Schrijfwijzer. Gemeente Oud-Beijerland

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Schrijfwijzer. Gemeente Oud-Beijerland"

Transcriptie

1 Schrijfwijzer Gemeente Oud-Beijerland Versie 2 12 september 2011

2 Verantwoording Deze Schrijfwijzer is een uitgave van de werkgroep Klantgericht corresponderen. De teksten zijn geschreven door team Communicatie. Deze tweede versie bevat inhoudelijke aanpassingen en aanvullingen ten opzichte van versie 1, die verschenen is in 2006 Schrijfwijzer 1 gemeente Oud-Beijerland

3 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Pag. Inleiding 4 Leeswijzer. 6 I Brieven Opbouw Aanhef De inleiding De kern Het slot Eindgroet en ondertekening Schrijfstijl Persoonlijk Servicegericht Positief Begrijpelijke zinnen Geen afkortingen en jargon Ouderwetse taal is taboe 24 3 Algemene schrijfafspraken Opmaak Notatie Algemene schrijfregels...27 II Rechtsgeldigheid Opmaak Beantwoordingstermijn.33 7 Stijl Verschil tussen brief en Schrijfwijzer 2 gemeente Oud-Beijerland

4 Inhoudsopgave 7.2 Afzender en geadresseerde(n) Onderwerp en datum Aanhef en slotgroet Inhoud..35 III Social media.36 8 Zakelijk en privé gebruik Privé gebruik Zakelijk gebruik Stijl Algemene tips...39 IV Webteksten Schrijven voor het web Lezen vanaf een beeldscherm Handig voor iedereen die schrijft voor het web Syllabus Toegankelijk schrijven voor het web Tips voor het schrijven van een goede webtekst Schrijf eenvoudig Zet het belangrijkste bovenaan Taakgericht Gebruik ankerpunten Bespreek één onderwerp per pagina Toegankelijkheid Internetters met een beperking Webrichtlijnen voor toegankelijkheid Alles op een rij..50 Bijlagen..52 Bijlage 1 Eigentijdse woorden...54 Bijlage 2: Schrijfchecklist...58 Schrijfwijzer 3 gemeente Oud-Beijerland

5 Inleiding Inleiding Voor je ligt de nieuwe Schrijfwijzer van gemeente Oud-Beijerland. Met deze handleiding willen we je helpen bij het schrijven van duidelijke, begrijpelijke brieven, s en webteksten. Ook geven we tips voor het omgaan met social media. Jij bent ons visitekaartje Als ambtenaar communiceren we heel wat af; met inwoners, organisaties, de gemeenteraad, het college van B&W en met elkaar. Iedereen heeft hierbij zijn eigen stijl. Toch is het belangrijk dat we in onze externe communicatie één lijn trekken. Met elkaar zijn we het visitekaartje van de gemeente. Afspraken Als gemeente hebben we bepaalde ideeën over onze missie en hoe we ons willen gedragen, oftewel, onze kernwaarden. Op basis van deze kernwaarden zijn afspraken gemaakt over de manier waarop we communiceren. Kernwaarden Brieven en s zijn naast telefonisch en persoonlijk contact nog steeds de meest gebruikte communicatiemiddelen binnen onze gemeente. Vandaar dat we het belangrijk vinden dat onze brieven en s onze kernwaarden weerspiegelen. Dit zijn: Integer en open Doen wat je zegt en zeggen wat je doet. Dus gebruik in je brieven duidelijke en begrijpelijke taal, zodat de lezer weet waar hij aan toe is. Respectvol Een volwassen verhouding aangaan met je klant. Dus schrijf positief, leef je in en denk mee. Professioneel Geef goed advies, denk mee en zorg voor een heldere structuur, die gericht is op de lezer. Enthousiast Luister écht naar je klant. Wees vriendelijk en kies voor een persoonlijke benadering. Leg gevoel in je brieven. Schrijfwijzer In deze Schrijfwijzer leggen we uit hoe je deze waarden in je brieven, maar ook in je s, in webteksten en op social media, in de praktijk brengt. Het is goed om de Schrijfwijzer eens in zijn geheel door te lezen, maar daarnaast kun je hem ook gebruiken als naslagwerk voor als je even niet meer weet hoe het ook alweer hoort. Schrijfwijzer 4 gemeente Oud-Beijerland

6 Inleiding Schrijfcoaches Heb je na het lezen van deze handleiding nog vragen of wil je je brief of door iemand laten lezen? Loop dan even langs bij één van de schrijfcoaches. Wie dit zijn, kun je vinden op intranet (Werk/Klantgericht schrijven/schrijfcoaches). Zij helpen je graag verder! Tot slot Rest ons niets meer dan je veel succes te wensen en bovenal veel schrijfplezier! Schrijfwijzer 5 gemeente Oud-Beijerland

7 Leeswijzer Leeswijzer Deze Schrijfwijzer is opgedeeld in vier delen. In het eerste deel komen de afspraken aan bod die gemaakt zijn over het schrijven van brieven. Veel van de tips die hierin beschreven worden, kun je ook gebruiken bij het schrijven van s, webteksten en berichten op social media. Toch wordt in de delen II, III en IV nog apart aandacht besteed aan deze vormen van communicatie. Deel I, waarin het schrijven van brieven centraal staat, vormt de kern van deze Schrijfwijzer. Allereerst bespreken we hoe je een brief opbouwt en uit welke onderdelen die bestaat. Vervolgens geven we tips om klantvriendelijk, helder en begrijpelijk te schrijven. Tot slot komen de algemene schrijfafspraken voor wat betreft stijl, opmaak en spelling aan bod. In deel II bespreken we als eerste wat de juridische geldigheid van een is. Vervolgens kijken we naar de opbouw, ondertekening en opmaak. In deel III besteden we aandacht aan social media. In hoeverre kun je het privégebruik van social media scheiden van je werk en verantwoordelijkheid als ambtenaar? Wat kun je wel en niet delen met je volgers/vrienden/fans? Ook geven we algemene tips voor het gebruik van social media. Deel IV is bedoeld voor iedereen die weleens teksten schrijft voor onze website of het intranet. Lezen vanaf een beeldscherm is een verhaal apart. Vandaar dat de regels voor het schrijven van webteksten ook enigszins afwijken van de gewone schrijfregels. Bovendien moet je rekening houden met de webrichtlijnen van de overheid. In de bijlagen vind je een lijst met ouderwetse woorden die we liever niet meer gebruiken, met daarbij voor elk woord een moderne variant waaraan wij de voorkeur geven. Om je te helpen je eigen brief te beoordelen, hebben we ook de schrijfchecklist in de bijlagen opgenomen. Deze checklist is een soort samenvatting van de schrijfregels. Deze checklist vind je in Bijlage II. Schrijfwijzer 6 gemeente Oud-Beijerland

8 Schrijfwijzer 7 gemeente Oud-Beijerland

9 Brieven I BRIEVEN Schrijfwijzer 8 gemeente Oud-Beijerland

10 Brieven Schrijfwijzer 9 gemeente Oud-Beijerland

11 Brieven 1 Opbouw Een brief bestaat altijd uit drie delen: de inleiding, de kern en het slot. De boodschap komt in de kern. In de inleiding bereid je de lezer daarop voor. Het slot is voor de nazorg, de afronding. 1.1 Aanhef Geachte of Beste Bij de aanhef kun je kiezen tussen Geachte heer/mevrouw of Beste meneer/mevrouw. Geachte is de meest neutrale en meest gebruikte opening van een brief. Vind je Geachte te afstandelijk, dan is Beste een goed alternatief. Tegenwoordig wordt deze aanhef ook in formele brieven steeds vaker gebruikt. Je hebt dan de keuze tussen: Geachte mevrouw Rijpstra, of: Beste mevrouw Rijpstra, Geachte heer Van Dorp, of: Beste meneer Van Dorp, Geachte heer/mevrouw Bakker, of: Beste meneer/mevrouw Bakker, Je ziet dat we achter Beste kiezen voor meneer in plaats van heer. Dat heeft te maken met het ritme van de zin. Beste heer De Jong loopt niet zo lekker als Beste meneer De Jong. Meer dan één lezer Heb je te maken met een onbekend aantal brieflezers, dan kies je in alle gevallen voor de eenvoudige variant: Geachte heer/mevrouw, Natuurlijk kun je de ontvangers aanspreken als groep, bijvoorbeeld Geacht college of Geachte raad. Maar omdat meestal de leden van een groep de brief niet tegelijk lezen, is een simpel Geachte heer/mevrouw voldoende. Je kunt er dan wel voor kiezen in de adressering de gehele groep te noemen, bijvoorbeeld: Aan de bewoners van de Jasmijnstraat Gebruik geen Mijne heren. Het gevaar bestaat dat naast heren ook dames de brief lezen. Schrijf je naar twee heren, dan ligt het voor de hand te kiezen voor de aanhef: Geachte heer Groen en heer De Jong, Schrijfwijzer 10 gemeente Oud-Beijerland

12 Brieven Dat geldt ook bij twee vrouwen: Geachte mevrouw De Vries en mevrouw Wijngaarden, Hetzelfde geldt als je Beste gebruikt. Kies dan voor: Beste meneer Verdonck en meneer De Zwart, Heb je te maken met een heer én mevrouw? Dan kun je het beste met de heer beginnen: Beste meneer Jonker en mevrouw Dijkema, Schrijf je naar een echtpaar, volsta dan met het noemen van de achternaam van de man. Beste meneer en mevrouw Brinker, L.S. L.S. staat voor Lectori Salutem (alle goeds voor de lezer). Deze aanhef werd nog wel eens gebruikt in brieven die bestemd waren voor grotere groepen ontvangers, maar is niet meer van deze tijd. Gebruik deze aanhef dus nooit! Zoveel mogelijk op naam Natuurlijk streef je ernaar om je brieven zoveel mogelijk op naam te versturen. De lezer moet immers het gevoel krijgen dat je hem als mens benadert en niet als nummer. Schrijfwijze voorvoegsels achternaam Er zijn veel misverstanden over de schrijfwijze van de voorvoegsels van achternamen. Schrijf je die nou wel met een beginhoofdletter of niet? De regels zijn als volgt: Staat er een voorletter of een voornaam voor het voorvoegsel? Dan begint het voorvoegsel met een kleine letter (mevrouw J. de Graaf). Staat er geen voornaam of voorletter voor het voorvoegsel? Dan krijgt het eerste voorvoegsel een hoofdletter (Geachte mevrouw De Graaf, Geachte heer Van der Kar). Kort nooit voorvoegsels af (geen mevrouw v.d. Berg ). Dit staat slordig en toont geringe belangstelling voor de lezer. Weet je de voorvoegsels niet? Bel dan om ze te achterhalen. Schrijfwijzer 11 gemeente Oud-Beijerland

13 Brieven Meisjesnaam Tegenwoordig mogen getrouwde mensen zelf kiezen welke naam zij gebruiken. Zowel de man als de vrouw kan kiezen tussen zijn/haar eigen naam, de naam van de partner of beide namen, waarbij de volgorde ook zelf te bepalen is. De simpele regel dat in de adressering de meisjesnaam van de vrouw erbij wordt vermeld, maar in de aanhef wordt weggelaten, gaat niet meer op. Wij hebben het volgende afgesproken: schrijf je een antwoordbrief, gebruik dan de naam/namen die in de originele brief staan. Dus ondertekent een vrouw met Mevrouw J. Kooistra,, dan begin je de brief met: Beste mevrouw Kooistra,. Ondertekent zij met Mevrouw J. Kooistra Brink, dan gebruik je deze beide namen als aanhef: Beste mevrouw Kooistra Brink. Is je brief geen antwoordbrief en weet je niet hoe iemand aangesproken/-geschreven wil worden, neem dan het zekere voor het onzekere en noem in geval van een dubbele naam beide namen in zowel de adressering als in de aanhef. Dit geldt voor mannen én vrouwen. Dus: Beste meneer De Vries Janssen, Beste mevrouw Smit De Jong, Gebruikt een vrouw alleen haar meisjesnaam, dan kun je zowel in de adressering als in de aanhef alleen deze naam vermelden. De naam van de partner laat je dan weg. Maar doe dit alleen als je zeker weet dat iemand zo wil worden aangesproken/-geschreven. Voorletters In de aanhef zet je nooit voorletters. In de adressering natuurlijk wel! 1.2 De inleiding Doel Met de inleiding van je brief laat je de lezer merken dat je naar hem hebt geluisterd en dat je de situatie begrijpt. Je geeft aan waarom je deze brief schrijft, bijvoorbeeld als reactie op een telefoontje of een eerdere brief. Daarbij geef je ook meteen duidelijk aan wat de inhoud van de brief is, dus bijvoorbeeld dat je informatie wilt geven over een bepaalde procedure. Zo weet de lezer waar hij aan toe is en wat hij kan verwachten. Openingsvarianten Er zijn meerdere openingsvarianten mogelijk. Je kunt beginnen met een tijdstip of met de situatie van de lezer. Als de brief zich ervoor leent kun je ook met een gevoel openen. Schrijfwijzer 12 gemeente Oud-Beijerland

