gemeente Hardinxveld-Giessendam MEMO

Transcriptie

1 gemeente Hardinxveld-Giessendam MEMO Aan : College van burgemeester en wethouders Van : mw. L. de Vroed Kenmerk : HG Zaak : GemHG/Intern/16439 Datum : 10 september 2014 Betreft : Samenvatting belangrijkste resultaten Toekomstverkenning peuterspeelzaalwerk Buitenhek Management en Consult heeft een rapport opgeleverd met de resultaten van de Toekomstverkenning peuterspeelzaalwerk. Onderstaand een samenvatting van de belangrijkste resultaten. 1. Landelijke ontwikkelingen: Peuterspeelzaalwerk is geen wettelijke taak voor de gemeenten waardoor veel gemeenten in Nederland hebben besloten hierop te bezuinigen. Het bereiken van voldoende doelgroeppeuters voor een VVE-traject is wel een wettelijk taak van de gemeenten. Gemeenten moeten er dus wel voor zorgen dat er voldoende aanbod van doelgroepplaatsen is. Met de komst van de wet OKE (wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie) zijn de verschillen tussen peuterspeelzalen en kinderopvang wel kleiner geworden, maar zijn nog steeds aanwezig. Voorbeelden hiervan zijn de verschillen in groepsgrootte, het aantal leidsters op de groep, de gehanteerde cao en de financiering. Een aantal gemeenten heeft ervoor gekozen om hun peuterspeelzalen te registreren als kinderopvang (peuteropvang) zodat een deel van de ouders gebruik kunnen maken van de Rijks gefinancierde kinderopvangtoeslag via de Belastingdienst en er minder gemeentelijke subsidie hoeft te worden verstrekt. Landelijk is er sprake van groeiende samenwerking tussen kinderopvang, peuterspeelzaalwerk en primair onderwijs tot zogenaamde Intergrale KindCentra (IKC s). Een IKC is een voorziening voor kinderen van 0-12 jaar, waar kinderopvang (dagopvang en buitenschoolse opvang), peuterspeelzaalwerk en onderwijs in elkaar overlopen. Landelijk is er, vooral door de bezuinigingen op de kinderopvangtoeslag, sprake van vraaguitval in de kinderopvang. De vraag naar peuterspeelzaalwerk neemt landelijk gezien juist toe, mede doordat peuterspeelzaalwerk goedkoper is dan kinderopvang. Sinds 2010 is aan de definitie van kinderopvang toegevoegd dat zij moet bijdragen aan de ontwikkeling van kinderen. Peuterspeelzalen zijn hier van oudsher al op gericht. Het kabinet heeft in haar Regeerakkoord Bruggen Slaan (2012) opgenomen dat onderwijs, kinderopvang, peuterspeelzalen en voor- en vroegschoolse educatie meer op elkaar afgestemd moeten worden. 2. Plannen van Asscher Het kabinet heeft op 1 december 2013 en 17 juni 2014, middels het visiedocument Een betere basis voor peuters aangekondigd een stap verder te willen zetten in het harmonisatieproces van peuterspeelzalen en kinderopvang door: 1. Versterking van de pedagogische kwaliteit; 2. Eén kwaliteitskader voor peuterspeelzalen en kinderopvang; 3. Eén financieringsstructuur voor werkende ouders. De kabinetsinzet wordt opgedeeld in twee fasen: voor doel 2 en 3 wordt gestreefd naar invoering per 1 januari 2017, voor doel 1 wordt meer tijd uitgetrokken. Uitgangspunt bij de kabinetsinzet is dat het Rijk geheel verantwoordelijk is voor de kinderopvangtoeslag voor kinderen van werkende ouders, in de kinderopvang of

2 peuterspeelzaal en dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor het organiseren van een aanbod aan alleenverdieners (kostwinnergezinnen) en niet-werkende ouders. Door de invoering van deze plannen zullen landelijk circa 60% van de kinderen in de peuterspeelzalen gaan vallen onder de kinderopvangtoeslagregeling van het Rijk waardoor het Rijk meer kosten zal gaan krijgen. Het Rijk wil hiervoor gecompenseerd worden. Voor de financiering van de plannen heeft het kabinet voorgesteld het bedrag dat de gemeenten jaarlijks gestort krijgen in het gemeentefonds voor peuterspeelzaalwerk stop te zetten en dit geld zelf in te gaan zetten voor het bekostigen van de kinderopvangtoeslag. De uitname van het Rijk uit het gemeentefonds is volgens de berekeningen lager dan de kosten die het Rijk van de gemeenten overneemt. Voor de gemeente Hardinxveld- Giessendam zou de uitname uit het gemeentefonds ,76 bedragen. Met de invoering van de plannen vallen alle werkende ouders (samen of alleenstaand) voortaan onder de toeslagregeling van het Rijk en de kostwinnergezinnen en niet-werkende ouders onder de financieringsregeling van de gemeente. 