Nieuwsbrief. Personeelstekort? De oplossing is simpel. Special Zwemonderwijs. Zwemscholen stijgen in populariteit

Transcriptie

1 Nieuwsbrief december 2008 Personeelstekort? De oplossing is simpel Special Zwemonderwijs - Reddingsbrigade Nederland kiest voor Zwem-ABC - Nederlands zwemonderwijs in het buitenland - Aantal kinderen dat zwemdiploma haalt stijgt - Peuters kunnen zichzelf redden in het water - Verschillende zwemlesmethoden: wat werkt het beste? Zwemscholen stijgen in populariteit

2 Inhoudsopgave Colofon Deze Nieuwsbrief wordt uitgegeven door het Nationaal Platform Zwembaden NRZ, het branche-instituut van de zwembaden in Nederland. De Nieuwsbrief verschijnt vijf tot zes keer per jaar. Bij het Nationaal Platform Zwembaden NRZ aangesloten organisaties ontvangen gratis een exemplaar van deze Nieuwsbrief. Redactie Communicatie in Zaken, Nieuwerkerk aan den IJssel Hoofdredacteur Marjolein van Tiggelen Aan dit nummer werkten mee Crista Herder Ronald ter Hoeven Michiel Selten Thamar Henneken Nieta Sprang Vormgeving Studio HEIN, Breukelen Coverfoto Zwembad t Zwanemeer, Gieten 2 Hoofdprijswinnaars actie 2000-meter-zwemmen 3 Zwemles in beweging Voorwoord Ronald ter Hoeven 3 Agenda 4 Het Zwem-ABC: toen nu en in de toekomst 5 Nederlands zwemonderwijs in het buitenland 6 Vernieuwde BREZ in Aantal kinderen dat zwemdiploma haalt stijgt 7 Reddingsbrigade kiest voor het Zwem-ABC 8 Het kind of de beweging centraal in het zwemonderwijs? 10 Nationaal Platform Zwembaden NRZ op Hyves 10 Tip: gebruik van materiaal bij Zwemvaardigheidsdiploma Snorkelen 10 Tip: waterschoenen laten rouleren bij afzwemmen Zwem-ABC 10 Klanttevredenheidsonderzoek Extra aandacht voor erkende zwembaden, zwemverenigingen en zwemscholen 11 Peuters kunnen zichzelf redden in het water jaar Zwem-ABC: evaluatie en terugblik 14 Coördinator wordt consulent 14 Nieuwe consulent regio Noord voor zwembaden, zwemverenigingen en zwemscholen 15 Help, het zwembad verzuipt in het personeelsprobleem 17 Aquafit4you: het werkt echt! 17 Incompany-trainingen: kennis en informatie naar uw wensen 18 Doelgroepen in de Spotlights Verfrissende variaties voor de aquasporter 20 Zwemscholen stijgen in populariteit Special Zwemonderwijs Bijlagen bij deze nieuwsbrief Verschreven diploma s kunnen worden omgeruild tot en met 31 december 2008 door middel van het formulier van de omruilregeling dat u bij deze Nieuwsbrief ontvangt Persoonlijke uitnodiging Doelgroepen in de Spotlights Redactie-adres Postbus 119, 3970 AC Driebergen Telefoonnummer: (0343) Faxnummer: (0343) Website: cherder@npz-nrz.nl Druk De Raat & De Vries, Amsterdam Adverteren? Nationaal Platform Zwembaden NRZ Crista Herder Telefoonnummer: (0343) Fax: (0343) cherder@npz-nrz.nl Oplage exemplaren Hoofdprijswinnaars actie 2000-meter-zwemmen Tot en met eind september 2008 konden er nog kaarten worden ingestuurd voor de actie 2000-meter-zwemmen. De actie is afgelopen en dat betekent dat de hoofdprijswinnaars van 2008 bekend zijn. Uit de duizenden ingezonden kaarten zijn vier winnaars getrokken die de hoofdprijzen in ontvangst nemen tijdens een feestelijke uitreiking. De winnaars ontvangen een cheque ter waarde van 450,-. Copyright Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen of openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het Nationaal Platform Zwembaden NRZ. Het Nationaal Platform Zwembaden NRZ is niet aansprakelijk voor eventuele onjuistheden in deze uitgave. Het Nationaal Platform Zwembaden NRZ is niet verantwoordelijk voor handelingen van derden welke mogelijkerwijs voortvloeien uit het lezen van deze uitgave. Jaargang en nummer 2008, nummer 5, jaargang 22 Nationaal Platform Zwembaden NRZ - ISSN De hoofdprijswinnaars van de actie 2000-meter-zwemmen 2008 zijn: M. Sol, zwemmend bij Zwembad De Kerkvlekken te Havelte Daan Pouwels, zwemmend bij Werkenrode School te Groesbeek L. van Belzen, zwemmend bij Zwembad De Schots te Den Helder L. Borstrok, zwemmend bij Sportcentrum De Vijfsprong te Rucphen De actie 2000-meter-zwemmen is banenzwemmen met een extra dimensie. De deelnemers zwemmen zo vaak als ze wensen. Per keer 250 of 500 meter. De ge zwommen afstand wordt afgetekend op een kaart, waarop plaats is voor maxi maal 2000 meter. Is de kaart vol, dan wordt deze naar het Nationaal Plat form Zwembaden NRZ ge zonden. De deelnemers kunnen zo vaak ze willen aan een nieuwe kaart beginnen. Elke maand worden er uit alle inzenders drie personen getrokken die een prijs in ontvangst mogen nemen. De actie van dit jaar is helaas afgelopen. Wilt u banenzwemmen en daarmee kans maken op prijzen? Neem dan volgend jaar deel aan een nieuwe actie meter-zwemmen. De winnaars ontvangen een cheque ter waarde van 450,- 2

3 Voorwoord Zwemles in beweging Zwemles is voor zwembaden, zwemscholen en zwemverenigingen een belangrijke activiteit. Zowel bedrijfseconomisch, sociaal maatschappelijk als marketingtechnisch is het geven van zwemlessen een kernactiviteit. Op 1 oktober 2008 bestond het Zwem-ABC 10 jaar. Tijd om de balans op te maken en vooruit te kijken naar de toekomst van het zwemonderwijs in Nederland en daarbuiten. Sinds de komst van het Zwem-ABC is er veel veranderd in het zwemonderwijs. Waar het voorheen mogelijk was om met droge haren het A-diploma te behalen, biedt het huidige Zwem-ABC een scala aan vormen waardoor de kinderen voorbereid zijn op een leven lang zwemplezier. Met name de toevoeging van borst- en rugcrawl, waardoor de zwemsport een enorme impuls heeft gekregen en het zwemmen door het gat, waardoor oriëntatie onder water in het pakket is gekomen, zijn opvallende verbeteringen. De vraag is dan ook of we tot in lengte van jaren uitontwikkeld zijn. Een belangrijke ontwikkeling in het basisonderwijs is de hernieuwde aandacht voor het kind Het antwoord is met stelligheid nee. Stoppen met ontwikkelen van zwemonderwijs is in velerlei opzichten onverstandig. De maatschappij ontwikkelt zich sneller dan ooit en stilstand is dan ook direct achteruitgang. Daarnaast blijkt dat de verscheidenheid aan inzichten in de rest van de wereld boeiend is om te beschouwen. Het is dan ook niet meer dan logisch dat er de afgelopen periode congressen zijn bezocht in Griekenland en Duitsland door medewerkers van onze organisatie om nieuwe inzichten op het gebied van zwemonderwijs te leren