IERLAND. 1. Inleiding

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "IERLAND. 1. Inleiding"

Transcriptie

1 IERLAND 1. Inleiding 1.1. De laatste jaren is Ierland bezig met het inhalen van een enorme economische achterstand. Industriële sectoren voor elektronische apparatuur, computers, textiel en farmaceutische produkten zitten in de lift. De produktie van bepaalde high-techprodukten kent een grote expansie. Om aan de eisen van het moderne bedrijfsleven te kunnen voldoen, tracht de overheid de belangstelling voor het technisch onderwijs en het wetenschappelijk onderzoek aan te zwengelen. Deze overheidscampagne had een lichte verbetering van de belangstelling tot gevolg. Naar het voorbeeld van het Verenigd Koninkrijk wordt de opleiding van ingenieurs gekenmerkt door een sterk aanbod van "specialiteiten", eerder dan door "polyvalentie". Aan de meeste ingenieursfaculteiten wordt 50 % van de opleidingstijd voorzien voor praktisch werk (laboratorium en projectwerk), 45% van de opleiding gaat naar de specialisatie-vakken en 5% van de tijd wordt besteed aan de z.g. niettechnische vakken. De duur van de opleiding is er overal 4 jaar en de opleiding leidt tot de graad van "Bachelor in Engineering Science" (B.Eng.Sc.). Deze graad wordt enkel door universiteiten uitgereikt. Reeds in 1989 kregen enkele Ierse "Polytechnics" het statuut van universiteit. In het Verenigd Koninkrijk gebeurde de omvorming van de "Polytechnics" naar universiteiten pas in Zoals in het Verenigd Koninkrijk heeft ook Ierland zijn "Chartered Bodies". Dit zijn privaatrechterlijke beroepsinstanties die door de overheid gemachtigd zijn om de beroepstitel van "Chartered Engineer" (C.Eng.) uit te reiken (zie verder). De basisopleiding leidend tot de graad van "bachelor" kan echter ook aan een paar "Regional Technical Colleges" (RTC's) worden gevolgd. De RTC's zijn nochtans alleen gemachtigd om certificaten en diploma's uit te reiken. Universiteiten of hun "afdelingen" (de z.g. "colleges") zijn over het algemeen gelegen in de grote stedelijke centra. De jongste jaren trekken ze ook heel wat buitenlandse studenten (voltijds of deeltijds) aan. Ierse universiteiten staan bekend voor hun gastvrijheid. Veel buitenlandse studenten maken gebruik van uitwisselings-programma's (opgezet door de EU) om enkele maanden te verblijven aan een Ierse universiteit. Vaak gebeurt dit in het kader van een stage of een eindwerk. Studie- en werkritme vragen wel wat aanpassing aan de typische Ierse ingesteldheid. "Take it easy, God made plenty of time" is immers de levensfilosofie van de doorsnee Ier. In hetgeen volgt geven we eerst wat achtergrondinformatie over het land zelf. We situeren daarin beknopt de universiteit van Belfast. De andere universiteiten worden met betrekking tot de opleiding van ingenieurs ("bachelor") afzonderlijk behandeld. Ierland 1

2 1.2. Staatkundig bestaat Ierland (sinds 1921) uit 2 delen : - de republiek Ierland, waarvan de officiële naam Eire is - en Noord-Ierland, dat deel uitmaakt van het Verenigd Koninkrijk. Niet helemaal correct wordt Ierland ook wel eens Ulster genoemd (drie van de negen in Ulster gelegen graafschappen behoren immers tot de republiek Ierland) De republiek Ierland (Eire) beslaat circa 80% van de totale oppervlakte van het eiland en heeft ongeveer 3,6 miljoen inwoners (overwegend rooms-katholiek). Meer dan de helft van de bevolking is jonger dan 25 jaar. De hoofdstad van Eire is Dublin (in het Iers : Baile Atha Cliath) Noord-Ierland telt circa 1,5 miljoen inwoners (overwegend protestant). De hoofdstad is Belfast (ongeveer inwoners). De Queen's University van Belfast werd opgericht in De universiteit heeft verschillende faculteiten, waaronder deze voor de opleiding van ingenieurs. Vóór de hervorming van de "Polytechnics" werden ingenieurs opgeleid aan de "Ulster Polytechnic" van Belfast. Door de hervorming van het hoger onderwijs kreeg de "Polytechnic" het statuut van universiteit. Aan de universiteit van Belfast volgen circa ingenieursstudenten (1995) een opleiding van 4 jaar, leidend tot de graad van "bachelor". Door accreditatie bekomt men de beroepstitel "C.Eng." (cfr. Opleiding van ingenieurs in het Verenigd Koninkrijk). "Masters degrees" en "PhD-degrees" worden er eveneens uitgereikt In enkele streken wordt Iers of Gaelic, de oude Keltische taal, gesproken. Een Ierssprekend gebied staat bekend als Gaeltacht. De Gaeltachtai vindt men vooral in de streken van Cork, Donegal, Kenzy, Mayo, Galway en Waterford. De Ierse regering doet er sinds enkele jaren alles aan om de Ierse taal en gewoonten in stand te houden. Tweetaligheid is in Ierland algemeen In hetgeen verder volgt zullen we alleen de opleiding van ingenieurs in Eire bespreken. 2. Overzicht van de universiteitscentra De voornaamste universiteitscentra zijn deze van Dublin, Cork, Limerick en Galway. Universiteiten liggen, in vergelijking met in Vlaanderen, op een relatief grote afstand van elkaar. In kilometers vanaf Dublin : Cork 257km, Limerick 200km, Galway 220km Dublin Met zijn circa inwoners is Dublin de grootste stad van Eire. De agglomeratie telt circa 1,5 miljoen inwoners. Dublin (stad) heeft 2 universiteiten en 1 hogeschool (Dublin Institute of Technology). De 2 universiteiten zijn de : - "National University of Ireland" (NUI) en - "Dublin City University" (DCU). Tot de NUI behoren : enerzijds het "Trinity College" (opgericht in 1591) en anderzijds het "University College". Ierland 2