14 Brieven Een tijdstip De aanleiding voor het schrijven van een brief is een gebeurtenis of het ontvangen van een andere brief. Hieraan is altijd een tijdstip gekoppeld. Beginnen met dat tijdstip kan altijd: Op 13 april stuurde u ons een brief. Het toevoegen van jl. of a.s. is hier echt overbodig. Als het jaartal ertoe doet, schrijf het er dan achter. Behalve de datum zijn er ook nog deze varianten: Vanochtend belde u mij. Gisteren heb ik u een bezoek gebracht. Vorige week heeft u een aanvraagformulier ingevuld. De situatie van de lezer Een functioneel alternatief is de brief te beginnen met de situatie van de lezer. Je stelt de lezer direct centraal en kunt de beginzin kort houden. Bijvoorbeeld: U hebt een bezwaarschrift ingediend. U gaat binnenkort uw huis verbouwen. U organiseert een feest. Met gevoel Door je brief te openen met gevoel, maak je het allemaal een stuk persoonlijker. Bijvoorbeeld: Graag reageer ik op uw brief van Hartelijk dank voor uw verzoek om Met plezier stuur ik u Geen clichés Lange aanlopen kun je beter achterwege laten. Begin liever niet meer met Naar aanleiding van of In antwoord op.... Ook de volgende varianten kunnen niet meer, omdat ze ouderwets zijn én omdat ze niet concreet genoeg ingaan op het onderwerp of de voorgeschiedenis van de brief: Overeenkomstig uw verzoek... In verband met... In aansluiting op... Met referte aan... Schrijfwijzer 13 gemeente Oud-Beijerland

15 Brieven Dan zijn daar nog Hierbij... en Bij deze.... Niets mis mee, maar het kan zoveel vriendelijker! Je kunt deze varianten namelijk heel goed vervangen door een opening met gevoel. Hierbij ontvangt u onze reactie op wordt dan: Graag reageer ik op Bij deze stuur ik u wordt dan: Met plezier stuur ik u Wist je trouwens dat Bijgaand behalve klantonvriendelijk ook grammaticaal onjuist is? De zin Bijgaand doen wij u toekomen betekent letterlijk: Terwijl wij bijgaan, doen wij u toekomen 1.3 De kern Boodschap van de brief In de kernalinea hoort de eigenlijke boodschap aan je lezer. De eerste regel van de tweede alinea geeft die boodschap kernachtig weer. Daarna is er ruimte voor toelichting en uitleg. Zorg dat die tweede alinea naadloos op de eerste inleidende alinea aansluit. In het volgende voorbeeld staat de kernboodschap onderstreept weergegeven. Op 19 januari schreef u ons een brief. Daarin vraagt u Graag geef ik u mijn reactie. Helaas kan ik voor u geen regelen. De reden hiervoor is dat Wel kunt u gebruikmaken van Daarom stuur ik u meteen een aanvraagformulier. De balans tussen feiten en gevoel Let steeds op de balans tussen de feitelijke informatie en de emotie die je daarmee bij de lezer oproept. Wanneer je dus als kernboodschap schrijft dat het bezwaarschrift ongegrond is verklaard, zeg dan in de zin daarna dat je je voor kunt stellen dat dit vervelend is voor de lezer en geef zo mogelijk advies. Bedenk je ook dat een lezer waarschijnlijk niet zo veel achtergrondinformatie heeft als jij. Wat extra toelichting of uitleg kan nooit kwaad. Meer boodschappen, meer alinea s Je boodschap staat dus in de eerste zin van de tweede alinea. De rest van die alinea besteed je aan uitleg, toelichting of het anticiperen op emoties. Wanneer je meer mededelingen of vragen hebt voor de lezer, heb je dus meer alinea s nodig. Die alinea s scheid je van elkaar door witregels. Om de relatie tussen de alinea s aan te geven, kun je signaalwoorden gebruiken als verder, bovendien en echter. Tussenkopjes Geef liefst elke alinea een apart kopje. Door tussenkoppen te gebruiken, kan de lezer in één oogopslag zien wat er in de brief allemaal aan bod komt. Zo hou je je brief overzichtelijk. Schrijfwijzer 14 gemeente Oud-Beijerland

16 Brieven Structuur binnen de alinea Als je binnen een alinea voor een goede opbouw zorgt, vergroot je de kans dat de boodschap duidelijk overkomt. Het is dus zaak het verband tussen de zinnen aan te geven. Hiervoor gebruik je weer de signaalwoorden die we hierboven ook al noemden. Maar ook dit zijn goede signaalwoorden: ten eerste, ten tweede, vervolgens dus terwijl omdat want namelijk daarom Opsommingen binnen een alinea kun je natuurlijk ook met die signaalwoorden aangeven. Maar zodra je opsomming uit drie delen of meer bestaat, zijn bullets of nummeringen duidelijker. 1.4 Het slot Een brief is niet compleet zonder slotalinea. In deze alinea leg je afspraken duidelijk vast en geef je aan wat jij nog voor de lezer kunt doen. De volgende zin is dus geen goed slot: Wij vertrouwen erop u hiermede voldoende te hebben geïnformeerd. De essentie van de brief Vooral als je een langere brief schrijft, is het goed om aan het einde nog even kort terug te blikken. Je komt even terug op het doel van je brief. Bijvoorbeeld: Of: Ik hoop dat ik u een duidelijk beeld heb gegeven van de mogelijkheden. Ik ga ervan uit dat ik ons standpunt helder heb toegelicht. Bij een langere brief is het goed kort de besproken punten nog even langs te laten komen. Bijvoorbeeld: In deze brief heb ik de procedure rondom uw bezwaarschrift uitgelegd. De meer-informatie-zin Een aantal slotzinnen kun je onder vrijwel iedere brief zetten. Bijvoorbeeld deze: Als u nog vragen heeft, neemt u dan contact met mij op. Heeft u nog vragen? Neemt u dan contact op met Peter de Vries. Als u nog vragen heeft, belt u dan gerust met mij of één van mijn collega s. Schrijfwijzer 15 gemeente Oud-Beijerland

17 Brieven Deze slotzinnen kun je eigenlijk altijd gebruiken. Ook bieden ze je de kans het telefoonnummer van je afdeling te herhalen. Ook al staat dit nummer al bovenaan in de brief, dan nog bied je op deze manier extra service. Bovendien kun je de juiste contactpersoon vermelden, als je dat zelf niet bent. Bij het noemen van een contactpersoon gebruiken we de voor- en achternaam. Dus niet mevrouw Dijkstra, maar Renate Dijkstra. Titels en voorletters zijn natuurlijk helemaal uit den boze: Neemt u gerust contact op met drs. P. C. Janssen. Zo is het beter: Neemt u gerust contact op met Piet Janssen. Wat verwacht je van de lezer? De slotalinea is de beste plek om te beschrijven wat je nog van de lezer verwacht. Dit is immers wat hij in ieder geval moet onthouden. Het is niet verstandig zoiets ergens in het midden van de brief te schrijven. Want als hij dan de brief gelezen heeft, is hij weer vergeten dat je hem vroeg iets te doen. Bijvoorbeeld: Wilt u het aanvraagformulier vóór 12 mei naar ons terugsturen? Zodra ik het binnen heb, neem ik uw aanvraag zo snel mogelijk in behandeling. Wat mag de lezer van jou verwachten? Het slot is de plaats voor zakelijke afspraken. Je geeft niet alleen aan wat je van de lezer verwacht, maar ook wat jij nog gaat ondernemen. Het kan dan gaan om een procedure of om een specifieke vervolgactie van jezelf. Bijvoorbeeld: U krijgt binnen zes weken bericht van mij. Als het kan: met gevoel Wanneer je slecht nieuws brengt, kun je in het slot altijd nog even terugkomen op het gevoel dat je vermoedt bij de lezer. Vraag om begrip voor je beslissing of standpunt: Bijvoorbeeld: Ik ga ervan uit dat u begrip heeft voor onze beslissing. De mogelijkheden zijn eindeloos. Laat je door onderstaande voorbeelden inspireren: Ik wens u veel sterkte in de komende tijd. Prettige feestdagen. Tot 19 juli! Veel succes met de organisatie van het feest! Bedankt voor de samenwerking. Prettige vakantie. Schrijfwijzer 16 gemeente Oud-Beijerland

18 Brieven Ga wel voorzichtig met deze zinnen om. Het is heel leuk om af te sluiten met Prettige feestdagen, maar doe dat alleen als de rest van de brief een dergelijke afsluiting verdraagt. Als de brief streng van toon is, dan kan zo n afsluiting ironisch overkomen. 1.5 Eindgroet en ondertekening Eindgroet Na één witregel volgt de eindgroet. Na de groet staat een komma. Je kunt bijna iedere brief afsluiten met Hoogachtend. Past het bij de situatie, gebruik dan het wat minder stijve Met vriendelijke groet. Bij het maken van een brief via Decos / MIT zijn beide opties beschikbaar. Ondertekening In de delegatie- en mandaatregeling zijn regels opgenomen over de ondertekening. In de praktijk betekent dit dat het college van B&W (ondertekening door de secretaris en de griffier), de collegeleden individueel, de griffier, de directeuren en afdelingshoofden bevoegd zijn om te tekenen. Medewerkers mogen geen officiële documenten ondertekenen, mits daar een bepaling over opgenomen is in de delegatie- en mandaatregeling. Medewerkers mogen wel het begeleidingsformulier voor het opsturen van folders of formulieren zelf ondertekenen. Voor de ondertekening wordt onderscheid gemaakt tussen een brief van en namens de ondertekenaars. Als voorbeeld gebruiken we burgemeester en wethouders, maar de regels zijn ook van toepassing op de andere ondertekenaars. Schrijf je een brief die echt van burgemeester en secretaris is en door hen wordt ondertekend? Dan schrijf je: Hoogachtend, burgemeester en wethouders, J. Brouwer K. Tigelaar secretaris burgemeester Schrijf je een brief namens burgemeester en wethouders? Dan schrijf je: Hoogachtend, namens burgemeester en wethouders, Schrijfwijzer 17 gemeente Oud-Beijerland

19 Brieven de heer E.P. Wigt hoofd afdeling Beleid en Ontwikkeling In de ruimte van drie witregels komt de handtekening. Vervolgens schrijf je je eigen naam, met voorletters en achternaam. En je vermeldt daaronder je functienaam. Die begint met een kleine letter. Ook het woord team en afdeling schrijf je met een kleine letter, waarna de naam van de afdeling of het team met een hoofdletter volgt. Schrijfwijzer 18 gemeente Oud-Beijerland