3. Aanbod en bereik peuterspeelzaalwerk in Hardinxveld-Giessendam In Hardinxveld-Giessendam zijn 2 aanbieders van peuterspeelzaalwerk actief: stichting Peuterspeelzalen Hardinxveld-Giessendam en stichting Christelijke Peuterspeelzaal De Flierefluiter, met ieder 2 peuterspeelzaallocaties. De omvang van de aanbieders is bijna gelijk. Op 3 van de 4 locaties wordt op ambitieniveau 2 gewerkt: twee gediplomeerde leidsters op de groep. Dit is vereist voor het bieden van voorschoolse educatie. De laatste locatie gaat per september 2014 op ambitieniveau 2 werken. 1 peuterspeelzaal heeft haar voedingsgebied in Boven-Hardinxveld. De andere 3 peuterspeelzalen zijn bereikbaar vanuit de overige wijken. Het aantal 2- en 3-jarigen in Hardinxveld-Giessendam is in de periode met 15% afgenomen. Deze trend is in heel Nederland te zien. De afname van het aantal 2- en 3-jarigen in Boven-Hardinxveld is in de periode %, ten opzichte van 12% in de overige wijken. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft eind 2009 een lichte krimp van 2,3% van het aantal 0-5 jarigen voorspeld voor de periode Op basis van de huidige cijfers blijkt dat de krimp sterker is dan in 2009 werd voorzien. Het gebruik van kinderopvang is landelijk in 2012 gedaald met 6%, het gebruik van gastouderopvang voor 0-4-jarigen is met 11% in 2012 gelijk gebleven met In Hardinxveld-Giessendam was tot 1 augustus kinderopvangaanbieder met 2 locaties actief: Catalpa kindercentrum (onderdeel Estro kinderopvang). Met het faillissement van Estro Kinderopvang is per 1 augustus kinderopvangaanbieder met 1 locatie actief: Smallsteps. Het gebruik van kinderopvang en gastouderopvang voor 0-4-jarigen in Hardinxveld- Giessendam is over de periode eerst licht gestegen waarna de kinderopvang vanaf 2010 gelijk is gebleven en de gastouderopvang licht is afgenomen. Het gebruik van kinderopvang is in Hardinxveld-Giessendam met 18% zeer laag te noemen in vergelijking met het gemiddelde gebruik van 48% landelijk. Voor 2014 wordt door de vraaguitval in de kinderopvang landelijk een toename verwacht van de vraag naar peuterspeelzalen. In Hardinxveld-Giessendam wordt deze toename niet verwacht door het zeer lage gebruik van kinderopvang. Meer dan de helft van de 2- en 3-jarigen uit Hardinxveld-Giessendam maakt gebruik van de peuterspeelzaal. Aangenomen kan worden dat het kostenaspect hier een rol in heeft. Van alle 2- en 3-jarigen in Hardinxveld-Giessendam maakt circa 28% op dit moment geen gebruik van de peuterspeelzaal of kinderopvang. 4. Exploitatie peuterspeelzalen Hardinxveld-Giessendam De kostprijs per uur komt voor stichting Christelijke Peuterspeelzaal De Flierefluiter uit op - 2 -

3 4,58 per uur en voor stichting peuterspeelzalen Hardinxveld-Giessendam op 5,64 per uur (op basis van de maximale capaciteit: 100% bezetting). Het verschil in kostprijs tussen de aanbieders is onder meer te verklaren uit hogere huurkosten en de inzet van een vrijwilliger. Uit het landelijk onderzoek van de MOgroep kwam een gemiddelde kostprijs van 7,31 per capaciteits-uur voor gemengde VVE/PSZ groepen naar voren (bij 100% bezetting). De kostprijs van stichting peuterspeelzaal De Flierefluiter ligt hiermee 37% lager liggen dan het landelijk gemiddelde en die van de stichting peuterspeelzalen Hardinxveld-Giessendam 23%. 5. Voor- en vroegschoolse educatie (VVE) De ambitie in Nederland is erop gericht om kinderen een betere schoolloopbaan te geven via het tegengaan van (dreigende) taalachterstanden bij peuters en kleuters. