Kosteneffectiviteit van biologicals
|
|
- Greta van der Berg
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Stand van zaken Kosteneffectiviteit van biologicals Hoge kosten zijn de keerzijde van het succes Paco M.J. Welsing, Marc Bijl, Ad.A. van Bodegraven, Willem F. Lems, Erol Prens en J.W.J. (Hans) Bijlsma De komst van biologicals heeft de behandeling van chronische inflammatoire aandoeningen sterk verbeterd, wat een vooruitgang in de gezondheidszorg betekent. Deze klasse geneesmiddelen is niet alleen opmerkelijk effectief, maar wordt ook goed verdragen. De kosteneffectiviteit van deze middelen maakt dat er grenzen zijn aan het gebruik. Dat is de keerzijde van dit succes. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport kondigde recent maatregelen aan die de groei van de kosten zouden moeten beheersen, terwijl tevens op de actuele uitgaven bezuinigd zou moeten worden. Recent rapporteerde de Canadian Agency for Drugs and Technologies in Health (CADTH) over effecten en kosten van biologicals voor volwassenen met reumatoïde artritis( Wij bespreken hier hun bevindingen. Wetenschappelijke beroepsverenigingen dienen maatschappelijk verantwoord en kostenbewust om te gaan met deze geneesmiddelen, onder andere door dynamische richtlijnontwikkeling en kwaliteitsvisitaties. Universitair Medisch Centrum Utrecht, afd. Reumatologie & Klinische immunologie, Utrecht. Dr. P.M.J. Welsing, klinisch epidemioloog (tevens Julius Centrum, afd. Epidemiologie); prof.dr J.W.J. Bijlsma, reumatoloog. Universitair Medisch Centrum Groningen, afd. Reumatologie & Klinische immunologie; Groningen. Dr. M. Bijl, internist. Vrije Universiteit Medisch Centrum, Amsterdam. Afd. Maag, darm en leverziekten: dr. A.A. van Bodegraven, maag-, darm- en leverarts. Afd. Reumatologie: prof.dr. W.F. Lems, reumatoloog. Erasmus Medisch Centrum, afd. Dermatologie, Rotterdam. Prof.dr. E. Prens, dermatoloog. Contactpersoon: prof.dr. J.W.J. Bijlsma De introductie van biologicals heeft een geweldige doorbraak betekend in de gezondheidszorg voor patiënten met chronische inflammatoire aandoeningen. Inmiddels is aangetoond dat deze middelen effectief zijn bij reumatoïde artritis (RA), de ziekte van Bechterew, arthritis psoriatica, de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa, plaquepsoriasis, uveïtis, sarcoϊdose en nog vele andere minder frequent voorkomende chronische ontstekingsziekten, de immune mediated inflammatory disorders (IMID s). De eerste middelen betroffen de zogenoemde tumornecrosisfactor α(tnfα)-remmers. Daar is ook de meeste documentatie over beschikbaar. Deze klasse van geneesmiddelen is niet alleen opmerkelijk effectief, maar wordt ook goed verdragen. Heel soms treden echter ernstige infecties op, wat alertheid noodzakelijk maakt. Een keerzijde van de medaille is de kostprijs van deze klasse van geneesmiddelen. De hoge kosten hangen niet alleen samen met het traject van onderzoek en ontwikkeling, maar ook met het productieproces waarbij recombinant-dna-technieken gebruikt worden en optimale omstandigheden nodig zijn om deze monoklonale antilichamen verantwoord te produceren. Die kosten liggen momenteel tussen de 10 en 16 duizend euro per patiënt per jaar; bij patiënten met gastro-intestinale aandoeningen is dit vaak substantieel hoger. Intussen staan 3 van deze TNFα -remmers in de top 10 van de geneesmiddelenomzet in Nederland. De uitgaven in 2010 bedroegen bijna 450 miljoen euro. Deze stijgende kosten voor het gebruik van biologicals zijn in de hele wereld een trend. Zo wordt de wereldwijde omzet van alle biologicals in 2009 voor NED TIJDSCHR GENEESKD. 2011;155:A3026 1
2 Uitleg ACR50-respons Met de responscriteria van de American College of Rheumatology (ACR) kan de klinische verbetering van patiënten worden weergegeven op grond van een index die gebaseerd is op artritisactiviteit, invaliditeit en acutefaserespons. Een ACR50-respons komt globaal overeen met een vermindering van de ziekteactiviteit met tenminste 50% bij de individuele patiënt. QALY s QALY s zijn een maat voor gezondheid waarin levensjaren en kwaliteit van leven worden gecombineerd. Daarbij wordt de zogenoemde utiliteit uitgedrukt op een schaal van 0-1, waarbij 0 de slechtst voorstelbare gezondheid is (dood) en 1 de best voorstelbare gezondheid. 1 QALY staat bijvoorbeeld voor 1 levensjaar met de best voorstelbare kwaliteit van leven: (utiliteit = 1 x 1 levensjaar = 1 QALY). Maar 1 QALY staat ook voor 3 levensjaren met een slechte kwaliteit van leven (utiliteit = 0,33 x 3 levensjaren = 1 QALY). alle indicaties geschat op 90 miljard dollar. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport kondigde medio 2010 aan maatregelen voor te bereiden die de groei van deze kosten zouden moeten beheersen, terwijl tevens op de actuele uitgaven bezuinigd moest worden. De eerste maatregel betreft de overheveling van de vergoeding van thuis toepasbare anti-tnfα-medicatie via het geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS) naar het ziekenhuisbudget, volgens de Beleidsregel Dure geneesmiddelen van de Nederlandse Zorgautoriteit, waardoor financiering via het ziekenhuis moet worden geregeld. In dit artikel gaan wij in op een aantal aspecten van de kosteneffectiviteit van biologicals. Lessen uit Canada Recent rapporteerde de Canadian Agency for Drugs and Technologies in Health (CADTH) over effecten en kosten van biologicals voor volwassenen met RA ( ca). 1 Het CADTH heeft tot doel besluitvorming over de inzet van gezondheidsinterventies te ondersteunen om de beste resultaten voor zowel de gezondheid van patiënten als voor het gezondheidszorgsysteem te behalen. Dit instituut adviseert ook het publiekelijk gefinancierde geneesmiddelenvergoedingssysteem van Canada en is als zodanig vergelijkbaar met het College voor Zorgverzekeringen in Nederland. De werkwijze van het CADTH bestaat uit het evalueren van de klinische effectiviteit, de bijwerkingen en de kosteneffectiviteit van interventies op basis van het meest recente wetenschappelijk bewijs. In het rapport Clinical and economic overview: biologic response modifier agents for adults with rheumatoid arthritis wordt dit uitgewerkt voor de biologicals abatacept, adalimumab, etanercept, golimumab, infliximab en rituximab voor de behandeling van RA. 1 Met tocilizumab en certolizumab pegol was nog onvoldoende ervaring opgedaan bij het gereedkomen van het rapport. Er werd een meta-analyse uitgevoerd van alle bestaande gerandomiseerde onderzoeken, waarbij vooral die onderzoeken werden betrokken waarbij patiënten tevoren behandeld waren geweest met een adequate dosering methotrexaat. Dit is conform de meest gangbare praktijk in zowel Canada als in Nederland, en wordt eveneens zo aanbevolen in de richtlijn van de European League against Rheumatism (EULAR). 