Administratieve entiteit EEKLO Stad EEKLO Kloosterkerk van de voorm. paters Minderbroeders ("Paterskerk"), Markt 27

Transcriptie

1 VLAAMSE OVERHEID inventarisatie van het onroerend erfgoed : ORGELS Provincie Oost-Vlaanderen Arrondissement Eeklo Administratieve entiteit EEKLO Stad EEKLO Kloosterkerk van de voorm. paters Minderbroeders ("Paterskerk"), Markt 27 KERK Een eerste recollettenklooster werd opgericht in Eeklo in 1664 op de plaats van het oude convent van de grauwzusters van O.-L.-Vrouw Ten Doorn (Zuidmoerstraat) en werd afgeschaft tijdens de Franse overheersing in In 1820 werden deze gebouwen gekocht door kanunnik Triest voor een nieuw klooster van zijn Zusters van Liefde; dit groeide uit tot het huidige Instituut O.-L.-Vrouw Ten Doorn. In 1866 kwamen drie minderbroeders (uit Gent) terug naar Eeklo in een huis dat hen ter beschikking gesteld was aan de Markt. Een neogotische kerk, aangevat in 1866, werd ingezegend in Begin 1897 werd gestart met de bouw van een nieuw klooster achter de kerk. In december 1972 werd de kerktoren afgebroken (achthoekige toren onder hoge naaldspits, boven de eerste travee). Sinds 1975 is het centrum voor bijzondere jeugdzorg en opleidingscentrum De Waai (Salesianen van Don Bosco) in het voormalig klooster gevestigd (Zuidmoerstraat). In 1986 verlieten de minderbroeders Eeklo. De kerk kwam in 1986 onder leiding van de paters Salesianen en in 2002 werd ze overgedragen aan de vzw Paterskerk die het gebouw wil restaureren en herbestemmen voor sociaalculturele activiteiten. De balustrade van het doksaal is gemaakt door K. Smitz, Zie ook De kerk is beschermd als monument, KB 7.XII ORGEL Auteur instrument : P.A. Van Dinter (Maaseik) Bouwjaar : Herstelling en plaatsing electro-ventilator : J. Anneessens (Menen), 1927; uit de briefwisseling (cfr. Archivalia) blijkt dat Anneessens al van vóór de Eerste Wereldoorlog het orgel in onderhoud had Wijzigingen & pneumatisering : V. van de Loo (Rotselaar), in of kort na 1934

2 INSTRUMENT Dispositie 24 tuimel-schakelaars op een horizontale rij boven het klavier : I. Groot Orgel 01 Montre 8 02 Bourdon Bourdon 8 04 Viola 8 05 Prestant 4 06 Flute 4 07 Doublette 2 08 Fourniture 09 Trompette 8 10 Clairon 4 11 Cornet II Reciet 12 Salicional 8 13 Voix Celeste 8 14 Bourdon 8 15 Flûte Harm Dolce 4 17 Flute 4 18 Basson Hautbois 8 19 Tremolo Pedaal 20 Sousbasse Flute 8 22 Violoncelle 8 Accouplements 23 Hoog oct. groot orgel 24 Hoog oct. Reciet druktoetsen onder het klavier : P. F. T. Opl. voetbediend (pedalen) : Groot Org. aan Ped. Reciet aan Ped. Reciet aan Groot Org. Expression (zweltrede) manuaalomvang : C g 3 pedaalomvang : C d 1 Klaviatuur - de klaviatuur was oorspronkelijk ingebouwd aan de lange zijde van de hoofdwerkkast (de organist had het W-raam aan zijn linkerzijde) - door V. van de Loo werd een vrijstaande speeltafel geplaatst in het midden van het doksaal; de registers zijn tuimelschakelaars, op een horizontale rij boven het klavier, met ingewerkt porceleinen naam-medaillon: wit voor Gr.Org., geel voor Reciet en roze voor Pedaal; aan linkerzijde een naamplaatje: Pijpwerk Victor Van de Loo en Zoon Kerkorgels Rotselaer (Leuven) + fronten - het front van het Gr.org. bevat het groot octaaf van de

