BESCHRIJVING VAN EIGENSCHAPPEN DIE INVLOED UITOEFENEN OP DE MELANINEVORMING VAN DE BASISKLEUREN

Transcriptie

1 Keurmeestersvereniging Kleur- en postuurkanaries 8.1 BESCHRIJVING VAN EIGENSCHAPPEN DIE INVLOED UITOEFENEN OP DE MELANINEVORMING VAN DE BASISKLEUREN In module 7 zagen we een beschrijving van de kleurstoffen in de bevedering en is aangegeven welke invloed erfelijke eigenschappen op de vorming van die kleurstoffen kunnen hebben. In deze module zullen deze erfelijke eigenschappen verdere toegelicht worden. Het overzicht is nog niet volledig. Eigenschappen zoals kobalt en azul kunnen nog worden toegevoegd. PASTEL Na de vorming van de vier pigmentgroepen zwart, bruin, agaat en isabel, ontstond in 1957 een derde mutant die invloed gaat uitoefenen op de melaninevorming. Het is de kleurkanariekweker Th. Kollen uit Den Haag, die in een nestje een isabel met rood ontdekte, dat helemaal geen bestreping meer liet zien. De kleur liet in de rug een vloeiend zacht lichtbruine tint zien. Gelet op die zachte tint werd aan dit verschijnsel de naam pastel gegeven. Al spoedig werd deze eigenschap ook in de andere pigmentgroepen gekweekt en dit bleek succesvol te kunnen. Hieruit kon worden vastgesteld dat er sprake was van een mutatie en niet van een vijfde pigmentgroep. De werking van de verantwoordelijke eigenschap, de pastelfactor, richt zich op de aanmaak van eumelanine. Door een verstoring van het proces dat onder normale omstandigheden de eumelanine in de veer aanmaakt, ontstaat nu een onregelmatige toevoer waardoor een reductie ontstaat van het aantal pigmentkorrels. Door deze reductie ontstaat ook een vermindering van de oorspronkelijke pigmentuiting van zowel het zwarteumelanine als het bruineumelanine. De pastelfactor tast het phaeomelanine niet aan noch de carotinoïde. Door de reductie van de eumelanine wordt de pastelfactor ook wel de 2e reductiefactor genoemd. Genetische gegevens Naam: Pastelfactor Symbool: wildvorm rz+, mutant rz. De afkorting is afgeleid van reductie zwart Vererving: geslachtsgebonden Gedrag: recessief Formule: z--rz+ = niet pastel, z--rz = pastel, z--rz+ = pastel verervend z--rz+ z--rz z--rz Omschrijving kleurslag De omschrijving van de kleurslag vindt u terug in de standaardeisen rubriek 4.2 Het vermogen om zowel zwart- als bruineumelanine te reduceren kan tot gevolg hebben dat bij het veelvuldig pastel maal pastel kweken, de gewenste kleurtint te veel vervaagt. Zeker bij vogels uit de isabelserie is dit gevaar gemakkelijk aanwezig. Om dit te ondervangen zal men toch af en toe moeten terug vallen op niet-pastel partners.

2 Keurmeestersvereniging Kleur- en postuurkanaries 8.2 Voorkomende kleurslagen zwartpastel geel intensief bruinpastel geel intensief zwartpastel geel schimmel bruinpastel geel schimmel zwartpastel geel mozaïek type 1 of 2 bruinpastel geel mozaïek type 1 of 2 zwartpastel geel ivoor intensief bruinpastel geel ivoor intensief zwartpastel geel ivoor schimmel bruinpastel geel ivoor schimmel zwartpastel geel ivoor mozaïek type 1 of 2 bruinpastel geel ivoor mozaïek type 1 of 2 zwartpastel rood intensief bruinpastel rood intensief zwartpastel rood schimmel bruinpastel rood schimmel zwartpastel rood mozaïek type 1 of 2 bruinpastel rood mozaïek type 1 of 2 zwartpastel rood ivoor intensief bruinpastel rood ivoor intensief zwartpastel rood ivoor schimmel bruinpastel rood ivoor schimmel zwartpastel rood ivoor mozaïek type 1 of 2 bruinpastel rood ivoor mozaïek type 1of 2 zwartpastel wit dominant zwartpastel wit recessief bruinpastel wit dominant bruinpastel wit recessief agaatpastel geel intensief isabelpastel geel intensief agaatpastel geel schimmel isabelpastel geel schimmel agaatpastel geel mozaïek type 1 of 2 isabelpastel geel mozaïek type 1 of 2 agaatpastel geel ivoor intensief isabelpastel geel ivoor intensief agaatpastel geel ivoor schimmel isabelpastel geel ivoor schimmel agaatpastel geel ivoor mozaïek type 1 of 2 isabelpastel geel ivoor mozaïek type1 of 2 agaatpastel rood intensief isabelpastel rood intensief agaatpastel rood schimmel isabelpastel rood schimmel agaatpastel rood mozaïek type 1 of 2 isabelpastel rood mozaïek type 1 of 2 agaatpastel rood ivoor intensief isabelpastel rood ivoor intensief agaatpastel rood ivoor schimmel isabelpastel rood ivoor schimmel agaatpastel rood ivoor mozaïek type 1 of 2 isabelpastel rood ivoor mozaïek type1of 2 agaatpastel wit dominant agaatpastel wit recessief isabelpastel wit dominant isabelpastel wit recessief Kweekcominaties met de pastelfactor man x pop: uitkomsten: niet pastel x niet pastel 50% niet pastel mannen, 50% niet pastel poppen niet pastel x pastel 50% pastel vererv. mannen, 50% niet pastel poppen pastel x niet pastel 50% pastel vererv. mannen, 50% pastel poppen pastel x pastel 50% pastel mannen, 50% pastel poppen pastel vererv. x niet pastel 25% niet pastel mannen, 25% pastel vererv. mannen 25% niet pastel poppen, 25% pastel poppen pastel vererv. x pastel 25% pastel vererv mannen, 25% pastel mannen 25% niet pastel poppen, 25% pastel poppen De pastel verervende mannen laten in het uiterlijk geen pastel zien en zijn dus moeilijk te onderscheiden van de niet pastel mannen. Daar pastel geslachtsgebonden vererft zijn de poppen of pastel of niet pastel. Poppen zijn nooit pastel verervend!

