Gemeente Delft. Geachte leden van de gemeenteraad,

Transcriptie

1 Ruimte hm Gemeente Delft Advies De Torenhave Martlnus Nijhafflaan ES Delfl IBAN NL21 BNGH t.n.v. gemeente Delfl Retouradres : Advies, Postbus ME Delfl Gemeenteraad Behandeld door Marjon Bauwkamp mbouwkamp@delft.nl Internet Telefoon Datum Ons kenmerk Uw brlef van Onderwerp Grip op Grondstoffen Bijlage 1 Geachte leden van de gemeenteraad, Het Nederlandse afvalbeleid is sterk in beweging. Door de opkomst van nieuwe economieën, de bevolkingsgroei en de daarmee gepaarde toenemende welvaart, neemt wereldwijd ook de druk op grondstoffen exponentieel toe. Om deze druk het hoofd te kunnen bieden heeft de Rijksoverheid het programma "Van Afval Naar Grondstof' (VANG) vastgesteld. Hierin worden ambities en doelstellingen geformuleerd op het gebied van afval- en grondstoffen. De in het genoemde programma opgenomen doelstelling is om 75% van het afval te scheiden en geschikt te maken als grondstof. Voor bijna alle Nederlandse gemeenten geldt dat om deze ambities waar te maken en doelstellingen te bereiken forse stappen moeten worden gemaakt, zo ook in Delft. Naar Grip op Grondstoffen Voor de Avalex-gemeenten is een trendbreuk in het afvalbeleid noodzakelijk om de landelijk geformuleerde doelstellingen te bereiken. In verschillende raadsbesluiten is aangegeven dat hiervoor de gezamenlijkheid van Avalex een aangewezen vorm is. Daar heeft uw raad ons college ook om verzocht middels een in de raadsvergadering van 7 november aangenomen motie. In maart 2014 is een Stuurgroep Gezamenlijk Afvalbeleid geformeerd, bestaande uit portefeuillehouders afval & milieu van de Avalex-gemeenten. Deze stuurgroep heeft aan een projectgroep de opdracht gegeven om te komen tot beleidsvoorbereiding over dit onderwerp. Deze projectgroep, bestaande uit beleidsmedewerkers van de zes gemeenten en Avalex is verzocht om een aantal scenario's uit te werken waarmee de doelstellingen zouden kunnen worden gehaald, toetsend aan de afvaldriehoek (service, kosten en milieu). Dit toetsingsinstrument is conform het beleidskader zoals uw raad dat in december 2008 heeft vastgesteld. Raadsbevoegdheid De bijgaande notitie "Grip op Grondstoffen" is het resultaat van de projectgroep. U kunt deze notitie zien als basis voor gedachtenvorming en in een later stadium besluitvorming in uw en andere raden over het gezamenlijk afvalbeleid in de Avalex gemeenten. In deze notitie treft u een uitwerking van

2 Datum de achtergronden van afvalbeleid en een uitwerking van scenario's. Deze scenario's zijn gewogen op basis van de criteria kosten en milieu. De in het rapport genoemde kosten zijn voorlopig en dienen slechts het doel om vergelijkbaarheid van scenario's mogelijk te maken. Er is in de rapportage geen voorkeur uitgesproken voor een scenario. Proces Het proces om te komen tot een gezamenlijk afvalbeleid vraagt veel zorgvuldigheid en inbreng van vele partijen. Daarin heeft consultatie van bewoners en politiek een belangrijke rol. Met de notitie "Grip op Grondstoffen" als basis willen wij en Avalex graag verder met u en bewoners praten over de ontwikkelingen en voorkeuren voor het toekomstige afvalbeleid. Daartoe zijn een aantal inspraak- en uitwisselingssessies gepland. - Informatieuitwisseling met raadsleden De Stuurgroep Gezamenlijk Afvalbeleid wil de noodzakelijke vervolgstappen graag samen met u zetten. Daarom heeft de stuurgroep u inmiddels, via de griffie, uitgenodigd om op woensdag 3 september of op 8 oktober 2014 deel te nemen aan een Workshop afvalbeleid. - Inspraak bewoners In september staat een viertal informatieavonden voor bewoners gepland. Het doel van deze avonden is om ideeën te toetsen op bruikbaarheid en klantvriendelijkheid. De informatieavonden vinden plaats op: dinsdag 2 september in Wijkcentrum Noord, Brasserskade 77 donderdag 4 september in Wijkcentrum de Hofstee, Sandinoweg 149 donderdag l l september in Wijkcentrum de Vleugel, Aart van Leeuwenlaan 4 m maandag 15 september in het Stadhuis op de Markt. De avonden beginnen om uur. Raadscommissie Op 7 oktober is in de raadscommissie de mogelijkheid om de situatie voor Delfi te bediscussiëren. Het college zal de resultaten van de vier informatieavonden voorafgaand aan de vergadering separaat toezenden. Besluitvorming De uitkomsten van zowel de informatieavonden voor bewoners als de raadscommissie, zullen worden verwerkt in de notitie "Grip op Grondstoffenn. Hierna zal het bestuurlijk besluitvormingsproces in gang worden gezet. Wij vertrouwen er op u hiermee voldoende geïnformeerd te hebben. Hoogachtend, het college van burgemeester en wethouders van Delft,

3 -CONCEPT Grip op Grondstoffen Beleidsvisiedocument Van Afval Naar Grondstof in 2020

4 Documentenbeheer Versiebeheer Opsteller Versie Datum Status Wijziging Fabienne Mantes Concept Fabienne Mantes Concept Fabienne Mantes Concept Fabienne Mantes Concept Fabienne Mantes Concept Door Piet Burgering Distributiebeheer Versie Initialen 0.1 MdV PB AE R 0.2 Projectgroep 0.3 Projectgroep MT EvV 0.4 Projectgroep MT Stuurgroep JW Besluitvorming Naam MT Stuurgroep Datum COPYRIGHT Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit rapport of de bijlagen mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt worden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Avalex. DISCLAIMER De gegevens uit dit rapport en de bijlagen zijn gebaseerd op huidige inzichten. Ondanks de zorgvuldigheid waarmee dit rapport is opgesteld kunnen er aan de verstrekte informatie geen rechten worden ontleend. Pagina 2 van 40

5 Begrippen en afkortingen DF LV MD PN WS RW AMvB CBS DVO GB GFT HB HH KCA LB LAP MC NVRD OPK PvA Shk SOP VC VNG VVAV VVSG WEB Laagbouw: Hoogbouw: Gestapeld: Binnenstad: Delft Leidschendam-Voorburg Midden-Delfland Pijnacker-Nootdorp Wassenaar Rijswijk Algemene Maatregel van Bestuur Centraal Bureau voor de Statistiek Dienst Verlening Overeenkomst Gestapelde bouw Groente-, fruit en tuinafval Hoogbouw Huishoudens Klein chemisch afval Laagbouw Landelijk Afvalbeheer Plan Minicontainers Nederlandse Vereniging van Reiniging Diensten Oud papier en karton Plan van Aanpak Stedelijkheidsklasse Subsidie Oud Papier Verzamelcontainers Vereniging van Nederlandse Gemeenten Vereniging van Afval Verwerkers Vlaamse Vereniging van Steden en Gewesten Wit- en bruingoed Grondgebonden eengezinswoningen met één of twee verdiepingen. Inclusief villabebouwing en buitengebieden. Niet grondgebonden woningen in gebouwen van vijf of meer verdiepingen (waar volgens het bouwbesluit een lift noodzakelijk is). Gecombineerd grondgebonden en niet grondgebonden, met minder dan vijf woonlagen. Stads- en winkelcentra, gecombineerde bebouwing dicht op elkaar. Het (meestal historische) deel van een stad dat door de aanwezigheid van winkels en andere openbare voorzieningen de centrumfunctie van een plaats vervult. Pagina 3 van 40

6 Inhoudsopgave Documentenbeheer... 2 Begrippen en afkortingen... 3 Inhoudsopgave... 4 Inleiding Projectaanpak Opdrachtformulering Uitgangspunten en kaders Projectaanpak Gezamenlijke ambities en doelstellingen Afvalbeleidskader Van Afval Naar Grondstof Huidige situatie Avalex gemeenten Milieurendement Ingezamelde afvalstromen Dienstverlening Kosten Benchmark Huishoudelijk Afval Afvalscheidinggedrag Bewonersonderzoeken Onderzochte scenario s Beeldvorming en verkregen inzichten Omgekeerd Inzamelen Afval Loont Proef Etten-Leur Geïndividualiseerde tarieven Nascheiding van restafval Voorkeursscenario s Grof huishoudelijk Afval en kringloopgoederen Kanttekeningen en uitgangspunten doorrekeningen Scenario 1 Optimaliseren en harmoniseren huidige situatie Scenario 2 Optimaliseren huidige situatie + Omgekeerd Inzamelen Proeven in Hoogbouw en Binnenstedelijk gebied Scenario 3 Optimaliseren huidige situatie + Afval Loont Scenario 4 Optimaliseren huidige situatie + Geïndividualiseerde tarieven (Diftar) Scenario 5A Optimaliseren huidige situatie + nascheiding Renescience DONG Scenario 5B Optimaliseren huidige situatie + nascheiding Renescience DONG en Omgekeerd Inzamelen Scenario 6 Bronscheiding en Mechanische nascheiding Scenario 7 Combinatie Afval Loont & Diftar Scenario 8 Combinatie Omgekeerd Inzamelen & Diftar Scenariovergelijking Indicatie kosten per woonhuisaansluiting Pagina 4 van 40

7 6. Transitie naar nieuwe situatie Transitie in kosten Transitie in tijd Flankerend Beleid: Gedragsbeïnvloedende randvoorwaarden Strategisch Communicatieplan Handhaving Conclusies Conclusies Bijlage 1: Afvalmonitor 2013 Bijlage 2: Huidige dienstverlening per gemeente Bijlage 3: Uitwerking scenario s naar dienstverlening Bijlage 4: Samenvatting doorrekening scenario s Bijlage 5: Doorrekening scenario s per gemeente Bijlage 6: Bewonersonderzoek Check your service Pagina 5 van 40

8 Inleiding Op 27 maart 2014 heeft de Stuurgroep Afvalbeleid bestaande uit de zes wethouders met afval en duurzaamheid in hun portefeuille het Startdocument om te komen tot een gezamenlijk afvalbeleid in de aan Avalex deelnemende gemeenten ondertekend. De oprichting van deze stuurgroep vindt zijn oorsprong in de noodzaak tot het komen tot een betere benutting van de synergievoordelen die een Gemeenschappelijke Regeling kan bieden op gebied van kostenbeheersing, dienstverlening en milieurendement. Iedere gemeente heeft bij toetreding tot de Gemeenschappelijke Regeling Avalex (GR Avalex) haar eigen dienstverlening, beleid en afvalcommunicatie behouden. Dit heeft er toe geleid dat het verzorgingsgebied van de GR Avalex een lappendeken is aan variaties qua inzamelmethoden en inzamelfrequenties met een inzamellogistiek die efficiënter kan en kosten die vermeden kunnen worden. Door het ontbreken van een gezamenlijke beleidsvisie ontbreekt daarnaast de slagkracht om samen te streven naar een beter milieurendement op het gebied van afvalscheiding. Een beter milieurendement vertaalt zich niet alleen naar een betere scheiding van grondstoffen welke nu nog aanwezig zijn in het restafval, en een vermindering van CO 2 uitstoot, maar ook naar financiële voordelen door het vermijden van verwerkingskosten van restafval. In mei 2013 heeft PricewaterhouseCoopers (PwC) een onderzoek uitgevoerd naar de toekomst van de GR Avalex. In dit rapport, Rapportage onderzoek toekomstig governance model Avalex, wordt benadrukt dat er voor het Avalexgebied één visie, afvalbeleid en strategische doelstellingen nodig is op het gebied van afval en grondstoffen. Een visie die fungeert als ijkpunt voor alle initiatieven die op het gebied van afval in het Avalex-gebied worden ingezet en waaraan de onderlinge samenhang tussen projecten en programma s kan worden getoetst.( ) 1 bovendien stelt PwC dat De visie en strategie zullen zich moeten richten op het Avalex gebied als geheel en op alle onderdelen van de afvalketen: inzameling, transport, recycling en verwerking. Daarmee wordt voorkomen dat mogelijk suboptimale oplossingen ontstaan door het streven naar optimalisatie binnen elke afzonderlijke gemeenten of door alleen te focussen op de inzameling of alleen op de verwerking.( ) 2 Het voorliggende beleidsvisiedocument bevat gezamenlijke ambities en doelstellingen, en scenario s met voorstellen en een financiële onderbouwing hoe de projectgroep denkt dat binnen het verzorgingsgebied van de GR Avalex van anno 2014 met gemiddeld 45% afvalscheiding en 236 kilogram restafval per inwoner te komen in 2020 tot de landelijke doelstellingen van 75% afvalscheiding en 100 kilogram restafval per inwoner per jaar. Dit klinkt ambitieus, echter de uiteindelijke ambitie van het kabinet is via een doelstelling van 100 kilogram restafval in 2020, 30 kilogram per inwoner in 2025 naar 100% afvalscheiding 3, ofwel een transitie naar een volledig circulaire economie waarin de kringlopen gesloten zijn. Dit document betreft evenwel een beleidvisie en behoeft na besluitvorming nog de nodige operationele uitwerking. Willen wij inwoners aanzetten tot afvalscheiding en duurzame gedragsverandering dan kan dit niet enkel met verandering van beleid en dienstverlening. Om die reden heeft parallel aan dit beleidstraject een communicatietraject plaats gevonden. In het separaat op te stellen Strategisch Communicatieplan wordt beschreven op welke wijze gedragsbeïnvloedende communicatie in onze regio vorm zou moeten krijgen zodat dit tezamen met de beleidsmaatregelen genoemd in dit document inwoners daadwerkelijk aanzet tot gedragsverandering. 1 Pagina 22, Rapportage onderzoek toekomstig governance model Avalex, PWC, mei Pagina 23, Rapportage onderzoek toekomstig governance model Avalex, PWC, mei Brief van staatssecretaris Mansveld (IenM) aan de Tweede Kamer over de uitwerking van het programma Van Afval Naar Grondstof 28 januari 2014 Pagina 6 van 40

9 1. Projectaanpak 1.1 Opdrachtformulering Op 27 maart 2014 heeft de stuurgroep bestaande uit portefeuillehouders van de deelnemende gemeenten het startdocument Van Afval naar grondstof; naar een gezamenlijk afvalbeleid ondertekend. In dit startdocument staat de opdrachtformulering aan de projectgroep VANG die in dit beleidsvisiedocument nader is uitgewerkt. Deze opdrachtformulering luidt als volgt: Gezamenlijk Afvalbeleid Met als basis de beleidsvisie Avalex 2020 (en met inachtneming van de besluitvorming in de gemeenten over het formuleren van het gezamenlijk beleid) verzoeken we Avalex en de beleidsmedewerkers van de gemeenten de conclusies uit de beleidsvisie verder te onderzoeken en uit te werken, zodat deze toepasbaar is voor het gehele Avalex gebied. Nadruk dient te liggen op het uitwerken en onderzoeken van het combinatiescenario. Daarbij dient per bebouwingstype (laagbouw, hoogbouw, gestapelde bouw en binnensteden* zie definities) een uitwerking komen. De uitwerking wil zeggen een gedetailleerde blauwdruk per bebouwingstype per afvalstroom, per inzamelmiddel, per beleidsmaatregel van de gewenste situatie. Hierbij dient een indicatie te worden gegeven van de uitvoeringskosten per woonhuis aansluiting. Tevens zal een raming gegeven moeten worden van de transitiekosten per gemeente om van de bestaande situatie te komen naar de voorgestelde situatie. De uitwerking maakt inzichtelijk welke synergievoordelen behaald kunnen worden wanneer Avalex één verzorgingsgebied vormt. Behalve het opstellen van een gezamenlijke beleidsvisie is ook een opdracht verleend voor het opstellen van gezamenlijk communicatiestrategie voor de gedragsbeïnvloedende communicatie op gebied van afval. Hieronder valt ook afvaleducatie. Deze opdracht luidt als volgt: Gezamenlijk afvalcommunicatie en educatie Op dit moment is eveneens de communicatie en educatie rondom afvalscheiding versnipperd en miniem. Zoals aangegeven in het beleidsvisiedocument Avalex 2020 bestaat de noodzaak om sterk in te zetten op gedragsbeïnvloedende communicatie. Uitgangspunt daarbij is dat de afzender van de boodschap de uitvoerder is van de dienstverlening. Wij verzoeken Avalex en de communicatie adviseurs van de gemeenten om in gezamenlijkheid uitvoering te geven aan de volgende opdracht: Ontwikkel voor het gehele Avalex verzorgingsgebied een gezamenlijk afvalcommunicatie- en educatiebeleid. 1.2 Uitgangspunten en kaders De stuurgroep heeft aan de werkgroepen de volgende uitgangspunten meegegeven: Uitgangspunten Avalex vormt één verzorgingsgebied waardoor de voorwaarde ontstaat om op synergie, efficiency en effectiviteit te sturen; Bovengenoemde betekent dat bij het benoemen van maatregelen die gevolgen hebben voor de inzamelsystematiek deze altijd worden gerelateerd aan de bebouwingstypes die het verzorgingsgebied kent. Te weten: laagbouw, hoogbouw, gestapelde bouw en binnensteden; Op verzoek van de gemeenten zal de GR Avalex optreden als penvoerder van het gezamenlijke beleidsplan. Kaders In de uitwerking van het gezamenlijke beleidsplan zijn de volgende kaders van belang: De maatregelen worden getoetst aan de afvaldriehoek op gebied van service, kosten en milieu; 4 De projectgroep VANG2020 bestaat uit beleidsambtenaren en communicatieadviseurs uit iedere gemeenten en medewerkers van Avalex, ondersteund door externe procesbegeleiders. Pagina 7 van 40

10 Er zal gebruik worden gemaakt van klantonderzoek om met de uitkomsten daarvan nu en in de toekomst de klantvriendelijkheid te borgen; De maatregelen houden rekening met de arbeidsbelasting van medewerkers; Afval is grondstof; Het afval is eigendom van de gemeenschappelijke regeling Avalex; De afvalvisies zoals die in een aantal deelnemende gemeenten al zijn vastgesteld. 1.3 Projectaanpak Beleidsadviseurs en communicatie adviseurs hebben deels gezamenlijk en deels apart hun expertise ingezet in meerdere werkgroepsessies. Beide werkgroepen werden hierbij ondersteund door externe procesbegeleiders, welke enerzijds heeft geresulteerd in de formulering van kansrijke beleidsmaatregelen en anderzijds in het strategisch communicatieplan. Schematische weergave van de aanpak In de Werkgroep Beleid is vanuit de opdracht van de Stuurgroep gezocht naar de gezamenlijke ambities. Vanuit deze gezamenlijke ambities zijn voorkeursscenario s benoemd die, na doorrekening, zijn beoordeeld op de na te streven doelen en ambities. Dit heeft geleid tot een aantal voorkeur scenario s en een eindadvies. Dit eindadvies is vervolgens de basis voor de presentatie aan en besluitvorming in de Stuurgroep. Iedere gemeente afzonderlijk zal vervolgens op basis van het besluit van de Stuurgroep, de resultaten en het advies voor verdere besluitvorming inbrengen in het college en de gemeenteraad. 1.4 Gezamenlijke ambities en doelstellingen Gezamenlijke ambities en doelstellingen zijn belangrijk als kapstok en kader waar binnen maatregelen uitgedacht en uitgewerkt kunnen worden. De projectgroep heeft de landelijke doelstellingen en de opdrachtformulering van de stuurgroep op de volgende wijze geconcretiseerd: De landelijke doelstelling van 75% afvalscheiding van afval naar grondstof, grijpen we aan om de kennis en expertise van Avalex en haar 6 gemeenten verder te bundelen en in te zetten voor een verbeterde aanpak van afvalscheiding en inzameling. Een aanpak die duurzaam gaat bijdragen aan een schone, gezonde (leef) omgeving in de regio. Omdat we niet alleen de juiste voorzieningen gaan bieden, maar vooral ook onze burgers een ongekend actieve rol geven. Zodat ze, samen met ons, vastgeroeste patronen kunnen doorbreken in doen en in laten. Want alleen door samen in de juiste, blijvende beweging te komen, kunnen we een betere wereld achterlaten voor toekomstige generaties. Die samenwerking tussen Avalex, de 6 gemeenten en hun burgers moet dan ook hét aansprekende voorbeeld worden voor andere gemeenten, regio s, het hele land. Pagina 8 van 40

11 We streven er naar dat in 2020 in het Avalex verzorgingsgebied per inwoner nog maar 100 kilogram restafval wordt ingezameld en 75% afvalscheiding wordt gerealiseerd. Dit gebeurt tegen maximaal 180 euro per aansluiting voor het standaard pakket met een gelijkblijvende kwaliteit aan dienstverlening De milieudoelstellingen zijn overgenomen van de landelijke doelstellingen van het kabinet. Deze dienen afzonderlijk van elkaar gezien te worden. Immers het behalen van 75% afvalscheiding bij de huidige resultaten in het Avalex gebied leidt niet tot 100 kilogram restafval, maar gemiddeld tot 145 kilogram restafval. Het streven naar het minimaliseren van de absolute hoeveelheid restafval geniet uiteindelijk de voorkeur op weg naar 100% afvalscheiding. De financiële doelstelling baseert zich op het huidige gemiddelde DVO bedrag waarbij met het standaard pakket, de standaard geoptimaliseerde en geharmoniseerde situatie wordt bedoeld zoals beschreven in de voorkeursscenario s Kernwaarden in gedragsbeïnvloeding Willen wij dat beleidsmaatregelen uiteindelijk effect sorteren dan moeten deze gekozen beleidsmaatregelen leiden tot duurzaam gedragsverandering. Bij de afweging tussen de verschillende beleidsmaatregelen is het van belang om aansluiting te houden bij de behoefte en belevingswereld van inwoners zoals deze ook in het strategisch communicatieplan zijn onderkend. Deze draaien in essentie om het vergroten van het eigen verantwoordelijkheidsbesef als het gaat om het verantwoord omgaan met afval. Hierbij valt te denk aan: Verantwoord bezig zijn Het verschil kunnen maken door zelf invloed uit te kunnen oefenen Waardering voor inzet De wereld beter achterlaten voor de generaties die na ons komen Pagina 9 van 40

12 2. Afvalbeleidskader Van Afval Naar Grondstof Circulaire economie Het Nederlandse afvalbeleid is sterk in beweging. Door de opkomst van andere economieën en de daarmee gepaarde toenemende welvaart neemt wereldwijd ook de druk op grondstoffen exponentieel toe. Denk daarbij aan de economische groei van landen als Brazilië, China en India. Deze ontwikkeling betekent mondiaal niet alleen een steeds grotere druk op de grondstoffen die de aarde te bieden heeft maar ook voor meer spanning tussen landen die de schaarste van de bestaande grondstoffen voelen. Om die reden streeft het kabinet te komen van een lineaire economie naar een circulaire economie. De lineaire economie is de economie die we van oudsher kennen waarin grondstoffen worden gedolven om product te worden en na gebruik afgedankt en vernietigd te worden. De circulaire economie betreft in zijn volgroeide vorm een afvalloze economie waarin reeds bij het productontwerp rekening wordt gehouden met de afdankfase en het hergebruik van de dan vrijkomende grondstoffen voor productontwikkeling. Producten worden zo ontworpen dat ze milieuvriendelijk geproduceerd, duurzaam gebruikt, eenvoudig gerepareerd en goed gerecycled kunnen worden. Van Afval Naar Grondstof Met het programma Van Afval Naar Grondstof (VANG) wil het kabinet de overgang naar een 100% circulaire economie stimuleren. In het programma worden vier ambities gesteld 5 : 1. Het wegnemen van belemmeringen die ondernemers ervaren bij het circulair maken van hun productieprocessen en het hergebruiken van reststromen. 2. De hoeveelheid afval die aangeboden wordt bij afvalverbrandingsinstallaties en stortplaatsen de komende 10 jaar halveren. In 2012 werd er nog bijna 10 miljoen ton materiaal uit Nederland aangeboden bij afvalverbrandingsinstallaties en stortplaatsen. Het kabinet heeft de ambitie om deze hoeveelheid in tien jaar tijd te halveren. Dit gebeurt niet alleen door meer en beter te recyclen. Ook de inzet gericht op meer duurzame producten en duurzame consumptiepatronen, draagt bij aan de vermindering van deze hoeveelheid. 3. Beter scheiden van huishoudelijk afval en vergelijkbare stromen van kantoren, winkels en diensten. Voor het scheiden van huishoudelijk afval is al een doel van 60-65% in 2015 geformuleerd. Voor de langere termijn heeft dit kabinet de ambitie om te komen tot 75% afvalscheiding in 2020 en om uiteindelijk richting 100% te gaan. In een netwerkaanpak met gemeenten en bedrijfsleven wordt met dit programma ingezet op verbeterde afvalscheiding 4. De economische kansen die een circulaire economie biedt te benutten. Nederland moet in 2020 een hotspot van de circulaire economie zijn. Hiervoor richt het programma zich op het ondersteunen van innovatieve oplossingen op technisch en bedrijfseconomisch gebied en op maatschappelijke innovatie. Dit programma formuleert verschillende acties gericht op duurzaam ontwerpen, nieuwe bedrijfsmodellen en het verspreiden en stimuleren van 5 Brief Van Afval naar Grondstof van Staatsecretaris Mansveld aan de Tweede Kamer, IenM/BSK 2013/104405, 20 juni 2013 Pagina 10 van 40

