PUBLIEKE BELANGEN IN HET MEDEDINGINGSRECHT: EEN ONDERZOEK IN VIJF DOMEINEN

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "PUBLIEKE BELANGEN IN HET MEDEDINGINGSRECHT: EEN ONDERZOEK IN VIJF DOMEINEN"

Transcriptie

1 PUBLIEKE BELANGEN IN HET MEDEDINGINGSRECHT: EEN ONDERZOEK IN VIJF DOMEINEN HET EUROPESE EN NEDERLANDSE ANTITRUSTRECHT IN BOTSING MET BELANGEN VAN INTELLECTUELE EIGENDOM, VRIJE BEROEPEN, CULTUUR, GEZONDHEIDSZORG EN MILIEUBESCHERMING EEN WETENSCHAPPELIJKE PROEVE OP HET GEBIED VAN DE RECHTSGELEERDHEID PROEFSCHRIFT TER VERKRIJGING VAN DE GRAAD VAN DOCTOR AAN DE RADBOUD UNIVERSITEIT NIJMEGEN OP GEZAG VAN DE RECTOR MAGNIFICUS, PROF.MR. S.C.J.J. KORTMANN, VOLGENS BESLUIT VAN HET COLLEGE VAN DECANEN IN HET OPENBAAR TE VERDEDIGEN OP DONDERDAG 22 OKTOBER 2009 OM UUR PRECIES DOOR JOOST CORNELIS ADRIAAN HOUDIJK GEBOREN OP 21 JANUARI 1975 TE NIJMEGEN KLUWER - DEVENTER

2 INHOUDSOPGAVE Lijst van gebruikte afkortingen XXI HOOFDSTUK I ONDERZOEKSOPZET 1 1. Aanleiding voor en thema van het onderzoek 1 2. Vraagstelling Centrale vraagstelling Afbakening van het onderzoek Onderzoeksvragen 9 3. Belang van het onderzoek Onderzoeksmethode Concrete opzet 13 HOOFDSTUK II ACHTERGROND EN WERKING VAN HET MEDEDINGINGSRECHT Het proces van mededinging en marktwerking Wat is mededinging? Wat is de waarde van mededinging voor een economie? De plaats van concurrentie in de maatschappij en de politieke keuzes die hiervoor bepalend zijn Wat is een economische activiteit en wat is een niet-economische activiteit? Externaliteiten van economisch gedrag Zelfregulering De (rechts)theoretische achtergrond van het mededingingsrecht Mededingingsrecht als rechtsbeschermingfiguur voor het concurrentieproces Economische theorieën achter en doelen van het mededingingsrecht Het Europese mededingingsrecht Inleiding De (economische) doelstellingen van het EG-Verdrag De doelstellingen van het communautaire mededingingsrecht Art. 81 EG Inleiding - Het kartelverbod Het verbod van art. 81 lid 1 EG Verschillende typen overeenkomsten onder het kartelverbod 47 VII

3 3 AA. De exceptie van art. 81 lid 3 EG Enige ideeën in de literatuur over de mogelijkheid van het meewegen van andere dan mededingingsbelangen in het kader van art. 81 lid 3 EG Art. 82 EG De kernelementen van het misbruikverbod De hervorming van art. 82 EG De 'effet utile'-leer Art. 86 EG Inleidende opmerkingen Enige theorieën over de toepassing van art. 86 EG De zes voorwaarden van art. 86 lid 2 EG De jurisprudentiële uitzonderingsinstrumenten Verschillende exceptiemethoden in de rechtspraak van het Hof van Justitie De 'rule of reason' De leer van de inherente beperkingen De figuur van de'state Action Defence' De objectieve rechtvaardigingsgrond Het procedurele recht m.b.t. de toepassing van art. 81 en 82 EG: de decentrale toepassing van art. 81 en 82 EG en de uitvoeringsverordening Vo. 1/ De relatie van de antitrust-artikelen tot andere bepalingen uit het EG-Verdrag Andere beleidsterreinen in het EG-Verdrag dan het mededingingsrecht Art. 16 EG: Diensten van algemeen economisch belang Bijzondere mededingingsregimes en gereguleerde sectoren Nieuwe ontwikkelingen in het Europese recht - Het mededingingsrecht onder de nieuwe Europese Verdragen Het Nederlandse mededingingsrecht De werking en de doelstellingen van het Nederlandse mededingingsrecht De bepalingen van de Nederlandse Mededingingswet Het kartelverbod, het misbruikverbod en de excepties De betekenis van Vo. 1/2003 voor het functioneren van de NMa Samenvatting 118 HOOFDSTUK III MEDEDINGINGSRECHT EN INTELLECTUELE EIGENDOM Het regelgevend kader in het intellectuele eigendomsrecht De IE-rechtsgebieden 121 vra

4 1.2. De bronnen van het IE-recht - Een overzicht van de diverse IE-rechtsgebieden De lijnen van het speelveld Nederlands IE-recht Benelux IE-recht Communautair IE-recht Internationaal IE-recht De kenmerken van het IE-recht en zijn deelgebieden: achtergrond, ratio en karakteristieken Innovatie Het auteursrecht Het octrooirecht Auteursrecht versus octrooirecht Grenzen aan en beperkingen van IE-rechten De figuur van de dwanglicentie Uitputting De plaats van intellectueel eigendomsrecht in het EG-Verdrag De bijzondere positie van het intellectuele eigendomsrecht binnen het domein van de tastbare en niet-tastbare eigendomsrechten De botsing russen EG-mededingingsrecht en intellectueel eigendomsrecht De beschermingsreikwijdte van het IE-recht en de toepassing van het mededingingsrecht Art. 81 EG en het IE-recht Art. 82 EG en het IE-recht Marktafbakening en machtspositie Misbruik van een bijzondere positie Europese landmark cases over misbruik van machtspositie en de toegang tot essentiële faciliteiten De 'essential facilities'-benadering bij leveringsweigering Misbruik door leveringsweigering - Stopzetten van jarenlange levering Europese landmark cases betreffende misbruik van machtspositie op het snijvlak van IE- en mededingingsrecht: licentieweigering Parke-Davis Hoffmann-La Roche en EMIICBS Renault en Volvo/Veng Magill Ladbroke Uitgebreide 'case-study 1 : de IMS Health-zaak Het belang van de IMS Health-uitspiaak Feiten van de IMS Health-zaak De relevante markt 194 IX

5 De belangrijkste overwegingen en het dictum Een analyse van de voorwaarden voor misbruik Welke vragen bleven over na het arrest? De Microsoft-zaak De (oorspronkelijke) Microso/ï-beschikking van de Commissie op het punt van licentieweigering De Mfcroso/ï-uitspraak van het Gerecht op het punt van licentieweigering De Commissiebeschikkingen in de Microsoftzaak over de licentievoorwaarden (c.q. tariefsbepaling) De verhouding mededingingsrecht - IE-recht na analyse van de Europese rechtspraak De keuzes van de Gemeenschapsrechter Vragen over de algemene geldigheid van de IMS Heul th-voorwaarden Voorstel voor een alternatieve benadering Overzicht van uitzonderlijke situaties van misbruik bij de uitoefening van IE-rechten De botsing tussen Nederlands mededingingsrecht en het IE-recht Context Uitgebreide 'case-study': de Nederlandse programmagegevenszaak Het geschil tussen De Telegraaf en de omroepen De civiele procedure NOS c.s.lde Telegraaf Voorgeschiedenis De vragen van intellectueel eigendomsrecht Het arrest van de Hoge Raad De bestuursrechtelijke procedure NMa/NOS c.s De verschillende fases in de procedure De uitspraak van het CBB Nadere analyse van de uitspraak van het CBB Het belang van de aanwezigheid van IEbescherming voor het misbruikvraagstuk De zaak SBS/Quote Een nieuwe loot aan de stam van programmagegevenszaken Het kort geding-vonnis De Nederlandse politiek en de programmagegevens De positie van het databankenrecht in de botsing russen mededingingsrecht en IE-recht Verschillende soorten misbruik in de programmagegevenscasus De Nederlandse internetzaken: citeren en kopiëren van websites en de toepassing van het mededingingsrecht De makelaarszaken 269