kennen. Een belangrijke ontwikkeling in het basisonderwijs is de hernieuwde aandacht voor het kind. In het basisonderwijs is de afgelopen Agenda 24 november 2008 Training Bijzondere Kinderen, Driebergen NPZ Scholing & Training 25 november 2008 Workshop 3 Aquafietsen, Lelystad NPZ Scholing & Training 25 t/m 27 november Vakbeurs Leisure & Sport Totaal Ahoy Rotterdam 26 november Algemene ledenvergadering RECRON Ahoy Rotterdam 1 december 2008 Training Bijzondere Kinderen, Driebergen NPZ Scholing & Training 2 december 2008 Workshop Zwemvaardigheidsdiploma Snorkelen, Nieuwegein NPZ Scholing & Training decennia veel gesproken over didactische principes en methodes. Op dit moment lijkt echter de pedagogische invalshoek een revival te maken. Logisch, het kind staat in onze maatschappij centraler dan ooit. In deze nieuwsbrief kunt u lezen hoe deze ontwikkeling weerslag kan hebben op ons zwemonderwijs. Dat zwemonderwijs van groot belang is, blijkt eens te meer uit de ruimte en middelen die de ministeries van OCW en VWS hebben gegeven aan een onderzoek naar zwemvaardigheid, het 10-puntenplan. Het is van belang dat er naast deze impuls op verschillende terreinen door een grote groep onderzoekers onderzoek wordt verricht. Alleen hierdoor kunnen we onderbouwde uitspraken doen over zwemonderwijs en ons product verbeteren. Welke rol speelt het Nationaal Platform Zwembaden NRZ hierin? Het komende jaar wordt het Zwem-ABC en het systeem van kwaliteitsbewaking uitgebreid geëvalueerd. Deze evaluatie start met een aantal vragen die in het klanttevredenheidsonderzoek zijn opgenomen, daarnaast wordt in verschillende werkgroepen aandacht besteed aan de evaluatie. Indien blijkt dat de evaluaties daartoe aanleiding geven, zal er een proces opgestart worden, waarbij kennis uit een aantal vakgebieden leidt tot een verbetering van het Nationaal Zwemdiploma in nauw overleg met zwembaden, zwemscholen, zwemverenigingen, brancheorganisaties, wetenschappers en de overheid. In alle opzichten een boeiend perspectief voor iedereen die betrokken is bij het zwemonderwijs. Ronald ter Hoeven Directeur Nationaal Platform Zwembaden NRZ 2 december 2008 Workshop 2 Aquafietsen, Lelystad NPZ Scholing & Training 4 december 2008 Workshop 1 Aquafietsen, Sittard NPZ Scholing & Training 9 december 2008 Studiedag Doelgroepen in de Spotlights, Heerenveen NPZ Scholing & Training 11 december 2008 Studiedag Doelgroepen in de Spotlights, Eindhoven NPZ Scholing & Training 11 december 2008 Kennisdag combinatiefuncties, Utrecht Vereniging Sport en Gemeenten 3

4 Het Zwem-ABC: toen, nu en in de toekomst Op 1 oktober 1998 is het huidige Zwem-ABC officieel ingevoerd. Het Zwem-ABC is onderdeel van de (in totaal) 24 Nationale Zwemdiploma s. Jaarlijks worden diploma s uitgereikt. Er zijn zwembaden, zwemscholen en zwemverenigingen die de diploma s afnemen. Ongeveer 250 rapporteurs en drie consulenten vervullen een belangrijke rol in de kwaliteitsbewaking. Prachtige cijfers, maar hoe staat het nu met het Zwem-ABC? Wat vinden de zweminstructeur, het hoofd zwemzaken en de manager van het Zwem-ABC? Het Nationaal Platform Zwembaden NRZ verstrekt de Nationale Zwemdiploma s en is initiator van innovaties die wenselijk zijn op het gebied van zwemonderwijs. Daarnaast ontwikkelt onze organisatie systemen om de kwaliteit van de Nationale Zwemdiploma s te borgen, vertelt Gert Wijnholts, manager Nationaal Zwemdiploma bij het Nationaal Platform Zwembaden NRZ. De keuze voor nieuwe Nationale Zwemdiploma s in de vorm van het Zwem-ABC was in 1998 snel gemaakt; de oude A- en B-diploma s voldeden niet meer. Zwemveiligheid moest gerelateerd zijn aan datgene wat kinderen op dat moment nodig hadden om te kunnen participeren in de recreatiecultuur. De oude diploma s waren primair gericht op de zwemslagen en minder op de benodigde zwemveiligheid. Het was tijd voor vernieuwing, zegt Wijnholts, die betrokken was bij de totstandkoming van het Zwem-ABC. Ook Paul Swinkels, hoofd zwemzaken bij Zwembad Weert in Weert heeft nog met de oude diploma s gewerkt. Het oude A-diploma paste niet meer bij deze tijd met alle recreatieve en subtropische zwembaden. Bij het oude A-diploma kon je bij wijze van spreken bijna met droge haren afzwemmen. Verschil met vroeger Roel Koops, manager van Zwembad De Wiel in Schagen, acht de veiligheid van de kinderen op zwemles nu vele malen hoger dan vroeger, zeker als zij de diploma s A, B en C halen. Het Zwem-ABC is veel meer een paspoort voor alle wateractiviteiten die kinderen op latere leeftijd gaan doen. Heel anders Misschien moet de kwaliteit van het Nationaal Zwemdiploma op een andere manier in de gaten gehouden worden dan het oude A-diploma waar veel ouders nog aan denken als zij hun kind opgeven voor de zwemles, aldus Koops. Al is de combinatie Zwem-ABC volgens de manager uit Schagen wel iets waarover nagedacht moet worden, omdat de doorstroom van diploma B naar C een stuk minder is dan de doorstroom van diploma A naar B. Nationaal Zwemdiploma: nodig? Voor de veiligheid en de herkenning is het goed dat er op dit moment eenduidigheid is in de vorm van één Nationaal Zwemdiploma waar de consument, de zwembaden, zwemscholen en verenigingen op kunnen vertrouwen, zegt Wijnholts. Maik Steenbeek is zwemonderwijzer bij Zwembad De Kwakel in Utrecht en ook hij ziet het belang van de huidige situatie met één Nationaal Zwemdiploma. Nederland is een waterland met veel slootjes en meertjes en daarom is het heel belangrijk dat kinderen een diploma hebben. Ieder zwembad, iedere zwemschool of zwemvereniging moet gelijke uitgangswaarden hebben ten aanzien van de zwemeisen, vertelt Steenbeek vol overtuiging. Swinkels sluit zich daarbij aan: Als niet iedereen hetzelfde idee heeft over norm en niveau zijn niet meer alle kinderen zwemveilig als zij een diploma hebben. Het is belangrijk een Nationaal Zwemdiploma te houden. Koops: Het Nationaal Zwemdiploma is vergelijkbaar met het rijbewijs: voor de consument heeft het waarde dat dit certificaat landelijk uitgegeven wordt door één instituut en daardoor ook wordt gecontroleerd en verbeterd waar nodig. Duidelijk, helder en transparant voor de ouders van kinderen op zwemles. Veranderen? Inmiddels is het Zwem-ABC alweer 10 jaar oud, maar voor een groot deel nog van toepassing op de huidige recreatie- en