Notitie over ontwikkeling Nederlandse export van goederen oktober

Transcriptie

1 Notitie over ontwikkeling Nederlandse export van goederen oktober 1 Deze notitie gaat in op de ontwikkeling van de Nederlandse goederenuitvoer in de eerste zeven maanden van. Ook bevat zij de groeiverwachtingen voor de Nederlandse export voor geheel en Exportrealisaties Het gaat bijzonder goed met de Nederlandse economie. Het bbp groeit volgens het CPB dit jaar met 3,3% - de hoogste groei sinds 2007 en in 2018 met 2,5%. Met deze fraaie groeicijfers behoort Nederland tot de koplopers binnen de EU 2. Aan de economische groei dragen alle bestedingscategorieën consumptie, investeringen en export bij. Met name de investeringen en uitvoer groeien en 2018 naar verwachting stevig. De Nederlandse export laat beide jaren een flink stijging zien dankzij de voorspoedige mondiale economische ontwikkeling. Deze resulteert in een fraaie toename van de wereldhandel waarvan Nederlandse exporteurs profiteren. Figuur 1 Ontwikkeling Nederlandse economie Bron: CPB,. 1 Deze notitie is gefinancierd door het Ministerie van Buitenlandse Zaken. 2 Ook qua bbp per hoofd behoort Nederland tot de koplopers. In lag het inkomen per hoofd in Nederland 28% boven het EU-gemiddelde. Alleen Luxemburg en Ierland hadden binnen de EU een nog hoger bbp per hoofd. 1 van 19

2 Zo exporteerde Nederland in de periode januari-juli voor bijna 271 miljard euro aan goederen (zie tabel 1) 3. Daarmee lag de uitvoerwaarde 11,9% hoger dan in dezelfde periode in. Wel was onderliggend een uiteenlopende ontwikkeling te zien (zie tabel 1). Zo lag de groei van de uitvoerwaarde in Europa met 9,8% lager dan de totale goederenexport toenam. Anderzijds groeide de waarde van de goederenuitvoer naar Azië in de periode januari-juli met 23,9% aanzienlijk sneller dan de gemiddelde uitvoerwaarde toenam. Ook de goederenexport naar Afrika (+15,3%) en Noord- en Zuid-Amerika (+14,8%) groeiden in de eerste zeven maanden van bovengemiddeld. Tabel 1 Ontwikkeling Nederlandse goederenuitvoer naar continent (bedragen x euro, tenzij anders aangegeven) 2015 Jan.-juli Jan.-juli %-mutatie j-j Totale waarde Nederlandse goederenuitvoer ,9 Totaal Europa ,8 Totaal Afrika ,3 Totaal Amerika ,8 Totaal Azië ,9 Totaal Oceanië ,2 Bron: CBS, en Rijksdienst voor Ondernemend Nederland,. Onderliggend uiteenlopend beeld Indien we een slag dieper kijken - naar de goederenuitvoer per land -, kunnen we vaststellen, dat ook daar veelal sprake was van een uiteenlopende ontwikkeling: krimp- en groeimarkten lagen geregeld naast elkaar. In voorgaande perioden was dat niet anders. Tabel 2 en tabel A in de bijlagen illustreren de uiteenlopende ontwikkeling voor de meeste exportmarkten 4. Export naar Cuba, Mexico en de VS stijgt, uitvoer naar Venezuela daalt dramatisch De waarde van de Nederlandse goederenuitvoer naar Noord- en Zuid-Amerika steeg per saldo met 14,8% tot 19,8 miljard euro. Daarbij kochten Canadezen in de eerste zeven maanden van gemeten in euro s voor 22,8% meer aan Nederlandse goederen, terwijl de uitvoerwaarde naar de 3 Het CBS publiceert van de Nederlandse goederenexport naar continenten en landen enkel de exportwaarde in euro s. Volumecijfers zijn voor deze handelsstromen niet beschikbaar. Wijzigingen van de exportwaarde eerdere perioden kunnen diverse oorzaken hebben, zoals een verandering van het volume en/of samenstelling van het totale handelsvolume, een verandering van de (stuk)prijs van de onderliggende exportproducten in euro s en een verandering van de valuta waarin de transacties zijn uitgevoerd (bijvoorbeeld een stijging/daling van de USD of Britse pond). 4 Belangrijkheid qua omvang van de uitvoerwaarde in euro s. Een andere manier om exportmarkten te rangschikken is te kijken naar de toegevoegde waarde van de betreffende uitvoer voor de Nederlandse economie (dus wat verdienen precies we aan een euro aan geëxporteerde goederen). Zie bijvoorbeeld internationaliseringsmonitor-kwi-2015-pub.htm. 2

