tot die mijlpalen behoren: n CNPC heeft een rapport gepubliceerd over de bedrijfsactiviteiten in Soedan. Speerpunt is de bijdrage die CNPC heeft geleverd aan de sociaal-economische ontwikkeling van het land, naast een beschrijving van de effecten van de bedrijfsactiviteiten op het milieu en de gezondheid en veiligheid, alsook de aanpak daarvan. Het concern zet hiermee een belangrijke eerste stap naar een betere beheersing van de maatschappelijke en milieurisico s (inclusief mensenrechten) die met de werkzaamheden in zo n lastige omgeving zijn gemoeid. n Société Générale heeft beleid voor maatschappelijke en milieurisico s geformuleerd en gepubliceerd, gericht op de sectoren defensie, olie & gas, metaal & mijnbouw en kolengestookte elektriciteitsopwekking. Door een beoordeling van de risico s voor milieu en maatschappij in te bouwen in de kredietverlening aan en emissieactiviteiten voor ondernemingen in deze gevoelige sectoren, verbetert de bank de algehele risicobeheersing. n Vedanta heeft een nieuw groepsbreed mensenrechtenbeleid ontwikkeld dat de rechten van inheemse volkeren erkent. Dit is een essentiële stap voor het Indiase mijnbouwconcern, voor het herstellen van de reputatieschade na het mislukte mijnbouwproject in Orissa. n Golden Agri heeft onder druk van beleggers en klanten een streefdatum van 2015 gezet op de certificering van alle plantages volgens de normen van de Roundtable on Sustainable Palm Oil. De onderneming heeft ook voor het eerst een duurzaamheidsverslag gepubliceerd, met daarin uiteenlopende onderwerpen, waaronder de invoering van het nieuwe beleid voor bosbehoud. Door deze verbetering van de werkwijze van Golden Agri zijn twee belangrijke klanten teruggekeerd. n Merck heeft een aanpasmechanisme voor gezondheid en veiligheid toegevoegd aan de scorekaart voor bezoldiging. Het bestuur kan bij slechte prestaties de bonussen neerwaarts bijstellen. De wijziging benadrukt dat de bedrijfsdoelstellingen met behulp van veilige werkwijzen moeten worden gerealiseerd. Dit kan leiden tot een proactieve beheersing van de risico s van gezondheid en veiligheid op het werk. Vertrouwelijkheid Dit verslag is deels vertrouwelijk. De mate van vertrouwelijkheid wordt daarbij als volgt gedefinieerd: Vertrouwelijk niet voor publicatie: deze onderdelen zijn bestemd voor intern gebruik door de klanten van F&C en mogen niet worden gepubliceerd of aan een breder publiek worden gecommuniceerd. Publieke informatie de informatie kan na de aangegeven datum worden behandeld als niet-vertrouwelijk: Die datum valt meestal zes maanden na de publicatiedatum van de rapportage waarin de onderdelen voor het eerst verschenen. Na die datum kunnen de bewuste onderdelen worden gebruikt in uw communicatie naar deelnemers en/of andere belanghebbenden. Neemt u bij twijfel over de mate van vertrouwelijkheid en welke informatie er al dan niet vrij is voor publicatie voordat u tot publicatie overgaat contact op met F&C. Toelichting De van externe bronnen of derden ontvangen gegevens in deze rapportage zijn mogelijk niet door F&C Management Limited geverifieerd; alle door F&C Management Limited verstrekte gegevens zijn gebaseerd op berekeningen per 31/03/2012. Deze reo 4 bondsrapportage doet verslag van de belangrijkste engagementactiviteiten die F&C het afgelopen kwartaal heeft uitgevoerd ten behoeve van de beleggingen in aandelen en bedrijfsobligaties. Deze rapportage geeft dan ook geen complete weergave van de engagementactiviteiten die F&C heeft uitgevoerd met betrekking tot de totale beleggingsportefeuille die F&C ten behoeve van de geadresseerde onder (fiduciair) beheer heeft. 3