13 innovatie. De ambities zijn verder uitgewerkt in 8 operationele doelstellingen 6 : 1. Bestaand afvalbeleid richten op circulaire economie en innovatie. Bestaand afvalbeleid is gericht op het verlagen van de milieudruk. Een circulaire economie vraagt afval als grondstof te zien. Alle juridische en financiële instrumenten moeten stimuleren tot hergebruik van secundaire grondstoffen. Regelgeving moet de overgang naar een circulaire economie bevorderen en ruimte bieden aan innovatie en groei. 2. Aanpak specifieke ketens en afvalstromen. Voor specifieke ketens en afvalstromen waar grote kansen voor milieuverbetering en economische besparingsmogelijkheden liggen worden coördinerende activiteiten, greendeals en ketenprojecten opgezet. Voorbeelden van kansrijke ketens zijn voedsel, textiel, plastic, beton, elektrische apparaten. 3. Verbetering van de afvalscheiding en inzameling. Succesvolle programma s ter bevordering van het scheiden van afval door huishoudens - bijvoorbeeld omgekeerde inzameling worden verbreed. Gestimuleerd wordt dat gemeenten van elkaar leren. 4. Het ontwikkelen van financiële en andere marktprikkels. Door de ontwikkeling van groene businessmodellen, financieringsmogelijkheden en het onderzoeken van de mogelijkheid van fiscale prikkels, worden technische mogelijkheden economisch haalbaar en rendabel. 5. Verduurzaming consumptiepatronen. In samenwerking met detailhandel en maatschappelijke organisaties wordt verkend hoe consumenten een duurzamer consumptiepatroon kunnen realiseren. 6. Verduurzamen aan de voorkant van de keten. Door eco-design, eco-innovatie en ecoengineering wordt vanaf de ontwerpfase ingezet op circulariteit. Hierbij wordt samengewerkt met de creatieve industrie en Rijkswaterstaat. Tevens wordt de haalbaarheid van een grondstoffenlabel onderzocht. 7. Vereenvoudigen en uniformeren van doelen, criteria, beoordelingsmethoden, indicatoren en keurmerken. Dit maakt goede monitoring eenvoudiger waardoor resultaten en kansen inzichtelijker worden gemaakt. 8. Kennis en onderwijs verbinden aan circulaire economie. Er is al veel bekend en technisch mogelijk op het gebied van circulaire economie, maar dat wordt lang niet altijd toegepast. Cocreatie tussen sectoren, bedrijven, kennisinstellingen en verschillende specialisaties, wordt gestimuleerd. Projecten in het kader van VANG en de GR Avalex In het kader van het uitvoeringsprogramma VANG is de GR Avalex namens haar gemeenten betrokken bij een tweetal projecten: 1. Afvalscheiding in de hoogbouw Afvalscheiding in de hoogbouw is een onderwerp dat op landelijk niveau de aandacht heeft. De GR Avalex doet samen met de 4 grote gemeenten - de G4 (Den Haag, Amsterdam, Rotterdam, Utrecht) mee aan een onderzoek naar afvalscheiding in de hoogbouw. In dit onderzoek waarbij het ministerie van Infrastructuur en Milieu, de Nederlandse Vereniging van Reinigingsdiensten (NVRD), een aantal gedragswetenschappers en de TU Delft zijn betrokken wordt onderzocht wat de drijfveren zijn voor mensen in de hoogbouw om afval wel of niet te scheiden en op welke manier dit gedrag beïnvloedt kan worden. 2. Afvalloze regio: Duurzaam Door De GR Avalex neemt deel aan het kennisprogramma Duurzaam Door van de Rijksoverheid in het project Naar een Afvalloze regio. Het doel is om de uitvoering van grondstof- gerelateerde projecten te versterken en de aansluiting van het rijksbeleid op nieuwe ontwikkelingen te verbeteren. Het accent ligt erop om kennisontwikkeling en -ontsluiting te bewerkstelligen en leeren praktijkervaringen meer op elkaar te betrekken. Hiermee helpen we de transitie naar een groene, duurzame economie te versnellen. Een kenmerk van complexe vraagstukken en gewenste verandering is dat deze op alle stakeholders in de samenleving betrekking hebben. 6 Brief Invulling programma Van Afval Naar Grondstof van Staatssecretaris Mansveld aan de Tweede Kamer, IENM/BSK-2014/12161, 28 januari 2014 Pagina 11 van 40

14 3. Huidige situatie Avalex gemeenten In dit hoofdstuk worden de zes Avalex gemeenten op een aantal kerngegevens, service, kosten en milieuresultaten met elkaar vergeleken. Alle gegevens die in dit hoofdstuk genoemd worden zijn ook terug te vinden in de Afvalmonitor 2013 welke als bijlage 1 is toegevoegd aan dit document. Stedelijkheid Opvallend voor het Avalex gebied is dat drie gemeenten (Delft, Rijswijk, Leidschendam- Voorburg) tot de categorie stedelijkheidsklasse 1 (zeer sterk stedelijk) behoren en drie gemeenten (Pijnacker-Nootdorp, Midden Delfland, Wassenaar) tot de categorie stedelijkheidsklasse 3 (matig stedelijk). De mate van verstedelijking zegt iets over de bebouwingsdichtheid en impliciet iets over het aandeel hoogbouw en laagbouw. In het algemeen kan gesteld worden dat de mate van verstedelijking van directe invloed is op het afvalscheidingpercentage. In sterk stedelijke gebieden is het afvalscheidingpercentage lager. (Bron: Benchmark Huishoudelijk Afval, Rijkswaterstaat) Bron: Rijkswaterstaat 3.1 Milieurendement Wanneer wordt gesproken over milieuresultaten dan wordt enerzijds gekeken naar de hoeveelheid apart ingezamelde afvalstromen per inwoner per jaar en anderzijds naar het nog aanwezige aandeel van de verschillende afvalstromen in het restafval door middel van sorteeranalyses. Sorteeranalyses Twee keer per jaar (in het voor-, en najaar) wordt in het Avalex verzorgingsgebied per gemeente per inzamelsystematiek een sorteeranalyse uitgevoerd van het huishoudelijk restafval. Deze sorteeranalyses geven inzicht in het afvalscheidinggedrag van inwoners. De hierna afgebeelde minicontainer vertegenwoordigt de gemiddelde samenstelling van het ingezameld huishoudelijk restafval. Opvallend is dat eigenlijk slechts 6% van de samenstelling daadwerkelijk restafval betreft. Alle overige bestanddelen (94%) zijn recyclebare afvalstromen. Pagina 12 van 40

15 Leesvoorbeeld: Op jaarbasis wordt in het verzorgingsgebied van de GR Avalex ton restafval ingezameld, Figuur dit komt Gemiddelde overeen met gemiddeld samenstelling 236 kilogram sorteeranalyse restafval per 2013 inwoner per jaar. Er zit gemiddeld 26% papier in het restafval. Dit betekent in theorie dat op jaarbasis ruim ton papier wordt verbrand tegen het verwerkingstarief van restafval a 80 euro per ton. In plaats van geld te kosten en verbrand te worden had dit papier tot 7 keer gerecycled kunnen worden en een opbrengst kunnen opleveren van 100 euro per ton Ingezamelde afvalstromen Om de effecten van afvalbeleid te meten wordt ook gekeken naar de apart ingezamelde kilogrammen per afvalstroom. Om het afvalscheidingpercentage te berekenen worden de aparte ingezamelde afvalstromen afgezet tegen de ingezamelde kilogrammen restafval dat wordt verbrand. In onderstaande tabel staat per gemeente het aantal kilogrammen restafval per inwoner per jaar genoemd. Hier uit blijkt dat er grote verschillen bestaan tussen Avalex gemeenten. Midden Delfland scoort in dit geval het beste met gemiddeld 189 kilogram restafval per inwoner per jaar en gemeente Wassenaar het slechts met gemiddeld 272 kilogram restafval per inwoner per jaar. Hoeveelheid huishoudelijk restafval Gemiddeld/ Hoeveelheid huishoudelijk restafval per jaar shk 2011 KG/ inwoner Delft Leidschendam- Voorburg Rijswijk Midden Delfland Pijnacker-Nootdorp Wassenaar shk 1 shk 3 Bron: Afvalstoffenrapportage In onderstaande tabel staan de apart ingezamelde kilogrammen afvalstromen per inwoner per jaar per gemeente afgezet tegen het landelijke gemiddelde in die stedelijkheidsklasse in Hier zien we dat de Avalex gemeenten ten opzichte van het landelijk gemiddelde lang niet slecht scoren per afvalstroom. Daarbij dient wel in ogenschouw genomen te worden dat het aantal gemeenten dat in stedelijkheidsklasse 1 valt beperkt is en dat daarvan een aantal binnen de G4 beperkt of helemaal geen GFT gescheiden inzamelt. Resultaten belangrijkste herbruikbare materialen Realisatie per gemeente in 2013 in KG/inw/p.j. in vergelijking met gemiddelde 2011 per stedelijkheidsklasse 2011 KC Gemeente (shk) GFT Gem. OPK Gem Glas Gem Textiel Gem PVA Gem. A Gem. Grofvuil DF % LV % RW % MD % PN % WS % Bron: Afvalstoffenrapportage 2013 en CBS peildatum 2011 shk 1 shk 3 Uiteindelijk kan iets gezegd worden over het afvalscheidingpercentage wanneer gekeken wordt naar alle apart ingezamelde afvalstromen afgezet tegen de stromen die verbrand worden. In dit Pagina 13 van 40

16 geval scoort Rijswijk het minst met 34% afvalscheiding en Midden Delfland het best met 52% afvalscheiding. Geen van de gemeenten komen op dit moment evenwel in de buurt van de 75% doelstelling. Bronscheiding huishoudelijk afval Gemeente (shk) shk 1 scheidings% fijn HHA scheidings% GHA scheidings% totaal HHA scheidings% fijn HHA scheidings% GHA scheidings% totaal HHA DF 34% 67% 39% 34% 65% 40% LV 35% 61% 39% 34% 61% 39% RW 28% 50% 32% 27% 49% 34% MD 56% 56% 56% 52% 51% 52% PN 46% 68% 49% 42% 68% 45% WS 46% 71% 50% 45% 72% 48% Bron: Afvalstoffenrapportage 2013 shk Dienstverlening In het algemeen wordt het begrip Service omschreven in de termen 7 : Aantal haalgelegenheden per deelstroom Aantal brenggelegenheden per deelstroom (en openingstijden brengstation) Beïnvloeding van motivatie (financiële prikkels, voorlichtingscampagnes, handhaving, reiniging en onderhoud inzamel en voorlichting/website) Beïnvloeding van capaciteit (informatievoorziening en afhandeling meldingen/klachten) De dienstverlening in het Avalex verzorgingsgebied is divers. In de tabel dienstverlening in de Afvalmonitor valt in detail te lezen hoe deze dienstverlening er uitziet per gemeente. Een aantal opvallende afwijkende zaken zijn: Inzamelfrequentie; wekelijks versus twee wekelijkse inzameling; Betalen voor grofvuil versus gratis ophalen; Diversiteit aan inzamelmiddelen; qua type, aantal, volume Verschillende inzamelaars voor textiel. In 2014 wordt actief gewerkt aan de herstructurering van textielinzameling Verschillende afspraken over subsidieregelingen oud papier 3.3 Kosten De onderstaande tabellen geven de afvalstoffenheffing en de uitvoeringskosten per gemeente weer die Avalex in rekening brengt voor het uitvoeren van de dienstverlening. De opvallend hoge kosten voor Wassenaar ten opzichte van de andere gemeenten zijn te verklaren door enerzijds een hoog serviceniveau, maar met name een hoog verwerkingstarief voor het verbranden van het restafval. Afvalstoffenheffing (tariefontwikkeling) pers.hh 2 pers.hh meer pers.hh DF MD PN RW Benchmark Huishoudelijk Afval, Rijkswaterstaat Pagina 14 van 40

17 LV WS Landelijk Overzicht bijdrage per gemeente en per huisaansluiting 2013 Gemeente Huisaansluitingen Per huisaansluiting Delft ,11 Leidschendam-Voorburg ,71 Midden-Delfland ,30 Pijnacker-Nootdorp ,10 Rijswijk ,87 Wassenaar ,46 Totaal , Benchmark Huishoudelijk Afval De benchmark Huishoudelijk Afval wordt jaarlijks georganiseerd door Rijkswaterstaat en is een middel voor gemeenten om zich onderling te vergelijken op de Afvaldriehoek op gebied van Service, Kosten en Milieu. De deelname is aanzienlijk; 65% van de gemeenten in Nederland doet mee aan deze Benchmark. De verwachting is in het najaar 2014 de resultaten beschikbaar te hebben over Voor de volledigheid worden hieronder de resultaten van de Avalex gemeenten naar stedelijkheidsklasse voor het peiljaar 2011 weergegeven, het jaar dat alle gemeenten meededen. Stedelijkheidsklasse 1, peiljaar 2011 Bron: Benchmark afvalscheiding, Cyclus Afvalmanagement, peiljaar Stedelijkheidsklasse 3, peiljaar 2011 Pagina 15 van 40

18 Bron: Benchmark afvalscheiding, Cyclus Afvalmanagement, peiljaar Toelichting: De prestaties op de hoofdindicatoren milieu, kosten en dienstverlening zijn in samenhang weergegeven. De milieuprestaties (totale bronscheiding) en kosten zijn weergegeven op beide assen; de score voor dienstverlening wordt aangegeven door de grootte van de bol. De stippellijnen geven de gemiddelden op de indicatoren aan. Het kwadrant linksboven in de figuur geeft de gemeenten weer met de beste score op bronscheiding en kosten. Hoe groter de bol, hoe omvangrijker de dienstverlening. De regieprestaties zijn niet in de figuur opgenomen. Dit betekent voor de Avalex gemeenten dat Delft, in vergelijking met andere gemeenten in dezelfde stedelijkheidsklasse, in 2011 een betere bronscheiding en lagere afvalbeheerskosten kende dan Leidschendam-Voorburg of Rijswijk. Voor stedelijkheidsklasse 3 valt op dat Wassenaar erg hoog scoort qua kosten en betrekkelijk laag qua bronscheiding in vergelijking met Midden Delfland en Pijnacker-Nootdorp in Zoals eerder aangegeven is hiervan een belangrijke oorzaak het hogere tarief dan gemiddeld voor het verbranden van restafval. 3.5 Afvalscheidinggedrag Bij het ontwikkelen van afvalbeleid wordt doorgaans het triade gedragsmodel van Prof dr. Poiesz (1999) gebruikt om gedrag van inwoners te beïnvloeden. Hij stelt gedrag = motivatie x capaciteit x gelegenheid. 1. Waarbij motivatie staat voor de mate waarin iemand intrinsiek (maatschappelijke betrokkenheid) of extrinsiek gemotiveerd (financiële prikkel) is, 2. Capaciteit staat voor de mate van kennis die iemand heeft en dus weet en begrijpt welke afvalstromen gescheiden dienen te worden aangeboden 3. Gelegenheid staat voor de inzamelvoorzieningen, de vindbaarheid, voldoende beschikbare capaciteit en aanwezigheid van de voorzieningen Bewonersonderzoeken Er zijn in het recente verleden bewoners onderzoeken uitgevoerd. Voor het beleidsvisiedocument Avalex 2020 heeft het bedrijf Check your Service in november 2013 huis aan huis interviews gehouden naar de drijfveren van inwoners om afval wel of niet apart te houden en hun deelname bereidheid aan de voorgestelde beleidsmaatregelen. Er zijn circa 360 respondenten huis-aan-huis geïnterviewd. Er is gekozen voor een evenredige vertegenwoordiging van bewoners van laagbouw, gestapelde bouw, hoogbouw en binnenstad. Doel van het onderzoek Doel van dit onderzoek is tweeledig, enerzijds het verkrijgen van inzicht in de drijfveren van het afvalscheidinggedrag van inwoners. Anderzijds het verkrijgen van inzicht in de waardering van Pagina 16 van 40

19 inwoners van de in het project onderzochte scenario s: omgekeerd inzamelen, financiële prikkels, nascheiding en optimalisatie huidig beleid. De redenen om wel te scheiden liggen op gebied van maatschappelijk betrokkenheid. Men noemt met name milieu overwegingen en in mindere mate motieven rond zo hoort het. Redenen om niet te scheiden hebben betrekking op het eigen gedrag en de praktische omstandigheden. Soorten afval dat men scheidt De afvalsoort die het meest wordt gescheiden is papier (92%), gevolg door glas (87%) en GFT (71%), textiel 66% en plastic verpakkingsafval 65%. De scheiding van GFT blijft enigszins achter als gevolg van verzamelcontainers. Slechts 32% van hen scheidt GFT, tegenover 84% van de minicontainer-gebruikers en 76% van de respondenten die gebruik maken van ondergrondse containers. In onderstaand overzicht wordt per categorie getoond wie welke afvalstromen apart houden. Belemmeringen om te scheiden Er is gekeken naar de oorzaken van het niet of in beperkte mate scheiden van afval: GFT: is de geringe hoeveelheid afval (25%), geuren (20%), moeite (13%), geen faciliteiten (10%); Glas: de hoeveelheid glasafval en de moeite die het kost; Textiel: men heeft zelf een bestemming hiervoor ofwel men hergebruikt het zelf; Plastic verpakkingsafval: de ruimte in/om huis (19%), de moeite die het kost (15%), de hoeveelheid afval (14%) en kennis over welke soorten gescheiden moeten worden (13%); Papier: heeft te maken met de moeite die het kost (21%), geringe kennis van scheiden (12%) en overige redenen (18%). Verbeterpunten De meeste verbeterpunten die voor Avalex worden genoemd zijn praktisch van aard (49%): meer inzamelcontainers, containers vaker legen en de locatie van de verzamelcontainers. Dit zijn aanbevelingen die op kort termijn opgepakt kunnen worden. Op totaalniveau vindt 27% van de respondenten dat er meer inzamelcontainers dienen te komen en heeft eveneens een kwart geen verbeterpunten omdat men tevreden is met de dienstverlening van Avalex. Doorslaggevende pijlers van de afvaldriehoek Er is gekeken naar de doorslaggevende pijlers van de afvaldriehoek, service, kosten en milieu: Personen die momenteel scheiden zijn gevoelig voor het milieuargument. Service kan beter worden ingezet om personen die niet of nauwelijks scheiden te bereiken. Ruim een derde noemt praktische bezwaren. Pagina 17 van 40

20 Ongeveer de helft geeft aan beter te zullen scheiden bij een beloningssysteem en bijna 40% gaat beter scheiden indien met moet betalen voor restafval. De helft vindt het eerlijk dat er wordt betaald voor het restafval naar gewicht. In het algemeen kan men stellen dat er enige sociaal wenselijkheid was bij het beantwoorden van de vragen. Enige voorzichtigheid bij het doen van uitspraken is hiermee gepast. Het type woning waarin men woont oefent een grote invloed uit het op het scheidingsgedrag. De slechtste afvalscheiders wonen in de hoogbouw (25%). Zij moeten de meeste moeite doen om hun afval gescheiden te bewaren en weg te brengen. Ondersteuning van deze groep lijkt zinvol te zijn. Hun redenen om niet of nauwelijks afval te scheiden zijn vooral praktisch van aard. Het onderzoeksproject servicegericht inzamelen in de hoogbouw dat onder leiding van de Technische Universiteit Delft is geïnitieerd en waar Avalex aan deelneemt sluit wat dat betreft prima aan bij deze bevindingen. Circa 45% van de respondenten is het eens/zeer eens is met de stelling dat alles op de grote hoop verdwijnt. Het mag duidelijk zijn dat het nodige dient te gebeuren aan de perceptie van onze inwoners. Bewonersonderzoek IPR Normag In 2013 heeft IPR Normag een bewonersonderzoek uitgevoerd onder de bewoners van Pijnacker Nootdorp. De vragen over afvalscheiding geven een beeld van hoe belangrijk de burgers in Pijnacker-Nootdorp afvalscheiding vinden en hoe bewust zij zijn van het belang van afvalscheiding. Ruim 60% van de geënquêteerden geeft aan nog meer afval te kunnen scheiden. Hoofdredenen die genoemd worden om afval niet te scheiden zijn te veel moeite (24%), het nut er niet van inzien (24%), niet genoeg ruimte om te scheiden (29%) en de mogelijkheid tot scheiden bestaat niet. Bij de vraag of men meer recyclebare stromen apart zou houden wanneer deze aan huis zouden worden opgehaald antwoordt 68% positief. Wanneer men zou moeten betalen voor restafval zou 39% het afval apart houden tegenover 28% wanneer men een beloning hiervoor zou ontvangen. Pagina 18 van 40

21 4. Onderzochte scenario s 4.1 Beeldvorming en verkregen inzichten De projectgroep heeft de, op dit moment, meest gangbare beleidsmaatregelen onderzocht op toepassingsmogelijkheden binnen het Avalex verzorgingsgebied. In dit hoofdstuk worden deze ieder kort toegelicht. 4.2 Omgekeerd Inzamelen Het principe van Omgekeerd inzamelen bestaat uit een hogere, meer laagdrempelige service bieden voor het inzamelen van grondstoffen en minder service bieden op het inzamelen van restafval. Dat laatste kan op meerdere manieren. Bijvoorbeeld door de inzamelfrequentie voor restafval aanzienlijk te verminderen. De meest gangbare methode voor laagbouw betreft echter het vervangen van de restafvalcontainers voor een plasticcontainer (eventueel met drankverpakkingen en metalen) en daarnaast het aan huis ophalen van papier en gft. Het restafval dient in dat geval weggebracht te worden naar verzamelcontainers in de wijk. Voorbeelden waar deze inzamelwijze is geïntroduceerd zijn de gemeenten in het ROVA gebied (Amersfoort, Zwolle) en Utrecht. De gemeente Utrecht heeft recent een proef van een jaar afgerond in de wijk Lunetten waarna de positieve resultaten hebben geleid tot het besluit tot een uitrol van deze methode over geheel Utrecht. Voordeel van deze inzamelsystematiek is de hoge service op het inzamelen van grondstoffen. Omdat met name het plastic verpakkingsafval voor veel volume zorgt in het restafval voor mensen die hun plastic niet apart houden, wordt het aandeel restafval aanzienlijk kleiner wanneer zij het plastic aanbieden in de plasticcontainer. Een nadeel kan zijn dat dit als een service vermindering wordt ervaren voor mensen die slecht ter been zijn. Uit navraag bij de gemeente Utrecht bleek dit argument meer te leven bij de directe omgeving dan de mensen die zelf slecht ter been waren. 4.3 Afval Loont Het concept Afval Loont heeft Pijnacker Nootdorp in Afvalland op de kaart gezet. Ondanks dat dit concept na de proef is gestopt in Pijnacker Nootdorp kent Afval Loont een doorstart in Hoogvliet een gebiedscommissie (vroeger deelgemeente) van Rotterdam. Het principe is simpel: voor een aantal stromen (plastic, papier, metaal, textiel, elektrische apparatuur, frituurvet) krijgt men geld bij het inleveren van deze stromen op bemenste brenglocaties. Voordelen De charme van het concept betreft met name de directe waarde beleving van afval van inwoners, immers: iets wat waardeloos lijkt blijkt iets waardevols te zijn. Bij dit principe kan je voor jezelf sparen of voor een ander; de voetbalclub of een ander goed doel. Een ander voordeel is dat de afvalstromen die gebracht worden van een zuivere, schone kwaliteit zijn. Immers het betreft bemande brengstations waar toezicht is op wat wordt ingeleverd, iets wat met verzamelcontainers in de wijk vaak niet het geval is. Daarnaast past het Afval Loont principe goed in de gedachte van de Participatiewet; vaak worden de werkzaamheden uitgevoerd door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Een aanvullend voordeel is dat Afval Loont filialen vaak worden geplaatst in leegstaande panden. Los van het feit dat het prettig is leegstaande panden een bestemming te geven, kan dit ook een oplossing bieden voor gebieden (denk aan een Binnenstad) waar infrastructurele belemmeringen het plaatsen van voorzieningen (zoals ondergrondse containers) bemoeilijkt. Nadelen Critici van het concept zeggen dat deze financiële prikkel mensen stimuleert om meer afval te produceren en dat er een risico is op afvalimport van buurgemeenten. Daarnaast dient men zich te realiseren dat men afhankelijk is van de (wereld) marktprijzen van papier en metaal. Wanneer deze fluctueren heeft dit een direct effect op de business case van het model. Pagina 19 van 40