2 Meestal ging het om patiënten met RA die 3 maanden of langer met methotrexaat (15 mg of meer per week) werden behandeld, waarbij de ziekteactiviteit onvoldoende was verbeterd. Het effect van het toevoegen van een biological werd vergeleken met het geven van een placebo. In alle onderzoeken vond men een significante verbetering van RA-ziekteactiviteit ten opzichte van een placebo. De geobserveerde verbeteringen waren aanzienlijk groter dan in studies met een traditioneel of conventioneel ziektemodificerend medicijn ( disease modifying anti rheumatic drug ; DMARD), zoals die in het verleden geobserveerd werden. Alle biologicals lieten een afremming zien van de radiologisch gemeten gewrichtsschade, terwijl daarnaast duidelijke verbetering van fysiek functioneren en kwaliteit van leven werden vastgesteld. Met de combinatie van biologicals en methotrexaat is het in deze groep momenteel mogelijk om remissiepercentages tot 50% te behalen. 3 Model van kosten en baten Een van de belangrijkste vragen in het Canadese onderzoek was of biologicals kosteneffectief zijn voor de behandeling van RA-patiënten bij wie de ziekte resistent is voor methotrexaat. Deze kosteneffectiviteitsanalyse werd uitgevoerd met een zogenaamd markovmodel, dat uitgaat van het gezondheidszorgperspectief. Hierbij worden alleen de kosten en baten binnen de gezondheidszorg beschouwd. Kosten en baten buiten de gezondheidszorg, bijvoorbeeld die met betrekking tot arbeidsverzuim door ziekte, worden buiten beschouwing gelaten, al zijn die zeker zo belangrijk. Volgens dit model werden de kosten en gezondheidseffecten over een periode van 5 jaar berekend. Hierbij werd ook het continueren van, stoppen met of wisselen van behandeling door ineffectiviteit of bijwerkingen gemodelleerd. Primair werd het starten met een biological vergeleken met een placebo bij RA-patiënten die onvoldoende reageerden op methotrexaat. Er werden incrementele-kosteneffectiviteitsratio s (IKER s) berekend zowel op basis van (a) kosten per gewonnen jaar met een klinische verbetering van 50% gemeten met de responscriteria van de American College of Rheumatology (ACR50-respons; zie uitlegkader), als (b) kosten per voor kwaliteit van leven gecorrigeerd gewonnen levensjaar ( quality adjusted life years (QALY s); zie uitlegka 2 NED TIJDSCHR GENEESKD. 2011;155:A3026
3 der). Vergeleken met methotrexaat had adalimumab een IKER van Canadese dollar per extra jaar met een ACR50-respons. Per gewonnen QALY kwam dit uit op ongeveer Canadese dollar. De Canadese economen kwamen in hun analyse tot de conclusie dat biologicals kosteneffectief zijn voor RA-patiënten die geen baat hebben bij methotrexaat. Daarbij moet echter wel aangegeven worden dat de feitelijke basis voor de uitgevoerde kosteneffectiviteitsanalyses zeer beperkt was en meer uitging van therapeutische effectmetingen ( efficacy in klinische trials) dan van effectmetingen in de reguliere, dagelijkse praktijk ( effectiveness ). Een volgende vraag die de onderzoekers stelden was welke biological bij RA-patiënten die onvoldoende reageren op methotrexaat als eerste voorgeschreven zou moeten worden. Bij het opmaken van de balans tussen effectiviteit, bijwerkingen en kosten, concludeerden zij dat in Canada abatacept, adalimumab, etanercept, golimumab en infliximab goed vergelijkbare eerste keuzes zijn bij onvoldoende respons op methotrexaat. Welke therapie RA-patiënten moeten krijgen die onvoldoende reageren op TNFα-remming als eerste biological, kon niet goed worden beantwoord op basis van het beperkte aantal gerandomiseerde onderzoeken dat hierover gepubliceerd is. Analyse suggereerde dat in die situatie zowel abatacept als rituximab effectief is, mogelijk meer nog dan het switchen naar een andere TNFαremmer. Relevant hierbij is of de behandeling faalt na 1 of achtereenvolgens 2 TNFα-remmers en wat de oorzaak van het falen is: bijwerkingen of verlies aan effectiviteit, eventueel ten gevolge van antistofvorming. Een uitspraak is hierover niet mogelijk door gebrek aan gegevens. Ten slotte bleek uit dit Canadese kosteneffectiviteitsonderzoek dat een hogere dosering van een biological hoger dan de laagst goedgekeurde dosering slechts gepaard gaat met een minimale winst in effectiviteit. De toename in de kosten als gevolg van de hogere dosering zijn daarmee dus niet te rechtvaardigen. Ook recent Nederlands onderzoek komt tot een vergelijkbare conclusie. 4 Dezelfde conclusie als van het Canadese rapport wordt ook getrokken in een recent gepubliceerde systematische review over de kosteneffectiviteit van biologicals bij de behandeling van RA-patiënten die geen baat hebben bij de klassieke DMARD s (meestal methotrexaat). 5 De Nederlandse situatie Over het algemeen is het lastig om conclusies van kosteneffectiviteitsanalyses uit 1 land direct te vertalen naar een ander land. Karakteristieken van het gezondheidszorgsysteem en van de populatie zijn immers ook van invloed. In dit geval spelen er ook een aantal methodologische kenmerken mee. Met name het feit dat de kosten als gevolg van arbeidsverzuim niet zijn meegenomen in de Canadese analyse, maakt een vertaling naar de Nederlandse situatie lastig. In Nederland moet namelijk volgens de richtlijnen voor farmaco-economisch onderzoek het zogenaamde maatschappelijk perspectief gehanteerd worden, waarin ook aan de kosten die aan het ziekteverzuim zijn gerelateerd worden meegenomen. 6 Het hanteren van dit perspectief zal de resultaten van de kosteneffectiviteitsanalyse waarschijnlijk gunstig beïnvloeden, aangezien bij een goede behandeling van de ziekte de kosten als gevolg van arbeidsverzuim lager zullen zijn. Naast bovenstaande beperkingen van de uitgevoerde analyse is het natuurlijk de vraag wanneer een interventie kosteneffectief genoemd kan worden. In 2006 stelde de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ) een variabele grenswaarde voor, die oploopt tot euro per gewonnen QALY voor aandoeningen met de hoogst mogelijke individuele ziektelast. 