Siliconen en vormgietrubbers

Transcriptie

1 Siliconen en vormgietrubbers Werkwijze. Siliconen vormgietrubbers zijn tweecomponent rubbers op basis op basis van siliconen. Component A is het vloeibare siliconenrubber en component B is de katalysator die er voor zorgt dat het materiaal uithardt. De vormgietrubbers zijn bestand tegen de meeste chemicaliën, hebben prima lossende eigenschappen en een goede scheursterkte. Uitgaande van een origineel van glas, steen, hout, metaal of was kan het te gieten materiaal een epoxy, polyurethaan, polyester,was, kunsthars of een metaallegering met een laag smeltpunt zijn. Deze vormgietrubbers bieden de volgende voordelen: uitmuntende reproductie van fijne details zelflossende eigenschappen hoge mechanische sterkten waardoor vele lossingen per gietvorm mogelijk zijn verwerkingstijd en uithardingtijd naar keuze goede chemische bestandheid een breed scala van gietharsen kan worden toegepast Door deze voordelen zijn de toepassingsmogelijkheden van siliconenrubbers erg groot. Ze worden veelvuldig gebruikt voor het maken van reproducties en gietstukken zoals: sierkaarsen met vele ondersnijdingen tegeltableaus muur- en plafondornamenten tin/lood soldaatjes - modelauto s imitatie van houtstructuren replica s van grote en kleine fossielen archeologische waardevolle reliëfs / beelden kunstreproducties decoratieve panelen tuin ornamenten schilderij en kroonlijsten prototypen van nauwkeurige onderdelen b.v. tandwielen Romar-Voss B.V. heeft in zijn programma diverse typen siliconenrubbers. Een tweetal hiervan wordt verder besproken. Aan de hand van deze algemene, deels technische informatie, kunt een duidelijke keuze maken. Naast de algemene informatie worden m.b.v. tekeningen verschillende technieken besproken voor het maken van siliconenmallen en het gieten hierin. De kunst van perfecte reproducties Televisie en buitenlandse reizen stimuleren de interesse in kunst. Originelen kunstwerken zijn slechts voor heel weinigen betaalbaar. De grote musea in de wereld bieden tegen redelijke prijzen kopieën aan van wereldberoemde sculpturen in diverse formaten. De verzamelaar neemt geen genoegen meer met een simpele kopie, maar verlangt een kwalitatief hoogwaardige reproductie. Hierop zijn siliconenrubbers het antwoord. Ongeacht hoe gecompliceerd het origineel is, siliconen zorgen voor perfecte reproducties. Tijdrovend nabewerken van het product is gereduceerd tot een minimum. Mallen uit siliconen rubber zinj duurzaam en kunnen keer op keer opnieuw worden gebruikt. Zowel voor de artiest als voor het bedrijf zijn onze siliconen rubbers de juiste keus. 1

2 Algemene informatie Uithardingmechanisme 2 component siliconen rubber zijn te verdelen in twee groepen op basis van hun uithardingsysteem nl. kondensatie uithardend additie uithardend Alleen kondensatie uithardende siliconen rubbers worden besproken. Tabel 1: kondensatie uithardingmechanisme Uitharding In aanwezigheid van de katalysator kondenseren siliconenpolymeren bij kamertemperatuur, waarbij een geringe hoeveelheid vluchtig bijproduct verdampt. Kenmerken Uitharding bij kamertemperatuur wordt niet versneld door warmte. Verwerking - en uithardingtijd afhankelijk van het type rubber en percentage katalysator. Uitharding niet gevoelig voor inhibitie. Geringe krimp bij uitharding. Uitgehard rubber kan depolymeriseren wanneer het in een gesloten ruimte tot hoge temp. verhit wordt ( > 250 C). Kondensatie reactie: OR OR Sn Si OH + RO Si OR Si O Si OR + ROH RT OR OR Hydroxy Alkoxy tin Alcohol polymeer polymeer zout LET OP!! Reversie bij hoge temperatuur (> 250 C) mogelijk. Geringe krimp (0,5 tot 2 %) als gevolg van het verdampen van het bijproduct (alcohol). Keuze van het type rubber op basis van producteigenschappen Wil men een keuze maken uit de bij Romar Voss B.V. verkrijgbare siliconenrubbers dan kan dat op basis van hun eigenschappen a) in vloeibare vorm b) in uitgeharde vorm c) geschiktheid t.o.v. de te gebruiken gietmaterialen d) inhibitiegevoeligheid, patrooncomplexheid en dimensionale krimp e) katalysator systeem De punten a),b),c) en d) worden behandeld in tabel 2. Punt e) wordt behandeld in tabel 3. 2

