voor de commissaris van de Koning in Fryslân

Transcriptie

1 Profielschets voor de commissaris van de Koning in Fryslân provinciale grond en water

2 Wij zijn de mooiste provincie van Nederland. Met een open landschap en bijzonder waterrijk. Prachtige mooie meren, elf steden, meer dan 400 schitterende dorpen, mooie weidse vergezichten en natuurlijk het werelderfgoed de Wadden en vier nationale parken in haar midden. Fryslân is het land van melk en water. Waar de Friese vrijheid en eigen taal de eigenheid bepaalt. Het kan niet treffender omschreven worden dan in het Fries volkslied; Fryslân is: Wy binne de moaiste provinsje fan Nederlân. Mei in iepen lânskip en rûnom wetter. Prachtich moaie marren, alve stêden, mear as 400 skitterjende doarpen, moaie wide fiersichten en fansels it wrâlderfgoed It Waad en fjouwer nasjonale parken. Fryslân is it lân fan molke en wetter. Dêr t de fryske frijheid en eigen taal de eigenheid bepaalt. It kin net tapasliker omskreaun wurde as yn it Frysk folksliet; Fryslân is: It bêste lân fan d ierde

3 Als we land en water optellen, is menleving te verduurzamen. Telle wy lân en wetter op, dan te meitsjen. Wy wurkje oan it Fryslân de grootste provincie van De komende jaren wordt het is Fryslân de grutste provinsje fernijen fan it ikoan de Ofslút- Nederland. Een landbouwpro- icoon de Afsluitdijk vernieuwd, fan Nederlân. In lânboupro- dyk, sadat dy ek de kommende vincie waar de schaalvergroting zodat het ook de komende vinsje dêr t de skaalfergrutting desinnia in sterke dyk bliuwt hard groeit. Met de Dairycampus decennia een sterke dijk blijft, rap tanimt. Mei de Dairycam- dêr t duorsumens alle romte hebben we een internatio- waar duurzaamheid volop de pus ha wy in ynternasjonaal kriget. Wy rinne foaroan mei naal ontwikkelingsinstituut op ruimte krijgt. We lopen voorop ûntwikkelingsynstitút op it it stal jaan oan de sirkulêre het terrein van zuivel. Fryslân met het vormgeven van de mêd fan suvel. Fryslân hat mei ekonomy. Grûnstoffen bliuwe heeft met Wetsus het Europese circulaire economie. Waarbij Wetsus it Europeeske sintrum dêrby tanksij recycling behol- centrum voor watertechnologie. grondstoffen dankzij recycling foar wettertechnology. Dêr t den. Waar The Triple Helix synergie behouden blijven. The Triple Helix synergy skept creëert voor innovatie, educa- foar ynnovaasje, edukaasje en Fryslân hat syn eigen taal: it tie en entrepreneurship op het Fryslân heeft haar eigen taal: het entrepreneurship op it mêd Frysk. It is de twadde Rykstaal terrein van water. Fries. Het is de tweede Rijkstaal fan wetter. fan Nederlân en wurdt oer van Nederland en wordt volop alle boegen aktyf brûkt yn de Fryslân gaat voor duurzaam- actief gebruikt in de provincie. Fryslân giet foar duorsumens. provinsje. It jout eigenheid heid. Het grootste zonnepark Het geeft eigenheid en versterkt It grutste sinnepark fan Neder- en sterket de identiteit fan van Nederland ligt in Fryslân de identiteit van de Fries. Ruim lân leit yn Fryslân (It Amelân). de Fries. Goed de helte fan (Ameland). We ontwikkelen de helft van de inwoners heeft Wy ûntwikkelje alderhanne de ynwenners hat it Frysk as allerlei vormen van nieuwe Fries als moedertaal. De uitda- foarmen fan nije techniken om memmetaal. De útdaging dy t technieken om duurzame ging die voorligt, is om de Friese duorsume enerzjy ta har rjocht foar ús leit, is om de Fryske energie tot haar recht te laten taal te behouden en verder te komme te litten en om sa de taal te behâlden en fierder komen en zo de Friese sa- versterken. Fryske mienskip duorsumer fuort te sterkjen. 3

4 Die Friese eigenheid uit zich veel toeristen. De uitdaging De Fryske eigenheid komt ek toeristen. De útdaging foar ook in de mienskipszin : voor Fryslân is om het aantal ta utering yn de mienskipssin: Fryslân is om de hoemannichte zorg voor elkaar en samen- buitenlandse toeristen toe te la- soarch foar elkoar en meielkoar bûtenlânske toeristen tanimme werken. Fryslân kent een rijk ten nemen. Met Leeuwarden als oparbeidzje. Fryslân hat in ryk te litten. Mei Ljouwert as verenigingsleven. Echter door Culturele Hoofdstad van Europa ferieningslibben. Lykwols, troch Kulturele Haadstêd fan Europa bevolkingskrimp staat deze in 2018 verwachten we hier een krimp fan e befolking stiet yn 2018, ferwachtsje wy dêr mienskipszin onder druk. Dat impuls aan te kunnen geven. de mienskipssin ûnder druk. in ympuls oan jaan te kinnen. geldt ook voor allerlei voorzie- Het kennisklimaat in Fryslân Dat jildt ek foar ûnderskate It kennisklimaat yn Fryslân ningen. Fryslân heeft te maken ontwikkelt zich. Na eeuwen van foarsjenningen. Fryslân hat mei ûntwikkelet him. Nei iuwen fan met demografische ontwik- afwezigheid keert het acade- demografyske ûntjouwingen te ôfwêzigens komt it akademysk kelingen. Er komen meer misch onderwijs terug in Fryslân. krijen. Der komt mear âlderein, ûnderwiis werom yn Fryslân. ouderen, minder jongeren en Daarnaast wordt het grote be- minder jongerein en dêrneist Dêrnjonken wurdt it grutte daarnaast krimpt de bevolking. lang van digitale verbindingen krimpt de befolking. Soks hat belang fan digitale ferbiningen Dit heeft grote effecten op de erkend door de grootschalige grutte effekten op de leefbe- ûnderkend troch it grutskalige leefbaarheid. De uitdaging is uitrol van Breedband internet. rens. De útdaging sit him deryn útrôljen fan Breedbân ynternet. hoe de provincie in dit alles hoe t de provinsje yn dyen in een goede rol kan spelen. Al deze ontwikkelingen doen goede rol spylje kin. Al dy ûntjouwingen dogge de de inwoners van Fryslân ynwenners fan Fryslân miens- Fryslân heeft een sterke uitstra- samen, dat zijn in totaal bijna Fryslân hat in sterke útstrieling kiplik, dat binne mei-inoar ling en aantrekkingskracht op inwoners. Deze in- en lûkt in soad toeristen oan. krapoan ynwenners. toeristen. De watersport bran- woners wonen in 24 gemeen- De wettersporttûke is yn Dy ynwenners wenje yn 24 che is breed vertegenwoordigd ten, waarvan Leeuwarden de Fryslân breed fertsjintwurdige, gemeenten, dêr t Ljouwert in Fryslân, maar ook de andere hoofdstad is. Samen zorgen mar ek oare sektoaren de haadstêd fan is. Mei-inoar sectoren ontvangen jaarlijks ze ervoor dat Fryslân ûntfange alle jierren in bulte soargje se derfoar dat Fryslân It bêste lân fan d ierde bliuwt! 4

5 Waarom een nieuwe commissaris? Per 13 september 2016 is de commissaris van de Koning John Jorritsma burgemeester van Eindhoven geworden. Fryslân zoekt daarom een nieuwe commissaris. De zoektocht is een tocht die de Staten van Fryslân niet alleen hebben gedaan. Zij hebben gesproken met diverse instellingen uit het maatschappelijk middenveld. In totaal hebben 552 burgers hun mening gegeven over de nieuwe commissaris. Vervolgens hebben de fractievoorzitters van de Staten samen met een vertegenwoordiger uit het college van Gedeputeerde Staten de profielschets opgesteld. Deze profielschets geeft een beeld van wat voor commissaris Fryslân zoekt. De profielschets kent de volgende opbouw Wêrom in nije kommissaris? Per 13 septimber is de kommissaris fan de Kening John Jorritsma boargemaster fan Eindhoven wurden. Fryslân siket dêrom om in nije kommissaris. De syktocht is in tocht dy t de Steaten fan Fryslân net allinne dien ha. Hja hawwe praat mei ûnderskate ynstellingen út it maatskiplik middenfjild. Mei-inoar hawwe 552 boargers harren betinken jûn oer de nije kommissaris. Dêrnei hawwe de fraksjefoarsitters fan de Steaten, tegearre mei in fertsjintwurdiger út it kolleezje fan Deputearre Steaten, de profylskets opsteld. Dy profylskets jout in byld fan hokfoar kommissaris oft Fryslân om siket. De profylskets hat de neikommende opbou Karakterisering van Fryslân De Friese burgemeesters Karakterisearring fan Fryslân De Fryske boargemasters De opgaven voor de Friese vlag, wapen van De opjeften foar de Fryske flagge, wapen fân komende jaren Fryslân en volkslied kommende jierren Fryslân en folksliet De profielschets Wat willen de Friezen De profylskets Wat wolle de Friezen De Friese politiek Ontdek Fryslân De Fryske polityk Untdek Fryslân De organisatie De organisaasje Waar in deze profielschets hij staat kan uiteraard ook zij worden gelezen. Dêr t yn dizze profylskets hy of er stiet, kin fansels ek lêzen wurde sy. 5