7 Met dit afkappunt lijken de schattingen zoals gevonden in het Canadese rapport (met alle beperkingen zoals genoemd) op de grens van kosteneffectieve zorg te liggen. Echter, het is goed ons hierbij te realiseren dat bepaalde vormen van zorg in Nederland zijn geïntroduceerd die op dat moment ook op of boven de grens van kosteneffectiviteit lagen en die we tegenwoordig in Nederland als standaardzorg beschouwen, zoals bepaalde vormen van zorg voor terminale nierpatiënten en longtransplantaties. Interpretatie van kosteneffectiviteitsgetallen zoals de IKER s zijn contextspecifiek, en de specifieke patiëntenpopulatie en alternatieve vormen van zorg die beschikbaar zijn voor deze patiënten, dienen meegewogen te worden in besluiten over toegang tot deze zorg. Naast deze kosteneffectiviteitsanalyse van biologicals bij RA-patiënten is ook in andere indicatievelden onderzoek gedaan naar de effecten en kosten van de biologicals. Los van de verschillen in methodologie, definitie van studieparameters en de discussie over wat nu berekend moet worden als effect, kosten of baten, lijkt het gerechtvaardigd te stellen dat het therapeutische effect van biologicals duidelijk aanwezig is, dat het behalen van dit effect relatief kostbaar is en dat onderzoeken naar een zo verantwoord mogelijke behandelstrategie voor de betreffende ziektebeelden schaars zijn. Verbeteren kosteneffectiviteitsverhouding Zoals insuline niet meer valt weg te denken uit de behandeling van patiënten met diabetes mellitus, zo vallen ook biologicals niet meer weg te denken uit de behandeling van patiënten met RA, arthritis psoriatica, de ziekte van Bechterew, plaquepsoriasis, de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa of uveïtis. Wil de behandeling echter ook voor toekomstige patiënten betaalbaar blijven, dan dienen alle betrokken partijen hier zo verantwoordelijk mogelijk NED TIJDSCHR GENEESKD. 2011;155:A3026 3
4 Leerpunten Biologicals zijn een aanwinst voor de behandeling van patiënten met chronische inflammatoire aandoeningen. Het gebruik van biologicals neemt snel toe en de kosten zijn hoog. Canadees onderzoek heeft aangetoond dat biologicals bij patiënten met actieve reumatoïde artritis kosteneffectief zijn; de Nederlandse situatie lijkt vergelijkbaar met die in Canada. Om therapie met biologicals betaalbaar te houden, is een kostenbewust gebruik van deze middelen noodzakelijk. mee om te gaan. Direct betrokken partijen zijn in ieder geval patiëntenbelangengroeperingen, het ministerie van VWS, de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ), de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU), verzekeraars, farmaceuten en de specialistische beroepsverenigingen. Van deze partijen mag men verwachten dat zij hun eigen verantwoordelijkheid nemen om biologicals toegankelijk en betaalbaar te houden. Voor de medisch-specialistische beroepsverenigingen geldt dat er up-to-date richtlijnen dienen te zijn over toepassing van deze biologicals voor de verschillende IMID s, die onderzoek vertalen naar de dagelijkse praktijk. Daarin moet staan dat een behandeling met biologicals pas gestart kan worden wanneer dit geïndiceerd is, het op een veilige wijze geschiedt, er een gerede kans is op effectiviteit en regelmatige controle plaatsvindt of het gewenste therapeutische effect aanhoudt, zoals ook is te lezen in de bespreking van de nieuwe multidisciplinaire richtlijn Verantwoord gebruik van biologicals op de website van het Tijdschrift. 8 Vanzelfsprekend moet men streven naar de laagst mogelijke, effectieve dosering. Het is ook noodzakelijk om kritisch te beschouwen hoe lang onderhoudstherapie nodig is met deze kostbare medicamenten. Wetenschappelijk onderzoek hiernaar wordt betrekkelijk weinig geïnitieerd door farmaceuten of door andere, financieel voldoende krachtige, partijen. Afbouwen of stoppen met biologicals, al dan niet tijdelijk, is soms haalbaar. Dat is aannemelijk gemaakt in de RA-praktijk, maar vooralsnog niet bij de andere IMID s. 9 Op korte termijn is het daarom noodzakelijk om wetenschappelijk onderzoek te doen om te beoordelen hoe verantwoord stoppen is en op welke wijze en bij welke patiënten dit kan. Het ministerie van VWS lijkt hierin verantwoordelijkheid te willen nemen, en heeft ZonMW gelden voor dergelijk onderzoek toegezegd. Er dient wel steeds ruimte te blijven om op individuele basis de richtlijn in aangepaste vorm toe te passen. Het is immers een richtlijn en geen dwangbuis. Specialistische beroepsverenigingen kunnen naast het formuleren van richtlijnen ook via reflectie (hoe verhoudt mijn individuele voorschrijfgedrag zich ten opzichte van anderen?) en kwaliteitsvisitaties van praktijken bijdragen aan een kosteneffectief gebruik van biologicals. Daarnaast blijft de uitdaging de geneeskundige praktijk te vernieuwen voor zowel RA-patiënten als andere IMIDpatiënten, omdat nog steeds geen volledige genezing bereikt wordt. Er moet ruimte blijven voor het vernieuwen van therapeutische strategieën en voor nieuwe indicaties. Zo is er inmiddels bewijs dat biologicals zeer effectief kunnen zijn bij ernstige systemische reumatische aandoeningen, zoals vasculitis, systemische lupus erythematosus, sjögrensyndroom en polymyositis maar ook bijvoorbeeld bij pyodermia gangraenosa. Ook van de internationale farmaceutische industrie zal men een bijdrage voor verbetering van de kosteneffectiviteit mogen verwachten. Maatschappelijk gezien mag worden verwacht dat de prijs van deze middelen een neerwaartse trend gaat ontwikkelen, bij een zo grote omzetstijging als voor deze middelen is opgetreden. Conclusie De komst van biologicals heeft de behandeling van chronische inflammatoire aandoeningen revolutionair verbeterd en een duidelijke vooruitgang in de gezondheidszorg bewerkstelligd. Tegelijkertijd zijn ook de grenzen aan het gebruik van deze medicatie aan het licht gekomen vanwege de hoge kosten. Dat geldt zeker wanneer bij sommige patiënten de indicatie mogelijk wat vroeger wordt gesteld dan in het verleden, wanneer de dosering mogelijk wat hoger wordt gegeven dan aanvankelijk geregistreerd en wanneer de duur van de behandeling misschien wat langer is dan noodzakelijk. Er zijn nog geen eenduidige antwoorden op vragen als Wat is de ideale dosering? en Hoe lang en in welke volgorde kunnen de verschillende biologicals het beste gegeven worden?. Dit alles is nodig om de plaats van de biologicals maatschappelijk verantwoord te bepalen. Het is nu tijd de opgedane ervaringen kritisch te beoordelen en waar nodig wetenschappelijk verantwoord nader uit te diepen. Ruimte voor het inzetten van biologicals in het kader van vernieuwing, evaluatie van therapeutische strategieën en voor individuele casuïstiek moet blijven bestaan. Wetenschappelijke beroepsverenigingen dienen, naast kennis- en patiëntgedreven, ook maatschappelijk en kostenbewust om te gaan met deze geneesmiddelen, onder andere door dynamische richtlijnontwikkeling en kwaliteitsvisitaties. De eerder genoemde multidisciplinaire richtlijn Verantwoord gebruik van biologicals is daar een voorbeeld van. 8 Belangenconflict: Het instituut van dr. M. Bijl ontving een onvoorwaarde- 4 NED TIJDSCHR GENEESKD. 2011;155:A3026