4 Engagement per sector Basismaterialen VRIJ VOOR PUBLICATIE NA 25 oktober 2012 Newmont Mining Corporation (VS) Risicostatus: n n n n Beleggingscategorie: Vastrentende waarden Status: Publiek Onderwerp: Water; Milieunormen; Relatie met de gemeenschap; Actieve contacten met belanghebbenden; Rapportage en informatieverschaffing Activiteit: Goudmijnbedrijf Activiteit F&C heeft met Newmont gesproken over het koper- en goudmijnbouwproject Minas Conga in de provincie Cajamarca in Peru. Vanuit de gemeenschap wordt vanwege de potentiële grote milieueffecten hevig en soms met geweld geprotesteerd. De onderneming heeft de activiteiten daarom stilgelegd. We hebben bij Newmont aangedrongen op de ontwikkeling van een proces van deelname en betrokkenheid van de gemeenschap. De nadruk zou daarbij moeten liggen op de aanpak van belangrijke zorgpunten over het effect van het project op de watervoorziening ter plaatse en in de regio. We hebben de onderneming verder aangespoord uitgebreid aan belanghebbenden verslag uit te brengen over de belangrijkste milieueffecten van het project, alsmede over de geplande maatregelen om die effecten te ondervangen. Reactie Newmont wijst op een lastig politiek klimaat in Peru. De nationale overheid steunt Conga terwijl de gouverneur van de provincie Cajamarca tegen de ontwikkeling van de mijn is. De onderneming bevestigde dat de evaluatie van de maatschappelijke en milieueffecten van het project op uitgebreid onafhankelijk deskundigenonderzoek gebaseerd is. Daarnaast zijn bij het openbare proces dat heeft geleid tot de goedkeuring door de overheid van de Environmental Impact Assessment (EIA) circa mensen uit de bewuste gemeenschappen gehoord. De onderneming wil graag verder met het project, maar overweegt zich uit Minas Conga terug te trekken als de tegenstand vanuit de gemeenschap niet minder wordt. Newmont heeft onlangs meer duidelijkheid gegeven over het waterbeheer rond het project en over de geboden sociale voorzieningen. Analyse en vervolgstappen De investering in Minas Conga bedraagt naar verwachting $ 4,8 miljard en is daarmee de grootste in de mijnbouwsector in Peru. Het project zet de toon voor de verdere ontwikkeling van de sector. Als de overheid niet met succes weet te bemiddelen en de ontwikkeling van het project er niet door weet te krijgen, kan dat een gevoelige klap betekenen voor de buitenlandse investeringen in de mijnbouwindustrie van Peru. Gezien het lastige politieke klimaat hoopt F&C dat Newmont de contacten met belanghebbenden verder versterkt als het project inderdaad van start gaat. We staan positief tegenover de verbeterde communicatie over de manier waarop Newmont het milieueffect van het project wil minimaliseren en aan de duurzame ontwikkeling van de regio wil bijdragen. We zullen er bij de onderneming op aandringen om aanbevelingen die eventueel uit de overheidsevaluatie van de EIA naar voren komen voortvarend op te pakken. Ook zou de onderneming verslag moeten uitbrengen over de mechanismen voor de betrekkingen met de gemeenschap (onder andere klachtenprocedures). Risicostatus: Laag Medium Medium/hoog Hoog De bepaling van de risicostatus door F&C is gebaseerd op 1) de portefeuille-impact van het ESG-criterium op de beleggerswaarde en 2) de effectiviteit van de wijze waarop de onderneming het ESG-criterium adresseert. F&C benadrukt het vertrouwelijke karakter van deze rapportage. Niets uit deze rapportage mag openbaar gemaakt worden. Informatie aangemerkt als vertrouwelijk mag niet extern gebruikt worden. Overige informatie mag na akkoord van F&C gebruikt worden. 4