3 Montre 8 - in het front van het Reciet staan geen pijpen (origineel?), het is nu gevuld met de luikjes van de zwelkas + binnenpijpwerk door de desastreuze toestand van het pijpwerk (verwijderde en her en der verspreide pijpen, gekraakte of omgevallen pijpcorpora etc., alsook mislukt oplapwerk door kloosterlingen kort voor hun vertrek) is een accurate inventarisatie niet mogelijk zonder demontage Groot Orgel* (rechtse orgelkast, gezien van uit de kerk) Cornet : op 2 verhoogde banken (c- en c#-kant), staan boven het uiteinde van de discanten van de gedeelde hoofdwerklade; in origine 5 koren, het tertskoor is verdwenen; 8'-koor = gedekt, behalve de 8 kleinste die opden conische pijpen zijn Montre 8 : groot octaaf in het front; de rest op de lade Viola 8 : in de bas zijn later schuingeplaatste kastenbaarden toegevoegd (slordig soldeerwerk) Bourdon 16 : mogelijks gecombineerd met Bourdon 8; de grootste pijpen (hout) staan op een bank tegen de zijmuur Bourdon 8 : bas (bank én pijpen) is nu weggenomen; verder metalen gedekten met hoed, het hoogste octaaf zijn conische open pijpen; tegen de zijwanden van de kast staan (op hun kop) een aantal fraaie eiken gedekten, die afkomstig moeten zijn van deze Bourdon 8' Prestant 4 : op de lade Flûte 4 : zelfde makelij als Bourdons 16 & 8; het hoogste octaaf zijn conische open pijpen Doublette 2 : - Fourniture : 3 koren; op C : 1 1 /3' + 1' + 2 /3' Trompette 8 : - Clairon 4 : in unit met de Trompet 8? Op de laatste pijpstok heeft in origine een ander tongwerk gestaan (Euphone?); hier is thans een nieuw pijprooster waarin een aantal metalen gedekten staan (van Bourdon 16?) *In een brief van 1934 (cfr. Archivalia) aan orgelbouwer Anneessens vermeldt pater gardiaan de toenmalige dispositie van het orgel; daaruit blijkt dat deze (originele?) dispositie naderhand door Van de Loo niet gewijzigd werd. Reciet* (linkse orgelkast, gezien vanuit de kerk; deze kast bevat ook het Pedaal) Flûte Harmonique 8 : staat dicht bij de zwelluiken die het front opvullen Bourdon 8 : bas in hout, verder metalen gedekten met hoed, in het hoogste octaaf conische open pijpen Salicional 8 : - Flûte 4 : open fluit, cylindrisch

4 Dolce 4 : in de discant spitse corpora Voix Céleste 8 : nieuw, in spotted metaal Basson-Hautbois : - *Volgens het Anneessens-archief (cfr. Archivalia) had het Reciet reeds in 1927 deze (originele?) dispositie; ze werd dus door Van de Loo niet gewijzigd (alleen was de Basson-Hautbois voordien gedeeld in bas & sup.) Pedaal Alle houten pijpen zijn ingestreken met bolus-verf. Sousbasse & Flute : alles in grenenhout; wellicht origineel Violoncelle 8 : in origine stond op deze pijpstok een ander spel; het pijprooster is deels nieuw; groot octaaf in hout (origineel?) de rest is nieuw in spotted metaal Windladen - originele sleepladen (ook voor het pedaal), maar aangepast aan pneumatische tractuur; de ijzeren armen van de registerslepen worden thans door pneumatische balgen bediend (Van de Loo) - opstelling in de hoofdwerkkast : vooraan (achter het brede front) de windlade, daarachter een stemgang, achteraan (tegen de zijmuur) een grote bank met de houten pijpen - opstelling in de Reciet-kast : vooraan de windlade, daarachter een (zeer nauwe) stemgang, en achteraan (tegen de zijmuur) de pedaallade; hier staan ook tegen de W-muur (raam) nog grote houten pijpen op een bank - het is niet zeker dat de pedaallade zich in origine in deze kast bevond; misschien is ze later hier geplaatst (vandaar de zeer smalle stemgang) Tractuur - in origine integraal mechanisch, vervangen door pneumatisch stelsel, met behoud van de originele windladen Windvoorziening - grote magazijnbalg, op een zijdoksaal, niet in een balgenkas; mogelijks origineel - electro-motor en ventilator Meidinger, van 1927 ORGELKAST - twee symmetrische kasten, in een ietwat Engels aandoende neogotische stijl; de kasten hebben slechts twee zijden, de andere twee zijden worden gevormd door de zij- en gevelmuur; de wanden zijn in eik, de daken in grenenhout - in de Gr.Org.-kast zijn alle panelen a.h.w. uitneembaar, bevestigd met kleine blokjesvormige wervels (die echter vastgespijkerd zijn); de binnenwand van de Reciet-kast is helemaal beslagen met grenen planchetten, dit geschiedde mogelijks in 1934