6 Andere internetzaken Farmaceutische databanken Samenvatting De uitoefening van IE-rechten op een primaire respectievelijk secundaire markt De voorwaarden voor misbruik bij licentieweigering van een IE-recht De 'nieuw product'-voorwaarde Verschillende categorieën misbruik in IE-zaken - de Microsoftvariant Het model voor de toekomst 281 HOOFDSTUK IV MEDEDINGINGSRECHT EN DE (JURIDISCHE) VRIJE BEROEPEN Het regelgevend kader in de juridische vrije beroepen Inleiding Begripsbepaling en oorsprong Nederlandse vrijeberoepsregelgeving De hervormingsplannen m.b.t. de Nederlandse vrijeberoepsregelgeving De oorsprong van de hervormingsplannen Ontwikkelingen in het Europese vrijverkeersrecht m.b.t. de toegangs- en vestigingsvereisten voor het vrije beroep Ontwikkelingen in het Europese mededingingsbeleid m.b.t. de hervorming van de vrijeberoepsdeontologie De Nederlandse beleidsvoorstellen voor hervorming van de vrijeberoepsdeontologie Hervormingsdrang in perspectief De nadere opzet van dit hoofdstuk De verschillende stappen in de toepassing van het mededingingsrecht op vrijeberoepsregulering De structuur van het communautaire en het Nederlandse mededingingsrecht De uitgangspunten van het antirrustrecht De juridische vrijeberoepsregels onder het kartelverbod en het verbod van misbruik van machtspositie De toepasselijkheid van het kartelverbod op vrijeberoepsregulators De advocaat en de notaris als ondernemer resp. de beroepsorganisatie als ondernemersvereniging De vrijeberoepsorganisatie als instantie voor zelfregulering De vrijeberoepsorganisatie als instantie voor overheidsregulering 325 XI

7 Een derde weg: de 'effet utile'-leer en de uitvaardiging van juridische vrijeberoepsregelgeving De toepassing van de 'effet utile'-leer in de vrijeberoepssector nader beschouwd Uitgangspunten in de rechtspraak omtrent 'effet utile' Nieuwe ideeën van de Advocaten-Generaal Jacobs en Léger over de toepassing van de 'effet utile'-leer Wat is de juiste benadering inzake toepassing van de 'effet utile'-leer? De gevolgen van de Europese jurisprudentie voor de vrijeberoepsregelgeving van de Nederlandse Orde van Advocaten De gevolgen van de Europese jurisprudentie voor de vrijeberoepsregelgeving van de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie De lijn van de Gemeenschapsrechter ten aanzien van (juridische) vrijeberoepsorganisaties: een recapitulatie De excepties op de toepassing van art. 81 EG - een heldere afweging van belangen onder het mededingingsrecht Inleiding op de excepties Art. 81 lid 3 EG Art. 86 lid 2 EG De'rule of reason' De leer van de inherente beperkingen De rechtvaardigingstoets in de 'effet utile'-leer De mededingingsrechtelijke houdbaarheid van een aantal specifieke categorieën vrijeberoepsregels Systemen van vaste en aanbevolen prijzen Uitgangspunten in het Europese recht: de visie van de Commissie Vaste tariefsystemen in de advocatuur Vaste tariefsystemen in het notariaat Publiciteits- en acquisitiebeperkingen De uitgangspunten in het Europese recht De reclamevoorschriften in de advocatuur De reclamevoorschriften in het notariaat Exclusieve werkzaamheden De uitgangspunten van exclusiviteit en marktuitsluiting: gedwongen winkelnering Exclusieve werkzaamheden van advocaten Exclusieve werkzaamheden van notarissen Wetswijzigingen betreffende exclusieve werkzaamheden en het mededingingsrecht 377 xn

8 3.4. Voorschriften betreffende de zakelijke structuur en de eis van een onafhankelijke beroepsuitoefening Uitgangspunten achter en doelstellingen van structuurregels Structuurvoorschriften in de advocatuur Structuur-voorschriften in het notariaat Het verbod op 'no cure, no pay' De uitgangspunten achter de betalingsvormen van 'no cure, no pay' en 'quota pars litis' De Europese rechtspraak en beschikkingspraktijk over het verbod op 'no cure, no pay' De Nederlandse beschikkingspraktijk over het verbod op 'no cure, no pay' De Nederlandse verboden op 'no cure, no pay' en 'quota pars litis' in een ander jasje Stage- en opleidingsvoorschriften Uitgangspunten achter opleidingseisen Het optreden van de NMa inzake opleidingseisen De status van opleidingseisen onder het mededingingsrecht Methoden voor kwaliteitstoetsing, geschillenoplossing en tuchtrechtspraak De uitgangspunten in het Europese recht De status van kwaliteitssystemen onder het mededingingsrecht De status van geschillenoplossing en tuchtrechtspraak onder het mededingingsrecht Samenvatting De categorieën vrijeberoepsregels die in botsing komen met het mededingingsrecht De toepassing van het antitrustrecht op regelgevende vrijeberoepsorganisaties De NOvA en de KNB als vrijeberoepsregelgever: ondernemersvereniging of staatsorgaan? De strekking van de 'effet utile'-leer De rol van de 'rule of reason' bij de toetsing van deontologische regels De concrete houdbaarheid van de verschillende categorieën juridische beroepsregels in Nederland onder het kartelverbod Balans en vooruitblik 416 HOOFDSTUK V MEDEDINGINGSRECHT EN CULTUUR De regelgeving in de cultuursector Europeesrechtelijk cultuurkader 420 xm

9 1.2. Nationaal cultuurkader Het mededingingsrecht en het Nederlandse systeem van de vaste boekenprijs Inleiding - Het traject naar de Wet op de vaste boekenprijs De kenmerken van de Wet op de vaste boekenprijs De vaste boekenprijs onder het EG-mededingingsrecht De knelpunten met het EG-mededingingsrecht Beïnvloeding van de tussenstaatse handel De 'effet utile'-leer Inleiding Europese landmark cases betreffende 'effet utile' De Wet op de vaste boekenprijs onder de 'effet utile'-leer Het optreden van de NMa Toepassing van art. 81 lid 3 EG Toepassing van art. 86 lid 2 EG Toepassing van de 'rule of reason' Toekomstperspectieven van het systeem van de vaste boekenprijs Mededingingsrecht en vaste prijzen voor schrijvers, vertalers en scenaristen in Nederland Het Nederlandse systeem van vaste prijzen voor literatoren Het optreden van de NMa De argumenten vóór en tégen een systeem van vaste vergoedingen in de literaire sector Mededingingsrecht en collectieve beheersorganisaties Collectieve beheersorganisaties: bestaan en functioneren CBO's en misbruik van machtspositie Verschillende vormen van misbruik De lijn van de Gemeenschapsrechter De lijn van de NMa CBO's en kartelvorming De rol van art. 86 EG in het domein van het collectieve rechtenbeheer De toekomst van het collectieve rechtenbeheer Samenvatting De vaste boekenprijs in Nederland onder het kartelrecht Vaste prijzen voor schrijvers, vertalers en scenaristen in Nederland onder het kartelrecht Collectieve beheersorganisaties in Nederland onder het kartelrecht 497 XTV

10 HOOFDSTUK VI MEDEDINGINGSRECHT EN GEZONDHEIDSZORG Het regelgevend kader Internationaal gezondheidsrecht - Internationale verdragen en grondrechten Het communautaire rechtskader voor de gezondheidszorg in Europa Primair EG-recht inzake volksgezondheid Secundair EG-recht inzake volksgezondheid Soft law inzake volksgezondheid en toekomstige Verdragsbepalingen Het wettelijk kader van de Nederlandse gezondheidszorg De zorgmarkten en hun specifieke regelgeving De oude Ziekenfondswet De Zorgverzekeringswet De Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten De Wet marktordening gezondheidszorg De Wet toelating zorginstellingen Overige wettelijke regelingen en instanties De systematiek van de zorgmarkt: regels en karakteristieken EG-mededingingsrecht en volksgezondheid Essentiële toetsingscriteria bij de toepassing van het EG-mededingingsrecht in sociale en zorgzaken EG-mededingingsrecht, solidariteit en sociale belangen De toepassing van de mededingingsregels in de gezondheidszorg - de uitgangspunten in het Europese recht Inleiding DeFEMN-zaak De AOK Bundesverband-zaak Enige conclusies Mededingingsrecht en de Nederlandse zorgsector Historische ontwikkelingen in het mededingingsbeleid ten aanzien van de Nederlandse zorgsector - de initiatieven van de NMa De positie van de zorgverzekeraars in het antitrustrecht Het ondernemingscriterium en de exceptie voor diensten van algemeen economisch belang nader beschouwd Het ondernemingscriterium Art. 86 lid 2 EG Samenwerking russen zorgverzekeraars en het kartelverbod Het optreden van zorgverzekeraars en het misbruikverbod 570 XV