22 4.3.1 Proef Etten-Leur In Etten-Leur is sinds maart 2014 een proefproject gestart waarbij inwoners 0,30 ct ontvangen per kilogram plastic of metaal. Deze proef is gestart in samenwerking met een aantal supermarkten. Het principe is gelijk aan het statiegeldsysteem voor petflessen. Na het inleveren van de grondstoffen bij de inleverlocatie ontvangt men een bonnetje waarmee aan de kassa korting of contant geld kan worden ontvangen. De inleverlocaties worden bemand door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. De resultaten zijn veelbelovend. Het systeem sorteert met name een positief effect op zwerfafval. In het najaar wordt de proef geëvalueerd. 4.4 Geïndividualiseerde tarieven Vaak wordt een vorm van geïndividualiseerde tarieven ingevoerd juist vanuit de eerlijkheidsgedachte, het principe de vervuiler betaald. Bovendien is dit de meest effectieve manier gebleken om mensen in hun aankoopgedrag te beïnvloeden. In gemeenten waar diftar is ingevoerd bereiken gemiddeld een afname van 25% restafval Tegenstanders werpen vaak het risico op ontwijkgedrag tegen. Geïndividualiseerde tarieven (ook bekend als Diftar) worden voornamelijk in het oosten en zuidoosten van Nederland toegepast, met veel succes ten aanzien van de afvalscheiding en preventie van afval. Binnen het concept geïndividualiseerde tarieven zijn meerdere manieren denkbaar. Men betaalt al naar gelang: Het gewicht dat men aanbiedt; Het aantal keer dat men afval aanbiedt (frequentie); Het volume van de container; Een combinatie van volume en frequentie; Het volume van een afvalzak dat men vooraf koopt. Daarnaast kan ook een tarief gebaseerd op het aantal personen in een huishouden (1, 2, 3 of 4 persoonshuishouden) als geïndividualiseerd tarief systeem aangemerkt kunnen worden. Het effect hiervan op afvalpreventie is echter minimaal (men heeft immers al vooruit betaald en heeft zelf geen mogelijkheden meer tot sturing in het aanbiedgedrag). Van bovenstaande methoden is volume/ frequentie de meest beproefde en toegepaste methode in Nederland. Het laten betalen naar gewicht blijkt met name in administratief technische zin voor problemen te zorgen door de betrouwbaarheid van de mate van nauwkeurigheid bij het wegen. Recent is in Tiel Goed scheiden loont ingevoerd. Reeds in het eerste half jaar is een afname van 30% van restafval waarneembaar. Overzicht tariefsystemen per gemeente in 2013 Bron: Rijkswaterstaat Pagina 20 van 40

23 Sinds 1991 onderzoekt Uitvoering Afvalbeheer van Rijkswaterstaat (voorheen bekend als Agentschap NL) de ontwikkeling van de afvalstoffenheffing en de gemeentelijke kosten voor het beheer van huishoudelijk afval, de afvalbeheerkosten. Onderstaande tekst is afkomstig uit de meest recente publicatie, Afvalstoffenheffing 2013 van september Het aantal gemeenten met tarief-differentiatie op afvalaanbod (diftar) stijgt gestaag. In 2013 hebben twee van de vijf gemeenten (40 procent) van de gemeenten diftar. In 2011 was dat nog 37 procent. Diftar wordt vooral toegepast in kleine, weinig tot niet-stedelijke gemeenten buiten de Randstad. Dit jaar woont ruim een kwart (29 procent) van de aangeslagen huishoudens in een gemeente met diftar. In 2012 was dit nog 27 procent. De afvalbeheerkosten zijn in gemeenten met diftar gemiddeld lager dan in de overige gemeenten. In 2013 bedragen de kosten in gemeenten met diftar gemiddeld 218 euro per huishouden, een stijging van ruim twee euro ten opzichtte van In gemeenten waar één vast tarief wordt geheven ongeacht huishoudengrootte bedragen de kosten 302 euro per huishouden. In gemeenten waar het tarief is gebaseerd op het aantal personen per huishouden bedragen de kosten 258 euro per huishouden. In gemeenten met tariefdifferentiatie op het afvalaanbod wordt over het algemeen meer afval gescheiden aangeboden, waardoor minder restafval ontstaat. De kosten voor de verwerking van het restafval komen hierdoor lager uit. De meeste gemeenten met diftar hebben een volume en frequentie systeem ingevoerd (80 gemeenten). De andere hoofdsystemen van diftar zijn volume (34 gemeenten), gewicht (10 gemeenten) en dure zak (10 gemeenten). De overige gemeenten met diftar (28 gemeenten) hebben een ander systeem. De hoogste en laagste gemiddelde afvalstoffenheffingen voor huishoudens inclusief de mate van kostendekking in 2013 Bron: Rijkswaterstaat, september Nascheiding van restafval Het is te verwachten dat de komende jaren er grote ontwikkelingen zullen plaats vinden op gebied van de mogelijkheden van nascheiding van herbruikbare stromen uit het restafval. In dit rapport is gekeken naar 2 vormen van nascheiden, te weten; 1) Mechanische nascheiding 2) Renescience methode Mechanische nascheiding Nederland heeft een aantal mechanische nascheidingsinstallaties voor restafval waar het aanwezige plastic verpakkingsafval en metalen uit het restafval wordt teruggewonnen om gerecycled te worden. Te weten Omrin en Attero. Onderstaand figuur illustreert het nascheidingsproces in de installatie van OMRIN: Pagina 21 van 40

24 Bron: Omrin Nascheiding volgens Renescience Een nieuwe methode in ontwikkeling is de Renescience technologie van DONG. De Renescience installatie bestaat grofweg uit twee componenten: een enzymenreactor en een sorteermachine. Het restafval wordt ingevoerd in een tank, waarin organisch materiaal inclusief papier, door enzymen wordt omgezet in energie (gas) en groengas. De droge output van de enzymenreactor wordt ingevoerd in een sorteermachine. Hierin worden onder andere schone 2D en 3D plastics gescheiden. De installatie van DONG staat in Denemarken en is in gebruik voor de gemeente Kopenhagen. In Nederland staat op dit moment nog geen installatie. De Renescience methode is onderzocht door de Wageningen Universiteit op kwaliteit en opbrengst van plastic. 8 Bron: Renescience Mechanische nascheiding onderscheidt zich met de Renescience methode doordat er geen groen gas uit de organische fractie wordt gewonnen en de plastic fractie niet vooraf door de wasmachine gaat. 8 Quality of plastics originating from the Renescience recovery process Comparative plastic quality study dr. E.U. Thoden van Velzen, ir. M.T. Brouwer, ir. G.G.J. Schennink, ing. H.J. Beukelaer and W. Teunissen Pagina 22 van 40

25 Mechanische nascheiding is in tegenstelling tot de Renescience een methode met bestaande nascheidingsinstallaties in Nederland; bij Omrin en een nascheidingsinstallatie bij Attero. De verwachting is dat de resultaten van een scenario waar bronscheiding in combinatie met mechanische nascheiding wordt toegepast iets minder hoog zal scoren dan Renescience omdat bij Renescience het aanhangend vuil als organische fractie een nuttige toepassing kent in de vorm biogas en de plastic stromen in een schonere vorm uit het nascheidingsproces komen. De gemeenten die aangesloten zijn bij de nascheidingsinstallaties in Nederland (Omrin en Attero) combineren bronscheiding met nascheiding uit kostenoverwegingen en voor een optimaal milieurendement. Nascheiding versus Bronscheiding Nascheiding kan een goede aanvullende methode zijn voor het terugwinnen van nog aanwezige stromen plastic, metalen en GFT in het restafval maar is geen methode dat bronscheiding volledig kan vervangen. Voor de afvalstromen papier, textiel en glas geldt bronscheiding als de meest geëigende methode. Voorstanders benadrukken het gemak voor inwoners (minder afvalstromen te scheiden) en de milieuwinst van afvalstromen die anders toch verbrand zouden worden. Bovendien is men verzekerd van het terugwinnen van de totale stroom aan verpakkingsafval, zoals onderstaand figuur illustreert. Overzicht van de keten voor nascheiden in aanvulling op bronscheiden Bron: Openbare samenvatting Wageningen UR Food & Biobased Research Met het oog de veranderende regelgeving omtrent verpakkingsafval waarbij vergoedingen alleen nog worden uitgekeerd op basis van de netto ingezamelde gewichten is dit een aspect om rekening mee te houden. Het blijkt namelijk dat gemiddeld 30% van het brongescheiden ingezameld plastic verpakkingsafval vervuild is. Tegenstanders van nascheiding werpen tegen dat nascheiding naast bronscheiding lastig uitlegbaar is aan inwoners. Pagina 23 van 40

26 5. Voorkeursscenario s Gebaseerd op bovenstaande inzichten heeft de projectgroep een aantal voorkeurscenario s nader ingevuld voor de bebouwingstypes binnen het Avalex verzorgingsgebied, waarna deze zijn doorgerekend. Er is met name gekeken naar drie afvalstromen die het grootste aandeel vormen in de sorteeranalyses restafval; GFT, Papier en Plastic. Onderstaande tabellen geven weer met welk percentage het restafval moet dalen om de 100 kilogram per inwoner te bereiken en anderzijds wat het afvalscheidingspercentage is bij 100 kilogram restafval. Huidig resultaat DF LV MD PN RW WS Avalex Rest ,1 Fijn gescheiden Grof ongescheiden Grof gescheiden Totaal gescheiden Totaal ongescheiden Totaal Scheidingspercentage 39% 38% 49% 45% 32% 49% 40% Gewenste situatie DF LV MD PN RW WS Avalex Rest Fijn gescheiden Grof ongescheiden Grof gescheiden Totaal gescheiden Totaal ongescheiden Totaal Scheidingspercentage 69% 72% 69% 73% 67% 79% 71% Vermindering restafval 54% 62% 46% 56% 62% 63% 58% Leeswijzer: Het afvalscheidingspercentage wordt berekend door het aandeel gescheiden afval te delen door het ongescheiden afval. Voor de gemeente Delft is dit 158/400 =39%. Bij het behalen van de doelstelling van 100 kilogram restafval in de gewenste situatie is de berekening 276/400 =69%. Daarbij neemt de hoeveelheid restafval af met 54% 5.1 Grof huishoudelijk Afval en kringloopgoederen De bovenstaande scenario s zijn enkel gericht op fijn huishoudelijk afval. Echter ook het grof huishoudelijk afval biedt nog voldoende potentie om beter gescheiden te worden. Enerzijds via gescheiden inzameling aan de bron, anderzijds middels nascheiding van grof huishoudelijk afval met als doel de hoeveelheid grof huishoudelijk afval dat in de verbrandingsoven verdwijnt te verminderen. In de gemeenten waar door inwoners vooraf betaald wordt voor het ophalen van grofvuil is de tendens groter om grofvuil te komen brengen. Gebracht grofvuil kan op de milieustraten van de brengstations goed gescheiden worden in aparte afvalstromen. Gemeenten waar in Nederland diftar is ingevoerd, voeren doorgaans een betaalbeleid in voor grofvuil om oneigenlijk gebruik te voorkomen. Pagina 24 van 40

27 Sommige gemeenten hebben aparte afspraken met kringloopbedrijven om bepaalde stromen (zoals elektrische apparatuur) apart op te halen. Het verdient de aanbeveling om nader te onderzoeken op welke manier nascheiding en kringloopbedrijvigheid beter in te zetten gezet zou kunnen worden in ons verzorgingsgebied en om in aansluiting op de voorkeurscenario s voor fijn huishoudelijk afval het principe betalen voor halen voor grofvuil door te voeren. De inzameling van deelstromen door charitatieve instellingen en verenigingen is beperkt mogelijk binnen het beleidskader dat het afval eigendom is van de gemeenschappelijke regeling Avalex. Avalex draagt zorg voor de vermarkting van het afval. De verantwoordelijkheid voor de inzameling van textiel wordt geharmoniseerd door Avalex om afvalscheiding te bevorderen. De opbrengsten van textielinzameling vloeien terug naar de gemeenten en de gemeenten bepalen zelf waar de inkomsten van textiel aan besteed zullen worden. In de praktijk zal de bestaande situatie met inzameling door scholen en verenigingen van oud papier veelal gehandhaafd blijven. 5.2 Kanttekeningen en uitgangspunten doorrekeningen Bij het lezen en interpreteren van de gegevens in dit hoofdstuk is een aantal zaken van wezenlijk belang: De uitkomsten van de scenario s zijn richtinggevend. Hiermee wordt bedoeld dat hoewel de gegevens zorgvuldig zijn samengesteld en nauwkeurig zijn berekend er sprake is van aannames. Dit geldt voor gegevens die benodigd waren voor de berekeningen maar onbekend zijn omdat ze niet geregistreerd worden, maar dit geldt ook voor voorspellingen in de toekomst (milieurendement, benodigde inzamelvoorzieningen in aantal en soort). Daar waar sprake is van ervaringscijfers elders in het land zijn deze gebruikt en er is met realiteitszin gekeken naar de mogelijke effecten. Het aantal variabelen in deze modellen groot is waarmee uitkomsten al snel tot schijnnauwkeurigheid leiden. Om die reden zijn de uitkomsten van de scenario s richtinggevend. Alle gemeenten doen mee. Bij de uitwerking van de scenario s gaan we er van uit dat alle gemeenten deelnemen. Het uitsluiten van deelname van een gemeente heeft direct gevolgen voor de uitkomsten van de scenario s. Uitgangspunt bij de doorrekeningen is één voor allen en allen voor één. Om schaalvoordelen optimaal te benutten zijn de voor- en de nadelen verdeeld over alle gemeenten, zodat alle gemeenten evenveel profiteren door krachten te bundelen. Dit betekent dat met een gemiddeld tarief per woonhuisaansluiting wordt gerekend. De scenario s betreffen een momentopname. Daar waar mogelijk is rekening gehouden met ophand zijnde veranderende wet en regelgeving (statiegelddiscussie, gescheiden houden van drankverpakkingen) maar alles voorzien is onmogelijk 9. Daarbij geldt ook dat de tarieven (opbrengsten en verwerkingskosten) erg kunnen fluctueren en afhankelijk zijn van de wereldmarktprijzen. De grootste kostenpost zijn juist deze verwerkingskosten waardoor verandering in bedragen van direct invloed zijn op de uitkomsten. Flankerend beleid is niet in onderstaande kosten meegenomen. Gedragsbeïnvloeding door communicatie en handhaving zijn niet meegenomen in onderstaande kostenberekeningen. Deze kosten zijn opgenomen in het strategisch communicatieplan. 9 Op 2 juli 2014 informeerde Staatssecretaris Wiebes van Financiën de Tweede Kamer, mede namens staatssecretaris Mansveld (I&M), over de beoogde invulling van de afvalstoffenbelasting per 1 januari Zowel het storten als het verbranden van afval wordt dan belast. Nu is dit alleen voor het storten van afval. Daarbij geldt in beide gevallen een tarief van 13 per ton. Hiermee wordt een opbrengst gerealiseerd van 100 miljoen per jaar. Het voorstel is gebaseerd op een studie van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Deze afvalstoffenebelasting voor het verbranden van afval is niet meegenomen bij de doorrekeningen van de scenario s welke een gunstigere uitwerking heeft voor de uitkomsten van de onderzochte scenario s omdat zij zich richten op bron- dan wel nascheiding en het verminderen van het verbranden van restafval. Pagina 25 van 40

28 De berekeningen hebben betrekking op het fijn huishoudelijk afval. Te weten de afvalstromen GFT, papier, plastic, textiel, restafval, drankenkartons en blik. Grof huishoudelijk afval is niet meegenomen in de doorrekening van de scenario s. De berekeningen hebben betrekking op de directe kosten. Te weten logistiek, verwerking, inzamelmiddelen (ook kapitaalslasten voor inzamelmiddelen). Indirecte kosten zijn hier buiten beschouwing gelaten Indirecte kosten betreffen oa, overhead, communicatie kosten, kosten voor brengstations etc. Transitiekosten zijn hier buiten beschouwing gelaten. Waar in dit hoofdstuk gesproken wordt over kosten, dan is er sprake van de structurele kosten voor logistiek, inzameling en verwerkingskosten. De volgende scenario s zijn uitgewerkt: 1. Scenario 1; het optimaliseren en harmoniseren van de dienstverlening in het gehele Avalex verzorgingsgebied 2. Scenario 2: Omgekeerd Inzamelen 3. Scenario 3: Afval Loont 4. Scenario 4 Geïndividualiseerde tarieven 5. Scenario 5 a. Nascheiding Renescience b. Nascheiding en Omgekeerd Inzamelen 6. Scenario 6: Bronscheiding en Mechanische Nascheiding 7. Scenario 7 Combinatie Afval Loont en Diftar 8. Scenario 8 Combinatie Omgekeerd Inzamelen en Diftar 5.3 Scenario 1 Optimaliseren en harmoniseren huidige situatie Dit scenario betref het optimaliseren van de huidige situatie en heeft twee onderscheidende kenmerken. 1. Er wordt gewerkt naar een eenduidige inzamelmethodiek per afvalstroom per bebouwingstype in het gehele Avalex verzorgingsgebied. Deze harmonisatie heeft als voordeel dat er uiteindelijk sprake is van een efficiëntere inzameling. 2. Er wordt gezocht naar de meest optimale vorm van dienstverlening voor de gekozen inzamelsystematiek voor wat betreft aantal, soort en locatiekeuze. In bijlage 3 is een gedetailleerde uitwerking van dit scenario te vinden. Toelichting Laagbouw In dit scenario hebben alle inwoners uit laagbouw beschikking over een minicontainer voor de aan huis inzameling van de afvalstromen. GFT Papier Restafval GFT afval en restafval worden in dit scenario 1 keer per 2 weken ingezameld met een 240 liter minicontainer Papier wordt een keer per 4 weken ingezameld door middel van een kleinere 140 liter minicontainer. o Er wordt geen papier meer apart (los) ingezameld. Hoogbouw In dit scenario wordt bij alle hoogbouwlocaties voorzieningen getroffen voor GFT en restafval inzameling. Voor restafval zijn ondergrondse containers de standaard inzamelwijze. Daar waar een gemeente gebruik wil blijven maken van inpandige verzamelcontainers betreft dit maatwerk. Daarnaast kunnen bewoners van hoogbouw gebruik maken van wijkvoorzieningen zoals hieronder genoemd. Binnensteden Pagina 26 van 40

29 Voor binnensteden en centrum gebieden verandert er in de geoptimaliseerde situatie weinig ten opzichte van nu, anders dan dat het aantal voorzieningen toeneemt daar waar mogelijk, aan de rand van de stad. Gestapelde Bouw Gestapelde bouw is in dit scenario opgesplitst in laagbouw voor de onderste bewoningslaag met tuin en de overige bebouwingslagen zonder tuin met hoogbouw. Daar waar bewoners beschikken over een tuin en de mogelijkheid tot een minicontainer op eigen grond wordt deze verstrekt. Wijkvoorzieningen De inzameldichtheid van containers wordt voor een aantal containers groter. Er komen dus meer containers dan nu en gekeken wordt naar logische locaties met een frequente aanloop (winkelcentra). Voor het bepalen van de inzameldichtheid is het gemiddelde van de Benchmark Huishoudelijk Afval genomen. Dit geldt voor de volgende afvalstromen Plastic verpakkingsafval Textiel Glas Papier Verwacht resultaat Milieu Ondanks dat de inzameldichtheid van containers wordt vergroot is de verwachting dat met dit scenario alleen geen trendbreuk zal worden gerealiseerd en wij ook niet zullen komen tot de doelstelling van 75% afvalscheiding. Er is in dit scenario geen sprake van een financiële of logistieke prikkel wat bewoners extra tot gedragsverandering zet. Wel is de verwachting dat door het vergroten van de inzameldichtheid van containers de bereidheid tot afvalscheiding iets zal toenemen, ook door het plaatsen van een minicontainer papier bij laagbouw. Verwacht wordt dat de hoeveelheid restafval in dit scenario met 5% kan afnemen. De stijging van het afvalscheidingpercentage is naar verwachting minimaal. Service De beleving op service zal naar verwachting vergroten voor plastic verpakkingsafval. Voor die afvalstroom blijkt vaak op dit moment al onvoldoende capaciteit waardoor containers overlopen. De beleving voor papier inzameling zal afnemen of gelijk blijven daar waar nu sprake is van losse huis aan huis inzameling (Delft). Een extra container voor papier zal naar verwachting niet iedereen in de tuin willen en in dat geval is men aangewezen op verzamelcontainers in plaats van het los op straat aan te bieden. Een bijkomend voordeel van deze keuze is een afname van vervuiling op (winderige en regenachtige) inzameldagen. Kosten Wanneer het gehele verzorgingsgebied van Avalex geoptimaliseerd en geharmoniseerd is wordt een kostendaling verwacht van 10 à 15%. De kostendaling zit hem in dit scenario met name op een efficiëntere inzamellogistiek en geharmoniseerde inzamelwijze. 5.4 Scenario 2 Optimaliseren huidige situatie + Omgekeerd Inzamelen Scenario 2 kenmerkt zich door het optimaliseren van de huidige situatie zoals genoemd in scenario 1 met daarnaast de invoering van Omgekeerd inzamelen zoals in Utrecht en regio Amersfoort en Zwolle het geval is. Er wordt in dit scenario sterk ingezet op de service op het inzamelen van grondstoffen en minder service op restafval om zo afvalscheiding te bevorderen. In bijlage 3 is een gedetailleerde uitwerking van dit scenario te vinden Pagina 27 van 40

30 Toelichting Laagbouw De service op het inzamelen van grondstoffen aan huis bestaat door een hogere frequentie en meer scheidingsmogelijkheden. Inwoners van de laagbouw krijgen drie minicontainers, ten behoeve van de afvalstromen: - GFT - Papier - Plastic verpakkingsafval, blik en drankenkartons Door goed te scheiden is de hoeveelheid restafval nog maar minimaal. Restafval dient voortaan weggebracht te worden naar verzamelcontainers in de wijk. Er wordt gekeken naar redelijke afstanden en naar logische locaties. Buitengebied Inwoners in buitengebied zoals Midden Delfland krijgen beschikking over vier minicontainers. Voor hen wordt anders de loopafstanden voor restafval te groot. - GFT - Papier - Plastic verpakkingsafval - Restafval Gestapelde Bouw Voor gestapelde bouw wordt geïntensiveerd op milieuparken voor de complexen bestaande uit restafval, gft, papier en plastic verpakkingsafval. Hoogbouw Voor hoogbouw geldt dat met name wordt ingezet op meer gescheiden inzameling door een grotere dichtheid van verzamelcontainers voor een complex. Binnenstad Voor de Binnenstad is eveneens sprake van een hogere containerdichtheid aan de rand van de stad Proeven in Hoogbouw en Binnenstedelijk gebied Bij wijze van proef wil de projectgroep graag effecten op gebied van service, kosten en milieu onderzoeken door bij hoogbouwlocaties inpandig per galerij verzamelcontainers te plaatsen die hoogfrequent geleegd worden met de inzet van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en in binnenstedelijk gebied De inzet van gekleurde zakken die integraal worden ingezameld in een route en worden nagescheiden na inzameling In een separaat projectvoorstel zullen deze proeven worden uitgewerkt. Verwacht resultaat Milieu Uit ervaringscijfers van andere gemeenten blijkt dat Omgekeerd Inzamelen een significant effect Pagina 28 van 40

