Beheersplan en Risico-analyse Legionellapreventie in leidingwaterinstallatie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Beheersplan en Risico-analyse Legionellapreventie in leidingwaterinstallatie"

Transcriptie

1 Beheersplan en Risico-analyse Legionellapreventie in leidingwaterinstallatie Gymzaal Ulestraten St. Catharinastraat BC Ulestraten Opdrachtgever: Gemeente Meerssen Postbus AB Meerssen Opgesteld: ArWi Facilities B.V. Postbus AA Born Burgemeester Hoenstraat HW Born Tel: Gsm: Kvk: Btw: Revisie: juli 2014 Rapportagedatum: juli 2014 Plan versie: oktober 2013 Auteur: Dhr. A. Willems Voor controle: Dhr. R. Amkreutz Pagina 1

2 INHOUDSOPGAVE VOORWOORD 1. ALGEMENE GEGEVENS 5 2. BEHEERSPLAN BEHEERSMAATREGELEN EENMALIGE TECHNISCHE AANPASSINGEN SCHEMATISCHE WEERGAVE BEHEERSMAATREGELEN 10 3 LOGBOEK APPARATUUR, AANSLUITINGEN EN BEVEILIGINGEN ONDERHOUD ALGEMEEN TAPPUNTENOVERZICHT MAANDELIJKSE TEMPERATUURMETINGEN SPOELLIJST WEKELIJKS PLATTEGROND LOCATIE TAPPUNTEN, APPARATUUR EN BEVEILIGINGEN UITGEVOERDE AANPASSINGEN, EXTRA ONDERHOUD EN ALGEMENE WIJZIGINGEN ANALYSERESULTATEN WATERONDERZOEKEN LABORATORIUM MELDINGSFOMULIER INSPECTIE LEEFOMGEVING EN TRANSPORT KALIBRATIE THERMOMETER BETROKKENEN VERANTWOORDELIJKE EN BEVOEGDE PERSONEN DOCUMENTEN REINIGING EN (THERMISCHE) DESINFECTIE VAN DE DRINKWATERINSTALLATIE. 32 Pagina 2

3 4 PROCEDURES PROCEDURE RISICO-INVENTARISATIE PROCEDURE (OPSTELLEN) BEHEERSMAATREGELEN PROCEDURE MONSTERNAME PROCEDURE POSITIEF MONSTER / BESMETTING PROCEDURE BEHEER REGISTRATIE EN DOCUMENTATIE PROCEDURE KALIBRATIE MEETMIDDELEN PROCEDURE VERBROKEN VERZEGELING BRANDSLANGHASPELS PROCEDURE WIJZIGINGEN INSTALLATIE PROCEDURE REINIGING INSTALLATIE 36 5 WERKINSTRUCTIES W.I. TEMPERATUURMETING W.I. ALGEMEEN SPOELEN / THERMISCH DESINFECTEREN W.I. PERIODIEK KORT SPOELEN KOUD- EN WARMWATER W.I. MONSTERNAME W.I. AFKOPPELEN TUINSLANGEN / HASPELS LEESWIJZER ALGEMEEN RISICO-INVENTARISATIE INSTALLATIES AANPAK OPZET RISICO INVENTARISATIE ALGEMEEN 50 Pagina 3

4 Voorwoord Onderstaande locatie valt binnen de Drinkwaterwet van , het Drinkwaterbesluit en de Minsteriele regelingen m.b.t. Legionellapreventie in leidingwater onder een locatie met een Zorgplicht. Gymzaal Ulestraten St. Catharinastraat BC Ulestraten Dit beheersplan bevat een uitgebreide risicoanalyse Legionella preventie en een beheersplan met logboek. Beschrijving installatie: Het betreft hier een gymzaal met doucheruimtes. Vanuit de watermeter die zich bevindt in de meterkast op de gang wordt het pand gevoegd met drinkwater. In de technische ruimte bevindt zich een centrale boiler. De douches in de kleedruimtes (8 stuks) worden middels een mengwatersysteem voorzien van tapwater. Omdat de leidingen van het merngwatersysteem > 5m zijn dient er wekelijks een thermische desinfectie van het systeem plaatst te vinden. Tevens zijn op de locatie een paar algemene voorzieningen zoals een CV vulpunt, poetskast met aparte Close Up boiler, toiletten en handen wasvoorzieningen bij de kleedruimtes. Het pand wordt gebruikt als gymzaal. In het pand bevinden zich in totaal 26 tappunten. Op basis van dit aantal tappunten adviseren wij u halfjaarlijks 2 watermonsters te laten nemen voor onderzoek naar de aanwezigheid van legionellabacteriën. De leeftijd van de installatie is niet bekend. Dit beheersplan dient op de locatie waar de inventarisatie heeft plaatsgevonden aanwezig te zijn en voor controle beschikbaar te zijn. Het beheersplan met logboek en de daarbij horende controles, onderzoeken en resultaten dient 3 jaar te worden bewaard. Mocht U nog vragen hebben dan staan wij U graag te woord met een gedegen advies. Met vriendelijke groet, Armand Willems ArWi Facilities B.V. Pagina 4

5 1. Algemene gegevens Eigenaar Naam bedrijf/ instelling: Gemeente Meerssen Contactpers: Mevr. B Coenen Dhr. L Juriën Straat: Postbus 90 Telefoon: Postcode/ woonplaats 6230 AB Meerssen Mobiel: luc.jurien@meerssen@.nl Fax: Opdrachtgever Risico Inventarisatie / beheersplan Naam bedrijf/ instelling: Gemeente Meerssen Contactpers: Mevr B Coenen Dhr L Juriën Straat: Postbus 90 Telefoon: Postcode/ woonplaats: 6230 AB Meerssen Mobiel: luc.jurien@meerssen@.nl Fax: Gebruiker Naam bedrijf/ instelling: Gymzaal Ulestraten Contactpers: Straat: St. Catharinastraat 16 Telefoon: Postcode/ woonplaats: 6235 BC Ulestraten Mobiel: Fax: Gebouwfunctie(s): Gymzaal Technische Dienst aanwezig: Gebruiker(s) leidingwater: Medewerkers / bezoekers Nee Uitvoering risico analyse en opstellen beheersplan Bedrijf: ArWi Facilities B.V. Contactpers: Dhr A Willems Straat: Burgemeester Hoenstraat 15 Datum: Postcode/ woonplaats: 6121 HW Born Telefoon: Binnen- / / 15 Mobiel: buitentemperatuur in 0 C tijdens controle Aanwezig bij uitvoering risico analyse: Dhr. L Juriën info@arwifacilities.nl Pagina 5

6 2. Beheersplan In dit beheersplan vindt u de maatregelen die getroffen dienen te worden om de mogelijke risico s op groei en verspreiding van legionellabacteriën tegen te gaan en de installatie op een legionella veilige manier te kunnen beheren. De maatregelen zijn verdeeld in de volgende onderdelen: Onder 2.1 vindt u een beschrijving van de meest voorkomende beheersmaatregelen. Vervolgens vindt u in de daarop volgende onderdelen een schematisch overzicht van de op u locatie van toepassing zijnde beheersmaatregelen. De onderdelen zijn als volgt verdeeld: 2.2 Eenmalige technische maatregelen 2.3 Beheersmaatregelen Onder eenmalige technische maatregelen wordt bijvoorbeeld verstaan het verwijderen van risicopunten waardoor het beheer van het systeem vereenvoudigd wordt. Uitgevoerde technische maatregelen dienen geregistreerd te worden. De geadviseerde technische maatregelen kunt u aftekenen in de tabel met eenmalige technische maatregelen. Voor het registreren van andere technische maatregelen kan het logboekblad 3.7 (logboekblad Uitgevoerde aanpassingen, extra onderhoud en algemene wijzigingen) gebruikt worden. De beheersmaatregelen zijn weer onderverdeeld in de volgende subonderdelen: Dagelijkse beheersmaatregelen Wekelijkse beheersmaatregelen Maandelijkse beheersmaatregelen Beheersmaatregelen per kwartaal Halfjaarlijkse beheersmaatregelen Jaarlijkse beheersmaatregelen 10-jaarlijkse beheersmaatregelen De wijze waarop beheerstaken uitgevoerd dienen te worden staat omschreven in de procedures ( 4) en de werkinstructies ( 5). Pagina 6

7 2.1 Beheersmaatregelen Ieder kwartaal moeten de medewerkers of desbetreffende verantwoordelijke de brandslanghaspels controleren op het in tact zijn van de verzegelingen. Deze controle dient te worden geregistreerd in het logboek Onderhoud algemeen. Indien het regelmatig voorkomt dat de verzegeling wordt verbroken, dient de betreffende brandslanghaspel te worden opgenomen in het spoelprogramma. Maandelijks moeten er van bepaalde tappunten temperatuurmetingen worden uitgevoerd om een beeld te krijgen van temperaturen in het leidingsysteem. Van de andere koud en warm water tappunten kan systematisch een keuze worden gemaakt. Zorg wel dat regelmatig alle tappunten aan bod komen, zie W.I Deze controle dient te worden geregistreerd in het logboek Tappunten en metingen maandelijks. Na een periode van langere stagnatie / gebrek aan verversing van het water (langer dan een week), dient men desbetreffende ruimte / tappunt te spoelen, zie W.I Deze controle dient te worden geregistreerd in het logboek Spoellijst tappunten wekelijks. Geadviseerd wordt om half jaarlijks een representatief aantal Legionella onderzoeken te laten uitvoeren, zie blz De resultaten van de bemonsteringen worden in het centrale archief van de gemeente Meerssen opgeslagen. Jaarlijks onderhoud boilers / cv ketels en controles beveiligingen en andere installatiedelen. 10-jaarlijks vervangen van niet controleerbare aansluitbeveiligingen en beluchterkranen. Deze controles / vervangingen dienen te worden geregistreerd in het logboek Aftekenlijst uitgevoerde aanpassingen, onderhoud, algemene wijzigingen. De uit te voeren aanpassingen naar aanleiding van de Risico Inventarisatie dienen te worden geregistreerd in het logboek Aftekenlijst uitgevoerde aanpassingen, onderhoud, algemene wijzigingen. Met vriendelijke groet, ArWi Facilities B.V Pagina 7

8 2.2 Eenmalige technische aanpassingen Contr. Nr. Alg Datum Ruimte Nr. Apparaat Aansluiting Merk Aanpassingen Firma Wie Paraaf Uitgevoerde werkzaamheden De installatietechnische tekeningen van de betreffende installatie zijn onvolledig of niet actueel. Alg Algemeen Tekeningen bijwerken/opstellen en gereviseerde status geven naar aanleiding van inventarisatie in het kader van Legionellapreventie en regulier beheer leidingwaterinstallatie (volgens Waterwerkblad1.4G). Isolatie: voorkomen opwarmen van het koud water. Niet alle leidingdelen zijn geïsoleerd. Algemeen Om opwarming van het koud water te voorkomen dienen de leidingdelen geïsoleerd te worden. Alg Douches mengwater Mengwater en warm water uittapleidingen dienen na gebruik zo snel mogelijk terug te koelen tot een temperatuur < 25 C. Deze leidingdelen dienen dan ook niet geïsoleerd te worden. De douches in de kleedruimtes (overzicht tappunten overzicht 3.3.) leveren mengwater vanaf een mengventiel dat centraal is geplaatst in de souterrain. De inhoud van de mengwaterleiding is in alle gevallen >1 liter. Gezien dat inhoud vanaf centrale mengventiel naar de uittapleiding >1 liter bedraagt dan dient er wekelijks thermisch gedesinfecteerd te worden van de gehele mengwater installatie. Alg Gezamenlijke doucheruimte Dood leidingdeel Stilstand, hetgeen legionella groei kan bevorderen. Leidingdeel correct afdoppen en glad afwerken. Indien dit niet mogelijk is dient het tappunt stromend te worden gemaakt en te worden opgenomen in het wekelijkse spoelprogramma. Pagina 8