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het voorschoolse gedeelte (2- en 3- jarigen), de schoolbesturen voor het vroegschoolse deel (4- tot 6- jarigen) en ontvangen sinds 2006 ieder een eigen budget hiervoor vanuit het Rijk. Vele honderden peuterspeelzalen en kinderdagverblijven in Nederland bieden inmiddels voorschoolse educatie aan. De gemeenten en schoolbesturen hebben beleidsvrijheid gekregen van het Rijk aangaande de definiëring van de doelgroepkinderen. In de Wet OKE is ervoor gekozen om het bereik van doelgroepkinderen te benaderen vanuit de aanbodzijde. De gemeenten ontvangen op basis van een berekening van het gewicht per school jaarlijks een bedrag om de onderwijsachterstanden te bestrijden. De gemeenten zijn met deze middelen in ieder geval verplicht om zoveel doelgroepplaatsen aan te bieden als er doelgroeppeuters zijn, gedefinieerd volgens de landelijk geldende omschrijving van gewichtenleerlingen. Hardinxveld-Giessendam moet op basis van deze normen jaarlijks 32 doelgroepplaatsen realiseren. 6. Huidig subsidiekader gemeente Hardinxveld-Giessendam De gemeente Hardinxveld-Giessendam krijgt van het Rijk jaarlijks ,76 gestort in het Gemeentefonds voor bekostiging van het peuterspeelzaalwerk. In de gemeentelijke begroting is ten minste tot en met ,- opgenomen om het reguliere peuterspeelzaalwerk te kunnen bekostigen. Op alle subsidies Welzijn rust nog een bezuinigingstaakstelling van ,- per jaar vanaf In 2013 en in 2014 is aan de peuterspeelzaalorganisaties op basis van de regels in de Algemene Subsidieverordening verzocht de egalisatiereserves terug te brengen naar de voorgeschreven maximale 10% en de overschotten in te zetten ten behoeve van de subsidieverlening. De gemeente Hardinxveld-Giessendam ontvangt in de periode 2011 tot en met 2015 jaarlijks een specifieke uitkering van ,- per jaar aan Rijksuitkering onderwijsachterstanden voor de voorschoolse educatie. Van de jaarlijkse uitkering voor 2011 t/m 2013 is een bedrag van in totaal ,- overgebleven. Deze gelden kunnen tot en met 2015 alsnog besteed worden. De overgebleven middelen ten einde van 2015 moeten aan het Rijk worden teruggestort. Vanaf 2016 gaat een nieuwe OAB-periode van start en wordt door het Rijk opnieuw vastgesteld hoeveel OAB-middelen per gemeente beschikbaar worden gesteld. In het verleden bezochten doelgroeppeuters drie dagdelen per week de peuterspeelzaal. Sinds 2012 is dit omgezet naar 4 dagdelen per week conform de eis van het Rijk. In Hardinxveld-Giessendam zijn alle groepen VVE-groepen waarbij de niet-doelgroepkinderen de peuterspeelzaal 2 dagdelen bezoeken en de doelgroepkinderen 2 extra dagdelen krijgen aangeboden (4 dagdelen spelen totaal). Het mengen van wel- en niet-doelgroepkinderen - 3 -

4 wordt in Hardinxveld-Giessendam nagestreefd om segregatie tegen te gaan en omdat de aanwezigheid van talige kinderen een positieve invloed heeft op de taalontwikkeling van minder talige kinderen. 7. Advies toekomst peuterspeelzaalwerk in Hardinxveld-Giessendam Doel van het onderzoek was om toekomstgericht te kijken op welke manier het huidige aanbod aan peuterspeelzaalwerk kan worden behouden met de beschikbare middelen om aan zoveel mogelijk doelgroepkinderen een VVE-traject aan te kunnen bieden. Aanleiding voor het onderzoek waren onder andere het toekomstperspectief voor het landelijk beleid rond voorschoolse voorzieningen zoals opgenomen in het Regeerakkoord 2012, de aangekondigde plannen van het kabinet en de gemeentelijke bezuinigingsdoelstelling op de subsidies welzijn. De in december 2013 en juni 2014 aangekondigde plannen van het kabinet hebben een sturende en aanjagende werking op de toekomst van het peuterspeelzaalwerk. Deze plannen zijn gericht op verdergaande harmonisatie van het peuterspeelzaalwerk met de kinderopvang zoals deze met de invoering van de wet OKE reeds in gang is gezet. Buitenhek Management & Consult adviseert de gemeente, op basis van de