3 Keurmeestersvereniging Kleur- en postuurkanaries 8.3 GRIJSVLEUGEL De algemene opvatting is dat als te vaak pastel maal pastel wordt gekweekt er op zekere dag toch de situatie ontstaat dat de reductie van het eumelanine zo sterk wordt dat er sprake is van puur pigmentverlies. Dit verschijnsel deed zich in 1964 voor bij dhr. Chr. Ackermans uit Roosendaal. Uit pastellen in de zwartserie kreeg hij jongen die een afwijkend pigmentpatroon lieten zien in de vleugel- en staartpennen. Deze slagpennen zijn dan niet meer egaal van tint maar laten grijze, bijna kleurloze, vlakken in de slagpennen zien. Aan dit verschijnsel wordt bij de kleurkanarie de naam grijsvleugel ontleend. De werking van de verantwoordelijke erfelijke eigenschap, de grijsvleugelfactor, heeft een sterkere werking dan de pastelfactor. Vanuit de pastellen in de zwartfactor is verder gekweekt waardoor het verschijnsel ontstond dat er in het eerste stadium van de groei van de slagpennen veel zwarteumelanine in de veer wordt afgezet. Maar dan komt de werking van de grijsvleugelfactor op gang en vindt een sterke verstoring plaats in de afzetting van zwarteumelanine. De slagpennen kleuren niet verder zwart door. Het gevolg is dat de toppen van de slagpennen een behoorlijke hoeveelheid eumelanine bezitten en de veren daarna grijsachtig worden. Ook in de contourveren vindt een sterkere reductie van zwarteumelanine plaats. Genetische gegevens Naam: Grijsvleugelfactor Symbool: wildvorm: rrz+, mutant rrz De afkorting is afgeleid van reductie van reductie zwart Vererving: geslachtsgebonden Gedrag: recessief Formule: z--rrz+ = niet grijsvleugel z--rrz = grijsvleugel z--rrz+ = grijsvl. verervend z--rrz+ z--rrz z--rrz Omschrijving kleurslag De omschrijving van de kleurslag vindt u terug in de standaardeisen rubriek 4.3 De werking van de grijsvleugelfactor is momenteel nog alleen effectief in kanaries uit de zwartserie. Voorwaarde is dan wel dat de vogels in het bezit zijn van een maximaal zwarteumelaninebezit. De pigmentuiting veroorzaakt dan als het ware een tekeningspatroon in de kanarie. De vleugel- en staartpennen bezitten donkere toppen en daarnaast een lichte, parelgrijze baan in de grote slagpennen. De rug heeft geen bestreping meer. De bestreping is vervangen door een soort hamerslagtekening. Toch is die tekening variabel, ze kan geschubd zijn maar ook wel bestaan uit zeer korte streepjes, bijna vlekjes pigment. De grijsvleugeltekening komt het best tot z n recht bij mankanaries. Popkanaries hebben vaak wat minder eumelanine en wat meer phaeomelanine in hun bevedering, waardoor de tekening niet voldoende tot uiting komt. Bij een gerichte kweek van grijsvleugel maal grijsvleugel ontstaan wel poppen die in de vleugelpennen de tekening laten zien, de rug is dan nog vaak voorzien van een bestreping. Dergelijke vogels worden dan beoordeeld als slechte pastellen, maar het kleurbeeld in de rug wijkt duidelijk af van de gewone pastel uit de zwartserie. Het zijn ook juist die poppen, die voor verdere kweek moeten worden ingezet. Door het toch wel grillig gedrag en de onvoorspelbare uitkomsten worden grijsvleugels niet door veel kanariekwekers gehouden. De enkeling die toch doorzet en accepteert dat een aantal jonge vogels meer kweekvogel dan tentoonstellingsvogel zullen zijn, zal zijn pogingen toch beloond zien in het kweken van

4 Keurmeestersvereniging Kleur- en postuurkanaries 8.4 een aantal zeer fraaie exemplaren. Juist vanuit die praktijkervaring is het gerechtvaardigd de grijsvleugel niet meer te zien als een doorgekweekte pastel maar hiervoor toch een afzonderlijke erfelijke factor te benoemen in samenhang met de pastelgroep in de zwartserie. Voorkomende kleurslagen zwart grijsvleugel geel intensief zwart grijsvleugel geel schimmel zwart grijsvleugel geel mozaïek type 1 of 2 zwart grijsvleugel geel ivoor intensief zwart grijsvleugel geel ivoor schimmel zwart grijsvleugel geel ivoor mozaïek type 1 of 2 zwart grijsvleugel rood intensief zwart grijsvleugel rood schimmel zwart grijsvleugel rood mozaïek type 1 of 2 zwart grijsvleugel rood ivoor intensief zwart grijsvleugel rood ivoor schimmel zwart grijsvleugel rood ivoor mozaïek type 1 of 2 zwart grijsvleugel wit dominant zwart grijsvleugel wit recessief Kweekcombinaties met de grijsvleugelfactor De kweekcombinaties met de grijsvleugelfactor zijn theoretisch gelijk aan die van de pastelfactor. Praktisch blijkt dat grijsvleugelpoppen toch nog niet dat grijsvleugeleffect laten zien als grijsvleugelmannen.