9 Contr. Nr. 5 6 Datum Ruimte Nr. Boiler- / cv ruimte Apparaat Aansluiting Merk Voeding ww t.b.v. mengtoestel Aanpassingen Firma Wie Paraaf Uitgevoerde werkzaamheden In de boiler- / cv ruimte bevindt zich een mengtoestel die niet voorzien is van een beveiliging type EA. Monteer in de warm water aansluitleiding naar dit toestel een controleerbare terugstroombeveiliging type EA. De bypass is niet correct uitgevoerd. 7 8 Boiler- / cv ruimte Werkkast By-pass Aansluitleiding koud water In het begin van de leiding een afsluiter met controleerbare keerklep EA en op het einde van de leiding een afsluiter plaatsen. De EA combinatie is niet corrct uitgevoerd. Aanwezig controleerbare terugstroombeveiliging type EA en de aanwezige afsluiter dient om gewisseld te worden. In de kleedruimte dames bevindt zich een brandslanghaspel welke niet voorzien is van een toevoerafsluiter.. Kleedruimte dames Brandslanghaspel Bij de brandslanghaspel dient in de toevoerleiding direct na de aftakking van de hoofdleiding, een afsluiter met controleerbare keerklep EA geplaatst te zijn. De toevoerafsluiter dient in geopende stand verzegeld te worden en de bedieningsafsluiter dient in gesloten stand verzegeld te worden. Zichtbare voedingen voorzien van sticker Geen Drinkwater. 9 Stilstand, hetgeen legionella groei kan bevorderen. Gezamenlijke doucheruimte Aansluitleiding los tappunt Aanwezige controleerbare terugstroombeveiliging type EA indien mogelijk in het begin van de aansluitleiding plaatsen. Tussentijds tappunt wekelijks spoelen. Pagina 9

10 2.3 Schematische weergave beheersmaatregelen Wekelijkse beheersmaatregelen Risicofactor / locatie Maatregel Norm Opmerkingen Mengwater tappunt; etmaalgemiddelde binnentemperatuur > 25ºC en/of inhoud van de mengwaterleiding > 1 liter / douche Tappunten met gebruik minder dan wekelijks (en niet zijn beveiligd door een controleerbare keerklep)/ gehele locatie Thermische desinfectie en registratie uitvoeren. Kort spoelen betreffende tappunten (zie spoellijst 3.4) Zie werkinstructie Zie werkinstructie Maandelijkse beheersmaatregelen Risicofactor / locatie Maatregel Norm Opmerkingen Boiler / Technische ruimte Tappunten (hele gebouw) Onderzoeken Legionella: Mengwaterinstallatie, circulerend of met uittapleidingen > 5 meter -Douches Gymzaal Controle en registratie van warmtapwater-temperatuur aan warmtapwatertoestel of achterliggend tappunt Controle en registratie van koud tapwater-temperatuur aan de tappunten. Bacteriologisch onderzoek op Legionella Maandelijks water analyseren Frequentie eventueel verlagen als langdurig (minimaal 3 maanden) geen legionella wordt aangetroffen; minimale frequentie eenmaal per kwartaal. Dit in combinatie met wekelijkse thermische desinfectie. > 60ºC - < 25 C Tappunten (hele gebouw) < 100 kve/l - Aanvullend: Voor ingebruikname Na vakantieperiode Pagina 10

11 Beheersmaatregelen per kwartaal Risicofactor / locatie Maatregel Norm Opmerkingen Onderhoud volgens onderhoudslijst 3.2 Brandslanghaspels / gehele locatie Controle en registratie aanwezigheid van de verzegelingen - - Halfjaarlijkse beheersmaatregelen Risicofactor / locatie Maatregel Norm Opmerkingen Onderzoeken Legionella: Douches / doucheruimte Bacteriologisch onderzoek op Legionella < 100 kve/l Voor ingebruikname Na vakantieperiode Jaarlijkse beheersmaatregelen Risicofactor / locatie Maatregel Norm Opmerkingen Onderhoud volgens onderhoudslijst 3.2 Temperatuuropnemer(s) voor meting en registratie temperatuurmetingen Afsluiters, stopkranen, aftapkranen en mengkranen Waterleiding- energie installatie Leidingen -Perlators controleren en reinigen -Douchekoppen reinigen en ontkalken -Isolatie controleren op beschadigingen -Controleerbare terugstroombeveiliging EA op goede werking controleren -Controle CA beveiligingen op lekkage en open verbinding. -Mengventielen: controleren terugstroombeveiliging en afstellen temperatuur -Onderhoud Boilers Kalibratie en registratie temperatuuropnemer Controle op goede werking Controle op verspilling van water en energie Controle: merken, verversen en bovenmatige opwarming Norm advies +/- 1 C afwijking op ijk-waarde Waterwerkblad 1.4G art. 3.1 Waterwerkblad 1.4G art. 3.4 Waterwerkblad 1.4G art. 10 Beheer documenten Controle beheer documenten Waterwerkblad 1.4G art. 15/17 Beheerstaken Uitvoering verplichte Waterwerkblad beheerstaken 1.4G art. 16 (pakket C) Uitvoeren met geijkte meetapparatuur Pagina 11

12 10-Jaarlijkse beheersmaatregelen Risicofactor / locatie Maatregel Norm Opmerkingen Terugstroombeveiligingen geïntegreerd in tapkranen, thermostatische mengkranen, inlaatcombinaties en andere toestellen / gehele locatie Vervangen terugstroombeveiliging en registratie. - - Pagina 12

13 3 Logboek In de navolgende logboekbladen dient geregistreerd te worden door wie en wanneer een maatregel is uitgevoerd. Deze maatregelen worden uitgevoerd ter beheersing van de risico s op besmetting van de leidingwaterinstallatie met Legionella bacteriën. 3.1 Checklist apparatuur, aansluitingen en beveiligingen 3.2 Onderhoud algemeen 3.3 Tappuntenoverzicht 3.4 Maandelijkse temperatuurmetingen 3.5 Spoellijst 3.6 Plattegrond locatie tappunten, apparatuur en beveiligingen 3.7 Uitgevoerde aanpassingen, extra onderhoud en algemene wijzigingen 3.8 Wateronderzoeken 3.9 Meldingsformulier Inspectie Leefomgeving en Transport 3.10 Kalibratie losse thermometers 3.11 Betrokkenen Verantwoordelijke en bevoegde personen Documenten 3.12 Reiniging en (thermische) desinfectie van de drinkwaterinstallatie. Pagina 13

14 3.1 Apparatuur, aansluitingen en beveiligingen. Klant: Gymzaal Ulestraten Checklijst apparatuur, aansluitingen en beveiligingen. Contr. Nr. Ruimte Nr. Type Apparatuur/ Aansluiting/ Merk Aanwezige Beveiliging Bev. Code Noodzakelijke Beveiliging Bev. Code Frequentie Controle 1 Niet contr. Meterkast Watermeter Qn 2.5 beveiliging EB Niet contr. beveiliging EB WML 2 Boiler / cv ruimte Boiler Inlaat combinatie Inlc Inlaat combinatie Inlc Jaarlijks 3 Boiler / cv ruimte Cv vulpunt Contr. Beveiliging EA Contr. Beveiliging EA Jaarlijks 4 Mengtoestel Boiler / cv ruimte voeding kw Contr. Beveiliging EA Contr. Beveiliging EA Jaarlijks 5 Mengtoestel Boiler / cv ruimte voeding ww - - Contr. Beveiliging EA Jaarlijks 6 Boiler / cv ruimte By-pass - - Contr. Beveiliging EA Jaarlijks 7 Aansluitleiding koud Werkkast water Contr. beveiliging EA - - Jaarlijks 8 Kleedruimte dames 9 Gezamenlijke douche Brandslanghaspel Contr. beveiliging EA Contr. beveiliging EA Jaarlijks Tappunt Contr. beveiliging EA Contr. beveiliging EA Jaarlijks Controle uitgevoerd Datum/paraaf Pagina 14

15 3.2 Onderhoud algemeen. Klant: Gymzaal Ulestraten Checklijst en aftekenlijst onderhoud algemeen. Opgelet: ook facturen van onderhoud e.d. bijvoegen!! Contr. Nr. Ruimte Nr. Apparaat/ Aansluiting/ Omschrijving onderhoudstaak Frequentie Controle Merk 1 Algemeen Installatie tekeningen Up to date maken/houden Altijd 2 Advies Onderzoeken Legionella-onderzoeken Halfjaarlijks Advies Onderzoeken Legionella-onderzoeken Halfjaarlijks 3 Perlators Perlators reinigen en controleren op verontreinigingen en kalkafzettingen 4 Douchekoppen Douchekoppen reinigen en ontkalken. Controleren op verontreinigingen en kalkafzettingen 5 Afsluiters, stopkranen, aftapkranen en mengkranen 6 Waterleidingenergie installatie 7 Leidingen Controle: merken, verversen en bovenmatige opwarming Jaarlijks Jaarlijks of bij in-uit gebruikname installatie. Controle op goede werking Jaarlijks Controle op verspilling van water en energie Jaarlijks Jaarlijks 8 Beheer documenten Controle beheer documenten Jaarlijks 9 Beheerstaken Uitvoering verplichte beheerstaken Jaarlijks (pakket C) 10 Isolatie Controleren op beschadigingen Jaarlijks 11 BSH Controleren verzegelingen Kwartaal BSH Controleren verzegelingen Kwartaal BSH Controleren verzegelingen Kwartaal BSH Controleren verzegelingen Kwartaal 12 Beveiliging van apparatuur Controleerbare keerkleppen op goede werking controleren. Jaarlijks Datum Onderhoud Uitgevoerd Firma/Wie Paraaf Pagina 15

16 Contr. Nr. Ruimte Nr. Apparaat/ Aansluiting/ Merk 13 Algemeen Beveiliging van apparatuur 14 Beveiliging van apparatuur 15 Beveiliging en instelling van apparatuur Omschrijving onderhoudstaak Beluchterkraan met niet controleerbare terugstroombeveiliging vervangen CA terugstroombeveiligingen: controle op te lekkage en open verbinding uitlaat. Mengventielen, binnenwerk controleren op functionering en afstellen temperatuur Frequentie Controle 10-jaarlijks Jaarlijks Jaarlijks 16 Technische Boilers Toestellen van binnen reinigen en spuien Jaarlijks ruimte (sediment verwijderen e.d.) 17 Boilers Inlaat combinatie reinigen Jaarlijks 18 Boilers Temperatuur instelling boiler en uitgaande leiding Jaarlijks controleren (minimaal 60 C) 19 Boilers Indien van toepassing bij de grote boilers anodes Jaarlijks controleren 20 Boilers Controleren of de overloop geen contact maakt Jaarlijks met het riool 21 Boilers Indien nodig, ontkalken Jaarlijks 22 Boilers Thermometers op onder andere boilers, uitgaande leiding en circulatieleidingen (ook temp. Opnemers deelringen) kalibreren. Jaarlijks Datum Onderhoud Uitgevoerd Firma/Wie Paraaf Pagina 16

17 3.3 Tappuntenoverzicht. Klant: Gymzaal Ulestraten KW = Koud water WW = Warm water MW = Meng water D = Dagelijks W = Wekelijks N/W = > 1 week Tappuntenoverzicht. Tappunt Ruimte Aansluiting Type tappunt Soort Gebruik Aërosol Risico Opmerkingen Nr. Nr. Water 1 Meterkast Watermeter Qn 2.5 Tappunt KW W N 0 2 Boiler / cv ruimte Boiler Tappunt KW W N 0 3 Boiler / cv ruimte Cv - vulpunt Kraan KW N / W N 0 Doorstroomd 4 Toilet links Toilet Tappunt KW W N 0 5 Toilet links Fontein Kraan KW W N 0 6 Toilet rechts Toilet Tappunt KW W N 0 7 Toilet rechts Fontein Kraan KW W N 0 8 Werkkast Uitstortgootsteen Mengkraan KW W N 0 WW W N 0 9 Kleedruimte dames Brandslanghaspel Tappunt KW N/W J - Zie eenmalige opmerkingen - Zie eenmalige 10 Gezamenlijke douche Tappunt Kraan KW N / W N aanpassingen / beheer -- Zie eenmalige Kraan 11 Gezamenlijke douche Douche MW W J aanpassingen / beheer -- Zie eenmalige Kraan 12 Gezamenlijke douche Douche MW W J aanpassingen / beheer -- Zie eenmalige Kraan 13 Gezamenlijke douche Douche MW W J aanpassingen / beheer -- Zie eenmalige Kraan 14 Gezamenlijke douche Douche MW W J aanpassingen / beheer -- Zie eenmalige Kraan 15 Gezamenlijke douche Douche MW W J aanpassingen / beheer Pagina 17