onderzoeksresultaten en de aangekondigde plannen van het kabinet, om voor te gaan lopen op deze plannen door de peuterspeelzalen om te vormen naar kinderopvang (peuteropvang). Hiermee komt een deel van de ouders die gebruik maken van het peuterspeelzaalwerk onder de toeslagregeling van Rijk te vallen en is de gemeente alleen nog maar verantwoordelijk voor het aanbod voor de kostwinnergezinnen en niet-werkende ouders. Veel gemeenten, waaronder Enschede en Dordrecht, hebben de afgelopen jaren al stappen ondernomen in het onder de toeslagregeling brengen van werkende ouders. Hierdoor ontstaat meer financiële ruimte voor gemeenten om bezuinigingen op te vangen of een extra inspanning te plegen aangaande de verbetering van de kwaliteit van de peuteropvang. Met de omvorming van de peuterspeelzalen naar peuteropvang moet de peuteropvang voldoen aan de kwaliteitseisen die aan kinderopvang voor 0 tot 4-jarigen wordt gesteld vanuit de Wet Kinderopvang en Kwaliteitseisen Peuterspeelzalen (WKKP). De belangrijkste verschillen in de wettelijke regels en eisen tussen peuterspeelzaalwerk en kinderopvang zijn op dit moment: - Tenminste twee gediplomeerde krachten op elke groep (in Hardinxveld-Giessendam reeds van toepassing bij de peuterspeelzalen, zij het niet vastgelegd middels een verordening); - 3,5 m2 per kind bruto binnenspeelruimte, 3 m2 per kind buitenspeelruimte (in Hardinxveld-Giessendam reeds van toepassing bij de peuterspeelzalen, zij het niet vastgelegd middels een verordening); - het instellen van een oudercommissie per locatie; - aansluiting bij een geschillencommissie (landelijk geregeld voor de kinderopvang). 8. Uitwerking harmonisatie peuterspeelzalen tot peuteropvang De peuterspeelzalen worden geregistreerd als kinderopvang in het Landelijk Register Kinderopvang en Peuterspeelzalen (LRKP). Voor dit aanbod wordt vanaf dit moment de term peuteropvang gebruikt. Aan de registratie van de peuterspeelzalen als peuteropvang gaat een inspectie van de toezichthouder, de GGD, vooraf. Voor de werkende ouders geldt dat zij vanaf de registratie een beroep moeten doen op de Rijks gefinancierde Kinderopvangtoeslag. Deze ouders betalen aan de peuteropvangaanbieder het geldende uurtarief en ontvangen de kinderopvangtoeslag vanuit de Belastingdienst voorafgaand aan de maand dat de peuteropvang ingaat. Gemeente Hardinxveld-Giessendam betaalt geen gemeentelijke bijdrage meer voor de reguliere peuteropvang voor deze ouders. De gemeente stelt voor deze ouders wel een financiële bijdrage beschikbaar voor de 2 extra dagdelen VVE-aanbod in geval van doelgroepkinderen. Deze 2 dagdelen zijn voor deze ouders gratis

5 Gemeente Hardinxveld-Giessendam stelt alleen nog maar een gemeentelijke financiële bijdrage beschikbaar voor de reguliere peuteropvang (2 dagdelen) voor de ouders die geen recht hebben op kinderopvangtoeslag. Deze ouders betalen een inkomensafhankelijke ouderbijdrage aan de peuteropvangaanbieder en de peuteropvangaanbieder ontvangt vanuit de gemeente het verschil tussen het geldende uurtarief (tot een vastgesteld maximum) en de ouderbijdrage. De extra 2 dagdelen VVE-aanbod worden geheel gesubsidieerd door de gemeente en zijn voor deze ouders dus ook gratis. Voor ouders die in aanmerking willen komen voor de gemeentelijk gefinancierde peuteropvang geldt de verplichting om een Verklaring geen recht op kinderopvangtoeslag te ondertekenen en een IB-60 formulier van de Belastingdienst bij te laten voegen. De gemeente zal moeten toezien op een stringente naleving van deze verplichting om (te) grote druk op het gemeentelijk budget voor de kostwinnergezinnen en niet-werkende gezinnen te voorkomen. De reguliere peuteropvang gaat gefinancierd worden op basis van vraagfinanciering. Dit betekent dat er alleen wordt betaald voor het daadwerkelijk gebruik en dat er geen marktverstoring meer optreedt (partijen worden niet meer bevoordeelt door vaste inkomsten). Hierdoor is het