5 lijke beurs van Solvay Pharmaceuticals en Novartis Pharma. Dr. A.A. van Bodegraven ontving vergoeding voor congresbezoek, consultancy and het geven van lezingen for Abbott en Centocor. Prof.dr. W.F. Lems ontving vergoeding voor consultancy en reviewactiviteiten van Abbott, Schering, MSD and Roche. Prof.dr. E. Prens ontving vergoeding als bestuurslid en voor het geven van lezingen for Abbott, Wyeth, Janssen-Cilag, Shering-Plough. Zijn instituut kreeg beurzen van Pan Genetics and Wyeth Invest. Prof.dr. J.W.J. Bijlsma ontving vergoeding voor consultancy en congresbezoek van Abbott, Roche, Pfizer, Merck, Bristol-Myers Squibb, UCB. Zijn instituut kreeg beurzen van dezelfde bedrijven. Financiële ondersteuning voor dit artikel: geen gemeld. Aanvaard op 8 mei 2011 Citeer als: Ned Tijdschr Geneeskd. 2011;155:A3026 > Meer op Literatuur 1 Canadian Agency for Drugs and Technologies in Health (CADTH). Therapeutic Review. Clinical and economic overview. Biological response modifier agents for adults with rheumatoid arthritis. Ontario, Canada: CADTH; Economic_Overview_e.pdf 2 Smolen JS, Landewé R, Breedveld FC, Dougados M, Emery P, Gaujoux- Viala C et al. EULAR recommendations for the management of rheumatoid arthritis with synthetic and biological disease-modifying antirheumatic drugs. Ann Rheum Dis. 2010;69: Singh JA, Christensen R, Wells GA, Suarez-Almazor ME, Buchbinder R, Lopez-Olivo MA et al. Biologics for rheumatoid arthritis: an overview of Cochrane reviews. The Cochrane Library. 2009,1: Den Broeder AA, van der Maas A, van den Bemt BJ. Dose de-escalation strategies and role of therapeutic drug monitoring of biologics in RA. Rheumatology. 2010;49: VanderVelde G, Pham B, Machado M, Ieraci L, Witteman W, Bombardier C, Krahn M. Cost-effectiveness of biologic response modifiers compared to disease-modifying antirheumatic drugs for RA: a systematic review. Arthritis Care Res. 2011;63: College voor Zorgverzekeringen (CvZ). Richtlijnen voor farmacoeconomisch onderzoek, geactualiseerde versie. Diemen: CvZ; Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ). Zinnige en duurzame zorg. Zoetermeer: RVZ; Bijlsma JWJ, Hagemeijer JW, Bijl M, et al. Multidisciplinaire richtlijn Verantwoord gebruik van biologicals. Ned Tijdschr Geneeskd. 2011;155:A Klarenbeek NB, Kooij SM van der, Guler-Yuksel M, Gorenendaal JH van, Han KH, Kerstens PJ et all. Discontinuing treatment in patients with rheumatoid arthritis in sustained clinical remission: exploratory analyses from the BeSt study. Ann Rheumn Dis. 2011,70: NED TIJDSCHR GENEESKD. 2011;155:A3026 5
STANDPUNTEN ANAKINRA (VOORLOPIGE BEHANDELRICHTLIJN) Oktober 2002
NVR map Anakinra 12-03-2003 09:36 Pagina 1 STANDPUNTEN ANAKINRA (VOORLOPIGE BEHANDELRICHTLIJN) Oktober 2002 NVR map Anakinra 12-03-2003 09:36 Pagina 2 De door de gepubliceerde richtlijnen en standpunten
Nadere informatieVaccinatie voor mensen met auto-immune reumatische ontstekingsziekten
Vaccinatie voor mensen met auto-immune reumatische ontstekingsziekten 27 maart 2017 INLEIDING Vaccinaties zijn een manier om infecties te voorkomen vooraleer ze optreden. Vaccins helpen het immuunsysteem
Nadere informatieUw brief van Uw kenmerk Datum 21 maart 2008 GMT/VDG juni 2008
Aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ 'S-GRAVENHAGE Uw brief van Uw kenmerk Datum 21 maart 2008 GMT/VDG2839323 5 juni 2008 Ons kenmerk Behandeld door Doorkiesnummer
Nadere informatieTherapeutic Drug Monitoring BiologicalDMARDs Utile or Futile
Therapeutic Drug Monitoring BiologicalDMARDs Utile or Futile Dr. Bart van den Bemt, apotheker/onderzoeker Afdeling Farmacie Sint Maartenskliniek, Nijmegen Inhoud: 1) Is TDM bij anti-tnf bij reumatische
Nadere informatiePlaats van biologicals in reumatisch lijden. AZ Damiaan Oostende Dr. M. Maertens Reumatologie
Plaats van biologicals in reumatisch lijden AZ Damiaan Oostende Dr. M. Maertens Reumatologie Welke aandoeningen? Plaats van deze biologicals? Welke biologicals? Specifieke aandachtspunten bij patiënt behandeld
Nadere informatieSAMENVATTING NEDERLANDS. Reumatoïde artritis: strategieën die werken
SAMENVATTING NEDERLANDS Reumatoïde artritis: strategieën die werken Samenvatting Nederlands INTRODUCTIE Ongeveer 1% van de Nederlandse bevolking lijdt aan reumatoïde artritis (RA), reuma in de volksmond.
Nadere informatieSTANDPUNTEN STANDPUNT NEDERLANDSE VERENIGING VOOR REUMATOLOGIE OVER ABATACEPT.
STANDPUNTEN STANDPUNT NEDERLANDSE VERENIGING VOOR REUMATOLOGIE OVER ABATACEPT. Indicatie en behandeling van reumatoïde artritis met de selectieve T-cel modulator Abatacept. April 2008 De door de Nederlandse
Nadere informatieWorkshop. Investeren in kosteneffectieve interventies Van Wetenschap naar Beleid. 1 Nederlands Congres Volksgezondheid 11 april 2012 Amsterdam
Workshop Investeren in kosteneffectieve interventies Van Wetenschap naar Beleid 1 Programma Welkom Heleen Hamberg, RIVM-VTV Presentatie: Wat zijn economische evaluaties? Paul van Gils, RIVM-PZO Presentatie:
Nadere informatieResultaten monitor overheveling TNFalfaremmers
Resultaten monitor overheveling TNFalfaremmers en andere en Prof.dr. C.A. Uyl-de Groot D.T. Stierman Institute for Medical Technology Assessment / Instituut voor Beleid en Management Gezondheidszorg Erasmus
Nadere informatieEerste resultaten van POEET studie. Marjan Ghiti AIOS reumatologie, MST Enschede
Eerste resultaten van POEET studie Marjan Ghiti AIOS reumatologie, MST Enschede 13-03-2013 Achtergrond De effectiviteit van TNFi bij de behandeling van RA is in vele studies aangetoond. Wanneer RA patiënten
Nadere informatieStandpunt van de Nederlandse Vereniging voor Reumatologie inzake JAK remmers.
Standpunt van de Nederlandse Vereniging voor Reumatologie inzake JAK remmers. 1. Indicatie en behandeling van reumatoïde artritis met JAK-remmers. 2. Auteurs: Prof. dr. T.W.J. Huizinga & Prof. Dr. M.T.