5 Keurmeestersvereniging Kleur- en postuurkanaries 8.5 OPAAL Deze mutant is al in 1949 ontstaan. In de Duitse plaats Fürth ontstond deze mutatie bij de kanariekwekers Rossner en Müller. In een nest met groene Harzerkanaries lag een grijsachtig blauw jong. Zij zagen de waarde van deze kleurafwijking in en gingen gericht verder kweken met dit jong. Aanvankelijk dachten ze dat het een vorm van de agaatkleur was en noemden de nieuwe mutatie dan ook Fürther Frei Achat. Fürther als plaats van oorsprong, Frei omdat de mutant vrij, dat is onafhankelijk vererft en Achat in relatie tot de vermeende nieuwe vorm van de agaatkleur. Er zijn wel meer namen in omloop geweest maar ook die zorgden alleen maar voor verwarring, bijvoorbeeld Lutino, Duitspastel, Duitspastelagaat en recessiefgroen. De belangstelling voor deze mutant was in de beginjaren niet erg groot. Toen ze eenmaal tentoongesteld waren op de wereldtentoonstelling welke in 1962 te Brussel werd gehouden, nam de populariteit erg toe. In Nederland werd de kweek opgepakt door dhr. G. Brokmeier terwijl dhr. Ascheri in Frankrijk met de mutant aan slag ging. Na een paar jaar verscheen de eerste groenopaal, die we nu zwartopaal met geel noemen. Een groot kweektechnisch probleem gaf jarenlang de bevedering. Het is enorm moeilijk geweest om in combinatie met de nieuwe mutant een strakke bevedering te behouden. Met de komst van de eerste, betere, vogels in de zwartserie, was het al spoedig duidelijk dat de naamgeving niet juist was. Er was beslist geen sprake van agaat noch pastel. Dhr. G.Brokmeier gaf aan de mutant een naam, afgeleid van de werking van de erfelijke eigenschap. Hij koos hiervoor de naam OPAAL. Deze naam was afgeleid van de werking van geopaliseerd glas, ook wel bekend als melkglas. Dit glas heeft door een speciale bewerking de eigenschap, dat het wel doorschijnend is, maar toch ondoorzichtig. Als een gekleurde vloeistof in een geopaliseerd drinkglas wordt gegoten en men kijkt tegen het glas aan naar die vloeistof, dan zal buiten het glas een andere kleur worden waargenomen dan de oorspronkelijke kleur van de gebruikte vloeistof. Iets dergelijks is ook aan de hand bij de opalen. De werking van de verantwoordelijke erfelijke eigenschap, de opaalfactor, is vrij gecompliceerd en slechts deels natuurkundig uit te leggen. Onder invloed van de opaalfactor is de structuur van de bevedering gewijzigd. Door deze structuurwijziging ontstaat een structuurkleur welke wordt veroorzaakt door een specifieke lichtinval in de bevedering. De structuur van de veer wijkt op een aantal belangrijke punten af van die van een niet-opaal, bijvoorbeeld van een zwart met geel. In de cortex van een baard bevindt zich aan de extalzijde, de bovenzijde, nauwelijks pigment. Dit vind z n oorzaak in het verschijnsel dat tijdens de groei van de veer de pigmentafzetting onder invloed van de opaalwerking wordt bemoeilijkt. Het pigment komt daardoor hoofdzakelijk in de onderzijde van de veer terecht in een toch wel wat vlekkerige afzetting. Een opaal kanarie is daardoor ook eenvoudig te herkennen. Als de onderzijde van de staart donkerder gepigmenteerd is dan de bovenzijde is het bijna zeker een opaalkanarie. Een andere, belangrijke structuurwijziging ligt in en rond de kern van de veer. Is de kern normaal kleurloos, nu is deze sterk gemelaniseerd. Daarnaast heeft zich rond de kern een zone gevormd met holtes. Deze zone heeft de eigenschap dat een deel van het invallend licht niet in de kern wordt geabsorbeerd maar wordt verstrooid. Dit zijn de blauwe lichtstralen die een golflengte hebben die overeenkomt met de diameter van uiterst kleine gaatje in de zogenoemde bewolkte zone. Valt het licht op de bevedering dan wordt dit deels door de kleurloze cortex teruggekaatst en wordt als kleurloos waargenomen. De overige stralen uit het spectrum dringen door de cortex en de bewolkte zone heen en worden geabsorbeerd. Behalve een gedeelte van de blauwe lichtstralen. Deze worden door de bewolkte zone gebroken, verstrooid en via de cortex teruggekaatst. De uittredende lichtstralen worden in combinatie met de melanine in de kern als een blauwe schijn in de bevedering waargenomen. Dit natuurkundig verschijnsel wordt het Tyndall effect genoemd.

6 Keurmeestersvereniging Kleur- en postuurkanaries 8.6 Dit Tyndall effect heeft ook invloed op de carotinoïde kleur in de cortex. In combinatie met geel wordt een citroenkleurige, in combinatie met rood een paarsachtige en in combinatie met wit een grijsblauwe tint verkregen. Naast een wijziging van de structuur van de bevedering heeft de opaalfactor ook invloed op het phaeomelanine. Dit bruinpigment wordt sterk verdrongen. Het effect van de structuurkleur komt dan ook het beste tot zijn recht in de pigmentgroepen die zoveel mogelijk zwarteumelanine bezitten. Genetische gegevens Naam: opaalfactor Symbool: wildvorm: so+, mutant: so. Deze afkorting is afgeleid van structuur opaal Vererving: onafhankelijk Gedrag: recessief Formule: so+ = niet opaal so = opaal so+ = opaal verervend so+ so so Omschrijving kleurslag De omschrijving van de kleurslag vindt u terug in de standaardeisen rubriek 4.4 In de isabelserie is de reductie van de melanine aanwezig. Dit wordt door de invloed van de opaalfactor nog eens versterkt. Hierdoor zal in het uiterlijk geen zichtbaar melanine meer aanwezig zijn. Om die reden worden kleurslagen die zijn opgebouwd uit een combinatie van isabel met opaal niet meer gevraagd op een tentoonstelling. Ze lijken te veel op lipochroomvogels. Een punt van aandacht bij de opaalkanaries vormt de bevedering. Door een gewijzigde structuur en melanineligging kan de situatie ontstaan dat de bevedering de neiging heeft minder strak te zitten of zelfs een aanzet tot krulling gaat vertonen. Vooral het te ver doorkweken van opaal x opaal versterkt deze fout. Het verdient aanbeveling af en toe terug te gaan naar de paring opaal x niet-opaal of omgekeerd. Voorkomende kleurslagen Zwartopaal geel intensief Bruinopaal geel intensief Zwartopaal geel schimmel Bruinopaal geel schimmel Zwartopaal geel mozaïek type 1 of 2 Bruinopaal geel mozaïek type 1 of 2 Zwartopaal geel ivoor intensief Bruinopaal geel ivoor intensief Zwartopaal geel ivoor mozaïek type 1 of 2 Bruinopaal geel ivoor mozaïek type 1 of 2 Zwartopaal rood intensief Bruinopaal rood intensief Zwartopaal rood schimmel Bruinopaal rood schimmel Zwartopaal rood mozaïek type 1 of 2 Bruinopaal rood mozaïek type 1 of 2 Zwartopaal rood ivoor intensief Bruinopaal rood ivoor intensief Zwartopaal rood ivoor schimmel Bruinopaal rood ivoor schimmel Zwartopaal rood ivoor mozaïek type 1 of 2 Bruinopaal rood ivoor mozaïek type1 of 2 Zwartopaal wit dominant Zwartopaal wit recessief Bruinopaal wit dominant Bruinopaal wit recessief