vanaf dat moment mogelijk dat meer/andere aanbieders peuteropvang/vve gaan aanbieden in de gemeente. In de huidige situatie werken de peuterspeelzaallocaties met verschillende lengten van dagdelen. Op twee locaties wordt gewerkt met ochtend- en middagdagdelen van 2,5 uur en op de andere twee locaties met een ochtenddeel van 2,5 uur en een middagdeel van 3,5 uur. De gemeente moet voor de toekomstige nieuwe manier van subsidiering een keuze maken voor een (maximale) gemiddelde dagdeellengte waarvoor subsidie beschikbaar wordt gesteld. Hierbij kan gekozen worden uit dagdelen van 2,5, 3 en 3,5 uur. Elke dagdeellengte heeft haar eigen voor- en nadelen. In de huidige situatie wordt voor het reguliere peuterspeelzaalwerk een leeftijdsgrens van 2,5 jaar gehanteerd. Instroom vanaf 2,3 jaar is toegestaan in geval van onderbezetting. De gemeente zal in de toekomst geen leeftijdsgrens meer kunnen stellen voor het reguliere aanbod. De gemeente is dan immers niet meer verantwoordelijk voor de subsidiering van peuteropvang voor de ouders die recht hebben op de kinderopvangtoeslag. Het bepalen van de leeftijdsgrens wordt een verantwoordelijkheid van de peuteropvangaanbieders. Zij zullen, om een optimale bezetting te kunnen realiseren, zeer waarschijnlijk waar nodig gaan spelen met de leeftijdsgrens. In de huidige situatie wordt voor de doelgroepkinderen een leeftijdsgrens van 2,5 jaar gehanteerd. Deze grens kan in de toekomst ook gehanteerd worden of verlaagd worden naar maximaal 2 jaar indien blijkt dat dit wenselijk is om het gebruik van VVE te verhogen. Op dit moment wordt op alle groepen al gewerkt met twee gediplomeerde leidsters op de groep, waardoor de overgang naar een registratie als kinderopvang minder ingrijpend is. De leidsters vallen met de harmonisatie onder CAO Kinderopvang en niet meer onder de CAO Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening. Dit heeft een kostenverhogend effect. 9. Enquêteresultaten gebruik peuterspeelzalen In juli 2013 is een enquête uitgezet onder de ouders van de peuters die gebruik maken van de peuterspeelzalen in Hardinxveld-Giessendam. De enquête is met een respons van 64% representatief te noemen. Gezinnen met kinderen waarvan de ouders beide werken en één-oudergezinnen hebben na de voorgenomen harmonisering recht op de kinderopvangtoeslag van het Rijk. Als één van de ouders niet werkt (de zogeheten kostwinnergezinnen) is er geen recht op de kinderopvangtoeslag. Van de 149 ouders die de enquête hebben ingevuld heeft 70% recht op kinderopvangtoeslag. Rekening houdend met de groep ouders die de enquête niet hebben ingevuld wordt er gerekend met 65% (marge van 5%)

6 Uit de enquête is gebleken dat de meeste ouders die toeslaggerechtigd zijn een inkomen hebben tussen de ,- en ,- per jaar. Slechts een aantal gezinnen zijn veelverdiener en slechts een enkel gezin heeft een inkomen tussen de 0 en per jaar. Uit de enquête is gebleken dat de ouders die niet in aanmerking komen voor de kinderopvangtoeslag een lager inkomen hebben dan ouders die wel in aanmerking komen voor de toeslag. Het verschil is niet groot, 79% van de kostwinnergezinnen tegenover 72% van de overige gezinnen heeft een inkomen tussen Euro. Dit is te verklaren door het feit dat slechts weinig ouders die toeslaggerechtigd zijn hun inkomen hebben opgegeven. Verwacht moet worden dat de meeste inkomens van tweeverdieners hoger liggen dan die van de kostwinnergezinnen. Ook landelijk ligt het inkomen van tweeverdieners hoger dan in gezinnen waar één kostwinner is. Uit de resultaten van alle geënquêteerden is gebleken dat met name de middeninkomensgroepen ( ) met 39% oververtegenwoordigd zijn in Hardinxveld-Giessendam. 