20 Brieven 2 Tips voor een klantgerichte brief Als gemeente willen we de afstand tot onze klanten zo klein mogelijk maken. Dit moet dus ook in onze brieven tot uitdrukking komen. In dit hoofdstuk geven we tips om je brief een stuk persoonlijker, meer servicegericht en positiever te maken. 2.1 Persoonlijk Voorkom afstand Maak je brief persoonlijk door niet te spreken over de gemeente, maar over wij. Dus niet zo: De gemeente kan uw bouwaanvraag om deze reden niet weigeren. Maar zo: Wij kunnen uw bouwaanvraag om deze reden niet weigeren. Denk en schrijf lezergericht: u Er zijn twee perspectieven van waaruit je een zin kunt schrijven. Het ik- of wij-perspectief en het u- perspectief. Vaak lees je alleen het eerste. In dat geval is er geen balans tussen de lezer en de schrijver. Zorg dus voor een functionele afwisseling tussen u en wij/ik. Moet iemand iets doen? Schrijf dan de u - vorm. Beloof je iets? Schrijf dan de wij/ik -vorm. Hoe meer u hoe beter! Kijk eens naar het verschil in de volgende zinnen: Wij sturen of U ontvangt Wij verzoeken of Wilt u. Wij adviseren of U kunt Gelieve of Wilt u In paragraaf 2.4 lees je dat je niet te veel de lijdende vorm moet gebruiken. Je kunt de lijdende vorm vaak vervangen door te schrijven vanuit het u-perspectief: Dus niet: U krijgt daarvoor een factuur met acceptgirokaart toegezonden. Maar: U ontvangt daarvoor van ons een acceptgirokaart. Wissel ik en wij af Veel brieven zijn in de wij-vorm geschreven. Vaak al vanaf het begin. Kijk maar eens naar deze veel voorkomende beginzin: Hierbij delen wij u mede dat... Schrijfwijzer 19 gemeente Oud-Beijerland

21 Brieven Dit terwijl je een brief toch echt in je eentje schrijft! Gebruik dus waar mogelijk ook regelmatig de ik - vorm in je brief. Beter: Wij vragen u Ik vraag u Op 16 juni jl. ontvingen wij... Beter: Gisteren ontving ik... Wij delen mede... Beter: Graag vertel ik u... Dit wil niet zeggen dat de wij-vorm fout is. In tegendeel! Je gebruikt gewoon wij als je de gemeente bedoelt en ik als je echt jezelf bedoelt. Het volgende voorbeeld illustreert dit: Graag vertel ik u hoe wij deze aanvraag hebben behandeld. Dat betekent natuurlijk ook dat je geen ik gebruikt, waar je geen ik mag gebruiken. Je schrijft niet Ik heb besloten dat als je die beslissing niet alleen kunt nemen. Wél kun je dan schrijven: Ik kan u melden dat wij hebben besloten dat of Het college heeft besloten dat. Door ik en wij af te wisselen hou je je brief persoonlijk en prettig leesbaar. 2.2 Servicegericht Vind de balans Net als bij het gebruik van de ik- en de wij-vorm, gaat het bij servicegericht schrijven om het vinden van een goede balans. Je schrijft een brief met zakelijke informatie, maar hierbij is het tonen van gevoel ook belangrijk. Niet teveel, maar zeker ook niet te weinig! Leef mee Door het tonen van begrip voelt de lezer erkenning en creëer je ruimte voor jouw kant van het verhaal. Enkele varianten: Jammer/ik kan mij voorstellen/ik verwacht/om u toch te helpen/natuurlijk begrijp ik uw probleem/wat vervelend voor u/ Meeleven kan natuurlijk ook bij goed nieuws: Gefeliciteerd/leuk/prettig/bedankt/succes/veel plezier/graag/ Schrijfwijzer 20 gemeente Oud-Beijerland

22 Brieven Denk mee De belangrijkste vaardigheid die je je bij het schrijven eigen moet maken, is je verplaatsen in de lezer. Elke keer moet je jezelf afvragen: wat zou ik zelf willen lezen? Welke informatie zou ik zelf willen krijgen? Geef dus extra informatie en handige tips. Schrijf vooral niet vanuit de regeltjes, maar vanuit de situatie van de klant. Denk bij het geven van extra informatie bijvoorbeeld aan: Voor meer informatie over onze Gemeentewinkel kunt u kijken op onze website: Bij dit gesprek is ook de heer Janssen aanwezig. (Waarom?) Hij kan u precies vertellen welke subsidiemogelijkheden er voor u zijn. U kunt het best bellen met meneer Van Daalen. (Waar vind ik die?) U kunt hem bereiken via telefoonnummer (0186) Wij verrekenen wat u teveel heeft betaald met uw rekening van juli. (Hoeveel betaal ik dan?) Dit betekent dat u volgende maand 40,- betaalt in plaats van 50,-. Handige tips die je kunt geven zijn bijvoorbeeld: U kunt hiervoor een persoonlijk adviesgesprek aanvragen. Als u het bedrag niet in één keer kunt betalen, kunnen wij ook een betalingsregeling met u afspreken. Als u even doorgeeft hoe laat u komt, haal ik u op bij de receptie. 2.3 Positief Een lezer is, bewust of onbewust, erg gevoelig voor de toon in een brief. Adviseer Brieven met woorden als dienen, moeten en sommeren klinken niet echt vriendelijk. Vermijd deze woorden dan ook. Adviseer liever. Beschrijf niet wat er gebeurt als de lezer iets niet doet, beschrijf wat er gebeurt als hij iets wel doet. Gebruik positieve woorden en zinnen. Ook bij negatieve boodschappen. Je zult merken dat je dan veel meer voor elkaar krijgt bij de lezer. Schrijfwijzer 21 gemeente Oud-Beijerland

23 Brieven Dus niet meer: Wij wijzen u er met nadruk op dat het niet completeren van de bouwvergunningsaanvraag ingevolge artikel 47 van de Woningwet juncto artikel van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) zal leiden tot het niet in behandeling nemen van de aanvraag wegens onvolledigheid. Maar: Ik adviseer u uw bouwvergunningsaanvraag volledig in te vullen. Hiermee voorkomt u dat wij uw aanvraag niet in behandeling nemen (artikel 47 Woningwet, Awb). Niet: De overlast voor de inwoners van Oud-Beijerland dient tot een minimum beperkt te blijven. Maar: Zorgt u ervoor dat u de overlast voor de inwoners van Oud-Beijerland tot een minimum beperkt. En niet: Maar: Bij ziekte van uw kind moet u de chauffeur zo vroeg mogelijk informeren. Is uw kind ziek? Informeer de chauffeur dan zo vroeg mogelijk. Niet: Beëindiging van het leerlingenvervoer moet schriftelijk worden gemeld bij de gemeente. Maar: Wilt u het leerlingenvervoer beëindigen? Meldt u dat dan schriftelijk bij de gemeente. Of nog beter: Wilt u het leerlingenvervoer beëindigen? Laat ons dat dan schriftelijk weten. Geef de keuze Laat de klant de keus. Je kunt immers niemand dwingen iets te doen. Je kunt alleen duidelijk maken welke opties iemand heeft. Probeer bij een negatief bericht (een afwijzing bijvoorbeeld) ook altijd een alternatief te bieden. Zeg nooit zomaar nee, maar zeg: Nee, maar u kunt wel... Blijf met de lezer meedenken. 2.4 Begrijpelijke zinnen In tegenstelling tot vroeger, stelt de lezer van nu lange en ingewikkelde zinnen niet meer op prijs. Ze zijn moeilijk te volgen en roepen daarom weerstand of zelfs agressie op. Hoe je die zinnen leesbaar maakt, lees je hieronder. Schrijf één boodschap per zin Gebruik zo min mogelijk bijzinnen. Oftewel, geen zinnen binnen zinnen. Zet liever wat vaker een punt. Dat houdt het leesbaar. Dus niet: Op basis van het GGD-advies en het feit dat per 1 januari 2003 dakloosheid ontstaat, hebben burgemeester en wethouders van Oud-Beijerland besloten, onder verwijzing naar Schrijfwijzer 22 gemeente Oud-Beijerland

24 Brieven artikel 3.1 van de Huisvestingsverordening 1994, in overleg met woonstichting Union een woning te zullen onttrekken aan de woningvoorraad. Maar: Wij ontrekken een woning aan de woningvoorraad. (artikel 3.1 van de Huisvestingsverordening 1994). Dit hebben wij besloten na overleg met woningstichting HW Wonen. Reden voor ons besluit is het advies van de GGD en de dakloosheid die per 1 januari 2003 ontstaat. Zet de kern van de zin vooraan Gebruik in je zin geen lange aanloop om tot je eigenlijke boodschap te komen. De kern van de mededeling staat dan helemaal achteraan. De lezer moet in zo n geval veel te lang wachten op de ontknoping. Dus niet: Gezien het aantal kinderen per telling van 1 oktober 2005 voor uw school 339 bedraagt, is het aantal toegestane klokuren voor bewegingsonderwijs in overeenstemming met het aantal toegekende gym- en zwemuren. Maar: Het aantal klokuren voor bewegingsonderwijs is gelijk aan het aantal toegekende gym- en zwemuren. Uw school telt per 1 oktober 2005 namelijk 339 kinderen. En niet: Gezien de complexiteit van de materie en het feit dat wij de medewerking van de schoolbesturen essentieel achten voor het welslagen van het proces, vinden wij het wenselijk dat voor dit project extern een expert wordt aangetrokken die ook de medewerkingbereidheid onder de schoolbesturen onderzoekt. Maar: Wij willen graag voor dit project extern een expert inhuren vanwege de complexe materie. Daarnaast kan de expert de bereidheid van de medewerkers van schoolbesturen onderzoeken. Dat is immers essentieel voor het slagen van dit proces. Vermijd de lijdende vorm Als je de lijdende vorm vaak gebruikt, worden je brieven onnodig saai en afstandelijk. Het gevaar is vooral groot dat je ouderwets gaat formuleren. Met de lijdende vorm geef je vaak alleen aan dat iets gedaan wordt, terwijl het wel zo handig is om aan te geven wie het doet. Het is beter zoveel mogelijk te kiezen voor de actieve vorm. Dus niet: Maar: Het terrein moet na gebruik schoon worden opgeleverd. Na gebruik levert u het terrein schoon op. En niet: Maar: Er kan een vergunning worden geweigerd. Wij kunnen een vergunning weigeren. Schrijfwijzer 23 gemeente Oud-Beijerland

25 Brieven De zulziekte' Met de zulziekte bedoelen we het veelvuldig, ongewenst gebruik van het werkwoord zullen. Omdat uit de context van de zin meestal al blijkt dat iets in de toekomst gaat gebeuren, is zullen bijna altijd overbodig. Dus niet: Maar: Dit onderzoek zal een periode van een half jaar in beslag nemen. Dit onderzoek duurt een half jaar. Of nog erger: Het bedrag van 300,- zal binnenkort worden overgemaakt. Dit is goed: Binnenkort maken wij het bedrag van 300,- over. En dit nog beter: Binnenkort ontvangt u het bedrag van 300, Geen afkortingen en jargon Geen afkortingen Gebruik in officiële correspondentie nooit afkortingen. We bedoelen hier niet de afkortingen die eigenlijk woorden zijn geworden, waarvan niemand de uitgeschreven versie gebruikt. Denk aan TROS, VROM en AOW. Hoewel iedereen de betekenis kent van afkortingen zoals jl.. en a.s., schrijven we ook die volluit. Beter nog is het om ze helemaal weg te laten. Meestal zijn ze overbodig. Zo niet, bijvoorbeeld omdat het noemen van de datum juridisch van belang is, dan noem je het jaartal erbij. Dat geldt ook voor t.a.v. in het adres. Dit kun je weglaten, want het voegt niets toe. Geen jargon Ook het gebruik van jargon moet je vermijden. We hebben immers een brede doelgroep en je mag er niet vanuit gaan dat de lezer net zo thuis is in de materie als jijzelf. Moet je persé bepaalde termen gebruiken, leg deze dan kort uit. 2.6 Ouderwetse taal is taboe Schrijf verzorgde spreektaal. Schrijven is namelijk praten op papier. Gebruik dus geen woorden die je ook niet gebruikt als je de boodschap telefonisch overbrengt. De boodschap is dan voor de lezer het gemakkelijkst te begrijpen. En daar doe je het toch voor? Voor alle duidelijkheid, het is niet de bedoeling dat je kinderlijk gaat formuleren, maar juist professioneel. En professioneel houdt in: verzorgde spreektaal, zorgen dat de klant je begrijpt. In de bijlage vind je een lijst met veel voorkomende ouderwetse woorden en uitdrukkingen waarvoor hele goede, moderne synoniemen bestaan. Die lijst is niet uitputtend. Gebruik hem dus als leidraad, niet als norm. Schrijfwijzer 24 gemeente Oud-Beijerland