6 Karakterisering van Fryslân Karakterisearring fan Fryslân Fryslân kent een rijke histo- republiek een rol spelen. Zo Fryslân hat in rike histoarje. republyk in wichtige rol. Sa rie. Al rond 200 v.c. ontstond bleven de Friese Staten een Al om 200 f. Kr. hinne holden de Fryske Steaten er een Friese cultuur. Deze grote beslissingsbevoegdheid ûntstie der in Fryske kultuer. in grut beslissingsfoech. cultuur is gebaseerd op de houden. Sinds 1814 is Fryslân Dy kultuer is basearre op Fan 1814 ôf is Fryslân in eigen kracht en christelijke een Nederlandse provincie. de eigen krêft en kristlike Nederlânske provinsje. De tiid waarden. De Friese vrijheid De periode daarop groeit de wearden. De Fryske frijheid dêrnei groeit de befolking van de 10e tot het begin van bevolking gestaag, maar niet fan de 10de oant begjin 16de linkendewei, mar sa hurd net de 16e eeuw versterkte dat. De zo hard als in andere provin- iuw fersterke dat. De Friezen as yn oare provinsjes. Dat Friezen werden niet bestuurd, cies. Dat geldt ook voor de waarden net bestjoerd, hja jildt ek foar de wolfeart. De zij bestuurden zichzelf. Fryslân welvaart. De 19e eeuw brengt bestjoerden harsels. Fryslân 19de iuw bringt de Friezen organiseert in deze periode de Friezen de eerste tekenen organisearret yn dat tiidrek de earste tekens fan de haar eigen rechtsspraak en van de zuivelindustrie. Tegen- syn eigen rjochtspraak en suvelyndústry. Tsjintwurdich bestuur. De macht ligt niet bij woordig heeft de provincie bestjoer. De macht leit net by hat de provinsje in hiel soad de stad, maar op het platte- veel te bieden en ontwikkelen de stêd, mar op it plattelân. te bieden en ûntwikkelje land. De Friese vrijheid blijft de provincie en haar inwoners De Fryske frijheid hâldt ek yn provinsje en ynwenners ook tijdens de Nederlandse zich naar hartenlust. de tiid fan de Nederlânske harren folop. 6

7 De historie van Fryslân maakt zoeken ze elkaar op en houden De skiednis fan Fryslân makket hâlde se mienskiplik de waarme dat de Friezen hechten aan ze gezamenlijk de warme band dat de Friezen harren frijheid bân mei it Heitelân (thúslân). hun vrijheid. Ze willen mee met it Heitelân (thuisland). hoedzje en noedzje. Hja wolle Behalven dat it Frysk folop doen en meebeslissen over hun Naast dat het Fries volop wordt meidwaan en meibeslisse oer har sprutsen wurdt, oppenearret it eigen leven en omgeving. Niet gesproken, uit het Fries zich eigen libben en omjouwing. Net Frysk him ek op ferskate oare voor niets komt het coöperatie op diverse andere manieren. om e nocht komt it koöperative wizen. Plaknammebuorden gedachtegoed hier vandaan. Plaatsnaamborden zijn in het gedachtegoed hjirwei. De nije binne yn it Frysk. Der binne De nieuwe commissaris van de Fries. Er zijn Friese twitterda- kommissaris fan de Kening moat Fryske twitterdagen en de Koning moet in staat zijn om gen en de regionale Omrop by steat wêze om it eigene fan regionale Omrop Fryslân is de eigenheid van de Friezen de Fryslân is geheel in het Fries. de Friezen de romte te jaan en folslein yn it Frysk. ruimte te geven, te stimuleren te stypjen en om harren safolle en ze zoveel mogelijk mee te Landbouw mooglik meibeslisse te litten oer Lânbou laten beslissen over hun Frys- In Fryslân is de meeste grond Fryslân. Dy eigen krêft uteret Yn Fryslân is de measte grûn yn lân. Die eigen kracht uit zich in gebruik voor landbouw. De him ek yn taal. It Frysk bestiet gebrûk foar lânbou. De Fryske ook in taal. Het Fries bestaat al Friese landbouwsector is voor al mear as 1500 jier en is mear lânbousektor is foar Fryslân fan 1500 jaar en is meer dan woor- Fryslân van belang. Een sector as wurden. It jout eigenheid belang. In sektor dy t bot yn den, het geeft eigenheid en die sterk in beweging is. De en fersterket de identiteit fan beweging is. De fraach nei su- versterkt de identiteit van de vraag naar zuivel neemt toe en de Fries. It soarget derfoar dat, ver nimt ta en der is gjin molk- Fries. Het zorgt ervoor dat waar er is geen melkquotum meer. In wêr oer de wrâld de Friezen ek kwotum mear. Yn Fryslân hat in de wereld de Friezen ook Fryslân kent de sector een stevi- binne, de taal harren ferbynt. de sektor in stevige útdaging zijn, taal hen verbindt. Zo zijn ge uitdaging om te werken aan Sa binne der Fryske dagen yn om te wurkjen oan natoe- er Friese dagen in bijvoorbeeld natuurinclusieve landbouw. Om bygelyks Kanada en Austraalje. rynklusive lânbou, om sa ek Canada en in Australië. Overal zo ook te komen tot een betere Rûnom yn e wrâld dêr t Friezen ta in bettere biodiversiteit yn in de wereld waar Friezen zijn, biodiversiteit in Fryslân. binne, sykje se elkoar op en Fryslân te kommen. 7

8 Samenwerking Samenwerken in het Noorden Gearwurking Gearwurkjen yn it Noarden In Fryslân werken we samen. De samenwerking strekt zich Yn Fryslân wurkje wy mei-inoar De gearwurking giet fierder Vanuit de overtuiging dat je verder uit dan alleen Fryslân. op. Mei de oertsjûging dat as allinne yn Fryslân. De samen meer bereikt en verder In Noordelijk verband wer- je mei-inoar mear berikke en provinsjes Grinslân, Drinte komt. Er wordt samengewerkt ken de provincies Groningen, fierder komme. Der wurdt en Fryslân wurkje gear yn op allerlei niveaus. In en tussen Drenthe en Fryslân samen in oparbeide op alderhanne it Samenwerkingsverband dorpen, buurtschappen, het het Samenwerkingsverband nivo s. Yn en tusken doarpen, Noord-Nederland. De maatschappelijk middenveld, Noord-Nederland. De provin- útbuorrens, it maatskiplik provinsjes tsjogge mei-inoar gemeenten, andere provincies cies trekken samen op naar Den middenfjild, gemeenten, oare nei De Haach en Brussel om te en Rijksinstanties. Waarbij de Haag en Brussel en kijken hoe provinsjes en Ryksynstânsjes. sjen hoe t se elkoar fersterkje aandacht er altijd op gericht is ze elkaar kunnen versterken als Dêrby is it doel altyd en krij it kinne as it mienskiplike om het beter te krijgen voor het gezamenlijke Noorden. Om better foar Fryslân en Noard- Noarden. Net allinne om Fryslân en Noord-Nederland. ervoor te zorgen dat Den Haag Nederlân. derfoar te soargjen dat De In de samenwerkingsagenda s en Brussel voldoende rekening Yn de gearwurkingsaginda s Haach en Brussel genôch wordt er met de 24 gemeen- houden met het Noorden, maar wurdt mei de 24 gemeenten rekken mei it Noarden ten samengewerkt op diverse ook dat het Noorden waar oparbeide op ûnderskate hâlde; mar ek om De Haach terreinen waaronder wonen, dat kan Den Haag en Brussel mêden lykas wenjen, en Brussel te stypjen om werken en infrastructuur. helpt om te zorgen dat beleid wurkjen en ynfrastruktuer. derfoar te soargjen dat belied De komende jaren staat een goed werkt. Op het terrein De kommende jierren stiet in goed wurket. Op it mêd fan uitbouw van die samenwerking van infrastructurele werken is útbou fan de gearwurking op ynfrastruktuerwurken is op stapel, onder andere door er veelvuldig samenwerking priemmen, ûnder oaren troch der geregeld oparbeidzjen Culturele hoofdstad 2018, waar- met Rijkswaterstaat en de ge- Kulturele Haadstêd 2018, dêr t mei Rykswettersteat en in de gemeenten elkaar op het meenten. Als het gaat om het de gemeenten inoar op it gemeenten. As it om it culturele vlak versterken. Waddengebied is er juist weer kulturele mêd fersterkje. Waadgebiet giet, is der krekt 8

9 samenwerking met Noord-Hol- misch beleid zich op het faci- wer gearwurking mei Noard- ekonomysk belied him op it land en Groningen, met een literen en stimuleren van het Hollân of Grinslân, mei in fasilitearjen en stimulearjen gezamenlijke zorg voor het MKB. Met Philips in Drachten mienskiplike soarch foar it fan it MKB. Mei Philips yn Waddenfonds en -gebied. heeft Fryslân het een na groot- Waadfûns en gebiet. Drachten hat Fryslân it op ien Europees werkt Fryslân onder ste innovatiecluster van Neder- Europeesk wurket Fryslân nei grutste ynnovaasjekluster andere in Interreg verband land. Steeds meer bedrijven ûnder oaren yn Interreg-ferbân fan Nederlân. Hieltyd mear samen om te komen tot inno- sluiten zich bij dit innovatie- gear om te kommen ta ynno- bedriuwen slute har by dat vatieve en duurzame projecten cluster aan. De meeste werk- vaasje en duorsume projekten ynnovaasjekluster oan. De die Europa sterker maken. gelegenheid zit in de sectoren dy t Europa sterker meitsje. measte wurkgelegenheid sit Buiten Europa werkt Fryslân gezondheids- en welzijnszorg, Bûten Europa wurket Fryslân yn de sektoaren sûnens- en samen met onder andere de industrie/delfstoffenwinning gear mei ûnder oaren de Si- wolwêzenssoarch, yndustry / Chinese provincie Sichuan. en handel en reparatie. Fryslân neeske provinsje Sichuan. delfstoffewinning en hannel en wil naast zeer geavanceerde reparaasje. Fryslân wol neist tige Economie producten, ook laagopgeleid Ekonomy avansearre produkten, ek leech Fryslân is een MKB-provincie. werk verschaffen. Fryslân wil Fryslân is in MKB-provinsje. oplaat wurk biede. Fryslân wol Het organiserend vermogen een economie die in harmonie It organisearjend fermogen in ekonomy ha dy t yn harmony van het MKB in Fryslân is is met natuur en omgeving fan it MKB yn Fryslân is yn is mei natoer en omjouwing relatief beperkt. Om die reden en die leidt tot hoogwaardig ferhâlding beheind. Dêrom en dy t liedt ta heechweardich richt het provinciaal econo- werk voor Friezen. rjochtet it provinsjaal wurk foar Friezen. 9