3 VS met 21,2% in waarde toenam ( januari-juli ). Daarentegen nam de exportwaarde naar Brazilië met 17,9% af. De uitvoerwaarde naar de 2 e markt in Latijns-Amerika, Mexico, steeg in de eerste zeven maanden van juist met 16,4% in waarde ( dezelfde periode in ). De 3 e afzetmarkt, Argentinië, liet juist een flinke daling zien: de Nederlandse exportwaarde verminderde met 10,4% in waarde in de periode januari-juli ( januari-juli ). Andersom deed de uitvoer naar Chili (+15,5%) en Colombia (+49,8%) het juist goed. Ook steeg de goederenexport naar Cuba (+10,8%), Curaçao (+11,1%), Peru (+52,4%), Panama (+15,0%) en Suriname (+28,0%). Daarentegen kromp onze goederenexport naar Venezuela fors (-43,5%), dat met een aanhoudende en door financieel-economisch mismanagement veroorzaakte recessie kampt. Kader 1 - Eenmalige grote orders resulteren vaak in grote schommelingen Exportcijfers kunnen flinke opwaartse en neerwaartse schommelingen laten zien in vergelijking met eerdere maanden én in vergelijking met eerdere jaren. Met name bij kleinere exportmarkten is dit geregeld het geval. Vooral eenmalige grote orders kunnen in grote uitslagen resulteren. Tevens kan de kalenderval van bepaalde feestdagen er voor zorgen dat bepaalde orders net in een andere maand (en zelfs jaar) vallen, bijvoorbeeld als de goederen lang onderweg zijn (een containerschip is ongeveer een maand onderweg van Rotterdam naar Shanghai) 5. Zowel bij de goederen- als bij de dienstenuitvoer zijn maand-op-maandschommelingen (en bij relatief kleinere afzetmarkten ook jaar-op-jaarschommelingen) vaak te zien. Door exportcijfers over een langere periode te nemen wordt dit ondervangen. Langere cijferreeksen over verschillende jaren geven veelal een meer zeggend beeld van de ontwikkeling (trend) op een specifieke afzetmarkt. Meeste Europese exportmarkten tonen mooie groei Europa is verreweg de grootste afzetmarkt voor Nederlandse exporteurs. Bijna 77% van de goederenuitvoer met een waarde van ruim 208 miljard euro ging in de periode januari-juli naar Europese afzetmarkten. Daarbij nam de waarde van onze goederenuitvoer naar het Verenigd Koninkrijk in de eerste zeven maanden van met 2,2% af ( dezelfde periode in ), mogelijk door de daling van de koers van het Britse pond de euro. Ook Cyprus (-11,0%) en Malta (-11,9%) kochten minder Nederlandse goederen. De overige Europese landen waarvoor het CBS handelsstatistieken bijhoudt, lieten echter een uitvoerstijging zien. Vaak was de waardestijging fors, zoals bij Duitsland (+10,8%), België (+12,9%), Frankrijk (+9,7%), Italië (+8,7%), Spanje (+12,0%) en Polen (+16,4%). Soms was de waardetoename beperkter, zoals bij Ierland (+1,8%) en Tsjechië (+0,4%). Azië blijft stevig groeiende Nederlandse afzetregio China - de belangrijkste Nederlandse exportmarkt in Azië kocht in de eerste zeven maanden van voor 6,5 miljard euro aan Nederlandse goederen: 17,4% meer dan in dezelfde periode in. Ook voorgaande jaren liet de export naar China prachtige groeicijfers zien, waardoor de totale goederenexport van 3,8 miljard euro in 2008 tot ruim 9,7 miljard euro in groeide. Naar 5 Ook valutaschommelingen kunnen tot forse sprongen in uitvoercijfers (gemeten in euro s) leiden. Met name bij grondstoffen die op de wereldmarkten in een andere valuta dan de euro worden verhandeld (als olie, koper en tarwe), is dit een vaak voorkomend verschijnsel. 3

