FUNDAMENTEEL GEDEELTE

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "FUNDAMENTEEL GEDEELTE"

Transcriptie

1 SECUNDAIR ONDERWIJS Onderwijsvorm: TSO GRAAD: DERDE GRAAD LEERJAAR: EERSTE EN TWEEDE LEERJAAR Studiegebied: Maritieme opleidingen FUNDAMENTEEL GEDEELTE Optie: MOTOREN Vak(ken): TV Scheepswerktuigkunde /koeltechniek 2 lt/w 1 e lj 3 lt/w 2 e lj Vakkencode: IT-q Leerplannummer: 2001/108

2 Algemeen deel 1 VISIE OP DE STUDIERICHTING De studierichting Motoren bestaat uit een 2de en een 3de graad technisch secundair onderwijs. De studierichting sluit aan op de 1ste graad A-stroom Maritieme vorming waar de leerlingen kennis maakten met een kleine hoeveel kennis en vaardigheden behorend zowel tot de opties dek als motoren. In deze studierichting worden de kennis en de vaardigheden bijgebracht die noodzakelijk zijn om een loopbaan op te bouwen die uiteindelijk leidt tot hoofdwerktuigkundige, met volgende beperkingen niet geldig op tankschepen en passagiersschepen niet geldig op schepen die niet voortgestuwd worden met scheepsdieselmotoren niet geldig op schepen met een voortstuwingsvermogen van 3000 kw of meer, behalve op aannemersmateriaal ingezet binnen 200 mijl uit een kust. of om door te stromen naar het hoger onderwijs (Hogere Zeevaartschool). Praktisch gezien betekent dit dat een afgestudeerde volgende loopbaan kan opbouwen: inscheping aan boord voor een eerste reis (geen beperking qua schip); na 2 maanden vaart (+ goedgekeurd opleidingsprogramma) verkrijgt hij de vaarbevoegdheid als om als scheepsgezel machinekamerwacht te vervullen (hij kan dus vertrekken als rating aan boord van eender welk schip); na nog eens 6 maanden vaart (en in totaal 6 maanden wachtdienst in de machinekamer) verkrijgt hij de vaarbevoegheid om als officier-werktuigkundige belast met machinekamerwacht te varen; hij kan dus vertrekken op alle schepen (exclusief niet diesels, tankers, passagiersschepen) als machinist en opklimmen tot derde WTK; na 12 maanden als WTK te hebben gevaren, bekomt hij de vaarbevoegdheid van tweede WTK beperkt tot schepen met een voortstuwingsvermogen tot 3000 kw, of op aannemersmateriaalbeperkt tot 200NM uit de kust; hij kan dus als tweede WTK varen op koopvaardijschepen tot 3000 kw (enkel diesels, geen tankers, geen passagiersschepen) of op baggerschepen en slepers (onbeperkt vermogen) maar tot 200NM uit de kust. na 24 maanden WTK of na 12 maanden als tweede WTK bekomt de betrokkene de vaarbevoegdheid van HWTK met dezelfde beperkingen als hierboven (tweede WTK).

3 Algemeen deel 2 ALGEMENE DOELSTELLINGEN Over de verschillende vakken heen wordt ernaar gestreefd om de leerling de noodzakelijke kennis en vaardigheden bij te brengen om uiteindelijk te voldoen aan de het profiel van de optie. De derde graad Motoren dient de studenten voor te bereiden op een loopbaan in de maritieme sector. Zij zullen de mensen worden op verantwoordelijke posten. De opleiding moet de leerlingen daarop voorbereiden, zowel naar een doorgedreven kennis als naar attitude. Voor kennis betekent dit dat een zeer gespecialiseerde en doorgedreven opleiding nodig is in TV en PV Scheepswerktuigkunde en in TV Zeemanschap, zodat zij autonoom en zelfstandig een vaartuig kunnen voeren in de moeilijkste omstandigheden. Hierbij refererend naar een aanvankelijk operationeel niveau volgens tabel AIII/1 van de STCW 95 code. Gezien de finaliteit moeten de volgende attitudes aangebracht te worden: kunnen samenwerken in ploegverband aanvaarden van strikte gezagsstructuur respecteren van materiaal plichtsgetrouw uitvoeren van de opgelegde taken respect voor het milieu leren volhouden, vooral ook met het oog op lange zeereizen oog hebben voor veiligheidsregels nemen van verantwoordelijkheid zin voor orde en netheid kritisch denken ontwikkelen van een goede werkmethode respect hebben voor de collega's koelbloedigheid. Om verantwoordelijke functies te kunnen uitoefenen, worden de leerlingen getraind in : Leidinggevende vaardigheden Organisatorische vaardigheden Daar bovenop komt het verwerven van attitudes als : Sterke flexibiliteit Koelbloedigheid Ontwikkelen van een scherp kritisch vermogen Voldoende luisterbereidheid Tezelfdertijd dienen de leerlingen te worden voorbereid op het eventueel verder studeren aan het maritiem hoger onderwijs. Er zal dus voldoende kennis moeten verworven zijn. Daarbij zal de leerling zich op het einde van de derde graad een goede studiemethode en efficiënte studieplanning eigen gemaakt moeten hebben. De nodige attitudes naar studeren aan het hoger onderwijs dienen dus aangebracht te worden en aangeleerd, zoals : bereidheid tot volgehouden studie-inzet bereidheid tot studie-inspanning, zowel tijdens de studie als nadien om zich verder te blijven bijscholen.

4 Algemeen deel 3 GEÏNTEGREERDE PROEF 1 Definitie en algemene doelstellingen De geïntegreerde proef (gip) is een proef waar beroepsvaardigheden, manuele vaardigheden, algemene kennis en communicatievaardigheden evenwichtig en aangepast aan de studierichting aan bod komen. De gip zal een duidelijk beeld geven van de rijpheid van de leerling om deel te nemen aan het beroepsleven en om te functioneren in het maatschappelijk proces. 2 Betrokken vakken Vakken van het fundamenteel gedeelte van de optie,, die de studierichting bepalen, worden betrokken bij de opstelling en de organisatie van de gip, met de klemtoon op het vakoverschrijdend karakter. Kennis en vaardigheden uit de vakken van de basisvorming kunnen eveneens nodig zijn voor het realiseren van de gip. 3 Inhoud De gip kan opgebouwd worden rond een: 3.1 praktische realisatie, 3.2 project, 3.3 eindwerk, 3.4 groepswerk, of een combinatie hiervan. De opgave kan gegeven worden voor een klas, voor een groep leerlingen of voor individuele leerlingen. Bij een gemeenschappelijke opgave wordt de deelopdracht duidelijk afgebakend, zodat de inbreng van elke leerling individueel te evalueren is. Qua inhoud wordt rekening gehouden met 3.5 het profiel van de betrokken studierichting en de overeenstemmende beroepsopleidingsprofielen; 3.6 de einddoelstellingen van de betrokken studierichting; 3.7 de integratie van de verschillende vakken; 3.8 de noodzaak om kennis, vaardigheden en vakgerichte attitudes te evalueren. Vermits de gip bestaat uit een procesfase en de realisatie van een product, is een zorgvuldige planning en spreiding over het schooljaar noodzakelijk. De leerlingen moeten de kans krijgen tijdens een presentatie hun werk voor te stellen, toe te lichten en te verdedigen voor de jury. Samen met de opgave, worden de evaluatiecriteria (zowel voor proces als voor product), de timing en de werkmethode aan de leerling meegedeeld. 4 Begeleiding Elke leraar, die vakken geeft die betrokken zijn bij de gip (zowel AV, TV en PV), zorgt binnen zijn vakgebied voor de nodige begeleiding van de leerlingen. De gip-begeleider heeft, naast de begeleiding binnen zijn eigen vakgebied, ook een coördinerende taak. 0uders en leerlingen worden tijdig en regelmatig geïnformeerd omtrent de vorderingen. 5 Evaluatie Aspecten van de evaluatie De geïntegreerde proef wordt beoordeeld door de jury. Een beoordeling dient te vertrekken vanuit duidelijke en operationele doelstellingen. Zowel het proces als het product moeten op een zo objectief mogelijke manier beoordeeld worden. De beoordeling steunt altijd op een vaardigheids- en werkanalyse die het verloop, de verantwoording en de criteria weergeeft van de opdracht. Proces- en productgericht beoordelen kan vier aspecten omvatten: 5.1 denkactiviteiten (bijvoorbeeld instructies lezen, aantekeningen maken, ); 5.2 motorische handelingen (bijvoorbeeld schaven, ); 5.3 praktijkattitudes (bijvoorbeeld nauwkeurig werken, scherp waarnemen, ); 5.4 de uitvoeringstijd, waarbij gestreefd wordt naar een haalbaarheid voor 90 % van de leerlingen.