3 De NUI van Dublin wordt ook wel eens "University of Dublin" genoemd. Het prestigieus "Trinity College" (gelegen in het centrum van de stad) staat bekend voor haar lerarenopleiding. Op een boogscheut ligt het "Royal College of Surgeons" (1806). Het "Trinity College" heeft naast de faculteit lerarenopleiding ook nog andere faculteiten. Ze biedt o.m. ook de opleiding voor ingenieurs aan. Zo maakt de "School of Engineering" (opgericht in 1842) deel uit van de "Faculty of Engineering and Systems". Ze heeft ongeveer 800 studenten (1995). De 4 jaar opleiding leidt tot de graad van "bachelor". De "Dublin City University" was tot vóór 1989 een "Polytechnic" en noemde "National Institute for Higher Education" (NIHE). In 1989 kreeg deze hogeschool de universiteitsstatus. Dit houdt o.m. in dat ze graden mag uitreiken Cork Cork is een belangrijke industriestad. Ze heeft circa inwoners. In 1845 werd het "Queen's College" opgericht. In 1908 kreeg ze het statuut van universiteit en ook een nieuwe naam : "University College Cork". Ze maakt deel uit van de "Nationale University of Ireland" (NUI). Eén van de faculteiten van de "University College Cork" is de "Faculty of Engineering". Deze faculteit heeft ongeveer 600 studenten (1995). De opleiding (4 jaar) leidt tot de "bachelor-degree" Limerick Naar haar Gaelische naam "Luimneach", hetgeen "eenzame plek" betekent is de stad Limerick (met circa inwoners) gelegen in een eerder vlakke (en saaie) omgeving. De "Nationale Institute for Higher Education" (NIHE) van Limerick (opgericht in 1972) kreeg zoals de gelijkaardige instelling van Dublin, in 1989 het statuut van een universiteit. Ze kreeg ook een nieuwe naam : "University of Limerick". Circa studenten (1995) volgen er een 4 jaar opleiding leidend tot de graad van "bachelor" Galway Galway (circa inwoners) staat bekend als één van de economisch snelst groeiende steden van Europa. Aan de rand van de stad ligt de "University College" (opgericht in 1849). Zoals de "University Colleges" van Dublin en deze van Cork is de "University College" van Galway een "afdeling" van de "National University of Ireland" (NUI). De "University College" van Galway staat bekend als hét centrum van de Ierse taal en cultuur. Ze biedt ook een opleiding aan voor ingenieurs (4 jaar, graad van "bachelor"). Ze heeft circa 700 studenten (1995). 3. Hoger onderwijs aan niet-universitaire instellingen Voor de hogere onderwijsinstellingen die niet behoren tot de universiteiten onderscheidt men de "Regional Technical Colleges" (RTC's) en de "Vocational Education Comittees (VEC) Colleges" (VECC's) Duur van de opleiding : 1, 2 of 3 jaar. Niveau van de opleiding : tertiar Aard van de opleiding : vb. technologie, bedrijfseconomie, enz. Ierland 3

4 De opleidingen aan de "RTC's" of "VECC's" worden bekroond met een certificaat ofwel een diploma (soms met een "bachelor of technology" (B.Tech.)). Nietuniversitaire hogere onderwijsinstellingen treft men meestal aan in de kleinere stedelijke centra zoals in Athlone ( inw.), Carlow ( inw.), Dundalk ( inw.), Letterkenny (5.000 inw.), Sligo ( inw.), Tralee ( inw.), Waterford (glasindustrie, inw.). Ook in Galway heeft men een "RTC". Alhoewel sommige opleidingen aan "RTS'c" of "VECC's" het predikaat "engineering" hebben, betekent dit nog niet dat dit een ingenieursopleiding is. De houders van bovenvermelde kwalificaties (certificaat of diploma) voldoen niet aan de voorwaarden voor het bekomen van een "C.Eng.". Voor de houders van deze kwalificaties worden er echter aanvullende opleidingen georganiseerd, waardoor ze de graad van "bachelor" kunnen behalen. De graad van "bachelor" (uitgereikt door een universiteit) gebeurt onder het toezicht van de "National Council for Educational Awards" (NCEA). 4. Certificaten, diploma's en graden Industrieel ingenieurs die in hun CV vermelden dat ze in het bezit zijn van een "diploma of industrial engineer" zullen in Ierland verkeerd worden "ingeschat". De volgende toelichting zal dit verduidelijken. In Ierland is een : "Certificate" = Hoger onderwijs van 1 of 2 jaar "Diploma" = Hoger onderwijs van 3 jaar "Degree" = Hoger onderwijs van 4 jaar = (first degree) bachelor (uitgereikt door een universiteit) "Master Degree" = bachelor + 1 tot 3 jaar "PhD" = master degree + 2 tot 3 jaar "Higher Doctorates" (DSc) = master degree + 4 jaar Nog dit : in de internationale context hebben industrieel ingenieurs een "degree" behaald aan een "university of professional education". 5. Overzicht van de onderwijsinstellingen voor opleiding van ingenieurs 5.1. In Ierland is de opleidingstitel leidend tot het beroep van ingenieur zoals eerder vermeld een "bachelor". De beroepstitel, d.w.z. de kwalificatie om het ingenieursberoep te mogen uitoefenen, wordt verleend door "The Institution of Engineers of Ireland" (IEI). De beroepstitel is deze van "Chartered Engineer" (C.Eng.). De voorwaarden voor het bekomen van een "C.Eng." zijn dezelfde zoals vermeld in de bijdrage over de opleiding van ingenieurs in het Verenigd Koninkrijk (vb. min. 4 jaar praktijk) De opleidingstitel (bachelor) kan men in Ierland behalen aan 10 onderwijsinstellingen. Tot deze onderwijsinstellingen behoren : 6 universiteiten Ierland 4

5 2 "Regionale Technical Colleges" (RTC) (maar de graad wordt uitgereikt door een universiteit) 2 "Vocational Education Comittee Colleges" (VECC) (graad wordt uitgereikt door een universiteit) 5.3. Opleiding van ingenieurs aan universiteiten De mogelijkheid bestaat aan : "National University of Ireland" (NUI). De NUI heeft drie "afdelingen" : * University College Cork (UCC). * * University College Dublin (UCD). University College Galway (UCG) Trinity College / Dublin University (TCD) University of Limerick (UL) Dublin City University (DCU) Opleiding aan de "Regional Technical Colleges" (RTC) De opleiding leidend tot de graad van "bachelor" kan gevogd worden aan de RTC van Cork en aan de RTC van Athlone. De "bachelor degree" wordt uitgereikt door een universiteit en onder het toezicht van de NCEA ("National Council for Educational Awards") Opleiding aan "Vocational Education Colleges" (VECC) De cursussen kunnen gevolgd worden aan de "Dublin Institute of Technology" (DIT). De graad van "Bachelor of Sciences in Engineering" (B.Sc.Eng.) wordt verleend door de TCD (Trinity College / Dublin University). De "Dublin Institute of Technology" heeft 6 campussen verspreid over Dublin. De volledige DIT telt circa studenten (1995). Men kan er een opleiding voltijds of deeltijds volgen. Er worden vakopleidingen ( = 3 jaar + diploma) en BSc-opleidingen (= 4 jaar) aangeboden. De 4 jaar-opleidingen heeft men o.m. voor volgende disciplines : elektriciteit/elektronica, toegepaste wetenschappen (chemie en fysica, chemie en wiskunde, wiskunde en fysica, computer en software, enz.). De 3 jaar-opleidingen heeft men o.m. voor de volgende richtingen : bakkerijprodukten en management, klinische chemie, elektriciteit, Frans en handel, Duits en handel, computerwetenschappen, fotografie, enz.). 6. Afkorting titulatuur De afkorting van de titulatuur van een "first degree" wordt vaak bepaald door de onderwijsinstelling. Zo wordt een "Bachelor of Engineering" verleend door de TCD afgekort door "", voor de NUI is dit "", enz. De volgende tabel geeft een overzicht. Ierland 5