4 de 2 e afzetmarkt in de regio - Singapore ging 21,9% meer en de afzet op de 3 e Aziatische exportmarkt, Zuid-Korea, groeide met maar liefst 55,7%. Japan de 4 e markt pluste 21,1%, terwijl Taiwan als de 5 e Aziatische exportbestemming 44,4% meer kocht. India met zijn nog altijd stevig expanderende economie nam in de periode januari-juli voor 10,8% meer aan Nederlandse goederen af ( dezelfde periode in ). Tabel 2 Ontwikkeling Nederlandse goederenuitvoer naar exportmarkttop-20 (bedragen x euro, tenzij anders aangegeven) 2015 Jan.-juli Jan.-juli. %- mutatie j-j Totale waarde Nederlandse goederenexport ,9 1 Duitsland ,8 2 België ,9 3 Verenigd Koninkrijk ,2 4 Frankrijk ,7 5 Verenigde Staten ,2 6 Italië ,7 7 Spanje ,0 8 Polen ,4 9 China (Volksrepubliek) ,4 10 Zweden ,4 11 Tsjechië ,4 12 Zwitserland ,4 13 Denemarken ,4 14 Turkije ,0 15 Oostenrijk ,2 16 Singapore ,9 17 Zuid-Korea ,7 18 Russische Federatie ,9 19 Noorwegen ,6 20 Finland ,0 Bron: CBS, en Rijksdienst voor Ondernemend Nederland,. Naar Maleisië groeide de Nederlandse goederenuitvoer met 16,0% in waarde en naar Thailand met 7,6%, terwijl de exportwaarde naar Indonesië met 1,5% terugliep ( januari-juli ). 4

5 Opvallend was verder de plus van 129,1% in de uitvoer naar Pakistan. Mogelijk is dit het gevolg van een of enkele grote, eenmalige orders (zie ook kader 1). Kader 2 Uitvoerontwikkeling naar type exportproduct Achter de forse stijging van de uitvoerwaarde in de eerste zeven maanden van gaat een uiteenlopende ontwikkeling van de afzonderlijke uitvoercategorieën schuil (zie tabel 3). Zo steeg de grootste uitvoercategorie machines en vervoermaterieel (27,8% van de totale goederenuitvoer) - met 8,6% in waarde ( januari-juli ). Deze toename was lager dan de gemiddelde uitvoerstijging van 11,9%. De uitvoerwaarde van fossiele brandstoffen (13,1% van de totale goederenuitvoer) steeg met 30,0% juist ruim bovengemiddeld. Zeer waarschijnlijk is dit een gevolg van de weer opgelopen olieprijs (en daarmee veelal ook de hieruit geproduceerde producten als benzine, kerosine en stookolie). Daarentegen lag de toename van de uitvoerwaarde van dranken en tabak met 4,7% weer onder de gemiddelde waardestijging. Tabel 3 Ontwikkeling Nederlandse goederenuitvoer naar type exportproduct (bedragen x euro, tenzij anders aangegeven) 2015 Jan.-juli Jan.-juli %-mutatie j-j Totale waarde Nederlandse goederenexport ,9 0 Voeding en levende dieren ,0 1 Dranken en tabak ,7 2 Grondstoffen ,1 3 Minerale brandstoffen ,0 4 Dierlijke en plantaardige oliën ,0 5 Chemische producten ,2 6 Fabricaten ,4 7 Machines en vervoermaterieel ,6 8 Diverse gefabriceerde goederen ,5 9 Niet afzonderlijk genoemde goederen ,1 Bron: CBS, en Rijksdienst voor Ondernemend Nederland,. Gemengd beeld in Midden-Oosten en Afrika De Nederlandse uitvoerontwikkeling naar het Midden-Oosten bood een gemixt beeld. Opvallend was de daling van onze goederenuitvoer naar Iran met 3,9%. Daartegenover stond de scherpe stijging van de exportwaarde naar Irak met 63,0% in de periode januari-juli ( dezelfde periode in ). De uitvoer naar Israël steeg met 15,3%, naar Libanon met 17,6% en naar Jordanië met 18,5%. De Golfstaten Koeweit (+15,7%), Oman (+86,3%), Qatar (+21,8%), Saoedi- Arabië (+0,9%) en de VAE (+5,7%) zaten alle in de plus. In totaal exporteerde Nederland in de periode januari-juli voor ruim 4,1 miljard euro aan goederen naar de Golfstaten. 5