11 De inzet van het misbruikinstrumentarium op de zorgverzekeringsmarkt Het optreden van zorgverzekeraars in de relatie tot zorgverleners: rechtspraak en beschikkingspraktijk Het optreden van zorgverzekeraars in de relatie tot zorgverleners: conclusies uit de rechtspraktijk De positie van de zorgaanbieders in het antitrustrecht Het ondernemingscriterium en de speelruimte voor concurrentie Samenwerking tussen zorgaanbieders en het kartelverbod De houding van zorgaanbieders ten opzichte van zorgverzekeraars De positie van het zorgkantoor,de zorgmakelaar en de regiovertegenwoordiger in het antitrustrecht Het zorgkantoor De zorgmakelaar De regiovertegenwoordiger De toepassing van het antitrustrecht op de Nederlandse zorgsector: een korte evaluatie Een overzicht van de ter beschikking staande exceptiemethoden en -instrumenten in de collisie tussen antitrust- en zorgbelangen Excepties voor het kartelverbod Excepties voor het verbod op misbruik van een machtspositie Samenvatting De Nederlandse zorgsector: opzet en functioneren Het ondernemingscriterium Kartelgedrag in de zorgsector Samenwerking tussen zorgverzekeraars Samenwerking tussen zorgaanbieders Activiteiten van intermediairs Misbruikgedrag in de zorgsector Afronding: exceptiemethoden in antitrustzaken in de zorgsector 611 HOOFDSTUK VII MEDEDINGINGSRECHT EN MILIEUBESCHERMING Het regelgevend kader Europeesrechtelijk milieukader De beginselen van Europees milieubeleid - De rol van het integratiebeginsel van art. 6 EG De betekenis en de kracht van het milieu-integratiebeginsel 622 XVI

12 De uitgangspunten van EG-milieubeleid in art. 174 EG De Milieuactieprogramma's van de EG De maatregelen inzake energie en klimaatverandering Het Nederlands wettelijk milieukader in internationaal perspectief De botsing tussen het EG-mededingingsrecht en milieubelangen Milieubeleidovereenkomsten Internalisatie van milieukosten: het vervuiler-betaalt-beginsel Het EG-mededingingsbeleid ten aanzien van milieubelangen De uitgangspunten in de Mededingingsverslagen van de Commissie Commissierichtsnoeren inzake horizontale samenwerkingsovereenkomsten op milieugebied De beschikkingspraktijk van de Commissie: de invloed van milieubelangen op de toepassing van art. 81 EG Informele besluiten van de Commissie VOTOB ACEA CEMEP Valpak IFCO Valpak vs. IFCO Formele ontheffingsbeschikkingen van de Commissie NAVEWA-ANSEAU Assurpol Exxon/Shell Philips-Osram CECED Conclusies betreffende de beschikkingspraktijk van de Commissie De 'rule of reason' en milieubescherming De toepassing van art. 81 lid 3 EG De toepassing van de leer van de inherente beperkingen en van de 'rule of reason' Art. 81 lid 3 EG vs. de 'rule of reason' De rechtspraak van de Gemeenschapsrechter: de invloed van milieubelangen op de toepassing van art. 82 en 86 EG Uitgangspunten betreffende de toepassing van art. 82 EG Dusseldorp Sydhavnens Der Grüne Punkt-DSD Slotsom misbruik van machtspositie en milieu De botsing tussen het Nederlandse mededingingsrecht en milieubelangen Milieuconvenanten in Nederland 678 XVII

13 3.2. De beschikkingspraktijk van de NMa: de invloed van milieubelangen op de toepassing van art. 6 Mw Stibat De Autorecycling-zakerx Vereniging van Fabrikanten van Kunststof Leidingsystemen Vereniging van Bloemenveilingen in Nederland Stichting Papier Recycling Nederland Enige vergelijkingen tussen de NMa-besluiten Opmerkingen van de NMa over milieuovereenkomsten in haar jaarverslag Conclusies betreffende de beschikkingspraktijk van de NMa De beschikkingspraktijk van de NMa: de invloed van milieubelangen op de toepassing van art. 24 Mw Samenvatting De Verdragsbepalingen Art. 6 EG: het milieu-integratiebeginsel Art. 174 lid 2 EG: het vervuiler betaalt-beginsel en de internalisatie van milieukosten De beleidsperspectieven van de Gemeenschap betreffende de relatie tussen milieu en mededinging De beschikkingspraktijk van de Commissie: de invloed van milieubelangen op de toepassing van art. 81 EG De rechtspraak van de Gemeenschapsrechter: de invloed van milieubelangen op de toepassing van art. 82 en 86 EG De beschikkingspraktijk van de NMa betreffende de collisie tussen milieu- en mededingingsbelangen 701 HOOFDSTUK VIII SYNTHESE Inleiding De onderzoeksopzet Probleemstelling Enige uitgangspunten bij het vinden van een oplossing van de problematiek Resultaten uit de vijf hoofdstukken Mededingingsrecht en intellectuele eigendom De misbruikcriteria bij licentieweigering - de Magill/IMS Health-variant Een aantal varianten van 'uitzonderlijke omstandigheden' waarin sprake is van misbruik De M/croso/r-variant Het model voor de toekomst Mededingingsrecht en de vrije beroepen Inleidende opmerkingen 709 xvm

14 'Effet utile' en het voorstel van de Advocaten-Generaal Léger en Jacobs De Verdragsrechtelijke excepties De Wouters-style 'rule of reason' Mededingingsrecht en cultuur Vaste prijzen in de Nederlandse literaire sector Collectieve beheersorganisaties in Nederland Mededingingsrecht en gezondheidszorg De Nederlandse zorgsector: opzet en functioneren Het ondernemingscriterium Kartel- en misbruikgedrag in de zorgsector Afronding: exceptiemethoden in antitrustzaken in de zorgsector Mededingingsrecht en milieubescherming Art. 6 EG: het milieu-integratiebeginsel Art.174 lid 2 EG: het vervuiler betaalt-beginsel en de intemalisatie van milieukosten De beleidsperspectieven van de Gemeenschap betreffende de relatie russen milieu en mededinging De beschikkingspraktijk van de Commissie: de invloed van milieubelangen op de toepassing van art. 81 EG De rechtspraak van de Gemeenschapsrechter: de invloed van milieubelangen op de toepassing van art. 82 en 86 EG De beschikkingspraktijk van de NMa betreffende de collisie tussen milieu- en mededingingsbelangen Conclusies en aanbevelingen Inleiding Beantwoording van de onderzoeksvragen Beantwoording van de eerste onderzoeksvraag - subvraag Beantwoording van de eerste onderzoeksvraag - subvraag Beantwoording van de eerste onderzoeksvraag - subvraag Beantwoording van de tweede onderzoeksvraag Het gebruik van de 'rule of reason' Begripsduiding De proportionaliteitstoets in de 'rule of reason' Het gebruik van (andere) in de jurisprudentie en literatuur opgekomen exceptiemethoden Erkende en niet-erkende algemene belangen Slotsom 755 HOOFDSTUK IX SUMMARY 757 XIX

Licentieweigering als misbruik van machtspositie

Licentieweigering als misbruik van machtspositie Licentieweigering als misbruik van machtspositie Intellectuele eigendom, artikel 82 EG en de belemmering van innovatie Een wetenschappelijke proeve op het gebied van de Rechtsgeleerdheid Proefschrift ter

Nadere informatie

M.S. Wirtz, 'Collisie tussen CAO's en mededingingsrecht' Voorwoord. 1 Inleiding 1

M.S. Wirtz, 'Collisie tussen CAO's en mededingingsrecht' Voorwoord. 1 Inleiding 1 Voorwoord vii 1 Inleiding 1 1.1 Het belang van het onderzoek 1 1.2 Doelstelling van het onderzoek en probleemstelling 5 1.3 Methode en opzet van het onderzoek 6 2 Collectieve arbeidsvoorwaardenvorming

Nadere informatie

DEEL I DIRECTE HORIZONTALE WERKING: CONCEPT EN TOEPASSING IN HET MEDEDINGINGSRECHT 9

DEEL I DIRECTE HORIZONTALE WERKING: CONCEPT EN TOEPASSING IN HET MEDEDINGINGSRECHT 9 INHOUDSOPGAVE WOORD VOORAF LIJST VAN GEBRUIKTE AFKORTINGEN V XIII Hoofdstuk 1 Inleiding 1 DEEL I DIRECTE HORIZONTALE WERKING: CONCEPT EN TOEPASSING IN HET MEDEDINGINGSRECHT 9 Hoofdstuk 2 Doorwerking van

Nadere informatie

Mededingsrecht voor decentrale overheden

Mededingsrecht voor decentrale overheden Mededingsrecht voor decentrale overheden Mr. Anna Gerbrandy Prof. dr. Bart Hessel met voorstudies van mr. Natalie Kolthof en mr. Wouter Algera KLUWER ^ Deventer - 2004 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 VERANTWOORDING