6 Onderwijsinstelling TCD (Trinity College / Dublin University NUI (College Cork, Dublin, Galway) UL (University of Limerick) DCU (Dublin City University) Afkorting titel (Bachelor of Engineering) (Bachelor of Engineering) ng (Bachelor of Engineering) ng (Bachelor of Engineering) 7. Wat kan men waar studeren? De hiernavolgende tabel geeft een overzicht van de in Ierland aangeboden opleidingen voor ingenieurs. De opleidingen worden allemaal geaccrediteerd door de "Institution of Engineers of Ireland". Onderwijsinstelling Discipline Graad Trinity College / Dublin University (TCD) University of Limerick (UL) University College Cork (UCC) University College Dublin (UCD) University College Galway (UCG) Civil, Structural & Environmental Computer Materials Production Industrial Computer Aeronautical Electrical Civil Food Process Electrical Civil Agricultural & Food Chemical ng ng ng ng ng ng ng Industrial & Information Systems Civil Dublin City University (DCU) B Eng Dublin Institute of Technology (DIT), Bolton Street Structural Manufactoring Building Services Dublin Institute of Technology (DIT), Electrical & Kevin Street Cork Regional Technical College (RTC) Athlone Regional Technical College (RTC) Chemical Polymer * De "B Sc Eng"-graad wordt uitgereikt door de "University of Dublin". ** De "B Eng"-graad wordt uitgereikt door een universiteit. B Eng* B Eng* B Eng* B Eng** Ierland 6

7 8. Master Degrees Voor de Master Degrees onderscheidt men in Ierland 4 typen : 1. "Master Degree by Research" Deze "Master degree" wordt uitgereikt op basis van origineel onderzoek dat verband dient te houden met één of ander domein van de ingenieurswetenschappen. De duur is 1 of 2 jaar. Ze worden meestal gevolgd door pas afgestudeerde "first degrees". De thesis vormt het voornaamste deel. De beoordeling van deze thesis gebeurt door een commissie die is samengesteld uit interne en externe leden van de universiteit (en meestal uit vertegenwoordigers van de industrie). Publikatie van de onderzoeksresultaten is vereist. 2. "Master Degree by Examination" Dergelijke Masters worden uitgereikt op basis van het volgen van cursussen i.v.m. een specifiek onderwerp. Deze z.g. "taught courses" worden afgesloten met een examen en een (beperkte) thesis. De studieduur is 1 jaar. 3. "Master Degree in Practice and Management" Dit zijn Masters die vergelijkbaar zijn met het MBA-type. Het opleidingsprogramma is deeltijds (2 jaar). 4. "Master Degree in Practice" Deze Masters zijn bedoeld voor ingenieurs met een beroepspraktijk. De "Master Degree" wordt in Ierland als gelijkwaardig beschouwd met de Ph.D. "Master Degrees in Practice" worden eerder zeldzaam uitgereikt. De meeste kandidaten werken gemiddeld 5 jaar aan de opdracht. 9. Doctoraten Voor het doctoraat onderscheidt men in Ierland 2 typen, met name - Doctor of Philosophy (Ph.D.) en - Doctor of Science (D.Sc. of Sc.D.) De graad van Ph.D. wordt uitgereikt op basis van origineel onderzoek dat meestal plaatsvindt aan een faculteit voor "first degrees of engineering" (-degree). Een "Master Degree in Engineering Science" (M.Eng.Sc.) biedt eveneens de mogelijkheid voor de toelating tot de Ph.D. Theoretisch kan een Ph.D. in Ierland worden behaald in 3 jaar voor diegenen die in het bezit zijn van een "-degree" of een "M.Eng.Sc.-degree". Degenen die een "M.Eng.Sc.-degree" bezitten kunnen, wanneer ze doctoreren binnen hetzelfde onderzoeksgebied als voor de Master, na 2 jaar een Ph.D. behalen. Met een "degree" moet men voor het behalen van een Ph.D. een termijn nemen van 3,5 tot 5,5 jaar. 10. Industrieel ingenieur versus de Ierse ingenieur In Ierland duurt de opleiding tot "bachelor in..." 4 jaar. Meestal is de niet-verplichte stage die, afhankelijk van de universiteit 3 tot 9 maanden bedraagt, in het opleidingspakket van 4 jaar begrepen. Het studieprogramma is afgestemd op één of andere specialiteit. De opleiding van de industrieel ingenieur biedt een brede wetenschappelijke basis. De eerste cyclus is ook polyvalent. De opleiding tot de graad van "bachelor" in Ierland heeft niet deze essentiële Ierland 7

8 kenmerken. De meeste opleidingen voor de masters (de z.g. "taught courses") zijn in Ierland weliswaar georiënteerd op een wetenschappelijk uitdieping van een bepaalde topic. Grosso modo kan men stellen dat de Ierse "Master-degree" overeenstemt met de graad van de industrieel ingenieur. De opleiding van de industrieel ingenieur, zijnde decretaal van universitair niveau, is van een hoger niveau dan de Ierse "bachelor". Ierland 8

VERENIGD KONINKRIJK. 1. Inleiding

VERENIGD KONINKRIJK. 1. Inleiding VERENIGD KONINKRIJK 1. Inleiding Het Verenigd Koninkrijk (Groot-Brittannië en Noord-Ierland) telt circa 56 miljoen inwoners waaronder 54,5 miljoen voor Groot-Brittannië (Engeland, Wales en Schotland) en

Nadere informatie

GRIEKENLAND. 1. Inleiding

GRIEKENLAND. 1. Inleiding GRIEKENLAND 1. Inleiding 1.1. De republiek Griekenland, waarvan de officiële naam Elliniki Dimokratia (Helleense Democratie) luidt, telt zo'n 10,1 miljoen inwoners. Het vasteland en de 1425 eilanden (waarvan

Nadere informatie

TSJECHIË EN SLOVAKIJE

TSJECHIË EN SLOVAKIJE TSJCHIË N SLOVAKIJ 1. Het land in een notedop 1.1. Het universitair onderwijs heeft in Tsjechië en Slovakije een lange traditie. Reeds in 1348 werd in Praag een universiteit opgericht. Op de wereldranglijst