10. Instellen maximum uurprijs regulier aanbod peuteropvang Met het instellen van een maximum uurprijs geeft de gemeente aan tegen welke prijs zij de peuterplaatsen maximaal wil subsidiëren voor ouders die geen recht hebben op de kinderopvangtoeslag. Uit recent landelijk onderzoek van de MOgroep zijn 2 verantwoorde uurtarieven (niet te duur voor ouders en gemeente en een haalbare taak voor het personeel en voor de organisatie) naar voren gekomen: 8,28 voor reguliere groepen en 8,83 voor gemengde groepen (berekend op een gemiddelde bezetting van 90% en afhankelijk van het aantal VVE plaatsen per groep). Bij de kinderopvangtoeslag wordt gerekend met een maximum uurprijs van 6,46. De uurprijs voor peuterspeelzaalwerk/peuterwerk ligt met 8,28 en 8,83 hoger doordat de kosten van peuterwerk maar over een beperkt aantal uren uitgesmeerd kunnen worden. Om marktverstoring te voorkomen is het belangrijk dat binnen de gemeente voor alle aanbieders van peuteropvang dezelfde maximum uurprijs wordt gehanteerd. Mocht een aanbieder een hogere uurprijs willen berekenen dan draaien de ouders naast de ouderbijdrage ook volledig op voor het verschil tussen de maximum uurprijs die is ingesteld door de gemeenten en de uurprijs van de aanbieder. Dit verschil moeten zij dan ook aan de peuteropvangaanbieder betalen. De huidige uurtarieven van de peuterspeelzalen in Hardinxveld-Giessendam liggen laag onder het gemiddeld landelijk niveau. Verwacht kan worden dat aanbieders van peuteropvang daarom een lager uurtarief, bijvoorbeeld 8,-, 7,5 of 7,- zullen gaan hanteren dan de berekende maximale uurprijs van de MOgroep ( 8,25). Dit pakt positiever uit voor de ouders. Uitgangspunt bij het instellen van de maximum uurprijs is dat de huisvestingskosten hier onderdeel van uitmaken en hier geen aparte financieringsafspraken voor gemaakt worden. 11. Ouderbijdrage reguliere peuteropvang De hoogte van de ouderbijdrage voor de reguliere peuteropvang moet gelijk zijn voor ouders met en zonder recht op kinderopvangtoeslag. Op deze manier betalen ouders met vergelijkbare (financiële) draagkracht, voor een vergelijkbaar aanbod, dezelfde prijs. Om de kosten voor ouders met en zonder kinderopvangtoeslag gelijk te kunnen stellen is het noodzakelijk om een ouderbijdragetabel te maken. De adviestabel voor ouderbijdragen van de VNG kan hier de basis voor vormen. Om de administratieve last zo laag mogelijk te houden is een ouderbijdragetabel waarin de inkomens zijn onderverdeeld naar 7 categorieën wenselijk. 12. Subsidie VVE-aanbod De gemeente kan ervoor kiezen om voor alle ouders van doelgroepkinderen, ongeacht of zijn toeslaggerechtigd zijn of niet, de volledige kosten voor het aanbod van het 3 de en 4 de dagdeel - 6 -

7 spelen per week te subsidiëren. Hiermee wordt de drempel verlaagd om de peuters die dit nodig hebben extra dagdelen te laten komen spelen. Bij VVE is er sprake van jaarlijks terugkerende extra kosten voor onder andere de uren die de pedagogisch medewerksters besteden aan dossiervorming, extra overleg met ouders en andere betrokkenen, de warme overdracht naar de basisschool, vervanging tijdens de periodieke herhalingstrainingen en de extra administratieve verplichtingen. Om deze kosten te financieren zijn er 2 opties: een hoger uurtarief voor het VVE-aanbod of een vast jaarbedrag per doelgroeppeuter. De gemeente moet een keuze maken welke optie zij in de toekomst wil gaan toepassen. Elke optie heeft haar eigen voor- en nadelen. Met name de ouders uit de hoogste inkomensgroepen zullen door de invoering van de inkomensafhankelijke ouderbijdrage meer per maand gaan betalen voor de reguliere 2 dagdelen peuteropvang. Er moet hierdoor rekening worden gehouden met vraaguitval in de hogere inkomensgroepen. 