5 Consumentengoederen VRIJ VOOR PUBLICATIE NA 25 oktober 2012 Imperial Tobacco Group Plc (VK) Risicostatus: n n n n Beleggingscategorie: Vastrentende waarden Status: Publiek Onderwerp: Beheersing en rapportage uitstoot; Strategie klimaatverandering; Politieke invloed; Inrichting duurzaamheidskwesties; Rapportage en informatieverschaffing Activiteit: Tabaksfabrikant Activiteit F&C heeft nog altijd als enige vertegenwoordiger van beleggers zitting in de duurzaamheidsadviescommissie van Imperial Tobacco. F&C heeft een aantal aanbevelingen gedaan, waaronder: 1) de introductie van één model voor de ondernemingsstrategie en het duurzaamheidsraamwerk; 2) dat de onderneming beleidsverklaringen afgeeft waarin het feitelijke beleid van Imperial wordt weergegeven en deze niet als verdedigingsmechanisme gebruikt om zich tegen verdere wet- en regelgeving te verzetten; en 3) de verschaffing van relevante prestatiecijfers aan de hand waarvan belanghebbenden de effectiviteit van duurzaamheidsbeleid kunnen evalueren. Reactie Imperial Tobacco was blij met onze aanbevelingen, onderkent dat de onderneming nog maar aan het begin staat van een geïntegreerde rapportage en dat er meer werk moet worden verzet om tot één ondernemings- en duurzaamheidskader te komen. Imperial gaf ook toe dat de ingenomen publieke positie door de agressieve toon averechts kan werken en gaat zich daar het komende jaar over buigen. De onderneming vroeg zich verder af of meer rapportage over de problemen rond de uitvoering van groepsbeleid, in het bijzonder op het gebied van verantwoorde marketing, de onderneming niet aan zware kritiek blootstelt. Imperial stond positief tegenover het advies van F&C, dat is gebaseerd op de ervaringen van andere ondernemingen met controversiële producten. De onderneming heeft toegezegd zich opnieuw te zullen buigen over informatie die bij het grote publiek terechtkomt. Analyse en vervolgstappen De onderneming heeft sinds F&C voor het eerst bij het adviespanel kwam flinke stappen gezet in zowel beleid als rapportage. Dit blijft echter een kwestie van werk in uitvoering. Gezien de controversiële aard van de producten loopt Imperial nog altijd achter bij best practice op kritieke rapportagegebieden zoals marketing, openbaar beleid en ketenbeheer. F&C blijft deelnemen aan het adviespanel en houdt Imperial op de hoogte van geleerde lessen bij andere ondernemingen in vergelijkbare sectoren die verder zijn met de aanpak van de lastigere aspecten van de duurzaamheidsstrategie. Risicostatus: Laag Medium Medium/hoog Hoog De bepaling van de risicostatus door F&C is gebaseerd op 1) de portefeuille-impact van het ESG-criterium op de beleggerswaarde en 2) de effectiviteit van de wijze waarop de onderneming het ESG-criterium adresseert. F&C benadrukt het vertrouwelijke karakter van deze rapportage. Niets uit deze rapportage mag openbaar gemaakt worden. Informatie aangemerkt als vertrouwelijk mag niet extern gebruikt worden. Overige informatie mag na akkoord van F&C gebruikt worden. 5

6 Financiële ondernemingen VRIJ VOOR PUBLICATIE NA 25 oktober 2012 Lloyds Banking Group (VK) Risicostatus: n n n n Beleggingscategorie: Vastrentende waarden Status: Publiek Activiteit F&C heeft met de voorzitter van de Raad van Bestuur en de voorzitter van de remuneratiecommissie gesproken over de bezoldigingsstrategie en -structuur. F&C benadrukte dat de verdeling van de winst tussen werknemers, aandeelhouders en het behoud van kapitaal voor de organisatie nog altijd scheef zit en dat het deel van de werknemers omlaag moet. F&C stimuleert de bank om de bonusprikkel in te zetten om risico en volatiele bedrijfsactiviteiten te ontmoedigen. We hebben er in het bijzonder op aangedrongen dat de bank de risicobereidheid duidelijk koppelt aan de beloningsstructuur. We hebben verder een al te sterke nadruk op rendement op eigen vermogen ontmoedigd en vinden een voor risico gecorrigeerd rendement voor de hele balans een effectievere graadmeter voor de resultaatontwikkeling op de lange termijn. Onderwerp: Bezoldiging Activiteit: Financiële dienstverlener Reactie De bestuurders benadrukten de positieve veranderingen in de beloningsregelingen die al in werking