Nadere informatie

DENEMARKEN. 1. Hervorming van het Hoger Onderwijs

DENEMARKEN. 1. Hervorming van het Hoger Onderwijs DNMARKN 1. Hervorming van het Hoger Onderwijs Zoals voor de meeste andere landen van de U vond ook in Denemarken, enkele jaren geleden, een hervorming plaats van het hoger onderwijs. Voor de opleiding

Nadere informatie

ITALIË. 1. Inleiding. Italië 1

ITALIË. 1. Inleiding. Italië 1 ITALIË. Inleiding.. Voor circa, miljoen inwoners telt de republiek Italië universiteiten ( openbare en 9 privéinstellingen). Tot dit aantal behoren eveneens de polytechnische hogescholen. Aan openbare

Nadere informatie

IIT Kanpur Ornella Geboers Maarten Leys

IIT Kanpur Ornella Geboers Maarten Leys IIT Kanpur Ornella Geboers Maarten Leys Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Voorstelling bedrijf... 3 Producten... 4 Reden in India... 5 Gerichte vragen... 6 Voorstelling bedrijf Het Indiaas Instituut voor

Nadere informatie

ZWEDEN. 1. Het Hoger Onderwijs in Zweden. 1.1. In Zweden kan men hoger onderwijs volgen aan :

ZWEDEN. 1. Het Hoger Onderwijs in Zweden. 1.1. In Zweden kan men hoger onderwijs volgen aan : ZWEDEN 1. Het Hoger Onderwijs in Zweden 1.1. In Zweden kan men hoger onderwijs volgen aan : 7 universiteiten; 15 zelfstandige universitaire scholen ("University Colleges"); 17 instituten met gespecialiseerde

Nadere informatie

FINLAND. 1. Hervorming van het Hoger Onderwijs in Finland

FINLAND. 1. Hervorming van het Hoger Onderwijs in Finland FINLAND 1. Hervorming van het Hoger Onderwijs in Finland Het vooruitzicht van de toetreding tot de EU (1 januari 1995) en de aanhoudende economische recessie zorgde in Finland voor een structurele hervorming

Nadere informatie

SPANJE. Over het hoger onderwijs in Spanje, en meer in het bijzonder over de opleiding van ingenieurs, bestaan er bij ons veel misvattingen.

SPANJE. Over het hoger onderwijs in Spanje, en meer in het bijzonder over de opleiding van ingenieurs, bestaan er bij ons veel misvattingen. SPANJE 1. Inleiding Over het hoger onderwijs in Spanje, en meer in het bijzonder over de opleiding van ingenieurs, bestaan er bij ons veel misvattingen. Tijdens het Franco-tijdperk (tot 1975) werd het

Nadere informatie

Omvorming naar de masteropleidingen

Omvorming naar de masteropleidingen Omvorming naar de masteropleidingen Data van indiening van de ingevulde formulieren: Dit beperkt formulier op 4 oktober 2002 Uitgebreider formulier (met o.m. de doelstellingen en eindtermen) uiterlijk

Nadere informatie

A. Hieronder is voor zover van toepassing nadere facultaire invulling per artikel gegeven:

A. Hieronder is voor zover van toepassing nadere facultaire invulling per artikel gegeven: 10 SPECIFIEKE FACULTAIRE BEPALINGEN Faculteit: Faculteit A. Hieronder is voor zover van toepassing nadere facultaire invulling per artikel gegeven: Artikel 32 Inschrijving voor cursussen 3A De student

Nadere informatie

DUITSLAND. Tot deze soort instellingen behoren: - de Universiteiten; en - de gelijkwaardige instellingen voor hoger onderwijs.

DUITSLAND. Tot deze soort instellingen behoren: - de Universiteiten; en - de gelijkwaardige instellingen voor hoger onderwijs. DUITSLAND 1. Hoger onderwijs in Duitsland De Bondsrepubliek Duitsland heeft 234 instellingen voor hoger onderwijs. Deze instellingen voor hoger onderwijs zijn in de regel staatsinstellingen van de deelstaten.

Nadere informatie

TOELATINGSVOORWAARDEN

TOELATINGSVOORWAARDEN Interfacultair Departement LerarenOpleiding TOELATINGSVOORWAARDEN Academiejaar 2019 2020 De educatieve master vervangt de specifieke lerarenopleiding en combineert vakken met een onderwijsfocus met domeinspecifieke

Nadere informatie

LIJST VAN DE TOELATINGSVOORWAARDEN TOT DE BRUGPROGRAMMA S (HORIZONTALE INSTROOM)

LIJST VAN DE TOELATINGSVOORWAARDEN TOT DE BRUGPROGRAMMA S (HORIZONTALE INSTROOM) UNIVERSITEIT GENT ACADEMIEJAAR 2019-2020 LIJST VAN DE TOELATINGSVOORWAARDEN TOT DE BRUGPROGRAMMA S (HORIZONTALE INSTROOM) FACULTEIT INGENIEURSWETENSCHAPPEN EN ARCHITECTUUR STUDIEGEBIED: TOEGEPASTE WETENSCHAPPEN

Nadere informatie

Omvorming naar de masteropleidingen

Omvorming naar de masteropleidingen Omvorming naar de masteropleidingen Data van indiening van de ingevulde formulieren: Dit beperkt formulier op 4 oktober 2002 Uitgebreider formulier (met o.m. de doelstellingen en eindtermen) uiterlijk

Nadere informatie

Omvorming van het eenjarige Master in Industrial Management tot een tweejarige Master in de Technische Bedrijfskunde

Omvorming van het eenjarige Master in Industrial Management tot een tweejarige Master in de Technische Bedrijfskunde 1 Omvorming van het eenjarige Master in Industrial Management tot een tweejarige Master in de Technische Bedrijfskunde November 2005 Comité-leden : Koenraad Debackere, Guido Dedene, Erik Demeulemeester,

Nadere informatie

Master of Science in de revalidatiewetenschappen en de kinesitherapie Master of Science in de lichamelijke opvoeding en de bewegingswetenschappen

Master of Science in de revalidatiewetenschappen en de kinesitherapie Master of Science in de lichamelijke opvoeding en de bewegingswetenschappen Master of Science in de revalidatiewetenschappen en de kinesitherapie Master of Science in de lichamelijke opvoeding en de bewegingswetenschappen Bachelor of Science in de biomedische wetenschappen (Kortrijk)