3 Tabel 2: kenmerken en eigenschappen siliconenrubbers in vloeibare en uitgeharde vorm en hun geschiktheid t.o.v. gietmaterialen Siliconenrubber RTV 10 RTV SN 1701 Vloeibare vorm uithardingsysteem viscositeit (mpa.s) soort. gewicht (g/cm 3 ) Uitgeharde vorm hardheid (shore A) rek (%) treksterkte (mpa) scheursterkte (N/mm) krimp (%) kondensatie , ,0 4,0 0,6 kondensatie ca , ,4 17 0,5 Belangrijke kenmerken inhibitiegevoelig patrooncomplexheid neen redelijk neen uitstekend Geschiktheid t.o.v. gietmaterialen polyester polyurethaan expoxies laagsmeltende metalen flow moulded vinyls uitstekend slecht goed slecht slecht goed uitstekend goed redelijk slecht Tabel 3: keuze op basis van katalysator Siliconenrubber RTV 10 RTV SN 1701 Katalysator pasta vloeistof Katalysator dosering 3 % (C5 vernetzer) 5 % Verwerkingstijd ca. 1,5 uur ca. 2 uren Volledige doorharding 24 uren 24 uren 3

4 Keuze aan de hand van vragen 1) Is inhibitie van de mal een probleem? Dit komt voor bij additie uithardende siliconenrubbers. Als men dit probleem heeft kan men beter een kondensatie uithardend systeem nemen zoals de RTV 10 en RTV SN1701 welke geen last hebben van inhibitie. 2) Heeft het origineel waar men de mal van wil maken een complex patroon en - wil men een 1 delige mal hebben? gebruik de sterke RTV SN1701, - accepteert men een 2-delige mal? RTV 10 en RTV SN1701 voldoen beide 3) Hoe belangrijk is de dimensionale nauwkeurigheid? - additie uithardende systemen hebben geen krimp, - kondensatie uithardende systemen hebben een geringe krimp (zie tabel 2). Voorkom bij deze systemen hoge temperaturen welke krimp bevorderen. 4) Moet de gekatalyseerde siliconenrubber voor uitharding ontlucht worden m.b.v. een vacuüm? - bij gebruik van RTV 10 niet (laagvisceus), - bij gebruik van RTV SN1701 wenselijk (middelvisceus). 5) Komt de temperatuur van het materiaal boven 250 C? - gebruik een additie uithardend systeem. 6) Hebt U een siliconenrubber nodig die bij aanbrengen op het origineel niet afdrijft (zgn. brush-on-skin techniek)? - gebruik RTV SN thixotropie additief (0,5-3 %) en voeg hieraan katalysator toe. N.B. thixotropie additief alleen voor siliconenrubber RTV SN1701! 4

5 Kies het type mal welke het meest geschikt is voor Uw origineel Er zijn twee type basismallen: blok mal en skin mal. Het type welk het meest geschikt is, is afhankelijk van de vorm, afmeting, ingewikkeldheid en beweegbaarheid van het origineel. Tabel 4: type mallen Karakteristiek van het origineel Aanbevolen techniek Voordelen - vlakke achterkant - geen diepe ondersnijdingen 1 delige blokmal - snel en gemakkelijk - gietmateriaal kan gegoten worden - details aan alle zijden - geen diepe ondersnijdingen 2 delige blokmal - dikke degelijk mal - gemakkelijke omgang - gemakkelijke lossing - ideaal bij gebruik van gietmaterialen welke langzaam moeten afkoelen of voor het sneller uitharden van sommige gekataliseerde harsen - vlakke achterkant - diepe ondersnijdingen en fijne details aan andere zijde 1 delige skinmal - gemakkelijk te lossen - ideaal voor gietmaterialen welke snel moeten afkoelen - gedetailleerd en ondersnijdingen aan alle zijden 2 delige skinmal - zeer complexe vormen kunnen worden gereproduceerd - gemakkelijk te lossen - meerdelige mallen zijn ook mogelijk - grote afmeting - extreme ondersnijdingen - origineel kan niet verplaatst worden brush-on-skinmal - gemakkelijk te lossen hoe complex het origineel ook is - economisch voor grote originelen 5