zijn getreden. Lloyds wees op de strategische focus als commerciele/retailbank en het feit dat het uitkeringspercentage aan de medewerkers laag is in vergelijking met een investeringsbank. Lloyds gaf aan dat de bank over 2011 verlies lijdt, maar zei tegelijkertijd dat de afschaffing van bonussen onhoudbaar is, vooral voor de werknemer in de lagere salarisschaal. De bank tekende aan dat de hoeveelheid beschikbare bonusgelden is gekrompen en dat de salarissen van topmanagers zijn bevroren. Verder wees de bank erop dat de totale omvang van de bonusgelden gering is ten opzichte van het kernkapitaal. Analyse en vervolgstappen F&C onderkent dat Lloyds in de beloningsstructuur een grotere terughoudendheid kent dan andere grote banken. F&C zal het remuneratierapport voor het bestuur nader bestuderen en evalueren in welke mate de remuneratiecommissie bij de toekenning van de bonussen voor de prestaties in 2011 afdoende discipline en eigen inzicht heeft betracht. F&C blijft bewaken hoe de risicoprestaties zich vertalen naar de beloningen en bonustoekenningen. Risicostatus: Laag Medium Medium/hoog Hoog De bepaling van de risicostatus door F&C is gebaseerd op 1) de portefeuille-impact van het ESG-criterium op de beleggerswaarde en 2) de effectiviteit van de wijze waarop de onderneming het ESG-criterium adresseert. F&C benadrukt het vertrouwelijke karakter van deze rapportage. Niets uit deze rapportage mag openbaar gemaakt worden. Informatie aangemerkt als vertrouwelijk mag niet extern gebruikt worden. Overige informatie mag na akkoord van F&C gebruikt worden. 6

7 Financiële ondernemingen VRIJ VOOR PUBLICATIE NA 25 oktober 2012 Royal Bank of Scotland Group (VK) Risicostatus: n n n n Beleggingscategorie: Vastrentende waarden Status: Publiek Onderwerp: Bezoldiging; Strategie klimaatverandering; Milieunormen; Rapportage en informatieverschaffing; Duurzaamheid (Overige) Activiteit: (Spaar)bank en hypotheekverstrekker Activiteit In een gesprek met de voorzitter, de senior independent director en de voorzitter van de remuneratiecommissie is gesproken over bezoldiging bij RBS. Onze mening is dat het beloningsniveau in de bankensector verstoord is en dat de bank actie moet ondernemen om het evenwicht tussen de beloning aan medewerkers, dividenduitkeringen aan aandeelhouders en behoud van kapitaal voor de versterking van de kapitaalbasis te herstellen. Gezien de hogere kapitaalvereisten en het feit dat het ondernemingsmodel van RBS verschuift (minder nadruk op investment banking ) leek het ons vanwege de verwachte lagere risico s en rendementen ook raadzaam dat het beloningsniveau dienovereenkomstig daalt. Het gesprek spitste zich toe op de bezoldiging binnen de hele bank. F&C heeft er bij RBS op aangedrongen om het rendement op eigen vermogen als impuls voor bonusuitkeringen minder zwaar aan te zetten. Deze maatstaf benadrukt slechts een klein deel van de balans en werkt mogelijk riskant gedrag in de hand dat ten koste gaat van het herstel van de bank en van het rendement voor zowel aandeelhouders als schuldeisers. Reactie De onderneming erkent dat bezoldiging in de bankensector een probleem is. En dat het evenwicht tussen de beloning van medewerkers en rendement voor de aandeelhouders anders moet. Tegelijkertijd moet RBS hard concurreren om talent binnen te halen, gezien de last die de balans van de bank vormt voor de Britse overheid en belastingbetalers. RBS benadrukte dat de voorgestelde bonus voor de CEO (die hij onder politieke druk heeft afgeslagen) in vergelijking met andere CEO s zeer laag was, alleen in aandelen, uitgesteld over een periode van drie jaar en ook nog onder terugvorderingsvoorwaarden. De bank wees op het belang van herstructurering om weer winstgevend te worden en uit de handen van de staat te komen. De bank blijft