zwemactiviteiten. Zwemonderwijzer Steenbeek vertelt: De eisen zijn nu voldoende. Kinderen bouwen het niveau geleidelijk op en dat is goed voor het leerproces. Ook Swinkels vindt het huidige Zwem-ABC op dit moment aansluiten bij de praktijk. Er zitten veel survivalaspecten in die belangrijk zijn wanneer kinderen bijvoorbeeld terechtkomen in een golfslagbad met stroomversnelling. Kinderen die het Zwem-ABC hebben, zijn zelfs zwemvaardiger dan de meeste ouders!, aldus het hoofd zwemzaken uit Weert. Over de kwaliteitsbewaking van het Nationaal Zwemdiploma is Swinkels op dit moment niet altijd tevreden. Mijn ervaringen met rapporteurs zijn heel wisselend. Ik heb wel eens beoordelingen gehad waar ik niet helemaal achter stond, aldus Swinkels. Branche-instituut als kennisleverancier Volgens Wijnholts verdiept het Nationaal Platform Zwembaden NRZ zich momenteel in alle methodieken die nationaal en internationaal gebruikt worden in het zwemonderwijs, voor de toekomst. Kennis wordt verkregen vanuit de bewegingswetenschappen, pedagogiek, het bezoeken van internationale conferenties en contact met universiteiten, hogescholen en kennisinstituten in Nederland en in het buitenland. Paul Swinkels ziet die kennis terug in het contact dat hij heeft met de consulent. De consulent is ons aanspreekpunt, die weet wat er leeft in de zwembaden en heeft goede kennis van zaken, zegt Swinkels. Koops is 4

5 Het Nationaal Platform Zwembaden NRZ verdiept zich momenteel in alle methodieken die nationaal en internationaal gebruikt worden in het zwemonderwijs, voor de toekomst sceptischer: Ik verwacht van het Nationaal Platform Zwembaden NRZ meer advies naar aanleiding van onderzoek. Bijvoorbeeld optimalisering van het product zwemles naar aanleiding van onderzoek naar de wensen van de consument op het gebied van prijs, tijdsinvestering en plezier. Hoe kunnen we aan de verwachtingen van de klant voldoen? Het zwemonderwijs moet beter aansluiten bij het kind qua leeftijd en sociaal-emotionele ontwikkeling én bij de beleving van de ouder die veiligheid wil voor een betaalbare prijs en in tijd te behappen periode. Feedback vanuit de zwembadbranche Van een kritische blik en vernieuwende elementen kan het huidige zwemonderwijs alleen maar verder verbeteren en ontwikkelen, zegt Gert Wijnholts. Verbeterpunten zien de medewerkers uit de genoemde zwembaden zeker, niet alleen op het gebied van inhoud, ook op het gebied van kwaliteitsbewaking van de Nationale Zwemdiploma s. Steenbeek: Aanbieders van zwemles kijken soms op verschillende manieren naar de eisen die gesteld worden. De een houdt zich aan de minimale eis van de BREZ, de ander doet er een schepje bovenop. Bij wisseling van aanbieder van zwemles kunnen daar problemen ontstaan. Om de kwaliteit van de Nationale Zwemdiploma s hoog te houden, wordt 30% van het totale aantal examens (7.000 examens per jaar) nu bezocht door een consulent of rapporteur. Volgens Koops moet de controle erop gericht zijn het opleidingstraject van het afzwemproduct beter en leuker te maken. Communicatie door rapporteurs, over en tijdens de controle, verloopt niet altijd even soepel. Wellicht dat de kwaliteitscontrole anders ingericht moet worden; feedback geven en ontvangen blijft soms moeilijk. Kwaliteitsborging Door bijscholing voor rapporteurs én zweminstructeurs en door het inzetten van intensieve begeleidingstrajecten wanneer zaken niet goed gaan, houdt het Nationaal Platform Zwembaden NRZ de zwembaden, zwemscholen en zwemverenigingen op dit moment op niveau van de BREZ. Wie niet voldoet, mag de Nationale Zwemdiploma s niet uitgeven. Het Nationaal Platform Zwembaden NRZ mag volgens Koops op een andere manier optreden om de kwaliteit van het Nationaal Zwemdiploma te borgen. Ik heb het idee dat er veel moet gebeuren om echt een onvoldoende te krijgen. Misschien moet de kwaliteit van het Nationaal Zwemdiploma op een andere manier in de gaten gehouden worden, aldus Koops. De toekomst van het zwemonderwijs Ideeën voor de toekomst van het zwemonderwijs zijn er genoeg en gaan vooral over de aansluiting bij het kind tijdens de zwemles en het bewaken van de kwaliteit. Gert Wijnholts: We willen graag de zwemlessen inrichten op een wijze die perfect aansluit bij elke leerling, zodat er ook voor elke leerling een efficiënte leerweg ontstaat. Uiteindelijk met het doel om meer kinderen aan het bewegen te krijgen en dat kinderen na het behalen van het Zwem-ABC regelmatig terugkomen in het zwembad. Swinkels vindt het daarnaast belangrijk het oordeel over de zwemvaardigheid van een kind meer aan de instructeur over te laten en de reikwijdte van de BREZ te beperken. Bij een mooie borstcrawl die niet helemaal voldoet aan de techniek van de BREZ is een kind wat mij betreft gewoon geslaagd voor het diploma. Speciaal zwemonderwijs Het Nationaal Platform Zwembaden NRZ mag meer aandacht besteden in de diplomalijn aan bijzondere kinderen, vertelt Maik Steenbeek. Er moet in de diplomalijn meer geregeld worden voor kinderen met een beperking, dus meer aandacht voor het individuele kind. Sommige kinderen zijn zwak, missen de kracht en hebben geen uitzicht op een soort diploma na het speciale certificaat vóór diploma A. Als zij door willen gaan met zwemmen willen we dat juist op een positieve manier benaderen en het zou leuk zijn als dat in de toekomst mogelijk is, aldus de zwemonderwijzer. Branche-instituut met knowhow Koops: Voor veel medewerkers in zwembaden is het Nationaal Platform Zwembaden NRZ vooral de rapporteur, maar als ik congressen of evenementen bezoek merk ik dat het branche-instituut veel meer knowhow heeft. Als dat actief gepromoot wordt in de toekomst en die kennis wordt gebruikt om veranderingen door te voeren, heeft dat een positief effect op de zwembadbranche. Nederlands zwemonderwijs in het buitenland Wereldwijd wordt in ongeveer 20 landen lesgegeven voor het Nederlandse Zwem-ABC. Van Aruba, Curaçao, Sint Maarten en Bonaire tot Nigeria, India, Indonesië, Costa Rica, Maleisië en Singapore. In Singapore zijn er bijvoorbeeld twee aanbieders van zwemles voor de Nederlandse Nationale Zwemdiploma s. De Hollandsche Club en Splash Aquatic Centre geven beide de Nederlandse zwemdiploma s uit. Martin Koenen is eigenaar van Zwemschool Splash Aquatic Centre en zwemt met kinderen altijd buiten in tropische temperaturen. De ene dag is het stralend weer, de andere dag regent het. Bij de tropische regenbuien stoppen de zwemlessen: vaak gaan die buien gepaard met onweer en bliksem. Tijdens de monsoon-rainfall -periode vallen regelmatig lessen uit. Maar iedere dag is het tussen de 29 en 33 graden Celsius, de temperatuur blijft hetzelfde, zegt Koenen. Kinderen in Singapore zijn vrijwel iedere dag in het zwembad te vinden: thuis of bij vriendjes of vriendinnetjes. Een groot gedeelte Qua organisatie zou Singapore veel van Nederland kunnen leren 5