10 Onderwijs Fryslân kent een rijke academische historie met een universiteit in Franeker. Door het vertrek van deze universiteit is Fryslân tijden zonder universiteit geweest. Sinds kort is er weer een universiteit in Fryslân, de campus Fryslân. De doorstroming van het HBO en het voortgezet onderwijs kan allemaal in Fryslân plaatsvinden. Het HBO is breed vertegenwoordigd in Fryslân, dat zich concentreert in Leeuwarden. Het MBO is verankerd in de diverse steden en dorpen in Fryslân. Fryslân heeft de bevoegdheid om de kerndoelen voor het schoolvak Fries in het primair en voortgezet onderwijs vast te stellen. Er wordt zo hard gewerkt aan de kwaliteit van het Fries in het onderwijs vol ingezet op een doorgaande meertalige leerlijn, van pjut oant promovendus. Het onderwijs, bedrijfsleven en de overheid werken steeds meer samen om innovatie te stimuleren en kansen te verzilveren. Zoals op het terrein van watertechnologie. In het Europese instituut Wetsus werken wetenschappers, bedrijven en overheden samen om technologische ontwikkelingen op het terrein van water mogelijk te maken. Sport Fryslân is een sportprovincie. Wie aan schaatsen denkt, denkt Underwiis Fryslân hat in rike akademyske histoarje mei in universiteit yn Frjentsjer. Nei t dy fuortgien is, hat Fryslân lange tiid sûnder universiteit west. Sûnt koart is der wer in universiteit yn Fryslân: de kampus Fryslân. Sa kin de trochstream fan it HBU en it fuortset ûnderwiis allegear yn Fryslân plak fine. It HBU is breed fertsjintwurdige yn Fryslân en konsintrearret him yn Ljouwert. It MBU is goed yn de ferskate stêden en doarpen yn Fryslân bewoartele. Fryslân hat it foech om de kearndoelen foar it skoalfak Frysk yn it primêr en it fuortset ûnderwiis fêst te stellen. Der wurd sa hurd wurkje oan de kwaliteit fan it Frysk yn it ûnderwiis en fol yn set op in trochgeande meartalige learline fan pjut oant promovendus. It ûnderwiis, bedriuwslibben en de oerheid wurkje hieltyd mear mei elkoar gear om ynnovaasje te stimulearjen en om kânsen te fersulverjen. Lykas op it mêd fan wettertechnology. Yn it Europeeske ynstitút Wetsus wurkje wittenskippers, bedriuwen en oerheden gear om technologyske ûntwikkelingen op mêd fan wetter mooglik te meitsjen. Sport Fryslân is in sportprovinsje. Wa t oan reedriden tinkt, tinkt oan 10

11 aan Fryslân en dan uiteraard twee betaald voetbalclubs in Fryslân en dan fansels alderearst Ljouwert makket dat der twa in de eerste plaats aan een Fryslân zijn. Leeuwarden heeft oan in Alvestêdetocht. Dêr betelle fuotbalklups yn Fryslân Elfstedentocht. Die ontberen ook haar eigen ijshal die sa- moatte we it de lêste jierren binne. Ljouwert hat ek syn we de laatste jaren helaas. Wel menwerkt met Thialf. De ijshal spitigernôch sûnder dwaan. Mar eigen iishal dy t gearwurket mei leggen bouwers dit jaar de maakt dat de Friezen goed dêrfoaroer stiet, dat bouwers Thialf. De iishal soarget derfoar laatste hand aan het vernieuw- kunnen blijven schaatsen. Zelfs dit jier dien wurk meitsje mei dat de Friezen trochgean kinne de Thialf om daar de snelste in de zomer is schaatsen daar it fernijde Thialf om dêr de mei reedriden. Sels by t simmer laaglandbaan van de wereld mogelijk. fluchste leechlânbaan fan de kin men dêr reedride. van te maken. wrâld fan te meitsjen. Want Olympische schaatswin- Water Want Olympyske Wetter naars komen uit Heerenveen. Fryslân is een waterprovincie. reedriderswinners komme út Fryslân is in wettersportprovinsje. Bij de laatste Olympische Meer dan de helft van Fryslân It Hearrenfean. By de lêste Mear as de helte fan Fryslân winterspelen zijn 24 Nederland- bestaat uit water. Waarbij de Olympyske winterspullen binne bestiet út wetter. Dêrby se medailles gehaald, mede Wadden en het IJsselmeer het 24 Nederlânske medaljes helle, springe it Waad en de Iselmar dankzij Thialf. Wie aan Olym- meest in het oog springen. Frys- mei tanksij Thialf. it meast yn it each. Fryslân hat pische medailles denkt, denkt lân telt tientallen meren, vooral Wa t oan Olympyske medaljes tsientallen marren, benammen meteen aan ús Epke. In Heer- in de Zuidwesthoek, die funge- tinkt, tinkt fuortdaliks oan ús yn de Súdwesthoeke, dy t as in enveen is het Epke Zonderland ren als magneet op waterspor- Epke. Op It Hearrenfean is it magneet op wettersporters út Turncentrum, dat ruimte biedt ters uit binnen- en buitenland. Epke Zonderland Turnsintrum, binnen- en bûtenlân wurkje. aan turntalent. Heerenveen is Jaarlijks komen veel toeristen dat romte jout oan turntalint. Alle jierren komme der kloften niet voor niets de sportstad van genieten van het water en de It Hearrenfean is net om e toeristen om har op it wetter Fryslân. SC Heerenveen maakt mooie omgeving. De afgelopen nocht de sportstêd fan Fryslân. te fernuverjen en fan de moaie dat rijtje compleet. SC Cambuur jaren is er meer dan een half SC Hearrenfean makket it omkriten te genietsjen. De uit Leeuwarden maakt dat er miljard euro geïnvesteerd in rychje folslein. SC Cambuur út ôfrûne jierren is mear as in heal 11

12 de Friese meren. Er zijn onder der de Sneekweek en Oerol. Het miljard euro ynvestearre yn lykas de Snitswike en Oerol. It andere vijf aquaducten aange- nieuwe Fries Museum trok in de Fryske marren. Der binne nije Fries Museum luts yn 2015 legd, meer dan 450 kilometer 2015 bijna bezoekers en ûnder mear fiif akwadukten hast besikers en wûn vaarroute is gebaggerd en won meerdere prijzen. oanlein, mear as 450 kilometer ferskate prizen. meer dan 160 kilometer vaar- Cultuur is zichtbaar in de dor- farrûte is útbaggere en mear Kultuer is sichtber yn de route is verdiept. Er zijn 1600 pen, waar veel iepenloftspul- as 160 kilometer oan farrûtes doarpen, dêr t in protte aanlegplaatsen gerealiseerd. In len (toneelstukken in open is útdjippe. Der binne 1600 iepenloftspullen (toanielstikken de stad Harlingen heeft Fryslân lucht theaters) te bewonderen oanlisplakken realisearre. Yn de yn iepenloftteaters) te sjen een eigen zeehaven waar ze zijn. Waarbij veel dorpelingen stêd Harns hat Fryslân in eigen binne. Dêr dogge in soad tegenwoordig hard werken actief mee doen. En er komt seehaven dêr t der tsjintwurdich doarpsminsken aktyf oan mei. om meer cruiseschepen aan te nog meer. In 2018 is Leeuwar- foar skrept wurdt om mear En der komme noch mear. Yn laten leggen. den Culturele Hoofdstad van cruiseskippen oanlizze te litten is Ljouwert Kulturele Europa. Haadstêd fan Europa. Cultuur Kultuer Fryslân heeft een rijk cultureel Herindeling Fryslân hat in ryk kultureel Weryndieling klimaat. Er zijn meer dan 50 mu- Het formaat van de Friese klimaat. Der binne mear as It formaat fan de Fryske sea over uiteenlopende onder- gemeenten neemt toe, hun 50 musea oer útienrinnende gemeenten nimt ta, it oantal werpen. Daarnaast kent Fryslân aantal neemt af. In 2014 zijn de ûnderwerpen. Dêrneist hat sakket. Yn 2014 binne de tal van evenementen, waaron- gemeenten Gaasterlân-Sleat, Fryslân gâns eveneminten, gemeenten Gaasterlân-Sleat, 12

13 Lemsterland, Skarsterlân gefu- De overige 10 dorpen komen Lemsterlân en Skarsterlân De oare 10 doarpen komme seerd tot de gemeente de Frys- bij de gemeente Leeuwarden. fusearre ta de gemeente by de gemeente Ljouwert. ke Marren. Per 2018 fuseren in Tegelijkertijd gaat de gehele De Fryske Marren. Yn 2018 Tagelyk giet de hiele gemeente Noordwest-Fryslân de gemeen- gemeente Leeuwarderadeel op fusearje yn noardwest- Ljouwerteradiel op yn ten het Bildt, Franekeradeel, in de gemeente Leeuwarden. In Fryslân de gemeenten It Bildt, gemeente Ljouwert. Mei-inoar Menameradiel en vier dorpen totaal zijn er bij deze herinde- Frjentsjerteradiel, Menameradiel binne by dy weryndieling per van de gemeente Littensera- ling per 2018 zeven gemeenten en fjouwer doarpen fan de 2018 sân gemeenten belutsen. diel. De nieuwe betrokken. gemeente Littenseradiel. De nije gemeente krijgt de naam gemeente kriget de namme Yn Noardeast-Fryslân kieze Waadhoeke en telt In Noordoost-Fryslân kiezen Waadhoeke en telt de gemeenten Dongeradiel, inwoners, 40 dorpen en buurt- de gemeenten Dongeradeel, ynwenners, 40 doarpen en Ferwerderadiel en Kollumerlân schappen en één stad. Ferwerderadiel en Kollumer- útbuorrens en ien stêd. c.a. derfoar om yn 2019 te land ca. ervoor om per 2019 te fusearjen. De nije gemeente De gemeente Littenseradiel fuseren. De nieuwe gemeente De gemeente Littenseradiel kriget goed ynwenners. wordt opgesplitst. Naast de krijgt ruim inwoners. In wurdt opsplist. Neist de Yn Súdeast wurkje de vier dorpen die opgaan in de Zuidoost werken de gemeenten fjouwer doarpen dy t opgeane gemeenten mei elkoar gear gemeente de Waadhoeke, samen en zijn er gesprekken yn de gemeente Waadhoeke, en binne der petearen oer gaan vijftien dorpen over naar over de bestuurlijke en ambte- geane fyftjin doarpen oer nei bestjoerlike en amtlike de gemeente Súdwest-Fryslân. lijke samenwerking. de gemeente Súdwest-Fryslân. gearwurking. 13