5 Algemeen deel 4 Rapporteren Er wordt aanbevolen om voor elk criterium afzonderlijk te rapporteren met een vierpuntenschaal die aangeeft of het resultaat beoordeeld wordt als heel goed, goed, zwak of als onvoldoende (het gebruik van cijfers wordt afgeraden). Die quotatie wordt schriftelijk aan de leerling (en aan de ouders) meegedeeld, waarbij uiteraard voldoende aandacht zal besteed worden aan motivering van het eindresultaat. Eindbeoordeling De eindbeoordeling van de geïntegreerde proef (zowel het proces als het eindproduct) gebeurt eveneens door de jury. De voorzitter van de jury (of zijn afgevaardigde) maakt voor iedere leerling een eindverslag op waarin alle beoordelingselementen (volgens de vooraf bepaalde criteria) opgenomen zijn. Dit verslag wordt door alle juryleden ondertekend. Het eindverslag wordt afgesloten met een genuanceerde en globale eindbeoordeling, waarin het gebruik van een cijfer of van de termen geslaagd/niet geslaagd wordt afgeraden. Er wordt geadviseerd om per beoordelingscriterium te omschrijven hoe de leerling presteerde (bijvoorbeeld heel goed, goed, zwak, niet goed ). Het is aangewezen dat de jury het belang (of invloed) van die criteria omschrijft in functie van de eisen die aan het beroep gesteld worden. Het is noodzakelijk dat tijdens de presentatie van het eindproduct alle leden van de jury beschikken over een evaluatieformulier met alle te beoordelen criteria. De eindbeoordeling van de geïntegreerde proef wordt aan de leerlingen meegedeeld. Een uitgestelde beslissing (herexamen) voor de gip is niet mogelijk vermits dit eigenlijk in strijd is met het geïntegreerde karakter ervan (als een rode draad door de betrokken vakken gedurende het volledige jaar). De resultaten van de geïntegreerde proef vormen één van de drie verplichte elementen waardoor de delibererende klassenraad zich moet laten leiden. Het is wenselijk dat de leerlingen (en hun ouders) hieromtrent van bij het begin van het schooljaar geïnformeerd worden. De verslagen van alle beoordelingen van de geïntegreerde proef (tussentijdse en eindbeoordelingen) worden bezorgd aan de voorzitter van de delibererende klassenraad. Dit dient in de notulen opgenomen te worden. De delibererende klassenraad krijgt op die manier belangrijke elementen over de persoonlijkheidsontplooiing, de attitudes en de voorbereiding op het beroepsleven van de leerling. Indien het advies van de jury van de geïntegreerde proef niet gevolgd wordt door de delibererende klassenraad, wordt dit omstandig gemotiveerd.

6 Algemeen deel 5 STAGES 6 Wat is een stage? Een stage is een begeleid, buitenschools leerproces, gericht op het verwerven van kennis, attitudes en vaardigheden in een reële werksituatie, gekoppeld aan een reeks leerplandoelstellingen. Het is een verdieping en/of een aanvulling van de schoolse vorming. Via de stage dient de leerling de mogelijkheid te krijgen het leerproces dat hij op school doormaakt verder te optimaliseren. 7 Doelstellingen De doelstellingen van de stages zijn een concretisering van de leerplandoelstellingen. Inzake kennis, attitudes en vaardigheden kunnen o.m. volgende doelstellingen via een leerlingenstage verwezenlijkt worden. Kennis 7.1 theorie in praktijk omzetten; 7.2 technieken aanleren op een schaalgrootte die door de school niet kan gerealiseerd worden of die in de school niet operationeel zijn; 7.3 bedrijfssituatie kunnen relateren aan theoretische en praktische begrippen van de schoolse situatie; 7.4 eigen opleidingsbehoeften detecteren; 7.5 inzicht krijgen in de realiteit van het bedrijfsleven; 7.6 kennismaken met bedrijfsculturen; 7.7 rapporteren; Attitudes 7.8 zin voor orde, zorg, netheid en stiptheid ontwikkelen; 7.9 bereidheid tot werken in teamverband; 7.10 sociale en communicatieve vaardigheden ontwikkelen; 7.11 gezag accepteren; 7.12 zin voor organisatie en efficiëntie ontwikkelen; 7.13 verantwoordelijkheid kunnen dragen; 7.14 streven naar kwaliteit van het geleverde werk; 7.15 initiatief nemen en correct reageren op arbeidssituaties; 7.16 zich assertief gedragen; 7.17 voorschriften in verband met welzijn (veiligheid, gezondheid, hygiëne) consequent toepassen; 7.18 rekening houden met milieuvoorschriften; 7.19 oog hebben voor ergonomische aspecten van het beroep; Vaardigheden 7.20 adequaat omgaan met werktuigen, meettoestellen, machines en apparaten; 7.21 zich kunnen aanpassen aan het werkritme; 7.22 praktische vaardigheden ontwikkelen; 7.23 beroepsmethodiek in de praktijk toepassen. 8 Regelgeving Bij de organisatie van een stage zal er steeds over gewaakt worden dat de vigerende regelgeving strikt gevolgd wordt. Afwijkingen (indien noodzakelijk) zullen tijdig aangevraagd worden. 9 Prospectie van stageplaatsen De keuze van geschikte stageplaatsen is uiterst belangrijk voor de verwezenlijking van de stagedoelstellingen. Daarom dient de nodige aandacht besteed te worden aan een zorgvuldige prospectie en selectie van stageplaatsen. Het is niet aangewezen dat de leerling zelf naar een stageplaats zoekt. Zij kunnen wel voorstellen formuleren, maar de contacten worden door de school gelegd. Goede stageplaatsen voldoen aan een aantal basisvoorwaarden: 9.1 ze zijn bonafide en dus voldoen ze o.m. aan de wettelijke voorschriften; 9.2 de activiteiten zijn in overeenstemming zijn met de stagedoelstellingen; 9.3 het aantal stagiairs staat in verhouding tot het aantal werknemers; stagiairs zijn geen goedkope werkkrachten; 9.4 de stagementor krijgt voldoende tijd en ruimte voor de begeleiding van de leerling-stagiair;

7 Algemeen deel er is voldoende kwalitatieve uitrusting en apparatuur beschikbaar; 9.6 de stageplaats zal bij voorkeur binnen een redelijke afstand van de woonplaats van de stagiair liggen; 9.7 de stagementor kan voldoende tijd vrijmaken voor contacten met de stagebegeleider. 10 Vastleggen van de stage-activiteiten In onderling overleg tussen stagebegeleider en stagementor wordt voor elke individuele leerling een stage-activiteitenlijst opgesteld. Deze activiteiten 10.1 vinden hun verantwoording in het leerplan, 10.2 ondersteunen de schoolopleiding, 10.3 liggen binnen de psychische en fysische mogelijkheden van de leerling. De lijst met stageactiviteiten wordt gekoppeld aan de stageovereenkomst. 11 Evaluatie van de stage De evaluatie van de stage gebeurt aan de hand van evaluatiecriteria. De evaluatiecriteria, worden bepaald in functie van de stagedoelstellingen en bestaan enerzijds uit stageactiviteiten en anderzijds uit attitudes. Deze criteria worden voor het begin van de stage vastgelegd door de stagebegeleider in overleg met de stagementor en worden vóór het begin van de stage aan de leerling medegedeeld. Het evaluatiedossier van de leerling omvat: 11.1 de evaluatieverslagen van de stagementor; 11.2 het stageschrift van de leerling; 11.3 de verslagen van de stagebegeleider. De leerling houdt een verslag bij van zijn stageactiviteiten. Het verslag bevat ook een zelfevaluatie.

8 TSO 3de graad optie MOTOREN 1 TV SCHEEPSWERKTUIGKUNDE / KOELTECHNIEK(1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 3 lestijden/week) INHOUD Visie...2 Beginsituatie...2 Algemene doelstellingen...2 Leerplandoelstellingen / leerinhouden...3 Pedagogisch-didactische wenken...9 Minimale materiële vereisten...9 Evaluatie...10 Bibliografie...11 Timing en jaarplan...12

9 TSO 3de graad optie MOTOREN 2 TV SCHEEPSWERKTUIGKUNDE / KOELTECHNIEK(1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 3 lestijden/week) VISIE Het technisch vak warmteleer en koeltechniek heeft tot doel de nodige kennis en vaardigheden in verband met warmteleer; koeltechniek en thermodynamica bij te brengen die in het SCTW-95 vermeld zijn als Specificaties van de minimumnormen inzake bekwaamheid voor officieren belast met de machinekamerwacht in een bemande machinekamer of als aangewezen scheepswerktuigkundige belast met de wacht in een tijdelijk onbemande machinekamer (tabel A-III/1). Daarnaast worden de vaardigheden en ondersteunende kennis in verband met scheepswerktuigkunde bijgebracht die in het SCTW-95 vermeld zijn als Verplichte minimumeisen inzake brevettering van hoofdwerktuigkundigen en tweede werktuigkundigen van schepen met een voortstuwingsvermogen van 3000 kw of meer (tabel A-III/2). Deze leerinhouden zijn verder gedetailleerd in Model Course 7.02 en 7.04 (cf. verwijzingen bij de leerplandoelstellingen / leerinhouden). BEGINSITUATIE De leerinhouden sluiten aan bij het vak warmteleer en koeltechniek van TSO optie 2 de graad motoren ALGEMENE DOELSTELLINGEN Het vak heeft tot doel om, conform met STCW-95, volgende minimum vaardigheden en kennis bij te brengen: A-III/1-7 Bedienen van hoofd en hulpwerktuigen en bijhorende controlesystemen Appendix 1: mechanische grondbeginselen Appendix 3: thermodynamica A-III/2 1 Plan- en regeloperaties Opstarten en afzetten van voortstuwingsinstallatie en hulpmachines, met inbegrip van aanverwante systemen Thermodynamica en warmteoverdracht Werkingsprincipes van de krachtinstallaties aan boord en frigo-installaties

10 TSO 3de graad optie MOTOREN 3 TV /SCHEEPSWERKTUIGKUNDE / KOELTECHNIEK (1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 3 lestijden/week) LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen LEERINHOUDEN Model course 7.04 Timing Hebben kennis dat een thermische motor cycli doorloopt met een constant interval, gedreven door thermodynamische processen Weten hoe het rendement van een thermische motor berekend wordt Kennen de toepassingen van de kringloop Kennen de componenten van een stoominstallatie en kunnen ze voorstellen op een schema Weten hoe het rendement kan bepaald worden Kennen de bouw en werking van een marinekoelsysteem. Kunnen het doel van de verschillende componenten verklaren en hebben een idee van de hoeveelheid uitgewisselde warmte Kunnen het rendement berekenen Kunnen de toegepaste koelmiddelen opsommen Hebben inzicht in de werking van een compressor en de opslag van de samengedrukte lucht Kunnen eenvoudige vraagstukken in verband met de hoeveelheid gas oplossen 12 De thermische motor 12.1 De theoretische werking van een thermische motor Het thermisch rendement. 13 Rankine kringloop 13.1 Gebruikswijze en ideale werking van de rankine kringloop Rendement. 14 Koelcircuit 14.1 Bouw en werking 14.2 De componenten Het rendement De toegepaste koelmiddelen. 15 Luchtcompressors 15.1 De werking van compressoren Vraagstukken u u u u Kennen het begrip warmtehoeveelheid en warmtedoorgangscoëfficiënt 16 Warmtetransport De warmtehoeveelheid. Appendix u Kunnen de wet van Fourier toepassen 16.2 De warmtedoorgangscoëfficiënt.