Nadere informatieTNF blokkerende medicijnen
TNF blokkerende medicijnen Reumatologie 1 TNF blokkerende medicijnen Etanercept (Enbrel ), Adalimumab (Humira ), Golimumab (Symponi ), Certolizumab pegol (Cimzia ) en Infliximab (Remicade ) Uw reumatoloog
Nadere informatieRob Heerdink Universitair Hoofddocent Klinische Farmacoepidemiologie Universiteit Utrecht
Hoe vertaal ik resultaten uit de medische literatuur en richtlijnen naar de dagelijkse praktijk? Interpretatie van resultaten van geneesmiddelenonderzoek Rob Heerdink Universitair Hoofddocent Klinische
Nadere informatieInflammatory Bowel Disease Update Richtlijn 2009
Inflammatory Bowel Disease Update Richtlijn 2009 Handleiding 2014-2015 Therapeutic drug monitoring en farmacogenetica ter optimalisatie van IBD therapie Dirk de Jong, Radboudumc Mede namens Nanne de Boer,
Nadere informatieWanneer is een leven redden te duur? vv-ecmo on trial. dr Erwin J.O. Kompanje. Department of Intensive Care
Wanneer is een leven redden te duur? vv-ecmo on trial dr Erwin J.O. Kompanje Department of Intensive Care Vergoeding van behandelingen, pakketprincipes CVZ 1 Noodzaak * 2 Effectiviteit 3 Kosteneffectiviteit
Nadere informatieDure geneesmiddelen. Nynke Dragt Adviseur farmaco-economie ZIN Team oncologie. Jong-NVTAG 7 april 2016
Dure geneesmiddelen Nynke Dragt Adviseur farmaco-economie ZIN Team oncologie Jong-NVTAG 7 april 2016 Inhoud - Zorginstituut Nederland: rol en taken - Dure geneesmiddelen en pakketbeheer - Dure geneesmiddelen
Nadere informatieWie betaalt de dure pil? Erwin Kok
Wie betaalt de dure pil? Erwin Kok Op woensdag 31 mei organiseerden Healthwise (Rijksuniversiteit Groningen) en het Universitair Medisch Centrum Groningen een symposium rondom het thema Dure medicijnen.
Nadere informatieVaccinatie van ouderen tegen pneumokokken. Nr. 2018/05. Samenvatting
Vaccinatie van ouderen tegen pneumokokken Nr. 2018/05 Vaccinatie van ouderen tegen pneumokokken pagina 2 van 6 Veel mensen dragen pneumokokken bij zich zonder ziek te worden. De pneumokok kan echter ernstige
Nadere informatieOp welke vragen geeft dit digitale kaartenboek antwoord?
Op welke vragen geeft dit digitale kaartenboek antwoord? Wie doet wat in de bekostiging, verstrekking, financiering en het pakketbeheer van specialistische en? Hoe kan een specialistisch worden bekostigd?
Nadere informatieChapter 11 Samenvatting
Chapter 11 Samenvatting 185 SAMENVATTING Economische evaluatie van Preventie Van tekentafel tot de dagelijkse praktijk De kosten van de gezondheidszorg zijn de afgelopen jaren enorm gestegen. Daarom is
Nadere informatieGeneesmiddelentherapie
https://www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro Geneesmiddelentherapie Versie 2016 13. Biologische geneesmiddelen Er zijn de laatste jaren nieuwe perspectieven geïntroduceerd met stoffen biologische
Nadere informatieReumatoïde Artritis. Prof Dr Patrick Verschueren UZ Gasthuisberg Leuven. Trefpunt Zelfhulp 27 maart 2010
Reumatoïde Artritis Prof Dr Patrick Verschueren UZ Gasthuisberg Leuven Trefpunt Zelfhulp 27 maart 2010 Allemaal tijdverlies! George, 46 jaar, zegt dat ze niet moet zagen... Paul, reumatoloog Ik zal even
Nadere informatiebut no statistically significant differences
but no statistically significant differences Astma is een chronische aandoening, die niet te genezen is. Met de passende zorg kunnen symptomen tot een minimum worden gereduceerd en zou een astma patiënt
Nadere informatieDosisgids bestemd voor de arts voor de behandeling van Reumatoïde Artritis (RA) met RoACTEMRA
De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel RoACTEMRA. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan deze informatie
Nadere informatieVan Wijk tot Wetenschap 2016 Workshop kosteneffectiviteit. Peter Dijkshoorn, GGZ Nederland, NJi, Accare Hermien Dijk, Rijksuniversiteit Groningen
Van Wijk tot Wetenschap 2016 Workshop kosteneffectiviteit Peter Dijkshoorn, GGZ Nederland, NJi, Accare Hermien Dijk, Rijksuniversiteit Groningen AANLEIDING: TRANSITIE JEUGDZORG Hoge kosten Complex systeem
Nadere informatiePersbericht. Röntgendata hebben een significante vermindering in gewrichtsbeschadiging aangetoond
UCB S.A. Allée de la Recherche 60, B-1070 Brussels (Belgium) Persbericht Significante positieve resultaten van CIMZIA TM in reumatoïde artritis Röntgendata hebben een significante vermindering in gewrichtsbeschadiging
Nadere informatieZwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darm
Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darm Inleiding Zwanger worden als je een chronische ontstekingsziekte van de darm (IBD = inflammatory Bowel disease) hebt zoals de ziekte van Crohn
Nadere informatieSamenvatting van: Zorgkosten en maatschappelijke baten van reumatherapieën bij reumatoïde artritis
Samenvatting van: Zorgkosten en maatschappelijke baten van reumatherapieën bij reumatoïde artritis Iris Blankers Annelise Notenboom Carlien Schrijvershof Het rapport is te downloaden van www.ape.nl Nadere
Nadere informatieVoorbeeld adviesrapport MedValue
Voorbeeld adviesrapport MedValue (de werkelijke naam van de innovatie en het ziektebeeld zijn verwijderd omdat anders bedrijfsgevoelige informatie van de klant openbaar wordt) Dit onafhankelijke advies
Nadere informatieSamenvatting. Reumatoïde artritis: biologicals en bot
* Samenvatting Reumatoïde artritis: biologicals en bot Samenvatting In deel I van dit proefschrift worden resultaten gepresenteerd van onderzoek naar gegeneraliseerd botverlies (osteoporose) in patiënten
Nadere informatieBiologische medicijnen Biologicals. Poli Reumatologie
00 Biologische medicijnen Biologicals Poli Reumatologie 1 Uw reumatoloog heeft u een biologisch medicijn voorgeschreven voor de behandeling van uw reumatische aandoening. Om dit medicijn goed te kunnen
Nadere informatieZwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darmen
Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darmen Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Zwangerschap 2 Erfelijkheid 2 Vruchtbaarheid 2 Invloed chronische darmziekte op de zwangerschap
Nadere informatieAan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG. Datum 13 maart 2015 GVS rapport 15/04 dulaglutide (Trulicity )
> Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG 0530.2015030019 Zorginstituut Nederland Pakket Eekholt 4 1112 XH Diemen Postbus
Nadere informatieIBOM-2. Het effect van Medicatiereview en begeleiding van patiënten na verblijf in het ziekenhuis
IBOM-2 Het effect van Medicatiereview en begeleiding van patiënten na verblijf in het ziekenhuis Abeer Ahmad Ruth Mast Giel Nijpels Jacqueline Dekker Piet Kostense Jacqueline Hugtenburg Afdelingen Klinische
Nadere informatieAdalimumab Humira. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Adalimumab Humira Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: adalimumab. Hoe werkt adalimumab? Bij patiënten
Nadere informatieBiosimilars. Overstappen: het perspectief van de medisch specialist
Biosimilars Overstappen: het perspectief van de medisch specialist Dr. Sander W. Tas, internist-reumatoloog Afd. Klinische Immunologie & Reumatologie AMC/Universiteit van Amsterdam 2 e Nationaal IBN symposium
Nadere informatieEtanercept Enbrel, Benepali
Etanercept Enbrel, Benepali Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: etanercept. Hoe werkt etanercept? Bij
Nadere informatieNieuwe Medicatie hoe lang nog te betalen?