bonussen betalen aan de mensen die verantwoordelijk zijn voor die ommekeer. Ook zou een ongekend aantal managementleden inclusief mensen in de investment bankingactiviteit, dit jaar helemaal geen bonus krijgen. Analyse en vervolgstappen F&C onderkent dat RBS het beloningsbeleid flink heeft verbeterd en dat de bank een grotere terughoudendheid betracht dan veel concurrenten. F&C staat bovendien achter de maatregel om rekening te houden met risico bij de beoordeling van het niveau van de bonusuitkeringen en de nadruk op rendement op voor risicogewogen activa in plaats van rendement op aandelen. RBS ziet zich in het algemeen voor de enorme uitdaging gesteld om goede mensen aan te trekken en tegelijkertijd met de druk van de staat als meerderheidsaandeelhouder om te gaan. F&C is in het bijzonder van mening dat de prestaties van de CEO ditmaal een bonusuitkering rechtvaardigden. Ondanks de positieve prestaties zien we echter nog altijd een probleem met de beloning van de managementlaag direct onder het bestuur. We zullen het remuneratierapport dan ook zeer zorgvuldig bestuderen alvorens onze stem uit te brengen. Risicostatus: Laag Medium Medium/hoog Hoog De bepaling van de risicostatus door F&C is gebaseerd op 1) de portefeuille-impact van het ESG-criterium op de beleggerswaarde en 2) de effectiviteit van de wijze waarop de onderneming het ESG-criterium adresseert. F&C benadrukt het vertrouwelijke karakter van deze rapportage. Niets uit deze rapportage mag openbaar gemaakt worden. Informatie aangemerkt als vertrouwelijk mag niet extern gebruikt worden. Overige informatie mag na akkoord van F&C gebruikt worden. 7

8 Olie en gas VRIJ VOOR PUBLICATIE NA 25 oktober 2012 Seadrill Ltd (BM) Risicostatus: n n n n Beleggingscategorie: Vastrentende waarden Status: Publiek Onderwerp: Verontreinigingsbeheersing; Gezondheid en veiligheid Activiteit: Producent van grote olieplatforms Activiteit Als producent van grote olieplatforms is Seadrill actief in een sector waar na de olieramp in de Golf van Mexico veel sterker op gelet wordt. We hebben de onderneming gevraagd om de veiligheidsprestaties te publiceren en aan te geven welke verbeteringen er na Montara zijn doorgevoerd. Bij dat olielek in Australische wateren in 2009 was een platform van Seadrill betrokken. Vragen hadden we ook over het toezicht en de controleprocedures voor partners die de projecten trekken op de platforms van Seadrill. Tot slot hebben we aangedrongen op publieke informatieverschaffing over gehanteerde milieuprestatiemaatstaven, onder andere voor onopzettelijke lozingen, emissies en biodiversiteitseffecten. Reactie Seadrill vertelde dat Montara in 2009 de onderneming goed wakker had geschud: het incident was de directe aanleiding voor de ontwikkeling van een centrale afdeling voor de veiligheidscontrole. Die afdeling is verantwoordelijk voor de communicatie van wat er geleerd is aan alle internationale bedrijfsonderdelen, ook over zaken die bijna fout gingen. Seadrill heeft daarnaast de regel ingevoerd dat voor de veiligheid belangrijke beslissingen door senior ingenieurs moeten worden goedgekeurd die aan land werken in plaats van op het platform zelf. Deze aanpak zorgt voor een extra laag toezicht bij de beoordeling van de beslissingen van operationele partners. Seadrill houdt intern de gegevens voor milieu, gezondheid en veiligheid bij, maar heeft deze vooralsnog niet publiekelijk bekendgemaakt. De onderneming heeft ermee ingestemd om dat in het vervolg wel te doen. Analyse en vervolgstappen De reactie van Seadrill op Montara kon de goedkeuring van de Australische autoriteiten dragen, die het ongeluk destijds onderzochten. De onderneming nam volledig de verantwoordelijkheid voor de eigen tekortkomingen en zegde toe specifieke verbeteringen in te voeren. Naar het zich