Nadere informatie

MEMORANDUM. voor het beleid op politiek en academisch vlak

MEMORANDUM. voor het beleid op politiek en academisch vlak MEMORANDUM voor het beleid op politiek en academisch vlak Academiseren? Laat het ons dadelijk goed doen! VIK-memorandum voor het beleid op politiek en academisch vlak. - 2 - De graad en het diploma van

Nadere informatie

Informatiebrief wetgeving bepaling hoogte collegegelden

Informatiebrief wetgeving bepaling hoogte collegegelden Informatiebrief wetgeving bepaling hoogte collegegelden In het Hoger Onderwijs wordt onderscheid gemaakt tussen wettelijk en instellingscollegegeld. Het wettelijk collegegeld wordt door de minister vastgesteld

Nadere informatie

Coordinatie--MB Lijst-van-opleidingstitels--APOTHEKER--EU-lidsaten

Coordinatie--MB Lijst-van-opleidingstitels--APOTHEKER--EU-lidsaten 31 JANUARI 2008. - Ministerieel besluit tot vaststelling van de lijst van opleidingstitels van apotheker afgeleverd door de lidstaten van de Europese Unie BS 25/05/2008 gdp 1 / 9 Artikel 1. Onder voorbehoud

Nadere informatie

C u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g

C u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g C u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g 1 1. Algemeen 2 2. Indeling van de modules Jaar 1 Modules Indeling in vakken Credits Osteopathische principes Osteopathische Medische en principes,

Nadere informatie

NEDERLAND. Voor het secundair onderwijs in Nederland onderscheidt men drie mogelijkheden :

NEDERLAND. Voor het secundair onderwijs in Nederland onderscheidt men drie mogelijkheden : NEDERLAND 1. Secundair onderwijs in Nederland Voor het secundair onderwijs in Nederland onderscheidt men drie mogelijkheden : 1.1 Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs (VWO) (pre-university education).

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1961 Nr. 74

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1961 Nr. 74 51 (1959) Nr. 2 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 1961 Nr. 74 A. TITEL Europees Verdrag inzake de academische erkenning van universitaire kwalificaties; Parijs, 14 december 1959

Nadere informatie

code AOU-TOE-ING 1/15 Academisch onderwijs aan de universiteiten INGENIEURSWETENSCHAPPEN

code AOU-TOE-ING 1/15 Academisch onderwijs aan de universiteiten INGENIEURSWETENSCHAPPEN code AOU-TOE-ING 1/15 Klemtonen De bachelorjaren zijn gericht op een brede algemene basisvorming en een beginnende specialisatie binnen de gekozen afstudeerrichting. De nadruk wordt gelegd op de vakken

Nadere informatie

Enschede in Cijfers 2011 11. ONDERWIJS

Enschede in Cijfers 2011 11. ONDERWIJS Onderwijs 11. ONDERWIJS 20 Onderwijs Tabel 11.1: Aantal scholen en aantal leerlingen in het basisonderwijs per cursusjaar sinds 2006/'07. 1) denominatie 2006/07 2007/08 2008/09 2009/10 sch. leerl. sch.

Nadere informatie

UGENT opleidingen op de Verderstudeerbeurs

UGENT opleidingen op de Verderstudeerbeurs UGENT opleidingen op de Verderstudeerbeurs Open Universiteit Universitair Centrum voor Talenonderwijs Innoverend ondernemen voor ingenieurs Wijsbegeerte Research Master Philosophy Moraalwetenschappen Tolken

Nadere informatie

DE VLAAMSE REGERING, Gelet op de Codex Hoger Onderwijs van 11 oktober 2013, bekrachtigd bij het decreet van 20 december 2013, artikel II.

DE VLAAMSE REGERING, Gelet op de Codex Hoger Onderwijs van 11 oktober 2013, bekrachtigd bij het decreet van 20 december 2013, artikel II. Besluit van de Vlaamse Regering tot vaststelling van de lijst van de bachelor- en masteropleidingen en afstudeerrichtingen binnen een masteropleiding met een bijkomende titel DE VLAAMSE REGERING, Gelet

Nadere informatie

MASTER ONDERWIJSKUNDE

MASTER ONDERWIJSKUNDE ANTON DE KOM UNIVERSITEIT VAN SURINAME INSTITUTE FOR GRADUATE STUDIES AND RESEARCH (IGSR) MASTER ONDERWIJSKUNDE LEREN EN INNOVEREN Met de Master Onderwijskunde: Leren en Innoveren ontwikkelt u de competenties

Nadere informatie

N Landmeters A05 Brussel, 29.9.2005 MH/BL/LC A D V I E S. over DE GELIJKWAARDIGHEID VAN DIPLOMA'S VOOR HET BEKOMEN VAN DE TITEL VAN LANDMETER-EXPERT

N Landmeters A05 Brussel, 29.9.2005 MH/BL/LC A D V I E S. over DE GELIJKWAARDIGHEID VAN DIPLOMA'S VOOR HET BEKOMEN VAN DE TITEL VAN LANDMETER-EXPERT N Landmeters A05 Brussel, 29.9.2005 MH/BL/LC A D V I E S over DE GELIJKWAARDIGHEID VAN DIPLOMA'S VOOR HET BEKOMEN VAN DE TITEL VAN LANDMETER-EXPERT (bekrachtigd door de Hoge Raad voor de Zelfstandigen

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 33, lid 1c, van de Wet op het voortgezet onderwijs;

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 33, lid 1c, van de Wet op het voortgezet onderwijs; STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 70643 17 december 2018 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 20 november 2018, nr. HO&S/1439087,

Nadere informatie

Curriculum voltijdse opleiding Academiejaar

Curriculum voltijdse opleiding Academiejaar Curriculum voltijdse opleiding Academiejaar 2017-2018 1. Algemeen 2. Indeling van de modules 1 Jaar 1 Modules Indeling in vakken Credits (ECTS) Bachelor*/** Anatomie 1 Musculoskeletale anatomie Basis wetenschappen

Nadere informatie

Opleidingsstelsels voor advocaten in de EU

Opleidingsstelsels voor advocaten in de EU Opleidingsstelsels voor advocaten in de EU Informatie verstrekt door: de Bar Council of Northern Ireland april 2014 BESCHRIJVING VAN HET NATIONALE OPLEIDINGSSTELSEL VOOR ADVOCATEN in Noord- Ierland 1 Toegang

Nadere informatie

Master in de ingenieurs - wetenschappen: wiskundige ingenieurstechnieken

Master in de ingenieurs - wetenschappen: wiskundige ingenieurstechnieken LEUVEN t Master in de ingenieurs - wetenschappen: wiskundige ingenieurstechnieken Faculteit Ingenieurswetenschappen De steeds toenemende computercapaciteit voor de verwerking van metingen, de opslag van