5 (in dat jaar schreef orgelbouwer Anneessens aan pater gardiaan "De muur waartegen sommige pijpen van Sousbasse 16 komen, zou ik U aanraden te bekleeden met hout of iets anders, om de vochtigheid te vermijden, [...]" - het meubel van het Gr.Org. is geschonden door het uitzagen van enkele panelen (de openingen zijn nu gevuld door raamwerk met muggengaas, zogezegd voor een betere uitklinkmogelijkheid) - de halfronde opening in het prospect van het reciet bevatte wellicht (houten?) sierpijpen, thans is de opening gevuld met vertikale lamellen (zwelkas) HUIDIGE TOESTAND - in verval - waarschijnlijk reeds van vóór het vertrek der Minderbroeders onbespeelbaar data onderzoek : okt & aug ARCHIVALIA Bedrijfsarchief van orgelbouwer J. Anneessens ( ), Benedictinessenstraat, Menen. (Archiefmappen ons ter inzage gegeven door dhr. P. Andriessen, huidig zaakvoerder.) In de map Eecloo Minderbroeders zijn volgende documenten aanwezig : 1) s.d. [zit dit document chronologisch op de juiste plaats?] - naamkaartje van overste pater Azarie Que le Seigneur vous donne la paix! Monsieur Anneessens, P. Gardien des Frères=Mineurs, peut vous recevoir dès le 15 Juin pour faire les travaux indiqués aux orgues de notre église En attendant, monsieur, je vous présente mes respects Père Azarie Gardien Eecloo 2) s.d. (door Anneessens bijgeschreven "1919") - naamkaartje van P. Gardiaan der Minderbroeders, aansluitend bijgeschreven: zal U verwachten om den orgel te stemmen. Van Mei is er belet. Eerbiedige groeten P. Medardus. 3) brief van organist pater Cyprien aan

6 J. Anneessens Monsieur, Pourriez-vous venir accorder ou régler les orgues, du Couvent des Pères Franciscains à Eecloo? Nous voudrions en même temps parler de la question abandonnée par suite de la guerre, d'arranger à nouveau notre instrument. Pourriez-vous venir dans le courant de la semaine prochaine? car les orgues ont absolument besoin d'être accordées au plus vite. Agréez, Monsieur, mes salutations distingues Eecloo le 15 octobre 1919 pour le Supérieur P. Cyprien Organiste de l'eglise des Pères Franciscains 4) brief van pater Cyprianus aan Anneessens Mynheer Anneessens, Eindelijk is het er van gekomen, dat wij onze orgel kunnen laten maken. Wees dus zoo goed van zoohaast mogelijk tot ons te komen en een nieuwen devis op te maken. Er is nogal veel aan te doen: 1) kuischen, opnieuw harmoniseeren, enz. 2) vele zaken nazien 3) blaasbalg repareeren... By ons kan het werkvolk logeeren en eten... In de hoop van u binnen kort te mogen ontvangen groeten wij U eerbiedig. In naam van Pater Oversten P. Cyprianus Organiste. Minderbroedersklooster Markt Eecloo. 5) bestek voor herstelling van het orgel door J. Anneessens (1 door beide partijen ondertekend origineel en 2 doorslagen) Kerk der Eerweerde Paters Minderbroeders EECLOO. -:-:-:-:-:-:-:- Bestek voor het herstellen van het orgel der kerk der Eerw. Paters Minderbroeders te Eecloo. Tusschen Eerweerde Pater Overste, eenerzijds; en Jules Anneessens, orgelmaker te Meenen, anderzijds; is overeengekomen als volgt: 1/ Al de pijpen zullen uitgenomen, gekuischt en vermaakt worden.- 2/ Al de spelen zullen opnieuw geregeld en gestemd worden.- 3/ De blaasbalg zal met nieuw leder vermaakt worden.- 4/ Gansch de mekaniek zal opnieuw geregeld worden en ergegarnierd met nieuwe feutre om het gerucht te vermijden.-