6 De zwemleraar is wel opgeleid tot Singaporese zwemonderwijzer, maar dat gaat allemaal niet zo georganiseerd en gedetailleerd als in Nederland. Als het diploma binnen is, is er geen controle en kan de instructeur lesgeven hoe hij/zij dat wil Vernieuwde BREZ in 2009 Eind 2009 zal het BREZ-boekje (Bepalingen, Richtlijnen en Examens voor Zwemdiploma s) volledig herschreven zijn. Tussentijds hebben zwembaden, zwemscholen en zwemverenigingen de nieuwe examenprogramma s met de techniekbeschrijving en normering van een aantal zwemvaardigheidsdiploma s ontvangen als aanvulling op het huidige BREZ-boekje. Deze losse aanvullingen kunt u ook nabestellen. In de verschillende hoofdstukken van de BREZ staan verwijzingen naar andere gedeelten uit de BREZ en dat maakt tussentijdse wijzigingen complex. Daarom wordt de BREZ na alle aanpassingen in één keer volledig herschreven. van de bevolking woont op plaatsen waar veel water voorhanden is. Voordeel daarvan is dat kinderen vrij snel gewend zijn aan water en daardoor gemakkelijk leren zwemmen, vertelt Koenen, die in 2001 een eigen zwemschool startte. Omdat er behoefte is aan veiligheid, starten de meeste kinderen ook vroeg met zwemles. Koenen: Op jonge leeftijd zijn kinderen vaak al watervrij omdat zij op 3-jarige leeftijd starten met de eerste zwemles. Het traject naar het A-diploma duurt daardoor wel langer. In Singapore geeft Martin Koenen les aan kinderen van alle nationaliteiten. De laatste zeven jaar waren we volgeboekt, vertelt hij trots. Splash Aquatic Centre geniet vooral bekendheid door mond-tot-mondreclame. Twee zwemonderwijzers van de zwemschool zijn werkzaam op de Hollandse basisschool in Singapore. Bovendien worden de zwemonderwijzers benaderd door buitenlandse kinderen en hun ouders die hen les zien geven. Van de kinderen die jaarlijks zwemles krijgen, heeft 70% de Nederlandse nationaliteit en 30% heeft een andere nationaliteit. Daarbij gaat het om lokale kinderen, maar ook om kinderen uit andere landen. Zwemonderwijs in Singapore In Singapore wordt minder waarde gehecht aan een diploma door niet-nederlandse ouders dan in Nederland. Goed kunnen zwemmen en kwaliteit staan voorop. Netjes en goed kunnen zwemmen volgens de techniek wordt erg op prijs gesteld, zeker omdat niet alle klanten dat gewend zijn, vertelt Koenen. In Singapore zijn er, naast de twee Nederlandse zwemscholen, ook verschillende lokale zwemscholen die gebruikmaken van andere zwembaden. Weinig zwemscholen hebben een eigen zwembad. Vaak maken zwemscholen gebruik van sportcomplexen met meerdere faciliteiten of van privézwembaden. Het gaat dan om zwembaden waar les wordt gegeven bij de mensen thuis of bij privézwembaden van woongemeenschappen. Koenen: Er zijn nogal wat mensen die wonen in woongemeenschappen in Singapore met eigen faciliteiten. Wij geven zwemles bij de mensen thuis. Het Singaporese zwemonderwijs focust volgens Koenen op afstand kunnen zwemmen en op zelfredzaamheid, maar weinig op techniek. De zwemleraar is wel opgeleid tot Singaporese zwemonderwijzer, maar dat gaat allemaal niet zo georganiseerd en gedetailleerd als in Nederland. Als het diploma tot onderwijzer is behaald, is er geen controle en kan de instructeur lesgeven hoe hij/zij dat wil, vertelt de zwemschooleigenaar. Het niveauverschil van zwemleraren in zwemscholen in Singapore is dan ook erg groot. Daar komt bij dat de overheid vrij weinig doet aan promotie en organisatie van zwemprogramma s: het zwemonderwijs wordt in Singapore volledig overgelaten aan marktwerking. Nationaal Zwemdiploma internationaal? Qua organisatie zou Singapore veel van Nederland kunnen leren. De Nederlandse Nationale Zwemdiploma s zouden een rol kunnen spelen in het buitenland wanneer een landelijke organisatie in het betreffende land de taak van het coördineren en controleren van het zwemonderwijs op zich zou nemen. Nederland is zeker heel ver op het gebied van zwemorganisatie en strikte naleving van de eisen, aldus Koenen. Maar hij ziet ook een keerzijde van de bruikbaarheid van de Nederlandse Zwemdiploma s in het buitenland: Alles moet wel aangepast worden aan de huidige situatie van het zwemonderwijs in het buitenland. Hoe is men gewend zwemles te geven en hoe gaat het eraan toe? Bovendien zou er alleen qua organisatie centraal op landelijk niveau iets geregeld kunnen worden. De manier waarop wordt lesgegeven, is minder van belang: men blijft toch in de eigen manier geloven. Vrijheid en kleinschaligheid Ontwikkelingen in Nederland volgt Martin Koenen via deze Nieuwsbrief en via andere instellingen. Praktische veranderingen blijken voor hem moeilijk te volgen. Visueel ben ik niet op de hoogte van wat er in Nederland gebeurt aan ontwikkelingen. Hoe langer je weg bent uit Nederland, hoe minder nieuwe technieken je leert, vertelt Koenen als gevraagd wordt naar een nadeel van lesgeven in het buitenland. Ik merk ook dat het heel belangrijk is om ervaring te hebben in het geven van zwemles in Nederland en een opleiding te hebben gehad in Nederland wanneer je een zwemschool gaat starten in het buitenland. Ondanks de verschillen tussen lesgeven in Singapore en in Nederland geeft Martin Koenen toch graag zwemles bij zijn zwemschool in Singapore. In mijn zwemschool kan ik mijn eigen manier van lesgeven hanteren. Dat doe ik volgens de Nederlandse richtlijnen op een andere manier dan bij bijvoorbeeld een groot commercieel zwembad, vertelt hij enthousiast. Splash Aquatic Centre geeft les in groepen van maximaal vier kinderen. Het is dan mogelijk om veel te communiceren met de ouders. De ouders zijn ook bij de lessen aanwezig. Volgens Koenen zijn de ouders volledig op de hoogte van de verrichtingen van hun kinderen, wat de betrokkenheid van de ouders vergroot en dat werkt niet alleen prettig, de filosofie is ook dat ouders recht hebben op die informatie als klant. Bovendien merk ik dat kinderen het ontzettend naar hun zin hebben in de zwemles. Het leerproces is minder op tijd en snelheid gericht dan in Nederland. Het gaat weer om plezier in het water. Dat zorgt ervoor dat kinderen toch snel kunnen zwemmen, zegt Koenen. 6