11 TSO 3de graad optie MOTOREN 4 TV /SCHEEPSWERKTUIGKUNDE / KOELTECHNIEK (1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 3 lestijden/week) Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen LEERINHOUDEN Model course 7.04 Timing 16.3 De wet van Fourier. Kennen het begrip dampfase Kennen definities i.v.m. Het dampgehalte 17 Dampen De dampfase. Appendix u 17.2 De definities i.v.m. het dampgehalte. Kennen het begrip ideaal gas Kennen de wetten die van toepassing zijn bij ideale gassen en oefeningen 18 Ideale gassen Het ideale gas Wetten van toepassing. Appendix u Kennen de warmte- en arbeidsovergang bij gassen Kunnen de voornaamste overgangen aantonen op het p.v. diagram Kunnen de isotherme en adiabatische toestandsveranderingen verklaren Kunnen het begrip arbeid met formules en met een P.V. -diagram aantonen Kunnen de arbeidsvergelijking verklaren Kunnen de wet op het behoud van energie verklaren Kunnen de verschillende soorten energie aantonen en kunnen eenvoudige oefeningen oplossen Kunnen de eerste en de tweede wet van de thermodynamica verklaren 18.3 Oefeningen. 19 Toestandsverandering van ideale gassen De warmte- en arbeidsovergang Het P.V. diagram De isotherme en adiabatische toestandsveranderingen. 20 Omzetting van arbeid Het begrip arbeid aantonen met formules en een P.V.- diagram De arbeidsvergelijking. 21 Thermodynamica en warmteoverdracht 21.1 Behoud van energie De wet op het behoud van energie Soorten energie Oefeningen. Appendix Appendix A III/2 Model course en 2 wet van de thermodynamica u 12 u 12 u 3 u

12 TSO 3de graad optie MOTOREN 5 TV /SCHEEPSWERKTUIGKUNDE / KOELTECHNIEK (1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 3 lestijden/week) Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen LEERINHOUDEN Model course 7.04 Timing Kunnen de toestandsveranderingen van vloeistof naar gas verklaren Kunnen op een temperatuur-enthalpie-diagram vloeistof- en damplijnen aanbrengen en de gevolgen van compressie en expansie op gassen en dampen aantonen Kunnen de gaswetten toepassen Kunnen de volgende begrippen verklaren en toepassen: specifieke warmte bij constante druk- en volume Kunnen isotherme, adiabatische en polytropische toestandsverandering verklaren en oefeningen oplossen Kunnen de wet van dalton toepassen en verklaren Kunnen de onomkeerbaarheid van thermodynamische processen in de praktijk verklaren Kunnen het kringproces van Carnot verklaren en het thermisch rendement hierbij aantonen Kunnen de vergelijking om het thermisch rendement te berekenen bij een stoomketel toepassen Kunnen de stoomproductie berekenen Kunnen het thermisch rendement volgens rankine en Carnot berekenen en vergelijken Kennen soorten straalpijpen en hun delen Kunnen de uitgangssnelheid bepalen aan de hand van de continuïteitsvergelijking 23 Dampen De toestandsveranderingen van vloeistof naar gas Vloeistof- en damplijnen op een temperatuur-enthalpiediagram Gevolgen van compressie en expansie op gassen. 24 Gaswetten Toepassingen Specifieke warmte bij constante druk- en volume Isotherme, adiabatische en polytropische toestandsverandering 24.4 Oefeningen De wet van Dalton. 25 Thermisch rendement De onomkeerbaarheid van thermodynamische processen Het kringproces van Carnot en het thermisch rendement hierbij. 26 Stoominstallatie Het thermisch rendement De stoomproductie Het thermisch rendement volgens rankine en Carnot berekenen en vergelijken. 27 Straalpijpen De soorten straalpijpen en hun delen De continuïteitsvergelijking u u u u u

13 TSO 3de graad optie MOTOREN 6 TV /SCHEEPSWERKTUIGKUNDE / KOELTECHNIEK (1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 3 lestijden/week) Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen LEERINHOUDEN Model course 7.04 Timing Kunnen het drukverloop in de straalpijp verklaren en voorstellen Kunnen de begrippen koppel en vermogen afleiden uit de gegevens van de aangedreven toestellen Weten wat rendement is en kunnen het toepassen Kunnen aan de hand van opgenomen verbrandingsdruk het vermogen afleiden Kunnen een energiebalans van een dieselmotor opstellen Kunnen op de bijgeleverde grafieken van een dieselmotor: het koppel, het vermogen, het mechanisch rendement en het brandstofverbruik afleiden Kunnen het druk- enthalpiediagram van een koelomloop verklaren Kunnen de warmteovergang bij de verschillende onderdelen verklaren Kunnen aan de hand van enthalpietabellen de toestand van het koelmiddel verklaren Kennen het principe van een absorptiekoelkast Kennen de factoren die een rol spelen bij de warmteoverdracht Kunnen de formule opstellen en berekeningen uitvoeren Kennen de factoren die een rol spelen bij de warmteoverdracht door straling en stroming Kennen de delen van een eentrapscompressor Kunnen op een p.v. diagram de soorten compressie 27.3 Het drukverloop in de straalpijp. 28 Proefstandprotocol De begrippen koppel en vermogen Het rendement Het vermogen afleiden aan de hand van opgenomen verbrandingsdruk Energiebalans van een dieselmotor Het koppel, het vermogen, het mechanisch rendement en het brandstofverbruik afleiden uit bijgeleverde grafieken van een dieselmotor. 29 Koeling Het druk- enthalpiediagram van een koelomloop De warmteovergang bij de verschillende onderdelen De toestand van het koelmiddel verklaren aan de hand van enthalpietabellen Het principe van een absorptiekoelkast. 30 Warmteoverdracht De factoren bij de warmteoverdracht De formule en de berekeningen Warmteoverdracht door straling en stroming. 31 Luchtcompressoren De delen van een eentrapscompressor u u u u

14 TSO 3de graad optie MOTOREN 7 TV /SCHEEPSWERKTUIGKUNDE / KOELTECHNIEK (1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 3 lestijden/week) Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen LEERINHOUDEN Model course 7.04 Timing aantonen 31.2 De soorten compressie op een P.V. diagram. Kennen de begrippen schadelijke ruimte, volumetrisch rendement en normaal debiet Kunnen het werkelijk debiet berekenen Kunnen de tweetrapscompressie verklaren en een voorstelling geven van de drukvolume diagram Schadelijke ruimte Volumetrisch rendement Normaal debiet Berekenen van het werkelijk debiet De tweetrapscompressie De drukvolume diagram. Hebben inzicht over welk koelmiddel dat men gaat gebruiken Kunnen een eenlijnsdiagram tekenen van een compressorkoelinstallatie 32 Werkingsprincipes van de krachtinstallaties aan boord en frigo-installaties: de koeling en luchtbehandelingsystemen 32.1 Scheepsinstallatie u Kunnen de verschillende componenten met hun doel opsommen 32.2 Eenlijnsdiagram van een compressorkoelinstallatie De componenten Kunnen de verschillende soorten compressoren en hun werking verklaren Kennen de eigenschappen om een goede warmtewisseling in het systeem te verkrijgen 32.4 De regeling van een koelsysteem Gebruik van een h-logp Symptomatisch de oorzaken van slechte werking afleiden Kennen de overeenkomende temperaturen en drukken 32.7 Pekel en pekelsystemen Koellading. Het principe van ruimkoeling Weten hoe men een koelsysteem kan regelen 32.9 Luchtbehandeling en ventilatie. Kunnen aan de hand van een h-logp de werking van een installatie contoleren en de verplaatste warmte en het rendement bepalen Kunnen uit bepaalde symptomen de oorzaken van slechte werking afleiden Kunnen fouten herstellen

15 TSO 3de graad optie MOTOREN 8 TV /SCHEEPSWERKTUIGKUNDE / KOELTECHNIEK (1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 3 lestijden/week) Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen LEERINHOUDEN Model course 7.04 Timing Kennen de begrippen i.v.m. secundaire koelmiddelen Kennen het aanmaken, het gebruik en de voorzorgen te nemen bij pekelinstallaties Kunnen aan de hand van een tekening een pekelinstallatie beschrijven Kennen het principe om ruimen te koelen Kennen de vereisten te stellen aan de atmosfeer in gekoelde ruimtes Kennen de principes van container koeling Weten hoe koelruimtes geïsoleerd worden en hoe het vocht verwijderd kan worden Kunnen een eenvoudig luchtbehandelingsysteem beschrijven Kunnen de begrippen i.v.m. de luchtvochtigheid verklaren en weervinden op een psychometrische diagram Kunnen op het diagram de comforttemperatuur weervinden en de werkwijze aanduiden om de luchtvochtigheid in overeenstemming te brengen met de gewenste temperatuur