13. Gevolgen voor de gemeentelijke financiën voor het regulier aanbod peuteropvang Indicatieve berekening 1: In geval van peuterplaatsen bestaande uit 2 reguliere dagdelen van maximaal (gemiddeld) 2,5 uur (200 uur per jaar), een ouderbijdrage van gemiddeld 41,- per maand (inkomen gemiddeld ,-) en 65% ouders met recht op kinderopvangtoeslag (uitkomst onderzoek) en rekening houdend met 10% bezuiniging vanaf 2016 op de subsidie en de aangekondigde uitname uit het gemeentefonds van de middelen voor peuterspeelzaalwerk levert de harmonisatie de gemeente een extra besparing op van circa ,-. Deze besparing maakt het mogelijk om tot uitbreiding van het aanbod te komen, om zo aan de eventueel groeiende vraag te kunnen voldoen. Bij een keuze voor dagdelen van (gemiddeld) maximaal 2,5 uur moeten op 2 locaties de ochtenddagdelen teruggebracht worden van 3,5 naar 2,5 uur. Dit heeft beperkte (financiële) gevolgen voor de aanbieder maar is wel een belangrijke wijziging voor de ouders. Die zijn de dagdelen van 3,5 inmiddels gewend en moeten een omschakeling maken. Indicatieve berekening 2: In geval van peuterplaatsen bestaande uit 2 reguliere dagdelen van maximaal (gemiddeld) 3 uur (240 uur per jaar), een ouderbijdrage van gemiddeld 49,- per maand (inkomen gemiddeld ,-) en 65% ouders met recht op kinderopvangtoeslag (uitkomst onderzoek) en rekening houdend met 10% bezuiniging vanaf 2016 op de subsidie en de aangekondigde uitname uit het gemeentefonds van de middelen voor peuterspeelzaalwerk levert de harmonisatie de gemeente een extra besparing op van circa ,-. Ook deze besparing maakt het mogelijk om tot uitbreiding van het aanbod te komen, om zo aan de eventueel groeiende vraag te kunnen voldoen. Indicatieve berekening 3: In geval van peuterplaatsen bestaande uit 2 reguliere dagdelen van maximaal (gemiddeld) 3,5 uur (280 uur per jaar), een ouderbijdrage van gemiddeld 57,- per maand (inkomen gemiddeld ,-) en 65% ouders met recht op kinderopvangtoeslag (uitkomst onderzoek) en rekening houdend met 10% bezuiniging vanaf 2016 op de subsidie en de aangekondigde uitname uit het gemeentefonds van de middelen voor peuterspeelzaalwerk levert de harmonisatie de gemeente een extra besparing op van circa ,-. Ook deze besparing maakt het mogelijk om tot uitbreiding van het aanbod te komen, om zo aan de eventueel groeiende vraag te kunnen voldoen. Nadeel van dagdelen van 3,5 uur is dat de kosten voor ouders ook verder stijgen. Bij de huidige gemiddelde inkomensverdeling komen de gemiddelde maandelijkse kosten op circa 57 per maand uit. Bij de indicatieve berekeningen dient rekening gehouden te worden met een aantal onzekerheden: - Aanbieders kunnen een lager uurtarief gaan rekenen dan het gestelde maximum van 8,28 per uur waardoor de ouderbijdrage gemiddeld ook lager zal zijn. - Er is bij de berekeningen uitgegaan van het huidige aantal peuters dat gebruik maakt van de peuterspeelzalen. - Het percentage ouders dat recht heeft op kinderopvangtoeslag is naar voren gekomen uit de enquête onder ouders, maar betreft wel een momentopname. Dit percentage kan door - 7 -

8 de nog steeds stijgende werkloosheid gaan dalen, maar kan ook nog stijgen doordat werkende ouders meer en meer een beroep gaan doen op informele opvang en dit combineren met een peuterspeelzaal. Er dient rekening te worden gehouden met enige marge. 14. Gevolgen voor subsidie van het VVE-aanbod Indicatieve berekening 1: In geval van een VVE-aanbod van 4 dagdelen van maximaal (gemiddeld) 2,5 uur, een uurprijs van 8,25, een normbedrag van 400,- per peuter per jaar en een bereik van 33 doelgroepkinderen dan zijn de totale kosten ,- per jaar. De huidige Rijksbijdrage van is voldoende toereikend om deze kosten te dekken en biedt daarnaast ook financiële ruimte om andere VVE-gerelateerde zaken, zoals logopedie voor deze doelgroep, te subsidiëren. Indicatieve berekening 2: In geval van een VVE-aanbod van 4 dagdelen van maximaal (gemiddeld) 3 uur, een uurprijs van 8,25, een normbedrag van 400,- per peuter per jaar en een bereik van 33 doelgroepkinderen dan zijn de totale kosten ,- per jaar. De huidige Rijksbijdrage van is voldoende toereikend om deze kosten te dekken en biedt daarnaast ook financiële ruimte om andere VVE-gerelateerde zaken, zoals logopedie voor deze doelgroep, te subsidiëren. Indicatieve berekening 3: In geval