26 Brieven 3 Algemene schrijfafspraken Elke organisatie heeft haar eigen huisstijl. Daar horen niet alleen het logo en kleurgebruik bij, maar ook de opmaak van brieven. Om ervoor te zorgen dat de brieven van onze gemeente herkenbaar zijn qua stijl en opmaak, hebben we hier afspraken over gemaakt. Deze afspraken komen in dit hoofdstuk aan de orde. 3.1 Opmaak Lettertype In brieven en officiële documenten gebruiken we het lettertype Garamond met lettergrootte 11. We gebruiken de standaard regelafstand ( enkel ). Maak je brief altijd vanuit Decos. Hoe je dit doet, lees je in de handleiding Decos op intranet. Uitlijnen We lijnen de tekst alleen links uit. Dat geeft rechts geen nette kantlijn, maar het zorgt er wel voor dat de afstanden tussen de woorden overal gelijk zijn. Dat is prettig voor de lezer. Alinea-indeling We scheiden alinea s met een witregel. Dus niet inspringen. Kenmerk Omdat je je brief maakt vanuit Decos, hoef je zelf geen kenmerk in te vullen. Het kenmerk wordt automatisch gegenereerd en ziet er zo uit: ALG_uit/zaaknummer. Verander zelf niets aan dit kenmerk, dus voeg geen initialen of iets dergelijks toe. Bijlagen Heeft een brief bijlage? Dan vermeld je dat onder de ondertekening. Bijlage: antwoordenvelop Of bij meer dan één bijlage: Bijlagen: - aanvraagformulier - acceptgiro Tussenkopjes Het is goed om in zowel lange als korte brieven tussenkopjes te gebruiken boven de alinea s. Dat geeft de lezer een goed overzicht. Maak de tussenkoppen alleen vet. Dus niet onderstrepen. Schrijfwijzer 25 gemeente Oud-Beijerland

27 Brieven 3.2 Notatie Opsommingen Bestaan de onderdelen van de opsomming uit hele zinnen? Dan begint ieder onderdeel met een hoofdletter en eindigt met een punt. Dus: Wij zetten de voordelen voor u op een rijtje: De woning is gelegen op eigen grond. Het dak is onlangs vernieuwd. De tuin ligt op het zuidwesten. Zijn de onderdelen halve zinnen of enkele woorden? Begin elk onderdeel dan met een kleine letter en eindig met een puntkomma. Het laatste onderdeel eindigt met een punt. Dus: Bij het organiseren van een kinderfeestje is het van belang om te weten: hoeveel kinderen er komen; wat een en ander mag kosten; wat de kinderen leuk vinden. Is elk onderdeel één woord? Laat dan de puntkomma s weg. Dus: De volgende verzekeringen zijn onmisbaar: ziektekostenverzekering inboedel- en opstalverzekering aansprakelijkheidsverzekering Gebruik als opsommingsteken een bullet. Getallen De getallen één tot en met twintig schrijven we voluit. Daarboven gebruiken we cijfers. Noem je getallen onder én boven de twintig? Schrijf ze dan óf allemaal voluit, óf allemaal in cijfers. Beoordeel zelf wat het prettigst is voor de lezer. Bedragen We schrijven bedragen met een euroteken gevolgd door een spatie. Hele bedragen eindigen met een liggend streepje: ,- Telefoonnummers Bij een telefoonnummer schrijven we het netnummer tussen haakjes en het abonneenummer gegroepeerd; een groepje van drie cijfers en twee groepjes van twee cijfers: (020) Bestaat het netnummer uit Schrijfwijzer 26 gemeente Oud-Beijerland

28 Brieven vier cijfers? Dan maak je daarna drie groepjes van twee cijfers: (0186) Een mobiel telefoonnummer spatieer je als volgt: (06) Data Noem je een datum, schrijf de maand dan voluit: 15 juni Het jaartal voeg je toe als de brief een belangrijk document is en juridische waarde heeft, of als er onduidelijkheid zou kunnen bestaan over het bedoelde jaar. 3.3 Algemene schrijfregels Hoewel het in dit hoofdstuk eigenlijk gaat om de schrijfafspraken die specifiek voor onze gemeente gelden, willen we in deze laatste paragraaf ook nog kort stil staan bij een aantal algemene schrijfregels waar nogal onduidelijkheid over is. Citaten De algemene regel is dat je een citaat altijd tussen aanhalingstekens zet. Daarbij zet je aan het einde van het citaat eerst een punt en dan de aanhalingstekens. Of, als er nog iets na het citaat volgt, eerst de aanhalingstekens en dan een komma. Dus: En: Jan zei: Ik ben moe. Ik ben moe, zei Jan. Lastiger wordt het als het citaat is opgedeeld in twee delen. Waar zet je dan de komma? De regel luidt dat je een komma binnen de aanhalingstekens zet als er in de geciteerde zin ook een komma voorkomt. Is dat niet het geval, dan zet je de komma erbuiten. Dus: Ik ben moe, zei Jan, want ik heb hard gewerkt. Want de geciteerde zin luidt: Ik ben moe, want ik heb hard gewerkt. Dus mét komma! Daarom komt de komma binnen de aanhalingstekens. En: Waarom, vroeg ik, ben je moe? Want de geciteerde zin luidt: Waarom ben je moe? Dus zonder komma! Daarom komt de komma na de aanhalingstekens. Gedachten Gedachten worden zonder aanhalingstekens geschreven en na de dubbele punt volgt een kleine letter. Dus: Ik dacht: morgen ga ik naar de film. En: Morgen ga ik naar de film, dacht ik. Dubbele of enkele aanhalingstekens Soms wil je een uitdrukking, naam of begrip tussen haakjes zetten. Bijvoorbeeld omdat het een nieuw en onbekend begrip is, omdat het een titel is of om iets ironisch te zeggen. Schrijfwijzer 27 gemeente Oud-Beijerland

29 Brieven Taalkundig is niet duidelijk of je dan dubbele of enkele aanhalingstekens moet gebruiken. Steeds vaker worden, ook bij citaten, enkele aanhalingstekens gebruikt. Wij kiezen er voorlopig voor om bij citaten dubbele aanhalingstekens te gebruiken en in alle andere gevallen enkele. Dus: En: Ik heb gisteren Schateiland gelezen. Ik vraag me af of uw gefundeerde advies wel zo gefundeerd is. Namen en titels van beleidstukken De naam of een titel van een beleidstuk schrijf je met een hoofdletter. Gaat het om een soortnaam, dus iets waar er meerdere van zijn, dan gebruik je een kleine letter. Dus: U kunt op onze website de Begroting 2011 downloaden. Maar: De vastgestelde begroting wordt volgende week aangeboden aan de raad. Gebiedende wijs Over het algemeen schrijf je de gebiedende wijs als de stam van het werkwoord. Dit geldt zowel voor de gebiedende wijs enkelvoud als meervoud. Dus: Ga weg, jij! Kom terug, jullie! Leid jullie club naar de overwinning! Ook als het wederkerend voornaamwoord zich wordt gebruikt, dan schrijven we alleen de stam. Dit geldt ook wanneer u, je of jullie als wederkerend voornaamwoord wordt gebruikt. Dus: En ook: En: Meld u zich aan! Draai jullie om! Draai u om! Wordt de gebiedende wijs gevolgd door het persoonlijk voornaamwoord u, dan schrijf je stam +t. Kun je u vervangen door uzelf dan is het een wederkerend voornaamwoord en schrijf je gewoon alleen de stam. Dus: En: Maar: Draai u(zelf) om! Meld u(zelf) aan! Wordt u alstublieft niet boos! Schrijfwijzer 28 gemeente Oud-Beijerland

30 Schrijfwijzer 29 gemeente Oud-Beijerland

31 II Schrijfwijzer 30 gemeente Oud-Beijerland

32 Schrijfwijzer 31 gemeente Oud-Beijerland

33 4 Rechtsgeldigheid Beschikkingen niet per Bij gemeente Oud-Beijerland moeten besluiten en beschikkingen schriftelijk worden verstuurd. Worden dit soort documenten per verzonden, dan zijn ze niet rechtsgeldig. 5 Opmaak Net als bij onze brieven willen we dat ook onze s op één en dezelfde manier zijn opgemaakt. Daarom hebben we hier afspraken over gemaakt. Lettertype We gebruiken in een het standaard lettertype, namelijk Arial, grootte 10, tekstkleur zwart. De achtergrond van de laten we wit. Handekening Onderaan je s kun je in Outlook meerdere standaard handtekeningen instellen. Voor externe s moet je handtekening er als volgt uitzien: Voornaam Achternaam Functie gemeente Oud-Beijerland e: xxxx@oud-beijerland.nl t: (0186) 64 6X XX Aanwezig op: ma, di, wo, do vr. Gemeente Oud-Beijerland W. van Vlietstraat GM Oud-Beijerland Postbus EA Oud-Beijerland Schrijfwijzer 32 gemeente Oud-Beijerland

34 e: i: t: (0186) f: (0186) Voor interne s gebruik je een andere handtekening. Deze kun je ook instellen als standaard handtekening en ziet er zo uit: Groeten, Madelon (tel. 568) Hoe je je handtekening aanpast en instelt, lees je in de handleiding op intranet (Werk/Handleidingen/ Automatisering). 6 Beantwoordingstermijn In de servicenormen staat dat we s binnen vijf dagen beantwoorden. Hou bij alle communicatie rekening met het middel dat je gebruikt en de reactiesnelheid die hierbij verwacht wordt. is een middel dat eigenlijk om een snelle reactie vraagt, dus reageer liefst binnen die vijf werkdagen. Bij social media als Twitter is nog meer haast geboden; mensen verwachten dezelfde dag nog een reactie van je. Geef in je ook duidelijk aan wat je van de ander verwacht in dat opzicht. Dus bijvoorbeeld: Wil je me voor vrijdag 2 september een reactie sturen op het rapport? Kun je nog geen antwoord geven op een gestelde vraag, reageer dan wel op de ontvangen mail. Leg uit waarom je nog geen antwoord hebt en wanneer je denkt meer informatie te hebben. Zorg dat je handtekening in orde is, zodat de klant in elk geval jouw naam en telefoonnummer heeft en je kan bereiken. Schrijfwijzer 33 gemeente Oud-Beijerland

35 7 Stijl 7.1 Verschil tussen brief en Over het algemeen is de toon van een iets minder formeel dan die van een brief. Hoewel je de meeste adviezen voor het schrijven van een brief ook kunt gebruiken voor s, is het toch de moeite waard om de onderdelen (inleiding, kern, slot en ondertekening) apart te bespreken. Omdat s sneller geschreven worden dan brieven en meestal van het scherm gelezen worden, is de inhoud vaak beknopter. De begroetingsformule in een is dikwijls ook wat minder formeel. 7.2 Afzender en geadresseerde(n) Outlook zet automatisch de afzender van de op de regel Van (of From). Op de regel Aan (of To) kun je één of meer geadresseerden opgeven. Verwacht je een bepaalde actie van iemand, stuur de mail dan alleen naar die ene persoon of vermeld in de mail expliciet wat je van wie verwacht. Doe je dit niet, dan voelt niemand zich aangesproken met als resultaat dat niemand iets doet. Op de regel Cc (carbon copy) kan worden aangeven wie er een afschrift van het bericht ontvangt. Denk goed na voor je een cc stuurt en doe dit alleen als dat echt nodig is. Je kunt eventueel ook gebruikmaken van de regel Bcc (blind carbon copy). De namen die aan deze regel worden toegevoegd, zijn niet zichtbaar voor de andere geadresseerden. Het gebruik van de bcc-regel is dikwijls niet zonder bijbedoelingen en kan vervelende gevolgen hebben als de geadresseerden weet krijgen van deze werkwijze. Gebruik deze regel dus zo min mogelijk. 7.3 Onderwerp en datum Het onderwerp is een belangrijk onderdeel van een . Op basis van het onderwerp kan de ontvanger de berichten in zijn mailbox selecteren en filteren voor hij ze gelezen heeft. Ook bij het archiveren van e- mails speelt het onderwerp een belangrijke rol. Zorg daarom dat je in het onderwerp een heldere, beknopte omschrijving geeft van de inhoud van je bericht. Als je met een reply op een reageert, dan blijft het onderwerp in principe ongewijzigd. In een bericht wordt de datum en ook het uur waarop de verzonden wordt, automatisch ingevuld door Outlook. Schrijfwijzer 34 gemeente Oud-Beijerland