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Voorwoord Afkortingen. vn xix

Inhoudsopgave. Voorwoord Afkortingen. vn xix Voorwoord Afkortingen vn xix Hoofdstuk 1 1.1 Aanleiding 1.2 Probleemstelling 1.3 Relevantie 1.4 Methode van onderzoek 1.5 Afbakening 1.6 Begripsbepalingen 1.7 Relevante regelgeving 1.8 Opbouw van het boek

Nadere informatie

Deponering, publicatie en verzet

Deponering, publicatie en verzet Deponering, publicatie en verzet Een onderzoek naar de procedures rond vereffening, omzetting, kapitaalvermindering, fusie, splitsing en beeindiging van de overblijvende aansprakelijkheid uit een 403-verklaring

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE HOOFDSTUK II. HORIZONTALE OVEREENKOMSTEN RELATIES MET CONCURRENTEN JULES STUYCK...47

INHOUDSOPGAVE HOOFDSTUK II. HORIZONTALE OVEREENKOMSTEN RELATIES MET CONCURRENTEN JULES STUYCK...47 INHOUDSOPGAVE VOORWOORD... v HOOFDSTUK I. MEDEDINGINGSREGELS VOOR ONDERNEMINGEN NAAR EUROPEES EN BELGISCH RECHT. ACHTERGROND EN RECHTSVERGELIJKEND OVERZICHT ANNE-MARIE VAN DEN BOSSCHE... 1 1. Inleiding...

Nadere informatie

Doorwerking van Europees recht

Doorwerking van Europees recht Doorwerking van Europees recht De verhouding tussen directe werking, conforme interpretatie en overheidsaansprakelijkheid Jolande M. Prinssen KLUWER Deventer - 2004 INHOUD Lijst van gebruikte afkortingen

Nadere informatie

Rechterlijk activisme en het Europees Hof van Justitie

Rechterlijk activisme en het Europees Hof van Justitie Rechterlijk activisme en het Europees Hof van Justitie Een wetenschappelijke proeve op het gebied van de Rechtsgeleerdheid Proefschrift ter verkrijging van de graad van doctor aan de Radboud Universiteit

Nadere informatie

GIRAAL EFFECTENVERKEER EN GOEDERENRECHT

GIRAAL EFFECTENVERKEER EN GOEDERENRECHT GIRAAL EFFECTENVERKEER EN GOEDERENRECHT EEN STUDIE NAAR ENKELE GOEDERENRECHTELIJKE ASPECTEN VAN DE WET GIRAAL EFFECTENVERKEER EEN WETENSCHAPPELIJKE PROEVE OP HET GEBIED VAN DE RECHTSGELEERDHEID PROEFSCHRIFT

Nadere informatie

BINDEND ADVIES PROEFSCHRIFT

BINDEND ADVIES PROEFSCHRIFT BINDEND ADVIES PROEFSCHRIFT TER VERKRIJGING VAN DE GRAAD VAN DOCTOR AAN DE RADBOUD UNIVERSITEIT NIJMEGEN OP GEZAG VAN DE RECTOR MAGNIFICUS PROF. MR. S.C.J.J. KORTMANN, VOLGENS BESLUIT VAN HET COLLEGE VAN

Nadere informatie

BELEGGINGSFONDSEN NAAR BURGERLIJK RECHT

BELEGGINGSFONDSEN NAAR BURGERLIJK RECHT BELEGGINGSFONDSEN NAAR BURGERLIJK RECHT EEN WETENSCHAPPELIJKE PROEVE OP HET GEBIED VAN DE RECHTSGELEERDHEID PROEFSCHRIFT TER VERKRIJGING VAN DE GRAAD VAN DOCTOR AAN DE RADBOUD UNIVERSITEIT NIJMEGEN OP

Nadere informatie

Inhoudsopgave. 1 Inleiding 1

Inhoudsopgave. 1 Inleiding 1 1 Inleiding 1 2 Onderzoeksopzet en verantwoording 5 2.1 Synopsis 5 2.2 Relevantie van het onderzoek 6 2.3 Afbakening en verantwoording van het onderzoek 7 2.4 Probleemstelling 9 2.5 Opbouw van het boek

Nadere informatie

De rechtsgronden voor nadeelcompensatie in rechtshistorisch perspectief

De rechtsgronden voor nadeelcompensatie in rechtshistorisch perspectief De rechtsgronden voor nadeelcompensatie in rechtshistorisch perspectief Proefschrift ter verkrijging van de graad van doctor aan de Radboud Universiteit Nijmegen op gezag van de rector magnificus prof.

Nadere informatie

Mededingingsrecht bij licentiecontracten: a devil in disguise or a girl s next best FRAND? Joost Fanoy BK seminar 3 oktober 2013

Mededingingsrecht bij licentiecontracten: a devil in disguise or a girl s next best FRAND? Joost Fanoy BK seminar 3 oktober 2013 Mededingingsrecht bij licentiecontracten: a devil in disguise or a girl s next best FRAND? Joost Fanoy BK seminar 3 oktober 2013 Programma Inleiding mededingingsrecht Groepsvrijstellingverordening Technologieoverdracht

Nadere informatie

De Detacheringsrichtlijn

De Detacheringsrichtlijn M.S. Houwerzijl De Detacheringsrichtlijn Over de achtergrond, inhoud en implementatie van Richtlijn 96/7l/EG KLUWER Deventer - 2005 Voorwoord Lijst van afkortingen V XIII 1 Introductie 1 1.1 Inleiding

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE. Veel gebruikte afkortingen / XI. HOOFDSTUK 1 Inleiding en onderzoeksvragen / 1

INHOUDSOPGAVE. Veel gebruikte afkortingen / XI. HOOFDSTUK 1 Inleiding en onderzoeksvragen / 1 INHOUDSOPGAVE Veel gebruikte afkortingen / XI HOOFDSTUK 1 Inleiding en onderzoeksvragen / 1 1.1 Arbeidsrecht en insolventierecht: een spanningsveld / 1 1.2 Begripsbepaling / 4 1.3 Probleemstelling en onderzoeksvragen

Nadere informatie

Ver dragsrecht in Nederland

Ver dragsrecht in Nederland Ver dragsrecht in Nederland Een Studie naar de verhouding tussen internationaal en nationaal recht in een historisch perspectief J.G. Brouwer W.EJ. TJEENK WILLINK ZWOLLE Inhoud Afkortingen Inleiding 1

Nadere informatie

Afdeling I. Algemene beginselen van Unierecht en de relatie met het HGEU 11. Afdeling III. Onderzoeksvragen, onderzoeksdoelstelling en beperkingen 17

Afdeling I. Algemene beginselen van Unierecht en de relatie met het HGEU 11. Afdeling III. Onderzoeksvragen, onderzoeksdoelstelling en beperkingen 17 IX Onderzoeksopzet 1 Hoofdstuk 1. Achtergrond 3 Hoofdstuk 2. Probleemstelling 7 Afdeling I. Academisch debat 7 Afdeling II. Eigen bijdrage academisch debat 9 Hoofdstuk 3. Onderzoeksvragen en -methodologie

Nadere informatie

ONTHEEMD, VREEMD EN MINDERjARIG. Het recht op ontwikkeling van de alleenstaande minderjarige vreemdeling in (internationale wet- en regelgeving

ONTHEEMD, VREEMD EN MINDERjARIG. Het recht op ontwikkeling van de alleenstaande minderjarige vreemdeling in (internationale wet- en regelgeving ONTHEEMD, VREEMD EN MINDERjARIG Het recht op ontwikkeling van de alleenstaande minderjarige vreemdeling in (internationale wet- en regelgeving PROEFSCHRIFT ter verkrijging van de graad van doctor aan de

Nadere informatie

DE TRUST. Beschouwingen over invoering van de trust in het Nederlandse recht EEN WETENSCHAPPELIJKE PROEVE OP HET GEBIED VAN DE RECHTSGELEERDHEID

DE TRUST. Beschouwingen over invoering van de trust in het Nederlandse recht EEN WETENSCHAPPELIJKE PROEVE OP HET GEBIED VAN DE RECHTSGELEERDHEID DE TRUST Beschouwingen over invoering van de trust in het Nederlandse recht EEN WETENSCHAPPELIJKE PROEVE OP HET GEBIED VAN DE RECHTSGELEERDHEID PROEFSCHRIFT TER VERKRIJGING VAN DE GRAAD VAN DOCTOR AAN