laat aanzien, zijn deze aanbevelingen voor een versterkte besluitvorming en betere controleprocedures inmiddels ingevoerd. Om meer inzicht te bieden in de effectiviteit van de veranderingen zou Seadrill ook prestatiegegevens over procesveiligheid bekend moeten maken en aan moeten geven hoe er sindsdien is omgegaan met voorvallen waar het bijna fout ging. Slechte informatieverschaffing is een probleem bij alle exploitanten van olieplatforms en oliedienstverleners. Onze engagementplannen voor 2012 voorzien dan ook in meer druk op deze ondernemingen om de transparantie te verbeteren. Risicostatus: Laag Medium Medium/hoog Hoog De bepaling van de risicostatus door F&C is gebaseerd op 1) de portefeuille-impact van het ESG-criterium op de beleggerswaarde en 2) de effectiviteit van de wijze waarop de onderneming het ESG-criterium adresseert. F&C benadrukt het vertrouwelijke karakter van deze rapportage. Niets uit deze rapportage mag openbaar gemaakt worden. Informatie aangemerkt als vertrouwelijk mag niet extern gebruikt worden. Overige informatie mag na akkoord van F&C gebruikt worden. 8

9 Engagement per onderneming D H B F G M K A C L Onderneming Land Aandelen Vastrentend Actief benaderd* Voorlichting* Ondernemingsbestuur (CG) Duurzaamheidsbeheer en -rapportage Bedrijfsethiek Mensenrechten Arbeidsomstandigheden Volksgezondheid Milieubeheer Ecosysteemdiensten Klimaatverandering Milestones Amgen Inc. VS J J D Barclays VK J J H Goldcorp CA J J F L Goldman Sachs Group Inc. VS J J H K C HSBC VK J J D H B C Imperial Tobacco Group Plc VK J J H B C L Kraft Foods Inc. VS J J H K C Lloyds Banking Group VK J J D Lotte Shopping KR J J K A Microsoft Corporation VS J J F Newmont Mining Corporation VS J J H F K A NRG Energy Inc. VS J J H G K Roper Industries Inc. VS J J D Royal Bank of Scotland Group VK J J D H K C L RWE AG DE J J H G K Seadrill Ltd BM J J G K Tesco VK J J K A TUI DE J J D Wells Fargo & Company VS J J H A C Xstrata plc VK J J D L Een milestone geeft aan dat een onderneming haar beleid, praktijk of performance heeft verbeterd, nadat F&C de onderneming hierop heeft aangesproken. * Actief benaderd geeft aan waar F&C een actieve dialoog met de betreffende onderneming is aangegaan. Voorlichting refereert naar engagement met een grotere groep ondernemingen. 12

10 Doelstellingen actief aandeelhouderschap F&C spreekt ondernemingen actief aan op negen algemene thema s voor actief aandeel- en obligatiehouderschap, ook wel engagement genoemd. Wij formuleren voor elk van die thema s specifieke doelstellingen en evalueren deze jaarlijks. De doelstellingen en specifieke aandachtsgebieden worden hieronder nader beschreven. Bestuur Corporate governance F&C moedigt ondernemingen aan sterke normen voor onder nemingsbestuur in te stellen ter bevordering van de waardecreatie op de lange termijn. F&C maakt zich daarbij sterk voor: n De rechten van minderheidsaandeelhouders, in het bijzonder bij ondernemingen waarin grootaandeelhouders een controlerend belang hebben. n Effectief Bestuur met de juiste mix van onafhankelijkheid, diversiteit en vaardigheden. n Hoog niveau van transparantie en informatieverschaffing, mede over belangrijke zaken op het gebied van mens, maatschappij en bestuur. n Solide risicobeheer: we stimuleren ondernemingen om het interne controlesysteem te verbeteren en werken aan de bewustwording van maatschappelijke en milieufactoren en de bedrijfsrisico s die daarmee gemoeid zijn. n Rechtvaardige beloningssystemen, waarmee een sterk management kan worden aangetrokken en behouden; dit met behulp van op prestaties gebaseerde financiële prikkels als beloning voor waardecreatie op de lange termijn. Duurzaamheidsbeheer en -rapportage F&C moedigt ondernemingen aan om de risico s en kansen op het gebied van milieu, maatschappij en