6 De goederenexport naar de grootste Afrikaanse afzetmarkt, Nigeria, steeg in de eerste zeven maanden van met 29,5% tot bijna 1,8 miljard euro. De afzet naar de 2 e exportmarkt op het Afrikaanse continent, Zuid-Afrika, nam met 5,4% in waarde toe, terwijl de uitvoer naar Egypte met 4,1% verminderde. Voorts steeg de exportwaarde naar Ghana (+20,5%), Angola (+6,6%), Ethiopië (+126,4%), Kenia (+36,0%), Algerije (+9,3%%) en Togo (+30,8%). De uitvoerwaarde naar Benin (-22,2%), Libië (-6,9%), Mauritanië (-18,6%) en Tanzania (-15,4%) daalde daarentegen ( januari-juli ). Kader 3 CBS: export en innovatie gaan hand in hand Het CBS gaat in zijn nieuwste Internationaliseringsmonitor 6 in op de relatie tussen internationalisering en innovatie. In een globaliserende wereldeconomie met sterkere concurrentie is het voor ondernemingen essentieel om innovatief te zijn. Het verrichten van R&D-activiteiten is daarvoor essentieel. Deze activiteiten leveren nieuwe kennis op die kan resulteren in innovaties, ofwel de (praktische) toepassing van deze nieuw verworven inzichten. Dit kan bijvoorbeeld door de beschikbare productiefactoren arbeid en kapitaal anders of 'slimmer' in te zetten of producten en diensten te vernieuwen. Innovatie is daarmee een belangrijke bron van technologische voortuitgang, economische groei en welvaart. Hoofdpunten uit de jongste CBS-Internationaliseringsmonitor zijn: In 2015 spendeerden Nederlandse bedrijven en instellingen ruim 13,6 miljard euro aan R&D. Nederland ontving tussen 2012 en 2015 meer R&D uit het buitenland dan dat het in het buitenland uitbesteedde. Specifiek voor het bedrijfsleven gold echter het omgekeerde; Nederlandse bedrijven besteedden meer R&D uit in het buitenland dan vice versa. Circa 30% van de eigen R&D uitgaven van bedrijven komt voor rekening van bedrijven in Noord-Brabant. 70% van de bedrijven met R&D is actief in internationale handel in goederen en/of diensten. Zij zijn goed voor circa een derde van de goederen- en dienstenexport. Ongeveer 55% van de (grotere) bedrijven is innovatief bezig. 11% van de omzet van de grotere innovatieve bedrijven is dankzij nieuwe of sterk verbeterde producten. Europese patentaanvragen worden relatief vaak gedaan op gebied van fysica, elektriciteit en chemie. Patentaanvragen bij het Nederlands Octrooicentrum vaak op gebied van bewerkingen, bouw en fysica. De Nederlandse export van high-tech-goederen bedroeg 111 miljard euro in. Circa 20% hiervan is in Nederland gefabriceerd. Machines, chemische producten, medicijnen en wetenschappelijke apparatuur behoren tot de belangrijkste high-tech-producten van eigen makelij. Circa 38% van de high-tech-export van eigen makelij gaat naar Azië. 6 De CBS-Internationaliseringsmonitor beschrijft trends in internationalisering en de consequenties hiervan voor de Nederlandse economie en samenleving. De publicatie verschijnt vier keer per jaar. Zij maakt deel uit van het CBS-ontwikkel- en publicatieprogramma Globalisering, dat het CBS in opdracht van het ministerie van Buitenlandse Zaken uitvoert. 6