7 5/ De plancher over de mekaniek van de Recit zal verlaagd worden, zooveel de mekaniek het toelaat.- 6/ Al de onkosten zijn ten laste van den orgelmaker, uitgenomen: licht, vuur voor het verwarmen van lijmpot, kost en inwoon, een blazer gedurende het stemmen en regelen van mekaniek, ofwel het gebruik van electrieken ventilator.- 7/ Prijs voor bovenbeschreven werk: DRIJ DUIZEND frank.- Gedaan in dubbel te Meenen, den 18 Maart Zeer Eerweerde Pater Overste Den orgelmaker. P. Nivardus Verhoeven Jules Anneessens Overste. [door Anneessens in potlood bijgeschreven :] orgel ventilator fr 'T werk en plaatsen van ventilator is voltrokken op hieraan vastgehecht: factuur en verzendingsbericht van firma G. Meidinger (CH - Basel) voor 1 electro-motor (op drijfkracht, 1430 toeren) en 1 ventilator 6) brief van pater overste N. Verhoeven aan J. Anneessens Mijnheer, Hieringesloten heb ik de eer U het geteekend contract te zenden. Het spijt mij grootelijks dat de geldelijke moeilijkheden mij in de onmogelijkheid stellen voor 't oogenblik den electrischen ventilator te bestellen. Toch blijft het niet definitief uitgesloten. 'k Zal onzen Pater Provinciaal, bij gelegenheid, raadplegen. We verwachten u dus zoo haast mogelijk voor de herstelling van het orgel. Intusschen bied ik U, Mijnheer, de uitdrukking mijner hoogachtende gevoelens. P. Nivardus Verhoeven Gardiaan 7) prentkaart van pater Cyprianus aan Anneessens Waarde Heer Anneessens, Wanneer gaat gij komen om onze orgel te maken? Komt zoo haast mogelijk, want wij zijn toch zoo slecht gesteld Eerbiedige groeten in naam van Pater Oversten P. Cyprianus. 8) brief (doorslag) van Anneessens aan pater Cyprianus Daar ik nog opslag verwacht op alle materialen, heb ik een zeker getal ventilators gekocht en daardoor zal ieder mij

8 ongeveer 200 frank beterkoop komen; moest Zeer Eerweerde Pater Overste beslissen er nu een te plaatsen, hij zou van dien afslag kunnen genieten; daarbij nog 100 frank ingeval de mannen hem kunnen plaatsen terwijl zij het ander werk doen = 300 frank. Gedurende de werken zal men zeker 3 weken lang een blazer noodig hebben? Het ware dus veel pratieker kon men reeds den ventilator gebruiken. Aanveerd, Eerweerde Pater, mijne eerbiedige groeten. 9) prentkaart van pater Cyprianus aan Anneessens Waarde Heer, Het is goed, gij kunt de ventilator plaatsen aan de laatste voorwaarden Wij verwachten uw werkvolk. met eerbiedige groeten P. Cyprianus 10) s.d. [door Anneessens bijgeschreven "Reçu "] - prentkaart van pater Cyprianus aan Anneessens Beste Heer Anneessens Wanneer mogen wij U verwachten om de werken af te maken? tothiertoe zyn wij zeer tevrede kom dan spoedig a.u.b. Beste groeten P. Cyprianus. 11) s.d. (vermoedelijk aug. 1927) - brief van pater Cyprianus aan Anneessens Beste Heer Anneessens ziehier wat ik gaarne zou voorstellen. Op het klein orgel staat een halven "Hautbois" en een halven "Basson". Ik zag deze liever verdwijnen en vervangen door "een" ander register, indien gij Basson en Hautbois wilt overnemen en iets anders in de plaats stellen, zonder onkosten voor U en zonder onkosten voor ons. Georges zegt dat gemakkelyk een ander register spel kan geplaatst worden als dit niet te dik is van taille. Op t klein orgel staan 1) voix céleste, 2) dolce; 3) bourdon 8 p; 4) flute harmonique 8; 5) en flûte 4 en 6) salicionale. Of anders in plaats van dit nieuwe spel 'n tremolo plaatsen, wat volgens Georges heel gemakkelijk te doen is b.v. in tubelaire!! Er ligt 'n anti-secousse, zonder soupape, die werkt op den récit. De klepkas is in 2 verdeeld, bij gevolg zou er een buis moeten gelegd worden die de 2 buizen in verbinding brengt, voor den tremolo [hier een eenvoudig schetsje] Myn Beste Heer Anneessens, wy zyn ten uiterste tevrede van Georges en Gaston, ze werken van den morgen tot den avond, zonder ophouden, maar ze zullen deze week niet klaar zyn met