14 De opgaven voor de komende jaren In het coalitieakkoord staan de opgaven voor Fryslân voor de komende jaren beschreven. Dit hoofdstuk is hier een bondige weergave van met op onderdelen aanvullingen. De opjeften foar de kommende jierren Yn it koälysje-akkoart steane de opjeften foar Fryslân foar de kommende jierren beskreaun. Dit haadstik is in koarte kriem dêrfan mei op ûnderdielen oanfollingen. 1 Fryslân wil ervoor zorgen dat iedereen de kans heeft om mee te doen De Friese gemeenschappen veranderen. Ze vormen zich naast de sportclub of plattelandsvrouwen meer en meer rondom gezamenlijke drijfveren. Zoals samen energie opwekken en de opbrengsten daarvan laten terugvloeien in de gemeenschap. Ze organiseren het gebruik van deelauto s en onderhouden samen dorpstuinen. Ook de verhouding van de Friese gemeenschappen tot hun grootste gemeenschap, de overheid, verandert. Er hoort wel een belangrijke kanttekening bij dit verhaal: niet alle gemeenschappen zijn even krachtig. Niet alle inwoners zijn even goed op de gemeenschap aangesloten, sommige zelfs helemaal niet. Sommige Friezen dreigen van generatie op generatie buiten elke gemeenschap te vallen. Daarom ziet de provincie het als taak zaak om te zorgen dat Friezen kansen krijgen om projecten uit te voeren die ervoor zorgen dat meer mensen meedoen. Bij al het provinciaal beleid kijken Provinciale Staten hoe er rekening is te houden met sociaal beleid. 1 Fryslân wol derfoar soargje dat elk de kâns hat om mei te dwaan De Fryske mienskip feroaret. Neist sportklup of frouljusferieningen foarmje har linkenoan mear mienskiplike driuwfearren. Lykas mei-inoar enerzjy opwekke en de opbringsten dêrfan weromrinne litte yn de mienskip. It brûken fan dielauto s wurdt organisearre en it mei-inoar ûnderhâlden fan doarpstunen. Ek de ferhâlding fan de Fryske mienskip foar harren grutste mienskip oer, de oerheid, feroaret. By dit ferhaal heart wol in wichtige kanttekening: net elke mienskip is like sterk. Net alle ynwenners binne likegoed op e mienskip oansletten, guon sels hielendal net. Guon Friezen driigje fan generaasje op generaasje bûten elke mienskip te fallen. Dêrom sjocht de provinsje it as taak om foar kânsen foar de Friezen te soargjen, sadat se projekten útfiere kinne dy t derfoar soargje dat mear minsken meidogge. By al it provinsjaal belied sjogge Provinsjale Steaten hoe t rekken hâlden wurde kin mei sosjaal belied. 14

15 Culturele Hoofdstad Op 6 september 2013 werd duidelijk dat Leeuwarden namens Nederland de Culturele Hoofdstad van Europa in 2018 mag zijn. Sinds die tijd is er veel in gang gezet om te zorgen dat 2018 kansen biedt voor iedereen. Want met Culturele Hoofdstad 2018 willen stad en provincie bereiken dat iedereen mee doet. Dat Fryslân verbonden is met Europa. Een gouden kans om de gastvrijheid te tonen aan heel Europa en kansen aan ondernemers te bieden. Waarbij duurzaamheid een belangrijk uitgangspunt is. Voor Fryslân is het zijn van Culturele hoofdstad geen eindpunt: het is de opmaat naar een nog mooier en beter Fryslân waarin iedereen blijft meedoen en we samen nieuwe groepen toeristen aan Fryslân kunnen binden. Kulturele Haadstêd Op 6 septimber 2013 waard dúdlik dat Ljouwert út namme fan Nederlân de Kulturele Haadstêd fan Europa yn 2018 wêze mei. Sûnt is der in soad yn gong set om te beskreppen dat 2018 kânsen jout foar elkenien. Want mei Kulturele Haadstêd 2018 wolle stêd en provinsje berikke dat elk meidocht. Dat Fryslân ferbûn is mei Europa. In gouden kâns om de gastfrijens oan hiel Europa sjen te litten en om kânsen oan ûndernimmers te jaan. Dêr t duorsumens in wichtich útgongspunt by is. It is foar Fryslân gjin einpunt om de Kulturele Haadstêd te wêzen; it is de opmaat nei in nog moaier en better Fryslân dêr t elk meidocht en dêr t we mei elkoar nije groepen toeristen oan Fryslân bine kinne. 15

16 2 Het versterken van de Friese economie De wereldwijde economisch crisis heeft de afgelopen jaren ook de Friese economie hard geraakt. Met 4% van de inwoners van Nederland is de Friese economie slechts 3% groot. Er is daarom alle aanleiding om de komende jaren veel aandacht te besteden aan herstel van die economie. Werk, werk, werk is een speerpunt. Wij gaan voor een toekomstbestendige Friese circulaire economie, die de uitdagingen van de 21ste eeuw aankan. Om te komen tot zo n toekomstbestendige economie zet Fryslân in op export, organiserend vermogen en innovatie. Het innovatiecluster in Drachten is hier een mooi voorbeeld van. Vernieuwende producten om ons te onderscheiden zijn belangrijk, in bijvoorbeeld water- en zuiveltechnologie. 2 It fuortsterkjen fan de Fryske ekonomy De wrâldwide ekonomyske krisis hat de ôfrûne jierren ek de Fryske ekonomy bot rekke. Mei 4% fan de ynwenners fan Nederlân is de Fryske ekonomy mar 3% grut. Dêrom is der alle oanlieding om de kommende jierren ek noch in soad omtinken oan it werstel fan dy ekonomy te jaan. Wurk, wurk, wurk is in spearpunt. Wy geane foar in takomstbestindige sirkulêre Fryske ekonomy dy t de takomst treast is en dy t de útdagingen fan de 21ste iuw oankin. Om ta sa n takomstbestindige ekonomy te kommen, set Fryslân bygelyks yn op eksport, organisearjend fermogen en ynnovaasje. It ynnovaasjekluster yn Drachten is dêr in moai foarbyld fan. Fernijende produkten om ús te ûnderskieden, binne wichtich, bygelyks yn wetter- en suveltechnology. Het investeren in schone energie kan structureel profijt opleveren voor de Friese economie. Met extra banen in de maakindustrie en nieuwe nationale en internationale afzetmarkten. Naast het aanmoedigen van innovaties, blijft ook de bestaande werkgelegenheid van groot belang, ook die bij overheden. Daarom maken we ons hard voor behoud van de Rijksdiensten in Fryslân. It ynvestearjen yn skjinne enerzjy kin struktureel fertuten dwaan foar de Fryske ekonomy. Mei ekstra banen yn de maakindustrie en nije nasjonale en ynternasjonale ôfsetmerken. Neist it oanmoedigjen fan ynnovaasjes, bliuwt de besteande wurkgelegenheid ek fan belang, ek dy by oerheden. Dêrom sette wy ús fûleindich yn foar it behâld fan de Rykstsjinsten yn Fryslân. 16

17 3 Op naar een fossielvrije en duurzame samenleving Duurzaamheid is voor ons een vanzelfsprekend leidend principe. Het zorgt voor een indrukwekkende kentering. Duurzaamheid ontwikkelt zich op een breed front voor bedrijfsleven, instellingen, overheden en personen tot een natuurlijk onderdeel van ons dagelijks leven. Wij willen die vanzelfsprekendheid van duurzaamheid een extra impuls geven, om in 2050 te komen tot een fossielvrije en duurzame samenleving. Daarom stellen wij extra tussentijdse doelen voor 2025 naast de bestaande voor 2020 en 2050, en investeren om die ambitieuzere doelen ook te halen. We willen de brede opvatting van duurzaamheid, die naast milieu en omgeving ook sociale duurzaamheid en welvaart omvat, in ere herstellen. We nemen daarom ook maatregelen om de sociale duurzaamheid en economische kracht van Fryslân te vergroten. 3 Op nei in fossylfrije en duorsume mienskip Duorsumens is foar ús in liedend prinsipe dat himsels seit. It soarget foar in yndrukwekkende omslach. Duorsumens ûntjout him foar bedriuwslibben, ynstellingen, oerheden en persoanen op in breed front ta in natuerlik ûnderdiel fan it deistich libben. Wy wolle dy fanselssprekkendheid fan duorsumens in ekstra oantrún jaan, om yn 2050 ta in fossylfrije en duorsume mienskip te kommen. Dêrom stelle wy ekstra tuskentiidske doelen foar 2025, neist de besteande doelen foar 2020 en 2050, en ynvestearje wy om dy ambisjeuzere doelen ek te heljen. Wy wolle de brede opfetting fan duorsumens, dy t behalven miljeu en omjouwing ek sosjale duorsumens en wolfeart omfiemet, yn eare werstelle. Wy nimme dêrom ek maatregels om de sosjale duorsumens en ekonomyske krêft fan Fryslân te fergrutsjen. 17 Foto: Daniël Hartog

18 4 Het ontwikkelen van de Friese taal en cultuur Binnen Europa is meertaligheid de norm, zo ook in Fryslân. Maar die Friese taal vormt niet het enige Frysk eigene. Fryslân is ook de provincie met veel kleine musea, een grote sociale samenhang, veel beoefenaars van amateurkunsten, iepenloftspullen en eigen Friese sporten. We hebben veel cultuurhistorie en erfgoed, van oude melkfabrieken tot terpen en beschermde dorpsgezichten. Dat de karakteristieke Fryske cultuur bloeit en ook buiten Fryslân op waardering kan rekenen, bleek onder andere uit het toekennen van de titel Culturele Hoofdstad aan Leeuwarden. Dat Frysk eigene is waardevol, maar niet onveranderlijk. De Friese taal verandert onder invloed van nieuwe media en het daarbij behorende taalgebruik, cultuuruitingen digitaliseren, sporten veranderen. Wij willen het goede aan het Fries eigen behouden, onder gelijktijdige aanpassing aan het nieuwe. Wij zien digitalisering als een kans voor de Friese taal. 4 It ûntwikkeljen fan de Fryske taal en kultuer Binnen Europa is meartaligens de noarm, sa ek yn Fryslân. Mar dy Fryske taal foarmet net it iennichste Frysk-eigene. Fryslân is ek de provinsje mei in protte lytse musea, in grutte sosjale gearhing, in soad beoefeners fan amateurkeunsten, iepenloftspullen en eigen Fryske sporten. Wy ha in soad kultuerhistoarje en erfgoed, fan âlde molkfabriken oant terpen en beskerme doarpsgesichten. Dat de karakteristike Fryske kultuer bloeit en ek bûten Fryslân op wurdearring rekkenje kin, die ûnder oaren bliken út it takennen fan de titel Kulturele Haadstêd oan Ljouwert. Dat Frysk-eigene is weardefol, mar net statysk. De Fryske taal feroaret ûnder ynfloed fan nije media en it dêrby hearrende taalgebrûk, kultueruteringen digitalisearje, sporten feroarje. Wy wolle it goede oan it Frysk-eigene fêsthâlde en tagelyks oan it nije oanpasse. Wy sjogge digitalisearring as in kâns foar de Fryske taal. 18