7 Er zijn significante sunk costs voor bedrijven met R&D en export; bedrijven met export en/of R&D hebben een significant grotere kans het jaar erop nog steeds te exporteren en/of aan R&D te doen. Het hebben van productinnovaties vergroot de kans dat een bedrijf een jaar later goederen exporteert. Bron: CBS,. 2. Exportverwachtingen A. Vertrouwensindicatoren Vooruitlopende indicatoren schetsen een positief beeld van de verwachte conjuncturele en exportontwikkeling. Zo wijst de CBS-exportradar over september op ruwweg dezelfde redelijk tot goede exportomstandigheden als in voorgaande maanden (zie Ook duidt de NEVI-index, die de bedrijvigheid in de industrie weerspiegelt, met een bijzonder gunstig cijfer van 60 in september (59,7 in augustus) op stevige groei 7. Verder ligt het vertrouwen van producenten in de industriële sector op het hoogste niveau sinds begin 2008 (zie figuur 3). Figuur 3 Producentenvertrouwen in de industrie (saldo % positieve en % negatieve antwoorden, seizoensgecorrigeerd) (bron: CBS, ) 7 Een stand boven 50 wijst op groei, terwijl een stand onder 50 krimp impliceert. In september lag de index op het op een na hoogste niveau sinds

8 B. CPB- en EIU-groeiramingen voor Het CPB is in de op Prinsjesdag gepubliceerde Macro Economische Verkenning 2018 bijzonder positief gestemd over de Nederlandse economie die floreert. De forse groei wordt ook breed consumptie, investeringen en uitvoer - gedragen. Daarbij wordt de groei van de Nederlandse uitvoer gestimuleerd door de mondiaal aantrekkende economische groei. Zo groeit de wereldeconomie in met 3,4% en met 3,6% in Voor de eurozone raamt het CPB een bbp-groei van 2,0% in en 1,8% in Dit gunstige internationale conjuncturele beeld zorgt voor een toenemende wereldhandel, waarvan Nederlandse exporteurs weer profiteren. Zo voorziet het CPB voor een volumegroei van de export van goederen en diensten met 5,4% ( ) (zie tabel 4), tegenover een volumestijging met 4,3% in. Voor 2018 raamt het CPB een uitvoergroei van goederen en diensten van 4,7%. Risico s en onzekerheden Wel zijn de gunstige vooruitzichten zowel mondiaal als binnen Europa omgeven met risico s en onzekerheden, zo schrijft het CPB. Het gaat dan onder andere om het monetaire beleid van de Europese Centrale Bank, noodlijdende Italiaanse banken, de brexit, het financiële beleid van de Verenigde Staten en de geopolitieke spanningen rond Noord-Korea. Naast deze neerwaartse risico s kan het echter volgens het CPB ook zijn dat het de conjuncturele opleving in Europa en de Verenigde Staten momenteel onderschat. Tabel 4 - CPB-ramingen (%-volumemutaties het voorgaande jaar) Gemiddelde jaarmutatie Nederlands bbp 1,5 2,3 2,2 3,3 2,5 Relevante wereldhandel 4,5 3,8 3,6 4,3 4,0 Totale uitvoer van goederen & diensten (exclusief energie) 4,3 6,7 4,3 5,4 4,7 - Wederuitvoer 7,6 6,9 5,9 7,0 6,0 - Uitvoer van binnenlands geproduceerd 2,0 4,4 4,4 5,4 4,6 - Uitvoer diensten 3,9 9,7 1,4 2,5 2,5 Bron: CPB, en Rijksdienst voor Ondernemend Nederland,. EIU: veel exportmarkten laten fraaie groei zien De (macro-)exportramingen zijn voor en 2018 positief. De kansen voor exporterend Nederland lopen volgens EIU-ramingen per regio en land echter uiteen (zie tabel B in de bijlagen). Zo is in diverse veelal opkomende markten sprake van een stevig groeitempo, zoals in Indonesië, Pakistan, Peru, Sri Lanka, Thailand en Vietnam. Verder hebben Argentinië, Brazilië en Rusland de recessie achter zich gelaten, terwijl de Indiase en Iraanse economie volgens EIU krachtig doorgroeien. Ook voor diverse ontwikkelde markten zijn de economische vooruitzichten voorspoedig, zoals 8