7 Keurmeestersvereniging Kleur- en postuurkanaries 8.7 Agaatopaal geel intensief Agaatopaal rood intensief Agaatopaal geel schimmel Agaatopaal rood schimmel Agaatopaal geel mozaïek type 1 of 2 Agaatopaal rood mozaïek type 1 of 2 Agaatopaal geel ivoor intensief Agaatopaal rood ivoor intensief Agaatopaal geel ivoor schimmel Agaatopaal rood ivoor schimmel Agaatopaal met geel ivoor mozaïek type 1of 2 Agaatopaal met rood ivoor mozaïek type1of 2 Agaatopaal wit dominant Agaatopaal wit recessief Kweekcombinaties met de opaalfactor man x pop: uitkomsten: niet opaal x niet opaal 100% niet opaal niet opaal x opaal 100% opaal verervend niet opaal x opaal vererv. 50% niet opaal, 50% opaal verervend opaal vererv. x opaal vererv. 25% niet opaal, 50% opaal verervend. 25% opaal opaal vererv. x opaal 50% opaal verervend, 50% opaal opaal x opaal 100% opaal De opaalfactor is steeds gekoppeld aan een basis pigmentkleur. De kweekcombinaties van deze basis pigmentkleuren met daarbij de bijkleur en de verschijningsvorm bepalen de mogelijke kweekcombinaties. Daarbij moet worden gelet op de erkende kleurslagen. Combinaties van isabel met opaal, pastel met opaal zijn geen erkende kleurcombianties.

8 Keurmeestersvereniging Kleur- en postuurkanaries 8.8 PHAEO en INO Tijdens het broedseizoen van 1963 verscheen bij de Belgische kweker Jean Pierre Ceuppens in een nestje bruin met rood intensief, een jong met nagenoeg geen pigment maar met heldere rode ogen. De ouders waren in familieverband gekweekt vanuit het streven van de kweker een goede stam bruin met rood op te bouwen. De mutant werd naar een tentoonstelling gezonden onder de naam zalm met rode ogen. Daarna slaagde hij erin uit een stel isabel met geel intensief, opnieuw vogels te kweken maar dan gele met rode ogen. In 1969 ontstonden bij hem witte met rode ogen. De ontwikkeling van de mutant is op een bredere schaal aangepakt door onder andere kwekers als Druart in België, Ascherie in Frankrijk en Veerkamp en Brokmeier in Nederland. Gelet op het verschijnsel dat de mutanten rode ogen hadden, werd in het begin gesproken over INO. Naarmate men meer inzicht kreeg in de juiste werking van de mutant, vond men een betere naam. De melaninevogels kregen de naam PHAEO terwijl aan de lipochroomvogels de naam INO werd toegewezen. De werking van de verantwoordelijke erfelijke eigenschap, de inofactor, richt zich in hoofdzaak op een totale beletting van het eumelanine en dan zowel het zwarteumelanine als het bruineumelanine. Wat in de vogel overblijft is de aanwezige phaeomelanine. Deze phaeomelanine is aanwezig langs de randen van de slagpennen en in de contourveren. Hierdoor ontstaat in de rug een marmeringspatroon, mede omdat de rugbestreping is verdwenen. Door het niet tot ontwikkeling komen van de eumelanine, zal ook de oogkleur wijzigen van zwart naar robijnrood. Genetische gegevens Naam: inofactor Symbool: wildvorm: eb+, mutant: eb. De afkorting is afgeleid van eumelanine beletter Vererving: onafhankelijk Gedrag: recessief Formule: ino+ = niet phaeo ino = phaeo ino+ = phaeo verervend ino+ ino ino Omschrijving kleurslag De omschrijving van de kleurslag vindt u terug in de standaardeisen rubriek 4.6 Door het niet tot ontwikkeling komen van de eumelanine is de inofactor het duidelijkst werkzaam in de pigmentgroepen waarin nog maximaal bruinphaeomelanine aanwezig is. Dit zijn vogels uit de zwartserie en de bruinserie. Daar de phaeo s uit deze beide series uiterlijk zeer moeizaam van elkaar zijn te onderscheiden, wordt geen onderscheid meer gemaakt in deze twee basiskleuren. Ze worden onder één noemer gebracht als phaeo. In deze vogels is geen bestreping meer aanwezig. Een maximaal aanwezig bezit aan bruinphaeomelanine veroorzaakt een marmeringspatroon in de rug. Dit patroon begint al vanaf de bovensnavel en gaat over naar de kop die bij deze kleurslag zeker volledig gepigmenteerd moet zijn. Vaak wordt bij phaeomannen een kopkleur waargenomen waarin duidelijk te veel pigment ontbreekt. In de slagpennen zal een duidelijke omzoming aanwezig zijn langs de randen. Door het ontbreken van eumelanine zijn de hoorndelen licht van kleur en hebben de ogen een robijnrode kleur. In de agaatserie en isabelserie zal het kenmerkende marmeringspatroon onvoldoende tot uiting komen omdat in deze series het bruinpheomelanine al is gereduceerd. Het totaalbeeld van de phaeokanarie wordt mede bepaald door de verschijningsvorm en de bijkleur. Bij de intensieve vogels is het bruinphaeomelanine niet in dezelfde mate aanwezig als bij de schimmelvogels. De bijkleur wordt bepaald door de donskleur in combinatie met de carotinoïdekleur.