36 7.4 Aanhef en slotgroet Gebruik, net als in een brief, een zakelijke aanhef, dus Geachte. Als de situatie zich hiervoor leent kun je in vervolgmails, of in informele en interne s, kiezen voor bijvoorbeeld Beste Marc of Hallo Agnes. Welke slotgroet je gebruikt hangt af van de situatie. In een zakelijk bericht voor externe contacten is Met vriendelijke groet of Vriendelijke groeten, erg gebruikelijk en beter dan de formele slotgroet Hoogachtend,. Let erop dat je alleen het meervoud ( groeten ) gebruikt als je het woordje met weglaat. In vervolgcorrespondentie kan de slotgroet wat informeler worden, bijvoorbeeld Groeten, of Groet,, maar dit hangt van de context af. In informele of interne mailtjes heb je natuurlijk meer mogelijkheden. Gebruik in elk geval geen afkortingen zoals mvg (met vriendelijke groet) of emoticons. Het spreekt voor zich dat je de aanhef en slotgroet op elkaar afstemt. Je kunt een niet beginnen met Geachte.., en dan afsluiten met Groetjes,. 7.5 Inhoud Kort en bondig Zorg bij het schrijven van een vooral dat je bondig bent en een duidelijke opbouw gebruikt. Een e- mail wordt over het algemeen vluchtig van het scherm gelezen. Beperk daarom je alinea's tot vijf à zes regels en vergeet de witregels tussen de alinea's niet. Vooral voor het lezen vanaf een beeldscherm is het gebruik van tussenkopjes heel belangrijk. Lezers hebben namelijk de neiging informatie te scannen en niet elk woord te lezen. Koppen zijn de elementen die hierbij in het oog vallen en de lezer helpen de tekst snel tot zich te nemen. Ondertekening Na de slotgroet onderteken je de met een standaard handtekening, waarin je naam en contactgegevens zijn vermeld. Zie hiervoor hoofdstuk 5. Schrijf geen PS na de ondertekening. De kans bestaat dat de ontvanger die boodschap niet meer leest. Bovendien staat het niet erg professioneel. Schrijfwijzer 35 gemeente Oud-Beijerland

37 Social media III SOCIAL MEDIA Schrijfwijzer 36 gemeente Oud-Beijerland

38 Social media Schrijfwijzer 37 gemeente Oud-Beijerland

39 Social media 8 Zakelijk en privé gebruik 8.1 Privé gebruik Spreek uit eigen naam Online lopen werk en privé gemakkelijk door elkaar. Want ook in je vrije tijd ben je nog steeds ambtenaar en in dienst van de gemeente. Daarom is het belangrijk dat je altijd duidelijk maakt dat je op je privé account uit eigen naam spreekt en niet namens de gemeente. Oftewel, de uitspraken die je privé doet, zijn jouw uitspraken en geen officiële uitingen van de gemeente. Gebruik je gezond verstand Je bent zelf verantwoordelijk voor wat je op social media platformen plaatst. We vertrouwen op je eigen gezond verstand en beoordelingsvermogen. Bij twijfel adviseren we je: niet plaatsen! Geen vertrouwelijke informatie plaatsen Het is belangrijk nooit vertrouwelijke informatie te plaatsen. Dit betekent niet alleen geen vertrouwelijke gegevens van de gemeente publiceren, maar ook geen persoonlijke informatie online zetten, zoals privé adres en telefoonnummer. Overal vindbaar Realiseer je dat alles wat je plaatst altijd en overal vindbaar is op internet en kan worden overgenomen door andere media. In principe is wat je op internet plaatst, niet meer te verwijderen. Zo kunnen die foto s van een studentenfeest waarbij je wat teveel gedronken had en die je voor de lol op je Hyves pagina plaatste, een verkeerde indruk wekken bij je collega, afdelingshoofd of toekomstige potentiële werkgevers. 8.2 Zakelijk gebruik Beheer van gemeente accounts Als gemeente zijn we zeer actief op social media. We hebben een account op Twitter, Facebook, LinkedIn en Flickr. Deze accounts worden beheerd door team Communicatie. Zij plaatsen berichten en reageren ook wanneer dit nodig is. 8.3 Stijl Kort en bondig Wanneer je een bericht op social media plaatst, zorg dan dat je het (zeer) kort houdt. Je hebt vaak maar weinig ruimte voor je tekst en sowieso worden lange berichten niet gelezen. Verwijs desnoods naar een website door een link toe te voegen. Omdat een url soms erg lang is, kun je deze het beste verkorten via of In programma s als Tweetdeck gebeurt dit automatisch. Schrijfwijzer 38 gemeente Oud-Beijerland

40 Social media Denk aan je spelling! Natuurlijk is het altijd belangrijk dat je in externe communicatie correct Nederlands gebruikt. Zo ook als je iets plaatst op social media. Toch zie je op Twitter, Hyves en Facebook regelmatig dat vooral jongeren een mix gebruiken van spreektaal en sms taal. Zeker wanneer je iets plaatst namens de gemeente of als collegelid, staat het vreselijk slordig als je bericht vol staat met spelfouten. Let op je d s en t s en weet je het niet, vraag het dan even na. Social media draait om snelheid en gemak, maar dat mag nooit ten koste gaan van je professionaliteit! Snel reageren Social media zijn heel geschikt om te laten zien dat we onze inwoners serieus nemen. Het is een extra manier om onze klanten van informatie te voorzien, maar ook om met hen in gesprek te gaan en service te verlenen. Hierbij is het belangrijk dat je snel reageert. Je kunt niet zoals bij een brief een week wachten met je reactie. Laat altijd zo snel mogelijk wat van je horen, zelfs al is het maar dat je het antwoord nog niet weet en het uit gaat zoeken. Maar zorg altijd dat je reageert! Geen oneindige discussies Dit geldt niet voor beledigende of kwetsende opmerkingen. Hier kun je beter niet op ingaan. Laat je ook niet verleiden tot oeverloze discussies. Wil iemand echt graag van gedachten met je wisselen, nodig hem of haar dan uit voor een gesprek in het gemeentehuis. Dat geldt ook als iemand een ernstige klacht heeft of als er andere zaken spelen die je beter persoonlijk kunt bespreken. 8.4 Algemene tips Tot slot delen we graag tien gouden tips voor het gebruik van social media met je. 1. Wees transparant; durf te delen! Social media gaan over transparantie en kennis delen. Durf daaraan mee te doen! 2. Wees persoonlijk Gebruik altijd je eigen naam (geen alias) en blijf persoonlijk. 3. Niet kwetsen of beledigen Wees zuinig met je mening over anderen, die kan namelijk kwetsend of beledigend zijn. 4. Durf je fouten toe te geven Heb je een fout gemaakt? Kom er eerlijk voor uit, bied je excuus aan en zoek samen een oplossing. 5. Denk in oplossingen Gebruik social media niet als klaagmuur. Voor alles is een oplossing! Schrijfwijzer 39 gemeente Oud-Beijerland

41 Social media 6. Vermijd nutteloze discussies Probeer niet te verzanden in eindeloze ja/nee discussies, daar schiet je niets mee op. 7. Kort en krachtig! Formuleer je boodschap kort en bondig. Lange verhalen worden niet gelezen. 8. Correcte informatie Wees zorgvuldig bij het plaatsen van je informatie, zodat je geloofwaardig en betrouwbaar bent en blijft. 9. Eenmaal online, altijd online Ook al verwijder je informatie, alles blijft online vindbaar. Wees je hiervan bewust! 10. Bij twijfel: niet doen! Twijfel je of je een bepaald bericht wel moet plaatsen? Doe het dan niet! Schrijfwijzer 40 gemeente Oud-Beijerland

Schrijfwijzer. Wij schrijven...

Schrijfwijzer. Wij schrijven... Schrijfwijzer Wij schrijven...... persoonlijk en servicegericht... in een heldere en eigentijdse stijl... overzichtelijk en gestructureerd... perfect tot in de details Wij schrijven persoonlijk en servicegericht

Nadere informatie

tekstmodel Checklist: in 5 stappen naar een betere tekst Copyright tekstmodel.nl

tekstmodel Checklist: in 5 stappen naar een betere tekst Copyright tekstmodel.nl Checklist: in 5 stappen naar een betere tekst Copyright 2007-2016 tekstmodel.nl Voel je vrij om dit document te delen in je netwerk. Maar zonder de inhoud te veranderen. Dankjewel! tekstmodel www.tekstmodel.nl

Nadere informatie

Schrijfwijzer. Gemeente Deventer. Team Communicatie. Tekst: Van t Loo van Eck

Schrijfwijzer. Gemeente Deventer. Team Communicatie. Tekst: Van t Loo van Eck Schrijfwijzer Gemeente Deventer Team Communicatie Tekst: Van t Loo van Eck Versie 2013 Even vooraf Wij zijn een eigentijdse gemeente en excellente dienstverlener. Burgers merken dat aan onze balies, aan

Nadere informatie

EEN E MAIL STUREN NAAR EEN DOCENT

EEN E MAIL STUREN NAAR EEN DOCENT Monitoraat op maat Academisch Nederlands 1 EEN E MAIL STUREN NAAR EEN DOCENT De communicatie tussen een student en een docent verloopt vaak per e mail. Een groot voordeel van het medium is namelijk de

Nadere informatie

10.1 BRIEVEN. Geldig tot: september Functionaris Naam Paraaf. KNNV afdeling Delfland

10.1 BRIEVEN. Geldig tot: september Functionaris Naam Paraaf. KNNV afdeling Delfland 10.1 BRIEVEN Geldig tot: september 2012 Functionaris Naam Paraaf Voorzitter Geert van Poelgeest Secretaris Huub van t Hart KNNV afdeling Delfland 1. INLEIDING De externe correspondentie vormt het visitekaartje

Nadere informatie

Check je en brief

Check je  en brief Check je e-mail en brief Check je e-mail en brief Tips en checklists voor betere e-mails en brieven Eric Tiggeler TWEEDE DRUK Omslagontwerp: Textcetera, Den Haag Opmaak binnenwerk: Villa Y, Henxel Eric

Nadere informatie

EEN ZAKELIJKE BRIEF SCHRIJVEN NEDERLANDS

EEN ZAKELIJKE BRIEF SCHRIJVEN NEDERLANDS EEN ZAKELIJKE BRIEF SCHRIJVEN NEDERLANDS 0 WAAROM BELANGRIJK? Wanneer moet je een zakelijke brief schrijven? Best vaak. De zakelijke brief wordt veel gebruikt. Vooral als je iets wilt (organiseren) of

Nadere informatie

OPDRACHT PERSBERICHT SCHRIJVEN

OPDRACHT PERSBERICHT SCHRIJVEN OPDRACHT PERSBERICHT SCHRIJVEN Persbericht Een persbericht is een prachtige vorm van free publicity. Het gericht sturen van persberichten kan een flinke publicitaire waarde hebben. Daarbij kan dit soort

Nadere informatie

Handleiding Sollicitatiebrief

Handleiding Sollicitatiebrief Handleiding Sollicitatiebrief 1. De gerichte sollicitatiebrief Met een gerichte sollicitatiebrief reageer je op een advertentie waarin een werkgever een vacature vermeldt. Voorafgaand aan het schrijven

Nadere informatie

Handleiding schrijven voor Wiki

Handleiding schrijven voor Wiki Handleiding schrijven voor Wiki Durf, begin Wees niet bang om te schrijven. Begin gewoon met schrijven. Pas als je klaar bent, kijk je naar de regels en pas je de tekst aan. Perfectie bestaat niet. Als

Nadere informatie

Stof je zakelijke af. Kiezel Communicatie

Stof je zakelijke  af. Kiezel Communicatie Stof je zakelijke e-mail af Kiezel Communicatie TIEN TIPS VOOR STOFVRIJE E-MAILS Spel- en stijlfouten in je zakelijke brief of e-mail maken je boodschap minder geloofwaardig. Dat wist je natuurlijk al.