Nadere informatie

Persoon en lichaam in het recht

Persoon en lichaam in het recht VRIJE UNIVERSITEIT Persoon en lichaam in het recht Menselijkc waardigheid en zelfbeschikking in het tijdperk van de medische biotechnologie ACADEMISCH PROEFSCHRIFT ter verkrijging van de graad Doctor aan

Nadere informatie

Handhaving van EG-recht in situaties van onrechtmatige staatssteun

Handhaving van EG-recht in situaties van onrechtmatige staatssteun P.C. Adriaanse Handhaving van EG-recht in situaties van onrechtmatige staatssteun KLUWER Deventer - 2006 Inhoudsopgave Voorwoord Inhoudsopgave Lijst van gebruikte afkortingen V VII XV Hoofdstuk 1 Inleiding

Nadere informatie

Gevoegde zaken C-18 0/98 C-184/98. P. Pavlov e.a. tegen Stichting Pensioenfonds Medische Specialisten

Gevoegde zaken C-18 0/98 C-184/98. P. Pavlov e.a. tegen Stichting Pensioenfonds Medische Specialisten Gevoegde zaken C-18 0/98 C-184/98 P. Pavlov e.a. tegen Stichting Pensioenfonds Medische Specialisten (verzoek van het Kantongerecht te Nijmegen om een prejudiciële beslissing) Verplichte deelneming in

Nadere informatie

BEMIDDELING DOOR DE MAKELAAR BIJ DE KOOP EN VERKOOP VAN ONROERENDE ZAKEN

BEMIDDELING DOOR DE MAKELAAR BIJ DE KOOP EN VERKOOP VAN ONROERENDE ZAKEN BEMIDDELING DOOR DE MAKELAAR BIJ DE KOOP EN VERKOOP VAN ONROERENDE ZAKEN EEN WETENSCHAPPELIJKE PROEVE OP HET GEBIED VAN DE RECHTSGELEERDHEID PROEFSCHRIFT TER VERKRIJGING VAN DE GRAAD VAN DOCTOR AAN DE

Nadere informatie

ADR en consument. Een rechtsvergelijkende Studie naar de mogelijkheden van alternatieve geschillenoplossing. Kluwer Deventer. W.A.

ADR en consument. Een rechtsvergelijkende Studie naar de mogelijkheden van alternatieve geschillenoplossing. Kluwer Deventer. W.A. ADR en consument Een rechtsvergelijkende Studie naar de mogelijkheden van alternatieve geschillenoplossing W.A. Jacobs Kluwer Deventer 1998 Inhoudsopgave Lijst van afkortingen xv HOOFDSTUK I PLAN VAN BEHANDELING

Nadere informatie

DE ROL VAN NEDERLANDSE WERKNEMERS(VERTEGENWOORDIGERS) BIJ EEN GRENSOVERSCHRIJDENDE JURIDISCHE FUSIE

DE ROL VAN NEDERLANDSE WERKNEMERS(VERTEGENWOORDIGERS) BIJ EEN GRENSOVERSCHRIJDENDE JURIDISCHE FUSIE DE ROL VAN NEDERLANDSE WERKNEMERS(VERTEGENWOORDIGERS) BIJ EEN GRENSOVERSCHRIJDENDE JURIDISCHE FUSIE Een onderzoek naar de vennootschappelijke en ondernemingsrechtelijke medezeggenschapsrechten van de Nederlandse

Nadere informatie

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/36794

Nadere informatie

Staats- en bestuursrecht

Staats- en bestuursrecht F.C.M.A. Michiels (red.) Staats- en bestuursrecht Tekst en materiaal Met bijdragen van Gio ten Berge Leonard Besselink Henk Kummeling Lex Michiels Rob Widdershoven KLUWER J ^ Deventer - 2003 Thema 1 -

Nadere informatie

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/36882

Nadere informatie

Inhoud Inhoud 5 Voorwoord 13 Introductie van het onderzoek 15 I. Inleiding 15 II. Participatie als juridisch begrip 16 III. Aanleiding tot het onderzo

Inhoud Inhoud 5 Voorwoord 13 Introductie van het onderzoek 15 I. Inleiding 15 II. Participatie als juridisch begrip 16 III. Aanleiding tot het onderzo Inhoud Inhoud 5 Voorwoord 13 Introductie van het onderzoek 15 I. Inleiding 15 II. Participatie als juridisch begrip 16 III. Aanleiding tot het onderzoek 18 IV. Probleemanalyse 19 V. Doel van het onderzoek

Nadere informatie

Diagnostiek van Ouderfunctioneren

Diagnostiek van Ouderfunctioneren Diagnostiek van Ouderfunctioneren Een functioneel-contextueel perspectief Jan van der Maas i ISBN 9789086595334 vormgeving uitgever Esther Mosselman Zwaar Water VU Uitgeverij Copyright 2010, J. van der

Nadere informatie

Mededingingsrecht. Beginselen van Europees en Nederlands Mededingingsrecht mr. J.F. Appeldoorn, mr. H.H.B. Vedder

Mededingingsrecht. Beginselen van Europees en Nederlands Mededingingsrecht mr. J.F. Appeldoorn, mr. H.H.B. Vedder Mededingingsrecht Beginselen van Europees en Nederlands Mededingingsrecht mr. J.F. Appeldoorn, mr. H.H.B. Vedder INHOUDSOPGAVE Voorwoord Concordantietabel Inhoudsopgave v vi vii 1 Beginselen 1.1 De economie

Nadere informatie

Inhoud LIJST VAN VEELGEBRUIKTE AFKORTINGEN 15 VOORWOORD 21 HOOFDSTUK 1 HOOFDSTUK 2. Geheimhoudingsplicht en verschoningsrecht DRUKKLAAR.

Inhoud LIJST VAN VEELGEBRUIKTE AFKORTINGEN 15 VOORWOORD 21 HOOFDSTUK 1 HOOFDSTUK 2. Geheimhoudingsplicht en verschoningsrecht DRUKKLAAR. 5 Inhoud LIJST VAN VEELGEBRUIKTE AFKORTINGEN 15 VOORWOORD 21 HOOFDSTUK 1 Inleiding 25 1.1 Het beginsel van vertrouwelijkheid tussen advocaat en cliënt 25 1.2 Recente maatschappelijke ontwikkelingen 26

Nadere informatie

Het Verdrag van Amsterdam in werking. Prof. mr. R. Barents

Het Verdrag van Amsterdam in werking. Prof. mr. R. Barents Het Verdrag van Amsterdam in werking Prof. mr. R. Barents Kluwer - Deventer - 1999 DEEL1. HET VERDRAG VAN AMSTERDAM Hoofdstuk 1. Van Maastricht naar Amsterdam 3 1. Inleiding 3 2. De Europese verdragen

Nadere informatie

EXTRA- VERPLICHTINGEN VAN LEDEN EN AANDEELHOUDERS

EXTRA- VERPLICHTINGEN VAN LEDEN EN AANDEELHOUDERS EXTRA- VERPLICHTINGEN VAN LEDEN EN AANDEELHOUDERS Een wetenschappelijke proeve op het gebied van de rechtsgeleerdheid PROEFSCHRIFT ter verkrijging van de graad van doctor aan de Radboud Universiteit Nijmegen

Nadere informatie

Rechtsvinding en fiscale werkelijkheid

Rechtsvinding en fiscale werkelijkheid Dr. H.J.M. Nieuwenhuizen Rechtsvinding en fiscale werkelijkheid Een onderzoek naar de betekenis van drie spanningsvelden bij het bepalen van defiscalewerkelijkheid Qp Kluwer Deventer - 2010 a Wolters Kluwer

Nadere informatie

PROPORTIONEEL STAKINGSRECHT? De invulling van het stakingsrecht binnen het Europa van de Raad en van de EU. Laura De

PROPORTIONEEL STAKINGSRECHT? De invulling van het stakingsrecht binnen het Europa van de Raad en van de EU. Laura De PROPORTIONEEL STAKINGSRECHT? De invulling van het stakingsrecht binnen het Europa van de Raad en van de EU Laura De intersentia Antwerpen - Cambridge INHOUD Ter inleiding 1 Hoofdstuk 1. Het stakingsrecht

Nadere informatie

Inhoudstafel. Opzet van het onderzoek en centrale onderzoeksvraag... 21

Inhoudstafel. Opzet van het onderzoek en centrale onderzoeksvraag... 21 xi Voorwoord bij de Reeks Grondslagen van het Fiscaal Recht. i Préface à la Collection Fondements de Droit Fiscal iii Woord vooraf v Avant-propos vii Dankwoord ix Afkortingen 1 Deel I Inleiding 7 Hoofdstuk

Nadere informatie

Verwijzingen in wetgeving. Over de publiekrechtelijke en auteursrechtelijke Status van normalisatienormen