9 voor Australië, Canada, Ierland, Israël, Nieuw Zeeland, Oostenrijk, Spanje, de VS, Zuid-Korea en Zweden. Verder lijken op basis van de EIU-ramingen in Oost-Europa mooie exportkansen te liggen. Voorbeelden hiervan zijn Bulgarije, Hongarije, Polen, Roemenië, Slowakije en Tsjechië. Andere Europese markten als België en Duitsland groeien eveneens, maar in een lager tempo. Ook Frankrijk, Griekenland en het Verenigd Koninkrijk zijn hier voorbeelden van. Niches en do s en don ts zijn van groot belang Belangrijk is te beseffen dat ook op matig groeiende afzetmarkten ruimte kan zijn voor afzetgroei voor Nederlandse exporteurs. Andersom geldt hetzelfde. Op exportmarkten die fors groeien, kan de afzet van bepaalde Nederlandse goederen toch teruglopen. Het hangt sterk af van de sector waarin een Nederlandse exporteur actief is. Daarbij komt dat de feitelijk afzetontwikkeling ook weer afhangt van de individuele concurrentiepositie van Nederlandse exporteurs. Daarbij kan worden gedacht aan zijn prijs/kwaliteitverhouding en het al dan niet goed kennen van de do's en don'ts van het lokale zakendoen. Ben Mandemakers (nr. 31 in Quote 500 over 2015) zegt over ondernemen op de Duitse markt: Ik ging daar [in Duitsland] heel enthousiast te keer, op onze manier. Maar na zes maanden dacht ik: we doen het niet goed. Wanneer ik nu de grens over ben, dwing ik mezelf een halve Duitser te zijn. We moeten het op hún manier doen (Quote, ). Voor het schrijven van deze notitie is gebruik gemaakt van een groot aantal openbare, betrouwbare en gerenommeerde bronnen, zoals het CBS, CPB, DNB, EIU, the Economist, IMD, het FD, de Volkskrant en WEF. De auteur heeft alle mogelijke zorg betracht om er voor te zorgen dat ten tijde van publicatie de gegeven informatie niet onjuist of misleidend is. De auteur kan echter geen garantie geven dat de door hem gebruikte informatie accuraat of compleet is. Opmerkingen, suggesties ter verbetering en andere vormen van feedback zijn zeer welkom. Hetzelfde geldt voor uw eventuele (ook aanvullende) vragen. Deze kunt u sturen aan ron.hogenboom@rvo.nl. Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Directie KAI/Unit Omgevingskennis/Ron Hogenboom Oktober 9

10 Bijlagen Tabel A Ontwikkeling Nederlandse goederenuitvoer naar belangrijkste exportmarkt (bedragen x euro, tenzij anders aangegeven) 2015 Jan.-juli Jan.-juli %- mutatie j-j Totale Nederlandse goederenexport ,9 1 Duitsland ,8 2 België ,9 3 Verenigd Koninkrijk ,2 4 Frankrijk ,7 5 Verenigde Staten ,2 6 Italië ,7 7 Spanje ,0 8 Polen ,4 9 China (Volksrepubliek) ,4 10 Zweden ,4 11 Tsjechië ,4 12 Zwitserland ,4 13 Denemarken ,4 14 Turkije ,0 15 Oostenrijk ,2 16 Singapore ,9 17 Zuid-Korea ,7 18 Russische Federatie ,9 19 Noorwegen ,6 20 Finland ,0 21 Japan ,1 22 Ierland ,8 23 Canada ,8 24 Hongarije ,9 25 Taiwan ,4 26 Nigeria ,5 27 VAE ,7 10

11 2015 Jan.-juli Jan.-juli %- mutatie j-j 28 Portugal ,5 29 Australië ,4 30 Brazilië ,9 31 Roemenië ,5 32 Mexico ,4 33 Saoedi-Arabië ,9 34 Griekenland ,8 35 Hongkong ,1 36 India ,8 37 Zuid-Afrika ,4 38 Israël ,3 40 Slowakije ,1 41 Maleisië ,0 42 Egypte ,1 43 Thailand ,6 44 Luxemburg ,1 45 Togo ,8 46 Gibraltar ,8 47 Litouwen ,9 48 Bulgarije ,0 49 Marokko ,9 50 Indonesië ,5 51 Estland ,9 52 Pakistan ,1 53 Algerije ,3 54 Slovenië ,2 55 Vietnam ,8 56 Oekraïne ,1 57 Argentinië ,4 58 Caymaneilanden ,6 11