Nadere informatie

8 MEDIA EN SOCIALE MEDIA

8 MEDIA EN SOCIALE MEDIA 53 8 MEDIA EN SOCIALE MEDIA Media Afhankelijk van de omstandigheden kan het verstandig zijn om de media proactief te benaderen op het moment dat een afdeling van de school zwak of zeer zwak wordt. Bij

Nadere informatie

Sollicitatiebrief. De 10 Stappen. Op zoek naar werk? Wij maken jou sterk!

Sollicitatiebrief. De 10 Stappen. Op zoek naar werk? Wij maken jou sterk! Sollicitatiebrief De 10 Stappen Op zoek naar werk? Wij maken jou sterk! Sollicitatiebrief: De 10 Stappen! Dit stappenplan is bestemd voor iedereen die opzoek is naar een betaalde baan/stageplek en wil

Nadere informatie

Schrijven voor internet

Schrijven voor internet Schrijven voor internet Wat gaat er mis en hoe kan het beter? Amersfoort, 4 februari 2016 Wie is Xenia? Xenia Wassenbergh, geboren in Amsterdam. Is drs. Europese Studies (UvA). Schrijft sinds 1992 voor

Nadere informatie

In een sollicitatiebrief zijn drie gedeelten te onderscheiden: 1. De inleiding 2. Het middenstuk 3. De afsluiting

In een sollicitatiebrief zijn drie gedeelten te onderscheiden: 1. De inleiding 2. Het middenstuk 3. De afsluiting Het doel van de sollicitatiebrief is uitgenodigd te worden voor een gesprek. De brief (van brevis wat kort betekent) moet daarom informatief zijn en de belangstelling opwekken van de selecteur om nader

Nadere informatie

Handleiding pers en publiciteit

Handleiding pers en publiciteit Handleiding pers en publiciteit Voor partners van HartslagNu Het opzetten van een 6-minutenzone is een uniek project. Voor het slagen ervan is betrokkenheid van de inwoners van je gemeente heel belangrijk.

Nadere informatie

Schr jfwijzer. Versie: 1.0 // Datum: 8 oktober 2012. Praktische Richtlijnen voor e-mail

Schr jfwijzer. Versie: 1.0 // Datum: 8 oktober 2012. Praktische Richtlijnen voor e-mail Schr jfwijzer Versie: 1.0 // Datum: 8 oktober 2012 Praktische Richtlijnen voor e-mail 1. Inleiding 3 2. E-mail 3 3. Wat maakt e-mail anders 3 3.1 Klant centraal 3 3.2 Afspraken over e-mailen 3 4. Inhoud

Nadere informatie

Schrijfwijzer voor bewonersbrieven, beschikkingen en e-mails

Schrijfwijzer voor bewonersbrieven, beschikkingen en e-mails Helder Haags Schrijfwijzer voor bewonersbrieven, beschikkingen en e-mails We bieden overzicht We houden het simpel We zijn vriendelijk We letten op details We schrijven heldere e-mails Helder Haags Schrijfwijzer

Nadere informatie

VMBO-T / Nederlands / 2011 / tijdvak 2

VMBO-T / Nederlands / 2011 / tijdvak 2 VMBO-T / Nederlands / 2011 / tijdvak 2 Voorbeeld van een zakelijke brief: Eigen naam Adres Postcode en plaats Zoektocht T.a.v. de heer Victor Brent Adres Postcode en plaats Geachte heer Brent, Plaats,

Nadere informatie

VMBO-T / Nederlands / 2011 / tijdvak 1

VMBO-T / Nederlands / 2011 / tijdvak 1 VMBO-T / Nederlands / 2011 / tijdvak 1 Voorbeeld van een brief: Eigen naam Adres Postcode en plaats Naam geadresseerde Adres Postcode en plaats Geachte heer De Vries, Plaats, Datum Mijn naam is Mike Louwman,

Nadere informatie

Tekstsoortenles Brief niveau B

Tekstsoortenles Brief niveau B Tekstsoortenles Brief niveau B Wat doe je in deze les? Bij de les Andere tekstsoort van Nieuwsbegrip XL lees je allerlei verschillende soorten teksten. Zoals een verslag, een reclametekst, een brief of

Nadere informatie

De doelgroep. Wat is eenvoudig schrijven

De doelgroep. Wat is eenvoudig schrijven Dit is een stuk over eenvoudig schrijven. Het is bedoeld om het belang van eenvoudig schrijven te laten zien en te helpen bij het schrijven van brieven of verslagen voor cliënten. Eenvoudig schrijven is

Nadere informatie

10 TIPS VOOR HET OPSTELLEN VAN EEN GOED CURRICULUM VITAE

10 TIPS VOOR HET OPSTELLEN VAN EEN GOED CURRICULUM VITAE 10 TIPS VOOR HET OPSTELLEN VAN EEN GOED CURRICULUM VITAE Beste Lezer, Hartelijk dank voor het downloaden van ons e-book: '10 Tips voor het opstellen van een goed Curriculum Vitae Dit e-book is onderdeel

Nadere informatie

Monitoraat op Maat Academisch Nederlands 1

Monitoraat op Maat Academisch Nederlands 1 Monitoraat op Maat Academisch Nederlands 1 E-MAILS SCHRIJVEN 1. Algemeen De basisregel luidt: Houd het bericht kort en bondig. Wees echter ook niet té bondig: je ontvanger moet voldoende informatie hebben

Nadere informatie

Tips helder taalgebruik

Tips helder taalgebruik Tip 1: Een goede tekst geeft antwoord op alle mogelijke vragen van de lezer Zorg dat in de tekst een antwoord op de volgende vragen staat. Wie? Wat? Waar? Wanneer? Waarom? Hoe? Tip 2: Eén hoofdonderwerp

Nadere informatie

Een betoog is een tekst waarmee je als schrijver de lezer wilt overtuigen van jouw standpunt.

Een betoog is een tekst waarmee je als schrijver de lezer wilt overtuigen van jouw standpunt. Aantekening door Ilse 796 woorden 12 oktober 2017 8 2 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Nieuw Nederlands Nederlands Schrijfvaardigheid - Ilse Hielkema Betoog Een betoog is een tekst waarmee je als

Nadere informatie

UITWERKING webcase solliciteren & vacature

UITWERKING webcase solliciteren & vacature UITWERKING webcase solliciteren & vacature mijn leerbedrijf Solliciteren, opdracht 3 opdracht 1 1. Mijn vijf tips voor het mailen van een sollicitatiebrief zijn: Je mailt jouw sollicitatiebrief als de

Nadere informatie

Ontdek beleef. het nieuwe INTRANET

Ontdek beleef. het nieuwe INTRANET & Ontdek beleef het nieuwe INTRANET Waarom? WE HEBBEN EEN NIEUW INTRANET WAAROM? Omdat we vinden dat jij centraal mag staan! Net als je collega s beschik je over een hoop kennis, ervaring en ideeën. Daar

Nadere informatie

Bij het schrijven van een brief houd je net als bij andere schrijfopdrachten altijd rekening met je doel en je publiek.

Bij het schrijven van een brief houd je net als bij andere schrijfopdrachten altijd rekening met je doel en je publiek. Theorie zakelijke brief I I. Algemene opmerkingen vooraf Bij het schrijven van een brief houd je net als bij andere schrijfopdrachten altijd rekening met je doel en je publiek. Bij de brief onderscheiden

Nadere informatie

Omgaan met klachten volgens de BOOS-formule

Omgaan met klachten volgens de BOOS-formule Omgaan met klachten volgens de BOOS-formule Een klacht is een kans. Wanneer een klant de moeite neemt om zijn onvrede te laten blijken, biedt dat je de mogelijkheid de klant alsnog tevreden te stellen

Nadere informatie

Discussie notitie Aan Van Datum Onderwerp Basisprincipes als afspraak Discussie voor raadsleden Extra informatie Gevraagd

Discussie notitie Aan Van Datum Onderwerp Basisprincipes als afspraak Discussie voor raadsleden Extra informatie Gevraagd Discussie notitie Aan : Gemeenteraad Van : Inge Schopenhouer Datum : maandag 21 mei 2012 Onderwerp : Social media, spelregels voor effectief gebruik: een discussie waard! Onder Social media verstaan we

Nadere informatie

om Kort en Krachtig te schrijven Ingrid Verbakel

om Kort en Krachtig te schrijven Ingrid Verbakel om Kort en Krachtig te schrijven Ingrid Verbakel Tekst Tekeningen Ingrid Verbakel www.ingridinterviewt.nl Inge de Fluiter www.schetswinkel.nl Wil je meer tips? Meer oefeningen? Begeleiding bij het schrijven?

Nadere informatie

De informatie in deze download is namelijk erg waardevol. Met deze informatie weet ik zeker dat jouw teksten er beter uit komen te zien.

De informatie in deze download is namelijk erg waardevol. Met deze informatie weet ik zeker dat jouw teksten er beter uit komen te zien. Voorwoord Hier voor je ligt de 3 e editie met tips om klantaantrekkende teksten te schrijven. Ik hoop ECHT dat het niet een download is, waar je uiteindelijk niets mee doet. De informatie in deze download

Nadere informatie

Het visitekaartje. Jacques Bais

Het visitekaartje. Jacques Bais Het visitekaartje Jacques Bais Enige tijd geleden schreef ik een kort artikel op mijn blog over het visitekaartje waar erg positief op gereageerd werd. Ook in de volgende artikelen, zowel op mijn blog

Nadere informatie

Het Knaapengevoel. Vooraf

Het Knaapengevoel. Vooraf Het Knaapengevoel Vooraf Zo gaan we met elkaar om! Leg het maar eens uit: het Knaapen-gevoel. Als werknemers van KnaapenGroep weten we onbewust wat ermee bedoeld wordt en gedragen we ons ernaar. Maar hoe

Nadere informatie

Opbouw. Onderzoeksrapport Onderzoek naar de kwaliteit van reacties op e-mails

Opbouw. Onderzoeksrapport Onderzoek naar de kwaliteit van reacties op e-mails [t] [f] [e] [w] Onderzoeksrapport Onderzoek naar de kwaliteit van reacties op e-mails Inleiding We zijn dit onderzoek begonnen om een beeld te krijgen van de kwaliteit van reacties op e-mails van verschillende

Nadere informatie

Checklist duidelijk geschreven taal

Checklist duidelijk geschreven taal Checklist duidelijk geschreven taal Woorden Korte woorden gebruikt of samengestelde woorden gesplitst? o OK Enkel alledaagse en internationale woorden gebruikt? o OK Gewone en geen moeilijke woorden gebruikt?