18 Tappunt Nr. Ruimte Nr. 16 Gezamenlijke douche Douche 17 Gezamenlijke douche Douche 18 Gezamenlijke douche Douche 19 Gezamenlijke douche Voeten waskraan 20 Gezamenlijke douche Voeten waskraan 21 Gezamenlijke douche Voeten waskraan 22 Gezamenlijke douche Voeten waskraan 23 Gezamenlijke douche Voeten waskraan 24 Gezamenlijke douche Voeten waskraan 25 Gezamenlijke douche Voeten waskraan 26 Gezamenlijke douche Voeten waskraan Aansluiting Type tappunt Soort Water Kraan Kraan Kraan Kraan Kraan Kraan Kraan Kraan Kraan Kraan Kraan Gebruik Aërosol Risico Opmerkingen MW W J MW W J MW W J KW W N KW W N KW W N KW W N KW W N KW W N KW W N KW W N -- Zie eenmalige aanpassingen / beheer -- Zie eenmalige aanpassingen / beheer -- Zie eenmalige aanpassingen / beheer Pagina 18

19 3.4 Maandelijkse temperatuurmetingen. Klant: Gymzaal Ulestraten KW = Koud water WW = Warm water MW = Meng water D = Dagelijks W = Wekelijks N/W = > 1 week Maandelijks een aantal tappunten naar keuze meten/registreren. Zie hiervoor het beheersplan 2.3 en de werkinstructie temperatuurmeting 5.1. Elke maand per warmwaterbereider de warm water temperatuur meten en registreren. Daarnaast ook de warm watertemperatuur van de verschillende deelringen en stijgleidingen op de verste punten van deze deelringen meten en registreren. Ook de koud water temperatuur op de kritische tappunten (verste tappunten) meten en registreren. BSH en tappunten met aangesloten apparatuur hoeven niet te worden gemeten. Maandelijkse temperatuurmetingen. Tappunt Nr. Ruimte Nr. Aansluiting Type tappunt Soort Water KW 8 Werkkast Uitstortgootsteen Mengkraan WW Voeten waskraan Kraan KW Gezamenlijke douche naar keuze C Max KW <25 C WW >60 C C Min (stabiel) KW <25 C C Binnen/ Buiten Datum / Naam / paraaf Opmerkingen Pagina 19

20 3.5 Spoellijst wekelijks. Klant: Gymzaal Ulestraten KW = Koud water WW = Warm water MW = Meng water Spoellijst tappunten wekelijks. Tappunt Nr. Ruimte Nr. Aansluiting Type Tappunt Soort Water 10 Gezamenlijke douche Tappunt Kraan KW Datum C Tijd (min) Paraaf Opmerking Indien de gebruiksfrequentie van de verschillende tappunten wijzigt in minder dan wekelijks dienen deze tappunten opgenomen te worden in het spoelprogramma en op de spoellijst gezet te worden. De spoellijst is derhalve een dynamische lijst. Pagina 20

21 Klant: Gymzaal Ulestraten KW = Koud water WW = Warm water MW = Meng water Spoellijst tappunten dagelijks Tappunt Nr. Ruimte Nr. Aansluiting Type Tappunt Soort Water Datum C Tijd (min) Paraaf Opmerking Indien de gebruiksfrequentie van de verschillende tappunten wijzigt in minder dan wekelijks dienen deze tappunten opgenomen te worden in het spoelprogramma en op de spoellijst gezet te worden. De spoellijst is derhalve een dynamische lijst. Pagina 21

22 3.6 Plattegrond locatie tappunten, apparatuur en beveiligingen. Klant: Gymzaal Ulestraten Laatst gebruikte nummers: Apparatuur/aansluitingen en beveiligingen en aanpassingen 9 Tappunt nummers 26 Pagina 22

23 3.7 Uitgevoerde aanpassingen, extra onderhoud en algemene wijzigingen. Klant: Gymzaal Ulestraten Aftekenlijst uitgevoerde aanpassingen, extra onderhoud en algemene wijzigingen. Contr. Aanpassingen Nr. Datum Ruimte Nr. Apparaat Aansluiting Merk Firma Wie Paraaf Uitgevoerde werkzaamheden Pagina 23

24 Klant: Gymzaal Ulestraten Aftekenlijst uitgevoerde aanpassingen, extra onderhoud en algemene wijzigingen. Contr. Aanpassingen Nr. Datum Ruimte Nr. Apparaat Aansluiting Merk Firma Wie Paraaf Uitgevoerde werkzaamheden Pagina 24

25 3.8 Analyseresultaten wateronderzoeken laboratorium. Klant: Gymzaal Ulestraten Analyseresultaten wateronderzoeken laboratorium. Datum Locatie Nr. Ruimte Nr. Onderzoek Aantal Frequentie Firma Wie Thermometer Nr. Poetskast Stortbak KW / WW Legionella 2 Halfjaarlijks Aanvullende monsternames ivm menginstallatie met uittapleidingen > 5 meter (zie 2.3 Schematische weergave beheersmaatregelen). Paraaf Gezamenlijke Legionella 2 Maandelijks Douches naar keuze MW 1 douche 1 Indien uit de maandelijkse metingen blijkt dat gedurende langere periode (minimaal 3 maanden) geen legionella wordt aangetroffen kan de onderzoeksfrequentie van de aanvullende monsternames worden verlaagd naar 1 keer per kwartaal. Kraan L = Legionella 3 = Model meetprogramma 3 WK = Waterkwaliteit Algemeen 4.1 = Model meetprogramma 4.1 1A = Model meetprogramma 1A 4.2 = Model meetprogramma 4.2 2A = Model meetprogramma 2A 4.3 = Model meetprogramma 4.3 2B = Model meetprogramma 2B Pagina 25

26 Klant: Gymzaal Ulestraten Analyseresultaten wateronderzoeken laboratorium. Datum Locatie Nr. Ruimte Nr. Onderzoek Aantal Firma Wie Thermometer Nr. Paraaf L = Legionella 3 = Model meetprogramma 3 WK = Waterkwaliteit Algemeen 4.1 = Model meetprogramma 4.1 1A = Model meetprogramma 1A 4.2 = Model meetprogramma 4.2 2A = Model meetprogramma 2A 4.3 = Model meetprogramma 4.3 2B = Model meetprogramma 2B Pagina 26

27 3.9 Meldingsfomulier Inspectie Leefomgeving en Transport. Bent u eigenaar van een collectieve leidingwaterinstallatie zoals genoemd in de Drinkwaterwet van , het Drinkwaterbesluit en de Minsteriele regelingen mbt Legionellapreventie in leidingwater, dan bent u verplicht om een overschrijding van de norm te melden. Vanaf 1 april 2011 is de wijze van het melden van normoverschrijdingen van Legionella in drinkwater gewijzigd. De Inspectie Leefomgeving en Transport heeft een digitaal formulier waarmee voortaan normoverschrijdingen gemeld moeten worden. Dit nieuwe formulier kunt u vinden via onderstaande url: Pagina 27

28 3.10 Kalibratie thermometer. Jaarlijks dient de temperatuuropnemer die gebruikt wordt voor het uitvoeren van de temperatuurmetingen gekalibreerd te worden. Onder deze paragraaf kunt u de kalibratie gegevens (rapporten) van uw thermometer bewaren. Pagina 28

29 3.11 Betrokkenen Waterleidingbedrijf Naam :Waterleiding Maatschappij Limburg NV Adres :Limburglaan BB Maastricht Telefoon / fax : Ministerie van Infrastructuur & Milieu Naam :Inspectie Leefomgeving en Transport Dienst :Water, Bodem en Bouwen Afdeling :Handhaving Drinkwater en Legionella Adres :Postbus 16191, 2500 BD Den Haag Telefoon / fax : Externe Adviseur Naam :ArWi Facilities B.V. Contactpersoon :A.J.M. Willems Adres :Postbus AA Born Telefoon / fax : / info@arwifacilities.nl Mobiel : GGD Naam :GGD Zuid-Limburg Contactpersoon : Adres :Geleenbeeklaan 2, 6166 GR Sittard-Geleen Telefoon / fax : / info@ggdzl.nl Installateur Naam : Contactpersoon : Adres : Telefoon / fax : Laboratorium Legionella onderzoek Naam : Biobeheer B.V. Adres : Folkert Elsingastraat NW Rotterdam Telefoon / fax : / Onderhoud Naam : Contactpersoon : Adres : Telefoon / fax : Pagina 29

30 Verantwoordelijke en bevoegde personen Datum juli 2014 Volledig invullen en zonodig aanvullen Omschrijving taak Eindverantwoordelijke Legionella preventie Vaststellen / taken / bevoegdheden Legionella preventie Melding besmetting eigenaar pand en gebruiker Melding besmetting interne organisatie Uitvoering en/of actualisatie risicoanalyse en/of beheersplan Actualisatie revisietekeningen Legionella monstername en analyse Spoelen tappunten Controle temperaturen Uitvoerder (bevoegd persoon of bedrijf) Burgemeester Meerssen ArWi Facilities BV ArWi Facilities B.V. Burgemeester Meerssen ArWi Facilities B.V. Installateur / Medewerker locatie Gecertificeerd laboratorium Medewerker locatie Medewerker locatie Controle temperatuurinstellingen Medewerker locatie Controle verzegeling BSH Controle functioneren terugstroombeveiliging, inlaatcombinaties, thermometers aan apparatuur Sedimentverwijdering boilers Ontkalking douches en tapkranen Algemeen periodiek / jaarlijks onderhoud Kalibratie losse thermometers temperatuurmetingen Kalibratie thermometers op apparatuur Medewerker locatie Installateur Installateur Installateur Installateur ArWi Facilities B.V. Installateur Opmerkingen Pagina 30

31 Documenten Aard/ nummer/ Onderwerp Naam van het document Geen Datum Wijzigingdatum Pagina 31

32 3.12 Reiniging en (thermische) desinfectie van de drinkwaterinstallatie. Klant: Gymzaal Ulestraten Logboekblad voor reiniging en (thermische) desinfectie van de leidingwaterinstallatie of een deel daarvan. Onderdeel drinkwaterinstallatie Omschrijving reiniging / desinfectie Frequentie Datum Onderhoud Mengwaterinstallatie (dames en heren douches) Thermische desinfectie van de mengwaterinstallatie Wekelijks Uitgevoerd Firma/Wie Paraaf Pagina 32

33 4 PROCEDURES 4.1 Procedure Risico-inventarisatie Doel Het doel van de risico-inventarisatie is het om op aantoonbare wijze de eventuele risico s op Legionella groei in kaart te brengen. Eisen Om tot een juiste risico-inventarisatie te komen is kennis vereist van de factoren waarbij Legionella groeit dan wel afsterft. Het betreft de volgende factoren: watertemperatuur verblijftijd water stagnatie / gebrek aan verversing van het water sediment en biofilm omgevingsfactoren (buiten- en binnentemperaturen) Werkwijze/betrokkenen ArWi Facilities B.V. heeft voor het opstellen van de risico-inventarisatie metingen uitgevoerd op de tappunten van desbetreffende locatie. Om een continue beeld te houden van de temperatuurstoestand van de leidinginstallatie zullen regelmatig temperatuurmetingen uitgevoerd worden ter bewaking van de risico s. De gebruiker / beheerder van desbetreffende locatie neemt hierbij tevens de verantwoordelijkheid voor het bijhouden van registratie formulieren / sturing van de metingen Vervolgens kan men met de registratieformulieren aan het Ministerie van I & M aantonen een Legionella beheersplan te onderhouden. Pagina 33

34 4.2 Procedure (opstellen) Beheersmaatregelen Doel Met de beheersmaatregelen wordt aangegeven welke aanpassingen moeten worden aangebracht en welke periodieke maatregelen moeten worden uitgevoerd teneinde de geïdentificeerde risico s te elimineren althans op een zodanige wijze dat voldaan wordt aan de eis van minder dan 100 kve/l Legionella. Eisen Algemeen geldende principes van proces- en kwaliteitsbeheersing. Werkwijze/betrokkenen Taken gebruiker / beheerder van desbetreffende locatie Het uitvoeren van met regelmaat terugkerende metingen van alle koud- en warmwater tappunten. Deze tappunten worden gespecificeerd genoemd in het logboek onder Temperatuurmetingen. (Zie werkinstructie 5.1). Indien nodig het uitvoeren van de wekelijkse spoelmaatregelen. (Zie werkinstructies 5.2 en 5.3). De metingen en het spoelen moeten worden geregistreerd in het logboek. Wijzigingen in de installatie bijschrijven in het Beheersplan (zie ook 4.8 Procedure wijziging installatie ), vervolgens worden eventueel nieuwe tappunten opgenomen in het meetprogramma. Nieuwe tappunten opnemen in het maandelijkse meetprogramma. Controle verzegelingen brandslanghaspels Onderhouden van de communicatiestroom met ArWi Facilities B.V. Het laten uitvoeren van het algemene onderhoud van de installatie. Taken ArWi Facilities B.V. Het coördineren van bacteriologische wateronderzoek(en). Het verzorgen van de jaarlijkse kalibratie van de losse thermometer(s). Onderhouden van de communicatiestroom met gebruiker / beheerder van desbetreffende locatie. Informatievoorziening op het gebied van de ontwikkelingen inzake Legionella beheersing. 4.3 Procedure Monstername Doel Deze procedure regelt de uitvoering en de frequentie waarop monsters ten behoeve van Legionella analyse moeten worden genomen. Eisen De monstername dient te worden uitgevoerd volgens NEN (Zie werkinstructie 5.4 ). Werkwijze / betrokkenen Een geaccrediteerd medewerker van een geaccrediteerd laboratorium zal een bacteriologisch wateronderzoek verzorgen en schriftelijk verslag uitbrengen aan ArWi Facilities B.V. Pagina 34