19 5 We willen Fryslân mooi houden en haar ontwikkelen tot een nog prachtiger provincie, waar mensen graag (blijven) wonen. Een leefbare omgeving is voor ons een omgeving waarin het plezierig verblijven is, door mooie natuur of een plezierige woonomgeving. Het is een omgeving waarin werk is of nabij is. Het is een omgeving die niet geïsoleerd is, die fysiek en digitaal goed te bereiken is. Het is ook een omgeving waarin die zaken in balans zijn, waarin landbouw en natuur elkaar versterken, werken en wonen elkaar niet storen, zorg en wonen gecombineerd kunnen worden. We hebben de ambitie om ervoor te zorgen dat de (oudere) inwoners van Fryslân gemakkelijker een bij hen passende woning kunnen vinden. Er voldoende voorzieningen in de buurt zijn. De zorgvoorzieningen goed verspreid over de provincie blijven. Alle Friezen toegang hebben tot snel internet. De Friese boeren ondersteuning krijgen in hun streven om meer rekening te houden met natuur. Onze bestaande natuurgebieden willen we nog mooier maken. 5 Wy wolle Fryslân moai hâlde en ûntwikkelje ta in noch moaier provinsje, dêr t minsken graach wenje en bliuwe wolle In leefbere omjouwing is foar ús in omjouwing dêr t men noflik tahâlde kin, troch moaie natoer of in noflike wenomjouwing. It is in omjouwing dêr t wurk is of dêr t it wurk ticht by is. It is in omjouwing dy t net isolearre is, dy t fysyk en digitaal goed te berikken is. It is ek in omjouwing dêr t dy dingen yn balâns binne, dêr t lânbou en natoer elkoar fersterkje, dêr t wenjen en wurkjen elkoar net yn e wei sitte en dêr t soarch en wenjen kombinearre wurde kinne. Wy ha de ambysje om derfoar te soargjen dat de (âldere) ynwenners fan Fryslân makliker in passende wente fine kinne. Dat der foldwaande foarsjenningen yn e buert binne. Dat de soarchfoarsjenningen goed oer de provinsje ferspraat binne. Alle Friezen tagong hawwe ta fluch ynternet. De Fryske boeren stipe krije yn it stribjen nei mear rekken hâlden mei de natoer. Us besteande natoergebieten wolle we noch moaier meitsje. 19

20 6 Wij gaan voor een modern provinciaal bestuur dat samenwerkt met de Mienskip om het beste voor Fryslân te realiseren De wereld om ons heen verandert snel. Minder, maar grotere gemeenten, met meer taken. De samenleving digitaliseert en versnelt. De Friese gemeenschappen regelen steeds meer zaken zelf waarvoor voorheen de overheid was. Ook hebben overheden minder uit te geven. We passen onze bestuursstijl aan aan de veranderende wereld. Uit noodzaak, maar ook uit overtuiging. We staan voor de uitdaging om te komen tot één loket. Als we als provincie iets willen veranderen, doen we dat altijd in overleg met de Friezen. Als Friese burgers of bedrijven een taak die we als provincie nu uitvoeren beter en/of goedkoper denken te kunnen uitvoeren, krijgen ze van ons die kans. Inwoners krijgen meer toegang tot onze gegevens en de kans om daar zelf mee aan de slag te gaan of zelfs geld aan te verdienen. De Friezen die van ons subsidie ontvangen of (wiens bedrijven of organisaties) onder ons toezicht staan, hebben minder last van bureaucratische controles. 6 Wy geane foar in modern provinsjaal bestjoer dat oparbeidet mei de Mienskip om sa it bêste foar Fryslân klear te krijen De wrâld om ús hinne feroaret fluch. Minder, mar gruttere gemeenten, mei mear taken. De mienskip digitalisearret en avensearret. De Fryske mienskippen regelje hieltyd mear saken sels dêr t foarhinne de oerheid wie. Oerheden ha ek minder út te jaan. Wy passe ús bestjoerdersstyl oan oan de feroarjende omwrâld. Ut needsaak, mar ek út oertsjûging. Wy steane foar de útdaging om te kommen ta ien loket. As wy as provinsje wat feroarje wolle, dogge we dat altyd yn oerlis mei de Friezen. As Fryske boargers of bedriuwen tinke dat se in taak fan de provinsje better en/of goedkeaper útfiere kinne, dan krije se dêr fan ús de kâns ta. Ynwenners krije mear tagong ta ús gegevens en hja krije de kâns om dêr sels mei oan e slach te gean of sels jild oan te fertsjinjen. De Friezen dy t subsydzje fan ús krije of (fan wa t de bedriuwen of organisaasjes) ûnder ús tafersjoch steane, hawwe minder lêst fan burokratyske omballingen. 20

21 De profielschets De formele rollen en taken van de commissaris liggen vast in wet- en regelgeving. Het college van Gedeputeerde Staten kiest ervoor dat de nieuwe commissaris geen eigen beleidsportefeuille heeft. De opgaven waar de provincie Fryslân voor staat en de verbindende en initiërende rol die de commissaris daar in speelt vragen om volledige focus, energie en aandacht. De Provinciale Staten vinden het vanzelfsprekend dat een netwerkende commissaris nevenfuncties heeft, waarbij geen enkel tegenstrijdig belang mag ontstaan met het werk als commissaris van Fryslân. De profylskets De formele rollen en taken fan de kommissaris lizze fêst yn wet- en regeljouwing. It kolleezje fan Deputearre Steaten kiest derfoar dat de nije kommissaris gjin eigen beliedsportefúlje hat. De opjeften dêr t de provinsje Fryslân foar stiet en de ferbinende en inisjearjende rol dy t de kommissaris dêryn spilet, freegje om folsleine fokus, enerzjy en omtinken. Provinsjale Steaten fine dat it yn e reden leit dat in netwurkjende kommissaris njonkenfunksjes hat. Dêrby mei gjin inkeld tsjinstridich belang ûntstean mei it wurk as kommissaris fan Fryslân. De basiscondities Het is vanzelfsprekend dat de commissaris van de Koning in Fryslân voldoet aan de vijf basiscondities die voor elke commissaris gelden: integer, herkenbaar, onafhankelijk, verbindend en stressbestendig. Waarbij voor Fryslân de condities integer en verbindend van bijzonder belang zijn. De commissaris van de Koning in Fryslân is integer en boven elke twijfel verheven. In zijn handelen is de commissaris transparant, consistent en authentiek. De commissaris is in staat het integriteitsbewustzijn actief uit en over te dragen aan zijn omgeving, waarbij de commissaris in staat is om dit op diplomatieke wijze over te brengen. De Friese burgers en Staten vinden het van groot belang dat de commissaris een natuurlijk verbinder is die de unieke Friese cultuur, taal en historie begrijpt en omarmt. Het is iemand die in staat moet zijn om ruimte te bieden aan personen en organisaties zodat deze zich volledig kunnen ontwikkelen. De commissaris De basiskondysjes It seit himsels dat de kommissaris fan de Kening yn Fryslân foldocht oan de fiif basiskondysjes dy t foar elke kommissaris jilde: ynteger, werkenber, ûnôfhinklik, ferbinend en stressbestindich. Dêrby binne foar Fryslân de kondysjes ynteger en ferbinend fan bysûnder belang. De kommissaris fan de Kening yn Fryslân is ynteger en dy yntegerens stiet bûten kiif. It dwaan en litten fan de kommissaris is transparant, konsistint en autentyk. De kommissaris is by steat om it yntegriteitsbesef aktyf út te dragen en oer te dragen oan de omjouwing. Dêrby is de kommissaris by steat om soks op diplomatike wize oer te bringen. De Fryske boargers en Steaten fine it tige wichtich dat de kommissaris in natuerlike ferbiner is dy t de unike Fryske kultuer, taal en histoarje begrypt en omearmet. It is immen dy t by steat wêze moat om romte oan persoanen en organisaasjes te jaan meidat dy harren folslein ûntjaan kinne. De kommissaris 21

22 stimuleert samenwerking en is in staat om tegengestelde belangen te overbruggen en partijen bij elkaar te brengen en te houden. Fryslân zoekt iemand die luisteren als eerste natuur heeft. De commissaris heeft verschillende rollen. Hij is voorzitter van Provinciale Staten en zowel voorzitter als lid van het college van Gedeputeerde Staten en de commissaris is ook bestuursorgaan. Daarnaast treed de commissaris op als rijksorgaan. Het is iemand die in deze verschillende rollen goed kan functioneren en gevoel heeft voor de bijzondere positie en verantwoordelijkheid als rijksorgaan. In de rol van rijksorgaan heeft de commissaris een bijzondere zorg voor burgemeesters. De commissaris investeert daarom actief in een goede relatie met de burgemeesters en de gemeenten in het algemeen. stimulearret gearwurking en is by steat om in brêge te slaan tusken tsjinststelde belangen en partijen byelkoar te bringen en te hâlden. Fryslân siket om immen dy t harkjen as earste natoer hat. De kommissaris hat ferskillende rollen. Dy fan foarsitter fan Provinsjale Steaten en foarsitter en lid fan it kolleezje fan Deputearre Steaten en is de kommissaris ek bestjoersorgaan. Dêrnjonken is de kommissaris ek Ryksorgaan. It is immen dy t yn dat ferskaat oan rollen goed funksjonearje kin en gefoel hat foar de bysûndere posysje en ferantwurdlikheid as Ryksorgaan. Yn de rol fan Ryksorgaan hat de kommissaris in bysûndere soarch foar boargemasters. De kommissaris ynvestearret dêrom aktyf yn in goede relaasje mei de boargemasters en de gemeenten yn it algemien. Bestuursstijl De commissaris heeft een sterk ontwikkeld innerlijk kompas. Dit maakt de commissaris puur en authentiek. Het stelt de commissaris in staat om boven de partijen te staan en veel gezag te hebben. Hierdoor handelt de commissaris voorspelbaar en is in staat snel vertrouwen op te bouwen en de juiste deuren te openen. Het is iemand die scherp zicht heeft op wat er in de omgeving gebeurt en in staat is hier tijdig en adequaat op te reageren dan wel anderen in die positie te brengen. De commissaris heeft een energieke en enthousiaste persoonlijkheid en straalt dit in alles uit. Het is iemand die ook in staat is om een stap terug te doen om anderen het podium te gunnen. De commissaris is trots op Fryslân, is of maakt zich de Friese taal eigen en in staat om gedreven de Friese taal en Bestjoersstyl De kommissaris fan de Kening hat in sterk ûntwikkele ynderlik kompas. Dat makket de kommissaris puer en autentyk. It stelt de kommissaris by steat om boppe de partijen te stean en in protte gesach te hawwen. Dêrtroch is de kommissaris foarspelber yn dwaan en litten en by steat om fluch betrouwen op te bouwen en de krekte doarren iepen te krijen. It is immen dy t skerp sicht hat op wat der yn de omjouwing bart en by steat is om dêr yntiids en adekwaat op te reagearjen, ofwol om oaren yn dy posysje te bringen. De kommissaris hat in enerzjike en entûsjaste persoanlikheid en strielet dy yn alles út. It is immen dy t ek by steat is om in stap tebek te dwaan en om oaren it poadium te gunnen. De commissaris is grutsk op Fryslân, is de Fryske taal eigen of makket him dy taal 22