31 kan hebben op de afvalscheidingresultaten met name door de toename van plastic afval. Recent is door de overheid, gemeenten een vergoeding in het vooruitzicht gesteld om drankenkartons apart in te zamelen. Deze stroom kan goed samen met plastic en blik ingezameld worden en vervolgens gesorteerd. Blik is een afvalstroom die na verbranding van restafval zonder problemen uit het restafval wordt verwijderd, echter als we er naar streven het restafval aanbod zoveel mogelijk te verminderen is het voor de hand liggend om deze stroom samen met de andere stromen aan huis op te halen. Verwacht wordt met dit scenario een afname van het restafval met circa 25% ten opzichte van nu en een toename van het scheidingspercentage met 13% te realiseren Service De introductie van Omgekeerd Inzamelen kan leiden tot een licht lagere service waardering, met name aan het begin. Immers het betreft een ingrijpende verandering in de dienstverlening. De loopafstand naar verzamelcontainers voor restafval kan als servicevermindering worden ervaren. Kosten Door een significant afname op verwerkingskosten van restafval wordt een afname van de kosten met circa 26% verwacht ten opzichte van de huidige situatie. In bijlage 4 en 5 wordt een nadere onderbouwing gegeven van de afname van deze kosten 5.5 Scenario 3 Optimaliseren huidige situatie + Afval Loont Dit scenario kenmerkt zich door de optimalisatie van de huidige situatie en het concept Afval Loont. Hierbij is uitgegaan van 1 Afval Loont filiaal per aansluitingen. Het Afval Loont concept is niet bebouwingstype gebonden. Het kan een uitkomst zijn voor gebieden waar het treffen van voorzieningen voor gescheiden afvalinzameling juist lastig is (binnensteden en hoogbouw). Inwoners kunnen de volgende afvalstromen komen brengen tegen de vergoedingstarieven. papier, metaal, frituurvet, plastic verpakkingsafval, textiel en elektrische apparatuur Zij kunnen sparen voor zichzelf of voor een goed doel. Er wordt gekeken naar strategische locaties die op een logische aanlooproute liggen, bij voorkeur leegstaande panden die op dit moment geen bestemming hebben. Bij voorkeur worden de voorzieningen bemand met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Het aantal voorzieningen voor de afvalstromen die op de filialen worden geaccepteerd wordt aangepast om het brengen naar het Afval Loont filiaal te stimuleren. Wanneer Afval Loont als een op zichzelf staand scenario wordt ingevoerd, dient om meer effect te sorteren het voorzieningen niveau daarop aangepast te worden. Immers doel is dat men het afval naar een Afval Loont filiaal brengt en daardoor lokaal minder voorzieningen nodig zijn. Verwacht resultaat Pagina 29 van 40

32 Milieu Met de ervaringscijfers van Pijnacker-Nootdorp verwachten we een daling van het restafval met 10% en een stijging van het afvalscheidingpercentage met 7%. De pilot in Pijnacker-Nootdorp is echter uitgevoerd zonder flankerende maatregel. De oorspronkelijke inzamelstructuur is niet aangepast. Het effect van flankerende maatregelen hierop zal het resultaat positief beïnvloeden. Daarnaast heeft het een positief effect op het terughalen van grondstoffen uit de openbare ruimte (plastic en metalen) Service De positieve beleving van de waardevolle grondstoffen door het uitkeren van tegoeden zal waarschijnlijk als een positieve service worden ervaren Indien de lokale wijkvoorzieningen ten bate van Afval Loont in aantal worden verminderd kan dit als servicevermindering worden ervaren. Kosten Door met name investering, de uitkeringen aan de deelnemers en loonkosten verwachten wij een stijging van 10% van de kosten ten opzichte van nu. 5.6 Scenario 4 Optimaliseren huidige situatie + Geïndividualiseerde tarieven (Diftar) Dit scenario kenmerkt zich door de optimalisatie van de huidige situatie en de invoering van geïndividualiseerde tarieven. Laagbouw Voor laagbouw wordt gekozen voor de methode volume/ frequentie. Dit betekent dat inwoners de inhoudsmaat van hun container mogen kiezen en vervolgens betalen al naar gelang het aantal keer dat zij de restafvalcontainer aanbieden waarbij geldt dat voor een groter volume men meer betaalt dan voor een kleinere inhoudsmaat. Hierbij rijst de vraag of er ook betaald moet worden voor het aanbieden van GFT afval. De werkgroep adviseert dit niet te doen naar voorbeeld van de gemeente Apeldoorn. Hoogbouw Inwoners die aangewezen zijn op een verzamelcontainer zoals bij hoogbouw en gestapelde bouw betalen voor het aantal keer dat zij afval aanbieden. Dit gebeurt middels het pasje dat hen autoriseert tot de container en het aantal keren dat zij afval aanbieden registreert. Dit betekent dus ook dat alle verzamelcontainers ten tijde van invoering voorzien moeten zijn van electronica. Bovendien is bij de doorrekening als uitgangspunt rekening gehouden met ondergrondse containers. Centrumgebieden Inwoners van centrumgebieden maken gebruik van verzamelcontainers zoals de bewoners in de hoogbouw, of wanneer dit door infrastructurele beperkingen niet mogelijk is maken zij gebruik van de dure zak zoals ook in Nijmegen, Maastricht en Vlaanderen het geval is. Men dient vooraf een afvalzak te kopen en het restafval mag enkel in deze zak aangeboden worden. Verwacht resultaat Milieu Gebaseerd op ervaringscijfers elders in het land wordt verwacht dat met de invoering van diftar Pagina 30 van 40

33 een afname van restafval van circa 22% wordt bewerkstelligd en een toename van het afvalscheidingpercentage met 10% Service De service beleving voor diftar is naar verwachting dubbel. Voorstanders prijzen de eerlijkere verdeling en een verschuiving van de lasten van de burger naar de consument. Tegenstanders wijzen op mogelijke neveneffecten zoals ontwijkgedrag. Voorwaarde van invoering is dat voorzieningen goed op orde zijn en indien nodig gehandhaafd wordt door toezichthouders met opsporingsbevoegdheid. Kosten Er wordt een afname van kosten met circa 17% verwacht, deze hebben met name betrekking op een daling van de verwervingskosten en een hogere opbrengst van de diverse deelstromen. 5.7 Scenario 5A Optimaliseren huidige situatie + nascheiding Renescience DONG Dit scenario betreft het optimaliseren van de huidige situatie en de toepassing van nascheiding van restafval voor plastic verpakkingsafval, groente- en fruit afval en metalen. Voor de gf fractie wordt dus ingezet op het werk van de enzymen en het plastic komt als 3D en 2D schoon uit de enzymentank. Het tuinafval blijft in dit scenario apart ingezameld. De nascheidingstechnologie van Renescience is nieuw en kent nog geen bestaande installaties in Nederland. Er staat een installatie in Denemarken voor het afval van de stad Kopenhagen. De Universiteit van Wageningen heeft het plastic uit het nascheidingsproces onderzocht en er is een LCA in voorbereiding. Laagbouw Bewoners in de laagbouw beschikken in dit scenario over een minicontainer voor Tuinafval Papier Restafval Hoogbouw Daar waar sprake is van tuinen op de begane grond wordt tuinafval middels verzamelcontainers apart ingezameld. Centrumgebied In het centrum wordt het afval middels verzamelcontainers ingezameld. Indien dit voor restafval niet mogelijk is dan wordt het restafval door middel van zakken ingezameld. Verwacht resultaat Milieu Gebaseerd op de huidige sorteeranalyses en inzamelresultaten is in dit scenario een afname van het restafval met 78% en een toename van het afvalscheidingspercentage met circa 39% te verwachten. Wat als restafval overblijft is enkel het restafval dat na het nascheidingsproces overblijft en verbrand moet worden. De organische fractie (Groente en Fruit en aanhangend vuil aan plastic en verpakkingen) wordt omgezet in groen gas. Service De verwachting is dat dit scenario als positef wordt ervaren door bewoners. Immers, met minder inzet wordt toch een beter scheidingsresultaat bereikt. Pagina 31 van 40

34 Kosten Er wordt een daling van 4% van de kosten verwacht ten opzichte van nu. De beperkte afname komt met name door een afname van de opbrengsten van de deelstromen. 5.8 Scenario 5B Optimaliseren huidige situatie + nascheiding Renescience DONG en Omgekeerd Inzamelen Dit scenario kenmerkt zich door een combinatie van omgekeerd inzamelen (scenario 2) en nascheiding van het restafval. Verwacht resultaat Milieu Afname van restafval met 78% en een toename van afvalscheidingspercentage met 41% Service Een iets minder hoge servicebeleving dan 5A. Dit scenario kan in de communicatie lastig uitlegbaar zijn, maar kan voor het milieurendement een uitkomst zijn voor hoogbouw waar over het algemeen niet of nauwelijks afval wordt gescheiden. Kosten Afname van de kosten met 20%. Doordat in dit scenario alsnog wordt ingezet op bronscheiding worden hogere opbrengsten voor de afzonderlijke deelstromen verwacht. 5.9 Scenario 6 Bronscheiding en Mechanische nascheiding Mechanische nascheiding onderscheidt zich met de Renescience methode doordat er geen groen gas uit de organische fractie wordt gewonnen en de plastic fractie niet vooraf door de wasmaschine gaat. Mechanische nascheiding is in tegenstelling tot de Renescience een methode met bestaande nascheidingsinstallaties in Nederland; bij Omrin en een nascheidingsinstallatie bij Attero. De verwachting is dat de resultaten van een scenario waar bronscheiding in combinatie met mechanische nascheiding wordt toegepast iets minder hoog zal scoren dan Renescience omdat bij Renescience het aanhangend vuil als organische fractie een nuttige toepassing kent in de vorm biogas en de plastic stromen in een schonere vorm uit het nascheidingsproces komen. De mechanische nascheiding, is voor wat betreft de inzameling gelijk aan scenario 5a, nascheiding via Renescience. Het verschil tussen beide scenario s is het tarief wat hoger is voor mechanische nascheiding en het nascheidingsresultaat. Met Renescience kan een nascheidingspercentage van 70% gerealiseerd worden en voor mechanische nascheiding is dit percentage 26%. De gemeenten die aangesloten zijn bij de nascheidingsinstallaties in Nederland (Omrin en Attero) combineren bronscheiding met nascheiding uit kostenoverwegingen en voor een optimaal milieurendement. In een later stadium verdient het de aanbeveling om de verschillende nascheidingsmethodieken nader te beschouwen Scenario 7 Combinatie Afval Loont & Diftar In dit scenario wordt na de fase van optimalisatie en harmonisatie eerst Diftar ingevoerd en daarna Afval Loont. Het betreft een combinatie van scenario 3 en 4. De gedachte is dat met deze Pagina 32 van 40

35 beleidsmaatregelen bewoners enerzijds bewust worden van hun consumptiepatroon en afdankgedrag door de invoering van diftar waar een preventieve werking van uitgaat gaat en anderzijds ook worden gestimuleerd om de waardevolle grondstoffen die zij hebben apart te houden en gescheiden in te leveren. Verwacht resultaat Milieu Hier wordt een afname van 30% van het restafval verwacht en een toename van 16% qua afvalscheidingspercentage. Service Inwoners hebben direct invloed op hun eigen afvalscheidingsgedrag. De verwachting is dat dit als positief wordt ervaren. Kosten Er wordt een kostendaling van 4% verwacht wanneer deze scenario s worden gecombineerd Scenario 8 Combinatie Omgekeerd Inzamelen & Diftar Dit scenario betreft een combinatie van scenario 2 Omgekeerd Inzamelen en scenario 4 Diftar na het optimaliseren van de huidige situatie. Net als in scenario 2 wordt het restafval voor laagbouw bewoners op afstand geplaatst en aangeboden in verzamelcontainers. Inwoners hebben toegang tot deze containers via pascontrole en betalen naar het aantal keer dat zij afval in de verzamelcontainer inwerpen. Dit geldt ook voor bewoners van hoogbouw en centrumgebieden die zijn aangewezen op verzamelcontainers. Bewoners in centrumgebieden die zijn aangewezen op zakkeninzameling maken in dat geval gebruik van de dure zak. Verwacht resultaat Milieu Door de invoering van diftar wordt een afname van 43% restafval verwacht en een toename van 23% op gebied van afvalscheiding. Service De verwachting is dat evenals scenario 2 het wegbrengen van restafval als servicevermindering zal worden ervaren. Wel is de verwachting dat dit scenario bewoners meer bewust zal maken over grondstoffenhergebruik. Kosten Er wordt een kostendaling van 36% verwacht Scenariovergelijking In onderstaand figuur worden de verschillende scenario s met elkaar vergeleken ten opzichte van de nieuwe geoptimaliseerde uitgangssituatie, scenario 1 (S1). In Bijlage 4 Samenvatting doorrekening scenario s en Bijlage 5 Doorrekening scenario s per gemeente is een gedetailleerde onderbouwing van de doorrekening van de scenario s te vinden. De meest gunstige scenario s bevinden zich in het linker kwadrant van het figuur. Dat zijn de scenario s die naar verwachting het beste scoren op afvalscheidingpercentage en op kosten. De drie best scorende scenario s zijn: 1. Scenario 5b: Omgekeerd Inzamelen en nascheiding Renescience 2. Scenario 5a: Nascheiding Renescience 3. Scenario 8: Omgekeerd Inzamelen en diftar Hierbij dient opgemerkt te worden dat de nascheidingstechnologie van Renescience nieuw is en nog geen bestaande installaties in Nederland kent, wel is inmiddels grote Pagina 33 van 40

36 belangstelling hiervoor. Er staat een installatie in Denemarken waar de gemeente Kopenhagen gebruik van maakt. Mechanische nascheiding is in tegenstelling tot de Renescience een methode met bestaande nascheidingsinstallaties in Nederland; bij Omrin en een nascheidingsinstallatie bij Attero. De verwachting is dat de resultaten van een scenario waar bronscheiding in combinatie met mechanische nascheiding wordt toegepast iets minder hoog zal scoren dan Renescience omdat bij Renescience het aanhangend vuil als organische fractie een nuttige toepassing kent in de vorm biogas en de plastic stromen in een schonere vorm uit het nascheidingsproces komen. 90% Scenario 5b Omgekeerd inzamelen + Nascheiding Renescience 80% Scenario 5a Nascheiding Renescience Doel % Afvalscheiding Scenario 8 Omgekeerd inzamelen + Diftar 60% Scenario 7 Afval Loont + Diftar Scenario 2 Omgekeerd inzamelen Scenario 6 Scenario 4 Diftar 50% Mechanische nascheiding Omrin Scenario 3 Afval Loont Scenario 1+ Verbeteren huidige 40% situatie Huidige situatie % 40% 30% 20% 10% 0% 10% 20% Kosten Bron: Rekenmodel Afvalbeleidscenario s Avalex, Ocelot Advies & Projecten, 2014 Wanneer deze scenario s met elkaar vergeleken worden binnen het afwegingskader van de afvaldriehoek service, kosten en milieu volgt onderstaande waardering. Scenario's vergeleken op de afvaldriehoek Service 10 Kosten Milieu Omgekeerd Inzamelen en nascheiding Renescience Nascheiding Renescience Omgekeerd Inzamelen en Diftar Voor het begrip Service heeft de werkgroep Beleid zich gebaseerd op bestaande klant tevredenheidsonderzoeken en de servicebeleving van inwoners.gedacht kan worden aan waarden als gemak, schoon, kwaliteit van openbare ruimte, afspraken nakomen. Uit het KTO van 2010 was de gemiddelde waardering een 7,2 Pagina 34 van 40

37 5.13 Indicatie kosten per woonhuisaansluiting Een vergelijking van de uitvoeringskosten per woonhuisaansluiting per scenario geeft onderstaand beeld. Zoals eerder aangegeven betreft dit enkel de directe uitvoeringskosten (te weten logistiek, verwerking, inzamelmiddelen (ook kapitaalslasten voor inzamelmiddelen). voor het fijn huishoudelijk afval, exclusief grofvuil. Bron: Rekenmodel Afvalbeleidscenario s Avalex, Ocelot Advies & Projecten, 2014 Pagina 35 van 40

38 160 Verschillen per gemeente Kosten per aansluiting DF LV MD PN RW WS Avalex Huidige situtatie Scenario 1 (effecten andere inzamelmethode gelijke verwerkingskosten) Scenario 1 plus (meer afvalscheiding) Scenario 2 (omgekeerd inzamelen) Scenario 3 (Afval Loont) Scenario 4 (Diftar) Scenario5a (Renescience) Scenario 5b (omgekeerd inzamelen + Renescience) Scenario 6 (mechanische nascheiding Omrin) Scenario 7 (Afval loont + Diftar) Scenario 8 (omgekeerd inzamelen + diftar) NB: dit betreft uitsluitend de directe uitvoeringskosten (zie 5.2) Bron: Rekenmodel Afvalbeleidscenario s Avalex, Ocelot Advies & Projecten, 2014 Pagina 36 van 40

39 6. Transitie naar nieuwe situatie 6.1 Transitie in kosten Afhankelijk van het gekozen voorkeursscenario zal per gemeente de uitgangssituatie anders zijn. Dat betekent dat de transitiekosten naar de nieuwe (gewenste) situatie ook per gemeente verschillend zal zijn. Het is voor de hand liggend om per gemeente bij de overgang naar nieuw beleid rekening te houden met de minst kostbare overgang om bijvoorbeeld desinvesteringen zo veel mogelijk te beperken. Wanneer duidelijk is welk scenario de voorkeur geniet zullen de transitiekosten nader uitgewerkt worden. Er zal dan op een gedetailleerd niveau op wijk- en zelfs straatniveau bezien moeten worden wat precies de financiële gevolgen zijn. Afhankelijk van het gekozen voorkeurscenario zal ook de geoptimaliseerde en geharmoniseerde situatie (scenario 1) als uitgangspunt anders zijn. Immers een scenario 1 is anders om te komen tot een Afval Loont dan voor Diftar. De bedragen genoemd in deze paragraaf zijn dus enkel ter indicatie. Voorbeeld Transitiekosten In deze paragraaf is als voorbeeld gekeken naar de transitie om te komen van de huidige situatie tot het scenario Omgekeerd inzamelen met diftar of om te komen tot het scenario Omgekeerd inzamelen met nascheiding. Het scenario met alleen nascheiding zal ook binnen de marge van de hier genoemde transitiekosten blijven. Transitiekosten bestaan uit kosten voor: 1. Aanpassen en Plaatsen van minicontainers Inwoners in de laagbouw zullen gebruik maken van ondergrondse restafvalcontainers. Daardoor zullen de huidige minicontainers voor restafval voorzien worden van een sticker of andere kleur deksel zodat ze gebruikt kunnen worden voor de huis aan huis inzameling van plastic bij laagbouw. Aanvullend moeten nieuwe minicontainers worden aangekocht en uitgezet voor de inzameling van plastic, gft en papier. Met de aanschaf, het plaatsen van circa containers en de aanpassing van circa containers is een bedrag van 4 miljoen euro geraamd 2. Verplaatsen, verwijderen van ondergrondse containers en afwerken van locaties Op dit moment is niet bekend hoeveel ondergrondse containers verplaatst moeten worden. Daarom wordt uitgegaan van 50% ondergrondse restafval containers, 50% gft, 25% papier, 10% glas en 0% plastic en textiel. Voor de verplaatsing, verwijdering en afwerken van locaties voor circa containers wordt een bedrag van circa 2,5 miljoen euro geraamd. 3. Verwijderen rol- en verzamelcontainers Voor het verwijderen van circa bovengrondse verzamelcontainers wordt rekening gehouden met circa ,-. 4. Desinvestering De desinvesteringskosten bestaan uit de huidige boekwaarde van de vervallen containers. De desinvestering voor vervallen bovengrondse en ondergrondse verzamelcontainers wordt geraamd op circa 2 miljoen euro. 5. Projectkosten De projecten worden uitgevoerd door Avalex. Er zal echter ook gemeentelijke inzet nodig zijn. Hoe de inzetverdeling tussen Avalex en gemeenten zal zijn, is niet bekend. Daarnaast is de projectomvang en daarmee de noodzakelijke projectcapaciteit mede afhankelijk van de beleidsmatige-, juridische- en bestuurlijk eisen en wensen van de gemeenten. Voor het voorbereiden, begeleiden en realiseren van een dergelijk omvangrijk project wordt rekening gehouden met 28 mensjaar, wat overeenkomt met 2,25 miljoen euro. Pagina 37 van 40

40 De totale investering om te komen tot de nieuwe voorbeeldsituatie wordt dus geraamd op een bedrag van circa 10 à 15 miljoen euro, af te schrijven in 10 tot 15 jaar. Bij deze berekening is er bovendien van uit gegaan dat de transitie over het gehele Avalex gebied wordt uitgevoerd. De investeringen kunnen dus gelijkelijk over alle ruim aansluitingen worden verdeeld. Bij een investering van 15 miljoen euro en een afschrijvingstermijn van 10 jaar, komt dit dus neer op ca. 10,- per huishouden per jaar. 6.2 Transitie in tijd Om te komen tot het beschreven scenario kan gedacht worden aan een gefaseerde invoering, te beginnen in gebieden waarbij de kans van slagen het grootst is. Stap voor stap wordt geleerd van de ervaringen en wordt deze ervaring aangewend bij de vervolgstappen. Daarbij ligt het voor de hand om te starten met het optimaliseren en harmoniseren van de inzamelstructuur als voorbereiding op beleidsvoorstellen die uiteindelijk de voorkeur genieten. Het invoeren van beleidsmaatregelen staat niet op zichzelf, er zal dus ook voldaan moeten worden aan de overige uitgangspunten en randvoorwaarden zoals gedragsveranderende communicatie en handhaving. Invoering van de beleidsmaatregelen is sterk afhankelijk van het besluitvormingsmoment. Bovendien dient na besluitvorming een gedegen operationeel plan opgesteld te worden. Pagina 38 van 40

41 7. Flankerend Beleid: Gedragsbeïnvloedende randvoorwaarden Alles in dit beleidsvisiedocument staat of valt met gedragsverandering. Immers, centrale vraag in deze is: Hoe krijgen we inwoners - die dit nog niet doen- zover dat zij op het moment dat zij iets weggooien het afval apart houden en in de daarvoor bestemde voorzieningen stoppen? 7.1 Strategisch Communicatieplan Op dit moment is communicatie rondom afval in het Avalex verzorgingsgebied versnipperd en minimaal waardoor de communicatie minder effectief is dan het zou kunnen zijn. Een gezamenlijke communicatie aanpak die centraal is belegd leidt er toe dat schaalvoordelen beter benut kunnen worden qua organisatie en budget en middelen effectiever worden ingezet. Door krachten te bundelen kan meer bereikt worden. In het separaat op te stellen Strategisch Communicatieplan staat beschreven hoe deze strategisch communicatie er uit zou moeten zien om de inwoners van het Avalex verzorgingsgebied enerzijds bewust te maken, maar belangrijker nog, hen aan te zetten tot het voorkomen en het scheiden van afvalstoffen. Het spreekt voor zich dat op het moment dat wij overgaan tot een actieve bewustwording van inwoners een voorwaarde is dat voorzieningen op orde zijn. Er is immers niets zo demotiverend voor inwoners als iets graag willen maar niet kunnen. 7.2 Handhaving Willen nieuwe beleidsmaatregelen een kans van slagen hebben dan dient rekening gehouden te worden met de 3 V s: Voorzieningen, Voorlichting en Verbaliseren. Handhaving is dus het sluitstuk: wanneer sprake is van excessen, voor een preventieve werking en ter ondersteuning van nieuw beleid is handhaving een belangrijk instrument. De gemeenten beschikken over gekwalificeerde handhavers, opgeleid tot Bijzonder Opsporing Ambtenaar (BOA) en daarmee bevoegd om op de regels die zijn vastgelegd in de gemeentelijk afvalstoffenverordening en uitvoeringsbesluiten te handhaven. Helaas leert de praktijk dat gemeenten vaak nog andere prioriteiten hebben waardoor de aandacht voor het aanbiedingsgedrag op afvalstoffen in de verdrukking raakt. Handhaven op afvalstoffen is een lastige kwestie, immers vaak heeft gedumpt afval geen duidelijke herkomst en is de pakkans gering. Toch leert de ervaring elders dat door thematische, gebiedsgerichte acties uit te voeren in structurele zin en met name bij beleidswijzigingen er een preventieve werking optreedt. Pagina 39 van 40

42 8. Conclusies 8.1 Conclusies Gelet op de landelijke doelstellingen, de huidige milieuresultaten van de Avalex gemeenten en de onderzochte scenario s in dit rapport concludeert de werkgroep Beleid dat: Er een trendbreuk noodzakelijk is om te komen tot de landelijke doelstellingen van 75% afvalscheiding en uiteindelijk te komen tot een circulaire economie; Er een optimalisatie en harmonisatie moet plaats vinden op gebied van dienstverlening op de huidige inzamelsystematiek om optimaal gebruik te maken van de synergie- en schaalvoordelen die Avalex biedt; Gedragsverandering alleen bewerkstelligd kan worden door een juiste mix aan communicatie, voorzieningen en financiële prikkels; Er meerdere scenario s denkbaar zijn om te komen tot een beter afvalscheidingspercentage en lagere kosten. Op basis van de uitgangspunten komen de onderstaande drie scenario s als beste naar voren: o Scenario 8: Omgekeerd Inzamelen en diftar o Scenario 5b: Omgekeerd Inzamelen en nascheiding (Renescience) o Scenario 5a: Nascheiding (Renescience) Pagina 40 van 40

43 - CONCEPT BIJLAGEN Grip op Grondstoffen

44 BIJLAGE 1 AFVALMONITOR

45 AFVALMONITOR 2013 Pagina 1 van 20

46 AFKORTINGEN DF LV MD PN RW WS OPK KUV WEB GFT KCA DVO MC VC LB HB GB HH Shk BOR Gemeente Delft Gemeente Leidschendam-Voorburg Gemeente Midden-Delfland Gemeente Pijnacker-Nootdorp Gemeente Rijswijk Gemeente Wassenaar Oud papier en karton Kunststof Verpakkingsafval Wit- en bruingoed Groente-, fruit- en tuinafval Klein chemisch afval Dienstverleningsovereenkomst Minicontainers Verzamelcontainers Laagbouw Hoogbouw Gestapelde bouw Huishoudens Stedelijkheidsklasse Beheer Openbare Ruimte Opsteller Versie Datum Status Fabienne Mantes Definitief

47 INHOUD INHOUD... 3 INLEIDING... 4 AREAALGEGEVENS... 5 DIENSTVERLENING GEMEENTEN... 1 DIENSTVERLENING AFVALBRENGSTATIONS... 1 BEZOEKERS BRENGSTATION... 2 OVERIGE DIENSTVERLENING... 2 COMMUNICATIEMIDDELEN... 2 MELDINGEN EN KLACHTEN... 3 AFVALSTOFFENHEFFING (TARIEFSONTWIKKELING)... 3 HOEVEELHEID AFVAL PER INWONER... 4 HOEVEELHEID HUISHOUDELIJK RESTAFVAL... 4 BRONSCHEIDING... 5 RESULTATEN HERBRUIKBARE MATERIALEN... 5 GROF HUISHOUDELIJK AFVAL... 5 BEDRIJFSAFVAL GEBRACHT OP BRENGSTATIONS... 6 SORTEERANALYSES POTENTIE AFVALSCHEIDING... 7

48 INLEIDING Voor het tweede achtereenvolgende jaar presenteert Avalex de Afvalmonitor. Dit betreft een handzaam naslagwerk welke op beknopte wijze inzicht geeft in bepalende kerngevens op gebied van afvalbeleid in het Avalex verzorgingsgebied. Te denken valt aan demografische kerngegevens, aan areaalgegevens en resultaten op gebied van milieurendement. Vorig jaar was de directe aanleiding het project Avalex2020 wat resulteerde in het beleidsvisiedocument Avalex2020. Dit jaar is de directe aanleiding het vervolg van dit traject, het project VANG2020 waarin de aan Avalex deelnemende gemeenten en Avalex gezamenlijk komen tot een gedragen afvalbeleidsplan.