9 Keurmeestersvereniging Kleur- en postuurkanaries 8.9 Opvallend is nu dat toch eumelanine in het dons aanwezig is. Hierdoor krijgt de bijkleur van de phaeo een geheel eigen kleuruiting. Voorkomende kleurslagen Phaeo geel intensief Phaeo rood intensief Phaeo geel schimmel Phaeo rood schimmel Phaeo geel mozaïek type 1 of 2 Phaeo rood mozaïek type 1 of 2 Phaeo geel ivoor intensief Phaeo rood ivoor intensief Phaeo geel ivoor schimmel Phaeo rood ivoor schimmel Phaeo geel ivoormozaïek type 1 of 2 Phaeo rood ivoor mozaïek type 1 of 2 Phaeo wit dominant Phaeo wit recessief Kweekcombinaties met de inofactor niet phaeo x niet phaeo niet phaeo x phaeo niet phaeo x phaeo vererv. phaeo vererv. x phaeo vererv phaeo vererv. x phaeo phaeo x phaeo uitkomsten: 100% niet phaeo 100% phaeo verervend 50% niet phaeo, 50% phaeo verervend 25% niet phaeo, 50% phaeo verervend, 25% phaeo 50% phaeo verervend, 50% phaeo 100% phaeo De phaeo verervende vogels laten die uiterlijk niet zien en zijn niet te onderscheiden van niet-phaeo s. Alleen door verdere kweek is vast te stellen of een vogel phaeo verervend is. INO Hoewel de inofactor verantwoordelijk is voor het verdringen van de eumelanine, heeft de factor ook invloed op de lipochroomvogels. Deze hebben toch een hoeveelheid eumelanine in het pigment van het oog zitten. Door het ontbreken van dit pigment zullen de lipochroomvogels, afhankelijk van de pigmentgroep waartoe ze behoren, een robijnrode tot zeer licht rode oogkleur hebben. De naamgeving van de lipochroomvogels in combinatie met de inofactor wordt bepaald door de carotinoïdekleur. Lutino is de geelserie, rubino is de roodserie en albino is de witserie. Voorkomende kleurslagen Lutino intensief Rubino intensief Lutino schimmel Rubino schimmel Lutino mozaïek type 1 of 2 Rubino mozaïek type 1 of 2 Lutino ivoor intensief Rubino ivoor intensief Lutino ivoor schimmel Rubino ivoor schimmel Lutino ivoor mozaïek type 1 of 2 Rubino ivoor mozaïek type 1 of 2 Albino dominant Albino recessief

10 Keurmeestersvereniging Kleur- en postuurkanaries 8.10 SATINET Tijdens een keuring in 1968 te Schiedam in Nederland, ontdekte keurmeester A. Blondeel uit Hoogvliet enkele gepigmenteerde kanaries met zuivere rode ogen. De kleur van de vogels leek op isabel met rood, maar de oogkleur was opvallend omdat het totaalbeeld niet overeenkwam met de toen bekende roodogen uit de phaeoserie of inoserie. Men stond aanvankelijk voor een probleem omdat men geen raad wist met het indelen in een kleurgroep. Vanuit de visuele waarneming van deze nieuwe kleurslag werd hieraan de naam 3e reductiefactor gegeven naast de twee die er al waren, namelijk de opbleekfactor en de pastelfactor. Het is dhr. G. Brokmeier uit Den Haag geweest die aan deze nieuwe mutatie de naam SATINET gaf. Deze naam komt uit de sierduivensport. Een oud sierduivenras is de Satinet. Het hoofdkenmerk van deze duif is de gepigmenteerde omzoming van de veren. De naam blijkt dus, hoewel nu volledig ingeburgerd, toch niet zo gelukkig gekozen omdat de toppen van de veren van een satinet zo goed als pigmentloos zijn. De werking van de verantwoordelijke erfelijke eigenschap, de satinetfactor, is meervoudig. In de eerste plaats ontstaat een volledige beletting van de ontwikkeling van het phaeomelanine. Daarnaast wordt ook de ontwikkeling van het zwarteumelanine sterk verminderd. Wat wel in de bevedering tot ontwikkeling komt is het bruineumelanine. Door deze meervoudige werking op het melanine is het effect op de zwarten agaatserie zodanig dat in vogels als zwart met satinet en agaat met satinet nauwelijks nog zichtbaar melanine in de bevedering aanwezig of zichtbaar zal zijn. Beide pigmentsoorten zijn sterk verminderd of totaal belet in hun ontwikkeling. Het effect van de satinetfactor is het meest effectief in de kleurgroep waarin de vogels in het bezit zijn van zoveel mogelijk bruineumelanine. Dit zijn de bruinserie en isabelserie. De eerste satinetten verschenen in de isabelserie. Daarna werd de factor ook in de bruinserie gebracht met als resultaat dat de vogels uit beide series onderling erg moeilijk te onderscheiden waren. Veelal dacht alleen de kweker zelf nog wel te weten in welke serie zijn vogels thuis horen. Vaak ook niet omdat de satinetten een naamgeving hebben waarin geen verwijzing voorkomt naar de genotypische pigmentserie Genetische gegevens: Naam: satinetfactor Symbool: wildvorm: pb+, mutant: pb. De afkorting is afgeleid van phaeomelanine beletter Vererving: geslachtsgebonden Gedrag: recessief Formule: z rb+ pb+ = niet satinet z rb+ pb = satinet z rb+pb+ = satinet verervend z rb+ pb+ z rb+ pb z rb+ pb of: z rb pb+ = niet satinet z rb pb = satinet z rb pb+ = satinet ververvend z rb pb+ z rb pb z rb pb Omschrijving kleurslag De omschrijving van de kleurslag vindt u terug in de standaardeisen rubriek 4.5 Satinetten komen voor in de pigmentgroepen bruin en isabel. Ze hebben door het ontbreken van phaeomelanine alleen een scherp afgebakende rugtekening. Deze bestreping is smal en kort met een lichtbruine kleur. Deze kleur wordt ook aangetroffen in de vleugel- en staartpennen. Het pigmentbezit in de bevedering moet nagenoeg aan de bovensnavel beginnen en doorlopen tot in de flanken. Voor de borst moet dit pigment verweven zijn met de aanwezige bijkleur. De satinetten hebben duidelijk helder rode ogen.