16 TSO 3de graad optie MOTOREN 9 TV /SCHEEPSWERKTUIGKUNDE / KOELTECHNIEK (1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 3 lestijden/week) PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN De verschillende leerinhouden werden gerangschikt zoals in de Model Courses volgens de verschillende competenties vermeld in STCW-95. Het is zeker niet de bedoeling dat die volgorde ook in de lessen gebruikt moet worden. Voor een aantal leerinhouden is het zelfs aangewezen af te wijken van de gegeven volgorde en een wetenschappelijk verantwoorde volgorde te gebruiken. De aspecten welzijn (veiligheid, gezondheid, hygiëne) en zin voor het milieu zullen, telkens waar ze toepasselijk zijn, bij de verschillende leerstofonderdelen behandeld worden. De resultaten worden met de gehele klas besproken. Pedagogisch is het niet verantwoord om de leerlingen tijdens de les de leerstof of de opgaven te laten noteren. Om tijdverlies te vermijden, wordt het gebruik van een goed handboek of van een door de leraar zelf gemaakte cursus aanbevolen. De opgegeven timing per leerinhoud werd overgenomen uit de Model Course 7.02 en De tijd die nodig is voor de evaluatie (inbegrepen de examens) is hierin inbegrepen, waardoor gerekend wordt met een schooljaar van 34 weken. Bij het opstellen van de jaarplanning, zal de lerares/leraar hiermee moeten rekening houden. Verbanden leggen met toepassingen uit de leefwereld van de leerlingen Verbanden leggen met de realiteit Leerlingen laten nagaan welke voorzieningen moeten getroffen worden in geval van vorstgevaar Leerlingen toepassingen laten opzoeken uit hun eigen leefwereld Aanschouwelijk maken door toepassingen te tonen aan boord van diverse schepen Themagesprek rond koeltechniek in de verschillende sectoren van de industrie Themagesprek rond het gebruik van stoom Een didactische opstelling gebruiken om zo de functies van elk onderdeel te kunnen constateren Didactisch materiaal en technische documentatie gebruiken Technische documentatie van verschillende fabrikanten gebruiken Een demonteerbaar didactisch model gebruiken Didactisch materiaal, vaste opstelling en technische documentatie gebruiken MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN Technische documentatie, handleidingen, instructieboeken van luchtbehandelingsystemen, regel van de schakelapparatuur, ijsmakers, koel- en vriesinstallaties Didactische opstelling vaneen koelinstallatie

17 TSO 3de graad optie MOTOREN 10 TV /SCHEEPSWERKTUIGKUNDE / KOELTECHNIEK (1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 3 lestijden/week) EVALUATIE Onderscheid moet gemaakt worden tussen de evaluatie van het leerproces en de evaluatie van het eindproduct. Bij de procesevaluatie wordt doorlopend gepeild naar de verwerking van het leerproces, met de bedoeling dit proces zo nodig bij te sturen, zodat elke leerling op de meest effectieve manier kan leren. De klemtoon ligt hierbij duidelijk op het optimaal functioneren van de leerling. Het verloop van het proces wordt, vooraf, door de leraar uitgetekend. Zij/hij bepaalt welke de verschillende stappen zijn; welke fouten op elk moment ontoelaatbaar zijn; welke fouten kunnen gemaakt worden. Afhankelijk van het resultaat van feedbackmomenten (kleine toetsen, gesprekken, volgsystemen, ) wordt het proces verder gezet of zo nodig bijgestuurd. Om de leerling te motiveren gebeurt dit in een constructieve, positieve sfeer. Productevaluatie gebeurt op het einde van het leerproces (bijvoorbeeld na een hoofdstuk, een opdrachtenreeks, een project, een trimester...). Hierbij wordt nagegaan in hoeverre de leerling de basisdoelstellingen bereikt heeft. Iedere evaluatie gebeurt in 3 stappen: registreren (veelvuldig afnemen van proeven, oefeningen, opdrachten, kleine toetsen, ); interpreteren (de gegevens toetsten aan de criteria of normen die de vakwerkgroepen vooraf duidelijk heeft bepaald); rapporteren (de leerling en de ouders krijgen op een duidelijke wijze een beeld van de vorderingen van de leerling door geregelde momenten van feedback voor de leerling en door een schriftelijke rapportering door middel van agenda, rapport...).

18 TSO 3de graad optie MOTOREN 11 TV /SCHEEPSWERKTUIGKUNDE / KOELTECHNIEK (1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 3 lestijden/week) BIBLIOGRAFIE SEUTENS, L., Theoretische mechanica, Standaard educatieve uitg., Antwerpen, s.p., ISBN DELARUELLE, A., CLAES, A.I., Beginselen der Natuurkunde deel 1, 1980, Uitg. nv. Standaard Boekhandel, s.p. DEPOVER A., PERSOONE N., Algemene natuurkunde VANDEKERCKHOVER, A., Leer- en werkboek deel 3 Warmte, Uitg. ORION, ISBN , s.p. DIETZEL, FRITZ, Technische warmteleer, Uitg. De Vey Mestdagh BV., ISBN , s.p. HAY, J., Regeltechniek 1, Industriële elektronica, 1990, Uitg. Die Keure, Brugge, s.p. KESTENS,R., Warmteleer voor Officier Werktuigkundige, 1969, Uitg. U.O.M., Antwerpen, s.p. KIMMENAEDE, Warmteleer voor technici, Uitg. Educaboek, Culemborg, s.p., ISBN KOELED, P.C., Koeltechniek Code van de goede praktijk, Uitg. secretariaat BVF/UBF, Lakenweverstraat 2, 1050 Brussel, s.p., ISBN ROSKAM, R., Meet- en regeltechniek voor middelbare zeevaartscholen, 1985, Uitg. Smit & Wytzes, Urk, s.p. SMIT, W., Koel en vriestechniek, Uitg. Smit & Wytzes, Urk, s.p., ISBN SMIT, W., Hulpwerktuigen 1 pompen, Uitg. Smit & Wytzes, Urk, s.p. SMIT, W., Hulpwerktuigen 2, Uitg. Smit & Wytzes, Urk, s.p.

19 TSO 3de graad optie MOTOREN 12 TV /SCHEEPSWERKTUIGKUNDE / KOELTECHNIEK (1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 3 lestijden/week) TIMING EN JAARPLAN De opgegeven timing per leerinhoud werd overgenomen uit de Model Course. De tijd die nodig is voor de evaluatie (inbegrepen de examens) is hierin inbegrepen, waardoor gerekend wordt met een schooljaar van 34 weken. Bij het opstellen van de jaarplanning, zal de lerares/leraar hiermee moeten rekening houden. Van elke leraar wordt verwacht dat hij/zij in het begin van het schooljaar een jaarplanning maakt. Die planning kan gemaakt worden volgens het bijgevoegd model. Eenvormigheid is een noodzaak voor de verschillende collega s binnen eenzelfde vakgebied De verschillende jaarplannen moeten zodanig gemaakt worden dat er waar mogelijk per week een coördinatie is tussen de verschillende vakken. Een overleg tussen de verschillende leraars zal absoluut noodzakelijk zijn! Tijdens het schooljaar zullen de vorderingen door de verschillende collega's samen regelmatig geëvalueerd worden met het doel de verschillende jaarplannen eventueel bij te sturen. De timing en de volgorde van de leerstofonderdelen is niet bindend. Indien afgeweken wordt, moet dit in overleg tussen de verschillende collega's gebeuren en moeten indien nodig de andere jaarplannen eveneens aangepast worden. Steeds moet erover gewaakt worden dat de noodzakelijke voorkennis aanwezig is.

20 TSO 3de graad optie MOTOREN 13 TV SCHEEPSWERKTUIGKUNDE / KOELTECHNIEK(1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 3 lestijden/week) Jaarplan Optie:.. Leerkracht: Vorderingsplan Onderwijsvorm:... Graad:... Jaar:... Schooljaar: Vak:... Leerplannummer:... Handboek/cursus:... Uren/week:... JAARPLAN VORDERINGSPLAN Week nummer Nr in leerplan Leerinhouden Gegeven op (datum) Opmerkingen

FUNDAMENTEEL GEDEELTE

FUNDAMENTEEL GEDEELTE SECUNDAIR ONDERWIJS Onderwijsvorm: TSO GRAAD: TWEEDE GRAAD LEERJAAR: EERSTE EN TWEEDE LEERJAAR Studiegebied: Maritieme opleidingen FUNDAMENTEEL GEDEELTE Optie: MOTOREN Vak(ken): TV Zeemanschap 1 Lt/w Vakkencode:

Nadere informatie

BSO TWEEDE GRAAD. vak 2000/095 TV AUTOTECHNIEKEN / CARROSSERIE. (vervangt 97323) 1 u/w. IT-o

BSO TWEEDE GRAAD. vak 2000/095 TV AUTOTECHNIEKEN / CARROSSERIE. (vervangt 97323) 1 u/w. IT-o BSO TWEEDE GRAAD vak TV AUTOTECHNIEKEN / CARROSSERIE 1 u/w IT-o 2000/095 (vervangt 97323) TV AUTOTECHNIEK / CARROSSSERIE INHOUDSOPGAVE Beginsituatie voor het vak... 2 Specifieke visie... 2 Leerplandoelstellingen

Nadere informatie

FUNDAMENTEEL GEDEELTE

FUNDAMENTEEL GEDEELTE SECUNDAIR ONDERWIJS Onderwijsvorm: TSO GRAAD: DERDE GRAAD LEERJAAR: EERSTE EN TWEEDE LEERJAAR Studiegebied: Maritieme opleidingen FUNDAMENTEEL GEDEELTE Optie: DEK Vak(ken): Vakkencode: TV Scheepswerktuigkunde

Nadere informatie

BASISOPTIE SECUNDAIR ONDERWIJS. A-stroom EERSTE GRAAD TWEEDE LEERJAAR MARITIEME VORMING. TV Nautische technieken/scheepvaart/ zeemanschap 1 Lt/w.