49 AREAALGEGEVENS Areaalgegevens 2013 Oppervlakte in Stedelijkheidsklasse Omgevingsadressendichtheid km2 DF ,06 RW ,49 LV ,62 MD ,38 PN ,62 WS ,37 Bron: Demografische kerngegevens per gemeente 2013, CBS Aantal inwoners Gemeente DF RW LV MD PN WS Totaal Bron: Demografische kerngegevens per gemeente 2013, CBS Aantal huishoudens per gemeente Gemeente DF LV MD PN RW WS Totaal Bron: Demografische kerngegevens per gemeente 2013, CBS Gemeente Aantal pers/ per huishouden Eenpersoonshh % Meerpersoonshh % DF 1,77 56% 44% LV 2,04 44% 56% MD 2,52 41% 59% PN 2,60 26% 74% RW 1,93 24% 77% WS 2,23 36% 65% Bron: Demografische kerngegevens per gemeente 2013, CBS Verdeling hoogbouw en laagbouw per gemeente % Hoogbouw % Laagbouw DF LV MD PN RW WS Bron: ABF Research - Systeem woningvoorraad (Syswov) 2011

50 Aantal boven en ondergrondse verzamelcontainers DF MD PN RW LV WS Glas Papier Plastic Textiel GFT Rest Bron: LSC Beheer, peildatum 10 maart 2014 Aantal boven en ondergrondse verzamelcontainers naar aantal, type en volume Den DF Maasland Hoorn Schipluiden P N Delfgauw RW L V WS Glas BOC L L L OOC L L Papier wiel L 2 240L 11 4 wiel kunststof L L L wiel staal L 2 BOC L L OOC L L L Plastic BOC L L 1 OOC L L Textiel BOC L L L 1 OOC

51 3000L L 1 3 GFT wiel L L L 3 4 wiel kunststof L L L 11 4 wiel staal L 1 660L 2 BOC L L 1 360L 1 OOC L Rest wiel L 1 140L L L wiel kunststof L L L wiel staal L L L 2 1 BOC L 1 OOC L L

52 Aantal aansluitingen naar minicontainers, volume en fractie 140 liter minicontainer 240 liter minicontainer Eindtotaal GFT PAPIER RST Totaal 140 GFT PAPIER RST Totaal 240 DELFT LEIDSCHENDAM-VOORBURG LEIDSCHENDAM VOORBURG MIDDEN-DELFLAND DEN HOORN MAASLAND SCHIPLUIDEN PIJNACKER-NOOTDORP DELFGAUW NOOTDORP PIJNACKER RIJSWIJK WASSENAAR Eindtotaal Bron: CI-WEB maart 2014 Aantal aansluitingen per boven en ondergrondse verzamelcontainer DF MD PN RW LV WS Glas Papier Plastic Textiel Bron: CBS Statline, peildatum 10 maart 2014 LSC Beheer, peildatum 10 maart 2014

53 DIENSTVERLENING GEMEENTEN Dienstverlening aan zes gemeenten DF MD PN RW LV WS Fractie Inz.mid. LB HB GB BS LB HB GB BS LB HB GB BS LB HB GB BS LB HB GB BS LB HB GB BS Huisaanhuis Rest MC GFT BGVC op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit OGVC op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit Zakken 52 nvt nvt x nvt Inpandig x x x x x Ondergrondse pers 12 nvt nvt 24 nvt nvt MC BGVC op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit OGVC op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit nvt nvt Beugel 240 x x x Papier MC nvt Los 52 nvt nvt 26 nvt nvt Maasland: huis aan huis door verenigingen (IRADO) Den Hoorn/ Schipluiden: huis aan huis inzameling zelfstandig door verenigingen, registratie buiten Avalex om, uitbetaling door gemeente Subsidie Oud Papier (Ver.) Brengen naar afzetcontainers (reparco)/ registratie Avalex/ betaling door Avalex (AVR) Brengen naar afzetcontainers (reparco) Rolcontainers (Vliko) en afzetcontainers (Reparco) en eigen inzameling door verenigingen Rolcontainers (Vliko) en afzetcontainers (Reparco) en eigen inzameling door verenigingen Grofvuil op afroep x x x x x x x x x x x x x x x x convenanten x hot spots x x x x x x Snoei op afroep x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Gemeente Textiel huis aan huis 12 x per jaar 7 x per jaar nvt 8 x per jaar 4 x per jaar 9 x per jaar Milieu Glas BGVC op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit Pagina 1 van 20

54 park OGVC op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit Textiel kleurscheiding nee ja ja ja ja ja BGVC x x x x x x x x x x x x Kici, Humana, van gansewinkel x x x x x x x x OGVC x x x x x x x x x x x x Kici, Humana, van gansewinkel x x x x x x x x PVA BGVC op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit OGVC op capaciteit op capaciteit op capaciteit nvt nvt nvt Papier BGVC nvt op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit OGVC op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit Halte KCA Halte nvt 4 nvt nvt nvt nvt Bron: DVO 2013 Avalex Gemeente Particulier in opdracht Verenigingen Charitatieve inzamelaars

55 DIENSTVERLENING AFVALBRENGSTATIONS Dienstverlening brengstations 2013 DF MD LV RW PN WS Locatie Voltaweg Delft Voltaweg Delft Nieuwe Havenstraat Voorburg Laan van 's- Gravenmade Rijswijk Molenweg Nootdorp Hogeboomseweg Wassenaar ma t/m zat ma t/m zat ma t/m vr 8.00 t/m 15.30, zat t/m ma t/m vr 8.00 t/m 15.30, zaterdag 9.00 t/m ma, wo, vrij en za 8.00 t/m ma t/m vr 8.00 t/m 16.00, zat t/m Openingstijden Toegangscontrole Avalexpas Avalexpas Avalexpas Avalexpas Avalexpas Avalexpas Acceptatie bedrijven Ja Ja Ja Ja Nee Ja Afvalstromen Asbest x x x x x Autobanden personenauto's Autobanden vrachtwagens x Bouw- en sloopafval Dakleer Flessenglas x x x x x Gips Grof huishoudelijk afval x x x x x Harde kunststoffen x x x x x Hout x x x x x Geimpregneerd hout/bielzen KCA x x x x x Textiel x x x x x Plastic verpakkingsafval x x x x x Metalen x x x x x OPK x x x x x Puin Snoei x x x x x Vlakglas / ruiten x x x x x Wit- en bruingoed x x x x Zand/ grond x Verwerken afval x x x x x x Bron: Pfister, website Avalex, januari 2013 Pagina 1 van 20

56 BEZOEKERS BRENGSTATION BS Gemeente van herkomst bezoekers DF MD LV RW PN WS VS Totaal DF LV RW WS PN Totaal Bron: Pfister Leeswijzer: In 2013 hebben inwoners van Midden Delfland het brengstation Delft bezocht OVERIGE DIENSTVERLENING DF MD PN RW LV WS Beheer en onderhoud inzamelmiddelen x x x x x x Overlaadstation x x x x x x Sorteeranalyses 2 x p.j. 1 x p.j. nee 2 x p.j. 2 x p.j. 2 x p.j. Bereikbaarheid meldingen telefonisch 8.00u tot 17.00u ma t/m vr 8.00u tot 17.00u ma t/m vr 8.00u tot 17.00u ma t/m vr 8.00u tot 17.00u ma t/m vr 8.00u tot 17.00u ma t/m vr 8.00u tot 17.00u ma t/m vr Afvaltransport BOR x x x Bron: DVO 2013 COMMUNICATIEMIDDELEN DF MD PN RW LV WS Jaarverslag x x x x x x Website x x x x x x Avalexpas x x x x x x Afvalkalender x x x x x x Advertenties huis-aan-huis x x x x x x Welkomst pakket x x x x x x Social media x x x x x x Bron: DVO 2013

57 MELDINGEN EN KLACHTEN Meldingen en klachten Rijlabels DF LV MD PN RW WS Totaal 2013 Avalexpassen AVALEX GFT Glas Grof Vuil Inzamel Middelen KCA 5 5 Kunststof Papier Rest Textiel Eindtotaal Bron: SAP, peildatum 1 januari 2014 Meldingen over Avalex betreft vooral gedrag van medewerkers. Meldingen over GFT, Glas, KCA, kunststof, papier, restafval en textiel betreffen volle of niet geleegde containers. Meldingen over grofvuil betreffen meldingen van illegaal aangeboden grofvuil en 24 uurs grofvuil meldingen. Meldingen over inzamelmiddelen gaan over kapotte containers. AFVALSTOFFENHEFFING (TARIEFSONTWIKKELING) Afvalstoffenheffing (tariefontwikkeling) pers.hh 2 pers.hh meer pers.hh 1 pers. hh 2 pers. hh meer pers.hh 1 pers. hh 2 pers. hh meer pers.hh 1 pers. hh 2 pers. hh DF MD PN RW LV WS Landelij k meer pers.hh Bron:IPR Normag uit 2010 ( Afvalbeheerprestatie Afvalbeheer en Milieuprestaties Avalex gemeenten 2009 ), van de websites van de zes gemeenten (december 2012), van de website www. overheid.nl (december 2012), van de website (januari 2013) en van de website van Rijkswaterstaat (september 2012).

58 Overzicht bijdrage per gemeente en per huisaansluiting 2013 Gemeente Huisaansluitingen Bijdrage DVO Per huisaansluiting Delft ,11 Leidschendam-Voorburg ,71 Midden-Delfland ,30 Pijnacker-Nootdorp ,10 Rijswijk ,87 Wassenaar ,46 Totaal ,24 NB Indien en voor zover taken worden verrekend op basis van het gemiddelde aantal huisaansluitingen in het betreffende jaar, zal dit aantal bepaald worden door het aantal huisaansluitingen op 1 januari plus het aantal huisaansluitingen op 1 januari van het volgende jaar, gedeeld door twee. De gegevens (demografische kerncijfers per gemeente) van Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) zijn hierbij leidend. Bron paragraaf uit de mantelovereenkomst HOEVEELHEID AFVAL PER INWONER Totale hoeveelheid afval per inwoner per jaar Landelijke Totale hoeveelheid afval per inwoner per jaar realisatie KG/ inwoner DF LV RW MD PN WS shk 1 shk 3 Bron: Afvalstoffenrapportage 2013 & HOEVEELHEID HUISHOUDELIJK RESTAFVAL Hoeveelheid huishoudelijk restafval Gemiddeld/ Hoeveelheid huishoudelijk restafval per jaar shk 2011 KG/ inwoner Delft Leidschedam- Voorburg Rijswijk Midden Delfland Pijnacker-Nootdorp Wassenaar Bron: Afvalstoffenrapportage shk 1 shk 3

59 BRONSCHEIDING Bronscheiding huishoudelijk afval Gemeente (shk) scheidings% fijn HHA scheidings% GHA scheidings% totaal HHA scheidings% fijn HHA scheidings% GHA scheidings% totaal HHA DF 34% 67% 39% 34% 65% 40% LV 35% 61% 39% 34% 61% 39% RW 28% 50% 32% 27% 49% 34% MD 56% 56% 56% 52% 51% 52% PN 46% 68% 49% 42% 68% 45% WS 46% 71% 50% 45% 72% 48% Bron: Afvalstoffenrapportage 2013 shk 1 shk 3 RESULTATEN HERBRUIKBARE MATERIALEN Resultaten belangrijkste herbruikbare materialen Realisatie per gemeente in 2013 in KG/inw/p.j. in vergelijking met gemiddelde 2011 per stedelijkheidsklasse 2011 KC Gemeente (shk) GFT Gem. OPK Gem Glas Gem Textiel Gem PVA Gem. A Gem. Grofvuil DF % LV % RW % MD % PN % WS % Bron: Afvalstoffenrapportage 2013 en CBS peildatum 2011 shk 1 shk 3 NB De cijfers die hier genoemd worden voor textiel worden als niet betrouwbaar geacht. Betrouwbare cijfers over textiel ingezameld door derden ontbreekt in veel gevallen. GROF HUISHOUDELIJK AFVAL Grof huishoudelijk afval Incl verbouwingsafval DF LV RW MD PN Wassenaar KG grofvuil per inwoner Brongescheiden grofvuil % 61% 49% 51% 68% 72% Richtlijn gesorteerd grofvuil 65% 65% 65% 65% 65% 65% Landelijke realisatie % 69% 69% 69% 69% 69% % gehaald t.o.v. totaal % 23% 30% 37% 5% 4% % gebracht t.v. totaal % 77% 70% 63% 95% 96% Bron: Afvalstoffenrapportage NB De als gebracht aangeduide afvalstoffen op de brengstations zijn gebaseerd op de gewichten die bij de eindverwerker zijn ingewogen. In deze cijfers zijn de gewichten van de commerciële klanten die op de brengstations afval komen brengen nog versleuteld. Grofvuil dat als kringloopgoederen wordt opgehaald en later afgedankt hoort hier in opgenomen te worden. Voor 2012 ontbreken deze gegevens.

60 BEDRIJFSAFVAL GEBRACHT OP BRENGSTATIONS Rijlabels DF VB RW WS TOTAAL ASBESTHOUDEND AFVAL ASFALTPUIN AUTOBAND (PERS) BONT GLAS BOUW EN SLOOPAFVAL DAKAFVAL DRIJFAFVAL GEMENGD AFVAL GIPS GROF BRANDBAAR HOUT A HOUT B HOUT C KUNSTSTOF KUNSTSTOFVERPAKKINGEN KWD-AFVAL METALEN PAPIER EN KARTON PUIN SNOEIAFVAL STRAAT EN VEEGVUIL, HAND STRANDAFVAL TEXTIEL VEEGZAND VLAKGLAS WEGING VOOR DERDEN WIT- EN BRUINGOED WIT- EN BRUINGOED (BURGER) ZAND/GROND Eindtotaal Bron: Pfister Winweigh 2013

61 SORTEERANALYSES 2013 POTENTIE AFVALSCHEIDING Hoeveelheid nog te scheiden materiaal in het restafval per gemeente 2013 Landelijk Gewichtsaandeel (%) in restafval gemiddelde Delft LV RW MD PN (2012) WS 2011 GFT 27% 30% 29% 25% 27% 31% 38% herbruikbaar papier en karton 27% 27% 25% 23% 25% 26% 20% Glas 4% 5% 4% 3% 4% 4% 5% Kunststoffen 20% 19% 19% 24% 19% 20% 14% Metalen 3% 3% 4% 4% 5% 3% 1% Textiel 5% 6% 5% 6% 5% 4% 4% Puin 2% 2% 4% 3% 3% 3% nb Hout 3% 3% 3% 7% 3% 3% nb KCA 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% Wit en-bruingoed 0% 0% 0% 0% 0% 0% nb Restafval 8% 6% 7% 5% 8% 6% 10% Bron: Sorteeranalyse 2013, IRADO Resultaten Sorteeranalyse Delft 218 kg restafval p.j. Fractie percentage in kg GFT 26,6% 58 herbruikbaar papier en karton 27,5% 60 Glas 4,2% 9 Kunststoffen 20,0% 44 Metalen 3,1% 7 Textiel 4,6% 10 Puin 2,3% 5 Hout 2,8% 6 KCA 0,3% 1 Wit en- Bruingoed 0,3% 1 Restafval 8,3% 18 TOTAAL 100,0% 218 Bron: Sorteeranalyse 2013, IRADO

62 Leidschendam- Voorburg 262 kg restafval per jaar Fractie percentage in kg GFT 29,8% 78 herbruikbaar papier en karton 26,9% 70 Glas 4,6% 12 Kunststoffen 18,6% 49 Metalen 3,4% 9 Textiel 5,6% 15 Puin 2,3% 6 Hout 2,6% 7 KCA 0,3% 1 Wit en-bruingoed 0,3% 1 Overig 5,5% 14 TOTAAL 100,0% 262 Bron: Sorteeranalyse 2013, IRADO Midden Delfland 186 kg restafval per jaar Fractie percentage in kg GFT 24,6% 46 herbruikbaar papier en karton 23,3% 34 Glas 2,5% 8 Kunststoffen 24,1% 36 Metalen 4,2% 5 Textiel 5,6% 10 Puin 3,3% 5 Hout 6,7% 8 KCA 0,2% 1 Wit en-bruingoed 0,4% 1 Overig 5,2% 32 TOTAAL 100,0% 186 Bron: Sorteeranalyse 2013, IRADO

63 Pijnacker- Nootdorp kg restafval per jaar Fractie percentage in kg GFT 27,45% 62 herbruikbaar papier en karton 24,63% 56 Glas 3,57% 8 Kunststoffen 19,50% 44 Metalen 4,70% 11 Textiel 5,00% 11 Puin 3,41% 8 Hout 2,96% 7 KCA 0,23% 1 Wit en-bruingoed 0,28% 1 Restafval 8,26% 19 Bron: Sorteeranalyse 2012, IRADO Rijswijk 265 kg restafval per jaar Fractie percentage in kg GFT 28,7% 76 herbruikbaar papier en karton 25,0% 66 Glas 4,1% 11 Kunststoffen 18,5% 49 Metalen 4,3% 11 Textiel 4,9% 13 Puin 4,4% 12 Hout 2,6% 7 KCA 0,3% 1 Wit en-bruingoed 0,3% 1 Overig 6,9% 18 TOTAAL 100,0% 265 Bron: Sorteeranalyse 2013, IRADO

64 Wassenaar 272 kg restafval p.j. Fractie percentage in kg GFT 30,6% 83 herbruikbaar papier en karton 26,4% 72 Glas 4,0% 11 Kunststoffen 19,8% 54 Metalen 2,8% 8 Textiel 3,8% 10 Puin 3,1% 8 Hout 2,8% 8 KCA 0,4% 1 Wit en-bruingoed 0,4% 1 Restafval 6,0% 16 TOTAAL 100,0% 272 Bron: Sorteeranalyse 2013, IRADO

65 BIJLAGE 2 HUIDIGE DIENSTVERLENING PER GEMEENTE

66 BIJLAGE Huidige dienstverlening per gemeente Huidige dienstverlening Delft Afvalstroom Inzamelvoorziening Laagbouw grondgebonden woningen en Buitengebied Hoogbouw Stapelbouw laagbouw zonder achterom Portiekwoningen Ondergrondse verzamelcontainer Binnenstad/ centrum gebied GFT type inzamelmiddel 1 minicontainer Ondergrondse Ondergrondse verzamelcontainer verzamelcontainer inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 26 op capaciteit op capaciteit op capaciteit type inzamelmiddel 2 Beugelcontainers inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit papier type inzamelmiddel 1 minicontainer wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:1200 1:1200 1:1200 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 26 op capaciteit op capaciteit op capaciteit type inzamelmiddel 2 huis aan huis los inpandige rolcontainers huis aan huis los huis aan huis los inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 26 op capaciteit type inzamelmiddel 3 wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:1200 type inzamelmiddel 4 Afzetcontainers Afzetcontainers Afzetcontainers Afzetcontainers Verenigingen Verenigingen Verenigingen Verenigingen (Subsidie Oud (Subsidie Oud (Subsidie Oud (Subsidie Oud Papier) Papier) Papier) Papier) glas type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:600 1:600 1:600 1:600 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit textiel type inzamelmiddel 1 wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit type inzamelmiddel 2 huis aan huis huis aan huis huis aan huis huis aan huis inzamelfrequ. (aantal x per jaar) plastic afval type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:870 1:870 1:870 1:870 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit restafval type inzamelmiddel 1 minicontainer Ondergrondse Ondergrondse verzamelcontainer verzamelcontainer Zakken inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 26 op capaciteit op capaciteit 52 type inzamelmiddel 2 inpandige rolcontainers inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit inzamelwijze 1 op afroep, gratis Afspraken grofvuilconvenant en op afroep, gratis op afroep, gratis Grofafval via huismeesters Elektr. App. Metalen Tuinafval Elektr. App. inzamelwijze 2 Kringloopbedrijven Kringloopbedrijven Kringloopbedrijven Kringloopbedrijven

67 Huidige dienstverlening Leidschendam Voorburg Afvalstroom Inzamelvoorziening Laagbouw grondgebonden woningen en Buitengebied Hoogbouw Stapelbouw laagbouw zonder achterom Portiekwoningen Ondergrondse verzamelcontainer Binnenstad/ centrum gebied GFT type inzamelmiddel 1 minicontainer Ondergrondse Ondergrondse verzamelcontainer verzamelcontainer inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 52 op capaciteit op capaciteit op capaciteit papier type inzamelmiddel 1 minicontainer wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:760 1:760 1:760 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 12 op capaciteit op capaciteit op capaciteit type inzamelmiddel 2 wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:760 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit type inzamelmiddel 3 Rol, Afzetcontainers en eigen inzameling door verenigingen (Subsidie Oud Papier) Rol, Afzetcontainers en eigen inzameling door verenigingen (Subsidie Oud Papier) Rol, Afzetcontainers en eigen inzameling door verenigingen (Subsidie Oud Papier) Rol, Afzetcontainers en eigen inzameling door verenigingen (Subsidie Oud Papier) glas type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:600 1:600 1:600 1:600 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit textiel type inzamelmiddel 1 wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:1800 1:1800 1:1800 1:1800 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit type inzamelmiddel 2 huis aan huis huis aan huis huis aan huis huis aan huis inzamelfrequ. (aantal x per jaar) plastic afval type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:830 1:830 1:830 1:830 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit restafval type inzamelmiddel 1 minicontainer Ondergrondse Ondergrondse verzamelcontainer verzamelcontainer Zakken inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 52 op capaciteit op capaciteit 52 type inzamelmiddel 2 zakken zakken inzamelfrequ. (aantal x per jaar) Grofafval inzamelwijze op afroep, gratis op afroep, gratis op afroep, gratis op afroep, gratis Elektr. App. Metalen Tuinafval