6 Het prepareren van het origineel Een siliconenmal reproduceert het origineel exact (elke vlek en vuildeeltje inbegrepen). Het origineel moet daarom absoluut schoon en vrij van vet, vuil, stofdeeltjes e.d. zijn, vooral in de hoeken en spleten. Kleine beschadigingen in het origineel moeten gerepareerd worden. Originelen gemaakt van poreus materiaal zoals gips, hout of steen moeten voorbehandeld worden om te voorkomen dat de siliconenrubber aan het origineel vast blijft zitten. Het lossingmiddel kan een wateroplosbare hars, polyvinylalcohol, vaseline, vloeibare paraffine, teflon en zelfs een geconcentreerde zeep zijn. Wij adviseren U om van te voren op een niet kritische plaats te controleren of het lossingmiddel het origineel niet aantast. Wanneer er gebruik wordt gemaakt van een lossingmiddel moet men er zeker van zijn dat dit volledig verdampt is voordat men verdere stappen onderneemt. Voor en nadelen van lossingmiddelen: Zeep: puur of 5% water goedkoop droogt langzaam met water te verwijderen sterke inhibitie mogelijk Teflon: spray kan poeder bevatten duur droogt snel gemakkelijk in gebruik laat witte laag achter moeilijk te verwijderen niet inhibiterend Paraffine: 5% in xyleen (oplosmiddel) snelle droging laat vet oppervlak achter te verwijderen met xyleen mogelijk inhibitie 6

7 Bereiding van de siliconenrubber 1) Weeg de vloeibare siliconenrubber af in schone beker waarvan de inhoud 5 maal zo groot is dan het volume van het materiaal. Men heeft geen speciale bekers nodig; plastic, glazen of metalen bekers voldoen allemaal. 2) Voeg de exacte hoeveelheid katalysator toe in gewichtsprocenten. 3) Meng het mengsel langzaam en grondig. Dit is erg belangrijk voor het maken van een goede mal. 4) Ontluchten van het mengsel in een vacuümkamer wordt aanbevolen (vooral bij RTV SN1701). Tijdens het ontluchten, dat maximaal 5 minuten mag duren, zal het materiaal expanderen tot 5 maal zijn originele volume om vervolgens in elkaar te zakken tot ongeveer zijn eigen volume. Het materiaal kan 1 tot 2 minuten nadat het tot zijn originele volume is teruggekeerd uit de vacuümkamer worden gehaald. Omgang en veiligheidsmaatregelen Siliconenrubbers zijn niet giftig, maar net zoals met alle chemische materialen moet men er voorzichtig mee omgaan en moet men de nodige voorzorgsmaatregelen in act nemen. Langdurig contact met de huid moet vermeden worden: het veroorzaakt geen medische schade maar kan wel tot irritatie van de huid leiden. Als U siliconen rubber of katalysator op uw huid krijgt moet U deze grondig met water en zeep wassen. Wanneer er irritatie van de huid optreedt, raadpleeg dan een arts. Geen enkele chemische stof, siliconen inbegrepen mag in de ogen komen. Als dit wel gebeurd moet U uw ogen onmiddellijk met veel schoon water wassen. Raadplaag voor alle zekerheid een arts. 7

8 Twee delige blokmal Stap 1: Prepareer het origineel. Stap 6: Stap 2: Maak een mallenkist met zijkanten, bodem en deksel gemaakt van hout, plastic of metaal. Zorg ervoor dat er minimaal 15 mm ruimte rondom het origineel zit. Stap 3: Dicht de hoeken van de kist zorgvuldig met kneedklei. Stap 4: Maak het siliconenmateriaal klaar en schud het langzaam in de kist waarbij de beker zo laag mogelijk moet worden gehouden. Giet zolang totdat er een laag van minimaal 10 mm boven het hoogste punt van het origineel zit. Let erop dat alle spleten goed gevuld zijn. Stap 7: Wikkel de onderste helft van het origineel in aluminiumfolie en plaats het in de kist op 1 cm hoge houten blokjes. Schud tot aan de helft van de zijkanten gietwas in een kist (tot aan bovenkant aluminiumfolie). Laat het geheel 24 uur uitharden bij kamertemperatuur. Stap 8: Stap 5: Plaats lokatie pennen in de klei. Draai de kist om en demonteer hem. Verwijder de gietwas, aluminiumfolie, 1 cm hoge blokjes en de locatie pennen. 8