ondernemingsbestuur te signaleren, daarover verslag uit te brengen en effectieve systemen in te richten om deze te beheersen. n Bestuursverantwoordelijkheid voor duurzaamheidsvraagstukken en effectieve structuren om deze verantwoordelijkheid uit te oefenen. n Formeel beleid voor alle belangrijke duurzaamheidsvraagstukken. n Beheer- en bewakingssystemen voor de invoering van duurzaamheidsbeleid. n Transparante rapportage en melding van de risico s, het beleid, de implementatie en de prestaties op duurzaamheidsgebied. Milieu Milieubeheer F&C spreekt ondernemingen direct aan op het beheersen van het milieueffect van de bedrijfsactiviteiten en dringt aan op: n De ontwikkeling van krachtige milieubeheersingssystemen, waarmee de risico s worden gesignaleerd en aangepakt. n Informatieverschaffing over de prestaties op het gebied van milieubeheersing. n Formulering van een bedrijfsstrategie waarin zowel de risico s als de kansen van veranderende milieuwetgeving en -normen tot uiting komen, alsook de vraag van de klant naar duurzame producten. Klimaatverandering F&C moedigt ondernemingen aan om de risico s en kansen van klimaatverandering op te pakken en daar iets mee te doen. n Bij overheden en toezichthouders wordt aangedrongen op duidelijk beleid voor de lange termijn, waarmee de overgang kan worden gemaakt naar een economie die minder van fossiele brandstoffen afhankelijk is. n Bij alle ondernemingen wordt aangedrongen op het evalueren en actief beheersen van de risico s en kansen die klimaatverandering met zich meebrengt voor de bedrijfsvoering, in het bijzonder: bij ondernemingen met een forse uitstoot van broeikasgassen: het meten, minimaliseren en melden van die uitstoot. bij ondernemingen die waarschijnlijk last krijgen van het effect van klimaatverandering: het nemen van passende aanpassingsmaatregelen om de bedrijfsvoering te beschermen en te versterken. 13

11 Ecosysteemdiensten F&C moedigt alle ondernemingen die zich met belangrijke risico s of kansen in verband met ecosysteemdiensten geconfronteerd zien aan om deze te doorgronden en te beheersen. n Biodiversiteitsbeheer: invoeren van beleid en beheersingsproces voor (in)directe biodiversiteitseffecten. n Toegang tot grond: ontwikkelen van strategie en managementsystemen voor goedkeuring van toezichthouder en gemeenschap. n Water: integreren planning waterverbruik in projectplanning en formuleren reductiedoelstellingen. n Overige ecosysteemdiensten: implementeren beleid en managementsystemen voor een zekere toevoer van biologische hulpmiddelen. Maatschappij Mensenrechten Ondernemingen die opereren in gebieden waar de rechtsstaat zwak is, waar conflicten heersen of mensenrechten worden overtreden, aansporen om de risico s voor hun bedrijfsvoering te beheersen door middel van: n Mensenrechtenbeleid voor de eigen activiteiten en die van gelieerde ondernemingen en partners in joint ventures. n Richtlijnen voor het managen van de veiligheid van werknemers en bedrijfslocaties. n Procedures voor overleg met de gemeenschap, waaronder inheemse bevolkingsgroepen. n Werkwijzen voor het evalueren van toegangs-, veiligheids- en privacyrisico s in verband met technologie en telecommunicatie. n Beleid voor direct contact met lokale politieke leiders, waarin wordt gewezen op het belang voor het bedrijfsleven van een stabiele, verantwoording verschuldigde overheid. Bedrijfsethiek F&C zet zich in voor een effectieve bedrijfsethiek bij ondernemingen. n Stimuleren ontwikkeling en hantering zorgvuldigheidsprocedures voor de keuze van vertegenwoordigers, tussenpersonen, adviseurs en andere zakenpartners. n Grondstofproducenten worden aangemoedigd zich aan te sluiten bij en actief deel te nemen aan het Extractive Industries Transparency Initiative (EITI). n Stimuleren inrichting effectieve en