12 2015 Jan.-juli Jan.-juli %- mutatie j-j 59 Iran (Islamitische Republiek) ,9 60 IJsland ,2 61 Kroatië ,4 62 Chili ,5 63 Koeweit ,7 64 Ghana ,5 65 Letland ,4 66 Ecuador ,6 67 Oman ,3 68 Colombia ,8 69 Filipijnen ,9 70 Qatar ,8 71 Nieuw-Zeeland ,4 72 Irak ,0 73 Servië ,5 74 Guinee ,3 75 Libanon ,6 76 Bangladesh ,0 77 Peru ,4 78 Jordanië ,5 79 Cyprus ,0 80 Kazachstan ,6 81 Ivoorkust ,2 82 Kenia ,0 83 Malta ,9 84 Senegal ,4 85 Tunesië ,4 86 Wit-Rusland ,5 87 Curaçao ,1 88 Ethiopië ,4 89 Suriname ,0 12

13 2015 Jan.-juli Jan.-juli %- mutatie j-j 90 Panama ,0 91 Bosnië-Herzegovina ,0 92 Libië ,9 93 Bahrein ,5 94 Angola ,6 95 Bahamas ,4 96 Cuba ,4 97 Azerbeidzjan ,5 98 Mali ,5 99 Uruguay ,0 100 Kameroen ,1 101 Georgië ,6 102 Dominicaanse Republiek ,1 103 Macedonië ,8 104 Aruba ,8 105 Oezbekistan ,7 106 Sri Lanka ,0 107 Costa Rica ,9 108 Tanzania (Verenigde Republiek) ,4 109 Gabon ,0 110 Congo (Democratische Republiek) ,2 111 Venezuela ,5 112 Mauritanië ,6 113 Benin ,2 114 Congo ,5 115 Soedan ,0 116 Moldavië ,5 117 Bolivia ,1 118 Guatemala ,9 13

14 2015 Jan.-juli Jan.-juli %- mutatie j-j 119 Gambia ,0 120 Oeganda ,9 121 Brunei Darussalam ,3 122 Burkina Faso ,4 123 Zambia ,2 124 Paraguay ,3 125 Sierra Leone ,1 126 Caribisch Nederland ,4 127 Marshalleilanden ,4 128 Mozambique ,4 129 Syrië ,0 130 Albanië ,3 131 Jemen ,4 132 Sint Maarten ,8 133 Trinidad en Tobago ,7 134 Mauritius ,3 135 Turkmenistan ,5 136 Montenegro ,1 137 Armenië ,4 138 Equatoriaal-Guinee ,0 139 Haïti ,2 140 Madagaskar ,2 141 Honduras ,3 142 Afghanistan ,2 143 Jamaica ,2 144 Ceuta ,6 145 Liberia ,6 146 Norfolk ,1 147 Birma ,2 148 Guyana ,8 149 Cambodja ,7 14

15 2015 Jan.-juli Jan.-juli %- mutatie j-j 150 El Salvador ,6 151 Kaapverdië ,7 152 Malawi ,1 153 Djibouti ,9 154 Kosovo ,0 155 Macau ,5 156 Niger ,2 157 Liechtenstein ,6 158 Nicaragua ,9 159 Gebied onder Palestijnse autoriteit ,0 160 Guinee-Bissau ,6 161 Nepal ,4 162 Kirgizische Republiek ,0 163 San Marino ,6 164 Faeröereilanden ,3 165 Rwanda ,1 166 Mongolië ,6 167 Seychellen ,7 168 Namibië ,9 169 Frans-Polynesië ,3 170 Nieuw-Caledonië ,4 171 Maldiven ,6 172 Andorra ,2 173 Zimbabwe ,1 174 Barbados ,3 175 Centraal-Afrikaanse Republiek ,4 176 Britse Maagdeneilanden ,7 177 Botswana ,3 178 Papoea-Nieuw-Guinea ,3 179 Somalië ,7 15

16 2015 Jan.-juli Jan.-juli %- mutatie j-j 180 Tsjaad ,5 181 Saint Lucia ,9 182 Bermuda ,1 183 Guam ,0 184 Zuid-Sudan ,9 185 Tadzjikistan ,9 186 Groenland ,7 187 Antigua en Barbuda ,9 188 Fijieilanden ,8 189 Belize ,2 190 Burundi ,6 191 Laos (Democratische Volksrepubliek) ,9 192 Grenada ,4 193 Falklandeilanden ,1 194 Amerikaanse Maagdeneilanden ,2 195 Comoren ,0 196 Swaziland ,9 197 Dominica ,1 198 Sao Tomé en Principe ,2 199 Oost-Timor ,7 200 Eritrea ,3 201 Saint Barthelemy ,2 202 Franse zuidelijke gebieden ,8 203 Bhutan ,0 204 Noord-Korea ,9 205 Anguilla ,0 206 Turks- en Caicos-eilanden ,9 207 Wallis- en Futunaeilanden ,5 16