9 hun werk. Gelief dan Gaston hier nog te laten om Georges te helpen, alleen kan hy het niet gedaan krygen Ik hoop dat gy ons begrypt en alles op zyn beste zult kunnen schikken. De komplimenten van uwe 2 sloebers en van Uwen genegen P. Cyprianus. 12) brief & factuur met zegels (doorslagen) van Anneessens aan pater overste Zeer Eerwaarde Pater Overste, Ik heb de eer U hierbij de rekening te zenden voor het gedane werk alsook voor het leveren en plaatsen van den electrieken ventilator. Ik ben zoo vrij U te vragen het bedrag ervan te wille storten op mijne postcheckrekening N Het stortingsbewijs kan dienen als ontvangstbewijs. Waarschijnlijk hebt gij reeds vernomen dat Eerweerde Pater Guido, over het werk tevreden is. Altijd ten uwen dienste, bid ik U, Zeer Eerweerde Pater, mijne eerbiedige groeten te willen aanveerden. P.S. Mag ik U vragen de goedheid te hebben eens aan Eerw. Pater Guido te vragen dat hij mij zou willen het adres zenden van het boekje waarover wij gesproken hebben. Schuldig Zeer Eerweerde Pater Nivardus, Overste, Paters Minderbroeders te Eecloo; aan Jules Anneessens, orgelmaker te Meenen; voor herstellingswerken gedaan aan het orgel, de som van Fr [hierop 4 takszegels die d.m.v. datum " " & handtekening ontwaard zijn] Ik zeg Zes duizend drij honderd frank. 13) s.d. (poststempel 29.III.1928) - prentkaart van pater Cyprianus aan Anneessens Beste Heer Anneessens, Gelieve zoohaast mogelijk het orgel te komen stemmen en regelen. Beste groeten. P. Cyprianus Minderbroedersklooster Eecloo 14) naamkaartje van "Pater Quirinus Jacquens - Minderbroeder" aan Anneessens Geachte Heer, Gelief zoohaast mogelijk één uwer werklieden te zenden om ons orgel te stemmen, dat U verleden jaar heelemaal hebt nagezien. 't Zijn niet alleen de tongspelen; ook de rest laat veel te wenschen over.

10 Aanvaard, beste Heer, de uitdrukking onzer oprechte achting. Voor P. Gardiaan, - 15) brief van pater gardiaan Vigilius De Bock aan J. Anneessens Mijnheer, Ik heb in de archieven van het klooster gezien dat gij over enkele jaren het orgel onzer kloosterkerk in orde hebt gebracht. Dit jaar (ik ben hier sinds een jaar overste) is er aan den orgel niets gedaan geweest; hij zou moeten gestemd, en hier en daar wat pijpen in orde gebracht worden die niet meer spreken. Wanneer mag ik daar iemand voor verwachten - best ware deze week nog, of begin toekomende week. Hoogachtend f Vigilius De Bock Minderbroedersklooster Eekloo 16) s.d. (door Anneessens bijgeschreven "Reçu ") - naamkaartje van pater gardiaan aan Anneessens Mijnheer, Mag ik U vragen deze week onze orgel te komen stemmen, zooals U in 't begin van 't jaar hebt gedaan - welken dag verkiest gij of past het U? Toekomende week zijn er oefeningen in de kerk, dan zal het moeilijk gaan. Ik heb tot nu gewacht, omdat de chauffage voor 't eerste jaar in de kerk ligt, en de temperatuur thans op haar vast punt schijnt te zijn. Dat heeft natuurlijk invloed gehad op het mecanisme van 't klavier. Ik verwacht spoedig een antwoordje. f Vigilius De Bock 17) brief (doorslag) van Anneessens aan de pater gardiaan Zeer Eerweerde Pater Gardiaan, Vervolg aan ons onderhoud van Donderdag heb ik de eer U hierbij de bestekken te zenden. De prijs is voor materialen van allereerste hoedanigheid en werk in de beste voorwaarden uitgevoerd, waarover men gerust mag zijn eens voltrokken. De muur waartegen sommige pijpen van Sousbasse 16 komen, zou ik U aanraden te bekleeden met hout of iets anders, om de vochtigheid te vermijden, dit is niet voorzien in den prijs; doch indien U de noodige materialen geeft zullen mijne mannen het werk verrichten zonder kosten voor U. Ik geef den prijs niet voor een registertrekking in pneumatiek, omdat die kosten te groot zouden zijn voor uw orgel. Ik geef den prijs voor het veranderen van mekaniek in