BASISOPTIE SECUNDAIR ONDERWIJS. A-stroom EERSTE GRAAD TWEEDE LEERJAAR MARITIEME VORMING. TV Nautische technieken/scheepvaart/ zeemanschap 1 Lt/w. SECUNDAIR ONDERWIJS Onderwijsvorm: A-stroom GRAAD: EERSTE GRAAD LEERJAAR: TWEEDE LEERJAAR BASISOPTIE BASISOPTIE: MARITIEME VORMING Vak(ken): TV Nautische technieken/scheepvaart/ zeemanschap 1 Lt/w Vakkencode:

Nadere informatie

FUNDAMENTEEL GEDEELTE

FUNDAMENTEEL GEDEELTE SECUNDAIR ONDERWIJS Onderwijsvorm: TSO GRAAD: DERDE GRAAD LEERJAAR: EERSTE EN TWEEDE LEERJAAR Studiegebied: Maritieme opleidingen FUNDAMENTEEL GEDEELTE Optie: MOTOREN Vak(ken): Vakkencode: TV Mechanica/Scheepswerktuigkunde

Nadere informatie

ECTS-fiche HBO5 100 %

ECTS-fiche HBO5 100 % ECTS-fiche 1. Identificatie Opleiding Elektro-mechanica HBO5 Module Thermodynamica Code 7366 Lestijden 40 Studiepunten n.v.t. Mogelijkheid tot JA aanvragen vrijstelling Vereiste 100 % aanwezigheid Ingeschatte

Nadere informatie

FUNDAMENTEEL GEDEELTE

FUNDAMENTEEL GEDEELTE SECUNDAIR ONDERWIJS Onderwijsvorm: TSO GRAAD: DERDE GRAAD LEERJAAR: EERSTE EN TWEEDE LEERJAAR Studiegebied: Maritieme opleidingen FUNDAMENTEEL GEDEELTE Optie: DEK Vak(ken): Vakkencode: TV Elektriciteit/

Nadere informatie

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep Nederlands

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep Nederlands Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep Nederlands In kolom 1 vind je 66 items waaraan je eventueel kan werken in de vakgroep Nederlands. Ze zijn ingedeeld in 8 categorieën. Duid in kolom 2 aan met

Nadere informatie

BSO TWEEDE GRAAD. vak. 2000/096 (vervangt 97323) TV CARROSSERIE / AUTOTECHNIEKEN. 1 u/w. IT -o

BSO TWEEDE GRAAD. vak. 2000/096 (vervangt 97323) TV CARROSSERIE / AUTOTECHNIEKEN. 1 u/w. IT -o SO TWEEDE GRAAD vak TV CARROSSERIE / AUTOTECHNIEKEN 1 u/w IT -o 2000/096 (vervangt 97323) TV CARROSSERIE / AUTOTECHNIEKEN INHOUDSOPGAVE eginsituatie voor het vak... 2 Specifieke visie... 2 Leerplandoelstellingen

Nadere informatie

eerste en tweede leerjaar PV/TV Stage toegepaste informatica

eerste en tweede leerjaar PV/TV Stage toegepaste informatica SECUNDAIR ONDERWIJS Onderwijsvorm: TSO Graad: derde graad Jaar: eerste en tweede leerjaar Studiegebied: Handel Optie(s) Informaticabeheer Vak(ken): PV/TV Stage toegepaste informatica 0/2 lt/w Vakkencode:

Nadere informatie

Notaties 13. Voorwoord 17

Notaties 13. Voorwoord 17 INHOUD Notaties 13 Voorwoord 17 Hoofdstuk : Ideale Gassen. Definitie 19. Ideale gaswet 19. Temperatuur 20. Soortelijke warmte 20. Mengsels van ideale gassen 21 1.5.1 De wet van Dalton 21 1.5.2 De equivalente

Nadere informatie

reglement geïntegreerde proef

reglement geïntegreerde proef reglement geïntegreerde proef Dit reglement maakt integrerend deel uit van het schoolreglement. Als je instemt met het schoolreglement, ben je ook akkoord met dit reglement. 1 Het besluit van de Vlaamse

Nadere informatie

Kwaliteitsvolle stages in het secundair onderwijs

Kwaliteitsvolle stages in het secundair onderwijs Kwaliteitsvolle stages in het secundair onderwijs Tips voor stagementoren 29 September 2011 Annemie Defoer - Jean-Marie Neven Belang van de stages De leerlingen verwerven niet schoolgebonden competenties

Nadere informatie

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep muzikale opvoeding

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep muzikale opvoeding Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep muzikale opvoeding In kolom 1 vind je 69 items waaraan je eventueel kan werken in de vakgroep muzikale opvoeding. Ze zijn ingedeeld in 8 categorieën. Duid in

Nadere informatie

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep geschiedenis en/of esthetica

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep geschiedenis en/of esthetica Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep geschiedenis en/of esthetica In kolom 1 vind je 69 items waaraan je eventueel kan werken in de vakgroep geschiedenis/esthetica. Ze zijn ingedeeld in 8 categorieën.

Nadere informatie

VOET EN STUDIEGEBIED HANDEL

VOET EN STUDIEGEBIED HANDEL Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel VOET EN STUDIEGEBIED HANDEL Elementen van de Stam Alle elementen van de stam zijn fundamenteel in de vorming van de leerling

Nadere informatie

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep geschiedenis en/of esthetica

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep geschiedenis en/of esthetica Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep geschiedenis en/of esthetica In kolom 1 vind je 69 items waaraan je eventueel kan werken in de vakgroep geschiedenis/esthetica. Ze zijn ingedeeld in 8 categorieën.

Nadere informatie

De geïntegreerde proef en integrale opdrachten in STW

De geïntegreerde proef en integrale opdrachten in STW Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel DOCUMENT VVKSO De geïntegreerde proef en integrale opdrachten in STW Woord vooraf Hieronder vindt u de tekst (deel 1 en

Nadere informatie

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep mode

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep mode Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep mode In kolom 1 vind je 68 items waaraan je eventueel kan werken in de vakgroep mode. Ze zijn ingedeeld in 8 categorieën. Duid in kolom 2 aan welke items je reeds

Nadere informatie

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep informatica

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep informatica Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep informatica In kolom 1 vind je 66 items waaraan je eventueel kan werken in de vakgroep informatica. Ze zijn ingedeeld in 8 categorieën. Duid in kolom 2 aan welke

Nadere informatie

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep technologische opvoeding.

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep technologische opvoeding. Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep technologische opvoeding. In kolom 1 vind je 61 items waaraan je eventueel kan werken in de vakgroep TO. Ze zijn ingedeeld in 8 categorieën. Duid in kolom 2 aan

Nadere informatie

ECTS-fiche. 1. Identificatie HBO5. Code 7368 Lestijden 80 Studiepunten n.v.t. 100% Ingeschatte totale 160 studiebelasting

ECTS-fiche. 1. Identificatie HBO5. Code 7368 Lestijden 80 Studiepunten n.v.t. 100% Ingeschatte totale 160 studiebelasting ECTS-fiche 1. Identificatie Opleiding Elektro-mechanica HBO5 Module Pneumatica Code 7368 Lestijden 80 Studiepunten n.v.t. Mogelijkheid tot JA aanvragen vrijstelling Vereiste 100% aanwezigheid Ingeschatte

Nadere informatie

ECTS-fiche. HBO5 Werkplekleren productieautomatisering Code 7392 Lestijden 80 Studiepunten n.v.t. 100 %

ECTS-fiche. HBO5 Werkplekleren productieautomatisering Code 7392 Lestijden 80 Studiepunten n.v.t. 100 % ECTS-fiche 1. Identificatie Opleiding Elektro-mechanica HBO5 Module Werkplekleren productieautomatisering Code 7392 Lestijden 80 Studiepunten n.v.t. Mogelijkheid tot JA aanvragen vrijstelling Vereiste

Nadere informatie

VLAAMS VERBOND VAN HET KATHOLIEK SECUNDAIR ONDERWIJS LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS MULTIMEDIATECHNIEKEN. Derde graad TSO Eerste en tweede leerjaar

VLAAMS VERBOND VAN HET KATHOLIEK SECUNDAIR ONDERWIJS LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS MULTIMEDIATECHNIEKEN. Derde graad TSO Eerste en tweede leerjaar VLAAMS VERBOND VAN HET KATHOLIEK SECUNDAIR ONDERWIJS LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS MULTIMEDIATECHNIEKEN Derde graad TSO Eerste en tweede leerjaar Licap - Brussel september 1998 MULTIMEDIATECHNIEKEN Derde

Nadere informatie

Mogelijke opdrachten voor een vakgroep techniek.

Mogelijke opdrachten voor een vakgroep techniek. Mogelijke opdrachten voor een vakgroep techniek. In kolom 1 vind je 61 items waaraan je eventueel kan werken in de vakgroep Techniek. Ze zijn ingedeeld in 8 categorieën. Duid in kolom 2 aan welke items

Nadere informatie

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep economie en handelsvakken

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep economie en handelsvakken Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep economie en handelsvakken In kolom 1 vind je 70 items waaraan je eventueel kan werken in de vakgroep economie en handelsvakken. Ze zijn ingedeeld in 8 categorieën.

