Tekst: Michel Grobbe Fotografie: Michel Grobbe & Jeroen Kloppenburg Grafische vormgeving: Jeroen Kloppenburg

Transcriptie

1

2 Tekst: Michel Grobbe Fotografie: Michel Grobbe & Jeroen Kloppenburg Grafische vormgeving: Jeroen Kloppenburg ISBN Weylin Tracking Eerste druk, september 2017

3 weylin veldgids spoorvolgen

4 inhoud voorwoord 3 termen 4 start met spoorvolgen en -lezen 8 gebruik trackingstick 10 actie-indicatoren 11 richtingsindicatoren 13 spoorpatronen 15 activiteitsindicatoren 17 fauna-indicatoren 20 hoe oud is het spoor? 21 spoorvolgtips 24 gouden regels en etiquette 26 spoor terugvinden 28 algemene spoorkenmerken 29 sleutelindicatoren 34 bladeren en takken 34 vegetatie 36 naaldbodem 38 gras 40 zand 42 grond en stenen 44 sneeuw, dauw en rijp 46 ken je dier! 48 dankwoord 49 Bijlagen: geraadpleegde literatuur 50 spoorregistratieformulier 51 2

5 voorwoord Al een tijdje volgde ik het spoor van een ree. Ik was nog nooit in dit gebied geweest. Het spoor begon op het zandpad, ging over in beukenblaadjes en via een mostapijt weer over in een met naalden bezaaid stukje dennenbos om vervolgens te eindigen bij een fietspad. Na even opnieuw de tijd te nemen om te wennen aan de nieuwe ondergrond, kwam het weer in zicht en kon ik het spoor weer oppakken; zandkorreltjes op vaste pasafstand wezen de weg en ik was weer op t spoor. Na schuin overgestoken te zijn werden zelfs zijn prenten weer zichtbaar. Het spoor werd verser en ik begon mijn tempo aan te passen; alles gaat dan over in standje zeer langzaam. Mijn zintuigen op scherp en ja hoor, een bewegend oor verraadde zijn aanwezigheid. Op zo n 25 meter afstand lag hij rustig te herkauwen. Na een paar minuten te hebben genoten bewoog ik mij langzaam weer terug en nam zonder hem te verstoren afscheid van het moment. Spoorvolgen is voor mij de ultieme ontspanning. Je bent in het hier en nu, volledig geconcentreerd. Je neemt je omgeving met al je zintuigen waar. Je treedt in het spoor van een ander, je leert hem of haar persoonlijk kennen, zijn/haar gewoontes, voorkeuren en gedragspatronen worden steeds duidelijker. Je maakt tijdens het spoorvolgen bewuster deel uit van je omgeving en uiteindelijk krijg je een inkijk in een, voor anderen, vaak verborgen wereld. Deze veldgids geeft een aanzet tot het waarnemen, herkennen en volgen van sporen en borduurt daarmee voort op de Weylin Veldgids Loopsporen die de prenten van de meest voorkomende diersoorten in Nederland behandelt. Deze gids is niet volledig en beoogt dit ook niet te zijn. De interpretatie van de lezer bepaalt de waarde. Wordt de tekst anders begrepen dan de schrijver heeft beoogd, bedenk dan dat we nooit zijn uitgeleerd! Michel Grobbe, 21 mei

6 termen Staan alle vier de prenten in de zelfde prenthoek ten opzichte van het spoor, dan kan dat je wat vertellen over het geslacht van het dier. Bij edelherten bijvoorbeeld heeft het hert een positieve prenthoek en de Hinde vaak een neutrale. Zekerheid krijg je alleen door alle meetgegevens te analyseren en het spoor te volgen. Wat vertelt spreiding je? Spreiding vertelt je iets over de snelheid van voortbewegen; hoe harder een dier loopt, hoe smaller de spreiding. Maar spreiding kan ook een indicatie geven van geslacht, mits gemeten in stap. Bij edelherten bijvoorbeeld heeft een volwassen hert een bredere spreiding dan een Hinde. Wat vertelt prentpaar je? Prenten van linksvoor en linksachter of rechtsvoor en rechtsachter vormen een prentpaar. Dit hoeft niet per se een dubbelprent te zijn. Prentparen vertellen iets over de snelheid van voortbewegen en kunnen aanwijzingen opleveren over de leeftijd van dieren. Jonge dieren stappen vaak over (voorpoot voorbij de achterpoot in stap) en oude dieren blijven vaak achter (voorpoot achter de achterpoot in stap). Daarnaast kan een prentpaar iets zeggen over de kijkrichting van een dier. Prentpaar van een mannelijk edelhert. 6

7 richtingsindicatoren Net als actie-indicatoren ontstaan richtingsindicatoren door beweging van het lichaam van het dier. Daar waar actie-indicatoren snelheid aangeven, geven richtingsindicatoren een beeld van de richting. Beweegt het dier naar links dan kijkt het normaal gesproken eerst naar links en dat zie je terug in de volgende richtingsindicatoren op een vlakke bodem. Voor rechts afslaan of kijken geldt het omgekeerde. Dieren die af gaan slaan laten dat door hun richtingsindicatoren en verandering van paslente (kortere paslengte in de richting van de bocht) zien. 13

8 Zelf gebruik ik voor het indexeren een trackingstick waar ik bovenop een reeënhoef heb bevestigd. Deze druk ik naast een prent van het te volgen spoor zodat ik de twee kan vergelijken.

9 spoor terugvinden 1. Keer terug naar je laatst met zekerheid bekende spoor. 2. Kijk of er spoorvallen zijn in de spoorrichting (plekken waar sporen goed te zien zijn, bijvoorbeeld modder/ zand etc.) en check deze. 3. Begin met het gebruik van je trackingstick in de primaire en secundaire zoekgebieden. 4. Voer een Initiële verkenning uit op de aangegeven lijnen van de driehoek of op zichtbare wildwissels; loop deze 4 tot 5 m af en kijk of je aanwijzingen vindt. 5. Ga spoorsnijden: loop ca. 10 meter terug en maak een 360 gradenboog rondom je laatst bekende prent en zoek naar aanwijzingen. 6. Niets gevonden, begin weer met punt 3 en probeer het opnieuw. In 80 % van de gevallen vind je op deze wijze het spoor terug. 28

10 De Veldgids Spoorvolgen is een compacte en handzame gids en bevat de voornaamste technieken en spoortekens in woord en beeld. Met deze gids in de hand leer je het spoor te lezen en te volgen. De Weylin Veldgidsen-serie is een uitgave van Weylin Tracking, specialist in diersporen. Eerder verscheen in deze reeks de Weylin Veldgids Loopsporen. Een gids met de voornaamste prenten en gangen (spoorpatronen) van zoogdieren, vogels, amfibieën en ongewervelden van Nederland.