9 Stap 9: Stap 13: Assembleer de kist en breng een lossingmiddel aan op de blootgestelde kant van de siliconenrubber. Stap 10: Om de mal klaar te maken voor het gieten dienen er gaten in te worden geboord. Het gietmateriaal wordt in een van deze gaten geschud terwijl de lucht uit de andere gaten kan ontsnappen. N.B. Als men te maken heeft met een relatief eenvoudig model welke niet te groot is, is het mogelijk om het gebruik van de gesmolten klei achterwege te laten en kan men direkt de siliconenrubber in de kist gieten voor het maken van de eerste helft van de mal. Zie stap 6. Stap 11: Laat het geheel 24 uren uitharden bij kamertemperatuur Stap 12: Demonteer de kist en haal de twee delen van de mal van het origineel. 9

10 Één delige skin mal Stap 1: Prepareer het origineel Stap 5: Stap 2: Maak een mallenkist van hout, plastic of metaal. Zorg ervoor dat er minimaal een ruimte van 25 mm rondom het geheel is. Stap 3: Assembleer de kist rondom het origineel. Schud gips in de kist totdat deze vol is en laat het gips uitharden. Breng kneedklei aan op de hoeken van de onderkant van het origineel. Druk vervolgens de onderkant van het origineel stevig op de bodem van de kist. Verwijder de overmaat aan kneedklei. Stap 6: Breng een merkteken aan op de plaats van het origineel op de bodem van de kist. Stap 4: Demonteer de kist. Haal de gips ervan af en boor hierin 1 vulgat en verschillende lucht ontsnapping gaten. Verwijder de laag klei en de aluminiumfolie van het origineel. Stap 7: Bedek het origineel met aluminiumfolie en het aluminiumfolie met een dikke laag klei van minstens 1 cm. Assembleer de kist en plaat s de gipsen steunmal over het origineel ( origineel op gemerkte positie plaatsen). Schud het siliconen materiaal langzaam in het vulgat totdat het siliconenmateriaal uit de lucht ontsnapping gaten komt. 10

11 Stap 8: Laat het geheel 24 uur uitharden bij kamertemperatuur. Stap 9: Demonteer de kist, verwijder de gips en pel de siliconenrubber van het origineel af. 11

12 Twee delige skin mal Stap 1: Prepareer het origineel Stap 2: Maak een mallenkist met zijkanten, bodem en deksel gemaakt van hout, plastic of metaal. Zorg ervoor dat er minimaal 25 mm tussenruimte rondom het origineel zit. Schud gips over het origineel totdat het volledig bedekt is en laat vervolgens het gips uitharden. Stap 6: Stap 3: Wikkel de onderste helft van het origineel in met aluminiumfolie en laat het in de kist rusten op 1 cm hoge houten blokjes ( plaats van het origineel merken). Schud gietwas in kist tot aan de bovenkant van de aluminiumfolie. Demonteer de kist. Haal het gips ervan af en boor hierin een vulgat en verschillend lucht ontsnappingsgaten. Verwijder de laag klei en aluminiumfolie. Stap 7: Stap 4: Bedek het origineel met aluminiumfolie en het aluminiumfolie met een dikke laag klei van minstens 1 cm. Breng locatiepennen aan. Stap 5: Assembleer de kist en plaats de gipsen steunmal over het origineel (origineel op gemerkte positie plaatsen) Maak het siliconenmateriaal klaar en schud het langzaam in het vulgat totdat het siliconenmateriaal uit de lucht ontsnappinggaten komt. Stap 8: Laat het geheel 24 uur uitharden bij kamertemperatuur. 12

13 Stap 9: Stap 12: Draai de kist om en demonteer hem. Verwijder de gietwas, aluminiumfolie en de locatiepennen. Stap 10: Demonteer de kist. Haal de gips ervan af en boor hierin een vulgat en verschillende lucht ontsnappingsgaten. Verwijder de klei laag en de aluminiumfolie. Stap 13: Assembleer de kist en breng een lossingmiddel aan de binnenkant aan. Bedek het zichtbare gedeelte van het origineel met aluminiumfolie en breng hierop een kleilaag van minimaal 1 cm op aan. Stap 11: Zie stap 7. Giet het gips over het origineel totdat het origineel volledig bedekt is en laat het gips vervolgens uitharden. Stap 14: Laat het geheel 24 uur uitharden bij kamertemperatuur. Stap 15: Demonteer het geheel. 13