11 Keurmeestersvereniging Kleur- en postuurkanaries 8.11 Voorkomende kleurslagen Satinet geel intensief Satinet rood intensief Satinet geel schimmel Satinet rood schimmel Satinet geel mozaïek type 1 of 2 Satinet rood mozaïek type 1 of 2 Satinet geel ivoor intensief Satinet rood ivoor intensief Satinet geel ivoor schimmel Satinet rood ivoor schimmel Satinet geel ivoor mozaïek type 1 of 2 Satinet rood ivoor mozaïek type 1 of 2 Satinet wit dominant Satinet wit recessief Kweekcombinaties met de satinetfactor man x pop : uitkomsten: niet satinet x niet satinet 50% niet satinet manen, 50% niet satinet poppen niet satinet x satinet 50% satinet vererv. mannen, 50% niet satinet poppen satinet x niet satinet 50% satinet vererv. mannen, 50% satinet poppen satinet x satinet 50% satinet mannen, 50% satinet poppen satinet vererv. x niet satinet 25% niet satinet mannen, 25% satinet vererv. mannen 25% niet satinet poppen, 25% satinet poppen satinet vererv. x satinet 25% satinet vererv. mannen, 25% satinet mannen 25% niet satinet poppen, 25% satinet poppen De satinet verervende mannen laten in hun uiterlijk geen satinet zien en zijn dus moeilijk te onderscheiden van de niet satinet mannen. Daar satinet geslachtsgebonden vererft, zijn de poppen of satinet of niet satinet. Poppen zijn nooit satinet verervend!

12 Keurmeestersvereniging Kleur- en postuurkanaries 8.12 TOPAAS De eerste mutanten zullen zo rond 1980 voor het eerst gekweekt zijn. Het is bijna niet meer te achterhalen bij wie deze mutant het eerst is opgetreden. De algemene stelling is dat de mutant uit Frankrijk komt. In de beginperiode is het vooral dhr. Ascheri uit Parijs geweest die voor de verdere ontwikkeling van de mutant baanbrekend werk heeft verricht. Het werk van Ascheri om de mutant in alle basiskleuren te kweken werd overgenomen door Michel Houzé uit St. Amand des Eux. In het beginperiode werd de mutant nog maar door weinig kanarieliefhebbers gekweekt. In Nederland is de eerste kweker dhr. J. van Mol uit Eersel, terwijl dhr. Walter Vermeulen in België deze kweek heeft opgepakt. In het begin van de ontwikkeling van deze mutant werd gesproken van melanine central. Deze naam was afgeleid van het verschijnsel dat werd waargenomen in de slagpennen. Eind 1983 werd de mutant in Frankrijk Topaze genoemd. Een naam die ook aan een mineraal gegeven is en waarvan de grondkleur doet denken aan die van zwart-bruineumelanine. De topaas is naar alle waarschijnlijkheid een mutant die al net zo lang bestaat als de mutant phaeo. Kwekers van phaeo s in de zwartserie zullen ongetwijfeld ook wel eens hebben meegemaakt dat er jongen geboren werden met een omgekeerde, foutieve, melanineligging in de slagpennen. Dit verschijnsel is vaak aanleiding geweest om door te gaan met deze vogels. In 1988 kweekte dhr. J.van Helden uit Posterholt in Nederland op deze manier uit zijn eigen phaeovogels een topaas en in de daarop volgende jaren konden deze mutanten op tentoonstellingen worden besproken. Het verschijnsel topaas is het eerst waargenomen bij het kweken van phaeo s. Dit was het geval bij zowel dhr. Houzé in Frankrijk als bij dhr. van Helden in Nederland. Dit heeft tot gevolg gehad dat in de beginperiode vooral verder werd gekweekt in de phaeoserie. De conclusie werd gemaakt dat topaas een multiple allelomorfe zou zijn van de inofactor. De eerste paringen van topaas x phaeo leverden jonge vogels op die de kenmerken van beiden droegen en als intermediaire verder gingen. Naar mate men verder ging met een gerichte kweek en meerder kwekers op vaak verschillende wijzen topazen gingen kweken bleek de stelling niet meer juist te zijn. Ook dhr. Houzé zelf, ondersteund door dhr. Pascal Wronski, beiden uit Frankrijk, gaven later aan dat de topaas en de phaeo twee verschillende verschijningsvormen zijn. Mogelijk liggen de erfelijke eigenschappen voor deze twee verschijningsvormen gekoppeld op een autosomaal chromosoom. De werking van de verantwoordelijke erfelijke eigenschap, de topaasfactor, is meervoudig. Het zwarteumelanine wordt gereduceerd tot een zwart-grijze pigmentuiting. Ook het bruineumelanine is sterk in kleur verminderd. Het bruinphaeomelanine is niet geheel gereduceerd maar in de randen van de pennen sterk opgebleekt. De schacht van de pennen is zelf kleurloos maar het pigment is tegen de schacht geconcentreerd. Door de vermindering van het zwartpigment bezitten topazen lichte hoorndelen, de poten zijn vleeskleurig maar de ogen zijn donker, niet roodachtig.