23 cultuur van harte uit te dragen binnen en buiten Fryslân. De commissaris staat als een ambassadeur voor de Friese ambities en kan die overbrengen in Fryslân, Nederland, Europa en zelfs daarbuiten. Het is iemand die beschikt over een groot netwerk dat effectief ingezet wordt voor de belangen van Fryslân. De commissaris heeft een persoonlijkheid waarmee hij in staat is de kracht van Fryslân te mobiliseren. De commissaris ziet nieuwe kansen en brengt deze tot ontwikkeling. eigen en is by steat om mei ynmoed de Fryske taal en kultuer fan herten út te dragen binnen en bûten Fryslân. De kommissaris stiet as ambassadeur foar de Fryske ambysjes en kin dy oerbringe yn Fryslân, Nederlân, Europa en sels dêrbûten. It is immen dy t in grut netwurk hat dat effektyf ynset wurdt foar de belangen fan Fryslân. De kommissaris hat in persoanlikheid dy t makket dat er de krêft fan Fryslân mobilisearje kin. De kommissaris sjocht nije kânsen en bringt dy ta ûntwikkeling. Bestuursvaardigheden De commissaris heeft een breed scala aan talenten en vaardigheden die hem in staat stellen om in vele situaties adequaat te acteren. Om aan zijn rollen en taken goed invulling te kunnen geven en een goede bijdrage te kunnen leveren aan de uitdagende opgaven voor de provincie Fryslân zijn de navolgende bestuurlijke vaardigheden onderscheidend. De commissaris is analytisch sterk ontwikkeld en bezit een sterke conceptuele kracht. De commissaris is in staat om overstijgend te denken en belangen en afwegingen goed te overzien. Het is iemand die waar mogelijk informatie met zijn omgeving deelt. De commissaris is onderhandelingsvaardig en in staat om in een veelheid van belangen te komen tot open, duidelijke en afgewogen oplossingen. Hij kan zich verplaatsen in ieders belang en is in staat om de actoren te betrekken bij de afwegingen. De handelswijze van de commissaris kenmerkt zich door een groot innovatief vermogen. De commissaris moet durven te ontwikkelen en te vernieuwen. Hij zoekt nieuwe kansen voor Fryslân en is in staat om deze tot ontwikkeling te Bestjoersfeardichheden De kommissaris hat in grut ferskaat oan talinten en feardichheden dy t him yn steat stelle om yn elke sitewaasje te aktearjen. Om goed ynfolling jaan te kinnen oan syn rollen taken en om in goede bydrage jaan te kinnen oan de útdaagjende opjeften foar de provinsje Fryslan, binne de neikommende bestjoerlike feardichheden ûnderskiedend. De kommissaris is analytysk sterk ûntwikkele en hat in sterke konseptuele krêft. De kommissaris is by steat om oerstiigjend te tinken en om belangen en ôfwagings goed oer te sjen. It is immen dy t ynformaasje sa mooglik mei syn omjouwing dielt. De kommissaris kin goed ûnderhannelje en is by steat om yn in grutte hoemannichte fan belangen ta iepen, dúdlike en goed ôfwoegen oplossingen te kommen. Dêrby kin er him ferpleatse yn elkmis belangen en is er by steat om de aktoaren by de ôfwagings te beheljen. It dwaan en litten fan de kommissaris wurdt skaaimerke troch in grut ynnovatyf fermogen. De kommissaris moat ûntwikkelje en fernije doarre. Hy siket nije kânsen foar Fryslân en 23

24 laten komen. De commissaris laat zien bestuurlijk sensitief te zijn. Het is iemand die scherp zicht heeft op de invloed van gebeurtenissen op zichzelf, medebestuurders, Provinciale Staten en andere actoren. Het is iemand die proactief en oplossingsgericht weet te handelen. De commissaris zoekt naar verbinding, waarbij hij verschillende belangen in ogenschouw neemt. Het is een teamspeler die goed in staat is om te onderscheiden welke beslissing genomen moet worden en door wie. kriget it klear om dy ta ûntwikkeling komme te litten. De kommissaris lit sjen dat er bestjoerlik sensityf is. It is immen dy t skerp sicht hat op de ynfloed fan foarfallen op himsels, meibestjoerders, Provinsjale Steaten en oare aktoaren. It is immen dy t proaktyf en rjochte op oplossingen hannelje kin. De kommissaris siket nei de ferbining. Dêrby wurde de ûnderskate belangen goed achtslein. It is in teamspiler dy t goed by steat is om te ûnderskieden hokker beslissing oft nommen wurde moat en troch wa. Een assessment op één of enkele selectiecriteria kan eventueel deel uitmaken van de procedure; oogmerk daarvan zal dan zijn de vertrouwenscommissie over aanvullende informatie te laten beschikken bij de afronding van het advies. In assessment op ien of inkelde seleksjekritearia kin mooglik diel útmeitsje fan de proseduere; doel dêrfan sil dan wêze om de betrouwenskommisje oanfoljende ynformaasje ta syn foldwaan te jaan by it ôfrûnjen fan it advys. 24

25 De Friese politiek De Fryske polityk Provinciale Staten kennen 43 ge heeft vijf gedeputeerden, Provinsjale Steaten ha 43 leden hat 23 sitten. It kolleezje telt leden en er zijn twaalf fracties waarvan twee voor het CDA en en der binne tolve fraksjes yn fiif deputearren. Twa dêrfan vertegenwoordigd. De grootste de overige partijen hebben elk fertsjintwurdige. De grutste binne foar it CDA en de oare fractie kent negen zetels en er één gedeputeerde. fraksje hat njoggen sitten en der partijen ha elk ien deputearre. zijn vier partijen met één zetel. In Provinciale Staten kan het binne fjouwer partijen mei elk Yn Provinsjale Steaten kin it De huidige coalitie bestaat uit debat scherp zijn, maar is altijd ien sit. De hjoeddeiske koälysje debat skerp wêze mar it is altyd vier partijen, CDA, VVD, SP en gericht op de inhoud. De sfeer bestiet út fjouwer partijen, op e ynhâld ôfjage. De sfear en FNP (Fryske Nasjonale Partij) en onderlinge verhoudingen it CDA, de VVD, de SP en de ûnderlinge ferhâldingen kinne en heeft 23 zetels. Het colle- zijn goed te noemen. FNP (Frysk Nasjonale Partij) en goed neamd wurde. Het college van Gedeputeerde Staten met v.l.n.r. gedeputeerde Michiel Schrier, provinciesecretaris Guus van den Berg, gedeputeerde Sander de Rouwe, commissaris van de Koning Joan Leemhuis, gedeputeerde Klaas Kielstra, gedeputeerde Sietske Poepjes en gedeputeerde Johannes Kramer. Het coalitieakkoord is hier te vinden. 25

26 CDA (9 sitten) PVDA (7 sitten) VVD (5 sitten) SP (3 sitten) Christen Unie (3 sitten) Grienlinks (1 sit) FFP (1 sit) T.A. Dorrepaal J.A. Tjalsma Fraksjefoarsitter R. van Maurik Fraksjefoarsitter R. de Jong D. Pool A. Fokkens Fraksjefoarsitter F. Feenstra Fraksjefoarsitter R. van der Heide R. Klerks W. de Vries Fraksjefoarsitter R. v.d. Honing Fraksjefoarsitter J. Eizema Fraksjefoarsitter PvdD (1 sit) 50PLUS (1 sit) W. Zuidema F. Teernstra M. van der Meer D. Hoogland S. Hosman N. Koopmans P. Kraaima J. van der Hoek Y. de Boer PVV (3 sitten) R. v.d. Zanden Fraksjefoarsitter J. Waterlander Fraksjefoarsitter F. Reitsma H. Visser H. Janssen W. Ottens L.P. Stoel M. Aarten FNP (4 sitten) D66 (3 sitten) M. Aardema Fraksjefoarsitter H. Graansma M. Prins J. Vroonland T. Voigt S.S. Posthumus C. de Jong Fraksjefoarsitter M. de Roo Fraksjefoarsitter M. Mulder C. Riezebos W. Eilering K. Fokkinga W. Veenstra M. Vellinga 26