14 Stap 16: Om de mal klaar te maken voor te gieten dient men er twee of meerdere gaten doorheen te boren om de lucht bij het gat te kunnen laten ontsnappen. 14

15 Brush-on skin mal Stap 1: Prepareer het origineel Stap 5: Stap 2: Breng m.b.v. een kwast een dunne laag siliconenrubber gemengd net katalysator aan. Laat deze laag aanharden totdat deze kleverig is (niet laten uitharden). Laat het geheel 24 uur bij kamertemperatuur uitharden. Voorzie de skin mal van een steunmal van gips, polyurethaanschuim of glasversterkte polyester. Stap 6: N.B. uitharding kan versneld worden door een hoger percentage katalysator toe te voegen. Stap 3: Meng een hoeveelheid siliconenrubber met katalysator en thixotropiemengsel (2%). Het mengsel wordt pasta-achtig. Stap 4: Verwijder voorzichtig de steunmal en plaats deze op een horizontaal oppervlak. Stap 7: Pel de rubber van het origineel. Stap 8: Breng m.b.v. een kwast of plamuurmes een laag van minstens 1 cm aan over de eerste laag. Als het origineel groot is, is het beter om de dikke pastalaag in meerdere batches klaar te maken en vervolgens beetje voor beetje aan te brengen. Monteer de siliconen en de steunmal. 15

16 Het maken van een gietstuk uit een siliconen blokmal Het gieten in een 1 delige blokmal Stap 1: Maak het gietmateriaal klaar volgens de instructies van de leverancier. Stap 2: Plaats de mal op een vlak oppervlak. Schud het gietmateriaal langzaam in de mal waarbij de beker met het gietmateriaal zo laag mogelijk in de mal moet worden gehouden. Schud voorzichtig aan de mal zodat het gietmateriaal in alle spleten komt te zitten. Stap 3: Wanneer het gietstuk is uitgehard lost men deze zorgvuldig van de mal door er een lichte gelijkmatige druk op uit te oefenen. Stap 4: Verwijder de ruwe kanten aan het gietstuk m.b.v. een fijne vijl of licht schuren. 16

17 Het gieten in een 2 delige blok mal Stap 1: Assembleer de mal in de originele kistenmal. Zorg ervoor dat alle delen stevig op elkaar zitten. Stap 2: Plaats de mal in gietpositie en giet het gietmateriaal via het vulgat in de mal. Hou de beker met het gietmateriaal bij het gieten zo dicht mogelijk bij het plastic buisje van het vulgat. Blijf langzaam schudden totdat het gietmateriaal uit de lucht ontsnappinggaten komt. Schud voorzichtig aan de mal zodat alle spleten goed gevuld worden en de luchtbellen ontsnappen. Bij sommige gietmaterialen is het noodzakelijk om na het gieten de plastic buisjes met papier of plastic af te dekken om mogelijke inhibitie te voorkomen. Breng plastic buisjes aan in de geboorde gaten (PAS OP NIET TE VER!!). De plastic buisjes in de lucht ontsnappingsgaten moeten ca. 10 cm buiten de mal uitsteken. De plastic buis in het vulgat moet lang genoeg zijn zodat hij net boven de bovenkant van de mal uitsteekt. Stap 4: Wanner het gietstuk is uitgehard lost men deze voorzichtig van de mal door er een lichte maar gelijkmatige druk op uit te oefenen. Stap 5: Stap 3: Verwijder de plastic buisjes en snij de uitlopers van het gietstuk. Verwijder ruwe kanten m.b.v. een fijne vijl of door te schuren. N.B. wanneer het gietstuk groot en complex is, is het verstandig om het gietmateriaal eerst tot de helft in de mal te schudden, vervolgens de ingesloten lucht te laten ontsnappen door voorzichtig aan de mal te schudden of door het geheel vacuüm te trekken in een vacuümkamer. Schud daarna de tweede helft van het gietmateriaal in de mal. Maak het gietmateriaal klaar volgens de instructies van de leverancier. 17 toestemming van ROMAR-VOSS B.V.