68 Huidige dienstverlening Pijnacker Nootdorp Afvalstroom Inzamelvoorziening Laagbouw grondgebonden woningen en Buitengebied Hoogbouw Stapelbouw laagbouw zonder achterom Portiekwoningen Ondergrondse verzamelcontainer Binnenstad/ centrum gebied GFT type inzamelmiddel 1 minicontainer Ondergrondse Ondergrondse verzamelcontainer verzamelcontainer inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 26 op capaciteit op capaciteit op capaciteit papier type inzamelmiddel 1 wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit aantal aansluitingen/inz.middel 1:870 1:870 1:870 1:870 type inzamelmiddel 2 Afzetcontainers verenigingen (Subsidie Oud Papier) Afzetcontainers verenigingen (Subsidie Oud Papier) Afzetcontainers verenigingen (Subsidie Oud Papier) Afzetcontainers verenigingen (Subsidie Oud Papier) glas type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:375 1:375 1:375 1:375 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit textiel type inzamelmiddel 1 wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:1900 1:1900 1:1900 1:1900 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit plastic afval type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:1600 1:1600 1:1600 1:1600 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit restafval type inzamelmiddel 1 minicontainer Ondergrondse Ondergrondse verzamelcontainer verzamelcontainer Zakken inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 52 op capaciteit op capaciteit 52 type inzamelmiddel 2 zakken zakken inzamelfrequ. (aantal x per jaar) Grofafval inzamelwijze op afroep, betalend op afroep, betalendop afroep, betalendop afroep, betalend Elektr. App. Metalen Tuinafval

69 Huidige dienstverlening Rijswijk Afvalstroom Inzamelvoorziening Laagbouw grondgebonden woningen en Buitengebied Hoogbouw Stapelbouw laagbouw zonder achterom Portiekwoningen Ondergrondse verzamelcontainer Binnenstad/ centrum gebied GFT type inzamelmiddel 1 minicontainer Ondergrondse Ondergrondse verzamelcontainer verzamelcontainer inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit type inzamelmiddel 2 Beugelcontainer inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit papier type inzamelmiddel 1 minicontainer wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:570 1:570 1:570 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 12 op capaciteit op capaciteit op capaciteit type inzamelmiddel 2 wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:570 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit type inzamelmiddel 3 Inzameling door verenigingen (Subsidie Oud Papier) Inzameling door verenigingen (Subsidie Oud Papier) Inzameling door verenigingen (Subsidie Oud Papier) Inzameling door verenigingen (Subsidie Oud Papier) glas type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:670 1:670 1:670 1:670 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit textiel type inzamelmiddel 1 wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:2500 1:2500 1:2500 1:2500 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit type inzamelmiddel 2 huis aan huis huis aan huis huis aan huis huis aan huis inzamelfrequ. (aantal x per jaar) plastic afval type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:800 1:800 1:800 1:800 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit restafval type inzamelmiddel 1 minicontainer Ondergrondse Ondergrondse verzamelcontainer verzamelcontainer Zakken inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 26 op capaciteit op capaciteit 52 type inzamelmiddel 2 Inpandige containers zakken inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit 52 type inzamelmiddel 3 Ondergrondse pers inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit Grofafval inzamelwijze op afroep, gratis op afroep, gratis op afroep, gratis op afroep, gratis Elektr. App. Metalen Tuinafval

70 Huidige dienstverlening Midden Delfland Afvalstroom Inzamelvoorziening Laagbouw grondgebonden woningen en Buitengebied Hoogbouw Stapelbouw laagbouw zonder achterom Portiekwoningen Ondergrondse verzamelcontainer Binnenstad/ centrum gebied GFT type inzamelmiddel 1 minicontainer Ondergrondse Ondergrondse verzamelcontainer verzamelcontainer inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 26 op capaciteit op capaciteit op capaciteit type inzamelmiddel 2 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) papier type inzamelmiddel 1 minicontainer wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:900 1:900 1:900 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 26 op capaciteit op capaciteit op capaciteit type inzamelmiddel 2 wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:900 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit type inzamelmiddel 3 Inzameling door verenigingen (Subsidie Oud Papier) Inzameling door verenigingen (Subsidie Oud Papier) Inzameling door verenigingen (Subsidie Oud Papier) Inzameling door verenigingen (Subsidie Oud Papier) glas type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:230 1:230 1:230 1:230 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit textiel type inzamelmiddel 1 wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:900 1:900 1:900 1:900 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit type inzamelmiddel 2 huis aan huis huis aan huis huis aan huis huis aan huis inzamelfrequ. (aantal x per jaar) plastic afval type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:900 1:900 1:900 1:900 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit restafval type inzamelmiddel 1 minicontainer Ondergrondse Ondergrondse Ondergrondse verzamelcontainer verzamelcontainer verzamelcontainer inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 26 op capaciteit op capaciteit op capaciteit Grofafval inzamelwijze op afroep, gratis op afroep, gratis op afroep, gratis op afroep, gratis Elektr. App. Metalen Tuinafval

71 Huidige dienstverlening Wassenaar Afvalstroom Inzamelvoorziening Laagbouw grondgebonden woningen en Buitengebied Hoogbouw Stapelbouw laagbouw zonder achterom Portiekwoningen Ondergrondse verzamelcontainer Binnenstad/ centrum gebied GFT type inzamelmiddel 1 minicontainer Ondergrondse Ondergrondse verzamelcontainer verzamelcontainer inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 52 op capaciteit op capaciteit op capaciteit type inzamelmiddel 2 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) papier type inzamelmiddel 1 minicontainer wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:490 1:490 1:490 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 26 op capaciteit op capaciteit op capaciteit type inzamelmiddel 2 wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:490 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit type inzamelmiddel 3 Inzameling door verenigingen (Subsidie Oud Papier) Inzameling door verenigingen (Subsidie Oud Papier) Inzameling door verenigingen (Subsidie Oud Papier) Inzameling door verenigingen (Subsidie Oud Papier) glas type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:400 1:400 1:400 1:400 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit textiel type inzamelmiddel 1 wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:3000 1:3000 1:3000 1:3000 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit type inzamelmiddel 2 huis aan huis huis aan huis huis aan huis huis aan huis inzamelfrequ. (aantal x per jaar) plastic afval type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:760 1:760 1:760 1:760 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) op capaciteit op capaciteit op capaciteit op capaciteit restafval type inzamelmiddel 1 minicontainer Ondergrondse Ondergrondse Ondergrondse verzamelcontainer verzamelcontainer verzamelcontainer inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 52 op capaciteit op capaciteit op capaciteit Grofafval inzamelwijze op afroep, betalend op afroep, betalendop afroep, betalendop afroep, betalend Elektr. App. Metalen Tuinafval inzamelwijze inzameldienst Wassenaar inzameldienst Wassenaar inzameldienst Wassenaar inzameldienst Wassenaar

72 BIJLAGE 3 UITWERKING SCENARIO S NAAR DIENSTVERLENING

73 BIJLAGE Uitwerking Scenario s naar dienstverlening Scenario 1 Optimalisatie en harmonisatie huidige situatie Inzamelsystematiek scenario 1: Nulsituatie + optimaliseren afvalstroom laagbouw (incl. benedenwoningen met tuin) hoogbouw (incl. bovenwoningen en benedenwoningen zonder tuin) Binnenstad/ centrum gebied GFT type inzamelmiddel 240 liter mini Ondergronds 3M3 wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1: 1: inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 26 papier type 'inzamelmiddel 140 liter mini wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:500 1:500 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 13 glas type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:500 1:500 1:500 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) textiel type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening kunststof verpakkingen aantal aansluitingen/inz.middel 1:900 1:900 1:900 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:750 1:750 1:750 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) restafval type inzamelmiddel 240 liter mini aantal aansluitingen/inz.middel Ondergronds 5M3 (bestaand inpandig blijft = maatwerk) 1: Zakken inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 26 52

74 Scenario 2 Omgekeerd Inzamelen Inzamelsystematiek scenario 2: Omgekeerd Inzamelen afvalstroom laagbouw (incl. benedenwoningen met tuin) Buiten gebied Gestapelde bouw hoogbouw variant 1 "service op containers" (incl. bovenwoningen en benedenwoningen zonder tuin) Binnenstad/ centrum gebied GFT type inzamelmiddel 240 liter mini 240 liter mini Ondergronds 3M3 Ondergronds 3M3 wijkvoorziening milieupark voor aantal milieupark voor complex aansluitingen/inz.middel complex 1:500 1:500 inzamelfrequ. (aantal x per 26 jaar) 26 papier type 'inzamelmiddel 140 liter mini 240 liter mini Ondergronds 3M3 Ondergronds 3M3 wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel milieupark voor complex milieupark voor complex 1:500 1:500 inzamelfrequ. (aantal x per 13 jaar) 13 glas type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening Ondergronds 3M3 wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:500 bestaande structuur 1:500 milieupark voor complex 1:500 1:500 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) textiel type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal bestaande 1:900 aansluitingen/inz.middel structuur 1:900 1:900 1:900 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) kunststof verpakkingen type inzamelmiddel 240 liter mini 240 liter mini Ondergronds 5M3 Ondergronds 5M3 wijkvoorziening Drankenkartons aantal milieupark voor milieupark voor aansluitingen/inz.middel complex 1:500 complex 1:500 1:750 Blik inzamelfrequ. (aantal x per 26 jaar) 26 restafval type inzamelmiddel wijkvoorziening 240 liter mini Ondergronds 5M3 (bestaand inpandig blijft = maatwerk) Ondergronds 5M3 (bestaand inpandig blijft = maatwerk) Zakken aantal 1:100 aansluitingen/inz.middel inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 13 milieupark voor complex milieupark voor complex 1:500 52

75 Scenario 3 Afval Loont Inzamelsystematiek scenario : Afval Loont Afvalstroom laagbouw (incl. benedenw onin gen met tuin) estapelde bou hoogbouw (incl. bovenw oningen en benedenw oningen zonder tuin) Binnenstad/ centrum gebied Binnenstad/ centrum gebied variant 2 GFT type inzamelmiddel 240 liter mini Ondergronds 3M3 Ondergronds 3M3 w ijkvoorziening Gekleurde zak aantal aansluitingen/inz.middel milieupark voor comp 1: 1: inzamelfrequ. (aantal x p aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig papier type 'inzamelmiddel 140 liter mini Ondergronds 3M3 w ijkvoorziening w ijkvoorziening Gekleurde zak aantal aansluitingen/inz.middel milieupark voor comp 1:500 1:500 inzamelfrequ. (aantal x p aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig glas type inzamelmiddel w ijkvoorziening w ijkvoorziening w ijkvoorziening w ijkvoorzieningw ijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.m 1:500 1:500 1:500 1:500 1:500 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig textiel type inzamelmiddel w ijkvoorziening w ijkvoorziening w ijkvoorziening w ijkvoorzieningw ijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.m 1:900 1:900 1:900 1:900 1:900 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig kunststof ver type inzamelmiddel w ijkvoorzieningondergronds 5M3 w ijkvoorziening w ijkvoorziening Gekleurde zak aantal aansluitingen/inz.m 1:750 ark voor complex 1:750 1:750 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 52 aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig restafval type inzamelmiddel 240 liter mini (bestaand inpand3 (bestaand inpandig Zakken Gekleurde zak aantal aansluitingen/inz.middel milieupark voor comp 1: inzamelfrequ. (aantal x p aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig Opmerkingen Afval Loont filiaal is 1: 5000 aansluitingen

76 Scenario 4 Geïndividualiseerde tarieven/ Diftar Inzamelsystematiek scenario : Diftar Afvalstroom laagbouw (incl. benedenwoningen met tuin) Gestapelde bouw hoogbouw (incl. bovenwoningen en benedenwoningen zonder tuin) Binnenstad/ centrum gebied GFT type inzamelmiddel 240 liter mini Ondergronds 3M3 Ondergronds 3M3 Gekleurde zak aantal aansluitingen/inz.middel inzamelfrequ. (aantal x per jaar) milieupark voor complex 1: papier type 'inzamelmiddel 140 liter mini Ondergronds 3M3 wijkvoorziening Gekleurde zak aantal aansluitingen/inz.middel inzamelfrequ. (aantal x per jaar) milieupark voor complex 1: glas type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:500 1:500 1:500 1:500 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) textiel type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:900 1:900 1:900 1:900 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) kunststof verpakkingen type inzamelmiddel wijkvoorziening Ondergronds 5M3 wijkvoorziening Gekleurde zak aantal aansluitingen/inz.middel inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 1:750 restafval type inzamelmiddel 240 liter mini aantal aansluitingen/inz.middel inzamelfrequ. (aantal x per jaar) milieupark voor complex 1:500 Ondergronds 5M3 (bestaand inpandig blijft = maatwerk) milieupark voor complex 1:750 Ondergronds 5M3 (bestaand inpandig blijft = maatwerk) 1: Gekleurde zak

77 Scenario 5 Nascheiding Renescience DONG Inzamelsystematiek scenario 2: Nulsituatie + optimaliseren + nascheiding DONG Afvalstroom laagbouw (incl. hoogbouw (incl. bovenw oningen en benedenw oningen benedenw oningen met tuin) zonder tuin) Binnenstad/ centrum gebied T type inzamelmiddel 240 liter mini Ondergronds 3M3 w ijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1: 1: inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 13 aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig GF type inzamelmiddel aantal aansluitingen/inz.middel inzamelfrequ. (aantal x per jaar) aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig Nascheiding volgens DONG methode papier type 'inzamelmiddel 140 liter mini w ijkvoorziening w ijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:500 1:500 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 13 aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig glas type inzamelmiddel w ijkvoorziening w ijkvoorziening w ijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:240 1:240 1:240 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig textiel type inzamelmiddel w ijkvoorziening w ijkvoorziening w ijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:900 1:900 1:900 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig kunststof verpakkingen type inzamelmiddel aantal aansluitingen/inz.middel inzamelfrequ. (aantal x per jaar) aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig Nascheiding volgens DONG methode restafval type inzamelmiddel aantal aansluitingen/inz.middel inzamelfrequ. (aantal x per jaar) aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig Nascheiding volgens DONG methode

78 Scenario 6 Mechanische Nascheiding Inzamelsystematiek scenario 6: Optimalisatie + Nascheiding (Omrin of Attero) afvalstroom laagbouw (incl. benedenw oningen met tuin) Buitengebied hoogbouw (incl. bovenw oningen en benedenw oningen zonder tuin) Binnenstad/ centrum gebied GFT type inzamelmiddel 240 liter mini 240 liter mini Ondergronds 3M3 nvt (samen met rest) aantal aansluitingen/inz.middel milieupark voor complex inzamelfrequ. (aantal x per jaar) aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig papier type 'inzamelmiddel w ijkvoorziening w ijkvoorziening w ijkvoorziening w ijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:500 1:500 1:500 1:500 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 13 aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig glas type inzamelmiddel w ijkvoorziening w ijkvoorziening milieupark voor complex w ijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:240 1:240 1:325 1:240 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig textiel type inzamelmiddel w ijkvoorziening w ijkvoorziening w ijkvoorziening w ijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:900 1:900 1:900 1:900 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig restafval type inzamelmiddel 240 liter mini 240 liter mini Ondergronds 5M3 zakken kunststof verp aantal aansluitingen/inz.middel Drankenkarton inzamelfrequ. (aantal x per jaar) Blik aantal medew. inzamelploeg type inzamelvoertuig nascheiding

79 Scenario 7; Combinatie Afval Loont en Diftar Inzamelsystematiek scenario 4: Afval Loont + Diftar Afvalstroom laagbouw (incl. benedenwoningen met tuin) hoogbouw (incl. bovenwoningen en benedenwoningen zonder tuin) Binnenstad/ centrum gebied variant 2 GFT type inzamelmiddel 240 liter mini Ondergronds 3M3 Gekleurde zak aantal aansluitingen/inz.middel 1: inzamelfrequ. (aantal x per jaar) papier type 'inzamelmiddel 140 liter mini wijkvoorziening Gekleurde zak aantal aansluitingen/inz.middel 1:500 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) glas type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:240 1:240 1:240 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) textiel type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening wijkvoorziening aantal aansluitingen/inz.middel 1:900 1:900 1:900 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) kunststof verpakkingen type inzamelmiddel wijkvoorziening wijkvoorziening Gekleurde zak aantal 1:750 1:750 aansluitingen/inz.middel inzamelfrequ. (aantal x per jaar) restafval type inzamelmiddel 240 liter mini Ondergronds 5M3 (bestaand inpandig blijft = maatwerk) aantal 1: aansluitingen/inz.middel inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 52 Gekleurde zak

80 Scenario 8 Combinatie Omgekeerd Inzamelen en Diftar Inzamelsystematiek scenario 8: Grondstofgericht Inzamelen + Diftar afvalstroom laagbouw (incl. benedenwoning en met tuin) Buitengebied hoogbouw (incl. bovenwoningen en benedenwoningen zonder tuin) Binnenstad/ centrum gebied GFT type inzamelmiddel 240 liter mini 240 liter mini Ondergronds 3M3 aantal aansluitingen/inz.midd el inzamelfrequ. (aantal x per jaar) milieupark voor complex papier type 'inzamelmiddel 140 liter mini 240 liter mini milieupark voor complex aantal aansluitingen/inz.midd el 1:500 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) wijkvoorzienin glas type inzamelmiddel wijkvoorziening milieupark voor complex g Gekleurde zak Gekleurde zak wijkvoorzienin g aantal aansluitingen/inz.midd el 1:500 bestaand 1:500 1:500 inzamelfrequ. (aantal x per jaar) textiel type inzamelmiddel wijkvoorziening kunststof verpakkingen Drankenkarto ns Blik aantal aansluitingen/inz.midd el inzamelfrequ. (aantal x per jaar) wijkvoorzienin g wijkvoorziening 1:900 1:900 type inzamelmiddel 240 liter mini 240 liter mini milieupark voor complex aantal aansluitingen/inz.midd el inzamelfrequ. (aantal x per jaar) restafval type inzamelmiddel wijkvoorziening 240 liter mini aantal aansluitingen/inz.midd el inzamelfrequ. (aantal x per jaar) 1:? 1:100 1: Ondergronds 5M3 (bestaand inpandig blijft = maatwerk) wijkvoorzienin g Gekleurde zak 52 Gekleurde zak

81 BIJLAGE 4 SAMENVATTING FINANCIELE DOORREKENING SCENARIO S

82 BIJLAGE SAMENVATTING FINANCIELE DOORREKENING SCENARIO S

83

84 BIJLAGE 5 BEREKENING AFVALBELEIDSCENARIO S PER GEMEENTE

85 Huidige situtatie DF LV MD PN RW WS Totaal Rest Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Rest Gft Papier Glas Plastic Textiel Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Gft Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Papier Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Glas Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Plastic Logistiek

86 Huidige situtatie DF LV MD PN RW WS Totaal Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Textiel Overig Totaal Diftar Afval Loont Rest Gft Papier Glas Plastic Textiel Overig Totaal Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Overig Totaal Per wha Afvalscheiding 39% 38% 49% 45% 32% 49% 40% Kilogram rest Minder rest n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

87 Scenario 1 (effecten andere inzamelmethode gelijke verwerkingskosten) DF LV MD PN RW WS Totaal Verschil huidig Rest Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Rest Gft Papier Glas Plastic Textiel Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Gft Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Papier Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Glas Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Plastic Logistiek

88 Scenario 1 (effecten andere inzamelmethode gelijke verwerkingskosten) DF LV MD PN RW WS Totaal Verschil huidig Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Textiel Overig Totaal Diftar Afval Loont Rest Gft Papier Glas Plastic Textiel Overig Totaal Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Overig Totaal % Per wha Afvalscheiding 39% 38% 49% 45% 32% 49% 40% Kilogram rest Minder rest n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

89 Scenario 1 (effecten andere inzamelmethode) DF LV MD PN RW WS Totaal Verschil huidig Rest Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Rest Gft Papier Glas Plastic Textiel Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Gft Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Papier Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Glas Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Plastic Logistiek

90 Scenario 1 (effecten andere inzamelmethode) DF LV MD PN RW WS Totaal Verschil huidig Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Textiel Overig Totaal Diftar Afval Loont Rest Gft Papier Glas Plastic Textiel Overig Totaal Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Overig Totaal % Per wha Afvalscheiding 39% 38% 49% 45% 32% 49% 40% Kilogram rest Minder rest n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

91 Scenario 1 plus (meer afvalscheiding) DF LV MD PN RW WS Totaal Verschil S1 Rest Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Rest Gft Papier Glas Plastic Textiel Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Gft Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Papier Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Glas Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Plastic Logistiek

92 Scenario 1 plus (meer afvalscheiding) DF LV MD PN RW WS Totaal Verschil S1 Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Textiel Overig Totaal Diftar Afval Loont Rest Gft Papier Glas Plastic Textiel Overig Totaal Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Overig Totaal % Per wha Afvalscheiding 41% 40% 50% 47% 34% 51% 42% 2% Kilogram rest Minder rest 3% 4% 3% 4% 4% 4% 4%

93 Scenario 2 (omgekeerd inzamelen) DF LV MD PN RW WS Totaal Verschil S1 Rest Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Rest Gft Papier Glas PDB Textiel Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Gft Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Papier Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Glas Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Plastic Logistiek

94 Scenario 2 (omgekeerd inzamelen) DF LV MD PN RW WS Totaal Verschil S1 Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Textiel Overig Totaal Diftar Afval Loont Rest Gft Papier Glas PDB Textiel Overig Totaal Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Overig Totaal % Per wha Afvalscheiding 51% 51% 57% 56% 44% 59% 52% 11% Kilogram rest Minder rest 21% 23% 19% 21% 21% 22% 21%

95 Scenario 3 (Afval Loont) DF LV MD PN RW WS Totaal Verschil S1 Rest Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Rest Gft Papier Glas PDB Textiel Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Gft Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Papier Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Glas Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Plastic Logistiek

96 Scenario 3 (Afval Loont) DF LV MD PN RW WS Totaal Verschil S1 Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Textiel Overig Totaal Diftar Afval Loont Rest Gft Papier Glas PDB Textiel Overig Totaal Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Overig Totaal % Per wha Afvalscheiding 45% 43% 53% 51% 37% 54% 46% 5% Kilogram rest Minder rest 10% 10% 10% 10% 10% 10% 10%

97 Scenario 4 (Diftar) DF LV MD PN RW WS Totaal Verschil S1 Rest Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Rest Gft Papier Glas PDB Textiel Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Gft Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Papier Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Glas Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Plastic Logistiek

98 Scenario 4 (Diftar) DF LV MD PN RW WS Totaal Verschil S1 Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Textiel Overig Totaal Diftar Afval Loont Rest Gft Papier Glas PDB Textiel Overig Totaal Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Overig Totaal % Per wha Afvalscheiding 49% 48% 56% 54% 42% 58% 50% 9% Kilogram rest Minder rest 17% 19% 16% 18% 18% 18% 18%

99 Scenario5a (Renescience) DF LV MD PN RW WS Totaal Verschil S1 Rest Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Rest Gft Papier Glas PDB Textiel Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Gft Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Papier Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Glas Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Plastic Logistiek

100 Scenario5a (Renescience) DF LV MD PN RW WS Totaal Verschil S1 Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Textiel Overig Totaal Diftar Afval Loont Rest Gft Papier Glas PDB Textiel Overig Totaal Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Overig Totaal % Per wha Afvalscheiding 78% 78% 76% 80% 72% 81% 78% 37% Kilogram rest Minder rest 71% 72% 62% 69% 71% 69% 70%

101 Scenario 5b (omgekeerd inzamelen + Renescience) DF LV MD PN RW WS Totaal Verschil S1 Rest Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Rest Gft Papier Glas PDB Textiel Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Gft Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Papier Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Glas Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Plastic Logistiek

102 Scenario 5b (omgekeerd inzamelen + Renescience) DF LV MD PN RW WS Totaal Verschil S1 Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Textiel Overig Totaal Diftar Afval Loont Rest Gft Papier Glas PDB Textiel Overig Totaal Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Overig Totaal % Per wha Afvalscheiding 82% 82% 80% 84% 76% 86% 82% 41% Kilogram rest Minder rest 77% 79% 73% 77% 77% 79% 78%