27 De organisatie De organisaasje De ambtelijke organisatie van een mooi en sterk Fryslân. De amtlike organisaasje fan in moai en sterk Fryslân. Om de provincie Fryslân bestaat uit Om dit te bereiken werkt zij de provinsje Fryslân bestiet út soks te berikken wurket de 705 fte. Gelet op de aanzienlij- vanuit vier kernwaarden: De 705 fte. Sjoen de foarse krimp organisaasje op grûn fan fjouwer ke krimp van de begrotingsom- Friese gemeenschap op 1, fan de begruttingsomfang kearnwearden. De Fryske vang de komende jaren moet met hart en ziel voor Fryslân, de kommende jierren moat it mienskip op 1, mei hert en siel ook het personeelsbestand betrouwbaar zijn en resultaten personeelsbestân dêr ek mei foar Fryslân; betrouber wêze daarmee in evenwicht ge- tellen. Op dit moment loopt er yn lykwicht brocht wurde. en resultaten telle. Op dit stuit bracht worden. Door uitstroom een organisatie breed veran- Troch útstream fanwegen rint der in organisaasjebreed vanwege pensionering zijn er dertraject genaamd Orga- pensjonearring binne der gjin feroarings-trajekt mei de geen gedwongen collectieve nisatie van de Toekomst. De twongen kollektive ûntslaggen namme Organisaasje fan de ontslagen nodig, maar wordt organisatie is volop bezig met nedich, mar wurdt der wol Takomst. De organisaasje er wel maximale flexibiliteit en het ontwikkelen van nieuwe maksimale fleksibiliteit en is drok dwaande mei it mobiliteit van het personeel werkwijzen, die meer aanslui- mobiliteit fan it personeel frege. ûntwikkeljen fan nije manieren gevraagd. Het kerndoel van de ten bij de kracht en behoefte It kearndoel fan de organisaasje fan wurkjen dy t mear oanslute organisatie is om samen met van de samenleving. In de is om yn e mande mei de by de krêft en it ferlet fan de de omgeving te werken aan Organisatie van de toekomst omjouwing te wurkjen oan mienskip. Yn de Organisaasje 27

28 GS PS is gekozen voor opgavengestuurd werken. De opgaven vanuit de omgeving vormen het uitgangspunt, het slagvaardig en flexibel realiseren van maatschappelijke effecten vormt het resultaat. De oude afdelingsstructuren worden losgelaten en er wordt sterk onderscheid gemaakt tussen inhoudelijk leidinggevende, de zogenaamde opgavenregisseur, en de HR leidinggevende, de poolmanager. De directie gaat van vier directeuren naar twee. De implementatie hiervan moet in 2017 afgerond zijn. Het veranderen van de werkwijze en de bijbehorende cultuurverandering loopt langer door. fan de Takomst is keazen foar opjefte-stjoerd wurkjen. De opjeften út de mienskip wei foarmje it útgongspunt, it slachfeardich en fleksibel realisearjen fan maatskiplike effekten is it resultaat. De âlde ôfdielingsstruktueren wurde loslitten en der wurdt sterk ûnderskied makke tusken ynhâldlik liedingjaande, de saneamde opjefteregisseur, en de HR-liedingjaande, de poolmanager. De direksje giet fan fjouwer direkteuren nei twa. De ymplementaasje hjirfan moat yn 2017 klear wêze. It feroarjen fan de wurkwize en de byhearrende kultuerferoaring rint langer troch. Klant Contact Centrum J.Terpstra W. Wiltink 5048 Afdeling Streekwurk K. Zwart H. Zijlstra 5889 Coördinatie Programering N. v.d. Hoef Afdeling Subsidiezaken A. Rosier I. Aalbers 5719 Cluster Uitvoering A.I. Boonstra Afdeling Infraprojecten, Gebiedsinrichting & Natuur K. Strikwerda T. Dijkstra / B. van der Meulen / A. Ringma 5557 Cluster Gebiedsinrichting & Natuur Provinciale Waterstaat A. Stuulen A.Sikkema / F.Lanting / F.Rotteveel / M. Meertens 8666 Cluster Wegen R. Kooistra ClusterVaarwegen M. Bruning Cluster Techniek H. van Breeden D I R E C T I E A.J. van den Berg Provinciesecretaris / Alg. directeur T. van der Veer 5645 A. Piet R.A.C. Groen 5658 H.M. van Gils L. Visschers 8700 Directeur Uitvoering Algemeen directeur A. Piet A.J. van den Berg Directeur Bedrijfsvoering H.M. van Gils Afdeling Kultuer & Mienskip G. Kraak M. van Raamsdonk / M. de Roo 5611 Afdeling Stêd en Plattelân H. Stijnen S. Siesling 8634 Team Landelijk Gebied en Water A. Bodewitz Team Groene regelgeving W. Geertsma Team Ruimtelijke kwaliteit C. de Vries Team Verkeer & Vervoer C. Dijkman Programma Landelijk Gebied A. Hijlkema R. v.d. Meer 5622 Regiecollege Waddengebied W. Hulshoff C. Bolman Afdeling Personeel & Organisatie N. van der Steen L. Hooyschuur 5685 Afdeling Flexpool H. Wiersma B. Ottenhof 8100 Afdeling Financiën, Planning en Control J. Schippers L.Reijenga / P.Kamminga 5628 Cluster Beleid en Advies / Planning en Control Cluster Control P. Poppen Cluster Financieel Beheer P. Poppen Afdeling Informatievoorziening M. Hoekstra J. van Gulpen A. v.d. Tuin / G. de Jong 5384 Cluster ICT D. Septer. Cluster Documentair Informatie Voorziening A. de Ruiter - Brink Cluster Cijfers en Kaarten A. Tack Afdeling Facilitaire Zaken / Inkoop R. Zijlstra D. Huis in t Veld 5655 STATENGRIFFIE Statengriffier G.W. Huisman M. Looienga 5996 Adjunct-statengriffier J. Plender Afdeling Concerncontrol E. Kuipers ai. K. Kuipers 5764 Programma Wurkje foar Fryslân S. Vrieswijk L. Vaartjes 5490 Afdeling Kennis en Ekonomy H.B. Tirion B. de Haas 5954 Team Beleid M. Iping Team Regelingen en Beheer G. Brink Programma Duorsume Ynnovaasjes G. Venema Cluster Scheepvaartinspectie & PMK K. van der Pol Cluster Logistiek S. van Kammen Cluster Brug- en sluisbediening R. Wahle Programma Complexe Infraprojecten S. Hoitinga M. Twijnstra/ M. Kahmann 5640 Stafbureau Ondersteuning Bestuur en Directie G. Kraak K. Kuipers 5764 Cluster Bedrijfsvoering vacature directie Programma Kulturele Haadstêd N. Hoepman A. Hania 8566 Cluster Juridische zaken H. Roescher Afdeling Communicatie M. de Jong R. Ritskes 5525 Afdeling Vastgoed J.M.I. Veltman A. Jansma / Eky Zijlstra 5909 afdeling cluster / team programmacluster programma ondergebrachte eenheden aanspreekpunt / secretaresse tel: (058)

29 De Friese burgemeesters De Fryske boargemasters Gerben Gerbrandy Achtkarspelen Albert de Hoop Ameland Gerrit Krol Het Bildt Sicko Heldoorn Dantumadiel Harry Oosterman Ooststellingwerf Ellen van Selm Opsterland Dick Stellingwerf Schiermonnikoog Tjeerd van Bekkum Smallingerland Wil van den Berg Ferwerderadiel Eduard van Zuijlen Franekeradeel Fred Veenstra De Fryske Marren Roel Sluiter Harlingen Bert Wassink Terschelling Wilma Mansveld Tytsjerksteradiel Tineke Schokker Vlieland Gerard van Klaveren Weststellingwerf Bearn Bilker Kollumerland Ferd Crone Leeuwarden Joop Boertjens Leeuwarderadeel Johanneke Liemburg Littenseradiel Tom van Mourik Menameradiel Marga Waanders Dongeradeel Tjeerd van der Zwan Heerenveen Hayo Apotheker Súdwest-Fryslân 29

30 Friese vlag De Friese vlag is te herkennen aan de 7 banen (4 blauwe, 3 witte) en de 7 rode pompeblêden. Pompeblêden is Fries voor plompe- of waterleliebladeren. Deze 7 pompeblêden staan symbool voor de 7 zeelanden, net zoals als de 7 blokjes in het wapen. De Fryske flagge De Fryske flagge ken men werom oan de sân banen (fjouwer blauwe, trije wite) en de sân reade pompeblêden. Dy sân pompeblêden steane symboal foar de sân seelannen, lykas de sân blokjes yn it wapen. In 1897 is de vlag door Gedeputeerde Staten erkend. In 1927 is de vlag voor het eerst officieel gebruikt op het Provinsjehûs. Pas in 1957 is de vlag door de Staten van Fryslân vastgesteld en aan de Koningin ter bevestiging aangeboden. Yn 1897 is de flagge troch Deputearre Steaten erkend. Yn 1927 is de flagge foar it earst offisjeel brûkt op it Provinsjehûs. Earst yn 1957 is de flagge troch de Steaten fan Fryslân fêststeld en ta befêstiging oan de Keninginne oanbean. En zo ziet de officiele vlag van Fryslan er sinds 1958 uit: En sa sjocht de offisjele flaggen fan Fryslân sûnt 1958 derút: 30

31 Wapen van Fryslân Het Friese wapen herinnert aan de Middeleeuwen. De 7 blokjes verwijzen naar de 7 (middeleeuwse) zeelanden. Dit waren zelfstandige landstreken langs de kust van Alkmaar tot de Weser, die samengingen in een verdedigingsverbond tegen de Noormannen. Wapen fan Fryslân It Fryske wapen is in oantinken oan de Midsiuwen. De sân blokjes ferwize nei de sân (midsiuwske) seelannen. Dat wiene selsstannige lânsdouwen bylâns de kust fan Alkmaar oant de Weser, dy t by elkoar giene yn in ferdigeningsferbûn tsjin de Noarmannen. In zijn oorspronkelijke vorm is het wapen in 1830 door het Fries Genootschap als zegel gebruikt. In de jaren daarna vind men het wapen ook op de vlaggen terug. Vanaf eind 19e eeuw is deze Friese vlag steeds vaker te zien. Sinds 1958 is de vlag met de pompeblêdden de officiële Friese vlag. Yn syn oarspronklike foarm is it wapen yn 1830 troch it Frysk Genoatskip as segel brûkt. Yn de jierren dêrnei fynt men it wapen ek op de flaggen werom. Fan ein 19de iuw ôf sjocht men dizze Fryske flagge hieltyd mear. Sûnt 1958 is de flagge mei de pompeblêden de offisjele Fryske flagge. En zo ziet het sinds 1958 officiële wapen van Fryslân er uit: En sa sjocht it offisjele wapen fan Fryslân sûnt 1958 derút: 31