35 4.4 Procedure Positief Monster / Besmetting Doel Deze procedure regelt de wijze waarop gehandeld dient te worden wanneer uit onderzoek blijkt dat er sprake is van een positief monster / Legionella besmetting. Hiervan is sprake wanneer het leidingwater meer dan 100 kve/l Legionella bacteriën bevat. Eisen Voldoen aan de Drinkwaterwet van , het Drinkwaterbesluit en de Minsteriele regelingen mbt Legionellapreventie in leidingwater. Werkwijze/betrokkenen Wanneer bij een onderzoek Legionella besmetting is vastgesteld wordt dit meteen door het onderzoekslaboratorium gecommuniceerd aan ArWi Facilities B.V. (Bij beide bedrijven is bovendien een geheimhoudingsplicht van kracht) ArWi Facilities B.V. zal direct de eigenaar en de gebruiker / beheerder van desbetreffende locatie en de Inspectie Leefomgeving en Transport in kennis stellen. In overleg met het de Inspectie Leefomgeving en Transport zullen er dan passende maatregelen worden ondernomen, welke vervolgens worden geregistreerd in het Logboek. 4.5 Procedure Beheer Registratie en Documentatie Doel Deze procedure regelt het up-to-date houden en het documenteren van alle bij de Beheersing van Legionella verkregen registratie. Eisen Voldoen aan de Drinkwaterwet van , het Drinkwaterbesluit en de Minsteriele regelingen mbt Legionellapreventie in leidingwater. Werkwijze/betrokkenen Het beheer en het up-to-date houden van het Legionella Beheersplan en aanverwante documentatie zal worden verzorgd door de medewerkers van ArWi Facilities B.V. Hiervoor worden alle relevante onderdelen van het bijgevoegde logboek tijdig ingevuld. De gegevens in het logboek dienen 3 jaar te worden bewaard. Dit zijn de maatregelen die zijn of worden genomen en de voorschriften die worden toegepast voor bediening, onderhoud en controle van de collectieve watervoorziening of het collectieve leidingnet, voor zover deze betrekking hebben op de beheersing van de bij de risico-inventarisatie aangetroffen risico s. 4.6 Procedure Kalibratie Meetmiddelen Doel Deze procedure regelt het gebruik van uitsluitend gekalibreerde meetmiddelen. Hiermee kan een duidelijk en betrouwbaar beeld verkregen worden van de metingen. Werkwijze/betrokkenen Jaarlijks dienen zowel de gebruikte losse thermometers alsook de thermometers op de apparatuur te worden gekalibreerd. Pagina 35

36 4.7 Procedure Verbroken Verzegeling Brandslanghaspels Doel Het voorkomen van oneigenlijk gebruik van de brandslanghaspel en daardoor een Legionella risico te lopen. Werkwijze/betrokkenen Op de brandslanghaspel is een sticker geplaatst met de mededeling dat deze haspel alleen gebruikt dient te worden bij brand. Tevens zullen medewerkers van de gebruiker / beheerder van desbetreffende locatie regelmatig de brandslanghaspels controleren of de verzegelingen nog in tact zijn. Deze controle dient te worden geregistreerd in het logboek bij tabblad Procedure Wijzigingen Installatie Doel Deze procedure regelt de werkwijze bij (tijdelijke) wijzigingen aan de installatie. Eisen Wanneer er (tijdelijke) wijzigingen worden aangebracht aan de installatie is de risicoinventarisatie en het daarop geënte beheersplan niet meer correct en betrouwbaar en dient het bestaande beheersplan aangepast te worden. Werkwijze/betrokkenen Wanneer er (tussentijds) wijzigingen worden aangebracht aan de waterinstallatie, zal in overleg met ArWi Facilities B.V. het beheersplan worden aangepast. Tevens zal er dan een afweging worden gemaakt in hoeverre het aantal en de plaats van de temperatuurmetingen dient te worden gewijzigd. De installateur van de installatie zal bij eventuele wijzigingen zorg dragen voor het aanpassen van de installatietekeningen en documentatie. Algemene technische aanpassingen van de Risico Inventarisatie, via Tabblad Procedure Reiniging Installatie Doel Deze procedure regelt dat regelmatig, in ieder geval 1 keer per jaar, de drinkwaterinstallatie gereinigd wordt. Eisen Ophoping van verontreiniging in de installatie bevordert een ongewenste Legionella groei. Werkwijze/betrokkenen De eigenaar en gebruiker / beheerder van desbetreffende locatie zorgt voor een jaarlijkse reiniging / onderhoud van de installatie. Dit houdt in dat er bij warmwater voorraadtoestellen sediment verwijderd wordt en indien nodig ontkalking plaatsvindt. Deze werkzaamheden moeten worden geregistreerd in het logboek bij Tabblad Pagina 36

37 5 WERKINSTRUCTIES 5.1 W.I. Temperatuurmeting Doel Deze instructie beschrijft de wijze waarop de temperatuurmetingen op verschillende punten in het warm- en koudwater systeem moeten worden uitgevoerd. Eisen De temperatuurmetingen dienen te worden uitgevoerd met een gekalibreerde thermometer met een maximale fout van 1,0 C. De thermometer dient gekalibreerd te zijn volgens de Procedure Kalibratie Meetmiddelen. Betrokkenen medewerkers gebruiker / beheerder van desbetreffende locatie Werkwijze Koud water: Noteer de naam van degene die de meting uitvoert en de datum Noteer de binnen- en buitentemperatuur Kies een te meten tappunt Draai het tappunt open totdat er een waterstraal ontstaat met de dikte van een potlood. Ongeveer 2 liter per minuut Start na 10 sec met de temperatuurmeting. De voeler van de thermometer dient direct onder de waterstraal te worden geplaatst De meting vindt net zolang plaats totdat het water een constante temperatuur heeft bereikt. Tijdens deze meting houdt men de tijd in de gaten zodat wanneer er eventueel hot-spots * worden geconstateerd. Noteer de minimaal en maximaal bereikte koudwatertemperatuur in het logboek Wanneer een temperatuur die hoger is dan 25 C wordt gemeten, dient er de volgende dag een extra meting te worden uitgevoerd bij desbetreffend tappunt. Houdt bij deze 2 e meting ook de tijd in de gaten zodat eventueel terug kan worden berekend waar de hot-spot * zich bevindt. Wanneer temperatuur weer boven de 25 C komt / blijft, dient hiervan door de medewerkers van Gymzaal Ulestraten melding te worden gemaakt bij ArWi Facilities B.V. ArWi Facilities B.V. zal samen ter plaatse de oorzaak van de hoge temperatuur proberen te achterhalen. Indien er een mogelijk risico bestaat, zal een bacteriologisch onderzoek worden uitgevoerd. Afhankelijk van het resultaat hiervan worden verdere maatregelen genomen, deze worden genoteerd in het logboek. Wanneer een onderzoek positief wordt bevonden volgt Procedure Positief Monster. *(hot-spots = sterke temperatuurstijgingen waarbij kan worden geconcludeerd dat in bepaalde omstandigheden de temperatuur te hoog kan oplopen). Pagina 37

38 Warm water: Noteer de naam van degene die de meting uitvoert en de datum Kies een te meten tappunt Draai het tappunt open totdat er een normale straal uitkomt. Bij een douchekop kan deze eventueel eerst worden verwijderd of men draait de kraan open tot een kleine straal waarbij de meting wel nog kan plaatsvinden Start met de temperatuurmeting Wacht tot maximale temperatuur is bereikt Noteer de maximale temperatuur in het logboek Na afloop van de meting dient het tappunt te worden afgekoeld met de koudwaterkraan! Wanneer de temperatuur lager is dan 60 C dient de oorzaak vastgesteld te worden. Een te lage temperatuur kan komen door een grote afname. Derhalve dient men er zeker van te zijn dat de boiler vol en op temperatuur is. Wanneer de boiler niet vol is tijdens meting, maakt men hier melding van in het logboek, bij voorkeur wacht men dan met meten totdat deze vol en op temperatuur is en verricht dan de meting. Wanneer de instelwaarde van de boilertemperatuur niet correct staat ingesteld dient deze te worden verhoogd. Wacht totdat het water in de boiler in temperatuur gestegen is en verricht dan de meting. Wanneer dit niet mogelijk is, of niet leidt tot de gewenste tapwater temperatuurverhoging dient, eventueel in overleg met de installateur, de boiler te worden gerepareerd/vervangen. Indien er mengventielen, micro mengers of begrensde thermostatische mengkranen geplaatst zijn zal de temperatuur van 60 C niet gehaald worden. In dit geval is in de tappunten lijst opgenomen dat dit tappunt mengwater levert in plaats van warm water. Daarnaast zal er in de kolom met opmerkingen melding worden gemaakt van een micro menger indien dit van toepassing is. Frequentie metingen De metingen worden 1 keer per maand uitgevoerd. Meet tijdens de meetronde 2 tappunten. Registratie De gemeten temperaturen registreert u in het logboek achter tabblad 3.4. Op tabblad 3.3 staan alle tappunten beschreven. Bij de tappunten waar apparatuur is aangesloten hoeft u geen temperatuurmeting uit te voeren. Opmerking Niet alleen douches zijn belangrijk tijdens de meetrondes maar ook alle tappunten in de buurt welke, door middel van b.v. drukverlies invloed kunnen hebben op weer andere tappunten, daarom is het van belang dat alle tappunten systematisch tijdens deze meetrondes aan bod komen. Pagina 38

39 5.2 W.I. Algemeen spoelen / thermisch desinfecteren Doel Deze instructie beschrijft de wijze waarop tappunten die aangesloten zijn op lange leidingen, en die langdurig (langer dan één week) niet gebruikt worden, voor warm- en koudwater gespoeld dienen te worden teneinde verversing van het koud water en thermische desinfectie van het warm water te bereiken. Eisen Spoelen/thermisch desinfecteren is het op zodanige wijze behandelen van (delen van) een leidingwaterinstallatie dat Legionella bacteriën en eventueel andere aanwezige microorganismen (biofilm) in het water en zo mogelijk ook aan de oppervlakte van alle watervoerende onderdelen worden gedood. Bij thermisch desinfecteren wordt met warm water de leidingen gespoeld. Eventueel kan ook d.m.v. een bypass warm water door de koudwater of mengwater leiding worden gespoeld. Dit gebeurt alleen wanneer de situatie een risico vormt (mengwaterleidingen met een inhoud van meer dan 1 liter) /of wanneer er sprake is van een Legionella besmetting en de besmetting niet met normale spoelmaatregelen kan worden verwijderd. Frequentie spoelen Afhankelijk van de situatie: Langere stagnatie / gebrek aan verversing van het koud- / warmwater (>1 week) -> wekelijks spoelen Afgetapte leidingen bij ingebruikname -> voor ingebruikname spoelen Koudwater tappunten met watertemperaturen van >25 C -> dagelijks spoelen Warmwater: Indien een warmwater(uittap)leiding langdurig (meer dan één week) niet gebruikt wordt, is er een relatief gering risico op Legionella- en biofilmhechting en verloopt eventuele groei relatief langzaam. Bij eventuele hechting en doorgroei kan incidenteel een hoge Legionella concentratie ontstaan. Om dat te vermijden is periodiek, in de regel wekelijks, kort spoelen vereist. Deze maatregel vervalt indien de etmaalgemiddelde ruimtetemperatuur lager is dan 25 C. Werkwijze De kraan op het te spoelen tappunt normaal opendraaien Meet de temperatuur van het water. Op het moment dat de temperatuur boven de 60 C is, start de eigenlijke spoeling. De duur van de spoeling hangt af van de bereikte watertemperatuur (zie tabel). Bij het bereiken van de maximale temperatuur kan de kraan verder worden dichtgedraaid (niet de hoeveelheid water is van belang maar de bereikte temperatuur). Controleer of de temperatuur van het water gedurende de hele spoeltijd stabiel blijft. Beëindig de spoeling na de benodigde spoeltijd. Pagina 39