Nadere informatie

Coordinatie--MB Lijst-van-opleidingstitels--TANDARTS--EU-lidsaten

Coordinatie--MB Lijst-van-opleidingstitels--TANDARTS--EU-lidsaten 31 JANUARI 2008. - Ministerieel besluit tot vaststelling van de lijst van opleidingstitels van tandarts afgeleverd door de lidstaten van de Europese Unie BS 25/04/2008 gdp 1 / 10 Artikel 1. Onder voorbehoud

Nadere informatie

Bekwaamheidsbewijzen ten minste bachelor + BPB

Bekwaamheidsbewijzen ten minste bachelor + BPB Bekwaamheidsbewijzen ten minste bachelor + BPB Voor het ambt van directeur is een vereist bekwaamheidsbewijs nodig: Ten minste bachelor + BPB Uit het Besluit van de Vlaamse Regering van 27 juni 1990 betreffende

Nadere informatie

Verder studer e n. Zoek de zeven verschillen: bachelor en master

Verder studer e n. Zoek de zeven verschillen: bachelor en master Verder studer e n Zoek de zeven verschillen: bachelor en master Alles over bachelors en masters Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Beleidsdomein Onderwijs Vorming www.hogeronderwijsregister.be Awel,

Nadere informatie

C u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g A c a d e m i e j a a r

C u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g A c a d e m i e j a a r C u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g A c a d e m i e j a a r 2 0 1 6-2 0 1 7 1. Algemeen 2. Indeling van de modules 1 Jaar 1 Modules Indeling in vakken Credits (ECTS) Principes en filosofie

Nadere informatie

Coordinatie--MB-31-01-2008--Lijst-van-opleidingstitels--VERLOSKUNDIGE--EU-lidsaten

Coordinatie--MB-31-01-2008--Lijst-van-opleidingstitels--VERLOSKUNDIGE--EU-lidsaten 31 JANUARI 2008. - Ministerieel besluit tot vaststelling van de lijst van opleidingstitels van verloskundige afgeleverd door de lidstaten van de Europese Unie BS 25/04/2008 gdp 1 / 16 Artikel 1. Onder

Nadere informatie

ZA4986. Flash Eurobarometer 260 (Students and Higher Education Reform) Country Specific Questionnaire Belgium (Flemish)

ZA4986. Flash Eurobarometer 260 (Students and Higher Education Reform) Country Specific Questionnaire Belgium (Flemish) ZA4986 Flash Eurobarometer 260 (Students and Higher Education Reform) Country Specific Questionnaire Belgium (Flemish) FLASH 260 STUDENTS AND HIGHER EDUCATION REFORM Uw locaal interviewernummer Naam plaats

Nadere informatie

Samenvatting aanvraag

Samenvatting aanvraag Samenvatting aanvraag Algemeen Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): Naam instelling Contactpersoon/contactpersonen Contactgegevens Nieuwe opleiding Nieuw Ad programma Nieuwe hbo master Nieuwe

Nadere informatie

Samenvatting aanvraag. Bijlage 8

Samenvatting aanvraag. Bijlage 8 Samenvatting aanvraag Bijlage 8 Samenvatting aanvraag Algemeen Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): X Nieuwe opleiding Nieuw Ad programma Nieuwe hbo master Nieuwe joint degree 1 Verplaatsing

Nadere informatie

Aandachtspunten schooljaar

Aandachtspunten schooljaar Aandachtspunten schooljaar 2014-2015 Oorspronkelijk meegedeeld in Actualisering van de bekwaamheidsbewijzen en invoering van het ambt van leraar nietconfessionele zedenleer in het gewoon secundair onderwijs

Nadere informatie

In de meeste gevallen moet uw kind een taaltest afleggen. Een vrijstelling hiervan is in sommige gevallen mogelijk, wanneer:

In de meeste gevallen moet uw kind een taaltest afleggen. Een vrijstelling hiervan is in sommige gevallen mogelijk, wanneer: Diplomawaardering Met een diploma dat niet-nederlands is, krijgt uw kind soms moeilijk toegang tot het hoger onderwijs in Nederland. Daarvoor verschillen de onderwijssystemen van de diverse landen te veel.

Nadere informatie

DECREET. betreffende de hervorming van het hoger onderwijs in de kinesitherapie en de revalidatiewetenschappen in de Vlaamse Gemeenschap

DECREET. betreffende de hervorming van het hoger onderwijs in de kinesitherapie en de revalidatiewetenschappen in de Vlaamse Gemeenschap VLAAMS PARLEMENT DECREET betreffende de hervorming van het hoger onderwijs in de kinesitherapie en de revalidatiewetenschappen in de Vlaamse Gemeenschap HOOFDSTUK I Inleidende bepalingen Artikel 1 Dit

Nadere informatie

Overzicht Lotingstudies WO Laatste wijziging: 14-9-15

Overzicht Lotingstudies WO Laatste wijziging: 14-9-15 Overzicht Lotingstudies WO Laatste wijziging: 14-9-15 Bedrijfskunde Radboud Universiteit Nijmegen Bedrijfskunde Rijksuniversiteit Groningen Bedrijfskunde Vrije Universiteit Amsterdam Biomedische wetenschappen

Nadere informatie

MASTER ONDERWIJSKUNDE

MASTER ONDERWIJSKUNDE ANTON DE KOM UNIVERSITEIT VAN SURINAME INSTITUTE FOR GRADUATE STUDIES AND RESEARCH (IGSR) MASTER ONDERWIJSKUNDE LEREN EN INNOVEREN Met de Master Onderwijskunde: Leren en Innoveren ontwikkelt u de competenties

Nadere informatie

MBO Rijnland. ESL Taalreizen taalreizen naar het buitenland vmbo/havo/vwo B55

MBO Rijnland. ESL Taalreizen taalreizen naar het buitenland vmbo/havo/vwo B55 Programma van 13 november 2018 Onderwijsinstelling Studierichting vooropleiding ronde 1 ronde 2 ronde 3 DAPA Artiesten VMBO B08 Assisterende in de Gezondheidszorg (Apothekersassistente, Doktersassistente,

Nadere informatie

Talen en wetenschappen

Talen en wetenschappen Talen en Grieks- Industriële Latijn-moderne talen Latijn- Moderne talen-wiskunde Wetenschappen-wiskunde Techniek- Studieaanbod derde graad 1 Grieks Aardrijkskunde 1 2 Esthetica 1 0 Grieks 4 4 Biologie 2 1

Nadere informatie

Bijlage 1. Diplomavoorwaarden (koppeling diploma - administratief niveau)

Bijlage 1. Diplomavoorwaarden (koppeling diploma - administratief niveau) Bijlage 1. Diplomavoorwaarden (koppeling diploma - administratief niveau) 1. De volgende diploma's en getuigschriften worden, naargelang van het administratieve niveau, in aanmerking genomen voor aanwerving:

Nadere informatie

Apotheker in de administratie

Apotheker in de administratie Apotheker in de administratie Bijkomend diploma niet noodzakelijk op federaal en Europees niveau Apothekers een belangrijke rol spelen in de diverse commissies betrokken bij registratie en terugbetaling

Nadere informatie

Aanvraagformulier Nieuwe opleiding macrodoelmatigheidstoets beleidsregel 2014

Aanvraagformulier Nieuwe opleiding macrodoelmatigheidstoets beleidsregel 2014 J uni 2016 SAMENVATTING Aanvraagformulier Nieuwe opleiding macrodoelmatigheidstoets beleidsregel 2014 Basisgegevens Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): X Nieuwe opleiding Nieuw Ad programma

Nadere informatie

Word jij de leraar van morgen? Educatieve masteropleidingen UHasselt

Word jij de leraar van morgen? Educatieve masteropleidingen UHasselt Word jij de leraar van morgen? Educatieve masteropleidingen UHasselt Overzicht 1. Hervorming lerarenopleidingen 2. Educatieve masteropleidingen UHasselt 3. Opleidingsprofiel EM UHasselt 4. Opleidingsprogramma

Nadere informatie

Highlights Nationale Studenten Enquête 2015

Highlights Nationale Studenten Enquête 2015 Highlights Nationale Studenten Enquête 2015 De Nationale Studenten Enquête (NSE) is een grootschalig landelijk onderzoek waarin jaarlijks alle Bachelor en Master studenten in het hoger onderwijs gevraagd

Nadere informatie

Opleiding van leraren in de informaticawetenschappen

Opleiding van leraren in de informaticawetenschappen Opleiding van leraren in de informaticawetenschappen Studienamiddag Informaticawetenschappen in het leerplichtonderwijs Paleis der Academiën, Brussel, 2015-04-29 Bern Martens Lerarenopleiding Sec. Onderwijs

Nadere informatie

6 SEPTEMBER 1993. - Koninklijk besluit tot bescherming van de beroepstitel en van de uitoefening van het beroep van vastgoedmakelaar.

6 SEPTEMBER 1993. - Koninklijk besluit tot bescherming van de beroepstitel en van de uitoefening van het beroep van vastgoedmakelaar. 6 SEPTEMBER 1993. - Koninklijk besluit tot bescherming van de beroepstitel en van de uitoefening van het beroep van vastgoedmakelaar. Gelet op de kaderwet van 1 maart 1976 tot reglementering van de bescherming

Nadere informatie

STUDIEGIDS (v. 3.0) INLEIDING

STUDIEGIDS (v. 3.0) INLEIDING STUDIEGIDS (v. 3.0) DEZE STUDIEGIDS GEEFT EEN OVERZICHT VAN DE OPLEIDINGEN EN DE VOORWAARDEN. VANAF 2014 KUNNEN SOMMIGE COLLEGES VIA INTERNET GEVOLGD WORDEN. ANDERE COLLEGES VEREISEN DAT DE STUDENT DE

Nadere informatie

Drempelloze doorstroommogelijkheden in 3TU-verband in 2010

Drempelloze doorstroommogelijkheden in 3TU-verband in 2010 Drempelloze doorstroommogelijkheden in 3TU-verband in 2010 Toelichting: In het onderstaande overzicht is per technische masteropleiding aangegeven welke bacheloropleidingen drempelloos worden toegelaten.

Nadere informatie

Master in de ingenieurswetenschappen:

Master in de ingenieurswetenschappen: Master in de ingenieurswetenschappen: biomedische technologie Faculteit Ingenieurswetenschappen De voorbije eeuw is de geneeskunde enorm geëvolueerd. De sterke technologische vooruitgang heeft hierbij

Nadere informatie

DOORSTUDEREN NA HET HBO

DOORSTUDEREN NA HET HBO DOORSTUDEREN NA HET HBO Met welke financiële gevolgen moet je rekening houden? Informatie van het Avans Studentendecanaat Stand van zaken 2018-2019 Kenmerk: 14 september 2015 Studeren na het HBO: onderwerpen

Nadere informatie

Onderwijssysteem. Ethiopië. beschreven en vergeleken met het Nederlandse systeem

Onderwijssysteem. Ethiopië. beschreven en vergeleken met het Nederlandse systeem Onderwijssysteem Ethiopië beschreven en vergeleken met het Nederlandse systeem Dit document geeft informatie over het onderwijssysteem van Ethiopië. We leggen uit wat het Nederlandse equivalent is van

Nadere informatie

Aandachtspunten schooljaar

Aandachtspunten schooljaar Aandachtspunten schooljaar 2000-2001 1. Inleiding Enkele jaren geleden werd de lerarenopleiding van één cyclus vernieuwd. De eerste studenten van de opleiding van geaggregeerde voor het secundair onderwijs-groep

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 27438 28 augustus 2015 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 22 augustus 2015, nr. 759965,

Nadere informatie

Interuniversitaire. Permanente Vorming Arbeidsgeneeskunde

Interuniversitaire. Permanente Vorming Arbeidsgeneeskunde Interuniversitaire Permanente Vorming Arbeidsgeneeskunde Inleiding De GSO-er (geneesheer-specialist in opleiding) in de Arbeidsgeneeskunde moet 2 jaar stage doen in een erkende stagedienst onder de begeleiding

Nadere informatie

Omvorming naar de masteropleidingen

Omvorming naar de masteropleidingen Omvorming naar de masteropleidingen Herindiening van Masteropleiding Informatica - 120 studiepunten Juni 2004 I. Indiener 1. Faculteit / Gemeenschappelijke Raad - Onderwijscommissie WETENSCHAPPEN - Onderwijscommissie

Nadere informatie

Naar transparanter hoger onderwijs. Het Nederlandse Nationale Kwalificatieraamwerk

Naar transparanter hoger onderwijs. Het Nederlandse Nationale Kwalificatieraamwerk Naar transparanter hoger onderwijs Het Nederlandse Nationale Kwalificatieraamwerk Samenvatting van het Nederlandse Nationale Kwalificatieraamwerk hoger onderwijs Toegang vanuit [1] Eerste cyclus Tweede

Nadere informatie

DE VLAAMSE MINISTER VAN BESTUURSZAKEN, BINNENLANDS BESTUUR, INBURGERING, TOERISME EN VLAAMSE RAND

DE VLAAMSE MINISTER VAN BESTUURSZAKEN, BINNENLANDS BESTUUR, INBURGERING, TOERISME EN VLAAMSE RAND Ministerieel besluit tot vaststelling van de lijst van erkende diploma s of getuigschriften per niveau ter uitvoering van artikel 11, 2, tweede lid, van het besluit van de Vlaamse Regering van 7 december