103 Scenario 7 (Afval loont + Diftar) DF LV MD PN RW WS Totaal Verschil S1 Rest Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Rest Gft Papier Glas PDB Textiel Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Gft Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Papier Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Glas Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Plastic Logistiek

104 Scenario 7 (Afval loont + Diftar) DF LV MD PN RW WS Totaal Verschil S1 Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Textiel Overig Totaal Diftar Afval Loont Rest Gft Papier Glas PDB Textiel Overig Totaal Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Overig Totaal % Per wha Afvalscheiding 57% 55% 61% 60% 48% 63% 56% 16% Kilogram rest Minder rest 32% 31% 27% 29% 29% 30% 30%

105 Scenario 8 (omgekeerd inzamelen + diftar) DF LV MD PN RW WS Totaal Verschil S1 Rest Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Rest Gft Papier Glas PDB Textiel Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Gft Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Papier Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Glas Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Plastic Logistiek

106 Scenario 8 (omgekeerd inzamelen + diftar) DF LV MD PN RW WS Totaal Verschil S1 Verwerking Inzamelmiddelen Totaal Textiel Overig Totaal Diftar Afval Loont Rest Gft Papier Glas PDB Textiel Overig Totaal Logistiek Verwerking Inzamelmiddelen Overig Totaal % Per wha Afvalscheiding 62% 63% 65% 67% 56% 70% 63% 23% Kilogram rest Minder rest 42% 46% 38% 42% 43% 44% 43%

107 BIJLAGE 6 RESULTATEN BEWONERSONDERZOEK

108 Marktonderzoek Avalex Marktonderzoek drijfveren afvalscheiding par6culieren december 2013 Dé specialist in klantonderzoek

109 Inhoudsopgave Pagina Doelstelling en onderzoeksvragen 3 Management summary 5 Kenmerken respondenten 11 Scheidingsgedrag consumenten 14 Belemmeringen om afval te scheiden 28 Top of mind beter scheiden (kansen voor Avalex) 35 Scheidingsgedrag in de toekomst 41 Stellingen en scenario s beter scheiden 45 Inten6e wegbrengen PET- flessen 54 Onderzoeksverantwoording 57 Bijlage: - Root causes vragen B3, C4 en D4 - Vragenlijst - Excelrapportage open antwoorden Rapportage Avalex November - december

110 Doelstelling en onderzoeksvragen Het doel van dit onderzoek is het beantwoorden van onderstaande hoofd- en deelvragen. Hoofdvraag Hoe kan Avalex haar inwoners mo6veren om meer afval te scheiden, zodat de doelstelling van 2020 (65% afvalscheiding tegen zo laag mogelijke kosten) behaald kan worden? Deelvragen 1 1. Wat zijn de drijfveren van inwoners als het gaat om afvalscheiding? 2. Wat zijn, zowel in- als extrinsiek de beslissingsmo6va6es op het moment van weggooien? 3. Welke (prak6sche) belemmeringen ervaart men op het moment van weggooien? 4. Wat verstaat de burger onder gemak? 5. Welke pijlers van de afvaldriehoek (service, kosten en milieu) zijn doorslaggevend? 6. Wat zouden triggers zijn om de burger te verleiden tot (meer) afvalscheiding? 7. Welke van de vijdal scenario's (eventueel aangescherpt) gaat het meeste bijdragen aan het behalen van de doelstelling? Deelvragen 2 1. Heed de burger een idee wie (gemeente en/of Avalex) waarvoor verantwoordelijk is? 2. Wie is volgens de inwoner een geloofwaardige afzender? Rapportage Avalex November - december

111 Doelstelling en onderzoeksvragen Bias als gevolg van sociaal wenselijkheid Er is sprake van bias (vertekening) in een marktonderzoek als externe factoren de uitkomsten van het onderzoek nega6ef beïnvloeden. Zo kan er bij face- to- face onderzoek sprake zijn van interviewer bias als een respondent sociaal wenselijke antwoorden geed aan degene die het marktonderzoek uitvoert. Gezien het onderwerp van onderzoek is het zeer waarschijnlijk dat respondenten hun eigen scheidingsgedrag posi6ever beschrijven aan de interviewer dan daadwerkelijk het geval is. Het is sociaal wenselijk om te zeggen dat men aan afvalscheiding doet. Bij de interpreta6e van de antwoorden dient met deze bias rekening te worden gehouden. Root cause- methode Om de drijfveren voor het scheidingsgedrag, de belemmeringen om te scheiden en de verbeterpunten en aanbevelingen voor Avalex in kaart te brengen is gebruik gemaakt van de root cause- methode. Aan respondenten wordt een open vraag gesteld en diens antwoord wordt lekerlijk genoteerd. Achteraf worden de open antwoorden ingedeeld in hoofd- en deelcatgorieën. In een bijlage aan het einde van deze rapportage worden de gebruikte categorieën van de betreffende vragen beschreven. Rapportage Avalex November - december

112 Management summary (1) Kwaliteit scheidingsgedrag (gemiddelden nu en nabije toekomst) Bouw Nu (B1) Toekomst (D1) Hoogbouw 3,5 3,7 Laagbouw 4,0 4,3 Gestapelde bouw 4,1 4,0 inzamelingsmethode Ondergronds 3,9 4,0 Minicontainers 4,1 4,3 Inpandige verzamelcontainers 3,2 3,3 Gemeente Rijswijk 3,7 4,3 Wassenaar 4,4 4,7 Leidschendam- Voorburg 4,4 4,7 Pijnacker- Nootdorp 4,0 4,0 Delft 3,5 3,4 Midden Delfland 4,0 4,1 Leeftijd < 30 jaar 3,7 3, jaar 3,9 4, jaar 3,9 4, jaar 4,1 4, jaar 3,7 3,8 >= 70 jaar 3,8 3,8 Sekse Man 3,6 3,7 Vrouw 4,0 4,2 Totaal 3,8 4,0 Rapportage Avalex November - december 2013 Basis: Alle respondenten die momenteel afval scheiden (n=365) Bron: CyS november 2013 Het scheidingsgedrag binnen het verzorgingsgebied van Avalex kan op diverse wijze worden bezien en gemeten. 1. Vrijwel iedereen zegt afval op dit moment te scheiden en verwacht dit volledig te gaan doen in de toekomst (nu=94%; toekomst=91%). Deze percentages zijn hoog en laten voor de nabije toekomst een kleine daling zien. 2. De kwaliteit van het scheidingsgedrag (de gemiddelden) blijd echter rela6ef laag en zal naar de toekomst mogelijk slechts gering sbjgen. Deze kwaliteitscijfers staan in het schema hiernaast (nu=3,8; toekomst=4,0). Basis voor dit schema zijn de vragen B1 (mate van scheiding nu, waarbij 1=niet t/m 5=in hoge mate) en D1 (mate van waarschijnlijkheid om afval volledig te gaan scheiden, waarbij 1=zeer onwaarschijnlijk t/m 5=zeer waarschijnlijk). Op de volgende pagina staan de soorten afval die men op dit moment scheidt. 5

113 Management summary (2) Soorten afval dat men momenteel scheidt Bouw GFT Glas Textiel Plastic Papier Batterijen Chemisch Anders Hoogbouw 48% 82% 62% 58% 86% 3% 1% 2% Laagbouw 82% 89% 69% 73% 96% 3% 4% 0% Gestapelde bouw 82% 90% 66% 62% 95% 6% 2% 4% inzamelingsmethode Ondergronds 76% 85% 62% 67% 91% 3% 1% 2% Minicontainers 84% 92% 72% 74% 96% 3% 5% 0% Inpandige verzamelcontainers 32% 83% 65% 40% 90% 6% 2% 3% Leeftijd < 30 jaar 66% 86% 55% 63% 91% 2% 4% 4% jaar 69% 94% 72% 73% 94% 6% 6% 3% jaar 79% 88% 68% 64% 91% 5% 4% 2% jaar 77% 93% 75% 61% 93% 5% 0% 0% jaar 68% 80% 66% 57% 98% 4% 0% 0% >= 70 jaar 67% 80% 59% 66% 87% 2% 0% 2% Sekse Man 62% 82% 56% 51% 90% 5% 2% 3% Vrouw 77% 91% 73% 74% 94% 3% 3% 1% Totaal 71% 87% 66% 65% 92% 4% 2% 2% Basis: Respondenten die momenteel afval scheiden (n=344) Bron: CyS november 2013 Rapportage Avalex November - december

114 Management summary (3) Hieronder per subvraag de antwoorden zoals voortgekomen uit het onderzoeken. Wat zijn de drijfveren van inwoners als het gaat om afvalscheiding? - Redenen om wel te scheiden liggen op het gebied van maatschappelijke betrokkenheid (57% van de gemiddelde (mate =3) en 89% van de goede (mate=4, 5) scheiders noemt dit als drijfveer). Men noemt met name milieuoverwegingen (3=43%; 4, 5=71%) en in mindere mate mo6even rond zo hoort het (3=12%; 4, 5=18%). Sociale controle speelt nauwelijks mee in het scheidingsgedrag. - Redenen om niet te scheiden hebben betrekking op het eigen gedrag en de prakbsche omstandigheden (beide door 36% genoemd door hen die niet of nauwelijks scheiden). Welke belemmeringen ervaart men op het moment van weggooien om omdat men dit soort niet scheidt? - Voor GFT (n=123): de hoeveelheid afval (25% van de respondenten die GFT scheidt en problemen ervaart en die GTF niet scheidt), de geuren (21%), de moeite die het kost (13%) en geen voorziening hiervoor (10%). - Voor glas (n=65): te weinig (32%) en moeite (22%) - Voor texbel/schoeisel 135): men recyclet zelf (43%), te weinig (16%), niet nodig (13%) - Voor plasbc (n=148): ruimte in/om huis (19%), moeite (15%), te weinig 914%), kennis van scheiden (13%) - Voor papier (n=33): moeite (21%) Rapportage Avalex November - december

115 Management summary (4) Wat verstaat de burger onder gemak? - Gemak als scheidingsdrijfveer is bijvoorbeeld de hoeveel moeite die men ervoor moet doen, de afstand/ bereikbaarheid van de inzamelpunten en de scheidbaarheid van de materialen. - Gemak als belemmering is: de moeite om het apart te bewaren en/of weg te brengen, de woonloca6e, fysieke mogelijkheden om weg te brengen, beschikbare 6jd, gewicht van afval om te transporteren Welke pijlers van de afvaldriehoek (service, kosten en milieu) zijn doorslaggevend? - Personen die momenteel scheiden (mate =2-5) zijn gevoelig voor het milieuargument. Dit zijn 344 van de 365 respondenten (95%). Om deze groep verder in hun scheidingsgedrag te s6muleren kan een milieucampagne worden opgezet. - Service kan beter worden ingezet om de personen die niet of nauwelijks scheiden te bereiken. Ruim een derde binnen deze groep (36%) noemt namelijk prak6sche bezwaren om niet/nauwelijks te scheiden. - Kosten zullen mogelijk een behoorlijke invloed hebben op het scheidingsgedrag: ongeveer de held van de respondenten zegt beter te scheiden bij een beloningssysteem. Uiteraard heed dit antwoord een duidelijke sociaal wenselijkheidsdimensie. Voorzich6gheid is dus gepast. Circa 36% gaat beter scheiden indien men moet betalen voor het restafval. Rapportage Avalex November - december

116 Management summary (5) Wat zouden triggers zijn om de burger te verleiden tot (meer) afvalscheiding? - Bijna de held van respondenten noemt een prakbsche aanbeveling, met name meer inzamelingscontainers, meer/betere bereikbaarheid van loca6es wegbrengpunten en containers vaker legen/. - Ongeveer een kwart is echter tevreden met de dienstverlening of weet geen verbeterpunt. Welke van de vij@al scenario's (eventueel aangescherpt) gaat het meeste bijdragen aan het behalen van de doelstelling? - Kijkend naar de stellingen rond de scenario s, dan blijkt het grootste aandeel respondenten het eens of zeer eens te zijn met het scenario DIFTAR (55% vindt betalingen o.b.v. gewicht OK, 36% gaat beter scheiden indien er betaald moet worden en 48% zou beter scheiden bij een financiële beloning). Echter slechts een enkeling draagt zelf (spontaan) een verbeterpunt op dit vlak aan. Bovendien is het logisch dat men posi6ef antwoordt op een vraag over beloning. - Scheiding heed bovendien veel met gedrag en opvoeding te maken. Men ziet het als de eigen verantwoordelijkheid en niet van de gemeente of Avalex. Eerder zagen we al de grote rol van milieubewustzijn in het scheidingsgedrag. Rapportage Avalex November - december

117 Management summary (6) Het beantwoorden van de deelvragen staat ten dienste van het beantwoorden van de hoofdvraag. Hoofdvraag Hoe kan Avalex haar inwoners mo6veren om meer afval te scheiden, zodat de doelstelling van 2020 behaald kan worden? Om consumenten die nu niet of nauwelijks scheiden over te halen om hun afval wel te scheiden, zal met name prakbsche ondersteuning geleverd moeten worden. Bijvoorbeeld hulpmiddelen om het probleem van ruimtegebrek in/om huis aan te pakken, meer/betere inzamelingscontainers. Ook voorlich6ng over hun houding zal op deze groep effect hebben. Om consumenten die nu scheiden in de toekomst beter te laten scheiden helpt voorlich6ng over het milieu, hulpmiddelen om scheiden gemakkelijker te maken en om meer/betere inzamelingscontainers te plaatsen Jegens eventuele kostenmaatregelen staat men redelijk posi6ef: de held vindt het eerlijk dat er wordt betaald voor het restafval naar gewicht. Het type woning waarin men woont oefent een grote invloed uit op het scheidingsgedrag. De slechts scheiders wonen in de hoogbouw (25%). Zij moeten de meeste moeite doen om hun afval gescheiden te bewaren en weg te brengen. Ondersteuning van deze groep lijkt zinvol te zijn. Hun redenen om niet/ nauwelijks te scheiden zijn vooral prak6sch van aard. Rapportage Avalex November - december

118 Marktonderzoek Avalex Kenmerken respondenten Rapportage Avalex November - december

119 Kenmerken respondenten (1) Het merendeel van de respondenten woont in Deld (37%). Respondenten uit Midden Delfland en Wassenaar vormen het kleinste aandeel (7% en 10%). In de figuur hiernaast staat de uitsplitsing van de gemeenten naar type bouw en inzamelingsmethoden. De verschillende typen woningen zijn ongeveer gelijkma6g verdeel onder de respondenten: hoogbouw: 36%, laagbouw: 35% en gestapelde bouw 30%). Rapportage Avalex November - december 2013 Verreweg de meeste afval wordt ondergronds ingezameld (50%), vervolgens via minicontainers (32%) en via inpandige verzamelcontainers (18%). In hoogbouw wordt afval ondergronds verzameld (48%) of middels inpandige containers (52%), de laagbouw maakt gebruik van minicontainers (91%) of van de ondergrondse methode (9%) en bij de gestapelde bouw wordt ondergronds ingezameld (100%), zie tabel E). 12

120 Kenmerken respondenten (2) Respondenten zijn gemiddeld rond de vijdig jaar oud. Zie de figuur hiernaast voor een uitsplitsing naar leedijd, bouwtype en methode van afvalinzameling. Rela6ef de jongsten wonen in gestapelde bouw (42 jaar), gevolgd door laagbouw (50 jaar) en hoogbouw (56 jaar). De deelnemende mannen zijn gemiddeld iets ouder (54 jaar vs. vrouwen: 47 jaar). Gemiddeld leed men met 2 personen in huis. De verschillen per type woning en methode zijn hier zeer gering. Ongeveer 46% heed kinderen in huis, met name, uiteraard, in de laagbouw (1 kind). Rapportage Avalex November - december

121 Marktonderzoek Avalex Scheidingsgedrag van consumenten Rapportage Avalex November - december

122 Scheidingsgedrag van consumenten (1) Op dit moment geed de overgrote meerderheid van de respondenten aan hun afval te scheiden (94%). In de gestapelde bouw doet nagenoeg iedereen dit (98%), in de laagbouw is dit circa 94% en in de hoogbouw is dit rela6ef het minst, maar nog steeds 91%. Uiteraard is dit een vraag met een sociaal wenselijk antwoord: men is snel geneigd ja tegen de onderzoeker te zeggen. Toch kunnen we hieruit aflezen dat de burger zelf vindt dat hij/zij het goed doet. Rapportage Avalex November - december 2013 Wil Avalex hoog mogelijk milieurendement (65% afvalscheiding tegen zo laag mogelijke kosten) behalen, dan moet men zich niet zozeer op het gedrag van de burger richten. Deze vindt al dat hij/zij het goed doet. Zoals we verderop zullen is, is er meer aandacht nodig voor de kwaliteit van het scheidingsgedrag (hoe kan men van een 2 naar een 3, van een 3 naar een 4 of van een 4 naar een 5). 15

123 (2) Het meeste scheidt men in Leidschendam- Voorburg en in Wassenaar (alle 41 en 36 respondenten scheiden in meer of mindere mate). In Midden Delfland zijn de contrasten in scheidingsgedrag groot te noemen: circa 16% scheidt niet of nauwelijks en maar liefst 52% zegt in hoge mate te scheiden. Bewoners van deze gemeente lijken zich kri6sch te tonen ten aanzien van het eigen gedrag. Respondenten ven 70 jaar of ouder en vrouwen gedragen zich naar eigen zeggen het beste (respec6evelijk 98% en 95% doet aan afvalscheiding (mate=2-5)). Rapportage Avalex November - december

124 Scheidingsgedrag van consumenten (3) De belangrijkste onderliggende reden voor het huidige scheidingsgedrag valt onder de noemer Maatschappelijke betrokkenheid. Bijna driekwart van de respondenten noemt spontaan een reden die onder deze hoofdcause valt. In de figuur hiernaast is te zien, dat hoe beter men scheidt, hoe vaker een betrokkenheidsargument wordt genoemd (1, 2=14%; 3=57%; 4, 5=89%). Overige redenen hebben met name betrekking op de hoofdcauses Houding/gedrag en PrakBsch (door 13% en 11%) genoemd. Deze laatste twee hoofdcauses liggen juist ten grondslag om afval niet/of nauwelijks te scheiden. De 5 hoofdcauses worden onderverdeeld in tezamen 15 deelcauses, of te wel, deelcategorieën waaronder de spontaan genoemde redenen voor het scheidingsgedrag kunnen worden gerangschikt. Deze deelredenen, uitgesplitst naar hoofdredenen staan op de volgende pagina genoemd. Rapportage Avalex November - december

125 Scheidings- gedrag (4) Circa de held van de respondenten scheidt het afval uit milieuoverwegingen (56%). Overige deelcauses zijn aanzienlijk minder vaak gemeten: Zo hoort het=15%; Moeite die het kost=6%; Ruimte in/om huis=5%; Gemak=4%; Te weinig afval=3%, enzovoort. Het scheiden van afval heed veel met opvoeding en bewustzijn te maken. Op de volgende pagina s worden de deelcauses uitgesplitst naar mate van scheiding Rapportage Avalex November - december

126 Scheidings- gedrag (5) In de figuur hiernaast is zichtbaar dat afval scheiden vanwege het milieu en zo hoort het vaker genoemd worden naarmate het scheidingsgedrag toeneemt (4,5= respec6evelijk; 71% en 18% tegenover 1, 2= respec6evelijk; 8% en 5%). De moeite die het kost, de beschikbare ruimte in huis en de hoeveelheid afval zijn juist redenen om minder of niet te scheiden (1, 2= respec6evelijk: 24%, 19% en 12% tegenover 4,5= respec6evelijk; 6%, 5% en 3%). Op de volgende pagina s worden de hoofd- en deelcauses voor scheidingsgedrag uitgesplitst naar de mate waarin men scheidt. Rapportage Avalex November - december

127 Scheidings- gedrag (6) In de figuur hiernaast zijn de achterliggende redenen weergegeven waarom men het afval niet of nauwelijks scheidt. Horizontaal staan de hoofdcauses en ver6caal de deelcauses. De meeste redenen om niet of nauwelijks te scheiden binnen deze groep zijn (zie figuur vorige pagina) prakbsch van aard of zijn gedragsgerelateerd (beide 36%). In de schema s op de volgende pagina zijn voorbeelden van redenen gegeven. Rapportage Avalex November - december

128 (7) Rapportage Avalex November - december

129 Scheidings- gedrag (8) In de figuur hiernaast zijn de achterliggende redenen weergegeven waarom men het afval in gemiddelde mate scheidt (mate van scheiding=3). Horizontaal staan wederom de hoofdcauses en ver6caal de deelcauses. De meeste redenen om in deze mate te scheiden hebben betrekking op het maatschappelijke bewustzijn (milieu=43%; zo hoort het=12%). In de schema s op de volgende pagina zijn voorbeelden van redenen gegeven. Rapportage Avalex November - december

130 (9) Root cause: Redenen waarom men momenteel afval gemiddeld scheidt Mate van afvalscheiding = 3 Maatschappelijke betrokkenheid % Milieu 74% Zo hoort het 21% Sociale controle 2% Aantal waarnemingen=68 100% Root cause: Redenen waarom men momenteel afval gemiddeld scheidt Mate van afvalscheiding = 3 Praktisch % Ruimte in/om huis 38% Te weinig afval 31% Locatie wegbrengpunten 23% Ruimte in afvalcontainer 8% Aantal waarnemingen=68 100% Root cause: Redenen waarom men momenteel afval gemiddeld scheidt Mate van afvalscheiding = 3 Houding/gedrag % Moeite die het kost 55% Gemak 27% Vertrouwen/Wantrouwen 9% Interesse 9% Aantal waarnemingen=68 100% Root cause: Redenen waarom men momenteel afval gemiddeld scheidt Mate van afvalscheiding = 3 Overig % Weet ik niet 50% Overig 50% Aantal Rapportage waarnemingen=68 Avalex November - december % Voor het milieu en het gemak Milieu Milieubewust Bewust, zo is het mij geleerd Automatisch Hebben we zo afgesproken onder onze medebewoners Anders te veel troep in huis Milieubewust, maar onvoldoende afval Papier en glas is dichtbij, de rest is te lastig Scheidt papier en glas, rest is te omslachtig Plastic kan goed gescheiden worden en over de rest denkt meneer nog na 23

131 Scheidings- gedrag (10) In de figuur hiernaast zijn de achterliggende redenen weergegeven waarom men het afval in hoge tot zeer hoge mate scheidt (mate van scheiding=4, 5). Horizontaal staan de hoofdcauses en ver6caal de deelcauses. De meeste redenen om in hoge mate te scheiden hebben betrekking op het maatschappelijke bewustzijn (milieu=71%; zo hoort het=18%). In de schema s op de volgende pagina zijn voorbeelden van redenen gegeven. Rapportage Avalex November - december

132 (11) Root cause: Redenen waarom men momenteel afval goed/zeer goed scheidt Mate van afvalscheiding = 4, 5 Maatschappelijke betrokkenheid % Milieu 80% Zo hoort het 20% Aantal waarnemingen= % Root cause: Redenen waarom men momenteel afval goed/zeer goed scheidt Mate van afvalscheiding = 4, 5 Praktisch % Locatie wegbrengpunten 50% Ruimte in/om huis 25% Ruimte in afvalcontainer 25% Aantal waarnemingen= % Root cause: Redenen waarom men momenteel afval goed/zeer goed scheidt Mate van afvalscheiding = 4, 5 Houding/gedrag % Gemak 53% Vertrouwen/Wantrouwen 24% Moeite die het kost 12% Interesse 12% Aantal waarnemingen= % Voor de toekomst van mijn kind Omdat men dat vraagt Zo is me dat aangeleerd Alles dichtbij en krijg niet zo'n volle vuilniszak met restafval Lekker dichtbij Omdat de mogelijkheid er is, verder niks Omdat de mogelijkheid zich voordoet en milieu Zinvol, althans hoop op zin Nuttig Root cause: Redenen waarom men momenteel afval gemiddeld scheidt Mate van afvalscheiding = 4, 5 Overig % Weet ik niet 50% Overig 50% Aantal waarnemingen= % Rapportage Avalex November - december