van een VVE-aanbod van 3 dagdelen van maximaal (gemiddeld) 3,5 uur, een uurprijs van 8,25, een normbedrag van 400,- per peuter per jaar en een bereik van 33 doelgroepkinderen dan zijn de totale kosten ,- per jaar. De huidige Rijksbijdrage van is voldoende toereikend om deze kosten te dekken en biedt daarnaast ook financiële ruimte om andere VVE-gerelateerde zaken, zoals logopedie voor deze doelgroep, te subsidiëren. Bij de indicatieve berekeningen dient rekening gehouden te worden met de volgende onzekerheid: het is nog niet bekend hoeveel middelen door het Rijk beschikbaar gaat worden gesteld voor het bestrijden van onderwijsachterstanden vanaf In de Miljoenennota/meerjarenraming van het Rijk is voor de komende jaren vooralsnog hetzelfde budget opgenomen. Door de onzekerheid over het budget is het niet goed mogelijk om een goede prognose te maken voor het bereik van doelgroepkinderen voor een VVE-traject. In het onderzoek is uitgegaan van het huidige budget. 15. Niet-financiële gevolgen harmonisatie peuterspeelzaalwerk tot peuteropvang De omvorming van peuterspeelzalen naar een aanbod dat geregistreerd kan worden als kinderopvang (peuteropvang) vergt een flinke inspanning van de aanbieders. Voor beide peuterspeelzaalorganisaties met een vrijwilligersbestuur en geen ervaring met kinderopvang zal mogelijk extra ondersteuning nodig zijn om deze omvorming te kunnen realiseren. De peuterspeelzaalaanbieders gaan hun aanbod als kinderopvang in de markt zetten en worden daarmee kinderopvangondernemer. Zij moeten voor hun aanbod een uurtarief vaststellen, waarbij ook rekening moet worden gehouden met financiële risico s en reserves. Dit vraagt van deze kleine organisaties, die aangestuurd worden door een bestuur van vrijwilligers en geen kinderopvang in huis hebben, een flinke omslag. De peuterspeelzaalaanbieders worden meer concurrenten, omdat zij meer zullen (moeten) sturen op een goede bezetting. Verder kan een onderscheid in uurtarief of openstelling bij de keuze van ouders een rol gaan spelen. De besturen van beide organisaties hebben reeds aangegeven deze stappen niet zelfstandig te willen ondernemen en willen bij voorkeur fuseren/samenwerken met andere partijen om deze uitdaging het hoofd te bieden. Zij zien onvoldoende mogelijkheden om onder de nieuwe omstandigheden hun huidige aanbod middels een vrijwilligersbestuur voort te zetten. Als de peuterspeelzalen als kinderopvang worden geregistreerd, dan vervalt daarmee een deel van de invloed die de gemeente op de partijen en het aanbod heeft. De gemeente kan in de subsidieregels voorwaarden stellen aan het aanbod, bijvoorbeeld op het gebied van openingstijden en toegangsleeftijd, maar dit heeft slechts betrekking op ouders die geen recht - 8 -

9 hebben op kinderopvangtoeslag. Aanbieders kunnen straks voor ouders met recht op kinderopvangtoeslag (met gemiddeld 65%, het grootste deel) deze randvoorwaarden in principe wijzigen. Men mag echter verwachten dat de meeste aanbieders aan blijven sluiten bij de wensen van ouders, omdat het voor hen van belang is om zoveel mogelijk ouders tevreden te stellen en daarmee een goede bezetting te blijven realiseren. Voor het VVEaanbod blijft de sturing wel mogelijk, omdat dit volledig door de gemeente gesubsidieerd blijft. Doordat met de beoogde harmonisatie niet alleen de wet- en regelgeving gelijk wordt getrokken van peuterspeelzalen en kinderdagverblijven, maar ook de financiële basis (vraaggestuurde financiring), wordt een situatie gecreëerd waarin het eenvoudiger wordt om samenwerking met de kinderopvang en andere partijen vorm te geven. Ook ziet men in de praktijk dat steeds meer organisaties van peuterspeelzaalwerk en kinderopvang fuseren of worden overgenomen. Beide besturen van de peuterspeelzaalorganisaties hebben aangegeven een voorbehoud te maken ten aanzien van samenwerking met de kinderopvangaanbieder, men geeft de voorkeur aan andere partijen