7 Aantal kinderen dat zwemdiploma haalt stijgt Van alle basisschoolleerlingen heeft 97% in groep 8 minimaal zwemdiploma A behaald. Meer dan de helft van de leerlingen in groep 8 bezit zwemdiploma A, B en C. Dat blijkt uit de balans Bewegingsonderwijs die Cito, ontwikkelaar van toetsen en onderzoeker naar de kwaliteit van het onderwijs, heeft uitgebracht. Aan het onderzoek deden leerlingen mee uit groep 8 van 70 verschillende basisscholen. Het onderzoek is uitgevoerd door het project Periodieke Peiling van het Onderwijsniveau (PPON), dat onderzoek doet naar de kwaliteit van het basisonderwijs in Nederland. In 1994 werd er door PPON voor het laatst een onderzoek naar bewegingsonderwijs uitgevoerd. Op bijna 69% van alle basisscholen wordt zwemonderwijs gegeven Het aantal kinderen dat een zwemdiploma haalt stijgt. Uit het onderzoek blijkt dat bijna alle leerlingen in groep 8 het zwemdiploma A heeft. Daarnaast bezit 86% ook zwemdiploma B en 51% zwemdiploma C. Deze percentages zijn beduidend hoger dan in Het grootste deel van de A-, B- en C-diploma s wordt behaald tijdens het leszwemmen en niet tijdens het schoolzwemmen. Op bijna 69% van alle basisscholen wordt zwemonderwijs gegeven. De meeste scholen bieden zwemles aan in groep 5. Bij 15% van de scholen wordt ook in de groepen 7 en 8 nog zwemonderwijs gegeven. Het aantal scholen dat zwemonderwijs aanbiedt, is ten opzichte van 1994 gedaald. Dit geldt niet voor het schoolzwemmen in de groepen 7 en 8, dat aantal is gestegen sinds Vooral zwemdiploma s C kunnen dankzij het schoolzwemmen worden uitgereikt. Reddingsbrigade kiest voor het Zwem-ABC Reddingsbrigade Nederland (KNBRD) heeft besloten om vanaf 1 januari 2009 gebruik te maken van het Zwem-ABC van het Nationaal Platform Zwembaden NRZ. Daartoe hebben beide partijen op donderdag 16 oktober een intentieverklaring ondertekend. Reddingsbrigade Nederland heeft nu nog een eigen diplomalijn voor het elementair zwemmen. Reddingsbrigade Nederland en het Nationaal Platform Zwembaden NRZ vinden het wenselijk dat overal in Nederland dezelfde kwaliteit op het gebied van zwemdiploma s wordt gegarandeerd. Dat geeft duidelijkheid naar ouders en zwemleerlingen. Ook bij de ontwikkeling van het onderdeel zwemmend redden gaan de partijen nauw samenwerken. Reddingsbrigades die de mogelijkheden hebben om elementair zwemles aan te bieden, gaan vanaf 1 januari 2009 gebruik maken van het Zwem-ABC van het Nationaal Platform Zwembaden NRZ. Deze diplomalijn biedt kwalitatief voldoende basis om mensen verder op te leiden voor de brevetten en functies bij de Reddingsbrigade. Ronald ter Hoeven, directeur van het Nationaal Platform Zwembaden NRZ, is blij met deze uniformering van het elementair zwemmen in Nederland. Uniformering is belangrijk voor de eenduidigheid in vaardigheden, die te maken hebben met zwemveiligheid en toerusting. En door de samenwerking wordt de kwaliteit bevorderd. Directeur Raymond van Mourik van Reddingsbrigade Nederland ziet veel voordelen in de samenwerking: De aansluiting van het elementair zwemmen op cursussen van de Reddingsbrigade wordt landelijk uniform. Verder leren zwemmen en zwemmend redden bij een brigade wordt makkelijker. Ik hoop uiteraard dat veel mensen dat ook gaan doen. De komende maanden werken de partijen de details van de regeling verder uit. Reddingsbrigade Nederland is de landelijke vereniging van 183 aangesloten reddingsbrigades in Nederland. Zij heeft als missie het voorkomen en bestrijden van de verdrinkingsdood. Dit gebeurt door het opleiden van jong en oud in zwemmend en varend redden. Op zee en in recreatiegebieden voert de Reddingsbrigade jaarlijks vele hulpverleningsacties uit. Bij overstromingen kan de reddingsbrigade worden ingezet voor evacuatie en hulpverlening. Reddingsbrigade Nederland heeft circa leden, waarvan actieve vrijwilligers in verschillende vormen van opleiding, hulpverlening en sport. De organisatie is aangesloten bij NOC*NSF, het Oranje Kruis en de wereldreddingsbrigade organisatie International Life Saving (ILS) en de Europese afdeling ILS Europe. 7

8 Het kind of de beweging centraal in het zwemonderwijs? De Nationale Zwemdiploma s staan voor een aantal zwemveiligheids- en toerustingsnormen, dat wil zeggen dat we weten wat een kind kan na het behalen van deze zwemdiploma s. De eindtermen voor de diploma s liggen vast; de weg om te komen tot de eindtermen niet. Er bestaan verschillende visies op de opleidingsweg en methoden van aanleren. Waar komen deze verschillende visies vandaan? En welke invloed hebben deze visies op het zwemonderwijs? We gaan terug naar de jaren 20 van de vorige eeuw. In deze periode werden gymnastiek- en zwemlessen voor een breed publiek toegankelijk. Binnen de zwemlessen zagen we twee stromingen: een stroming die het kind centraal stelt en een stroming die de beweging centraal stelt. Uitvloeisels van dit denken zijn in de zwembadbranche bekend als de Wiessner-methode en de Bongertman-methode. Het zwemmen van nu is een combinatie van beide methoden. Tot nu toe heeft niemand mij als ervaringsdeskundige kunnen duidelijk maken waarom die schoolslag zo n centrale plaats in het onderwijs voor deze kleintjes moet innemen Zienswijzen De Oostenrijker Wiessner ging uit van de natuurlijke beweging van het kind. Hij koppelde de functie van het zwemmen aan de eigenheid van het kind. De vraag die binnen deze zienswijze centraal stond, is hoe kinderen leren zwemmen op een kindvriendelijke manier. Bongertman, een voormalig militair uit Nederland, had het nuttigheidsdenken als uitgangspunt en was gefocust op de beweging. Centraal daarbij stond de beweging, met als basis de schoolslag, die elk kind moest aanleren. Wiessner gebruikte de aanleg van het kind als uitgangspunt. Hierbij was de diepte van het water van belang. Er diende binnen zijn methode water beschikbaar te zijn op knie-, heup- en borstdiepte. We zien dat veel zwembaden nog volgens deze visie gebouwd zijn met verschillende bassins op