Nieuwe Medicatie hoe lang nog te betalen? Wat mag een QALY volgens u kosten 1. 20.000 euro 2. 50.000 euro 3. 80.000 euro 4. geen mening 14% 14% 29% Stemronde Geopend 43% 10 Mag hepatitis C behandeling
Nadere informatiePatiënteninformatie. Infliximab Voorgeschreven door de reumatoloog
Patiënteninformatie Infliximab Voorgeschreven door de reumatoloog Inhoud Inleiding... 3 Werking van infliximab... 3 Wanneer wordt infliximab voorgeschreven?... 3 Voorbereiding... 3 Het gebruik van infliximab...
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Dit proefschrift richt zich op statinetherapie in type 2 diabetespatiënten; hiervan zijn verschillende aspecten onderzocht. In Deel I worden de effecten van statines op LDLcholesterol en cardiovasculaire
Nadere informatieInfliximab Inflectra, Remicade, Remsima
Infliximab Inflectra, Remicade, Remsima Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: infliximab. Hoe werkt infliximab?
Nadere informatieCardioVasculair Risicomanagement bij Reumatische Ziekten. Inger Meek, MD, PhD Reumatoloog Radboudumc Nijmegen
CardioVasculair Risicomanagement bij Reumatische Ziekten Inger Meek, MD, PhD Reumatoloog Radboudumc Nijmegen Disclosure belangen spreker Als voorzitter Stichting Reumarun sponsoring ontvangen van Abbvie,
Nadere informatieICHOM en het belang voor de patiënt
DE PATIENT CENTRAAL Maarten de Wit Lent 12 oktober 2017 ICHOM en het belang voor de patiënt T2T Overarching principle B. The primary goal of treating patients with rheumatoid arthritis is to maximize long-term
Nadere informatieDosisgids bestemd voor de arts voor de behandeling van Reumatoïde Artritis (RA) met RoACTEMRA
De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel RoACTEMRA. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan deze informatie
Nadere informatieChapter 11. Nederlandse samenvatting
Chapter 11 Nederlandse samenvatting Chapter 11 Reumatoïde artritis (RA) is een chronische aandoening die wordt gekenmerkt door ontstekingen van de gewrichten. Symptomen die optreden zijn onder andere pijn,
Nadere informatieUw brief van Uw kenmerk Datum 3 april 2006 Farmatec/P mei 2007
Aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ 'S-GRAVENHAGE Uw brief van Uw kenmerk Datum 3 april 2006 Farmatec/P 2673867 21 mei 2007 Ons kenmerk Behandeld door Doorkiesnummer
Nadere informatieJuridische aspecten van behandel- en vergoedingsbeslissingen
Juridische aspecten van behandel- en vergoedingsbeslissingen NVTAG Symposium Juridische kaders van HTA 7 juni 2007 Koosje van Lessen Kloeke k.vanlessenkloeke@leijnseartz.com 1 Inleiding -Welke partijen
Nadere informatieDoelmatigheid in de gezondheidszorg. Inhoud. Totaal kosten ZFW-populatie hulpmiddelen. Indra Eijgelshoven Mapi Values 19 april 2006
Doelmatigheid in de gezondheidszorg Indra Eijgelshoven Mapi Values 19 april 2006 Inhoud Stijging van in de zorg Keuzes maken met beperkt budget Doelmatigheid Economische evaluaties Gezondheidswinst Kosten
Nadere informatieReumatologie. Patiënteninformatie. Biologicals. Bij reumatische aandoeningen. Slingeland Ziekenhuis
Reumatologie Biologicals i Patiënteninformatie Bij reumatische aandoeningen Slingeland Ziekenhuis Algemeen Veel reumatische aandoeningen zijn tegenwoordig goed te behandelen met medicijnen. De medicijnen
Nadere informatieTNF blokkerende medicijnen
TNF blokkerende medicijnen Etanercept (Enbrel ), adalimumab (Humira ), golimumab (Symponi ), certolizumab pegol (Cimzia ) en infliximab (Remicade/Remsima/Inflectra ) Uw reumatoloog heeft etanercept, adalimumab,
Nadere informatiePSYCHOMETRISCHE EIGENSCHAPPEN VAN PATIËNTGERAPPORTEERDE UITKOMSTMATEN
Reumatoïde artritis (RA) is een chronische ziekte die gekenmerkt wordt door gewrichtsontstekingen. Deze ontstekingen gaan gepaard met pijnklachten, zwelling en stijfheid en kunnen op den duur leiden tot
Nadere informatieOpvattingen en attitudes van Nederlandse reumatologen over de COBRA- strategie voor behandeling van vroege RA
Opvattingen en attitudes van Nederlandse reumatologen over de COBRA- strategie voor behandeling van vroege RA L. van Tuyl, A.M.C. Plass, W.F. Lems, A.E. Voskuyl, B.A.C. Dijkmans en M. Boers Samenvatting
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Adalimumab (Humira )
PATIËNTEN INFORMATIE Adalimumab (Humira ) 2 PATIËNTENINFORMATIE In deze folder vindt u informatie over behandeling met het middel adalimumab. Het doel van een behandeling met adalimumab is het ontstekingsproces
Nadere informatieEerste IBN-Nieuwsbrief
IBN-Nieuwsbrief nummer: 2015-01 november 2015 Eerste IBN-Nieuwsbrief Het is november 2015 en als leden van Initiatiefgroep Biosimilars Nederland (IBN) kijken we met trots terug op het symposium Educational
Nadere informatieTabel 1. Belangrijkste instellingen in KEA model Bron Dosering Xolair Comparator Ciclosporine* Expert commissie Jan 2015.