Nadere informatie

Checklist Duidelijk Nederlands spreken

Checklist Duidelijk Nederlands spreken Checklist Duidelijk Nederlands spreken Spreek helder Ik maak korte en eenvoudige zinnen. Ik pas mijn tempo aan, maar ik blijf natuurlijk spreken. Ik articuleer goed en ik let op mijn intonatie. Ik ben

Nadere informatie

Schr jfwijzer. Versie: 1.2 // Datum: 13 maart 2013. Praktische Richtlijnen voor brieven

Schr jfwijzer. Versie: 1.2 // Datum: 13 maart 2013. Praktische Richtlijnen voor brieven Schr jfwijzer Versie: 1.2 // Datum: 13 maart 2013 Praktische Richtlijnen voor brieven 1 Inleiding 3 2. Adressering 3 2.1 Regels en adressering 3 2.2 Volgorde adressering 3 2.2.1 Brieven aan zorgverleners

Nadere informatie

Checklist Sollicitatiebrief schrijven 2F - handleiding

Checklist Sollicitatiebrief schrijven 2F - handleiding Checklist Sollicitatiebrief schrijven 2F - handleiding Inleiding De checklist Sollicitatiebrief schrijven 2F is ontwikkeld voor leerlingen die moeten leren schrijven op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht

Nadere informatie

Feedback. in hapklare brokken

Feedback. in hapklare brokken Feedback in hapklare brokken Jan van Baardewijk Zorgteamtrainer Op zorgteamtraining.nl is de meest recente versie van feedback gratis beschikbaar. Mocht je willen weten of je de meest recente versie hebt,

Nadere informatie

Workshop overtuigende offertes schrijven

Workshop overtuigende offertes schrijven Workshop overtuigende offertes schrijven Wat is een goede offerte? Je hebt een offerte ontvangen. Onder de indruk leun je achterover Waardoor ben jij onder de indruk? Hoe beslist jouw klant? Zo bekijk

Nadere informatie

huisstijl provincie antwerpen TAALGEBRUIK

huisstijl provincie antwerpen TAALGEBRUIK TAALGEBRUIK provincie Antwerpen Richtlijnen voor in Een persoonlijkheid uit zich in daden, maar natuurlijk ook in woorden. De taal die je spreekt, verraadt je karakter en onthult de waarden die je aanhangt.

Nadere informatie

VMBO-T / Nederlands / 2010 / tijdvak 2

VMBO-T / Nederlands / 2010 / tijdvak 2 VMBO-T / Nederlands / 2010 / tijdvak 2 Voorbeeld van een zakelijke brief: Eigen naam Adres Postcode en plaats Naam geadresseerde Adres Postcode en plaats Geachte leden van de oudervereniging, Plaats, Datum

Nadere informatie

Tips Examen Nederlands

Tips Examen Nederlands Tips Examen Nederlands Het eindexamen Het CE Nederlands bestaat uit lees- en schrijfvaardigheid. De opbouw van het examen staat vast. Tekst 1: 10/12 vragen bij een lange tekst Tekst 2: de samenvattingsopdracht

Nadere informatie

Herken je dit? Zo kan het ook: Heldere brieven schrijven

Herken je dit? Zo kan het ook: Heldere brieven schrijven Herken je dit? Tenslotte wijzen wij u er op, dat het ingevolge de Algemene Plaatselijke Verordening zonder vergunning van ons college niet is toegestaan om op uw woning met behulp van een opschrift, aankondiging

Nadere informatie

Val op bij je ideale klant met je eigen verhaal in je eigen taal

Val op bij je ideale klant met je eigen verhaal in je eigen taal Val op bij je ideale klant met je eigen verhaal in je eigen taal Schrijf in 4 stappen jouw unieke profieltekst (en plaats m op LinkedIn en je website) In dit stappenplan leer je: - Hoe je een klik krijgt

Nadere informatie

Workshop overtuigende offertes schrijven

Workshop overtuigende offertes schrijven Workshop overtuigende offertes schrijven Waardoor ben jij onder de indruk? Hoe beslist jouw klant? Zo bekijk ik offerteteksten: 3 niveaus Macro: 1. Herkenning? 2. Krijgt de klant advies op maat? 3. Welke

Nadere informatie

Communiceren onder collega s en met de directie deel

Communiceren onder collega s en met de directie deel Communiceren onder collega s en met de directie deel 1 2018-2019 Wendy Vanden Bossche 2 Inleiding Wat is Communicatie? 3 Inleiding DEFINITIE: Overbrengen van informatie tussen een zender en een ontvanger

Nadere informatie

IK WIJZER. Ik wil graag weten wie ik ben

IK WIJZER. Ik wil graag weten wie ik ben IK WIJZER Ik wil graag weten wie ik ben Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Jouw uitslag... 4 Copyright DilemmaManager B.V. Pagina 2 van 8 1 Inleiding Hallo Ruben, Dit is de uitslag van jouw Ik-Wijzer.

Nadere informatie

1. Inleiding Hoe wordt mijn website gemakkelijk gevonden in de verschillende zoekmachines.

1. Inleiding Hoe wordt mijn website gemakkelijk gevonden in de verschillende zoekmachines. Samenvatting In deze whitepaper wordt de vraag beantwoord: Hoe kan ik mijn website beter vindbaar maken in zoekmachines?. Om hier achter te komen wordt eerst achtergrond informatie gegeven over hoe zoekmachines

Nadere informatie

Profielscan. Jouw online eerste indruk! Waar ik vooral op let: Aan de slag

Profielscan. Jouw online eerste indruk! Waar ik vooral op let: Aan de slag Profielscan Jouw online eerste indruk! Middels deze scan voorzie ik je met veel plezier van waardevolle informatie: een professionele en objectieve kijk op jouw LinkedIn profiel. Nadat je zelf al een en

Nadere informatie

november 2014 NOTA Protocol Sociale Media

november 2014 NOTA Protocol Sociale Media november 2014 NOTA Protocol Sociale Media mr.drs. A.F.M. van Noort voorzitter College van Bestuur Status: definitief GMR: september & oktober 2014 Directieberaad: mei & oktober 2014 INHOUDSOPGAVE Pag.

Nadere informatie

Cursus Omgaan met klachten

Cursus Omgaan met klachten Cursus Omgaan met klachten Aanleg beplantingen en grasvelden AOC Oost Almelo C. ter Steege Doel van deze les Je leert in deze cursus over: - Klachten - Klachten ontvangen - Valkuilen - Emoties opvangen

Nadere informatie

Brieven zijn gemakkelijk voor vertrouwelijke informatie of het maken van duidelijke formele afspraken.

Brieven zijn gemakkelijk voor vertrouwelijke informatie of het maken van duidelijke formele afspraken. 36. Een prijsaanvraag en een offerte opstellen. 36.1 Een zakelijke brief Vroeger verliep alle zakelijke post per brief. Tegenwoordig wordt er ook veel via e-mail gecorrespondeerd. De rol van de zakelijke

Nadere informatie

HOE MAAK IK EEN SOLLICITATIEBRIEF?

HOE MAAK IK EEN SOLLICITATIEBRIEF? HOE MAAK IK EEN SOLLICITATIEBRIEF? Sommige werkgevers vragen in hun vacatures om te solliciteren via een sollicitatiebrief. Die brief wordt dan je eerste contact met de werkgever. Het komt er dus op aan

Nadere informatie

Feedback geven. Feedback kan positief en negatief zijn. Negatieve feedback geven is moeilijk

Feedback geven. Feedback kan positief en negatief zijn. Negatieve feedback geven is moeilijk 2 12 Feedback geven Feedback is een boodschap over het gedrag of de prestaties van een ander. Feedback is onmisbaar als je met anderen samenwerkt. Je moet zo nu en dan kunnen zeggen dat het werk van de

Nadere informatie

Richtlijnen schrijven voor werkenbijmmc.nl

Richtlijnen schrijven voor werkenbijmmc.nl Richtlijnen schrijven voor werkenbijmmc.nl Myxt Web Solutions Ron Schöningh Helftheuvelweg 11 511 AV s-hertogenbosch Tel. 073 850 51 85 mail: ron@myxt.nl Inhoudsopgave 1. Schrijven voor het web 3 1.1 Lezen

Nadere informatie

10 Tips voor je LinkedIn-profiel

10 Tips voor je LinkedIn-profiel 10 Tips voor je LinkedIn-profiel LinkedIn is nog altijd dé netwerksite voor professionals. Behalve een netwerkfunctie, heeft LinkedIn ook steeds meer de functie van sollicitatiesite. Recruiters, headhunters

Nadere informatie

Spelregels, tips & trucs

Spelregels, tips & trucs Spelregels, tips & trucs voor interne communicatie van NGK De Ontmoeting versie 1.0 11 oktober 2014 Waarom deze brochure? Deze brochure heeft alles te maken met de invoering van onze nieuwe huisstijl op

Nadere informatie

Communiceren met de achterban

Communiceren met de achterban 1 Communiceren met de achterban Je wilt weten hoe je het beste communiceert met de achterban. Je wilt direct aan de slag en snel resultaten. Je hebt een hoe-vraag. Zoals iedereen. Maar als je werkelijk

Nadere informatie

i n h o u d Inhoud Inleiding

i n h o u d Inhoud Inleiding V Inhoud Inleiding IX 1 Informatie structureren 1 1.1 Onderwerp in kaart brengen 1 1.1.1 Je doel vaststellen 1 1.1.2 De lezers inschatten 2 1.1.3 Het onderwerp afbakenen 3 1.1.4 Van ideeën naar mindmap

Nadere informatie

Introductie in effectief en bewust communiceren. Communicatie; wat is dat eigenlijk?

Introductie in effectief en bewust communiceren. Communicatie; wat is dat eigenlijk? Introductie in effectief en bewust communiceren. Communicatie; wat is dat eigenlijk? Zodra er twee of meer mensen in 1 ruimte zijn is er sprake van communicatie, ook al wordt er niet gesproken. Het is

Nadere informatie

Het schrijven van stukken. Een introductie

Het schrijven van stukken. Een introductie Het schrijven van stukken Een introductie SYSQA B.V. Almere Datum : Status : Opgesteld door : Organisatie SYSQA B.V. Pagina 2 van 6 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 1.1 Algemeen...

Nadere informatie

Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding

Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding Inleiding De checklist Gesprek voeren 2F is ontwikkeld voor leerlingen die een gesprek moeten kunnen voeren op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht hoe de

Nadere informatie

De 10 meest gemaakte fouten in een reclame-uiting

De 10 meest gemaakte fouten in een reclame-uiting De 10 meest gemaakte fouten in een reclame-uiting Inleiding U wilt een reclameactie doen. Dat kan op verschillende manieren. Van huis-aan-huisfolder tot Facebook-advertenties. En van brievenbusreclame

Nadere informatie

Meer succes met je website

Meer succes met je website Meer succes met je website Hoeveel geld heb jij geïnvesteerd in je website? Misschien wel honderden of duizenden euro s in de hoop nieuwe klanten te krijgen. Toch levert je website (bijna) niets op Herkenbaar?

Nadere informatie

Intuïtief Website Stappen Plan voor een Doorlopende Stroom Klanten

Intuïtief Website Stappen Plan voor een Doorlopende Stroom Klanten Intuïtief Website Stappen Plan voor een Doorlopende Stroom Klanten 2015 Annie Massop Hart en Ziel Marketing - Alle rechten voorbehouden - 1 Inleiding Dit stappenplan sluit aan op de workshop Hoe je intuïtief

Nadere informatie

Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken

Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.

Nadere informatie

De teksten van de vormingspakketten die de sociaal adviseurs gebruiken worden gescreend op klare taal door de collega s van diversiteitsmanagement.