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 13. Noordhoff Uitgevers bv

Inhoud. Inleiding 13. Noordhoff Uitgevers bv Inhoud Inleiding 13 1 Algemene begrippen 15 1.1 Eenhedenstelsel 16 1.1.1 Druk en vermogen 18 1.1.2 Volume en dichtheid 19 1.2 Soortelijke warmte 19 1.2.1 Gemiddelde soortelijke warmte 20 1.3 Verbrandingswaarde

Nadere informatie

BSO TWEEDE GRAAD. vak TV ELEKTRICITEIT 2000/057. (vervangt 98036) 1 u/week. IT-e

BSO TWEEDE GRAAD. vak TV ELEKTRICITEIT 2000/057. (vervangt 98036) 1 u/week. IT-e BSO TWEEDE GRAAD vak TV ELEKTRICITEIT 1 u/week IT-e 2000/057 (vervangt 98036) 1 2 e graad SO Vak: ELEKTRICITEIT TV 1 ste jaar: 1u/w 2 de jaar: 1u/w BEGINSITUATIE VOOR HET VAK Voor het vak elektriciteit

Nadere informatie

Hoofdstuk 1: Ideale Gassen. Hoofdstuk 2: Warmte en arbeid. Hoofdstuk 3: Toestandsveranderingen bij ideale gassen

Hoofdstuk 1: Ideale Gassen. Hoofdstuk 2: Warmte en arbeid. Hoofdstuk 3: Toestandsveranderingen bij ideale gassen Hoofdstuk 1: Ideale Gassen 1.1 Definitie 1 1.2 Ideale gaswet 1 1.3 Temperatuur 1 1.4 Soortelijke warmte 2 1.5 Mengsels van ideale gassen 1.5.1 Wet van Dalton 3 1.5.2 Equivalente molaire massa 4 1.5.3 Soortelijke

Nadere informatie

Energie, arbeid en vermogen. Het begrip arbeid op een kwalitatieve manier toelichten.

Energie, arbeid en vermogen. Het begrip arbeid op een kwalitatieve manier toelichten. Jaarplan Fysica TWEEDE GRAAD TSO INDUSTRIËLE WETENSCHAPPEN VVKSO BRUSSEL D/2012/7841/083 4de jaar TSO-TeWe ASO-Wet Fysica TWEEDE GRAAD ASO VVKSO BRUSSEL D/2012/7841/008 4de jaar, 1u/week JAARPLAN Vul de

Nadere informatie

STUDIEGEBIED CHEMIE (tso)

STUDIEGEBIED CHEMIE (tso) (tso) Tweede graad... Techniek-wetenschappen Derde graad Techniek-wetenschappen Studierichting Techniek-wetenschappen de graad Een woordje uitleg over de studierichting... Logisch denken Laboratoriumwerk

Nadere informatie

PV/TV Stage toegepaste informatica

PV/TV Stage toegepaste informatica LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS Vak: PV/TV Stage toegepaste informatica SPECIFIEK GEDEELTE 2 lt/w Studierichting: Studiegebied: Onderwijsvorm: Graad: Leerjaar: Informaticabeheer Handel TSO derde graad tweede

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,

Nadere informatie

VLAAMS VERBOND VAN HET KATHOLIEK SECUNDAIR ONDERWIJS LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS WISKUNDE. Derde graad BSO Derde leerjaar: 1 of 2 uur/week

VLAAMS VERBOND VAN HET KATHOLIEK SECUNDAIR ONDERWIJS LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS WISKUNDE. Derde graad BSO Derde leerjaar: 1 of 2 uur/week VLAAMS VERBOND VAN HET KATHOLIEK SECUNDAIR ONDERWIJS LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS WISKUNDE Derde graad BSO Derde leerjaar: 1 of 2 uur/week Licap - Brussel - september 1995 INHOUD 1 BEGINSITUATIE... 5 2

Nadere informatie

1.HET CONCEPT VAN DE GEÏNTEGREERDE PROEF 2.OPGAVE VAN DE GEÏNTEGREERDE PROEF

1.HET CONCEPT VAN DE GEÏNTEGREERDE PROEF 2.OPGAVE VAN DE GEÏNTEGREERDE PROEF 1.HET CONCEPT VAN DE GEÏNTEGREERDE PROEF Het begrip geïntegreerd is van uitzonderlijk belang, het verwijst naar het vakkenoverstijgend karakter van de proef, naar de inbreng van externe juryleden en naar

Nadere informatie

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep Moderne Vreemde Talen

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep Moderne Vreemde Talen Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep Moderne Vreemde Talen In kolom 1 vind je 49 items waaraan je eventueel kan werken in de vakgroep MVT (Frans, Engels, Duits). Ze zijn ingedeeld in 8 categorieën.

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,

Nadere informatie

Evaluatie stage extra muros

Evaluatie stage extra muros Evaluatie stage extra muros Naam student: Stageplaats: Stagemeester ZIV Nummer : Stageperiode : Een competentie is het vermogen om adequaat te functioneren in een bepaalde (beroeps)context door het kiezen

Nadere informatie

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep personenzorg (component huishoudkunde)

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep personenzorg (component huishoudkunde) Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep personenzorg (component huishoudkunde) In kolom 1 vind je 71 items waaraan je eventueel kan werken in de vakgroep wiskunde. Ze zijn ingedeeld in 8 categorieën.

Nadere informatie

SECUNDAIR ONDERWIJS FUNDAMENTEEL GEDEELTE

SECUNDAIR ONDERWIJS FUNDAMENTEEL GEDEELTE SECUNDAIR ONDERWIJS Onderwijsvorm: BSO Graad: derde graad Jaar: eerste en tweede leerjaar Studiegebied: Lichaamsverzorging FUNDAMENTEEL GEDEELTE Optie(s): Haarzorg Vak(ken): PV Praktijk / stages bio-esthetiek

Nadere informatie

ECTS-fiche. Elektro-mechanica HBO5. toegepaste mechanica

ECTS-fiche. Elektro-mechanica HBO5. toegepaste mechanica ECTS-fiche Identificatie 1. Opleiding Elektro-mechanica HBO5 Module toegepaste mechanica Code 7369 Lestijden 80 Studiepunten n.v.t. Mogelijkheid tot JA aanvragen vrijstelling Vereiste aanwezigheid 100%

Nadere informatie

SECUNDAIR ONDERWIJS. eerste en tweede leerjaar. Mechanica-elektriciteit. Industriële wetenschappen. (Vervangt 2002/317)

SECUNDAIR ONDERWIJS. eerste en tweede leerjaar. Mechanica-elektriciteit. Industriële wetenschappen. (Vervangt 2002/317) SECUNDAIR ONDERWIJS Onderwijsvorm: TSO Graad: derde graad Jaar: eerste en tweede leerjaar Studiegebied: Mechanica-elektriciteit Optie(s) Industriële wetenschappen Vak(ken): TV Elektriciteit/mechanica 2/2

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,

Nadere informatie

Jaarplan. Quark 4.2. 4 Quark 4.2 Handleiding. TSO-BTW/VT TSO-TeWe. ASO-Wet

Jaarplan. Quark 4.2. 4 Quark 4.2 Handleiding. TSO-BTW/VT TSO-TeWe. ASO-Wet Jaarplan TSO-BTW/VT TSO-TeWe ASO-Wet Fysica TWEEDE GRAAD ASO VVKSO BRUSSEL D/2012/7841/009 4de jaar, 2u/week JAARPLAN Vul de donkergrijze kolommen in en je hebt een jaarplan; vul de andere ook in en je

Nadere informatie

Pagina 1 van 5 EVALUEREN. 1 Procesevaluatie versus productevaluatie

Pagina 1 van 5 EVALUEREN. 1 Procesevaluatie versus productevaluatie Pagina 1 van 5 1 Procesevaluatie versus productevaluatie Procesevaluatie: richt zich op de kwaliteit van het leerproces en probeert dus het leerproces van de leerlingen en het onderwijsproces (het didactisch

Nadere informatie

Op welke manier de stage-evaluatie rapporteren in logistiek transport?

Op welke manier de stage-evaluatie rapporteren in logistiek transport? Op welke manier de stage-evaluatie rapporteren in logistiek transport? Algemeen: De focus ligt op de beschrijving van de handelingen. De leerling, de stagementor en de stagebegeleider gaan na welke handeling

Nadere informatie

Didactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester 4

Didactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester 4 ECTS-FICHE MODULE Didactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen Situering binnen het programma Periode binnen het tweejarige modeltraject Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester

Nadere informatie

FUNDAMENTEEL GEDEELTE

FUNDAMENTEEL GEDEELTE SECUNDAIR ONDERWIJS Onderwijsvorm: TSO GRAAD: TWEEDE GRAAD LEERJAAR: Eerste en tweede leerjaar Studiegebied: Mechanica-elektriciteit FUNDAMENTEEL GEDEELTE Optie: INDUSTRIELE WETENSCHAPPEN Vak(ken): PV

Nadere informatie

1.2 Adres: Speelhoflaan 9 3800 Sint-Truiden

1.2 Adres: Speelhoflaan 9 3800 Sint-Truiden Stichting Techno+ Inschrijvingsdossier 1 Algemene gegevens: 1.1 School: KTA Sint-Truiden 1.2 Adres: Speelhoflaan 9 3800 Sint-Truiden 1.3 Telefoon: 011/684347 1.4 Fax: 011/586843 1.5 Email: utens@ktasint-truiden.be

Nadere informatie

FUNDAMENTEEL GEDEELTE

FUNDAMENTEEL GEDEELTE SECUNDAIR ONDERWIJS Onderwijsvorm: BSO GRAAD: DERDE GRAAD LEERJAAR: EERSTE EN TWEEDE LEERJAAR Studiegebied: Mechanica-elektriciteit FUNDAMENTEEL GEDEELTE Optie: PRODUCTIEOPERATOR Vak(ken): TV Elektriciteit

Nadere informatie

Leraar en verantwoordelijkheden (LEV) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 Semester 2 Semester 3 Semester 4 X

