Landelijke Klachtencommissie voor het openbaar en het algemeen toegankelijk onderwijs (mr. H.T. van der Meer, S.J. Drijver, W.

Transcriptie

1 Landelijke Klachtencommissie voor het openbaar en het algemeen toegankelijk onderwijs (mr. H.T. van der Meer, S.J. Drijver, W. Dulfer-Visser) Uitspraaknr Datum: 6 september 2005 Onjuiste gang van zaken bij examen en toelating tot bespreking in de lerarenvergadering; onvriendelijke bejegening door conrector; klacht gedeeltelijk gegrond; voortgezet onderwijs. De klacht Een moeder en haar zoon klagen erover dat de directie de jongen niet heeft bevorderd naar 5 Havo. Zij wijzen erop dat een mondeling voor het vak Frans in de laatste toetsweek onregelmatig is afgenomen en dat biologie ten onrechte als profielvak is aangemerkt. Ook wijzen zij erop dat andere leerlingen, die vergelijkbaar of slechter dan de jongen hebben gepresteerd, wel bevorderd zijn. Voorts klaagt de moeder erover dat de directie haar klacht over de gang van zaken onjuist en onvriendelijk heeft afgehandeld. De visie van partijen De moeder heeft gedurende het hele jaar dat haar zoon in 4 Havo heeft gezeten vanuit school signalen ontvangen dat hij een goede kans had om over te gaan. Halverwege juni 2005 deelde de mentor haar echter mee dat haar zoon besproken zou moeten worden in de lerarenvergadering. Enkele dagen later volgde de mededeling dat bespreken niet aan de orde was en dat de jongen zou blijven zitten. Omdat hij 3 Havo al heeft gedoubleerd betekent dat, dat hij van school moet. Vervolgens hebben de ouders een aantal gesprekken gevoerd op school: achtereenvolgens met de mentor, de leerling-coördinator Havo en de conrector. Zij hebben er in die gesprekken op aangedrongen hun zoon de kans te geven in 5 Havo. De ouders hebben aangegeven dat hun zoon in de zomervakantie extra huiswerk zou kunnen maken of dat hem herkansingen konden worden geboden. Hierop wilde de school echter niet ingaan. De moeder is geschrokken van de manier waarop de conrector hen te woord heeft gestaan. Hij antwoordde zeer kort, zei dat er geen afspraak gemaakt hoefde te worden en dat het geen zin had om het nog verder te proberen. De leerling vertelt dat hij in het schooljaar 2004/2005 tot het laatste blok niet verschrikkelijk goed zijn best heeft gedaan. Op aandringen van zijn ouders, enkele leraren en vrienden heeft hij in het laatste blok wel hard gewerkt om niet opnieuw te blijven zitten (en daardoor van school te moeten). Door zenuwen en spanning heeft hij echter in de laatste toetsweek minder gepresteerd dan hij eigenlijk kon. Voor een vak waar hij nog nooit een onvoldoende had gehaald (wiskunde, een profielvak) gebeurde dat nu wel. De leerling wijst erop dat hij bij andere vakken wel vooruitgang heeft laten zien.

2 Op de eindlijst staat een onvoldoende voor Frans. Dit is volgens de leerling (mede) veroorzaakt doordat hij een mondelinge toets onverwacht op maandag in plaats van dinsdag, zoals was aangekondigd, moest afleggen. Op zijn eindlijst is volgens de leerling het vak biologie ten onrechte in het profieldeel opgenomen. Al met al vindt de leerling dat hij niet gelijk is behandeld met sommige medeleerlingen en dat zijn mogelijkheden het rechtvaardigen dat de rector hem nog een kans geeft, bijvoorbeeld door een aantal vakken over te doen en zijn Havo-opleiding op deze school af te maken. De rector beschrijft het systeem van bevorderingsbeslissingen dat op de school wordt gehanteerd. De eindcijfers van de leerling kunnen alleen maar tot de conclusie leiden dat hij niet bevorderd wordt. Hij heeft vijf onvoldoendes, waarvan twee in het profieldeel (in het profiel natuur en techniek, biologie staat dan in het gemeenschappelijk deel). Ook als er twee tekortpunten van zouden worden weggehaald komt hij nog niet in de bespreekzone. Er zijn geen bijzondere omstandigheden op grond waarvan in het geval van deze leerling afgeweken zou moeten worden van de vastgelegde normen. De afdelingscoördinator en de mentor hebben de leerling gedurende het hele schooljaar gewaarschuwd voor de gevolgen van onvoldoende inzet en een verkeerde werkhouding. Op alle drie de eerdere rapporten van het schooljaar heeft de mentor opmerkingen laten opnemen met het doel de leerling aan te sporen zich (meer) in te spannen. Omdat er geen nieuwe feiten waren, heeft de conrector een verzoek van de ouders van de leerling om een revisievergadering te beleggen afgewezen. Het is de rector niet bekend dat andere leerlingen anders beoordeeld zouden zijn dan deze leerling. Nu de leerling en zijn moeder ter zitting de namen van de desbetreffende medeleerlingen hebben genoemd, zal de rector nog eens nagaan hoe de beslissingen tot bevordering tot stand zijn gekomen. De rector geeft aan dat hij de Commissie van zijn bevindingen op de hoogte zal brengen. Wat betreft de onregelmatigheid bij het afnemen van de toets voor Frans merkt de rector op dat deze inderdaad een dag vervroegd is. Het betrof toetsing van een vaardigheid die gedurende het hele schooljaar was opgebouwd, die in de voorafgaande lessen was geoefend en waarvoor dus geen langdurige voorbereiding thuis meer nodig was. Omdat de leerling van het vervroegde tijdstip geen kennisgenomen had, is hij die bewuste maandagochtend gebeld met het verzoek de toets s middags te komen afleggen. Hoewel de gang van zaken niet de schoonheidsprijs verdient is de rector van mening dat de leerling er niet buitensporig door benadeeld is. De ouders zijn bij verschillende gelegenheden correct te woord gestaan. In dit geval is dat niet anders geweest. Het is mogelijk dat de betreffende conrector bondig is geweest in zijn beantwoording: hij had weinig tijd en er viel na de eerdere contacten niets nieuws te melden. De conrector herinnert zich stellig niet dat hij onvriendelijk zou zijn geweest. Overwegingen van de Commissie