De teksten van de vormingspakketten die de sociaal adviseurs gebruiken worden gescreend op klare taal door de collega s van diversiteitsmanagement. De teksten van de vormingspakketten die de sociaal adviseurs gebruiken worden gescreend op klare taal door de collega s van diversiteitsmanagement. Hierbij ter informatie de 20 Tips voor klare taal van

Nadere informatie

Tekstbureau Duidelijk Zo

Tekstbureau Duidelijk Zo Tekstbureau Duidelijk Zo Praktische tips voor het schrijven van webteksten De stijl verbeteren betekent de gedachte verbeteren. (Friedrich Nietzsche) Om te beginnen Iedereen kan schrijven. Goed schrijven

Nadere informatie

BIN normen. interne afspraken. algemeen. Lettertype en -grootte Arial 11. tijdsaanduiding 16 uur 16 u uur u. 16:45

BIN normen. interne afspraken. algemeen. Lettertype en -grootte Arial 11. tijdsaanduiding 16 uur 16 u uur u. 16:45 BIN normen interne afspraken Lettertype en -grootte Arial 11 algemeen tijdsaanduiding 16 uur 16 u. 16.45 uur 16.45 u. 16:45 getallen 12 345 678 142 320,00 EUR telefoon- en faxnummers nationaal tel. 053

Nadere informatie

Corresponderen in de huisstijl van de TU/e

Corresponderen in de huisstijl van de TU/e Communicatie Expertise Centrum Den Dolech 2, 5612 AZ Eindhoven Postbus 513, 5600 MB Eindhoven www.tue.nl/huisstijl Auteur Iris Breugelmans Datum 22 januari 2009 Corresponderen in de huisstijl van de TU/e

Nadere informatie

De Top 10 Beste Tekstberichten Voor Oud & Nieuw

De Top 10 Beste Tekstberichten Voor Oud & Nieuw Minigids De Top 10 Beste Tekstberichten Voor Oud & Nieuw NIEUW: met 4 Bonusberichten die je bij elke gelegenheid kunt gebruiken Copyright Michelle van den Berghe - Auteur, Relatie- Exterugcoach - december

Nadere informatie

SCHRIJVEN VOOR JE LEZER

SCHRIJVEN VOOR JE LEZER SCHRIJVEN VOOR JE LEZER MET DEZE ONMISBARE TIPS KUN JIJ DAT OOK! auteur: Isabelle Brus Brus TEKST 2016 www.brustekst.nl / info@brusproducties.nl Wat doe je absoluut wel? En wat doe je zeker niet? Lezersgericht

Nadere informatie

De Valkeniers. Handleiding DeValkeniers.nl voor leiding, bestuur en andere redacteuren. Versie 1.0. Door Iwan, Jarno, Iris en Erik

De Valkeniers. Handleiding DeValkeniers.nl voor leiding, bestuur en andere redacteuren. Versie 1.0. Door Iwan, Jarno, Iris en Erik De Valkeniers Handleiding DeValkeniers.nl voor leiding, bestuur en andere redacteuren Versie 1.0 Door Iwan, Jarno, Iris en Erik DeValkeniers.nl Handleiding Redacteur DeValkeniers.nl 1 Inhoud DeValkeniers.nl

Nadere informatie

Snel aan de slag met Regelhulp

Snel aan de slag met Regelhulp HANDLEIDING Snel aan de slag met Regelhulp Datum 17 oktober 2018 Snel aan de slag met Regelhulp 17 oktober 2018 Inhoud Inleiding 5 1 Inloggen 7 2 Algemene informatie bewerken 9 3 Specifieke informatie

Nadere informatie

Inleiding... 3. Het e-mailadres... 3. Hoe werkt e-mail?... 3. Je emailadres registreren... 4. Aanmelden bij Outlook... 7. Schermonderdelen...

Inleiding... 3. Het e-mailadres... 3. Hoe werkt e-mail?... 3. Je emailadres registreren... 4. Aanmelden bij Outlook... 7. Schermonderdelen... E-MAIL INHOUD Inleiding... 3 Het e-mailadres... 3 Hoe werkt e-mail?... 3 Je emailadres registreren... 4 Aanmelden bij Outlook... 7 Schermonderdelen... 8 Mailen... 10 Een mail lezen... 10 Een mail versturen...

Nadere informatie

Workshop inschrijven op aanbestedingen

Workshop inschrijven op aanbestedingen Workshop inschrijven op aanbestedingen Training vandaag. 1. Structuur van je tekst 2. Klant centraal zetten 3. Helder taalgebruik 4. SMART schrijven 1. Structuur. 1. Volgorde 2. Alinea s 3. Opsommingen

Nadere informatie

BLOGARTIKEL STAPPENPLAN 19 STAPPEN: VAN IDEE, PROMOTIE EN VERDER

BLOGARTIKEL STAPPENPLAN 19 STAPPEN: VAN IDEE, PROMOTIE EN VERDER Een blogarikel maken is een kwesie van DOEN. Maar hoe? Waar begin je? Wat zijn handige stappen om te nemen? Waar moet je opleten? Wat doe je nadat je gepubliceerd hebt? Dit stappenplan geet de grote lijnen

Nadere informatie

Kijk op: www.nt2taalmenu.nl. nt2taalmenu wordt gemaakt door: Frans Snik, Ed Kniesmeijer en René den Nijs. Brieven schrijven

Kijk op: www.nt2taalmenu.nl. nt2taalmenu wordt gemaakt door: Frans Snik, Ed Kniesmeijer en René den Nijs. Brieven schrijven OPDRACHTKAART www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U kunt ook veel oefeningen

Nadere informatie

DOEN: - Überhaupt een brief schrijven! Maak het verschil - De brief afstemmen op de organisatie & functie - Leesbare lettertypes gebruiken, kies voor

DOEN: - Überhaupt een brief schrijven! Maak het verschil - De brief afstemmen op de organisatie & functie - Leesbare lettertypes gebruiken, kies voor DOEN: - Überhaupt een brief schrijven! Maak het verschil - De brief afstemmen op de organisatie & functie - Leesbare lettertypes gebruiken, kies voor een zakelijke opmaak - De brief kort houden, maximaal

Nadere informatie

Dit portfolio is eigendom van: Naam: Adres: Postcode en woonplaats: Telefoon: Naam studieloopbaanbegeleider: Telefoon:

Dit portfolio is eigendom van: Naam: Adres: Postcode en woonplaats: Telefoon:   Naam studieloopbaanbegeleider: Telefoon: Dit portfolio is eigendom van: Naam: Adres: Postcode en woonplaats: Telefoon: E-mail: ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Naam studieloopbaanbegeleider:

Nadere informatie

Opstart document 8 FEBRUARI v1.24

Opstart document 8 FEBRUARI v1.24 Opstart document 8 FEBRUARI v1.24 pagina 1 Welkom In dit document vind je stap voor stap instructie hoe je jouw eigen site kunt indelen, wat je moet verzamelen en natuurlijk hoe je uiteindelijk zelf jouw

Nadere informatie

51 tips voor vlotte teksten

51 tips voor vlotte teksten 1 Hoe zorg je dat de lezer jouw tekst tot het einde leest? Als je iets schrijft voor anderen, dan wil je ook dat jouw tekst gelezen wordt en dat de lezer onderweg niet afhaakt. Iedere lezer is in se een

Nadere informatie

De Top 10 Beste Tekstberichten Voor Oud & Nieuw

De Top 10 Beste Tekstberichten Voor Oud & Nieuw Minigids De Top 10 Beste Tekstberichten Voor Oud & Nieuw Copyright Michelle van den Berghe - Auteur, Relatie- Exterugcoach Michelle van den Berghe - liefdesverdriet.nl Top 10 Beste Tekstberichten Voor

Nadere informatie

Checklist 12 superslimme puntjes op de i voor jouw website

Checklist 12 superslimme puntjes op de i voor jouw website Checklist 12 superslimme puntjes op de i voor jouw website Loop deze punten na om een website als een pro te krijgen Je website komt niet op de eerste plaats. Jouw klant wel! Jij bent een zelfstandig professional.

Nadere informatie

Aan de slag met Twitter

Aan de slag met Twitter Aan de slag met Twitter Registreren De URL (het adres op het internet) om te registreren is: https://twitter.com/signup In dit voorbeeld is er een Twitter 1 account aangemaakt voor een woning die te koop

Nadere informatie

Welkom. GO ORGANIZING Helpt je organiseren en keuzes maken

Welkom. GO ORGANIZING Helpt je organiseren en keuzes maken Welkom GO ORGANIZING Helpt je organiseren en keuzes maken 1 weten SOCIAL MEDIA 2 vraag zaal Steekwoorden SOCIAL MEDIA Roep steekwoorden die bij je opkomen over SocialMedia 3 weten Programma Wat zijn Social

Nadere informatie

Wat schrijf je en voor wie: een gedicht voor op een. Hoe pak je het schrijven van een gedicht aan?

Wat schrijf je en voor wie: een gedicht voor op een. Hoe pak je het schrijven van een gedicht aan? Les 1: Een poëziekaart maken poëziekaart Lees over Verbonden zijn. Wat schrijf je en voor wie: een gedicht voor op een Verbonden zijn De Nieuwsbegrip leesles gaat over de ramadan. Tijdens de ramadan voelen

Nadere informatie

MEE Utrecht, Gooi & Vecht. Ondersteuning bij leven met een beperking. Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking.

MEE Utrecht, Gooi & Vecht. Ondersteuning bij leven met een beperking. Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking. MEE Utrecht, Gooi & Vecht Ondersteuning bij leven met een beperking Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking Voor verwijzers Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking Veel

Nadere informatie

Seksualiteit: Grenzen en Wensen

Seksualiteit: Grenzen en Wensen IJBURGCOLLEGE.NL Seksualiteit: Grenzen en Wensen Leerlingen handleiding Michiel Kroon Lieve leerling, Het is belangrijk om op een open en goede manier over seks te kunnen praten. De lessenserie die in

Nadere informatie

Verslag Nederlands Leesverslag

Verslag Nederlands Leesverslag Verslag Nederlands Leesverslag Verslag door S. 870 woorden 5 november 2016 0 keer beoordeeld Vak Nederlands Klas 1 Hoe maak ik een leesverslag? Een paar opmerkingen vooraf: 1. Je typt je leesverslag in

Nadere informatie

SOLLICITATIEGIDS. Schrijf een vlijmscherpe motivatiebrief

SOLLICITATIEGIDS. Schrijf een vlijmscherpe motivatiebrief SOLLICITATIEGIDS Schrijf een vlijmscherpe motivatiebrief Inhoudstafel 1. Stap 1: wat zijn de bouwstenen van de motivatiebrief? p4 2. Stap 2: de structuur van je motivatiebrief p5 3. Stap 3: hoe schrijf

Nadere informatie

Hyves handleiding voor de Groenteman

Hyves handleiding voor de Groenteman Hyves handleiding voor de Groenteman In deze speciale Hyves handleiding voor de groenteman leest u informatie over wat dit sociale medium precies inhoudt en hoe u als groente en/of fruitspecialist Hyves

Nadere informatie

Naam: Datum: Ik-Wijzer

Naam: Datum: Ik-Wijzer Ik-Wijzer Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Jouw uitslag... 4 Pagina 2 van 8 1. Inleiding Hallo, Dit is de uitslag van jouw Ik-Wijzer. Hierin staat wat jij belangrijk vindt en wat je minder belangrijk

Nadere informatie

Werkstuk of verslag. de vormvoorschriften

Werkstuk of verslag. de vormvoorschriften Werkstuk of verslag de vormvoorschriften begeleider: (naam van de docent) het vak waarvoor je het verslag maakt naam en klas van de leerling schooljaar en datum van inleveren 2 Samenvatting Elk onderzoeksverslag

Nadere informatie

DOEBOEK VOOR OUDER EN KIND

DOEBOEK VOOR OUDER EN KIND Tussen JOU en MIJ SCHRIJF- EN DOEBOEK VOOR OUDER EN KIND Janneke van Bockel Tussen en Begonnen op 20 Herinneringen die je later wil hebben moet je NU maken 4 Ma-ham, luister je wel? zegt ze streng. Ja

Nadere informatie

3.3 Schrijfdoel en publiek bepalen In deze paragraaf oefen je met de schrijfstrategieën schrijfdoel en publiek bepalen.

3.3 Schrijfdoel en publiek bepalen In deze paragraaf oefen je met de schrijfstrategieën schrijfdoel en publiek bepalen. EN_interventie_werkboek_niv4_201 27-6-201 15:01 Pagina 125 Fase. Schrijfdoel en publiek bepalen In deze paragraaf oefen je met de schrijfstrategieën schrijfdoel en publiek bepalen. Taalgebruik Als je een

Nadere informatie

Dit voorbeeldexamen bestaat uit 21 vragen. De opbouw en het aantal vragen komt overeen met het online examen.

Dit voorbeeldexamen bestaat uit 21 vragen. De opbouw en het aantal vragen komt overeen met het online examen. Basiskennis Correspondentie Nederlands Examenopgaven voorbeeldexamen Belangrijke informatie Dit voorbeeldexamen bestaat uit 21 vragen. De opbouw en het aantal vragen komt overeen met het online examen.

Nadere informatie