Adaptatie kosteneffectiviteitsmodel voor Xolair in CSU naar de Nederlandse setting Het institute for Medical Technology Assessment (imta) van de Erasmus Universiteit in Rotterdam heeft in opdracht van
Nadere informatieIndicaties voor Immuunsupressie en Biologicals bij IMID. Robert Landewé Hoogleraar reumatologie, amc/uva Reumatoloog, AMC Heerlen
Indicaties voor Immuunsupressie en Biologicals bij IMID Robert Landewé Hoogleraar reumatologie, amc/uva Reumatoloog, AMC Heerlen IMID?? Immune-Mediated Inflammatory Diseases Inflammatie Immuunsysteem is
Nadere informatieINFORMATIE OVER ABATACEPT (ORENCIA ) FRANCISCUS VLIETLAND
INFORMATIE OVER ABATACEPT (ORENCIA ) FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Uw reumatoloog heeft u een Biological (abatacept) voorgeschreven voor de behandeling van uw reumatische aandoening. Om dit medicijn goed
Nadere informatieBiosimilaire geneesmiddelen in België Standpunt vanuit de reumatologie
FAGG Symposium Biologische geneesmiddelen in België - 08/02/2018, Brussel Biosimilaire geneesmiddelen in België Standpunt vanuit de reumatologie Liese Barbier PhD onderzoeker KU Leuven MABEL Fund Openbaarmakingsverklaring
Nadere informatieChapter 9 Samenvatting
Samenvatting Marcel D. Posthumus SAMENVATTING Reumatoïde artritis (RA) is een aandoening die voorkomt bij 0,5-1% van de bevolking en die gekenmerkt wordt door een chronische ontsteking van meerdere gewrichten
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting De levensverwachting van mensen met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) is gemiddeld 13-30 jaar korter dan die van de algemene bevolking. Onnatuurlijke doodsoorzaken zoals
Nadere informatieTNF blokkerende medicijnen
TNF blokkerende medicijnen Etanercept (Enbrel ), adalimumab (Humira ), golimumab (Symponi ), certolizumab pegol (Cimzia ) en infliximab (Remicade/Remsima/Inflectra ) Uw reumatoloog heeft etanercept, adalimumab,
Nadere informatieEtanercept. Enbrel, Benepali
Etanercept Enbrel, Benepali Inhoud Hoe werkt etanercept? 3 Voor welke aandoeningen wordt etanercept gebruikt? 3 Hoe moet ik het gebruiken? 3 Hoe moet ik het bewaren? 4 Wat zijn mogelijke bijwerkingen?
Nadere informatieStudies on inflammatory bowel disease and functional gastrointestinal disorders in children and adults Hoekman, D.R.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Studies on inflammatory bowel disease and functional gastrointestinal disorders in children and adults Hoekman, D.R. Link to publication Citation for published version
Nadere informatiePsychiatrische aandoeningen behoren wereldwijd tot de meest invaliderende en ernstige ziektebeelden, en de hiermee gepaard gaande ziektelast zal naar
Samenvatting Psychiatrische aandoeningen behoren wereldwijd tot de meest invaliderende en ernstige ziektebeelden, en de hiermee gepaard gaande ziektelast zal naar verwachting zelfs verder toenemen in de
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING (DUTCH SUMMARY)
NEDERLANDE AMENVATTING (DUTCH UMMARY) 189 Nederlandse amenvatting (Dutch ummary) trekking van proefschrift Patiënten met een chronische gewrichtsontsteking, waaronder reumatoïde artritis (RA), de ziekte
Nadere informatiePrimaire preventie met statines: bij wie kosteneffectief?*
Onderzoek Primaire preventie met statines: bij wie kosteneffectief?* Jacoba P. Greving, Frank L.J. Visseren, G. Ardine de Wit en Ale Algra Gerelateerd artikel: Ned Tijdschr Geneeskd. 2011;155:A3419 Doel
Nadere informatieEen goed alternatief voor maag-, darm-, lever-, reuma- en dermatologiepatiënten
Patiënteninformatie Biosimilars Een goed alternatief voor maag-, darm-, lever-, reuma- en dermatologiepatiënten 1234567890-terTER_ Biosimilars Een goed alternatief voor maag-, darm-, lever-, reuma en
Nadere informatieDure medicijnen in vogelvlucht
MHPRONK Health Care Consultancy FOUNDATION BUSINESS INTELLIGENCE, ANALYSIS AND INNOVATION Dure medicijnen in vogelvlucht 31 mei 2017 De vogelvlucht van een medicijn Idee Patent verloop EXIT Ontwikkeling
Nadere informatie22-10-2015. Tinnitus kwaliteit van leven en kosten. Besluitvorming. Vergoeding in Nederland. Effecten: kwaliteit van leven. Economische Evaluatie
220205 Condite, Nieuwegein, 205 Disclosure belangen spreker kwaliteit van leven en kosten Potentiële belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsering of
Nadere informatieWat zijn biosimilars?
Wat zijn biosimilars? Leon van Aerts Workshop biosimilars Collegedag 2015 Onderscheid chemische en biologische geneesmiddelen Aspirin MW: 0.2 kda IgG ~1300AA, MW: ~150 kda IFN alfa 165AA, MW: 19 kda Leon
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Marel, Sander van der Title: Gene and cell therapy based treatment strategies
Nadere informatieVaccinatie tegen gordelroos. Nr. 2019/12, Den Haag, 15 juli Samenvatting
Vaccinatie tegen gordelroos Nr. 2019/12, Den Haag, 15 juli 2019 Vaccinatie tegen gordelroos pagina 2 van 5 In 2016 heeft de Gezondheidsraad negatief geadviseerd over vaccinatie van ouderen tegen gordelroos,
Nadere informatieINFORMATIE OVER RITUXIMAB (MABTHERA ) FRANCISCUS VLIETLAND
INFORMATIE OVER RITUXIMAB (MABTHERA ) FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Uw reumatoloog heeft u een Biological (rituximab) voorgeschreven voor de behandeling van uw reumatische aandoening. Om dit medicijn
Nadere informatieKosten en baten van Bedrijfsgezondheidszorg
Kosten en baten van Bedrijfsgezondheidszorg Allard van der Beek Hoogleraar Epidemiologie van Arbeid & Gezondheid Afdeling Sociale Geneeskunde, EMGO + Instituut VU medisch centrum, Amsterdam Disclosure
Nadere informatieOntwikkeling en evaluatie van een re-integratiestrategie ter behoud van werk bij dreigend verzuim door reuma
Ontwikkeling en evaluatie van een re-integratiestrategie ter behoud van werk bij dreigend verzuim door reuma Jan Hoving J.L.Hoving@amc.uva.nl Marrit vd Meer Judith Sluiter Monique Frings-Dresen Coronel
Nadere informatieMedicamenteuze Therapie
www.printo.it/pediatric-rheumatology/nl/intro Medicamenteuze Therapie Versie 2016 13. Biologische geneesmiddelen (biologicals) Er zijn de afgelopen jaren nieuwe, veelbelovende geneesmiddelen geïntroduceerd
Nadere informatieEuropese Commissie. Wat moet ik weten over. Biosimilars. informatie voor patiënten. Een consensus informatiedocument GROEI
Europese Commissie Wat moet ik weten over Biosimilars informatie voor patiënten Een consensus informatiedocument GROEI Dit consensusdocument over biosimilars is opgesteld voor en door patiënten, in samenwerking