13 Keurmeestersvereniging Kleur- en postuurkanaries 8.13 Genetische gegevens Naam: topaasfactor Symbool: wildvorm: rrm+, mutant: rrm. Deze afkorting is afgeleid van de het verschijnsel dat de melanine meer dan normaal is gereduceerd. Dus een reductie van reductie melanine. Vererving: onafhankelijk Gedrag: recessief Formule: rrm+ = niet topaas rrm = topaas rrm+ = topaas verervend rrm+ rrm rrm Omschrijving kleurslag De omschrijving van de kleurslag vindt u terug in de standaardeisen rubriek 4.7 Voorkomende kleurslagen Zwarttopaas geel intensief Agaattopaas geel intensief Zwarttopaas geel schimmel Agaattopaas geel schimmel Zwarttopaas geel mozaïek type 1 of 2 Agaattopaas geel mozaïek type 1 of 2 Zwarttopaas geel ivoor intensief Agaattopaas geel ivoor intensief Zwarttopaas geel ivoor schimmel Agaattopaas geel ivoor schimmel Zwarttopaas geel ivoor mozaïek type1/2 Agaattopaas geel ivoor mozaïek type 1/2 Zwarttopaas rood intensief Agaattopaas rood intensief Zwarttopaas rood schimmel Agaattopaas rood schimmel Zwarttopaas rood mozaïek type 1 en 2 Agaattopaas rood mozaïek type 1 en 2 Zwarttopaas rood ivoor intensief Agaattopaas rood ivoor intensief Zwarttopaas rood ivoor schimmel Agaattopaas rood ivoor schimmel Zwarttopaas rood ivoor mozaïek type 1/2 Agaattopaas rood ivoor mozaïek type 1/2 Zwarttopaas wit dominant Zwarttopaas wit recessief Agaattopaas wit dominant Agaattopaas wit recessief Kweekcombinaties met de topaasfactor man x pop : uitkomsten: niet topaas x niet topaas 100% niet topaas niet topaas x topaas 100% topaas verervend niet topaaas x topaas vererv. 50% niet topaas, 50% topaas verervend topaas vererv. x topaas vererv. 25% niet topaas, 50% topaas verervend, 25% topaas topaas vererv. x topaas 50% topaas verervend, 50% topaas topaas x topaas 100% topaas

14 Keurmeestersvereniging Kleur- en postuurkanaries 8.14 EUMO In 1981 verschijnen de eerste twee mutanten in de broedkooien van dhr. H. van Haaff uit Radewijk in Nederland. Ze lagen in het derde nest van een agaat met geel intensief man x isabel met geel schimmel pop. De man was in 1980 geboren uit dezelfde pop, dus zoon x moeder. Deze mutanten leken op het eerste gezicht op isabellen. Toen ze in de veren kwamen bleek toch dat het wat anders was. Er ontwikkelde zich donker pigment maar toch duidelijk geen normaal agaat. De ogen waren duidelijk waarneembaar rood. Na de rui en verdere ontwikkeling van de jonge vogels bleek dat er zowel een man als een pop was waar iets bijzonders mee aan de hand was. Daar tijdens een bijeenkomst van keurmeesters geen duidelijke oplossing van dit verschijnsel werd gevonden, werd geadviseerd maar verder te gaan met deze mutanten. Dat viel tegen. De jonge pop was nauwelijks broedrijp te krijgen terwijl ook de jonge man slecht vruchtbaar was. Het ouderkoppel gaf wel weer een mutant. Omdat de eerste mutanten uit hetzelfde nest een man en pop waren, kon worden aangenomen dat de mutant een onafhankelijke verervingsvorm had. Dit hield in dat de overige jongen, geboren uit de eerste paring dus split konden zijn. Het is in het begin een moeilijke weg geweest om tot en redelijk aantal mutanten te komen. Diverse paringen moesten worden uitgeprobeerd, vooral met split-vogels. Mede dank zij de belangstelling en medewerking van een aantal collega keurmeesters kon een voldoende aantal exemplaren worden gekweekt. De mutant kreeg de voorlopige naam van haar ontdekker namelijk de van Haaff mutant. De mutant werd in eerste instantie vooral gekweekt in vogels uit de zwart- en agaatserie. Daar het niet gebruikelijk is aan een mutant de naam van de ontdekker te geven, werd gezocht naar een naamgeving die past binnen de werking van de mutant. Keurmeester G.W.Janssen uit Belfeld, zelf intensief werkend aan de ontwikkeling van de mutant in de verschillende pigmentgroepen, gaf de mutant de naam EUMO. In het begin van de ontwikkeling van een mutant worden vaak allerlei theoretische beschouwingen losgelaten op de uiterlijke kenmerken. Door gebrek aan eigen praktijkervaring en het vaak nog geringe aantal vogels worden uitspraken gedaan die later door anderen moeten worden weerlegd. Men is lange tijd van mening geweest dat de mutant in de bruin- en isabelserie geen haalbare kaart zou zijn. De praktijk wijst anders uit en zo worden vanaf 1995 eumokanaries gebracht in alle vier pigmentgroepen. De werking van de verantwoordelijke erfelijke eigenschap, de eumofactor, is meervoudig. In hoofdzaak ontstaat er een zeer sterke reductie van het bruinphaeomelanine. In de tweede plaats wordt het eumelanine ook licht gereduceerd. Door deze reductie van het eumelanine worden de hoorndelen licht van kleur terwijl het pigment in de ogen zal variëren van donkerrood tot lichtrood, afhankelijk van de kwaliteit en vooral kwantiteit van de eumelanine in de vogel. Genetische gegevens Naam: eumofactor Symbool: wildvorm: rm+, mutant: rm. De afkorting is afgeleid van reductie melanine Vererving: onafhankelijk Gedrag: recessief Formule: rm+ = niet eumo rm = eumo rm+ = eumo verervend rm+ rm rm+ Omschrijving kleurslag De omschrijving van de kleurslag vindt u terug in de standaardeisen rubriek 4.8 Eumo in de isabelserie is op dit moment niet erkend.