verschillende diepten. Combinatie Uiteindelijk was het denken in de lijn van Wiessner destijds bepalend bij de bouw van zwembaden, terwijl binnen de zwemlessen werd uitgegaan van de beweging in de lijn van Bongertman. Het denken in de lijn van het kind als uitgangspunt is de afgelopen decennia wel doorontwikkeld binnen het zwemonderwijs. Het is niet de hoofdstroming geworden, maar heeft wel invloed gehad op bijvoorbeeld het watervrij maken van kinderen. De zwemlessen van nu zijn een combinatie van beide methoden. De meest bekende uiting daarvan is de discussie over het gebruik van drijfmiddelen. Binnen de zwembadbranche bestaat een stroming van mensen die van mening zijn dat drijfmiddelen niet passen binnen zwemonderwijs, terwijl aan de andere kant zwempakjes als drijfmiddel binnen de zwemlessen worden gebruikt. Niet goed, niet fout Volgens Ronald ter Hoeven, directeur van het Nationaal Platform Zwembaden NRZ, gaat het niet zozeer om de discussie over welke methode goed is of niet, maar om plezier en veiligheid in het zwembad. De basis voor een levenlang plezier in het zwemmen en in het zwembad wordt al op jonge leeftijd gelegd en meestal tijdens de zwemles. We willen graag dat mensen goede ervaringen hebben in het zwembad. We kennen allemaal de verhalen van de zwemles die bestond uit lange rijen wachtende kinderen, correcties van de badmeester en eindeloos heen en weer zwemmen. Na zulke ervaringen is het maar de vraag of je met het diploma eenmaal op zak nog wel terugkeert in het zwembad. Maar, wij willen als Nationaal Platform Zwembaden NRZ gehoor geven aan de ontwikkelingen in het basisonderwijs en de snel veranderende maatschappij. Meer aandacht voor de focus op het kind is daarbij een logische stap. Plezier Dr. Albert Buisman was de afgelopen 40 jaar als hoofddocent verbonden aan de studierichting pedagogiek van de Universiteit van Utrecht en heeft vele onderzoeken gedaan naar de kindgerichtheid in de jeugdsport. Hij constateerde dat belangrijke zaken voor een kind als je veilig voelen, plezier in sport en bewegen en zelf keuzes maken helaas geen vanzelfsprekendheid zijn in de jeugdsport. Kijkend naar het zwemonderwijs ziet Buisman het ouder-kind zwemmen als een voorbeeld van een kindvriendelijke benadering die de zwembaden de afgelopen jaren een ander imago hebben gegeven. Bij ouder-kind zwemmen zie ik ouders, meestal moeders, op een prettige manier samenzijn met hun kindjes van zeven of acht maanden en soms zijn ze nog jonger. Er zit geen druk achter om direct dingen te leren en dat patroon moet je eigenlijk voortzetten ook als ze ouder worden. Het gaat om het klimaat waarin ouders en kind ontdekken hoeveel plezier het geeft om samen in het water te spelen. Grens bij vier jaar Rond de jaren 50 van de vorige eeuw startten kinderen met ongeveer 8 jaar met zwemles voor het A-diploma. Deze leeftijdsgrens is inmiddels verlaagd tot de leeftijd van 4 of 5 jaar. Dit komt onder andere voort uit de wens van ouders om kinderen zo vroeg mogelijk vertrouwd te maken met water om de kans op verdrinking zo klein mogelijk te maken. Op dit moment is de opleiding voor het Zwem-ABC qua voortbeweging gebaseerd op het aanleren van 8

9 Het blijkt dat kinderen onder de 4 jaar zichzelf in het water kunnen redden zonder eerst de schoolslag aan te leren zwemslagen te beginnen met de enkelvoudige rugslag en de schoolslag. De reden dat kinderen pas vanaf 4 of 5 jaar op zwemles kunnen, is gelegen in het feit dat voor kinderen onder de 4 jaar de beweging van met name de schoolslag te gecompliceerd is voor hun motorische mogelijkheden van dat moment. Mogelijkheden Volgens sportpedagoog Buisman moet men kleuters niet teveel achtervolgen met eindtermen die in een bepaalde periode moeten worden behaald. Die kunnen als molenstenen om de nekjes van de kleintjes hangen, zeker als ze er in hun ontwikkeling nog niet aan toe zijn om een gecompliceerde vaardigheid aan te leren. Ik ben een leek op het gebied van zwemonderwijs, maar ik heb indertijd dit onderwijs bij onze vier kinderen en nu bij zes van onze zeven kleinkinderen kritisch gevolgd. Tot nu toe heeft niemand mij als ervaringsdeskundige kunnen duidelijk maken waarom die schoolslag zo n centrale plaats in het onderwijs voor deze kleintjes moet innemen. Om misverstanden te voorkomen; er kan best in deze ontwikkelingsfase zwemmen worden geleerd. Competentie-theorieën bieden daarvoor goede aangrijpingspunten. Daarbij wordt uitgegaan van wat het kind kan en wat het prettig vindt. Dan krijgt het kind leerstof aangeboden die binnen zijn/haar mogelijkheden liggen, zodat al heel snel voor deze kleintjes succes-ervaringen kunnen worden opgedaan in de vorm van Kijk mij nou, ik kan het. En dat is even goed voor het zelfvertrouwen en het kind is daarmee ook gemotiveerd om weer iets nieuws te leren. Deze manier van denken verdraagt zich moeilijk met klassikaal onderwijs: verschillen in groei, ontwikkeling en motivatie moeten worden gehonoreerd. Omslag in denken Vanuit dit schoolslagdenken kan een kind onder de 4 jaar niet leren zwemmen en wordt niet aangeleerd om zichzelf te redden in het water. Er ontstaat een groeiende behoefte om kinderen onder de 4 jaar wel te leren zichzelf te kunnen redden in het water. Op dit moment wordt binnen de zwembadbranche opnieuw de vraag gesteld welke methode hierbij het beste aansluit. Het blijkt dat kinderen onder de 4 jaar zichzelf in het water kunnen redden zonder eerst de schoolslag aan te leren. Uitgangspunt is om kinderen op een spelende manier dingen aan te reiken. Hiermee zien we dat het denken vanuit het kind en niet vanuit de beweging terugkeert in het zwemonderwijs. Het huidige Zwem-ABC komt hieraan al tegemoet door twee fases: voor- en hoofdtraject. De techniek van het voortbewegen zit met name in het hoofdtraject. In het voortraject komen basiselementen aan de orde, zoals boven komen, op de rug draaien, trappelen naar de kant en uit het water klimmen. In de praktijk blijkt echter dat het voortraject in de verdrukking komt door een te snelle start van het hoofdtraject. Het denken in de lijn van het kind als uitgangspunt is de afgelopen decennia wel doorontwikkeld binnen het zwemonderwijs Communicatie tussen ouders en zwemleraar Albert Buisman ziet een aantal belangrijke kansen in het zich vernieuwende zwemonderwijs. Zwembaden