40 Overzicht spoeltijden en temperaturen Temperatuur 60 C 2 minuten 65 C 1 minuten 70 C 30 seconden Spoeltijd t.b.v. kort spoelen, na het bereiken van de gewenste temperatuur NB 1: bij spoelen bestaat het gevaar op verbranding. Wees voorzichtig!! Na het spoelen met warm water altijd even naspoelen met koud water. NB 2: aangezien het gaat om een preventieve maatregel zijn bij het spoelen geen persoonlijke beschermingsmiddelen vereist. Wel wordt aangeraden om verneveling en besproeiing van het water zoveel mogelijk te voorkomen. Koudwater: Bijvoorbeeld dagelijks spoelen van koudwatertappunten met watertemperaturen van > 25 C. Werkwijze de kraan op het tappunt normaal openen (ongeveer de helft van de normale capaciteit). de duur van de spoeling hangt af van de afstand tot de hoofdleiding en de diameter van de leiding (zie onderstaande tabel). sluit de spoeling af na de benodigde spoeltijd. Diameter leiding (mm) Benodigde doorstoomtijd op halve capaciteit in seconden per meter leiding tot de hoofdleiding Noodzakelijk is het eenmalig vaststellen van de leidingdiameter (in mm) en de lengte van de leiding tot de hoofdleiding (in mm). Het aantal meters moet worden vermenigvuldigd met de in de tabel genoemde tijd. Aangezien de leidingdiameter (in mm) en de lengte van de leiding tot de hoofdleiding niet altijd duidelijk is adviseren wij u voor deze spoelmaatregel dezelfde spoeltijd aan te houden als bij het periodiek kort spoelen. Minimaal 2 minuten. Registratie Van iedere spoelmaatregel dient een registratie bijgehouden te worden in het logboek onder tabblad 3.5. Pagina 40

41 Thermische desinfectie Bij toepassing van een mengwatersysteem is, afhankelijk van de uitvoering, wekelijks thermische desinfectie vereist. Eventueel kan ook d.m.v. een bypass warm water door de koudwater of mengwater leiding worden gespoeld. Dit gebeurt alleen wanneer de situatie een risico vormt /of wanneer er sprake is van een Legionella besmetting en de besmetting niet met normale spoelmaatregelen kan worden verwijderd. De zogenaamde spoeltijd is de tijdsduur waarin een uittapleiding, circulatiesysteem of voorraadvat in zijn geheel op of boven de gewenste temperatuur dient te worden gehouden. Deze temperatuur dient geregistreerd te worden in het logboek. Het is niet vereist dat het spoelen op alle tappunten gelijktijdig en met het ontwerpdebiet gebeurt. In vele gevallen is dat ook onmogelijk door de beperkte capaciteit van de installatie. Het spoelen kan o.a. gebeuren door: Continue doorstroming; het debiet wordt zo gekozen dat aan het tappunt continu de gewenste temperatuur wordt bereikt. In de regel kunnen lage debieten worden toegepast, waardoor lage vermogens gevraagd worden en lage energieverliezen optreden. Interval doorstroming; deze methode wordt voornamelijk met een vorm van geautomatiseerd spoelen (via GBS) toegepast. Aan het eind van ieder interval dient nog steeds de gewenste temperatuur te worden bereikt. Ook bij deze methode worden lage vermogens gevraagd en zullen lage energieverliezen optreden. Frequentie spoelen Afhankelijk van de situatie: Wekelijkse thermische desinfectie inclusief mengtoestel Mengwaterinstallatie met uittapleidingen met een inhoud van < 1 liter en een etmaalgemiddelde ruimte temperatuur van > 25 C. Mengwaterinstallatie met uittapleidingen met een inhoud van > 1 liter. Circulerend mengwatersysteem. Incidentele desinfectie Wanneer de situatie een risico vormt /of wanneer er sprake is van een Legionella besmetting en de besmetting niet met normale spoelmaatregelen kan worden verwijderd. Werkwijze Schakel de installatie zo dat thermische desinfectie van het installatiedeel (meng waterinstallatie of koud waterinstallatie)kan plaats vinden. Bepaal het aantal tappunten dat geopend kan worden zodanig dat de gewenste temperatuur gehaald wordt. De kraan op de te spoelen tappunten normaal opendraaien. Meet de temperatuur van het water. Op het moment dat de temperatuur boven de 60 C is, start de eigenlijke spoeling. De duur van de spoeling hangt af van de bereikte watertemperatuur (zie tabel) Bij het bereiken van de maximale temperatuur kan de kraan verder worden dichtgedraaid (niet de hoeveelheid water is van belang maar de bereikte temperatuur). Controleer of de temperatuur van het water gedurende de hele spoeltijd stabiel blijft Beëindig de spoeling na de benodigde spoeltijd. Herhaal de procedure totdat het hele installatiedeel gespoeld is. Pagina 41

42 Overzicht spoeltijden en temperaturen Temperatuur Spoeltijd t.b.v. thermische desinfectie 60 C 20 minuten 65 C 10 minuten 70 C 5 minuten NB 1: bij spoelen bestaat het gevaar op verbranding. Wees voorzichtig!! Na het spoelen met warm water altijd even naspoelen met koud water. NB 2: indien het gaat om een preventieve maatregel zijn bij het spoelen geen persoonlijke beschermingsmiddelen vereist. Wel wordt aangeraden om verneveling en besproeiing van het water zoveel mogelijk te voorkomen. Voor thermische desinfectie van het mengwatersysteem dient een situatie gecreëerd te worden waarmee niet alleen de leidingen van het mengwatersysteem thermisch gedesinfecteerd kunnen worden maar waarbij ook het mengtoestel zelf wordt meegenomen. De situering van het mengtoestel dient zodanig gekozen te zijn dat de afstand tussen circulatieleiding en mengtoestel minimaal 1 meter is. Dit om warmteafgifte vanuit het warmwatercirculatiesysteem aan de (metalen) drinkwateruittapleiding, via het huis van het mengtoestel te voorkomen. Figuur 1: Legionella groei- en afsterfgedrag bij verschillende temperaturen. Toepassingsgebied Temperatuurgebied Legionella-groei- en afsterfgedrag Stoombevochtiging 100 C CV-systemen (HT-ontwerp) 80 Snelle decimering Warmtapwater (ontwerp) Kuurbaden Koeltorens Douches, mengwater Waterbevochtigers Adiabatische koeling Drinkwater (in gebouw) Koelwater Drinkwater (inname) C Langzame decimering Langzame uitgroei Snelle uitgroei Optimale uitgroei Snelle uitgroei Langzame uitgroei Aanwezigheid / overleving in in lage concentraties mogelijk Pagina 42

43 5.3 W.I. Periodiek kort spoelen koud- en warmwater Doel: Deze werkinstructie beschrijft de wijze waarop tappunten die aangesloten zijn op korte leidingen ( maximaal 5 meter), welke langdurig (langer dan één week) niet gebruikt worden, gespoeld dienen te worden. Eisen: Ter vermijding van waterstagnatie. Indien een (uittap)leiding langdurig (langer dan één week) niet gebruikt worden is er een (relatief gering) risico op Legionella- en biofilm hechting en verloopt eventuele groei relatief langzaam. Bij eventuele waterstagnatie kan incidenteel een Legionella concentratie ontstaan. Werkwijze: Om bovenstaande waterstagnatie te vermijden is periodiek kort spoelen vereist. Omdat het spoelen hier (meestal) met koud water gebeurt, zal geen afdoding optreden en zal biofilm niet weggespoeld worden. Bij het na langere stagnatie / gebrek aan verversing van het water weer in gebruik nemen van de installatie moet bij spoelen water worden getapt totdat een stabiele, constante temperatuur van het koude / warme water is bereikt. Hierna kort spoelen (minimaal 2 minuten). Registratie: Noteer de spoelingen in het logboek onder spoelmaatregelen. Pagina 43

Beheersplan en Risico-analyse Legionellapreventie in leidingwaterinstallatie

Beheersplan en Risico-analyse Legionellapreventie in leidingwaterinstallatie Beheersplan en Risico-analyse Legionellapreventie in leidingwaterinstallatie Gymzaal Bunde Lindelaan 75 6241 BC Bunde Opdrachtgever: Gemeente Meerssen Postbus 90 6230 AB Meerssen Opgesteld: ArWi Facilities

Nadere informatie

Logboeken Legionellabeheer

Logboeken Legionellabeheer Logboeken Legionellabeheer Locatienaam Zorginstelling RA-vol Adres Kaap de Goede Hooplaan 7 Plaats Utrecht 25-05-2018 Opdrachtgever Zorginstelling RA-vol Versie 1.0 Inhoudsopgave Logboeken............................................................................

Nadere informatie

NEN1006 rapportage Inspectie Drinkwaterveiligheid

NEN1006 rapportage Inspectie Drinkwaterveiligheid NEN1006 rapportage Inspectie Drinkwaterveiligheid Locatienaam Adres Plaats Datum Opdrachtgever Inhoudsopgave 1. Achtergrondinformatie over deze NEN1006 rapportage................................... 4 2.

Nadere informatie

Werkinstructies Thermische Desinfectie n.a.v. normoverschrijdingen Legionella

Werkinstructies Thermische Desinfectie n.a.v. normoverschrijdingen Legionella Werkinstructies Thermische Desinfectie n.a.v. normoverschrijdingen Legionella Bureau de Wit December 2013 Bureau de Wit 2013 1 Inhoudsopgave 1 Werkinstructies thermische desinfectie... 3 1.1 Plan van aanpak...

Nadere informatie

Checklist risico-inventarisatie Legionella

Checklist risico-inventarisatie Legionella Checklist risico-inventarisatie Legionella Inleiding Vanaf augustus 2000 zijn er voor recreatiebedrijven, horeca, ziekenhuizen en andere instellingen waar met water wordt gewerkt, strengere regels om legionellabesmetting

Nadere informatie

Doe het zelf Risicoanalyse/Beheersplan Legionellapreventie voor kleine leidingwaterinstallaties

Doe het zelf Risicoanalyse/Beheersplan Legionellapreventie voor kleine leidingwaterinstallaties Koninklijk Nederlands Watersport Verbond Overkoepelende organisatie ten dienste van de watersport Doe het zelf Risicoanalyse/Beheersplan Legionellapreventie voor kleine leidingwaterinstallaties Inleiding

Nadere informatie

Titel: protocol legionellabeheer

Titel: protocol legionellabeheer Protocol: legionellabeheer. Zorgcentrum Sint Franciscus heeft samen met woonstichting Leystromen afspraken gemaakt betreffende het legionellabeheer binnen de nieuwbouw (GW, ZA en algemene ruimtes) en de

Nadere informatie

In BRL6010 is een Model risicoanalyse en beheersplan Legionellapreventie Leidingwaterinstallatie bijgevoegd en verplicht gesteld.

In BRL6010 is een Model risicoanalyse en beheersplan Legionellapreventie Leidingwaterinstallatie bijgevoegd en verplicht gesteld. Proefexamen RL 6010 Legionellapreventie advies 1 Is de volgende stelling juist? In RL6010 is een Model risicoanalyse en beheersplan Legionellapreventie Leidingwaterinstallatie bijgevoegd en verplicht gesteld.

Nadere informatie

Inleiding. Checklist risico-inventarisatie Legionella

Inleiding. Checklist risico-inventarisatie Legionella Inleiding Vanaf augustus 2000 zijn er voor recreatiebedrijven, horeca, ziekenhuizen en andere instellingen waar met water wordt gewerkt, strengere regels om legionellabesmetting te voorkomen. Legionella

Nadere informatie

Het inspectiebeleid voor drinkwaterinstallaties!

Het inspectiebeleid voor drinkwaterinstallaties! Het inspectiebeleid voor drinkwaterinstallaties! Caleffi Academy Zwolle, 26 maart 2015 N.V. Waterleidingmaatschappij Drenthe (WMD) Felix Timmermans Korte introductie WMD Kentallen WMD * 32 miljard liter

Nadere informatie

DOUCHE AUTOMATISERING WEB-BASED TAPWATER & LEGIONELLA PREVENTIE SYSTEEM

DOUCHE AUTOMATISERING WEB-BASED TAPWATER & LEGIONELLA PREVENTIE SYSTEEM DOUCHE AUTOMATISERING WEB-BASED TAPWATER & LEGIONELLA PREVENTIE SYSTEEM Webeasy is wereldwijd het eerste bedrijf dat producten en applicaties voor gebouw- en industriële automatisering ontwerpt en aanbiedt

Nadere informatie

G.04 Legionella beheersplan.