3 Ter beantwoording ligt de vraag voor of de leerling terecht niet bevorderd is naar 5 Havo. Het onderzoek van de Commissie gaat daarbij niet zo ver dat zij de beoordelingen van gemaakte repetities, werkstukken en andere opdrachten onderzoekt. Dat oordeel is voorbehouden aan de docenten en eventueel onderworpen aan controle door vakbekwame collega s of de schoolleiding. Slechts indien een beoordeling kennelijk onjuist is, zal de Commissie zich daarover uitspreken. Voor het beantwoorden van de vraag gaat de Commissie na of het besluit, in dit geval het besluit om de leerling niet naar 5 Havo te bevorderen, op een juiste manier tot stand is gekomen. Bij het beantwoorden van die vraag gaat de Commissie uit van het navolgende. Beoordeling vindt plaats naar het voor de leerling meest gunstige profiel, in dit geval natuur en techniek. Biologie behoort dan niet (meer) tot het gekozen profiel, maar valt in het gemeenschappelijk deel. De tot en met blok 3 behaalde cijfers staan vast: aan de op de eindlijst voor de blokken 1, 2 en 3 vermelde cijfers wordt niet meer getornd. De Commissie komt tot deze vaststelling om redenen van rechtszekerheid: een leerling mag er van uitgaan dat, behoudens in die gevallen waarin naderhand blijkt (en niet eerder kon blijken) dat door het eigen toedoen van de leerling een te hoge beoordeling is toegekend, aan het begin van de laatste toetsweek vast staat waaraan hij te voldoen heeft om bevorderd te worden. Vaststaat voorts dat het tijdstip waarop de toets spreekvaardigheid voor het vak Frans afgenomen zou worden tijdens de toetsweek is gewijzigd: in plaats van op dinsdagmiddag heeft dat op maandag plaatsgevonden. Ook staat vast dat de leerling daarvan pas op die maandag op de hoogte is geraakt: in de loop van de ochtend bereikte hem het bericht dat hij de toets diezelfde middag nog zou moeten afleggen. De Commissie is van oordeel dat de school hier een steek heeft laten vallen die niet zonder gevolgen kan blijven. de leerling heeft gesteld dat hij minder voorbereidingstijd heeft gehad dan gewenst. De rector stelt daar tegenover dat een toets spreekvaardigheid geen specifieke voorbereiding kort voor de toets vergt. De Commissie deelt die mening niet: had de toets op het oorspronkelijk geplande tijdstip plaatsgevonden of had de school er zorg voor gedragen dat de leerling tijdig van de wijziging van het tijdstip op de hoogte was, dan had dat bij kunnen dragen aan een betere voorbereiding, zowel materieel (bijvoorbeeld door het extra doornemen van woordenlijsten) als in mentaal opzicht. De Commissie betrekt daarbij dat de leerling toch al op de rand tussen wel of niet bevorderen balanceerde, hetgeen met zich mee heeft gebracht dat het een spannende tijd voor hem was. Op grond van vorenstaande is de Commissie van oordeel dat het door de leerling voor de toets spreekvaardigheid Frans behaalde resultaat buiten beschouwing dient te worden gelaten bij het bepalen van zijn eindcijfer. Uit het ter zitting verhandelde en het laatste rapport blijkt dat daardoor het eindcijfer 5,5 of hoger is en dus afgerond op een heel cijfer een 6. De eindlijst van de leerling bevat na deze correctie nog vier onvoldoendes (Nederlands, biologie, wiskunde B1 en scheikunde). Op grond van deze resultaten was (en is) bevordering naar 5 Havo niet zonder meer mogelijk, maar valt de leerling wel in de zogenaamde bespreekzone (immers de fictieve twee punten kunnen toegekend worden aan wiskunde en aan Nederlands of biologie, waarmee hij aan de eisen voor een bespreekgeval voldoet. Om toch bevorderd te worden is dan een positieve beslissing van de docenten(revisie)vergadering nodig. Op grond