moeten durven kiezen voor een systeem dat vriendelijk is voor de kinderen en bij hun ontwikkelingsmogelijkheden past. Het plezier aan bewegen in het water moet centraal staan. Het zogenaamde watervrij maken van het kind wordt door ouders vaak gezien als een overbodige luxe die extra tijd en dus ook geld kost. Zij willen dat hun kinderen zwemslagen leren, wat in hun ogen de basis is van leren zwemmen. Maar het gaat om veel meer: een kind moet zich in het water weten te redden en moet zich in de ware betekenis vrij en prettig voelen in het water. De zwemdocent moet in staat zijn om hierover in discussie te gaan met de ouders. De communicatie met ouders is belangrijk, want ouders en zwemonderwijzers zijn beide belangenbehartigers van het kind. Dat is wat ze bindt! Nog te vaak mogen de ouders niet aanwezig zijn bij de zwemles. Zij worden dan gezien als tegenstanders, terwijl de ouders juist gezien moeten worden als medestanders. In het basisonderwijs kennen we verschillende vormen van ouderparticipatie, bijvoorbeeld behulpzaam zijn bij het leesonderwijs. Ik zie niet in waarom dit in het zwemonderwijs niet zou kunnen. Geïnteresseerde en betrokken ouders, die beurtelings de zwemleraar assisteren. Een mooie taak voor de managers om het gesprek tussen het personeel en de ouders van deze kleine kinderen te arrangeren en te begeleiden. De collega s moeten voor deze taak worden opgeleid en in de praktijk ook daadwerkelijk worden ondersteund. En er zal ook iets aan de werkomstandigheden van de collega s moeten worden gedaan, maar dat lijkt me sowieso nodig. De taak van de zwemonderwijzer zal er een stuk aardiger op worden, lijkt me. De reden dat kinderen pas vanaf 4 of 5 jaar op zwemles kunnen, is gelegen in het feit dat voor kinderen onder de 4 jaar de beweging van met name de schoolslag te gecompliceerd is voor hun motorische mogelijkheden van dat moment 9

10 Nationaal Platform Zwembaden NRZ op Hyves Tip: gebruik van materiaal bij Zwemvaardigheidsdiploma Snorkelen Sinds kort heeft het Nationaal Platform Zwembaden NRZ een eigen Hyves-pagina waar zwembadmedewerkers, hoofden zwemzaken en zwembadmanagers lid kunnen worden van een online community. Hyves, dat in oktober 2008 meer dan 7,4 miljoen leden telde en dit jaar werd uitgeroepen tot website van het jaar door internetgebruikers, is een gratis Nederlandse profielensite waarin netwerken en vrienden centraal staan. Op een Hyve kunnen leden informatie, bijvoorbeeld in de vorm van filmpjes en foto s, blogs en krabbels, met elkaar delen. Bent u Hyves-member en vindt u het leuk om onze blog te lezen, foto s van evenementen of leuke filmpjes bekijken? Log dan nu in op Hyves, voer de link in in de internetbrowser en klik op lid worden om lid te worden van de Hyve van het Nationaal Platform Zwembaden NRZ. Klanttevredenheidsonderzoek 2008 Het Nationaal Platform Zwembaden NRZ is benieuwd naar de mening van zwembaden, zwemscholen en zwemverenigingen over de producten en diensten die wij aanbieden. Uw mening is voor ons belangrijk en vormt een belangrijke basis voor ons beleid. Heeft u de vragenlijst al ingevuld? Nee? Ga dan naar waar u de vragenlijst vindt. Het klanttevredenheidsonderzoek 2008 kent drie varianten: voor zwembaden, zwemscholen en zwemverenigingen. In het onderzoek wordt gevraagd naar uw mening over onze organisatie en de gastgerichtheid, over communicatie, promotie en acties, over het Nationaal Zwemdiploma, onze evenementen voor managers en zwembadmedewerkers, over onze trainingen, over het Keurmerk Veilig & Schoon, over uw behoefte aan informatie en als laatste stellen we u de vraag: Als ik directeur was van het Nationaal Platform Zwembaden NRZ, dan zou ik... Uw mening is voor ons belangrijk en vormt een belangrijke basis voor ons beleid 10 Bij de exameneisen van het Zwemvaardigheidsdiploma Snorkelen wordt gebruik gemaakt van PVC-buisjes en -bochtjes die onder water in elkaar gezet moeten worden. De PVC-bochtjes die momenteel gebruikt worden, zijn soms zwak en breken snel af. Jo van Schalen, betrokken bij de ontwikkeling van de nieuwe diploma s Snorkelen, geeft advies. Er is eenzelfde type PVC-bochtje met een wanddikte van 5 millimeter in plaats van 2,5 millimeter, die nagenoeg niet stuk te krijgen is. Het betere, dikke type is verkrijgbaar bij installatiebedrijven die werken met drukbestendige waterleidingmaterialen. Het materiaal kan een druk verdragen van 16 bar en is daardoor zo stevig dat het uitstekend geschikt is voor deze doeleinden. Tip: waterschoenen laten rouleren bij afzwemmen Zwem-ABC Vaak zijn de verplichte waterschoenen die kinderen nodig hebben om af te zwemmen voor het Zwem-ABC in de winter niet verkrijgbaar. Bovendien worden de schoenen vaak niet gebruikt buiten de zwemlessen om. Bij Zwembad De Peppel in Ede is daarvoor een oplossing gevonden: er is een box met een voorraad aan waterschoenen voor kinderen die zwemles volgen. De ouders en kinderen kunnen daar de waterschoenen uit halen, die per maat aan elkaar gegespt zijn. De voorraad in Zwembad De Peppel is ontstaan doordat ouders de schoenen in de box leggen als zij de schoenen niet meer gebruiken. Extra aandacht voor erkende zwembaden, zwemverenigingen en zwemscholen Bij het Nationaal Platform Zwembaden NRZ zijn meer dan zwembaden, zwemscholen en zwemverenigingen aangesloten. Dit zijn zwembaden, zwemscholen en verenigingen die mogen opleiden en afzwemmen voor de Nationale Zwemdiploma s. Deze organisaties hebben de erkenning als Erkend Opleidings- en Exameninstituut Nationale Zwemdiploma s en zijn te herkennen aan een jaarlijks uit te geven vignet met daarin het betreffende jaartal. Jaarlijks vindt er een toetsing plaats. De erkenning met het bijbehorende vignet zijn een belangrijk onderscheidend middel naar de consument. Alleen bij organisaties met deze erkenning kan worden afgezwommen voor het Nationaal Zwemdiploma. Het Nationaal Platform Zwembaden NRZ gaat in 2009 deze erkenning extra onder de aandacht brengen bij de consument via free publicity in de media. Ook erkende zwembaden, zwemverenigingen en zwemscholen kunnen de erkenning promoten via de accommodatie en de website. Medio december ontvangen de organisaties die voor 2009 worden erkend, de sticker, promotiemateriaal en tips hoe het Nationaal Zwemdiploma en het leren zwemmen te promoten.