133 Scheidingsgedrag van consumenten (12) De afvalsoort dat het meeste wordt gescheiden is papier (92%), gevolgd door glas (87%) en GFT (71%). De scheiding van GFT blijd enigszins achter als gevolg van de gebruikers van de verzamelcontainers: slechts 32% van hen scheidt GFT, tegenover 84% van de minicontainergebruikers en 76% van de respondenten waarbij het afval onder de grond wordt verzameld. Op de volgende pagina tred u een schema aan met het scheidingsgedrag naar afvalsoort en segmenta6e- eenheid. Rapportage Avalex November - december

134 Scheidingsgedrag van consumenten (13) Soorten afval dat men momenteel scheidt. Bouw GFT Glas Textiel Plastic Papier Batterijen Chemisch Anders Hoogbouw 48% 82% 62% 58% 86% 3% 1% 2% Laagbouw 82% 89% 69% 73% 96% 3% 4% 0% Gestapelde bouw 82% 90% 66% 62% 95% 6% 2% 4% inzamelingsmethode Ondergronds 76% 85% 62% 67% 91% 3% 1% 2% Minicontainers 84% 92% 72% 74% 96% 3% 5% 0% Inpandige verzamelcontainers 32% 83% 65% 40% 90% 6% 2% 3% Leeftijd < 30 jaar 66% 86% 55% 63% 91% 2% 4% 4% jaar 69% 94% 72% 73% 94% 6% 6% 3% jaar 79% 88% 68% 64% 91% 5% 4% 2% jaar 77% 93% 75% 61% 93% 5% 0% 0% jaar 68% 80% 66% 57% 98% 4% 0% 0% >= 70 jaar 67% 80% 59% 66% 87% 2% 0% 2% Sekse Man 62% 82% 56% 51% 90% 5% 2% 3% Vrouw 77% 91% 73% 74% 94% 3% 3% 1% Totaal 71% 87% 66% 65% 92% 4% 2% 2% Basis: Respondenten die momenteel afval scheiden (n=344) Bron: CyS november 2013 Rapportage Avalex November - december

135 Marktonderzoek Avalex Belemmeringen om afval te scheiden Rapportage Avalex November - december

136 Belemmeringen om afval te scheiden (1) Aan respondenten is gevraagd in welke mate men belemmeringen ervaart bij het type afval dat men scheidt. In de figuur hiernaast is zichtbaar dat dit bepekt is. Het gaat hier om de groep die het betreffende soort al wel scheidt. Men noemt niet of nauwelijks een probleem (het aandeel score 1 is verreweg het hoogste gemeten). Bij de categorie overige afvalsoorten ligt de mate van belemmeringen wat hoger: 40%, of te wel vier van de 6en respondenten geef aan dat er iets is. Onder overig afval wordt verstaan: - chemisch afval (6 personen) - bakerijen (2 personen) - frituurvet (1 persoon) - alles voor milieupark (1 persoon) Rapportage Avalex November - december 2013 Op de volgende pagina zijn de deel rootcauses weergegeven bij de belemmeringen die deze groep ziet en daarbij gevoegd de groep die wel scheidt, naar de betreffende afvalsoort niet. 29

137 (2) Rela6ef sterke belemmeringen voor het scheiden van GFT is de hoeveelheid afval (25% van de respondenten die problemen ervaren bij het scheiden of die helemaal geen GFT scheiden), gevolgd door geuren (21%), de moeite die het kost (13%) en het feit dat men geen voorziening heed (10%). Voorbeelden van belemmeringen om niet/beperkt te scheiden zijn: Te weinig, en geen zin om het op te sparen Gaat s6nken in de keuken, vooral in de zomer en de bakken zijn vies Stank in het huis Onhandige toestand Kan zelf niets meer wegbrengen wegens handicap Neemt te veel ruimte in beslag Te las6g, geen plek voor in huis Rapportage Avalex November - december

138 (3) Het niet of in beperkte mate glas scheiden heed te maken met de hoeveelheid glasafval (32%) en de moeite die het kost (22%). Voorbeelden van belemmeringen om niet/beperkt te scheiden zijn: Te zwaar om te 6llen Kan zelf niets meer wegbrengen wegens handicap Soms heed mevrouw grotere ar6kelen van glas past niet door de opening Soms ligt het glas er gebroken naast en dat is slecht voor banden Glascontainer is vaak vol, zeker in het weekend. Glasbak vaak vol of glazen voorwerpen passen niet door kleine opening zoals glazen schalen Geen glasbak voor de deur Rapportage Avalex November - december

139 (4) Het niet of in beperkte mate tex6el en/of schoeisel scheiden heed te maken met dat men zelf een bestemming hiervoor heed (familie, goed doel), odewel dat men recyclet zelf (43%) Voorbeelden van belemmeringen om niet / beperkt te scheiden zijn: Kleding gaat naar Suriname Ruilen alles weer in op internet Meeste tex6el wordt weggeven aan familie Kleding is het niet meer waard om weg te geven Nooit aan gedacht, wist eigenlijk niet dat het kon. Er is geen tex6elcontainer in de buurt Weet niet waar dat moet Rapportage Avalex November - december

140 (5) Het niet of in beperkte mate plas6c scheiden heed te maken met de ruimte in/om huis (19%), de moeite die het kost (15%, de hoeveelheid afval (14%) en kennis van welk soort plas6c gescheiden moet (13%). Voorbeelden van belemmeringen om niet/beperkt te scheiden zijn: Plas6c is heel veel neemt heel veel ruimte in. Staat heel chao6sch in huis. Daarom mee gestopt plas6c te scheiden Heb geen zin in, te veel bakjes in mijn keuken en container weet ik niet te vinden Te veel rompslomp, heb bijna geen plas6c, behalve sta6egeldflessen Nog meer scheiden? Niet van bewust Rapportage Avalex November - december

141 (6) Het niet of in beperkte mate papier scheiden heed te maken met de moeite die het kost (21%=7 personen!), overige redenen (18%=6 personen) en kennis van scheiden (12%=4 personen). Voorbeelden van belemmeringen om niet/beperkt te scheiden zijn: Het moet strikt worden aangeboden aan de rand van de stoep. wanneer het iets afwijkt nemen ze het niet mee Makkelijker om in de prullenbak te gooien en verder heed hij weinig Avalex kan misschien zakken aanleveren om plas6c te bewaren, plas6c afval is groot en veel Alle respondenten onder Overig noemen geen reden. Weet niet dat dat kan Rapportage Avalex November - december

142 Marktonderzoek Avalex Top of mind beter scheiden (kansen voor Avalex) Rapportage Avalex November - december

143 Top of mind beter scheiden (1) De meeste verbeterpunten die voor Avalex worden genoemd zijn prak6sch van aard (49% van alle respondenten noemt deze) en overige verbeterpunten (35%). De mate van scheiding is niet echt van invloed op de hoofdcauses waaronder deze verbeterpunten vallen, d.w.z. personen die niet/nauwelijks scheiden noemen geen wezenlijk andere punten dan de zeer goede scheiders. Wel is het nobel te zien dan respondenten die niet of nauwelijks scheiden zelf aangeven dat hun eigen gedrag voor verbetering vatbaar is (indien mate van scheiding=1,2: houding/gedrag=14%). Rapportage Avalex November - december 2013 Welke deelcauses onder de hoofdcauses vallen, is zichtbaar in de figuur op de volgende pagina. 36

144 (2) Onder prak6sch vallen de volgende deelcauses; Meer inzamelcontainers (55%) Containers vaker legen (14%) Loca6e wegbrengpunten (12%). Onder overig valt: Niets/geen verbeterpunten (73%) Ik weet geen verbeterpunten (21%) Op totaalniveau hebben bovenstaande deelcauses een rela6ef groot aandeel in de genoemde verbeterpunten voor Avalex. Maar liefst een kwart (27%) van alle respondenten vindt dat er meer inzamelcontainers dienen te komen In totaal heed eveneens een kwart (26%) geen verbeterpunten omdat men tevreden is met de dienstverlening van Avalex (geen=26%). Rapportage Avalex November - december

145 (3) Naarmate men meer scheidt noemt men (uiteraard) vaker dat er meer verzamelcontainers moeten komen (1, 2=17%; 3=19%; 32%). Respondenten die in een gemiddelde mate scheiden, hebben vaker geen verbeterpunten (3=34% tegenover 1, 2=22% en 4, 5=24%) of dat de loca6e van de wegbrengpunten voor verbetering vatbaar is (3=12% tegenover 1, 2=2% en 4, 5=0%). Op de volgende pagina tred u voorbeelden van verbeterpunten en aanbevelingen aan. Rapportage Avalex November - december

146 Top of mind beter scheiden (4) Onderstaand voorbeelden behorende bij de deelcause meer afvalcontainers Meer en grotere containers. Containers zijn nu vaak vol. Mevrouw neemt het dan niet mee terug naar huis, maar gooit het dan in de gewone vuilcontainer. Betere ondergrondse containers Als er een glascontainer in de buurt van de flat word geplaatst dan wil mevrouw er over nadenken om ook glas te scheiden. Glasbak er bij Voor iedere soort een aparte bak plaatsen Mevrouw geed aan dat ze het ook wel handig vindt als er een container komt voor bakerijen Betere mogelijkheid tot scheiden plas6c Meer containers, bakken plaatsen GFT- bak plaatsen Meer containers voor plas6c. Beter mogelijkheid voor GFT- afval realiseren Rapportage Avalex November - december

147 Top of mind beter scheiden (5) Onderstaand voorbeelden behorende bij de deelcause containers vaker legen Glascontainer is vaak vol; vaker legen Containers vaker legen/bijplaatsen Volle bakken vaker lagen, het is vaak een bende Vaker de bakken legen, betere controle voor grofvuil en winkeliers aanspreken voor vuil Containers vaker leegmaken en schoonmaken Plas6ccontainer plaatsen Containers vaker legen, zeker die van het plas6c. Ook de groencontainer is vaak vol, zeker in het najaar en in het voorjaar Glascontainer vaker legen en eventueel meer containers Onderstaand voorbeelden behorende bij de deelcause locabe wegbrengpunten Meer wegbrengpunten Loca6epunt dichter in de buurt voor 65+ afstand is te groot om met spullen te lopen Dichter bij huis, laten merken dat het zin heed Bereikbaarheid wegbrengpunten verbeteren Wegbrengpunten beter maken Betere loca6es containers Plas6c bak en glasbak dichterbij, danwel uitbreiden Betere toegang en meer wegbrengpunten verschaffen Wegbrengpunten makkelijker bereikbaar maken, containers vaker legen Wegbrengpunten beter makkelijker maken Rapportage Avalex November - december

148 Marktonderzoek Avalex Scheidingsgedrag in de toekomst Rapportage Avalex November - december

149 Scheidings- gedrag in de toekomst (1) Circa 69% van de respondenten verwacht in de nabije toekomst het afval (zeer) waarschijnlijk (4, 5) volledig te scheiden Dit is een lichte daling ten opzichte van het percentage personen dat nu het afval in hoge mate scheidt (71%). Alleen het aandeel zeer goede scheiders blijd nu en in de toekomst ongeveer gelijk (beide 56%). Binnen de scheidingsgroepen 3-4 wordt een lichte daling gemeten (van 17% en 16% naar beide 13%) en het aandeel niet- scheiders en slechte scheiders )1, 2) s6jgt bovendien mogelijk licht (van 5% en 7% naar beide 9%). De doelstelling van Avalex is om vanaf % van het afval gescheiden te hebben (tegen zo laag mogelijke kosten). Bezien vanuit het huidige en verwachte scheidingsgedrag zal deze doelstelling moeilijk realiseerbaar zijn. De slechtste scheiders wonen in de hoogbouw (23% scheidt in de toekomst niet of nauwelijks). Het tegemoet komen van deze groep zal vermoedelijk de grootste uitdaging zijn, maar ook het meeste effect hebben op het totale scheidingsgedrag van consumenten. Rapportage Avalex November - december

150 Scheidings- gedrag in de toekomst (2) Op deze pagina is het toekoms6ge scheidingsgedrag uitgesplitst naar gemeente, leedijd en sekse. Het grootste aandeel slechte scheiders (1, 2) woont in Deld (30%), waar rela6ef veel hoogbouw is. De groep hoogbouwbewoners moet het meeste moeite doen om hun afval te scheiden (ze moeten naar beneden, naar een inzamelpunt) en hebben ook het minste ruimte om hun afval te scheiden. Mogelijk kan Avalex hen hier in ondersteunen. Rapportage Avalex November - december

151 Kwaliteit scheidingsgedrag (gemiddelden nu en nabije toekomst) Bouw Nu (B1) Toekomst (D1) Hoogbouw 3,5 3,7 Laagbouw 4,0 4,3 Gestapelde bouw 4,1 4,0 inzamelingsmethode Ondergronds 3,9 4,0 Minicontainers 4,1 4,3 Inpandige verzamelcontainers 3,2 3,3 Gemeente Rijswijk 3,7 4,3 Wassenaar 4,4 4,7 Leidschendam- Voorburg 4,4 4,7 Pijnacker- Nootdorp 4,0 4,0 Delft 3,5 3,4 Midden Delfland 4,0 4,1 Leeftijd < 30 jaar 3,7 3, jaar 3,9 4, jaar 3,9 4, jaar 4,1 4, jaar 3,7 3,8 >= 70 jaar 3,8 3,8 Sekse Man 3,6 3,7 Vrouw 4,0 4,2 Totaal 3,8 4,0 Basis: Alle respondenten die momenteel afval scheiden (n=365) Bron: CyS november 2013 Rapportage Avalex November - december 2013 Scheidings- gedrag in de toekomst (3) Als we de mate van scheiding als een gemiddelde berekenen, krijgen we meer zicht op de kwaliteit van het scheidingsgedrag, waarbij 1 staat voor een zeer lage en 5 voor een zeer hoge kwaliteit. De resultaten zijn in het schema hiernaast weergegeven. Zo bezien zal de kwaliteit in de toekomst niet afnemen, maar gelijk blijven of mogelijk licht toenemen. De hoogste kwaliteit is gemeten in Leidschendam- Voorburg (nu=4,4; toekomst=4,7), onder gebruikers van minicontainers (nu=4,1l; toekomst=4,3) en bewoners in de laagbouw (nu=4,0; toekomst=4,3). De leedijdsgroep scheidt nu naar eigen zeggen beter (nu=4,1; toekomst=4,1), zo ook de vrouwen (nu=4,0; toekomst=4,2). Nogmaals, de verschillen zijn erg klein, maar nuanceren de voorgaande bevindingen. Zagen we eerder dat het aandeel slechte scheiders (1, 2) in de hoogbouw fors is (nu: 25%, toekomst: 23%). Nu zien we dat er toch mogelijk een vooruitgang in kwaliteit wordt gezien (nu: 3,5, toekomst 3,7). Opmerkelijk is de vooruitgang die wordt beloofd in Rijswijk (nu=3,70, toekomst=4,28) en respondenten van jaar (nu=3,93, toekomst=4,35). 44

152 Marktonderzoek Avalex Stellingen en scenario s beter scheiden Rapportage Avalex November - december

153 Stellingen en scenario s beter scheiden De grootste uitdaging in het behalen van de doelstelling om vanaf 2020 een zo hoog mogelijk milieurendement (65% afvalscheiding) tegen zo laag mogelijke kosten te behalen is het meekrijgen en aanzeken van de inwoners binnen de regio om ac6evier afval te gaan scheiden. Hiertoe heed Avalex een vijdal scenario s opgesteld, te weten 1. Omgekeerd inzamelen: ophalen grondstoffen, wegbrengen restafval naar verzamelcontainer; 2. DiQar: financiële prikkel, meerdere varianten mogelijk; 3. Nascheiding: geen scheiding bij de bron door inwoner maar door verwerker; 4. Droge componenten inzamelen h- a- h in combinabe met nascheiding restafval; 5. OpBmaliseren huidig beleid (uitbreiden milieuparken, brengsta6ons). Om de aytude ten aanzien van de scenario s in kaart te brengen zijn respondenten vier sets met stellingen voorgelegd. Op de volgende pagina s kijken we steeds naar het aandeel respondenten dat het (zeer) eens is met de stelling (antwoord 4, 5) of (zeer) oneens (antwoord 1, 2). Daar tussenin ligt een aandeel twijfelaars die geen stelling inneemt (antwoord 3) en mogelijk is over te halen door Avalex. Rapportage Avalex November - december

154 Omgekeerd inzamelen (1) Ongeveer een kwart zou afval beter scheiden als het thuis wordt opgehaald (mn. in de gestapelde woningen, waar de bewoners zoals we eerder zagen jonger zijn (29%) of waar het afval ondergronds wordt verzameld (27%). Binnen alle bouwgroepen is men verdeeld over de beschikbare ruimte om afval te scheiden. Binnen hoofdbouw is 58% het (zeer) oneens, is 10% neutraal en toch nog (zeer) eens (33%) met de stelling. Wellicht heed deze laatste subgroep binnen de hoogbouw minder afval, zodat er ook minder gescheiden hoed te worden. Respondenten in gestapelde bouwwoningen zijn het minst eens met de stelling (12% tegenover 23% gemiddeld is het eens/zeer eens). Rapportage Avalex November - december

155 Omgekeerd inzamelen (2) Een derde is bereid een stukje lopen om restafval centraal weg te gooien, een derde twijfelt en een derde is niet bereid. In hoogbouw bouw is maar liefst 42% niet bereid hiertoe. Ook een derde zou het afval beter scheiden wanneer het restafval nog maar 1x per maand wordt opgehaald. Deze bereidheid is het laagst indien men afval deponeert in inpandige verzamelcontainers (oneens/zeer oneens=73%; eens/zeer eens=16%) en het hoogst bij minicontainergebruikers (34%). Bewoners van laagbouw zullen naar eigen zeggen het beste scheiden (33%). Maar liefst 59% van de hoogbouwbewoners is niet bereid. Rapportage Avalex November - december

156 Didar (1) Het scheidingseffect o.b.v. een betalingsbeleid is niet heel groot te noemen, maar is er wel (36% is het eens of zeer eens met de stelling in de figuur linksboven). Respondenten in hoogbouw gaan het beste scheiden bij een betalingsbeleid (39%), gevolgd door laagbouw (37%) en gestapelde bouw (31%). Onder gebruikers van minicontainers is het aandeel eens/zeer eens het hoogste (45%). Onder bewoners van de gestapelde bouw is het grootste aandeel twijfelaars (23%). Men ontvangt liever een beloning voor het weggooigedrag, hoewel men het niet eenduidig eens is (eens/zeer mee eens: 48%). Onder gebruikers van inpandige verzamelcontainers is een kleine meerderheid (57%) vóór een beloningssysteem. Eerder zagen we dat dit rela6ef oudere respondenten zijn (55 tegenover 50 jaar gemiddeld). Rapportage Avalex November - december

157 Didar en Halen/ brengen (1) Ook verdeeld is men erover of het eerlijk is dat men betaalt voor de hoeveelheid afval die men produceert (55%). Onder gebruikers van inpandige verzamelcontainers is dit maar liefst 73%. Circa de held gaat beter scheiden als er meer centrale containers e.d. zouden zijn (51%). Gebruikers van inpandige verzamelcontainers zijn hiertoe het minst bereid (zeer oneens/oneens=61%; eens/zeer eens=27%), logischerwijs vanwege hun leedijd. Ook respondenten in hoogbouw zijn het rela6ef minder eens hiermee (eens/zeer eens=42%). Hier liggen ons inziens mogelijk kansen voor Avalex. Extra plaatsing heed vooral effect in wijken met gestapelde bouw (58%) of laagbouw (54%). Hoewel binnen beide respondentgroepen een groot aandeel twijfelaars is (beide 26%). Rapportage Avalex November - december

158 Halen / brengen (2) Voor de held vormt het zelf wegbrengen van afval geen drempel om het te scheiden (52% is het oneens of zeer oneens met de stelling linksboven). Ruim een derde twijfelt op dit punt. Het meest oneens tonen zich bewoners van hoogbouw (oneens/zeer oneens=63%) en gebruikers van inpandige verzamelcontainers een subgroep van hoogbouwbewoners (oneens/zeer oneens=65%). Men is verdeeld over het huidige systeem van ophalen en zelf wegbrengen van afval. (eens en zeer mee eens: 58%). Een derde twijfelt hieromtrent. Het meest tevreden tonen zich gebruikers van verzamelcontainers (eens/zeer eens=78%). Gebruikers van minicontainers en de ondergrondse verzamelmethode zijn verdeeld (eens/zeer eens=50% en 56%). Rapportage Avalex November - december

159 Het geweten.. (1) Ongeveer 86% ziet afvalscheiding als behorend bij hun eigen verantwoordelijkheid. Enige sociaalwenselijkheid van dit antwoord is wellicht aanwezig. Er zijn duidelijk verschillen in de onderscheiden segmenten: gebruikers van minicontainers en bewoners van laagbouw zijn het minst eens met de stelling linksboven (zeer neens/oneens, beide: 78%). Bewoners van hoogbouw en gebruikers van verzamelcontainers stellen wel meer eisen aan de gemeenten cq. Avalex (21% en 28% is het eens/zeer eens, tegenover 14% gemiddeld). Eerder zagen we dat dit rela6ef de slechtste scheiders zijn en zullen zijn in de nabije toekomst, naar eigen zeggen. Rapportage Avalex November - december

160 Het geweten. (2) Slechts een enkeling schuid het eigen scheidingsgedrag af op dat van de buren. Wat de gemeente doet met het gescheiden afval, daar zijn de meningen duidelijk over verdeeld. Voorlich6ng van de Avalex en de gemeenten over wat er gebeurt met het afval lijkt zeer raadzaam. Circa 45% is het eens / zeer eens met de stelling dat alles op de grote hoop verdwijnt. Eerder zagen we al dat bij slechts 3% het vertrouwen/ wantrouwen van consumenten hierin daadwerkelijk een drijfveer is om wel of niet te scheiden en in welke mate. Rapportage Avalex November - december

161 Marktonderzoek Avalex Inten6e wegbrengen PET- flessen Rapportage Avalex November - december

162 Inten6e wegbrengen PET- flessen (1) Een duidelijke meerderheid (75%) vindt het geen goed idee dat het sta6egeld van de plas6c flessen verdwijnt in Wel zijn verschillen zichtbaar binnen de onderzochte segmenten. Het minst eens zijn gebruikers van minicontainers (eens/zeer eens=9%) en bewoners van gestapelde bouwwoningen (eens/zeer eens=5%). Rapportage Avalex November - december

163 Inten6e wegbrengen PET- flessen (2) Vrijwel iedereen zegt bereid te blijven om ook in 2015 de plas6c flessen weg te brengen, ook al is er geen sta6egeld meer. Rela6ef met minst bereid zijn bewoners van gestapelde bouw (eens/zeer eens: 71%) - hier twijfelt maar liefst 20% - en gebruikers van ondergrondse inzameling (eens/zeer eens: 70%) hier twijfelt 15%. Rapportage Avalex November - december

164 Marktonderzoek Avalex Onderzoeksverantwoording Rapportage Avalex November - december

165 Onderzoeksverantwoording In totaal hebben 365respondenten deelgenomen aan het onderzoek, ingedeeld naar de volgende segmenten (zie onderstaande tabel voor de steekproefomvang). Steekproef Bouw Totaal Gemeenten Hoogbouw Laagbouw Gestapelde bouw Rijswijk Wassenaar Leidschendam- Voorburg Pijnacker- Nootdorp Delft Midden Delfland inzamelingsmethode Ondergronds Minicontainers Inpandige verzamelcontainers Totaal Bron: CyS november 2013 Interviewers van Check your Service hebben huis- aan- huis in de onderzochte loca6es (indien nodig begeleid door een tolk) de doelgroep geïnterviewd met gebruik van een laptop, waarbij zij aan de hand van een gestructureerde vragenlijst het gesprek zijn aangegaan met de respondent. Gesproken is met respondenten van 18 jaar en ouder. Rapportage Avalex November - december

166 Onderzoeksverantwoording De vragenlijst is opgesteld door de ervaren onderzoekers van Check your Service in overleg met de opdrachtgever (zie bijlage). Onderdeel van de vragenlijst is de Root Cause Methode. Deze methode maakt het mogelijk om kwalita6ef en kwan6ta6ef onderzoek op een slimme wijze te integreren. Aan de ene kant kan een respondent uitgebreid antwoord geven op een vraag en aan de andere kant wordt voor een kwan6ficering gezorgd door de open antwoorden 6jdens het interview en achteraf in te delen in vooraf gedefinieerde hoofd- en deelcategorieën. De interviewperiode heed gelopen van 11 tot en met 22 november en zijn uitgevoerd door drie specifiek opgeleide interviewers. Rapportage Avalex November - december

167 Marktonderzoek Avalex Bijlage Rapportage Avalex November - december