vertrouwelijke klokkenluiderprocedures voor werknemers. n Stimuleren invoering F&C-richtlijnen ten aanzien van politieke invloed. n Stimuleren betere informatieverschaffing over anticorruptiebeleid, -structuren en -systemen. Arbeidsomstandigheden F&C dringt bij ondernemingen aan om het arbeidsrisico zo laag mogelijk te houden. n Goede werkomstandigheden voor wat betreft gezondheid en veiligheid, antidiscriminatie en diversiteit. n Beleid voor de arbeidsomstandigheden in de bedrijfskolom (op basis van internationaal erkende normen, de kernconventies van de International Labour Organization, ILO) en de inrichting van managementsystemen voor de implementatie hiervan (onder andere samenwerking met leveranciers om de standaarden te verbeteren). Volksgezondheid F&C moedigt alle ondernemingen die te maken hebben met belangrijke vraagstukken op het gebied van de volksgezondheid aan om een duidelijke strategie voor de aanpak van deze risico s te ontwikkelen en om een proces voor de beheersing van die risico s te definiëren en te implementeren. n Toegang tot medicijnen: relevante ondernemingen aanmoedigen de aanbevelingen van F&C voor een verantwoorde benadering van toegang tot medicijnen over te nemen. n Hiv/aids: aandringen op een evaluatie van de huidige en potentiële gevolgen van de pandemie op de internationale activiteiten van ondernemingen en optimale reactie- en preventiestrategieën ontwikkelen. n Voeding: ondernemingen stimuleren om het voedingsprofiel van producten te verbeteren, duidelijke normen voor etikettering te formuleren en een verantwoorde marketing te voeren. n Tabak: ondernemingen stimuleren om producten te ontwikkelen die minder schade toebrengen en om een verantwoord marketing- en distributiebeleid in te voeren. n Productveiligheid: bij ondernemingen aandringen op sterke systemen voor de kwaliteitsbeheersing en op de toepassing daarvan bij alle toeleveranciers. 14

12 Producten F&C biedt een breed pakket aan beleggingsoplossingen voor pensioenfondsen, liefdadigheidsinstellingen, verzekeraars en overige organisaties. We bieden niet alleen de mogelijkheid tot discretionair vermogensbeheer, maar ook tot participatie in onze institutionele beleggingsfondsen. Verder beleggen wij in diverse regio's zakelijke waarden en vastrentende waarden. Onze strategie is gebaseerd op drie pijlers: g Advisory Solutions (Partnership management en Dynamisch balansbeheer) g Maatschappelijk verantwoord advies en beleggen g Specialistische beleggingsproducten Wat zou er beter kunnen? Wij hopen dat wij uw zorgen en aandachtspunten goed voor het voetlicht hebben gebracht. Maar wij willen dat graag zeker weten en stellen uw inbreng dan ook zeer op prijs. Graag horen wij van u wat u wilt dat er met uw geld wordt gezegd. Voor vragen en/of opmerkingen kunt u contact opnemen met uw accountmanager. U kunt uw commentaar ook per post opsturen naar: F&C Netherlands B.V. Postbus AL Amsterdam Contact Kantoren Verenigd Koninkrijk Ierland Tel: +44 (0) Tel: +353 (0) Nederland Portugal Tel: +31 (0) Tel: +351 (0) Duitsland Hong Kong Tel: +49 (0) Tel: +(852) Verenigde Staten Tel: +1 (0) Hoofdkantoor Verenigd Koninkrijk Tel: +44 (0) Website: Belangrijke informatie De in dit document weergegeven informatie was bij F&C bekend op 31 maart 2011, tenzij anders vermeld. Dit document is uitsluitend bedoeld voor de geadresseerde en dient niet te worden verstrekt aan niet-professionele beleggers en/of andere derden. De informatie die verschaft wordt in dit document is alleen bedoeld ter informatie. REO diensten kwalificeren niet als individueel vermogensbeheer danwel als het geven van beleggingsadvies. Dit document wordt uitgegeven door F&C Netherlands B.V., in Nederland gereguleerd door de Autoriteit Financiële Markten (AFM) Copyright F&C Netherlands B.V F&C 05/12-2