Nadere informatieKankerzorg, investeren in goede uitkomsten
Kankerzorg, investeren in goede uitkomsten dr. Ronald Spanjers, raad van bestuur, IKNL ir. Steven Lugard, CEO, Performation Dorien de Groot - van de Kreeke MSc MBA, Novivena 1 waarom 2 kanker 3 D(n)OT
Nadere informatieStandpunt Nederlandse Vereniging voor Reumatologie (NVR) voor apremilast. Indicatie en behandeling van artritis psoriatica met apremilast
Standpunt Nederlandse Vereniging voor Reumatologie (NVR) voor apremilast Indicatie en behandeling van artritis psoriatica met apremilast Januari 2016 1 Samenvatting Apremilast, alleen of in combinatie
Nadere informatieDe behandeling van lage rugpijn met ruggordels en medicatie
Samenvatting 163 De behandeling van lage rugpijn met ruggordels en medicatie Lage rugpijn is een veelvuldig voorkomend probleem in geïndustrialiseerde landen. De kans dat iemand gedurende zijn leven een
Nadere informatieAan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ s GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ s GRAVENHAGE 2731.2013089824 Zorginstituut Nederland Pakket Eekholt 4 1112 XH Diemen
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 2 februari 2018 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340
Nadere informatieVaccinatie tegen meningokokken. Nr. 2018/28, Den Haag 19 december Samenvatting
Vaccinatie tegen meningokokken Nr. 2018/28, Den Haag 19 december 2018 Vaccinatie tegen meningokokken pagina 2 van 5 Meningokokkenziekte is een ernstige infectieziekte die hersenvliesontsteking en bloedvergiftiging
Nadere informatieKosteneffectiviteit van weesgeneesmiddelen. Tim Kanters, PhD
Kosteneffectiviteit van weesgeneesmiddelen Tim Kanters, PhD Disclosure Geen directe personele financiele belangen Research grants & contracten via imta en EUR in afgelopen 3 jaar: Roche, Daiichi Sankyo,
Nadere informatieKennisbank richtlijnontwikkeling. Tool Doelmatigheid in richtlijnen. 1. Inleiding. 2. Definities en uitgangspunten
Kennisbank richtlijnontwikkeling Ondersteunende materialen bij het ontwikkelen van richtlijnen Tool Doelmatigheid in richtlijnen Inhoud 1. Inleiding 2. Definities en uitgangspunten 3. Doel van deze tool
Nadere informatieHydroxychloroquine (Plaquenil ) Voorgeschreven door de reumatoloog
Hydroxychloroquine (Plaquenil ) Voorgeschreven door de reumatoloog Albert Schweitzer ziekenhuis januari 2014 pavo 0902 Inleiding De reumatoloog heeft met u besproken dat u hydroxychloroquine gaat gebruiken.
Nadere informatieIS PREVENTIE MEER KOSTEN-EFFECTIEF DAN CURATIE? Prof. Steven Simoens
IS PREVENTIE MEER KOSTEN-EFFECTIEF DAN CURATIE? Prof. Steven Simoens ACHTERGROND Geneesmiddelen dragen bij tot gezondheid, maar groei in geneesmiddelenbudget overtreft economische groei In een context
Nadere informatieFormulier verstrekking advies aan NZa over Nederlandse Zorgautoriteit wijzigingsverzoek add-on geneesmiddelenlijst
Formulier verstrekking advies aan NZa over Nederlandse Zorgautoriteit wijzigingsverzoek add-on geneesmiddelenlijst versie 1 Met ingang van 1 januari 2015 vraagt de NZa advies aan vertegenwoordigers van
Nadere informatieZwangerschap en IBD. ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-, darm- en leverziekten. Beter voor elkaar
Zwangerschap en IBD ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-, darm- en leverziekten Beter voor elkaar 2 Inleiding U wilt zwanger worden en heeft de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa. Op dat moment
Nadere informatieOntwikkeling van genezende medicijnen tegen ouderdomsgerelateerde ziekten. Ad W. van Gorp, oprichter en CEO
Ontwikkeling van genezende medicijnen tegen ouderdomsgerelateerde ziekten Ad W. van Gorp, oprichter en CEO Agenda 1. Historie 2. Strategie 3. Projecten 10/28/2013 2 Historie Spin off bedrijf van het Hubrecht
Nadere informatieBIJLAGE WETENSCHAPPELIJKE CONCLUSIES EN REDENEN VOOR DE WEIGERING OPGESTELD DOOR HET EMEA
BIJLAGE WETENSCHAPPELIJKE CONCLUSIES EN REDENEN VOOR DE WEIGERING OPGESTELD DOOR HET EMEA HERONDERZOEK VAN HET ADVIES VAN HET CHMP VAN 19 JULI VOOR NATALIZUMAB ELAN PHARMA Op zijn bijeenkomst van juli
Nadere informatieProf Maarten J Postma. De Farmaceutische Markt & Vergoeding van Geneesmiddelen. Prof PharmacoEconomics RUG Nevenbenoeming UMCG Directeur SHARE
06-11-2015 Prof Maarten J Postma De Farmaceutische Markt & Vergoeding van Geneesmiddelen Prof PharmacoEconomics RUG Nevenbenoeming UMCG Directeur SHARE 1 06-11-2015 Prof Maarten J Postma Rapporteert grants
Nadere informatieInfliximab (Remicade )
Infliximab (Remicade ) Maatschap reumatologie Kennemerland INFLIXIMAB (REMICADE ) U heeft in overleg met uw arts besloten Infliximab te gaan gebruiken. Deze folder geeft u informatie over dit geneesmiddel.
Nadere informatieDagelijkse dosis visolie verbetert de prestaties van leerlingen bij nationale examens
Onderzoek naar niewe medicijnen duurt jaren en doorloopt een aantal verschillende stadia. Tenslotte worden de medicijnen op mensen getest in klinische trials. Bij stap 1 wordt de veiligheid getest op gezonde
Nadere informatieVragenlijstonderzoek bij richtlijn psoriasis
Vragenlijstonderzoek bij richtlijn psoriasis 1.2 Doelen vragenlijstonderzoek behandeltevredenheid 1. Het vaststellen van de mate van tevredenheid van psoriasis patiënten met hun voorgaande dermatologische
Nadere informatieBiologicals. Dr. E.J.A. Kroot, reumatoloog
Biologicals Dr. E.J.A. Kroot, reumatoloog 19 e Grande Conférence Verona 2013 Indicaties Reumatoïde artritis Artritis psoriatica Ankylosing Spondylitis (Bechterew) Sarcoidose Verschillende indicaties verschillen
Nadere informatieEconomische Evaluatie: Is zorg z n geld waard?
Economische Evaluatie: Is zorg z n geld waard? NVA Wintervergadering 2016 Wilbert van den Hout Afdeling Medische Besliskunde & Kwaliteit van Zorg Is zorg z n geld waard? Kosten, effectiviteit en kosteneffectiviteit
Nadere informatie161 Samenvatting L L sub01-bw-spaetgens - Processed on: Processed on:
Samenvatting 161 162 Samenvatting 163 Samenvatting Jicht is een gewrichtsontsteking, ook wel artritis genoemd, en is wereldwijd de meest voorkomende reumatische aandoening. Jicht komt vaker voor bij mannen
Nadere informatieMedische zorg in gewonnen levensjaren
Medische zorg in gewonnen levensjaren Pieter van Baal vanbaal@bmg.eur.nl Verschil oude en nieuwe richtlijn Oude richtlijn Nieuwe richtlijn In farmaco-economische evaluaties uitgevoerd vanuit het maatschappelijk
Nadere informatie