11 pneumatiek voor gansch het orgel; dit kan ook op 10 verschillige manieren gedaan worden; ik stel het beste voor, het vraagt het meeste werk dus is kostelijker maar ook het duurzaamste. Indien U enkel het eerste voorstel aanveerdt, zal ik de harmonisatie der spelen verbeteren, voor zoveel de pijpen het zullen toelaten. Indien de 2 voorstellen mogen samen uitgevoerd worden zou ik een vermindering van prijs toestaan van frank op de totale som. In de hoop een gunstig antwoord te zullen ontvangen bied ik U, Zeer Eerweerde Pater Gardiaan, de uitdrukking mijner eerbiedige gevoelens bijgevoegd : 2 bestekken (voorstellen) [vermits deze voorstellen niet uitgevoerd zijn, worden ze hier niet in extenso overgenomen] - voorstel 1 dit voorstel omvatte o.m. algeheel nazicht, groot octaaf van Violoncelle vervangen door zinken pijpen, vervangen van Sousbasse 16 door een nieuwe, nieuwe lade voor deze Soubasse; prijs fr., 5 jaar waarborg - voorstel 2 "Veranderen van Mekaniek stelsel in pneumatiek stelsel"; prijs fr., 5 jaar waarborg 18) brief (doorslag) van Anneessens aan de pater gardiaan Zeer Eerweerde Pater Gardiaan, Ik heb de eer U hiermede te bevestigen hetgeen ik U Zaterdag laatst zegde, t.w. dat ik voor frank de volledige pneumatieke trekking zal bijvoegen. Ik vertrek morgen op reis tot Zaterdag avond. Gelief, Zeer Eerweerde Pater Gardiaan, mijne eerbiedige groeten te aanveerden. 19) brief van pater gardiaan (Vigilius De Bock) aan J. Anneessens Mijnheer, Ziehier de samenstelling van het orgel : I Groot Klavier : Montre 8 Bourdon 8 Flûte 4 Fourniture Trompette sup. Bourdon 16 Prestant 4 Gamba 8 Cornette Clairon Trompette bas Doublette 2 II Reciet Voix cél. Dolce 4 Bourdon 8 Flûte 8 Salicional 8 Flûte 4 Hautbois Basson. III Pedaal Basse 8 Violoncelle 8 Sousbasse 16. Ik ben maar gisteren tehuis gekomen, dat zal U uitleggen waarom mijn antwoord U slechts vandaag geworden is. Beste groeten