Verwijzingen in wetgeving. Over de publiekrechtelijke en auteursrechtelijke Status van normalisatienormen Verwijzingen in wetgeving. Over de publiekrechtelijke en auteursrechtelijke Status van normalisatienormen M.H. Elferink EM. MHIKRS ii4strriiü.t, NSTITUUT VOOI OttDEtZOEX LLJST VAN GEBRUDCTE AFKORTINGEN

Nadere informatie

Raison d'être. Een onderzoek naar de rol van de rechter-commissaris in ons strafproces

Raison d'être. Een onderzoek naar de rol van de rechter-commissaris in ons strafproces Raison d'être Een onderzoek naar de rol van de rechter-commissaris in ons strafproces Een wetenschappelijke proeve op het gebied van de Rechtsgeleerdheid PROEFSCHRIFT ter verkrijging van de graad van doctor

Nadere informatie

3 Onrechtmatige overheidsdaad

3 Onrechtmatige overheidsdaad Monografieen Privaatrecht 3 Onrechtmatige overheidsdaad Rechtsbescherming door de burgerlijke rechter Prof. mr. G.E. van Maanen Prof. mr. R. de Lange Vierde druk Deventer - 2005 Inhoud VERKORT AANGEHAALDE

Nadere informatie

Specialisatie loont?!

Specialisatie loont?! Specialisatie loont?! Tetty Havinga, Instituut voor rechtssociologie, Faculteit Rechtsgeleerdheid Presentatie Vereniging voor Auteursrecht 3 oktober 2014 Amsterdam Twee onderzoeken Opbouw presentatie Specialisatie

Nadere informatie

Het recht van kinderen op levensonderhoud: een gedeelde zorg

Het recht van kinderen op levensonderhoud: een gedeelde zorg Het recht van kinderen op levensonderhoud: een gedeelde zorg Een rechtsvergelijking tussen Nederland, Noorwegen en Zweden Child maintenance: a shared responsibility A legal comparison between the Netherlands,

Nadere informatie

BESLUIT. Zaaknummer: 77 Fiscaal up to Date/Kluwer. Inleiding

BESLUIT. Zaaknummer: 77 Fiscaal up to Date/Kluwer. Inleiding BESLUIT Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit om geen toepassing te geven aan zijn bevoegdheid zoals beschreven in artikel 56, lid 1, van de Mededingingswet. Zaaknummer:

Nadere informatie

Misleidende (B2B) reclame rgelij kende reclame

Misleidende (B2B) reclame rgelij kende reclame MONOGRAFIEËN BW Misleidende (B2B) reclame rgelij kende reclame Mr. D.W.F. Verkade Advocaat-generaal i.b.d. bij de Hoge Raad der Nederlanden Bijzonder hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam (Bregstein-leerstoel)

Nadere informatie

Van stad en buitenie

Van stad en buitenie Van stad en buitenie Een institutionele studie van rechtspraak en bestuur in Weert 1568-1795 een wetenschappelijke proeve op het gebied van de Letteren Proefschrift ter verkrijging van de graad van doctor

Nadere informatie

Inhoud. Woord vooraf... XIII

Inhoud. Woord vooraf... XIII V Woord vooraf... XIII 1 Mondzorg en de samenleving... 1 1.1 Zorg in een veranderende wereld... 2 1.2 Werken in een systeem... 2 1.3 Ontwikkeling van de relatie patiënt-zorgverlener... 3 1.4 Professionals

Nadere informatie

DEEL I. Bestuurlijke handhaving in vogelvlucht door Ingrid Opdebeek en Stéphanie De Somer

DEEL I. Bestuurlijke handhaving in vogelvlucht door Ingrid Opdebeek en Stéphanie De Somer Woord vooraf Inhoud Afkortingen V VII XIII DEEL I. Bestuurlijke handhaving in vogelvlucht door Ingrid Opdebeek en Stéphanie De Somer Hoofdstuk I. Inleiding 3 1. Handhaving: een samenwerking tussen rechters,

Nadere informatie

HET PENSIOENFONDS ALS VERMOGENSBEHEERDER

HET PENSIOENFONDS ALS VERMOGENSBEHEERDER HET PENSIOENFONDS ALS VERMOGENSBEHEERDER EEN WETENSCHAPPELIJKE PROEVE OP HET GEBIED VAN DE RECHTSGELEERDHEID PROEFSCHRIFT TER VERKRIJGING VAN DE GRAAD VAN DOCTOR AAN DE KATHOLIEKE UNIVERSITEIT NIJMEGEN,

Nadere informatie

Contracteren door intermediairs in de muziekindustrie

Contracteren door intermediairs in de muziekindustrie Contracteren door intermediairs in de muziekindustrie PROEFSCHRIFT ter verkrijging van de graad van doctor aan de Open Universiteit op gezag van de rector magnificus Prof. mr. A. ten overstaan van een

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 Inleiding 1

Hoofdstuk 1 Inleiding 1 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Inleiding 1 1.1 Introductie 1 1.2 Enkele cijfers 2 1.3 Het Haags Kinderontvoeringsverdrag in vogelvlucht 3 1.3.1 Inleiding 3 1.3.2 Definitie van internationale kinderontvoering

Nadere informatie

Inhoudsopgave 1 INLEIDING 1

Inhoudsopgave 1 INLEIDING 1 Inhoudsopgave WOORD VOORAF VAN DE REDACTIE V 1 INLEIDING 1 1.1 Drie nieuwe procedures in het schuldsaneringsrecht 1 1.2 De wettelijke schuldsaneringsregeling en de rechtersregelingen 5 1.2.1 De wettelijke

Nadere informatie

Dankwoord 7 Lijst van afkortingen 17

Dankwoord 7 Lijst van afkortingen 17 Inhoudsopgave Dankwoord 7 Lijst van afkortingen 17 Hoofdstuk 1 Inleiding 21 1.1 Privatisering, verzelfstandiging, marktwerking en verstatelijking 21 1.2 De vloeiende grenzen van de overheid 22 1.3 Probleemstelling

Nadere informatie

De adviescommissie in bezwaar

De adviescommissie in bezwaar RIJKSUNIVERSITEIT GRONINGEN De adviescommissie in bezwaar Inrichting van de bezwaarprocedure bij gemeenten Proefschrift ter verkrijging van het doctoraat in de Rechtsgeleerdheid aan de Rijksuniversiteit

Nadere informatie

VERREKENING DOOR DE FISCUS

VERREKENING DOOR DE FISCUS VERREKENING DOOR DE FISCUS EEN WETENSCHAPPELIJKE PROEVE OP HET GEBIED VAN DE RECHTSGELEERDHEID PROEFSCHRIFT TER VERKRIJGING VAN DE GRAAD VAN DOCTOR AAN DE RADBOUD UNIVERSITEIT NIJMEGEN OP GEZAG VAN DE

Nadere informatie

Koppelen wonen en zorg

Koppelen wonen en zorg Koppelen wonen en zorg Ledenbijeenkomst ActiZ 25 oktober 2012 Eric Janssen Koppelen van wonen en zorg Extramuralisering De koppeling van zorg en verblijf wordt vervangen door een afzonderlijke huurovereenkomst

Nadere informatie

Inhoudsopgave LIJST VAN AFKORTINGEN

Inhoudsopgave LIJST VAN AFKORTINGEN LIJST VAN AFKORTINGEN XIII 1 INLEIDING 1 1.1 Inleiding 1 1.1.1 Definitie van gesloten jeugdhulp 3 1.1.2 Gesloten jeugdhulp en vrijheidsbeneming 5 1.1.3 Gesloten jeugdhulp in cijfers 7 1.1.4 Doelgroep van

Nadere informatie

VRUCHTGEBRUIK OP AANDELEN

VRUCHTGEBRUIK OP AANDELEN VRUCHTGEBRUIK OP AANDELEN Over de grenzen van goederenrecht, erfrecht en vennootschapsrecht Een wetenschappelijke proeve op het gebied van de rechtsgeleerdheid PROEFSCHRIFT Ter verkrijging van de graad

Nadere informatie

Enige aspecten van de kwalitatieve verbintenis

Enige aspecten van de kwalitatieve verbintenis Enige aspecten van de kwalitatieve verbintenis Proefschrift ter verkrijging van de graad van doctor aan de Radboud Universiteit Nijmegen op gezag van de rector magnificus prof. mr. S.C.J.J. Kortmann, volgens