G.04 Legionella beheersplan. G.04 Legionella beheersplan. Protocol als bedoeld in artikel 9 lid 2 van het Huishoudelijk Reglement van de Tielse Watersportvereniging De Waal. Risicoanalyse & beheersplan legionella In de Drinkwater

Nadere informatie

Legionella voorkomen! in kleine, niet-prioritaire installaties. Ing. Andy van Oijen Trainingsmanager

Legionella voorkomen! in kleine, niet-prioritaire installaties. Ing. Andy van Oijen Trainingsmanager Legionella voorkomen! in kleine, niet-prioritaire installaties Ing. Andy van Oijen Trainingsmanager 2 Vernevelende tappunten Legionella is alleen ziekteverwekkend als ze in aërosolen voorkomen (kleine

Nadere informatie

Beheer en Onderhoud Legionella. Richard Peet

Beheer en Onderhoud Legionella. Richard Peet Beheer en Onderhoud Legionella Richard Peet 1 Programma Relatie tussen Legionella en Beheer en onderhoud Inspectierichtlijn en ILen T Wateropleidingen 2 Legionella Aangetoond 1976, bijeenkomst Legionairs

Nadere informatie

NEN1006 rapportage Inspectie Drinkwaterveiligheid

NEN1006 rapportage Inspectie Drinkwaterveiligheid NEN1006 rapportage Inspectie Drinkwaterveiligheid Locatienaam Ziekenhuis Adres Heidelberglaan 100 Plaats Utrecht Datum 01-08-2016 Opdrachtgever VastgoedBeheer Versie 1.0 Inhoudsopgave 1 Achtergrondinformatie

Nadere informatie

Alternatieve Technieken Legionellapreventie

Alternatieve Technieken Legionellapreventie Alternatieve Technieken Legionellapreventie 1 Programma Dagdeel 1 Inleiding en mag ik me even voorstellen? Wanneer welke techniek toepassen? Algemene wetgeving Legionellapreventie Drinkwaterbesluit (nieuw)

Nadere informatie

LEGIONELLAPREVENTIE. Oeds Kuipers Directeur Kuipers Drinkwater Security B.V.

LEGIONELLAPREVENTIE. Oeds Kuipers Directeur Kuipers Drinkwater Security B.V. Oeds Kuipers Directeur Kuipers Drinkwater Security B.V. Landelijk discussie over het verlagen van de Warmtapwater temperatuur! WAAROM? Lager ernergieverbruik Minder CO2 uitstoot Minder kalkafzetting in

Nadere informatie

Legionella risico-analyse en beheersplan KLEIN SCHEVENINGEN Meerweg 56 9606 PP KROPSWOLDE

Legionella risico-analyse en beheersplan KLEIN SCHEVENINGEN Meerweg 56 9606 PP KROPSWOLDE Legionella risico-alyse en beheersplan KLEIN SCHEVENINGEN Meerweg 56 9606 PP KROPSWOLDE Betreft : Legionella Risico-Inventarisatie en Beheersplan Onze Referentie : KS-751-LE-01 Uw Referentie : Legionella

Nadere informatie

WERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES BEHEER VAN LEIDINGWATERINSTALLATIES

WERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES BEHEER VAN LEIDINGWATERINSTALLATIES Herziening van februari 1999 VEWIN WERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES BEHEER VAN LEIDINGWATERINSTALLATIES WB 1.4 G DATUM: JUNI 2004 Auteursrechten voorbehouden Dit werkblad heeft betrekking op het beheer

Nadere informatie

Legionella Risicoanalyse Beheersplan & Logboek

Legionella Risicoanalyse Beheersplan & Logboek Legionella Risicoanalyse Beheersplan & Logboek Locatienaam Adres Plaats Datum Opdrachtgever Colofon - De drinkwaterwet, 1 juli 2011 - Het drinkwaterbesluit, 9 maart 2015 (Staatsblad 2015 120) - De ISSO

Nadere informatie

NEN1006 rapportage Inspectie Drinkwaterveiligheid

NEN1006 rapportage Inspectie Drinkwaterveiligheid NEN1006 rapportage Inspectie Drinkwaterveiligheid Locatienaam Zorginstelling RA-vol Adres Kaap de Goede Hooplaan 7 Plaats Utrecht Datum 25-05-2018 Opdrachtgever Zorginstelling RA-vol Versie 1.0 Inhoudsopgave

Nadere informatie

WATERWERKBLAD TIJDELIJKE LEIDINGWATERINSTALLATIES. Dit werkblad heeft betrekking op de aanleg en beveiliging van tijdelijke leidingwaterinstallaties.

WATERWERKBLAD TIJDELIJKE LEIDINGWATERINSTALLATIES. Dit werkblad heeft betrekking op de aanleg en beveiliging van tijdelijke leidingwaterinstallaties. WATERWERKBLAD TIJDELIJKE LEIDINGWATERINSTALLATIES WB 1.4 H DATUM: JUNI 2004 Auteursrechten voorbehouden Dit werkblad heeft betrekking op de aanleg en beveiliging van tijdelijke leidingwaterinstallaties.

Nadere informatie

120-03-00155-20 1 Legionella & brandslanghaspels

120-03-00155-20 1 Legionella & brandslanghaspels 120-03-00155-20 1 Legionella & brandslanghaspels Legionellapreventie in relatie tot aansluiting brandslanghaspels In de Handleiding Legionellapreventie in leidingwater (herziene versie 2005) staat op blz.122

Nadere informatie

STANDAARDMAATREGELEN EN ADVIEZEN TER VOORKOMING VAN LEGIONELLAGROEI IN EENVOUDIGE WATERVOORZIENINGSYSTEMEN

STANDAARDMAATREGELEN EN ADVIEZEN TER VOORKOMING VAN LEGIONELLAGROEI IN EENVOUDIGE WATERVOORZIENINGSYSTEMEN GEMEENSCHAPPELIJKE PREVENTIEDIENST PREVENTIEMAATREGELEN LEGIONELLA STANDAARDMAATREGELEN EN ADVIEZEN TER VOORKOMING VAN LEGIONELLAGROEI IN EENVOUDIGE WATERVOORZIENINGSYSTEMEN Eliminatie van risicofactoren

Nadere informatie

Handboek Beheer van Scoutingkampeerterreinen. Infoblad 8.3 LEGIONELLA. Op dit infoblad vind je informatie over de volgende onderwerpen:

Handboek Beheer van Scoutingkampeerterreinen. Infoblad 8.3 LEGIONELLA. Op dit infoblad vind je informatie over de volgende onderwerpen: Infoblad 8.3 LEGIONELLA Op dit infoblad vind je informatie over de volgende onderwerpen: - Legionella - Regelgeving - Risicoanalyse - Verplichte monstername - De kosten - Meer informatie Als eigenaar en

Nadere informatie

VOORLICHTING AAN DE BEWONER

VOORLICHTING AAN DE BEWONER BRON: L. van Leengoed (C-mark) Voorbeelden van bewonersinformatie: 1. Gebruiksinstructie leidingwaterinstallaties 2. Tekst voor het bewonersblad 3. Tekst bij aanvraag zelf aangebrachte voorzieningen (ZAV)

Nadere informatie

BUNGALOWPARK DE EGELSHOEK 1

BUNGALOWPARK DE EGELSHOEK 1 VERENIGING VAN EIGENAARS BUNGALOWPARK DE EGELSHOEK 1 Graaf Floris V weg 32 3739 NB HOLLANDSCHE RADING Overzicht Legionellabeheersmaatregelen April 2011 1 Table of Contents Algemeen... 3 Controle... 3 Keerkleppen...

Nadere informatie

-4 SEP. 2013. Ministerie van Infrastructuur en Milieu

-4 SEP. 2013. Ministerie van Infrastructuur en Milieu Ministerie van Infrastructuur en Milieu > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag Leveranciers van alternatieve technieken voor legionellapreventie, Aqua Nederland en Platform Biociden Branche-organisaties

Nadere informatie

Legionellapreventie. 10 aandachtspunten op een rij Ir. HankWes

Legionellapreventie. 10 aandachtspunten op een rij Ir. HankWes Legionellapreventie 10 aandachtspunten op een rij Ir. HankWes Belang legionellapreventie Officier van justitie eist 18 maanden cel i.v.m. legionellabesmetting 2 Vernevelende tappunten Legionella is alleen

Nadere informatie

WATERWERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES IN GEBOUWEN EN INRICHTINGEN VOOR BEHANDELING VAN AFVALWATER

WATERWERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES IN GEBOUWEN EN INRICHTINGEN VOOR BEHANDELING VAN AFVALWATER Herziening van juni 2004 WATERWERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES IN GEBOUWEN EN INRICHTINGEN VOOR BEHANDELING VAN AFVALWATER WB 1.4 B DATUM: JAN. 2017 Auteursrechten voorbehouden Dit werkblad heeft betrekking

Nadere informatie

Legionella: risicoanalyse beheersing. Kaho Sint-Lieven Campus Himm Hospitaalstraat 123 9100 Sint-Niklaas

Legionella: risicoanalyse beheersing. Kaho Sint-Lieven Campus Himm Hospitaalstraat 123 9100 Sint-Niklaas Legionella: risicoanalyse beheersing Kaho Sint-Lieven Campus Himm Hospitaalstraat 123 9100 Sint-Niklaas Overzicht van mogelijke beheersmaatregelen Benodigdheden Systeemschets Beschrijving installatie Meetapparatuur

Nadere informatie

1. Vraagstuk. 2. Juridisch kader

1. Vraagstuk. 2. Juridisch kader 1. Vraagstuk Ondernemers zijn zich op dit moment vaak niet bewust van hun juridische positie is als zij een recreatiegebouw (laten) bouwen dan wel een recreatiebedrijf inrichten. In deze notitie geven

Nadere informatie

Ministeriële regeling. Legionellapreventie

Ministeriële regeling. Legionellapreventie Ministeriële regeling Legionellapreventie Regeling van de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu van 27 juni 2011, nr. BJZ2011046957, houdende nadere regels met betrekking tot enige onderwerpen

Nadere informatie

Theorie gedeelte examen bestaande uit meerkeuzevragen. Totaal 40 vragen / 40 punten

Theorie gedeelte examen bestaande uit meerkeuzevragen. Totaal 40 vragen / 40 punten Theorie gedeelte examen bestaande uit meerkeuzevragen. Totaal 40 vragen / 40 1 Eisen van de BRL6010 kent en begrijpt de eisen die de BRL stelt aan een legionella risicoanalyserapport en een legionella

Nadere informatie

Golfclub Toxandria Meneer J. Berger. Veenstraat NC MOLENSCHOT

Golfclub Toxandria Meneer J. Berger. Veenstraat NC MOLENSCHOT Brabant Water NV Telefoon 073 683 89 05 Fax 073 683 89 49 Golfclub Toxandria Meneer J. Berger Veenstraat 89 5124 NC MOLENSCHOT Internet www.brabantwater.nl Kindersite www.duikinbrabantwater.nl Postadres

Nadere informatie

de dynamiek van water oplossingen voor legionella preventie

de dynamiek van water oplossingen voor legionella preventie de dynamiek van water oplossingen voor legionella preventie 2 omgaan met legionella Zekerheid Schoon of besmet water, met het blote oog kunnen we het niet van elkaar onderscheiden. Toch willen we graag

Nadere informatie

WATERWERKBLAD DEFINITIES DATUM: JAN 2018

WATERWERKBLAD DEFINITIES DATUM: JAN 2018 Herziening van (voormalig WB 1.2) juni 2004 WATERWERKBLAD WB 1.3 DEFINITIES DATUM: JAN 2018 Auteursrechten voorbehouden Met betrekking tot definities 1 is in artikel 1.3.1 van NEN 1006 (2015) het volgende

Nadere informatie

Modelbeheersplan legionellapreventie in leidingwater

Modelbeheersplan legionellapreventie in leidingwater Modelbeheersplan legionellapreventie in leidingwater Inhoud Samenvatting 1. Inleiding............................................................. 3 1.1 Legionella bacteriën....................................................