17 2015 Jan.-juli Jan.-juli %- mutatie j-j 208 Lesotho ,4 209 Vanuatu ,3 210 Vaticaanstad ,9 211 Montserrat ,0 212 Tokelau-eilanden ,3 213 Kiribati ,6 214 Micronesië (Federale Staten) ,3 215 Palau ,8 216 Tonga ,6 217 Sint-Helena ,7 218 Westelijke Sahara ,7 Bron: CBS, en Rijksdienst voor Ondernemend Nederland,. 17

18 Tabel B Bbp-groeiramingen voor een selectie van landen (%-volumemutatie voorgaand jaar) Algeria 3,9 3,4 2,6 1,7 Argentina 2,6-2,2 2,7 3,3 Australia 2,4 2,5 2,6 2,4 Austria 0,8 1,6 2,5 1,9 Azerbaijan 1,1-3,1-1,0 1,9 Belgium 1,5 1,2 1,7 1,6 Brazil -3,8-3,6 0,7 2,3 Bulgaria 3,6 3,4 3,7 3,3 Canada 0,9 1,5 3,0 1,9 Chile 2,3 1,6 1,3 2,7 China 6,9 6,7 6,8 5,8 Colombia 3,1 2,0 1,7 2,5 Czech Republic 5,4 2,5 4,5 2,9 Denmark 1,6 1,7 2,5 1,9 Ecuador 0,2-1,5-0,5-1,8 Egypt 4,4 4,3 3,8 4,2 Finland 0,0 1,9 2,1 1,7 France 1,0 1,1 1,7 1,7 Germany 1,5 1,9 2,1 1,8 Greece -0,3 0,0 1,0 1,8 Hong Kong 2,4 2,0 3,1 2,1 Hungary 3,1 1,9 3,7 3,4 India 7,9 7,1 7,1 7,8 Indonesia 4,9 5,0 5,1 4,8 Iran -1,3 13,4 5,5 5,7 Ireland 25,5 5,1 4,5 3,0 Israel 2,6 4,0 3,6 3,8 Italy 0,7 1,0 1,4 1,0 Japan 1,1 1,0 1,6 1,0 Kazakhstan 1,0 0,9 3,3 2,5 Malaysia 5,0 4,2 5,4 5,0 Mexico 2,7 2,0 2,4 1,9 Netherlands 2,3 2,1 3,2 2,3 New Zealand 3,2 3,6 2,8 2,6 Nigeria 2,7-1,6 0,8 2,2 18

19 Norway 1,8 1,0 1,9 1,8 Pakistan 4,7 5,5 5,7 5,4 Peru 3,3 4,0 2,5 3,7 Philippines 6,1 6,9 6,6 5,7 Poland 3,8 2,7 4,3 3,2 Portugal 1,6 1,4 2,4 1,7 Romania 3,9 4,8 5,3 4,5 Russia -2,8-0,2 1,6 1,5 Saudi Arabia 4,1 1,7-0,5 1,1 Singapore 1,9 2,0 2,9 2,1 Slovakia 3,8 3,3 3,1 3,5 South Africa 1,3 0,3 0,8 1,8 South Korea 2,8 2,8 2,9 2,3 Spain 3,2 3,2 3,2 2,8 Sri Lanka 4,8 4,4 4,2 4,7 Sweden 3,8 3,0 3,2 2,4 Switzerland 1,2 1,4 0,6 1,4 Taiwan 0,7 1,5 2,2 1,5 Thailand 3,0 3,3 3,5 3,1 Turkey 6,0 3,3 5,5 4,9 Ukraine -9,8 2,3 1,7 1,3 United Kingdom 2,2 1,8 1,7 1,3 United States 2,9 1,5 2,2 2,2 Venezuela -5,4-13,6-9,3-5,7 Vietnam 6,7 6,2 6,3 6,5 EIU,. 19