18 Het maken van een gietstuk uit een siliconen skinmal Het gieten van 1 delige skin mal Stap 1: Wanneer het gietstuk is uitgehard lost men deze voorzichtig van de mal door er een stevige maar gelijkmatige druk op uit te oefenen. Het gieten in een 2 delige mal Plaats de skin mal in de twee helften van de steunmal. Zorg dat het geheel stevig op elkaar zit en volg de instructies die bij het gieten in een twee delige blok mal staan. Assembleer de skin mal en de gipsen steunmal in de mallenkist. Stap 2: Maak het gietmateriaal klaar volgens de instructies van de leverancier. Stap 3: Plaats de mal op een vlak oppervlak en schud het gietmateriaal langzaam in de mal waarbij de beker met het gietmateriaal zo laag mogelijk moet worden gehouden. Stap 4: 18 toestemming van ROMAR-VOSS B.V.

19 Gieten in een brush on skin mal Stap 1: Plaats de mal en de steunmal in gietpositie. Maak het gietmateriaal klaar volgens instructies van de leverancier. Stap 2: Schud het gietmateriaal langzaam in de mal waarbij man de beker met het gietmateriaal zo laag mogelijk moet houden. Schud voorzichtig aan de mal zodat alle spleten goed opgevuld worden. Stap 3: Wanneer het gietstuk is uitgehard, lost men deze voorzichtig van de mal door er een stevige maar gelijkmatige druk op uit te oefenen. Stap 4: Verwijder de ruwe kanten met een fijne vijl of met schuurpapier. 19 toestemming van ROMAR-VOSS B.V.

20 Tips voor het werken met gietrubbers mengen te ontluchten. Een waterstraalluchtpompje en een exsiccator is voldoende. De wanden van mengvat of beker mogen niet worden afgeschraapt, omdat onvoldoende gemengd materiaal zwakke plekken in de vorm zullen veroorzaken. Het model waar de vorm van gemaakt wordt, moet volkomen vet en vuilvrij zijn. Deeltjes vuil veroorzaken onvolkomenheden in de vorm, terwijl oliën en vetten een onvolledige uitharding kunnen veroorzaken. Giet het rubber niet direct over het model, omdat dit luchtinsluitingen kan veroorzaken. Giet daarom het rubbermengsel in een hoek van het raamwerk en laat het tegen en over het model uitvloeien. De levensduur van een nieuwe vorm kan verlengd worden door deze tenminste 48 uur bij kamertemperatuur te laten uitharden, gevolgd door een warmtebehandeling van een half uur, waarbij de temperatuur met tussenstappen van 25 C wordt opgevoerd tot 50 C onder de maximale werktemperatuur van dat rubber. Gescheurde of beschadigde vormen kunnen hersteld worden met hetzelfde rubber. Het beschadigde gedeelte wordt voor de reparatie eventueel opgeruwd, gereinigd met een oplosmiddel en langdurig gedroogd. De gerepareerde vorm moet 24 uur drogen voordat hij weer in gebruik genomen kan worden. Microfijne poreusheid komt vaak voor als nieuwe houten ( in het bijzonder eiken) modellen gebruikt worden. Een manier waarop men dit tegen kan gaan, is het uitwrijven van zuurvrije vaseline in de nerf om de klein gaatjes op te vullen. Om verlies aan detail te vermijden wordt de overmaat vaseline met een schone doek verwijderd en het hout oppervlak voorzichtig geborsteld in de richting van de nerf. Meestal wordt er geadviseerd om voor het gieten van de siliconenrubber vorm het model met een lossingmiddel te behandelen. Dit is bijzonder belangrijk bij poreuze substraten. Verschillende lossingmiddelen, zoals waterige zeepoplossingen, teflon of vaseline oplossingen kunnen hiervoor gebruikt worden. Geen siliconen lossingmiddelen. Het lossingmiddel moet volledig drogen. Eventueel kan op een klein stukje van het model getest worden of het geen onherstelbare schade of vlekken veroorzaakt aan het oppervlak. Als siliconen rubbervormen gebruikt worden om bepaalde organische harsen te gieten, kan het gebeuren dat laag moleculaire vluchtige deeltjes in het siliconen rubber dringen en het oppervlak beschadigen. Dit effect kan worden tegengegaan door de vorm regelmatig een aantal uren tot 50 C onder de maximale gebruikstemperatuur te verhitten. 20 toestemming van ROMAR-VOSS B.V.