Nadere informatie

WATERWERKBLAD BEHEER VAN LEIDINGWATERINSTALLATIES

WATERWERKBLAD BEHEER VAN LEIDINGWATERINSTALLATIES WATERWERKBLAD BEHEER VAN LEIDINGWATERINSTALLATIES WB 1.4 G DATUM: NOV. 2005 Auteursrechten voorbehouden Dit werkblad heeft betrekking op het beheer van leidingwaterinstallaties. De verplichting tot beheer

Nadere informatie

WATERWERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES IN GEBOUWEN EN INRICHTINGEN VOOR BEHANDELING VAN AFVALWATER

WATERWERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES IN GEBOUWEN EN INRICHTINGEN VOOR BEHANDELING VAN AFVALWATER Herziening van januari 1990 WATERWERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES IN GEBOUWEN EN INRICHTINGEN VOOR BEHANDELING VAN AFVALWATER WB 1.4 B DATUM: JUNI 2004 Auteursrechten voorbehouden Dit werkblad heeft betrekking

Nadere informatie

L E G I O N E L L A P R E V E N T I E B IJ P U B L I E K S E V E N E M E N T E N

L E G I O N E L L A P R E V E N T I E B IJ P U B L I E K S E V E N E M E N T E N L E G I O N E L L A P R E V E N T I E B IJ P U B L I E K S E V E N E M E N T E N O K T O B E R 2 0 0 4 Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid Postbus 2200 1000 CE Amsterdam tel: 020 555 54 15 fax: 020

Nadere informatie

Legionella beleidsplan. Documentinformatie. V Manager Health, Safety en Security - R. Kamst

Legionella beleidsplan. Documentinformatie. V Manager Health, Safety en Security - R. Kamst 2006-0037425 Toepassingsgebied RWE Generation NL Geldigheid tot 01-12-2020 Documentinformatie Versie Versiedatum Autorisatie V2.0 01-12-2017 Manager Health, Safety en Security - R. Kamst Wijzigingen t.o.v.

Nadere informatie

Wet- en regelgeving (alternatieve) Legionella beheerstechnieken voor leidingwaterinstallaties

Wet- en regelgeving (alternatieve) Legionella beheerstechnieken voor leidingwaterinstallaties ISSO-congres Alternatieve technieken tegen legionella Wet- en regelgeving (alternatieve) Legionella beheerstechnieken voor leidingwaterinstallaties Mr. Wilfred Reinhold, Minisiterie van Infrastructuur

Nadere informatie

Legionella, uw zorg?!

Legionella, uw zorg?! Legionella, uw zorg?! Toezicht en handhaving op legionellapreventie Hans de Vries Projectleider Legionella Inhoud van de presentatie - Afbakening van het onderwerp - Wettelijke plicht eigenaar/exploitant

Nadere informatie

CONCEPT WATERWERKBLAD. AANLEG VAN LEIDINGWATERINSTALLATIES Algemeen

CONCEPT WATERWERKBLAD. AANLEG VAN LEIDINGWATERINSTALLATIES Algemeen Herziening van okt. 2011 CONCEPT WATERWERKLAD AANLEG VAN LEIDINGWATERINSTALLATIES Algemeen W 3.1 DATUM: OKT 2014 Auteursrechten voorbehouden Met betrekking tot de aanleg van leidingwaterinstallaties is

Nadere informatie

WATERWERKBLAD. BEREKENINGSGRONDSLAGEN Druk, volumestroom en temperatuur voor tappunten en toestellen

WATERWERKBLAD. BEREKENINGSGRONDSLAGEN Druk, volumestroom en temperatuur voor tappunten en toestellen Herziening van okt 20 WATERWERKBLAD BEREKENINGSGRONDSLAGEN Druk, volumestroom en temperatuur voor tappunten en toestellen WB 2. A DATUM: DEC 205 Auteursrechten voorbehouden Voor betreffende tekst uit NEN

Nadere informatie

Controle drinkwaterinstallaties door de waterbedrijven. Caleffi Academy 24 maart 2015 Eindhoven. March 11, 2015 1

Controle drinkwaterinstallaties door de waterbedrijven. Caleffi Academy 24 maart 2015 Eindhoven. March 11, 2015 1 Controle drinkwaterinstallaties door de waterbedrijven Caleffi Academy 24 maart 2015 Eindhoven March 11, 2015 1 Waterleidingbedrijven in Nederland March 11, 2015 2 Programma Waarom controles Wettelijk

Nadere informatie

April 2000. Modelbeheersplan Legionella-preventie in leidingwater

April 2000. Modelbeheersplan Legionella-preventie in leidingwater April 2000 Modelbeheersplan Legionella-preventie in leidingwater Inhoud Samenvatting......................................................... 2 1. Inleiding.............................................................

Nadere informatie

CONCEPT WATERWERKBLAD TERMEN EN DEFINITIES DATUM: OKT 2014

CONCEPT WATERWERKBLAD TERMEN EN DEFINITIES DATUM: OKT 2014 CONCEPT WATERWERKBLAD WB 1.3 TERMEN EN DEFINITIES DATUM: OKT 2014 Auteursrechten voorbehouden Met betrekking tot termen en definities 1 is in artikel 1.3 van NEN 1006 (AVWI-2014) het volgende gesteld:

Nadere informatie

W.G. (Walter) van der Schee. Technisch Advies en Ontwikkeling. Amersfoort. Even voorstellen. Vriendelijk verzoek. Inhoud

W.G. (Walter) van der Schee. Technisch Advies en Ontwikkeling. Amersfoort. Even voorstellen. Vriendelijk verzoek. Inhoud 29 februari 2012 2 Even voorstellen W.G. (Walter) van der Schee Legionellapreventie in leidingwaterinstallaties Amersfoort 29 februari 2012 3 29 februari 2012 4 Vriendelijk verzoek Inhoud Legionellapreventie

Nadere informatie

Update drinkwaterbesluit en BRL-903

Update drinkwaterbesluit en BRL-903 Update drinkwaterbesluit en BRL-903 Update drinkwaterbesluit en BRL-903 Inhoud presentatie: 1. Huidige stand van zaken drinkwaterbesluit en BRL-903 2. Korte stand van zaken mbt drinkwaterbesluit 3. Korte

Nadere informatie

WATERWERKBLAD. WARMTAPWATERINSTALLATIES Warmtepompsystemen. Met betrekking tot wamtepompsystemen is in NEN 1006:2015 +A het volgende gesteld:

WATERWERKBLAD. WARMTAPWATERINSTALLATIES Warmtepompsystemen. Met betrekking tot wamtepompsystemen is in NEN 1006:2015 +A het volgende gesteld: WATERWERKBLAD WARMTAPWATERINSTALLATIES Warmtepompsystemen WB 4.4 D DATUM: OKT 2018 Auteursrechten voorbehouden Met betrekking tot wamtepompsystemen is in NEN 1006:2015 +A1 2018 het volgende gesteld: 4.4.1

Nadere informatie

Bijlage C. Productinformatieblad

Bijlage C. Productinformatieblad Bijlage C. Productinformatieblad Per product of component kunnen de hier beschreven documenten en gegevens opgenomen worden. Algemeen Product / component Aangebracht in hoofdfunctie Locatie Merk Type Leverancier

Nadere informatie

A 13 Legionella. Preventiemaatregelen ter voorkoming van legionellose. 29-3-2016 Preventiedienst Huis van het GO! Willebroekkaai 36 1000 Brussel

A 13 Legionella. Preventiemaatregelen ter voorkoming van legionellose. 29-3-2016 Preventiedienst Huis van het GO! Willebroekkaai 36 1000 Brussel A 13 Legionella Preventiemaatregelen ter voorkoming van legionellose 29-3-2016 Preventiedienst Huis van het GO! Willebroekkaai 36 1000 Brussel 1. Standaardmaatregelen en adviezen TER VOORKOMING VAN LEGIONELLAGROEI

Nadere informatie

Legionella kleine kansen grote gevolgen

Legionella kleine kansen grote gevolgen Legionella kleine kansen grote gevolgen Handleiding Legionella-veiligheid autowasbedrijven Inhoudsopgave Inhoudsopgave ---------------------------------------------------------------------------- 2 Hoe

Nadere informatie

Gevolgen van nieuw Drinkwaterbesluit

Gevolgen van nieuw Drinkwaterbesluit VSK 2012: 7 februari 2012 De zorg voor de kwaliteit van drinkwater Legionellapreventie Gevolgen van nieuw Drinkwaterbesluit Will Scheffer Het nieuwe Drinkwaterbesluit vraagt om een strakke regie van de

Nadere informatie

WATERWERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES BIJ BOOR- EN WINLOCATIES VOOR GAS EN OLIE

WATERWERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES BIJ BOOR- EN WINLOCATIES VOOR GAS EN OLIE Herziening van juni 2004 WATERWERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES BIJ BOOR- EN WINLOCATIES VOOR GAS EN OLIE WB 1.4 C DATUM: JAN. 2017 Auteursrechten voorbehouden Dit werkblad heeft betrekking op de aanleg

Nadere informatie

Rada Outlook Basis installatieschema

Rada Outlook Basis installatieschema Digitale en douchebesturing in één Minder componenten, minder bekabeling Voor installatie- en beheergemak, legionellapreventie en veiligheid Maximale temperatuurbeveiliging Geïntegreerde magneetventielen

Nadere informatie

Legionella Risicoanalyse Beheersplan & Logboek

Legionella Risicoanalyse Beheersplan & Logboek Legionella Risicoanalyse Beheersplan & Logboek Locatienaam Zorginstelling RA-vol Adres Kaap de Goede Hooplaan 7 Plaats Utrecht Datum 25-05-2018 Opdrachtgever Zorginstelling RA-vol Versie 1.0 Colofon Dit

Nadere informatie

WATERWERKBLAD. WARMTAPWATERINSTALLATIES Beveiligingen

WATERWERKBLAD. WARMTAPWATERINSTALLATIES Beveiligingen WATERWERKBLAD WARMTAPWATERINSTALLATIES Beveiligingen WB 4.4 B DATUM: SEPT. 2007 Auteursrechten voorbehouden Met betrekking tot de beveiliging van warmtapwaterinstallaties is in NEN 1006 (AVWI-2002) het

Nadere informatie

WATERWERKBLAD. WARMTAPWATERINSTALLATIES Beveiligingen

WATERWERKBLAD. WARMTAPWATERINSTALLATIES Beveiligingen WATERWERKBLAD WARMTAPWATERINSTALLATIES Beveiligingen WB 4.4 B DATUM: OKT 2011 Auteursrechten voorbehouden Met betrekking tot de beveiliging van warmtapwaterinstallaties is in NEN 1006 (AVWI-2002) het volgende

Nadere informatie

Markstreamers in de warm wateraansluiting van de mengkranen

Markstreamers in de warm wateraansluiting van de mengkranen GAWALO Markstreamer System & Markshower System (gepatenteerd) Legionella-veilig beheer van drinkwaterleidingnet Anjo Kater Product Manager 1 Inhoud: Motivatie Legionella beheer van drinkwaterleidingnet

Nadere informatie

HET LEGIONELLABEHEERSPLAN VOOR KOELTORENS

HET LEGIONELLABEHEERSPLAN VOOR KOELTORENS / legionellabeheersplan HET LEGIONELLABEHEERSPLAN VOOR KOELTORENS Wat moet er zeker instaan? Een leidraad* / versie mei 2014 * Dit document heeft als doel een oplijsting te maken van de onderdelen die

Nadere informatie

Automatisering van beheersmaatregelen voor Legionella-preventie in leidingwaterinstallaties. uitgave Voorstudie ST - 10

Automatisering van beheersmaatregelen voor Legionella-preventie in leidingwaterinstallaties. uitgave Voorstudie ST - 10 Automatisering van beheersmaatregelen voor Legionella-preventie in leidingwaterinstallaties uitgave 2002 Voorstudie ST - 10 ST 10 Voorstudie automatisering van beheersmaatregelen voor Legionella-preventie

Nadere informatie

WATERWERKBLAD BEHEER VAN LEIDINGWATERINSTALLATIES

WATERWERKBLAD BEHEER VAN LEIDINGWATERINSTALLATIES Herziening van nov 2005 WATERWERKBLAD BEHEER VAN LEIDINGWATERINSTALLATIES WB 1.4 G DATUM: OKT 2011 Auteursrechten voorbehouden Dit werkblad heeft betrekking op het beheer van leidingwaterinstallaties.