Nadere informatie

VERKORTE INHOUDSOPGAVE

VERKORTE INHOUDSOPGAVE VERKORTE INHOUDSOPGAVE WOORD VOORAF... v HOOFDSTUK 1. FUNDAMENTELE BEGINSELEN VAN DE COMMUNAUTAIRE RECHTSORDE... 1 A. De EG is een constitutionele rechtsgemeenschap... 1 B. De voorrang van het Europees

Nadere informatie

Lijst met veel gebruikte afkortingen. Introductie 1. Deel I Grondslagen van partneralimentatie in het Nederlandse recht 9

Lijst met veel gebruikte afkortingen. Introductie 1. Deel I Grondslagen van partneralimentatie in het Nederlandse recht 9 INHOUDSOPGAVE Lijst met veel gebruikte afkortingen XII Introductie 1 Deel I Grondslagen van partneralimentatie in het Nederlandse recht 9 Hoofdstuk 1 Het onderscheid tussen de twee grondslagen in het huidige

Nadere informatie

Vrijheid van onderwijs in vijf Europese landen

Vrijheid van onderwijs in vijf Europese landen Schoordijk Instituut Centrum voor wetgevingsvraagstukken Gert-Jan Leenknegt Vrijheid van onderwijs in vijf Europese landen Een rechtsvergelijkend onderzoek naar de gemeenschappelijke rechtsbeginselen op

Nadere informatie

Werk en bijstand. Arbeidsmarktstrategieën van gemeenten

Werk en bijstand. Arbeidsmarktstrategieën van gemeenten Werk en bijstand Arbeidsmarktstrategieën van gemeenten i Dit onderzoek is mede mogelijk gemaakt door NICIS Institute in Den Haag Omslagontwerp, vormgeving en typografie: Marc Setz Copyright Shaker Publishing

Nadere informatie

Voorwoord Afdeling 4. Toegekende rechten... 39

Voorwoord Afdeling 4. Toegekende rechten... 39 Inhoud Voorwoord... 11 Inleiding... 13 Lijst van Afkortingen Tijdschriften... 15 Lijst van Afkortingen Regelgeving... 17 Titel I. Kort overzicht van de voornaamste intellectuele eigendomsrechten... 25

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord...v Proloog... vii Over de auteurs...xv Inleiding... xvii Verkort geciteerd... xxi

Inhoud. Voorwoord...v Proloog... vii Over de auteurs...xv Inleiding... xvii Verkort geciteerd... xxi Voorwoord...v Proloog... vii Over de auteurs...xv Inleiding... xvii Verkort geciteerd... xxi Hoofdstuk 1. Doel van de nieuwe Mededingingswet...1 Afdeling 1. Historisch perspectief...1 Afdeling 2. Belangrijkste

Nadere informatie

HET DESKUNDIGENADVIES IN DE CIVIELE PROCEDURE. mr. drs. G. de Groot

HET DESKUNDIGENADVIES IN DE CIVIELE PROCEDURE. mr. drs. G. de Groot HET DESKUNDIGENADVIES IN DE CIVIELE PROCEDURE mr. drs. G. de Groot Kluwer - Deventer - 2008 Verkorte inhoudsopgave Lijst van afkortingen XIX 1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 3 3.1 3.2

Nadere informatie

Mr. dr. N. Djebali. Beslechting van transfer pricing geschillen

Mr. dr. N. Djebali. Beslechting van transfer pricing geschillen Mr. dr. N. Djebali Beslechting van transfer pricing geschillen Deventer - 2012 INHOUDSOPGAVE HOOFDSTUK 1 Inleiding 1 1.1 Grensoverschrijdende transfer pricing geschillen 1 1.2 Aanleiding en belang van

Nadere informatie

Lijst van belangrijkste afkortingen. Deel I: Inleiding 1 Algemene situering en onderzoeksopzet 3 Onderzoeksmethode 12

Lijst van belangrijkste afkortingen. Deel I: Inleiding 1 Algemene situering en onderzoeksopzet 3 Onderzoeksmethode 12 INHOUDSOPGAVE Dankwoord Woord vooraf Lijst van belangrijkste afkortingen Inhoudsopgave V VII XI XIII Deel I: Inleiding 1 Algemene situering en onderzoeksopzet 3 Onderzoeksmethode 12 Deel II: Partijen 27

Nadere informatie

LEASING EEN WETENSCHAPPELIJKE PROEVE OP HET GEBIED VAN DE RECHTSGELEERDHEID PROEFSCHRIFT

LEASING EEN WETENSCHAPPELIJKE PROEVE OP HET GEBIED VAN DE RECHTSGELEERDHEID PROEFSCHRIFT LEASING EEN WETENSCHAPPELIJKE PROEVE OP HET GEBIED VAN DE RECHTSGELEERDHEID PROEFSCHRIFT TER VERKRIJGING VAN DE GRAAD VAN DOCTOR AAN DE KATHOLIEKE UNIVERSITEIT NIJMEGEN, VOLGENS BESLUIT VAN HET COLLEGE

Nadere informatie

INHOUD. Voorwoord... v. Hoofdstuk I. De toetsing van sancties door de rechter: algemeen kader Beatrix Vanlerberghe... 1

INHOUD. Voorwoord... v. Hoofdstuk I. De toetsing van sancties door de rechter: algemeen kader Beatrix Vanlerberghe... 1 INHOUD Voorwoord............................................................ v Hoofdstuk I. De toetsing van sancties door de rechter: algemeen kader Beatrix Vanlerberghe............................................

Nadere informatie

Onrechtmatige overheidsdaad

Onrechtmatige overheidsdaad s tu diepock et s p r i v a a t r e c h t 28 Onrechtmatige overheidsdaad Rechtsbescherming door de burgerlijke rechter derde druk Prof. mr. G.E. van Maanen Prof. mr. R. de Lange 2000 W.E.J. Tjeenk Willink

Nadere informatie

Integraal mededingingsrecht

Integraal mededingingsrecht Integraal mededingingsrecht Verzameling van in Nederland geldende nationale en Europese regelgeving inzake kartelrecht en concentratiecontrole Samengesteid door: mr. P.B. Gaasbeek prof. mr. B.MJ. van der

Nadere informatie

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/65126

Nadere informatie

De zorgmakelaar: begeleiding van onderhandelingen tussen fysiotherapeuten en zorgverzekeraars

De zorgmakelaar: begeleiding van onderhandelingen tussen fysiotherapeuten en zorgverzekeraars De zorgmakelaar: begeleiding van onderhandelingen tussen fysiotherapeuten en zorgverzekeraars Marktwerking Als gevolg van de door de overheid gewenste marktwerking in de zorg is de regierol van de zorgverzekeraars

Nadere informatie

APOTHEKERS EN CHIRURGIJNS

APOTHEKERS EN CHIRURGIJNS APOTHEKERS EN CHIRURGIJNS GEZONDHEIDSZORG OP DE BENEDENWINDSE EILANDEN VAN DE NEDERLANDSE ANTILLEN IN DE NEGENTIENDE EEUW PROEFSCHRIFT) ter verkrijging van de graad van Doctor aan de Rijksuniversiteit

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Afkortingen. 1 inleiding en verantwoording 1

Inhoudsopgave. Afkortingen. 1 inleiding en verantwoording 1 Inhoudsopgave Afkortingen XIII 1 inleiding en verantwoording 1 Deel i 1.1 Introductie van het thema 1 1.2 Nadere afbakening van de onderzoeksvraag 5 1.3 Plan van aanpak en deelvragen 7 1.4 Afbakening en

Nadere informatie

Rechterlijke toetsing aan het gelijkheidsbeginsel

Rechterlijke toetsing aan het gelijkheidsbeginsel Rechterlijke toetsing aan het gelijkheidsbeginsel Een rechtsvergelijkend onderzoek naar een algemeen toetsingsmodel J.H. Gerards Inhoud Hoofdstuk 1 Algemene inleiding: noodzaak van een algemeen toetsingsmodel

Nadere informatie

UITGEBREIDE INHOUDSOPGAVE

UITGEBREIDE INHOUDSOPGAVE UITGEBREIDE INHOUDSOPGAVE Inleiding Algemeen deel in drievoud 1 1 Synthese 2 Leeswijzer 3 Nieuwe visie 4 Forumgedachte 5 Discipline in transitie 6 Privaatrecht 1 Pluriforme rechtswetenschap 7 1.1 Een identiteitscrisis?