12 f Vigilius ofm [door Anneessens onderaan in potlood bijgeschreven:] Trekking 8 niet f min indien de 2 voorstellen 20) brief van pater gardiaan aan Anneessens Mijnheer, Ik heb uwe kaarten bij mijne tehuiskomst vandaag gevonden. Sedert ons laatste onderhoud is het volgende er tusschengekomen: zooals ik U verzekerd had, ging ik Uw voorstel aan onze Overheid voorleggen. Zij hebben mij gewezen op een orgelmaker die voor onze kloosters reeds meerdere groote werken heeft uitgevoerd, en thans nog bezig is. Hij heeft dan veertien dagen geleden een ontwerp ingediend, dat nog grootere veranderingen en verbeteringen voorziet, die hij ook op meer dan een onzer kerkorgels tot de grootste voldoening heeft ingebracht, waarbij de prijs heel wat lager staat - en dat ontwerp is nu van hoogerhand goedgekeurd. Ik moet er bijvoegen dat hij speciaal voor onze kerken mag werken; daardoor natuurlijk zijn lagere prijzen - Wanneer ik met U in onderhandeling trad, kende ik hoegenaamd noch dien heer, noch zijne werkvoorwaarden; 't is met Uw ontwerp in te dienen dat men er mij op gewezen heeft. Ik wil U dat in alle rechtzinnigheid en openhartigheid bekennen, om U dan ook alle onnoodige onkosten van vervoer te sparen. Ik hoop dat we even goede vrienden blijven, en U zijt natuurlijk altijd welkom in het klooster. Met de meeste hoogachting f Vigilius. ofm 21) postkaart van gardiaan pater Nivardus aan Anneessens Mijnheer, We zullen u verwachten om ook ons orgel te komen stemmen, bij uwe omreis. Met eerbiedige groeten P. Nivardus Gardiaan der Minderbroeders 22) prentkaart van gardiaan pater Nivardus aan Anneessens Mijnheer, Onze Pater orgelist klaagt geweldig over de ontstemming van ons orgel. Wees zo goed nog eens alles in orde te brengen. De vochtigheid zal wel 't een en 't ander ontredderd hebben. Eerbiedige groeten. P. Nivardus Gardiaan PP. Minderbroeders Eekloo.

13 BIBLIOGRAFIE A. Verschuere, De Minderbroeders te Eekloo, , Mechelen, J. Baetens : Minderbroederskloosters in de Zuidelijke Nederlanden, Eeklo, in 'Franciscana', XXXVIII, 1983, blz F. Pille : Lezen in een kloosterkroniek, het heropgerichte klooster der paters Recollecten (3, 4, 5, 6), in 'De Eeklose Dobbelgebakkene', XV, 2006 (1, 2, 3, 4), blz , 81-91, , blz : VERDERE INRICHTING Het wegvallen van de grote weldoener [i.e. Karel Stroo, ] betekende een flinke klap voor de paters, want aan de uitrusting van kerk en klooster moest nog heel wat gebeuren. Gelukkig werd zijn werk overgenomen door de Eeklose gelovigen, die keer op keer giften bij elkaar brachten. Voor de toen nog talrijke gezongen diensten was een orgel eigenlijk onmisbaar, maar wegens de prijs hadden de paters de aankoop nog niet ernstig overwogen. Toen een actie onder de burgerij het bedrag al snel bij elkaar bracht, kregen P. Van Dinter & Zoon, orgelbouwers in Maaseik, de opdracht een orgel in twee delen te ontwerpen. De registers waren vastgelegd door de Eeklose toonkundige Honoré Spittael. Op Kerstmis 1872 leverde de firma het bestek en de prijsofferte in: frank voor de instrumenten en nog 650 fr. bijkomende kosten. Van Dinter kreeg de opdracht toegewezen. Aan het groot orgel werkte hij van 12 februari tot 4 november 1873, dag van de installatie. Na goedkeuring door organist Van Reysschoot van de Gentse St.-Niklaaskerk werd de eerste factuur, frank, vereffend. Hoewel het zogenaamde tweede klavier minder omvangrijk was, het kostte "maar" fr., duurde het toch iets meer dan twee jaar eer het volledige orgel kon worden gekeurd en ingespeeld. Dat gebeurde op 15 november 1875 door de al genoemde Van Reysschoot, onder het toeziende oog van drie andere specialisten: Jules de Lodder (Tielt), Jan Van Damme (St.-Laureins) en E. Temmerman van de Eeklose parochiekerk.

14 ICONOGRAFIE 1. Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (Brussel), afd. fototheek : nihil 2. foto's Agentschap Onroerend Erfgoed, okt & aug de orgelkasten vanuit de kerk gezien - Cornet (zijde van het W-raam) / pijpwerk van het hoofdwerk in ontredderde staat - pijpwerk Reciet / pijpwerk Pedaal - Reciet : sabels van de registerslepen, bediend door pneumatische motors / speeltafel van Van de Loo, 1934

15

16

17

18