4 van de bevorderingsnormen komt de leerling na de voorgaande correctie in aanmerking voor bespreking door de docentenvergadering. Na afloop van de zitting heeft de rector aan de Commissie een drietal geanonimiseerde rapporten van medeleerlingen van de leerling doen toekomen. De Commissie heeft geen reden eraan te twijfelen dat deze rapporten van de ter zitting genoemde medeleerlingen van de leerling zijn. Onweersproken is dat de medeleerlingen van de leerling door de docentenvergadering besproken zijn voordat het besluit om hen te bevorderen (of niet) genomen is. Een van de lijsten is hetzelfde als de lijst van de leerling (nadat deze althans voor het vak Frans is gecorrigeerd in de door de Commissie aangegeven zin). Ook deze bevinding rechtvaardigt de conclusie dat de leerling alsnog door de docentenvergadering besproken dient te worden. Op grond van bovenstaande komt de Commissie tot de conclusie dat het besluit om de leerling niet naar 5 Havo te bevorderen op onjuiste wijze tot stand is gekomen. Het eindcijfer voor Frans is op onregelmatige wijze vastgesteld. De klacht is daarom gegrond. De Commissie verbindt aan die gegrond verklaring de aanbeveling aan het bevoegd gezag het daarheen te leiden dat de docentenvergadering zich alsnog zal uitlaten over het al dan niet bevorderen van de leerling naar 5 Havo. Ter voorlichting aan de leerling en diens moeder merkt de Commissie op dat het gegeven dat medeleerlingen mogelijk na bespreking door de docentenvergadering bevorderd zijn, niet betekent dat de beslissing ten aanzien van de leerling hetzelfde moet zijn. Anderzijds roept de Commissie de rector op er zorg voor te dragen dat het feit dat bespreking door de docentenvergadering plaatsvindt als gevolg van het indienen van de onderhavige klacht niet van invloed zal zijn op de besluitvorming door de docentenvergadering. Voor de Commissie is onvoldoende vast komen te staan dat de moeder in een gesprek met de conrector onvriendelijk te woord is gestaan. Haar en haar echtgenoot was ten tijde van dat gesprek al een- en andermaal uitgelegd dat de school zich op het standpunt stelde dat bevordering van de leerling op geen enkele wijze meer aan de orde zou zijn. Al vaker heeft de Commissie uitgesproken dat op een school weliswaar de verplichting rust om ouders volledig op de hoogte te stellen van hetgeen er speelt, maar dat deze verplichting niet onbeperkt is. Met name hoeft een school niet aan ieder verzoek te voldoen om iets dat al eerder is meegedeeld en uitgelegd nogmaals uitvoerig toe te lichten. Op die grond heeft de conrector naar het oordeel van de Commissie kunnen volstaan met een kort antwoord. Dat de moeder dat als onvriendelijk heeft ervaren is te betreuren, maar leidt niet tot de conclusie dat de conrector onvriendelijk is geweest. De klacht is op dit onderdeel ongegrond. Het oordeel van de Commissie De klacht is in zoverre gegrond dat het besluit om de leerling niet naar 5 Havo te bevorderen onjuist tot stand gekomen is. De klacht over de onvriendelijke bejegening van de moeder door de conrector is ongegrond. Advies aan het schoolbestuur De Commissie beveelt het schoolbestuur aan te bewerkstelligen dat de school een nieuw besluit neemt over het al dan niet bevorderen van de leerling naar 5 Havo. Bij dat besluit

5 worden de in eerdere blokken behaalde resultaten (zoals vermeld op de eindlijst) als vaststaand beschouwd en wordt het resultaat van de toets voor het vak Frans in de laatste toetsweek buiten beschouwing gelaten. De Commissie gaat er daarbij van uit dat het schoolbestuur met haar van mening is dat het feit dat de hernieuwde besluitvorming het gevolg is van het indienen van de onderhavige klacht niet van enige invloed mag zijn op de besluitvorming.