32 Fries volkslied Frysk folksliet Frysk bloed tsjoch op! wol no ris brûze en siede, En bûnzje troch ús ieren om! Flean op! Wy sjonge it bêste lân fan d ierde, It Fryske lân fol eare en rom. Fan bûgjen frjemd, bleau by t âld folk yn eare Syn namme en taal, syn frije sin; Syn wurd wie wet; rjocht, sljocht en trou syn leare, En twang, fan wa ek, stie it tsjin. Klink dan en daverje fier yn it rûn Dyn âlde eare, o Fryske grûn! Klink dan en daverje fier yn it rûn Dyn âlde eare, o Fryske grûn! Klink dan en daverje fier yn it rûn Dyn âlde eare, o Fryske grûn! Klink dan en daverje fier yn it rûn Dyn âlde eare, o Fryske grûn! Hoe ek fan oermacht, need en see betrutsen, Oerâlde, leave Fryske grûn, Nea waard dy fêste, taaie bân ferbrutsen, Dy t Friezen oan har lân ferbûn. Trochloftich folk fan dizze âlde namme, Wês jimmer op dy âlders grut! Bliuw ivich fan dy grize, hege stamme In grien, in krêftich bloeiend leat! Klink dan en daverje fier yn it rûn Dyn âlde eare, o Fryske grûn! Klink dan en daverje fier yn it rûn Dyn âlde eare, o Fryske grûn! Klink dan en daverje fier yn it rûn Dyn âlde eare, o Fryske grûn! Klink dan en daverje fier yn it rûn Dyn âlde eare, o Fryske grûn! 32

33 Wat willen de Friezen? In de zomerperiode hebben inwoners uit Fryslân hun mening kunnen geven over de nieuwe commissaris. Op kon een enquête ingevuld worden. Hier is 552 keer gebruik van gemaakt. Daarnaast zijn er gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van de vereniging van Friese gemeenten, LTO, NVO-NCW, De Friese Milieu Federatie en het college van Gedeputeerde Staten en de ambtelijke organisatie. De vertegenwoordigers gaven onder andere aan het van belang te vinden dat de nieuwe commissaris een verbinder is. Hij moet een goed netwerk in Den Haag en Brussel hebben. Een commissaris die een met de Friezen is. Iemand die ruimte biedt aan mensen en nieuwe initiatieven en natuurlijk gezag heeft. Wat wolle de Friezen? Yn de simmerperioade koenen ynwenners fan Fryslân harren betinken jaan oer de nije kommissaris. Op koe in fragelist ynfolle wurde. Dêr is 552 kear gebrûk fan makke. Dêrneist hawwe der petearen west mei fertsjintwurdigers fan Fryske gemeenten, LTO, NVO-NCW, de Friese Milieu Federatie en it kolleezje fan Deputearre Steaten en de amtlike organisaasje. De fertsjintwurdigers joegen ûnder oaren oan dat se it wichtich fine dat de nije kommissaris in ferbiner is. Hy moat in goed netwurk yn De Haach en Brussel ha. In kommissaris dy t ien is mei de Friezen. Immen dy t romte oan minsken en nije inisjativen jout en dy t natuerlik gesach hat. De enquête geeft een beeld dat de Friezen vooral een commissaris willen die zich bezig houdt met de Friese belangen in Den Haag en Brussel. Ze verwachten van de nieuwe commissaris dat hij boven de partijen staat en veel gezag heeft. Daarnaast moet hij de Friese taal en cultuur uitdragen. De nieuwe commissaris moet een bruggenbouwer en netwerker zijn. De nieuwe commissaris moet hard willen werken voor Fryslân. De belangrijkste opdracht voor de nieuwe commissaris is volgens de geënquêteerden, ervoor zorgen dat de voorzieningen in Fryslân op hoog niveau blijven. Kort daarop gevolgd door het Fryslân nationaal en internationaal op de kaart willen zetten. Zorgen voor meer werkgelegenheid in Fryslân wordt ook erg belangrijk gevonden. Een grote meerderheid vindt de politieke kleur niet interessant. Meer dan de helft van de De enkête jout in byld dat de Friezen benammen in kommissaris ha wolle dy t him dwaande hâldt mei de Fryske belangen yn De Haach en Brussel. Hja ferwachtsje fan de nije kommissaris dat hy boppe de partijen stiet en in soad gesach hat. Dêrnjonken moat er de Fryske taal en kultuer útdrage. De nije kommissaris moat in brêgebouwer en in netwurker wêze. De nije kommissaris moat hurd foar Fryslân wurkje wolle. De wichtichste opdracht foar de nije kommissaris is neffens de enkêtearde minsken, om derfoar te soargjen dat foarsjennings yn Fryslân op heech nivo bliuwe. Fuort dêrnei folge troch it nasjonaal en ynternasjonaal op e kaart sette wollen fan Fryslân. Mear wurkgelegenheid yn Fryslân beskreppe wurdt ek tige wichtich fûn. In grutte mearderheid fynt de politike kleur net nijsgjirrich. Mear as de helte fan de enkêtearre lju hat 33

34 geënquêteerden heeft een tip. Die variëren van de Friese taal spreken tot de aanmoediging om als Noorden gezamenlijk te blijven optrekken. in tip. De tips fariearje fan it praten fan de Fryske taal oant de oanmoediging om it meielkoar oplûken fan it Noarden troch te setten. De vertrouwenscommissie heeft bij het opstellen van deze profielschets rekening gehouden met de uitkomsten van de enquête. De commissie heeft onder andere overgenomen dat de nieuwe commissaris moet staan voor de Friese belangen in Den Haag en Brussel. Dat hij boven de partijen staat en de Friese taal en cultuur uitdraagt. En dat de nieuwe in staat is om bruggen te bouwen en netwerken te ontwikkelingen. Hieronder staan de vragen. Achter de antwoorden staat hoe vaak dit antwoord is gegeven. Vraag 1: De nieuwe commissaris van de Koning moet zich vooral bezighouden met: a. De actuele provinciale politiek 192 b. De belangen van Fryslân in Den Haag en Brussel 442 c. De interne dagelijkse gang van zaken op het 158 provinciehuis d. Het goed organiseren van de provinciale dienstverlening aan burgers en organisaties 183 De betrouwenskommisje hat by it opstellen fan dizze profylskets rekken holden mei de útkomsten fan de enkête. De kommisje hat ûnder oaren oernommen dat de nije kommissaris stean moat foar de Fryske belangen yn De Haach en Brussel. Dat er boppe de partijen stiet en de Fryske taal en kultuer útdraacht. En dat de nije kommissaris by steat is om brêgen te bouwen en netwurken te ûntwikkeljen. Hjirûnder steane de fragen. Efter de antwurden stiet hoe faak oft it antwurd jûn is. Fraach 1: De nije kommissaris fan de Kening yn Fryslân moat him benammen dwaande hâlde mei: a. De aktuele provinsjale polityk 192 b. De belangen fan Fryslân yn Den Haach en Brussel 442 c. De ynterne deistige gong fan saken op it 158 provinsjehûs d. It goed organisearjen fan de provinsjale tsjinstferliening oan boargers en organisaasjes

35 Vraag 2: Een nieuwe commissaris van de Koning is iemand die vooral a. De Friese taal en cultuur uitdraagt 268 b. Samenwerking tussen Friese gemeenten en bedrijfsleven 237 bevordert c. Iemand die boven de partijen staat en veel gezag heeft 272 d. Die zich veel laat zien onder de inwoners van Fryslân 219 Fraach 2: In nije kommissaris fan de Kening is immen dy t foaral: a. De Fryske taal en kultuer útdraacht 268 b. Gearwurking tusken Fryske gemeenten en bedriuwslibben 237 fuortsterket c. Boppe de partijen stiet en in protte gesach ha 272 d. Dy t him in protte sjen lit ûnder de ynwenners fan Fryslân 219 Vraag 3: Welke kwaliteit is volgens u vooral van belang voor de nieuwe commissaris a. Boegbeeld 227 b. Bruggenbouwer 289 c. Netwerker 258 d. Aanjager 170 Fraach 3: Hokker kwaliteit is neffens jo foaral fan belang foar de nije kommissaris? a. Boechbyld 227 b. Brêgebouwer 289 c. Netwurker 258 d. Oanjager 170 Vraag 4: Vindt u de politieke kleur van de nieuwe commissaris van belang? Ja, is 170 keer ingevuld. Nee, is 365 keer ingevuld. Fraach 4: Fine jo de politike kleur fan de nije kommissaris fan belang? Ja, is 170 kear ynfolle. Nee, is 365 kear ynfolle. 35

36 Vraag 5: De belangrijkste eigenschap voor de nieuwe commissaris is a. Hard willen werken voor Fryslân 394 b. Heel nauwkeurig en gedegen zijn 106 c. Enthousiast en snel willen 107 d. Altijd overal rustig de tijd voor willen nemen 85 Fraach 5: De wichtichste eigenskip foar de nije kommissaris is a. Hurd foar Fryslân wurkje wolle 394 b. Tige krekt en sekuer wêze 106 c. Entûsjast en avensearje wolle 107 d. Altyd goed de tiid foar alles nimme wolle 85 Vraag 6: De belangrijkste opdracht voor de nieuwe commissaris is? a. Fryslân nationaal en internationaal op de kaart 277 willen zetten b. Zorgen voor meer werkgelegenheid in Fryslân 236 c. Zorgen dat inwoners meer betrokken worden bij de 83 Friese politiek d. Ervoor zorgen dat de voorzieningen in Fryslân op hoog niveau blijven 291 Fraach 6: De wichtichste opdracht foar de nije kommissaris is a. Fryslân nasjonaal en ynternasjonaal op e kaart sette 277 wolle b. Soargje foar mear wurkgelegenheid yn Fryslân 236 c. Soargje dat ynwenners mear by de Fryske polityk 83 behelle wurde d. Derfoar soargje dat de foarsjennings yn Fryslân op heech nivo bliuwe

37 Ontdek Fryslân DE CIJFERS VAN ECONOMIE MIENSKIP COMMISSARIS TAKEN Kaart fan befolkingsgroei Ekonomyske groei yn Fryslân en Nederlân Kaart fan Frysk as memmetaal yn Fryslân Merk Fryslân Innovatiecluster Drachten Wetsus Circulair Friesland Doarpswurk de Doarpstún De Streekboer Wettelijke taken Overzicht van taken van de huidige commissaris van de Koning Het jaarverslag 2015 van de CdK. CULTUUR LANDBOUW DUURZAAMHEID SAMENWERKING KH2018 PC Franeker Fries museum Skûtsjesilen Alde Fryske Tsjerken Kening Fan e Greide Dairy Campus Netwerk Duurzame Dorpen Windpark Fryslân Dutch Solar Challenge Ús Koöperaasje SNN North Sea Region Waddenfonds Woudagemaal 37