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 51759 12 september 2017 Regeling van de Minister van Infrastructuur en Milieu van 8 september 2017, nr. IENM/BSK-2017/214358,

Nadere informatie

Het legionellabeheersplan: Wat moet er zeker instaan? 1. Een leidraad. Versie 10 januari 2011

Het legionellabeheersplan: Wat moet er zeker instaan? 1. Een leidraad. Versie 10 januari 2011 L E Het legionellabeheersplan: Wat moet er zeker instaan? 1 Een leidraad Versie 10 januari 2011 G I O N E L L A 1 Dit document heeft als doel een oplijsting te maken van de onderdelen die zeker aan bod

Nadere informatie

BRL 6000 Deel 08C 30-04-2013

BRL 6000 Deel 08C 30-04-2013 BRL 6000 Deel 08C 30-04-2013 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO INSTAL productcertificaat voor ONTWERPEN, INSTALLEREN EN BEHEREN VAN INSTALLATIES Techniek gebied INST Vastgesteld door het CCvD

Nadere informatie

PROTHERM SHOWER SYSTEMS

PROTHERM SHOWER SYSTEMS LEGIONELLAPREVENTIE Versie 2.0 (wijzigingen onder voorbehoud) PROTHERM SHOWER SYSTEMS PROTHERM SHOWER SYSTEMS De Protherm Shower legionellapreventie douchesystemen zijn toepasbaar in diverse installatie

Nadere informatie

Altijd en overal veilig douchen

Altijd en overal veilig douchen Altijd en overal veilig douchen Met de SanPro legionellapreventiesystemen van Flamco VEILIG BETROUWBAAR ENERGIEZUINIG EFFICIËNT Het belang van zorgvuldige legionella-preventie Preventie is wettelijk verplicht

Nadere informatie

WATERWERKBLAD. BEREKENINGSGRONDSLAGEN Volumestromen en gebruiksdrukken voor tappunten en toestellen

WATERWERKBLAD. BEREKENINGSGRONDSLAGEN Volumestromen en gebruiksdrukken voor tappunten en toestellen Herziening van juni 200 WATERWERKBLAD BEREKENINGSGRONDSLAGEN Volumestromen en gebruiksdrukken voor tappunten en toestellen WB 2. A DATUM: OKT. 20 Auteursrechten voorbehouden. Definities Maximum momentvolumestroom:

Nadere informatie

Nijverheidsweg 20 6171 AZ Stein Tel: +31 (0)46-4361200 Fax: +31 (0)46-4361480 E-mail: info@totalprojectcare.nl KvK: 527.86.625 BTW: 8505.97.171B01 Risicoanalyse en beheersplan conform BRL6010 Opdrachtgever:

Nadere informatie

WATERWERKBLAD. AANLEG VAN LEIDINGWATERINSTALLATIES Algemeen

WATERWERKBLAD. AANLEG VAN LEIDINGWATERINSTALLATIES Algemeen WATERWERKLAD AANLEG VAN LEIDINGWATERINSTALLATIES Algemeen W 3.1 DATUM: OKT 2011 Auteursrechten voorbehouden Met betrekking tot de aanleg van leidingwaterinstallaties is in artikel 3.1 van NEN 1006 (AVWI-2002)

Nadere informatie

WATERWERKBLAD. BRANDBLUSINSTALLATIES Algemeen. Met betrekking tot brandblusinstallaties is in artikel 4.5 van NEN 1006 (2015) het volgende gesteld:

WATERWERKBLAD. BRANDBLUSINSTALLATIES Algemeen. Met betrekking tot brandblusinstallaties is in artikel 4.5 van NEN 1006 (2015) het volgende gesteld: Herziening van juni 2004 WATERWERKBLAD BRANDBLUSINSTALLATIES Algemeen WB 4.5 DATUM: JAN 2018 Auteursrechten voorbehouden Met betrekking tot brandblusinstallaties is in artikel 4.5 van NEN 1006 (2015) het

Nadere informatie

WATERWERKBLAD TERMEN EN DEFINITIES circulatiesysteem systeem waarin warm water in een warmtapwaterinstallatie in beweging wordt gehouden

WATERWERKBLAD TERMEN EN DEFINITIES circulatiesysteem systeem waarin warm water in een warmtapwaterinstallatie in beweging wordt gehouden WATERWERKBLAD TERMEN EN DEFINITIES WB 1.2 DATUM: JUNI 2004 Auteursrechten voorbehouden Met betrekking tot termen en definities 1 is in artikel 1.2.1 van NEN 1006 (AVWI-2002) het volgende gesteld: 1.2.1.1

Nadere informatie

Een goed begin is het halve werk

Een goed begin is het halve werk Een goed begin is het halve werk Veilige leidingwaterinstallaties in woningen met herziene ISSO-30 Ruimte in NEN1006 voor elektrische doorstromers < 60 graden Herziening Waterwerkbladen: hygiënisch werken

Nadere informatie

Wet- en regelgeving Legionellapreventie in drink- en warmtapwater

Wet- en regelgeving Legionellapreventie in drink- en warmtapwater Informatieblad Wet- en regelgeving Legionellapreventie in drink- en warmtapwater Uitleg over zorgplicht, alternatieve technieken en risico-analyse Wat is úw verantwoordelijkheid? kennisinstituut voor de

Nadere informatie

WIE IS ER NU EIGENLIJK VERANTWOORDELIJK?

WIE IS ER NU EIGENLIJK VERANTWOORDELIJK? WIE IS ER NU EIGENLIJK VERANTWOORDELIJK? 2 Wat zijn de risico s van legionella? Een paar legionellabacteriën zijn geen punt. En met legionella besmet water drinken, is ook niet gevaarlijk. Het wordt wél

Nadere informatie

CONCEPT-R - WATERWERKBLAD. BEREKENINGSGRONDSLAGEN Volumestromen en gebruiksdrukken voor tappunten en toestellen

CONCEPT-R - WATERWERKBLAD. BEREKENINGSGRONDSLAGEN Volumestromen en gebruiksdrukken voor tappunten en toestellen CONCEPTR WATERWERKBLAD BEREKENINGSGRONDSLAGEN Volumestromen en gebruiksdrukken voor tappunten en toestellen WB 2. A DATUM: april 20 Auteursrechten voorbehouden. Definities Maximum momentvolumestroom: grootste

Nadere informatie

Controle en toezicht op kwaliteit en beheer van collectieve leidingwaterinstallaties

Controle en toezicht op kwaliteit en beheer van collectieve leidingwaterinstallaties Controle en toezicht op kwaliteit en beheer van collectieve leidingwaterinstallaties Bent u eigenaar of beheerder van een leidingwaterinstallatie of bent u verbruiker (klant) van het waterbedrijf? Dan

Nadere informatie

De legionellacontrole van collectieve drinkwaterinstallaties in 2011 en 2012

De legionellacontrole van collectieve drinkwaterinstallaties in 2011 en 2012 De legionellacontrole van collectieve drinkwaterinstallaties in 2011 en 2012 Colofon Inspectie Leefomgeving en Transport Water, Bodem en Bouwen Graadt van Roggenweg 500 Utrecht Pagina 2 van 10 Colofon

Nadere informatie

WATERWERKBLAD. BEREKENINGSGRONDSLAGEN Volumestromen en gebruiksdrukken voor tappunten en toestellen

WATERWERKBLAD. BEREKENINGSGRONDSLAGEN Volumestromen en gebruiksdrukken voor tappunten en toestellen WATERWERKBLAD BEREKENINGSGRONDSLAGEN Volumestromen en gebruiksdrukken voor tappunten en toestellen WB 2. A DATUM: OKT 20 Auteursrechten voorbehouden. Definities Maximum momentvolumestroom: grootste te

Nadere informatie

Beheer gebouw gebonden

Beheer gebouw gebonden Beheer gebouw gebonden Om bedrijven en de particulieren een totaalpakket te kunnen bieden is Taylor Elektrotechniek B.V. in 2008 een samenwerking aangegaan met PBK Technische Installaties B.V Voor een

Nadere informatie

Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs vzw Guimardstraat 1 1040 BRUSSEL

Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs vzw Guimardstraat 1 1040 BRUSSEL Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs vzw Guimardstraat 1 1040 BRUSSEL VSKO/Dienst Beleidscoördinatie/04.13 Brussel, 22 november 2004 MEDEDELING 1 VOORKOMEN VAN DE VETERANENZIEKTE OF LEGIONELLOSE

Nadere informatie

Onderzoek naar de uitvoering van legionellapreventie bij collectieve leidingwaterinstallaties

Onderzoek naar de uitvoering van legionellapreventie bij collectieve leidingwaterinstallaties VROM-Inspectie Regio Noord Stoffen en producten Onderzoek naar de uitvoering van legionellapreventie bij collectieve leidingwaterinstallaties Cascadeplein 10 Postbus 30020 9700 RM Groningen Interne postcode

Nadere informatie

KEMPER Hygiënesysteem KHS

KEMPER Hygiënesysteem KHS Telefoon 04 2435334 Telefax 04 2434323 Voor koudwaterinstallaties Drinkwater kwaliteit behouden door stagnatie te vermijden. Is uw koudwater echt koud? Beheerders, gebruikers voor huisinstallaties weten,

Nadere informatie

Alternatieve legionella preventie

Alternatieve legionella preventie legionellapreventie Hans van Wolferen Beoordelingsrichtingen voor alternatieve technieken Alternatieve legionella preventie In de meeste leidingwaterinstallaties is legionellapreventie volgens het thermische

Nadere informatie

WATERWERKBLAD LEIDINGWATER-INSTALLATIE BIJ BOOR- EN WINLOCATIES VOOR GAS EN OLIE

WATERWERKBLAD LEIDINGWATER-INSTALLATIE BIJ BOOR- EN WINLOCATIES VOOR GAS EN OLIE WATERWERKBLAD LEIDINGWATER-INSTALLATIE BIJ BOOR- EN WINLOCATIES VOOR GAS EN OLIE WB 1.4 C DATUM: JUNI 2004 Auteursrechten voorbehouden Dit werkblad heeft betrekking op de aanleg en beveiliging van leidingwaterinstallaties

Nadere informatie

WATERWERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES IN LABORATORIA

WATERWERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES IN LABORATORIA WATERWERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES IN LABORATORIA WB 1.4 F DATUM: JUNI 2004 Auteursrechten voorbehouden Dit werkblad heeft betrekking op de aanleg en beveiliging van leidingwaterinstallaties in laboratoria.

Nadere informatie

Natte koeltorens en legionella

Natte koeltorens en legionella Natte koeltorens en legionella Is het nu goed geregeld met toezicht en handhaving? DCMR Milieudienst Rijnmond - Yvonne Jansen 4 december 2014 DCMR Milieudienst Rijnmond De gezamenlijke omgevingsdienst

Nadere informatie

MTCV- Multifunctioneel Thermostatisch Circulatieventiel

MTCV- Multifunctioneel Thermostatisch Circulatieventiel MTCV- Multifunctioneel Thermostatisch Circulatieventiel MTCV standaard uitvoering MTCV met thermostatische desinfectiemodule en thermometer MTCV met elektrische desinfectiemodule en temperatuuropnemer

Nadere informatie

Onderbouwing voor folder Collectief warmtapwater voor woningen

Onderbouwing voor folder Collectief warmtapwater voor woningen Nederlandse Organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek / Netherlands Organisation for Applied Scientific Research Laan van Westenenk 501 Postbus 342 7300 AH Apeldoorn TNO-rapport 034-APD-2009-00132

Nadere informatie

WATERWERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES IN AGRARISCHE BEDRIJVEN

WATERWERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES IN AGRARISCHE BEDRIJVEN WATERWERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES IN AGRARISCHE BEDRIJVEN WB 1.4 A DATUM: JUNI 2004 Auteursrechten voorbehouden Dit werkblad heeft betrekking op de aanleg en beveiliging van leidingwaterinstallaties

Nadere informatie

De 50 meest gestelde

De 50 meest gestelde VNI-informatieavonden druk bezocht De 50 meest gestelde In de maanden mei en juni heeft de afdeling Technologie van de VNI informatiebijeenkomsten gehouden over legionella-preventie in leidingwater. De

Nadere informatie

De Melker M-Check Compact Next Plug & Play douchesysteem voor optimale legionellapreventie

De Melker M-Check Compact Next Plug & Play douchesysteem voor optimale legionellapreventie De Melker M-Check Compact Next Plug & Play douchesysteem voor optimale legionellapreventie melker.nl 1 Legionellapreventie letterlijk van levensbelang Besmetting met de legionellabacterie kan ernstige

Nadere informatie

Controleresultaten Legionellapreventie Cluster 2: Ziekenhuizen en buitenpoliklinieken. Datum 25 september 2009 Status Definitief

Controleresultaten Legionellapreventie Cluster 2: Ziekenhuizen en buitenpoliklinieken. Datum 25 september 2009 Status Definitief Controleresultaten Legionellapreventie 2009 Cluster 2: Ziekenhuizen en buitenpoliklinieken Datum 25 september 2009 Status Definitief Colofon VROM-Inspectie Directie Uitvoering Programma Schoon en Veilig

Nadere informatie