Leraar en verantwoordelijkheden (LEV) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 Semester 2 Semester 3 Semester 4 X MODULE Leraar en verantwoordelijkheden (LEV) A. Algemeen Situering binnen het programma Periode binnen het tweejarige modeltraject Theorie X Praktijk Semester 1 Semester 2 Semester 3 Semester 4 X Aantal

Nadere informatie

ECTS-fiche. Opleiding Didactische Competentie algemeen

ECTS-fiche. Opleiding Didactische Competentie algemeen ECTS-fiche 1. Identificatie Opleiding SLO Module Didactische Competentie algemeen Code E1 DCa Lestijden 60 Studiepunten 4 Ingeschatte totale 100 studiebelasting (in uren) 1 Mogelijkheid tot JA aanvragen

Nadere informatie

Didactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester 4

Didactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester 4 ALGEMENE INFORMATIE MODULE Didactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen Situering binnen het programma Periode binnen het tweejarige modeltraject Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester

Nadere informatie

Mogelijke opdrachten voor de vakwerkgroep Personenzorg (component verzorgende vakken)

Mogelijke opdrachten voor de vakwerkgroep Personenzorg (component verzorgende vakken) Mogelijke opdrachten voor de vakwerkgroep Personenzorg (component verzorgende vakken) De vakgroep kan bestaan uit : 1 leraren die vak geven vanuit dezelfde discipline (vb. gezondheidsopvoeding, verzorging,

Nadere informatie

STUDIEGEBIED HANDEL (bso)

STUDIEGEBIED HANDEL (bso) (bso) Tweede graad... Kantoor Derde graad Kantoor Kantooradministratie en gegevensbeheer (7de jaar) Studierichting Kantoor de graad Een woordje uitleg over de studierichting... Interesse voor werken met

Nadere informatie

STRUCTUUR PROJECTVOORBEREIDING

STRUCTUUR PROJECTVOORBEREIDING Diocesane Pedagogische Begeleidingsdienst BISDOM GENT Pol Raes GSM: 0478 24 90 42 E-mail: jpraes@scarlet.be STRUCTUUR PROJECTVOORBEREIDING Bedoeling Aan de hand van deze leidraad kan binnen de werkgroep

Nadere informatie

De competentiemeter. Kris Mostrey kris.mostrey@aimit.be www.competentiemeter.be 2012. Handleiding: snel starten

De competentiemeter. Kris Mostrey kris.mostrey@aimit.be www.competentiemeter.be 2012. Handleiding: snel starten De competentiemeter Handleiding: snel starten Evaluatie van competentieontwikkelend leren Kris Mostrey kris.mostrey@aimit.be www.competentiemeter.be 2012 2012 Kris Mostrey ~ 1 ~ 25-nov-12 Inhoudsopgave

Nadere informatie

KONINKLIJK ATHENEUM MALDEGEM Mevr. Courtmanslaan 80 B-9990 Maldegem. 6BK - Koeltechniek STAGESCHRIFT. T. Caboor Stagebegeleider

KONINKLIJK ATHENEUM MALDEGEM Mevr. Courtmanslaan 80 B-9990 Maldegem. 6BK - Koeltechniek STAGESCHRIFT. T. Caboor Stagebegeleider KONINKLIJK ATHENEUM MALDEGEM Mevr. Courtmanslaan 80 B-9990 Maldegem 6BK - Koeltechniek STAGESCHRIFT T. Caboor Stagebegeleider Inhoudstabel 01. Inleiding 02. Persoonlijke pagina 03. Mededeling gericht aan

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad Profilering derde graad De leerling heeft in de eerste en de tweede graad de gelegenheid gehad om zijn of haar interesses te ontdekken. Misschien heeft hij of zij al enig idee ontwikkeld over toekomstige

Nadere informatie

Organisatiehulp derde graad. 1 juni 2012

Organisatiehulp derde graad. 1 juni 2012 Organisatiehulp derde graad 1 juni 2012 1 Agenda Stand van zaken OH -vragen van scholen en leraren Servicedocument Geïntegreerd werken Evalueren Reflecteren Stage Info per competentie Stand van zaken:

Nadere informatie

Hoe bereidt BuSO OV2 voor op tewerkstelling?

Hoe bereidt BuSO OV2 voor op tewerkstelling? Hoe bereidt BuSO OV2 voor op tewerkstelling? Waarde van arbeid en tewerkstelling Arbeid = tewerkstelling of niet? Waarde of betekenis van tewerkstelling: Inkomen Structuur Eigenwaarde Relaties zelfbeeld

Nadere informatie

Studiegebied. (tso) Tweede graad... Techniek-wetenschappen. Derde graad...

Studiegebied. (tso) Tweede graad... Techniek-wetenschappen. Derde graad... Studiegebied (tso) Tweede graad... Techniek-wetenschappen Derde graad... Techniek-wetenschappen STUDIEGEBIED CHEMIE Studierichting Techniek-wetenschappen de graad Een woordje uitleg over de studierichting...

Nadere informatie

ECTS-fiche. 1. Identificatie. Opleiding Module Didactische competentie stage 3

ECTS-fiche. 1. Identificatie. Opleiding Module Didactische competentie stage 3 ECTS-fiche 1. Identificatie Opleiding SLO Module Didactische competentie stage 3 Code E6 DCS3 Lestijden 40 Studiepunten 6 Ingeschatte totale 150 studiebelasting (in uren) 1 Mogelijkheid tot JA aanvragen

Nadere informatie

Documenten van de leraar

Documenten van de leraar DIOCESANE PEDAGOGISCHE BEGELEIDINGSDIENST BISDOM BRUGGE Documenten van de leraar SECUNDAIR ONDERWIJS Tijdens je opleiding tot leraar werd je geïnformeerd over o.a. de leerplannen die voor je vak(gebied)

Nadere informatie

Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO

Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO 1. Persoonlijke gegevens Naam school:.. Provincie school: o Antwerpen o Limburg o Oost- Vlaanderen o Vlaams- Brabant o West- Vlaanderen Wat is je functie?

Nadere informatie

en tot hetzelfde resultaat komen, na sommatie: (9.29)

en tot hetzelfde resultaat komen, na sommatie: (9.29) 9.11 KRINGPROCESSEN In deze paragraaf wordt nagegaan wat de invloed is van wrijving op een kringproces, i.h.b. wat is de invloed van wrijving op het thermisch rendement en koelfactor. Beschouw een kringproces

Nadere informatie

VOET EN WISKUNDE. 1 Inleiding: Wiskundevorming

VOET EN WISKUNDE. 1 Inleiding: Wiskundevorming Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat, 00 Brussel VOET EN WISKUNDE Inleiding: vorming Een actuele denkwijze over wiskundevorming gaat uit van competenties. Het gaat om een

Nadere informatie

Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel

Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel Nieuwe leerplannen en lessentabellen met ingang van 1 september 2010 In de regel worden alle graadleerplannen (en bijhorende

Nadere informatie

Wegwijzer voor de vakwerkgroep Suggesties voor het optimaliseren van de vakgroepwerking met het vakinformatiedossier als rode draad voor TSO en BSO

Wegwijzer voor de vakwerkgroep Suggesties voor het optimaliseren van de vakgroepwerking met het vakinformatiedossier als rode draad voor TSO en BSO Wegwijzer voor de vakwerkgroep Suggesties voor het optimaliseren van de vakgroepwerking met het vakinformatiedossier als rode draad voor TSO en BSO Timing Onderwerpen Inhouden Bronnen Aandachtspunten Ondersteuning

Nadere informatie

VSKO. Leerplan OPLEIDING. Zwevende module. Modulair. Studiegebied Auto

VSKO. Leerplan OPLEIDING. Zwevende module. Modulair. Studiegebied Auto VSKO Leerplan OPLEIDING Zwevende module Modulair Studiegebied Auto Goedkeuringscode 2010/149/6//D 31 januari 2010 Administratieve groep: 34630 / 34631 Gevaarlijke Stoffen 40 Leerplan Zwevende module Studiegebied

Nadere informatie

Evalueren Inleiding projectdoelstelling Evalueren is geen doel op zich TIPS! vakgroep leerlijn leerlingen en ouder(s)

Evalueren Inleiding projectdoelstelling Evalueren is geen doel op zich TIPS! vakgroep leerlijn leerlingen en ouder(s) Evalueren Inleiding In het leerplan techniek 1b en A-stroom vind je info i.v.m. evalueren. Het is belangrijk dat je vooraf deze tekst even doorneemt. Aanvullend willen we je met dit document extra informatie

Nadere informatie

GIP Infobundel 7 de jaar Business Support

GIP Infobundel 7 de jaar Business Support Campus CREO/SHO Heilig Hartlaan 1 a, 9160 LOKEREN 09 348 61 39 sho@vlot.be www.vlot-sho.be GIP Infobundel 7 de jaar Business Support Kantooradministratie en gegevensbeheer 2015-2016 Inhoudsopgave 1 Inleiding...