Nadere informatie

Onder de rechter. Proefschrift

Onder de rechter. Proefschrift Onder de rechter Proefschrift ter verkrijging van de graad vari doctor aan de Universiteit van Tilburg, op gezag van de rector magnifìcus, prof. dr. F.A. van der Duyn Schouten, in het openbaar te verdedigen

Nadere informatie

ALLE OMSTANDIGHEDEN VAN HET GEVAL

ALLE OMSTANDIGHEDEN VAN HET GEVAL ALLE OMSTANDIGHEDEN VAN HET GEVAL EEN ONDERZOEK NAAR DE OMSTANDIGHEDEN DIE DE WERKING VAN DE REDELIJKHEID EN BILLIJKHEID BEÏNVLOEDEN PROEFSCHRIFT TER VERKRIJGING VAN DE GRAAD VAN DOCTOR AAN DE RADBOUD

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Inspiratie uit het buitenland voor het Nederlandse levenstestament 17 Mr. A. Van den Broeck

Inhoudsopgave. Inspiratie uit het buitenland voor het Nederlandse levenstestament 17 Mr. A. Van den Broeck I Inspiratie uit het buitenland voor het Nederlandse levenstestament 17 Mr. A. Van den Broeck 1 De internationale opkomst van het levenstestament 17 2 De verhouding van het levenstestament tot rechterlijke

Nadere informatie

Zorgplichten en zorgethiek

Zorgplichten en zorgethiek Zorgplichten en zorgethiek ACADEMISCH PROEFSCHRIFT ter verkrijging van de graad van doctor aan de Universiteit van Amsterdam op gezag van de Rector Magnificus prof.mr. P.F. van der Heijden ten overstaan

Nadere informatie

Collectief arbeidsrecht

Collectief arbeidsrecht Collectief arbeidsrecht Prof. dr. A.T.J.M. Jacobs KLUWER Deventer - 2003 Woord vooraf Afkortingen v xm 1 Inleiding i 2 Vakverenigingen en vakverenigingsrecht 5 2.1 Vakbonden 5 2.2 Werkgevers 19 2.3 Vakverenigingsrecht

Nadere informatie

Inhoud. Woord vooraf 1 3

Inhoud. Woord vooraf 1 3 Inhoud Woord vooraf 1 3 1 Mondzorg en de samenleving 1 5 1.1 Inleiding 1 5 1.1.1 De wereld verandert 1 5 1.1.2 Professionals in de mondzorg 1 6 1.2 Professionele autonomie 1 7 1.2.1 Autonomie en vertrouwen

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE. Voorwoord /V. Lijst van gebruikte afkortingen / XIII. HOOFDSTUK 1 Aard en wezen van het bestuursprocesrecht /1

INHOUDSOPGAVE. Voorwoord /V. Lijst van gebruikte afkortingen / XIII. HOOFDSTUK 1 Aard en wezen van het bestuursprocesrecht /1 INHOUDSOPGAVE Voorwoord /V Lijst van gebruikte afkortingen / XIII HOOFDSTUK 1 Aard en wezen van het bestuursprocesrecht /1 1.1 Inleiding / 1 1.2 Bepalende factoren / 2 1.3 Consequenties / 5 1.3.1 Welke

Nadere informatie

Collectief ontslagrecht

Collectief ontslagrecht Collectief ontslagrecht Enkele voorstellen betreffende een betere regelgeving PROEFSCHRIFT ter verkrijging van de graad van Doctor aan de Universiteit Leiden, op gezag van de Rector Magnificus Dr. D.D.

Nadere informatie

Aansprakelijkheid van leidinggevenden

Aansprakelijkheid van leidinggevenden Aansprakelijkheid van leidinggevenden naarprivaatrechtelijke, strafrechtelijke en bestuursrechtelijke maatstaven Mr. S.N. devalk Kluwer - Deventer - 2009 Inhoud Woord vooraf Körte inhoudsopgave Uitgebreide

Nadere informatie

VOORSPELBAARHEID VAN BESTUURSHANDELEN

VOORSPELBAARHEID VAN BESTUURSHANDELEN RIJKSUNIVERSITEIT GRONINGEN VOORSPELBAARHEID VAN BESTUURSHANDELEN Een onderzoek naar rechtsregels en beslissingen over het volgen van scholing met behoud van uitkering PROEFSCHRIFT ter verkrijging van

Nadere informatie

RICHTSNOEREN AANWIJZING AANMERKELIJKE MACHT OP DE MARKT

RICHTSNOEREN AANWIJZING AANMERKELIJKE MACHT OP DE MARKT RICHTSNOEREN AANWIJZING AANMERKELIJKE MACHT OP DE MARKT I Inleiding 1. Het college van de Onafhankelijke Post en Telecommunicatie Autoriteit (hierna: het college) publiceert hierbij richtsnoeren die aangeven

Nadere informatie

Voorwoord Woord vooraf Lijst van afkortingen

Voorwoord Woord vooraf Lijst van afkortingen INHOUDSOPGAVE Voorwoord Woord vooraf Lijst van afkortingen V XV XIX Hoofdstuk 1. Onderzoeksopzet 1 1.1 Inleiding 1 1.2 Probleem en probleemstelling: verouderde rechtsvorm en vergaande aansprakelijkheid

Nadere informatie

Tussen waarheid en onzekerheid: over het vaststellen van feiten in de civiele procedure

Tussen waarheid en onzekerheid: over het vaststellen van feiten in de civiele procedure Universiteit van Tilburg Tussen waarheid en onzekerheid: over het vaststellen van feiten in de civiele procedure ter verkrijging van het doctoraat in de Rechtsgeleerdheid aan de Universiteit van Tilburg

Nadere informatie

GEZAMENLIJKE VERKLARING VAN DE RAAD EN DE COMMISSIE BETREFFENDE DE WERKING VAN HET NETWERK VAN MEDEDINGINGSAUTORITEITEN

GEZAMENLIJKE VERKLARING VAN DE RAAD EN DE COMMISSIE BETREFFENDE DE WERKING VAN HET NETWERK VAN MEDEDINGINGSAUTORITEITEN GEZAMEIJKE VERKLARING VAN DE RAAD EN DE COMMISSIE BETREFFENDE DE WERKING VAN HET NETWERK VAN MEDEDINGINGSAUTORITEITEN "1. De vandaag vastgestelde verordening betreffende de uitvoering van de mededingingsregels

Nadere informatie

Rechtskarakter en financiering van de coöperatie

Rechtskarakter en financiering van de coöperatie Schoordijk Instituut Center for Company Law G.J.H. Van der Sangen Rechtskarakter en financiering van de coöperatie Een onderzoek naar de civielrechtelijke kenmerken van de coöperatie in het licht van de

Nadere informatie

Inhoud. Een gehalveerde sociale zekerheid? De Belgische splitsingsgedachte in historisch perspectief Herman Van Goethem... 19

Inhoud. Een gehalveerde sociale zekerheid? De Belgische splitsingsgedachte in historisch perspectief Herman Van Goethem... 19 Wie is wie?........................................................... xv Bevoegdheidsverdeling en solidariteitskringen in een gelaagde welvaartsstaat. Elementen voor een rationeel debat over de ruimte

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE. Voorwoord VII. Ten geleide. Lijst van afkortingen. I INLEIDING D. van Tilborg en S. Bakhtari

INHOUDSOPGAVE. Voorwoord VII. Ten geleide. Lijst van afkortingen. I INLEIDING D. van Tilborg en S. Bakhtari INHOUDSOPGAVE Voorwoord Ten geleide Lijst van afkortingen V VII XV I INLEIDING D. van Tilborg en S. Bakhtari 1. De overheid en de markt vanuit Europees perspectief 3 2. De overheid en de markt vanuit nationaal

Nadere informatie

Administratie Diamant Politie

Administratie Diamant Politie De resultaten van drie onderzoeksprojecten van het SOMA Dossier Administratie Diamant Politie We hebben de lezers steeds op de hoogte gehouden van de onderzoeks- projecten van het SOMA. We zijn dan ook

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Voorwoord. Lijst van gebruikte afkortingen. 1. Inleiding 1.1 Algemene inleiding Probleemstelling Opzet 3 1.

Inhoudsopgave. Voorwoord. Lijst van gebruikte afkortingen. 1. Inleiding 1.1 Algemene inleiding Probleemstelling Opzet 3 1. Inhoudsopgave Voorwoord Lijst van gebruikte afkortingen V XIII 1. Inleiding 1.1 Algemene inleiding 1 1.2 Probleemstelling 2 1.3 Opzet 3 1.4 Afbakening 4 2. De totstandkoming en inhoud van de WMCZ 2.1 Inleiding

Nadere informatie

De kwaliteitsrekening

De kwaliteitsrekening De kwaliteitsrekening VRIJE UNIVERSITEIT De kwaliteitsrekening ACADEMISCH PROEFSCHRIFT ter verkrijging van de graad Doctor aan de Vrije Universiteit Amsterdam, op gezag van de rector magnificus prof.dr.

Nadere informatie