Nadere informatie

Koppeling diploma - administratief niveau

Koppeling diploma - administratief niveau BIJLAGE Bijlage nr. Koppeling diploma - administratief niveau 1. De volgende diploma's en getuigschriften worden, naar gelang van het administratieve niveau, in aanmerking genomen voor aanwerving bij de

Nadere informatie

avans Architecture and Construction Engineering Bouwkunde Ivo Grasman geboren op (born) 13-02-1992 te (in) Sneek (NL) hogeschool

avans Architecture and Construction Engineering Bouwkunde Ivo Grasman geboren op (born) 13-02-1992 te (in) Sneek (NL) hogeschool De examencommissie van de opleiding The board of examiners of the department of Architecture and Construction Engineering van Avans Hogeschool behorend tot de Stichting Avans gevestigd te Tilburg, belast

Nadere informatie

Hoe begeleidt u uw leerlingen in hun studiekeuze? Prof. Gert de Cooman Onderwijsdirecteur FEA

Hoe begeleidt u uw leerlingen in hun studiekeuze? Prof. Gert de Cooman Onderwijsdirecteur FEA Hoe begeleidt u uw leerlingen in hun studiekeuze? Prof. Gert de Cooman Onderwijsdirecteur FEA DE OPLEIDINGEN DRIE GROTE RICHTINGEN BURGERLIJK INGENIEUR BURGERLIJK INGENIEUR-ARCHITECT INDUSTRIEEL INGENIEUR

Nadere informatie

Coordinatie--MB-31-01-2008--Lijst-van-opleidingstitels--TANDARTS-SPECIALIST--EU-lidsaten

Coordinatie--MB-31-01-2008--Lijst-van-opleidingstitels--TANDARTS-SPECIALIST--EU-lidsaten 31 JANUARI 2008. - Ministerieel besluit tot vaststelling van de lijst van opleidingstitels van tandarts-specialist afgeleverd door de lidstaten van de Europese Unie BS 25/04/2008 gdp 1 / 6 Artikel 1. Onder

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Gelet op artikel 33, lid 1c, van de Wet op het voortgezet onderwijs;

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Gelet op artikel 33, lid 1c, van de Wet op het voortgezet onderwijs; STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 32957 30 september 2015 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 21 september 2015, nr. HO&S/805204,

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Gelet op artikel 33, lid 1c, van de Wet op het voortgezet onderwijs;

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Gelet op artikel 33, lid 1c, van de Wet op het voortgezet onderwijs; STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 21337 29 juli 2014 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 09-07-2014, nr. DL/641019, houdende

Nadere informatie

Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas

Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas University of Groningen Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version

Nadere informatie

DE VLAAMSE REGERING, Gelet op het advies van de Inspectie van Financiën, gegeven op 8 februari 2008;

DE VLAAMSE REGERING, Gelet op het advies van de Inspectie van Financiën, gegeven op 8 februari 2008; Ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van het besluit van de Vlaamse Regering van 11 juni 2004 tot vaststelling van de vorm van de diploma's en de inhoud van het bijhorend diplomasupplement

Nadere informatie

1. Onderwijsbevoegdheid lerarenopleiding van een cyclus voor het schooljaar in het secundair onderwijs

1. Onderwijsbevoegdheid lerarenopleiding van een cyclus voor het schooljaar in het secundair onderwijs Aandachtspunten schooljaar 2001-2002 1. Onderwijsbevoegdheid lerarenopleiding van een cyclus voor het schooljaar 2001-2002 in het 1.1. Inleiding De omzendbrief "Onderwijsbevoegdheid lerarenopleiding van

Nadere informatie

Milieuwetenschappen in Leiden

Milieuwetenschappen in Leiden Milieuwetenschappen in Leiden Combineer je opleiding met milieu en duurzaamheid leiden.edu.nl Universiteit Leiden. Universiteit om te ontdekken. Waarom milieu en duurzaamheid? Thema s als gezondheid, armoedebeschrijving,

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 34 412 Wijziging van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek, de Wet op het onderwijstoezicht en het Wetboek van Strafrecht,

Nadere informatie

Opleidingsstelsels voor advocaten in de EU Noord-Ierland

Opleidingsstelsels voor advocaten in de EU Noord-Ierland Opleidingsstelsels voor advocaten in de EU Noord-Ierland Informatie verstrekt door: de Law Society of Northern Ireland april 2014 BESCHRIJVING VAN HET NATIONALE OPLEIDINGSSTELSEL VOOR ADVOCATEN in Noord-

Nadere informatie

Ik inspireer jongeren

Ik inspireer jongeren GRADUATE SCHOOL 2015-2016 Ik inspireer jongeren Graduate program Science Education and Communication * This major is formally part of the Computer Science & Engineering Bachelor program Graduate program

Nadere informatie

Het traject Bèta and Life Science

Het traject Bèta and Life Science Informatiebijeenkomst Honours College Het traject Bèta and Life Science Eline Bergijk (W&N) Peter van den Broek (LUMC) Honours College Universiteit Leiden nieuw vanaf 2009/10 +30 EC (!) extracurriculair

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,

Nadere informatie

! " #" $ % & $ & "! ' ( ) & ) & ) * + *,+ *,+ + -.& / 0 (

!  # $ % & $ & ! ' ( ) & ) & ) * + *,+ *,+ + -.& / 0 ( De tekst in cursief is het Aanvullend facultair reglement betreffende het doctoraat in de wetenschappen en het doctoraat in de toegepaste biologische wetenschappen De bijzondere bepalingen en criteria

Nadere informatie

adviesnota de 20-20-doelstelling m.b.t. de hogeronderwijsmobiliteit

adviesnota de 20-20-doelstelling m.b.t. de hogeronderwijsmobiliteit adviesnota de 20-20-doelstelling m.b.t. de hogeronderwijsmobiliteit definities en criteria die gebruikt worden om de studentenmobiliteit te meten en te registreren 1/6 Situering Het Leuven / Louvain-la-Neuve

Nadere informatie

ANALYSE INSTROOM BSC EN MSC O.B.V. 1 OKTOBER-TELLING

ANALYSE INSTROOM BSC EN MSC O.B.V. 1 OKTOBER-TELLING ANALYSE INSTROOM BSC EN MSC 2015-2016 O.B.V. 1 OKTOBER-TELLING 1. TOTAAL INSCHRIJVINGEN 2015-2016 BRON: OSIRIS/SIS (PER: 1-10-2015) inschrijvingen tussen aug en okt 2014-2015 2015-2016 VERSCHIL % Instroom

Nadere informatie