Nadere informatie

Koelmonteur, koeltechnisch Installateur - Koeltechnicus

Koelmonteur, koeltechnisch Installateur - Koeltechnicus Koelmonteur, koeltechnisch Installateur - Koeltechnicus Patrick De Locht Business Developer SYNTRA Limburg vzw Versie Mei 2016 Patrick.delocht@syntra-limburg.be 1 Beschrijving traject Als koeltechnicus

Nadere informatie

3 de graad verzorging

3 de graad verzorging 3 de graad verzorging Klankbordgroep 3 de graad verzorging Stages 12 juni 2012 Deel 1 Graadleerplan verzorging Graadleerplan verzorging (min 20 uur) 3 competenties, 7 AD s en 122 LPD Context leerplan Juridisch

Nadere informatie

SECUNDAIR ONDERWIJS FUNDAMENTEEL GEDEELTE

SECUNDAIR ONDERWIJS FUNDAMENTEEL GEDEELTE SECUNDAIR ONDERWIJS Onderwijsvorm: TSO Graad: Derde graad Jaar: eerste en tweede leerjaar Studiegebied: Bouw Hout FUNDAMENTEEL GEDEELTE Optie(s): Bouwtechnieken Houttechnieken Vak(ken): TV Elektriciteit

Nadere informatie

SECUNDAIR ONDERWIJS KEUZEGEDEELTE

SECUNDAIR ONDERWIJS KEUZEGEDEELTE SECUNDAIR ONDERWIJS Graad: eerste graad A-stroom Jaar: eerste leerjaar KEUZEGEDEELTE Vak(ken): TV Nautische technieken/scheepvaart/ zeemanschap 2 lt/w Vakkencode: IT-q Leerplannummer: 2002/027 (vervangt

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad Profilering derde graad De leerling heeft in de eerste en de tweede graad de gelegenheid gehad om zijn of haar interesses te ontdekken. Misschien heeft hij of zij al enig idee ontwikkeld over toekomstige

Nadere informatie

HAO LEERTAAK LESVOORBEREIDING UITDAGENDE LEEROMGEVING

HAO LEERTAAK LESVOORBEREIDING UITDAGENDE LEEROMGEVING LEERTAAK LESVOORBEREIDING UITDAGENDE LEEROMGEVING 2017-2018 HAO DOELEN Toepassen van het didactisch model van een 'uitdagende leeromgeving' volgens Deleu & Wante (2008) op een les uit de lagere school.

Nadere informatie

Eenparig rechtlijnige beweging met de NXT

Eenparig rechtlijnige beweging met de NXT Eenparig rechtlijnige beweging met de NXT Project tweede graad : VRIJ TECHNISCH INSTITUUT VEURNE Iepersesteenweg 90 8630 VEURNE e-mail: info@vtiveurne.be vzw Katholiek Secundair Onderwijs Veurne Nieuwpoort,

Nadere informatie

Onderwijsinspectie Vlaanderen

Onderwijsinspectie Vlaanderen 1. Doel practica in ASO, KSO en TSO Onderwijsinspectie Vlaanderen Hoe is het in de praktijk gesteld met het uitvoeren van leerlingenproeven? Het empirisch karakter van het vak tot uiting brengen Leerlingen

Nadere informatie

ECTS-fiche. 1. Identificatie. Opleiding Didactische Competentie algemeen. Lestijden 80 Studiepunten 6 Ingeschatte totale

ECTS-fiche. 1. Identificatie. Opleiding Didactische Competentie algemeen. Lestijden 80 Studiepunten 6 Ingeschatte totale ECTS-fiche 1. Identificatie Opleiding SLO Module Didactische Competentie algemeen Code E1 DCa Lestijden 80 Studiepunten 6 Ingeschatte totale 150 studiebelasting (in uren) 1 Mogelijkheid tot JA aanvragen

Nadere informatie

Geïntegreerde proef. september pedagogische begeleidingsdienst Emile Jacqmainlaan Brussel

Geïntegreerde proef. september pedagogische begeleidingsdienst Emile Jacqmainlaan Brussel Geïntegreerde proef september 202 pedagogische begeleidingsdienst Emile Jacqmainlaan 20 000 Brussel Inhoud Waarom deze tekst? 3 2 Waarom een geïntegreerde proef? 4 3 Wat is een geïntegreerde proef? 5 4

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,

Nadere informatie

THERMODYNAMICA 2 (WB1224)

THERMODYNAMICA 2 (WB1224) THERMODYNAMICA 2 (WB1224) donderdag 27 januari 2005 14.00-17.00 u. AANWIJZINGEN Het tentamen bestaat uit twee of drie open vragen en 15 meerkeuzevragen. Voor de beantwoording van de meerkeuzevragen is

Nadere informatie

Mogelijke opdrachten voor de vakwerkgroep Personenzorg (*)

Mogelijke opdrachten voor de vakwerkgroep Personenzorg (*) Mogelijke opdrachten voor de vakwerkgroep Personenzorg (*) In kolom 1 vind je verschillende items waaraan je eventueel kan werken in de vakgroep. Ze zijn ingedeeld in 9 categorieën. Duid in kolom 2 aan

Nadere informatie

DOCUMENT. Servicedocument VOET voor het vak ICT/Informatica. Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel VVKSO

DOCUMENT. Servicedocument VOET voor het vak ICT/Informatica. Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel VVKSO Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel DOCUMENT VVKSO Servicedocument VOET voor het vak ICT/Informatica Dit document is een aanvulling op het algemeen servicedocument

Nadere informatie

SECUNDAIR ONDERWIJS FUNDAMENTEEL GEDEELTE

SECUNDAIR ONDERWIJS FUNDAMENTEEL GEDEELTE SECUNDAIR ONDERWIJS Onderwijsvorm: BSO Graad: derde graad Jaar: derde leerjaar FUNDAMENTEEL GEDEELTE Optie(s): Auto-elektriciteit Vak(ken): PV Praktijk autotechniek/elektriciteit PV/TV Stage autotechniek/elektriciteit

Nadere informatie

Techniek Explora leerplan GO! 2015

Techniek Explora leerplan GO! 2015 Techniek Explora leerplan GO! 2015 Wat wil ik u met deze presentatie vertellen? Techniek Explora conform nieuw leerplan: een analyse - Visie - Competenties - Ondersteunende kennis - Begrippen - Evaluatie

Nadere informatie

Figuur 8.39: Negatief kringproces. Figuur 8.40: Afgegeven en opgenomen warmte

Figuur 8.39: Negatief kringproces. Figuur 8.40: Afgegeven en opgenomen warmte 8.7 NEGATIEVE KRINGPROCESSEN 8.7.1 ALGEMEEN Beschouw in figuur 8.39 een negatieve kringloop 1 2 3 4. Gedurende de toestandsverandering 1 2 3 daalt de entropie, dus ds < 0, zodat: 123 3 q = T ds < 0 1 Anderzijds,

Nadere informatie

HBO5 Boekhouden/Accountancy (90 studiepunten) Bij Organisatie:

HBO5 Boekhouden/Accountancy (90 studiepunten) Bij Organisatie: STUDIEFICHE CVO DE AVONDSCHOOL Opleiding HBO5 Boekhouden/Accountancy (90 studiepunten) Module Organisatie en communicatie Plaats van de module in de opleiding: De cursist krijgt zicht op het belang van

Nadere informatie

Onderzoekscompetenties. Schooljaar 2015-2016. GO! atheneum Campus Kompas Noordlaan 10 9230 Wetteren 09 365 60 60

Onderzoekscompetenties. Schooljaar 2015-2016. GO! atheneum Campus Kompas Noordlaan 10 9230 Wetteren 09 365 60 60 GO! atheneum Campus Kompas Noordlaan 10 9230 Wetteren 09 365 60 60 Schooljaar 2015-2016 E-mail: ka.wetteren@g-o.be atheneum@campuskompas.be Website: www.campuskompas.be/atheneum Scholengroep Schelde Dender

Nadere informatie

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT identificatie opleiding Graduaat Chemie optie Biochemie modulenaam Eindwerk Biochemie code module CC14 Geldig vanaf 01/09/2018 aantal lestijden 80 studiepunten structuurschema / volgtijdelijkheid link:

Nadere informatie

Checklist Begeleiding van stagiair uit het voltijds secundair onderwijs

Checklist Begeleiding van stagiair uit het voltijds secundair onderwijs Samen met lokale besturen werken aan een divers personeelsbeleid Checklist Begeleiding van stagiair uit het voltijds secundair onderwijs WIE IS WIE? de leerling-stagiair; de stageaanbieder of de dienst

Nadere informatie

PEDAGOGISCHE OPLEIDING THEORIE

PEDAGOGISCHE OPLEIDING THEORIE PEDAGOGISCHE OPLEIDING THEORIE September 2012 INHOUDSOPGAVE Woord vooraf... 6 Hoofdstuk 1: Communicatie en feedback... 7 1.1 De roos van Leary... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 1.1.1 Acht leraarstypen...

Nadere informatie

STUDIERICHTINGEN DERDE GRAAD

STUDIERICHTINGEN DERDE GRAAD STUDIERICHTINGEN DERDE GRAAD WICO Campus Sint-Hubertus Stationsstraat 5 90 NEERPELT Tel. + 6 07 0 Fax + 6 6 info@shn.wico.be www.shn.wico.be www.wico.be STUDEREN IN DE DERDE GRAAD VAN HET ASO Het doel

Nadere informatie

Stageprotocol BSO tuinbouw en groenvoorziening Schooljaar

Stageprotocol BSO tuinbouw en groenvoorziening Schooljaar Stageprotocol BSO tuinbouw en groenvoorziening Schooljaar 2015-2016 Inhoudstafel Visie van Ter Sterre op stage... 3 1. Inleiding... 4 1.1 Wat is een stage?... 4 1.2 Waarom leerlingenstages?... 4 1.3 Doelstellingen

Nadere informatie

SBSO Rumbeke - Campus Ter Sterre

SBSO Rumbeke - Campus Ter Sterre Passendaalsestraat 26-8890 Moorslede tel. 051 77 77 75 fax 051 77 19 45 e-mail: tersterre.moorslede@g-o.be - website: www.tersterre.be SBSO Rumbeke - Campus Ter Sterre Stageprotocol BSO tuinbouw en groenvoorziening

Nadere informatie

* schrappen wat niet past

* schrappen wat niet past SPECIFIEKE LERARENOPLEIDING LESEVALUATIEDOCUMENT Gelieve deze tabel in te vullen Naam cursist (lio /stagiair*): Naam vakmentor /stagebegeleider /liobegeleider*: Naam Stageschool/Lioschool*: Graad en leerjaar:

Nadere informatie