11 Peuters kunnen zichzelf redden in het water De meeste kinderen gaan op zwemles op vier- of vijfjarige leeftijd. Tot die tijd zijn ouders druk in de weer met zwembandjes en vleugels om de kinderen toch zo veilig mogelijk in en bij het water te laten spelen. Terecht dat ouders voorzichtig zijn, want uit onderzoek blijkt dat verdrinking de belangrijkste doodsoorzaak na een ongeval is voor kinderen van 0 tot en met 4 jaar. Vanaf de geboorte tot aan de eerste zwemles ligt er nog braakliggend terrein waar het gaat om de zelfredzaamheid van kinderen in het water. Het Nationaal Platform Zwembaden NRZ is bezig met de ontwikkeling van een voorfase van het Zwem-ABC, waarin kinderen kan worden geleerd te overleven in het water. Omslag in denken Arno Jonkers ziet langzaam een omslag in het denken over zwemonderwijs ontstaan: De statistieken laten ons duidelijk zien dat wij in ons waterrijke land kinderen niet pas na 4 jaar zelfredzaamheid in, op en rond het water kunnen gaan aanleren. Vanuit de pedagogiek is het belangrijk om kinderen spelend te laten leren omgaan met hun omgeving. Wanneer je kinderen Het is hoog tijd dat we een traject gaan ontwikkelen voor kinderen tussen 0 en 4 jaar, vindt Arno Jonkers, als pedagoog verbonden aan het Nationaal Platform Zwembaden NRZ. In andere landen wordt daar al aan gewerkt. Dit bleek ook weer op een internationaal congres dat medio september in Griekenland werd georganiseerd. Het denken over zwemmen moet anders en dat betekent dat zwembaden ook een leertraject voor kinderen jonger dan 4 jaar moeten kunnen aanbieden. Schoolslagdenken Op dit moment is de opleiding voor het Zwem-ABC gebaseerd op het aanleren van zwemslagen, te beginnen met de enkelvoudige rugslag en de schoolslag. De reden dat kinderen pas vanaf 4 of 5 jaar op zwemles kunnen, is gelegen in het feit dat voor kinderen onder de 4 jaar de beweging van met name de schoolslag te gecompliceerd is voor hun motorische mogelijkheden van dat moment. Vanuit dit schoolslagdenken De helft van de verdrinkingsongevallen gebeurt in en om het huis Het denken over zwemmen moet anders en dat betekent dat zwembaden ook een leertraject voor kinderen jonger dan 4 jaar moeten kunnen aanbieden kan een kind onder de 4 jaar niet leren zwemmen en wordt niet aangeleerd om zichzelf te redden in het water. Ongevalscijfers Uit onderzoek van Consument en Veiligheid blijkt dat jaarlijks grofweg een honderdtal kinderen van 0 tot en met 4 jaar op de afdeling spoedeisende hulp van een ziekenhuis worden behandeld als gevolg van een verdrinkingsongeval. De meeste slachtoffers zijn 1 of 2 jaar oud. Jaarlijks worden gemiddeld 78 kinderen van 0 tot en met 4 jaar in het ziekenhuis opgenomen na een verdrinkingsongeval. Het aantal kinderen dat in deze leeftijdscategorie verdrinkt, ligt per jaar gemiddeld op 14, waarmee verdrinking na een ongeval de belangrijkste doodsoorzaak is voor kinderen van 0 tot en met 4 jaar. De helft van de verdrinkingsongevallen gebeurt in en om het huis. spelend dingen aanreikt, kan een kind worden geleerd zichzelf in het water in veiligheid te brengen. Hoewel een kind pas boven de 4 tot 5 jaar motorisch gezien ontwikkeld genoeg is voor het aanleren van de schoolslag, is het wel mogelijk om kinderen onder de 4 jaar te leren zich voort te bewegen in het water en zichzelf te redden. Op dit moment is de opleiding voor het Zwem- ABC gebaseerd op het aanleren van zwemslagen Fasering Het Nationaal Platform Zwembaden NRZ gaat de voorfase van het Zwem-ABC, dat nu nog de werktitel pre-abc heeft, via scholing aanbieden. Wij denken bijvoorbeeld aan een jaarlijks traject van een bepaalde periode, waarin de ouders met het kind naar het zwembad komen. Dan leren we een kind, dat per ongeluk in het water terechtkomt, boven te komen, op de rug te drijven en om hulp te roepen. Daarna wordt het kind geleerd om naar de kant te gaan en zelf uit het water te klimmen. We gaan volop aan de slag met de ontwikkeling van het pre-abc. 11

12 10 jaar Zwem-ABC: evaluatie en terugblik Op 1 oktober 2008 was het exact tien jaar geleden dat het Zwem-ABC officieel als nieuwe leidraad voor elementair zwemmen is ingesteld. Hoe kijkt de zwemonderwijzer terug op de invoering van deze diploma s en wat vindt de lesgever in de praktijk van het Zwem-ABC? Voor ouders zit er waarde vast aan de diploma s van het Zwem-ABC en kinderen van die leeftijd worden door hun ouders gestuurd José van Reen, Fitland Gemert te Gemert: Ik geef al zeven jaar les aan kinderen voor het Zwem-ABC en heb ook de zwemlessen verzorgd aan het begin van de invoering van de eisen die aan de diploma s gesteld worden. Vroeger was het zo dat je met diploma A kon zwemmen, met diploma B was je veiliger en alle diploma s die je daarna haalde waren extra. Met het Zwem-ABC is de basis veel breder. Vroeger was er wel schoolslag en enkelvoudige rugslag en misschien ook wel onder water zwemmen, maar nu moeten kinderen ook kunnen drijven, zij moeten de borstcrawl en rugcrawl kunnen en door het gat zwemmen. Toch vind ik dat de normen die gesteld zijn aan het Zwem-ABC nog wel eens anders worden geïnterpreteerd door aanbieders van zwemles. Het is prettig dat er een pakket ligt aan eisen voor de diploma s, maar het blijft afhankelijk van hoe hoog je de lat legt als lesgever hoe goed het kind uiteindelijk kan zwemmen als hij/zij een diploma heeft gehaald. De kinderen hebben daarom, denk ik, ook minder met het Zwem-ABC zelf dan met de zwemschool waar zij zwemmen. Het is voor kinderen gewoon handig dat zij kunnen zwemmen en zeker ook leuk als zij goed kunnen zwemmen. Voor ouders zit er wel waarde vast aan de diploma s van het Zwem-ABC en kinderen van die leeftijd worden door hun ouders gestuurd. Titeke Postma belicht het Zwem-ABC op een ludieke manier met het boekje Als een vis in het water. Ter gelegenheid van het 10-jarig bestaan van het Zwem-ABC krijgt ieder zwembad en iedere zwemschool en zwemvereniging het verrassende boekje cadeau. In de maand december ligt het boekje in de brievenbus. Voor mij persoonlijk is het Zwem-ABC een zeer complete opleiding die ik kan geven aan kinderen waarna zij gegarandeerd watervrij en veilig zijn Jan van Hardeveld, zwemonderwijzer bij Zwembad De Trits in Baarn: We zijn heel tevreden met het Zwem-ABC. Voor mij persoonlijk is het Zwem-ABC een zeer complete opleiding die ik kan geven aan kinderen, waarna zij gegarandeerd watervrij en veilig zijn. De eisen die gesteld zijn om de diploma s voor het Zwem-ABC te mogen halen, vormen een uitgebreid programma, waarmee in de lessen veel afwisseling mogelijk is, waardoor alle facetten van in het water zijn en gaan aan bod komen. Ik durf de garantie te geven dat een kind dat de opleiding heeft afgerond zich prima kan redden in het water in een zwembad. Ik geef al tien jaar zwemles voor de diploma s A, B en C en ik ben zelfs betrokken geweest bij de proef voordat de nieuwe zwemdiploma s er waren. Op het ogenblik is de BREZ een prima handvat om kinderen op te leiden, al zijn er altijd verbeterpunten. 12