15 Keurmeestersvereniging Kleur- en postuurkanaries 8.15 Voorkomende kleurslagen Zwarteumo geel intensief Agaateumo geel intensief Zwarteumo geel schimmel Agaateumo geel schimmel Zwarteumo geel mozaïek type 1 of 2 Agaateumo geel mozaïek type 1 of 2 Zwarteumo geel ivoor intensief Agaateumo geel ivoor intensief Zwarteumo geel ivoor schimmel Agaateumo geel ivoor schimmel Zwarteumo geel ivoor mozaïek type 1 of 2 Agaateumo geel ivoor mozaïek type1 of 2 Zwarteumo rood intensief Agaateumo rood intensief Zwarteumo rood schimmel Agaateumo rood schimmel Zwarteumo rood mozaïek type 1 of 2 Agaateumo rood mozaïek type 1 of 2 Zwarteumo rood ivoor intensief Agaateumo rood ivoor intensief Zwarteumo rood ivoor schimmel Agaateumo rood ivoor schimmel Zwarteumo rood ivoor mozaïek type 1 of 2 Agaateumo rood ivoor mozaïek type1of 2 Zwarteumo wit dominant Zwarteumo wit recessief Agaateumo wit dominant Agaateumo wit recesief Bruineumo geel intensief Bruineumo intensief Bruineumo geel schimmel Bruineumo schimmel Bruineumo geel mozaïek type 1 of 2 Bruineumo mozaïek type 1 of 2 Bruineumo geel ivoor intensief Bruineumo ivoor intensief Bruineumo geel ivoor schimmel Bruineumo ivoor schimmel Bruineumo geel ivoor mozaïek type 1 of 2 Bruineumo ivoor mozaïek type1of 2 Bruineumo wit dominant Bruineumo wit recessief Kweekcombinaties met de eumofactor man x pop niet eumo x niet eumo niet eumo x eumo niet eumo x eumo vererv. eumo vererv. x eumo vererv. eumo vererv. x eumo eumo x eumo uitkomsten: 100% niet eumo 100% eumo verervend 50% niet eumo, 50% eumo verervend 25% niet eumo, 50% eumo verervend, 25% eumo 50% eumo verervend, 50% eumo 100% eumo

16 Keurmeestersvereniging Kleur- en postuurkanaries 8.16 ONYX De eerste jonge vogel van deze mutant bij de kleurkanarie, werd ( volgens overlevering, maar de werkelijke historie is anders ) in 1986 geboren in Valencia in Spanje. De kwekers zijn de gebroeders Louis en Fernando Bellver Llorens. Het jong komt uit de paring zwart met geel intensief x zwart met wit. Het bleek een mankanarie te zijn. In 1987 bracht hetzelfde ouderpaar behalve een mankanarie ook een popkanarie in deze mutatie groot. In 1993 waren een 18-tal vogels ingezonden op de 41e COM Wereldtentoonstelling te Breda in Nederland. Vele kanarieliefhebbers konden kennis maken met deze nieuwe mutant. Samen met dhr. R. van Dorpe, lid van de Technische Commissie Kleurkanaries van de AOB in België heb ik gesprekken gevoerd met dhr. Llouis Bellver en zijn alle aanwezige vogels uitvoerig besproken en door Van Dorpe gefotografeerd. Hoewel het op dat moment nog niet duidelijk is welke mutatie nu in het geding is, waren er toch al vogels uit de basiskleuren, maar ook vogels uit de pastel en opaalgroep aanwezig. De kwekers hebben mede gelet op de uiterlijke kenmerken aan deze mutatie de naam ONYX gegeven. Onyx is een soort kwarts, welke gevormd kan worden tot siersteen met donkere en lichtgrijze strepen. Vooral dit kenmerk wordt teruggevonden in de onyx. De werking van de verantwoordelijke erfelijke eigenschap is een beletting van de phaeomelanine waarbij tevens de ontwikkeling van de eumelanine zodanig wordt dat deze in de bevedering wat matter wordt. In de rug, tussen de bestreping, wordt de grondkleur aanzienlijk donkerdere van tint dan bij de nietonyx kleurtinten. Het totaalbeeld van de melanine is donker maar wel wat matter. Genetische gegevens Naam: (onyxfactor ) Symbool: wildvorm: ve+, mutant: ve. De afkorting is afgeleid van versterking eumelanine Vererving: onafhankelijk Gedrag: recessief Formule: ve+ = niet onyx ve = onyx ve+ onyx verervend ve+ ve ve Omschrijving kleurslag De omschrijving van de kleurslag vindt u terug in de standaardeisen rubriek 4.9 Onyx in de isabelserie is nog niet erkend. Voorkomende kleurslagen: Zwartonyx geel intensief Agaatonyx geel intensief Zwartonyx geel schimmel Agaatonyx geel schimmel Zwartonyx geel mozaïek type 1 of 2 Agaatonyx geel mozaïek type 1 of 2 Zwartonyx geel ivoor intensief Agaatonyx geel ivoor intensief Zwartonyx geel ivoor schimmel Agaatonyx geel ivoor schimmel Zwartonyx geel ivoor mozaïek type 1 of 2 Agaatonyx geel ivoor mozaïek type1 of 2

17 Keurmeestersvereniging Kleur- en postuurkanaries 8.17 Zwartonyx rood intensief Agaatonyx rood intensief Zwartonyx rood schimmel Agaatonyx rood schimmel Zwartonyx rood mozaïek type 1 of 2 Agaatonyx rood mozaïek type 1 of 2 Zwartonyx rood ivoor intensief Agaatonyx rood ivoor intensief Zwartonyx rood ivoor schimmel Agaatonyx rood ivoor schimmel Zwartonyx rood ivoor mozaïek type 1 of 2 Agaatonyx rood ivoor mozaïek type1of 2 Zwartonyx wit dominant Zwartonyx wit recessief Agaatonyx wit dominant Agaatonyx wit recessief Bruinonyx geel intensief Bruinonyx intensief Bruinonyx geel schimmel Bruinonyx schimmel Bruinonyx geel mozaïek type 1 of 2 Bruinonyx mozaïek type 1 of 2 Bruinonyx geel ivoor intensief Bruinonyx ivoor intensief Bruinonyx geel ivoor schimmel Bruinonyx ivoor schimmel Bruinonyx geel ivoor mozaïek type 1 of 2 Bruinonyx ivoor mozaïek type1of 2 Bruinonyx wit dominant Bruinonyx wit recessief Kweekcombinaties met de onyxfactor man x pop niet onyx x niet onyx niet onyx x onyx niet onyx x onyx vererv. onyx vererv. x onyx vererv. onyx vererv. x onyx onyx x onyx uitkomsten: 100% niet onyx 100% onyx verervend 50% niet onyx, 50% onyx verervend 25% niet onyx, 50% onyx verervend, 25% onyx 50% onyx verervend, 50% onyx 100% onyx