Validatierapport. Validatie van de bepaling van minerale olie in afvalwater m.b.v. GC-FID.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Validatierapport. Validatie van de bepaling van minerale olie in afvalwater m.b.v. GC-FID."

Transcriptie

1 RIJKSWATERSTAAT Rijksinstituut voor Integraal Zoetwaterbeheer en Afvalwaterbehandeling Validatierapport Validatie van de bepaling van minerale olie in afvalwater m.b.v. GC-FID. Documentnummer X Auteur: M. Hamhuis Afdeling: IMLO Datum: januari 2001

2 RIJKSWATERSTAAT Rijksinstituut voor Integraal Zoetwaterbeheer en Afvalwaterbehandeling Validatierapport Validatie van de bepaling van minerale olie in afvalwater m.b.v. GC-FID Documentnummer X Auteur: M. Hamhuis Afdeling: IMLO Datum: januari 2001 Autorisator: J.Staeb Paraaf

3 SAMENVATTING Dit rapport omschrijft de validatie van de bepaling van minerale olie in afvalwater. Het betreft hier een voor het IMLO nieuwe methode, die uitgevoerd wordt conform NVN6678. In deze norm staan minerale olien als volgt gedefinieerd: 'Verbindingen die onder de omstandigheden van deze voornorm met petroleumether isoleerbaar zijn, niet aan 'florisil' adsorberen en die te zijn chromatograferen met retentietijden die liggen tussen de retentietijden van n-decaan (C 10 H 22 ) en n-tetracontaan (C,oH s; )'. De herhaalbaarheid van de methode is op drie manieren getoetst door 7 maal een monster te adderen en te meten. Voor leidingwater gespiked met een oliemonster wordt een RSD van 10% gevonden. Voor afvalwatermonsters genomen uit de zevende petroleumhaven te Rotterdam wordt voor de eerste serie een RSD van 8% gevonden en voor de tweede serie een RSD van 3%. Alle gevonden waarden voldoen aan de eisen De detectiegrenzen bedragen respectievelijk 0.2 mg/l in oppervlaktewater en 0.3 mg/l in effluent van een waterzuivering. De bepalingsgrenzen bedragen respectievelijk 0.6 mg/l en 0.9 mg/l. De rapportagegrens is vastgesteld op 0.5 mg/l. De lineariteit is getoetst door 8 standaarden van verschillende concentratieniveau's te meten. De bovengrens van het lineaire meetgebied waarin kan worden gemeten bedraagt 1000 mg/l. De stabiliteit van minerale olie in afvalwater is niet onderzocht omdat dit bij het lab in Dordrecht al bepaald is. Hieruit is gebleken dat deze tenminste vijf weken bedraagt. De reproduceerbaarheid van de procedure is getoetst door de RSD van 5 geaddeerde afvalwatermonsters in verschillende meetseries te berekenen. De reproduceerbaarheid bedraagt 4%. De MTF is vervolgens berekend op basis van de resultaten van de recovery en van de reproduceerbaarheid. Deze bedraagt 10% en voldoet dus aan de eis van < 50%. De rapportage kan met voldoende betrouwbaarheid plaatsvinden.

4 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING 2. WERKWIJZE 2.1 BEPALING HERHAALBAARHEID BEPALING VAN DETECTIE-, BEPALINGS- EN RAPPORTAGEGRENS LINEARITEIT BEPALING REPRODUCEERBAARHEID EN RECOVERY MAXIMALE TOTALE FOUT 7 3. APPARATUUR EN CHEMICALIEN 3.1 APPARATUUR CHEMICALIEN 8 4. RESULTATEN EN DISCUSSIE BEPALING HERHAALBAARHEID DETECTIE-, BEPALINGS- EN RAPPORTAGEGRENS LINEARITEIT BEPALING REPRODUCEERBAARHEID, RECOVERY EN MTF VAN DE MEETPROCEDURE CONCLUSIES U 6. LUERATULR BIJLAGEN 12 A LINEARITEITSGEGEVENS B MEETRESULTATEN C CHROMATOGRAMMEN

5 !L_ INLEIDING De bepaling van minerale olie werd tot nu toe uitgevoerd op de vestiging in Dordrecht. Omdat zij binnenkort als gevolg van een fusie deze bepaling niet meer uitvoeren is het noodzakelijk dat de afdeling IMLO de bepaling kan uitvoeren volgens een eigen gevalideerde methode. De bepaling van minerale olie in afvalwater met gaschromatografie is beschreven in NVN In deze norm staan minerale olien als volgt gedefinieerd: 'Verbindingen die onder de omstandigheden van deze voornorm met petroleumether isoleerbaar zijn, niet aan 'florisil' adsorberen en die te zijn chromatograferen met retentietijden die liggen tussen de retentietijden van n-decaan (C 10 H 22 ) en n-tetracontaan (C 40 H 82 )'. De bepaling van minerale olie in afvalwater verloopt globaal als volgt: Het watermonster wordt tweemaal met petroleumether geextraheerd. Aan het extract wordt 'florisil' toegevoegd om polaire stoffen te verwijderen. Een deel van het extract wordt gaschromatografisch geanalyseerd met een apolaire kolom en vlamionisatiedetectie. Het totale oppervlak van het gaschromatogram, begrensd door de retentietijden van n-decaan en n-tetracontaan, is een maat voor de hoeveelheid minerale olie. Het gehalte aan minerale olie wordt gekwantificeerd met een standaardmengsel van minerale olien (RIVM mengsel). De methode is conform NVN 6678 geimplementeerd maar wijkt op een aantal punten af van de letterlijke tekst van deze voornorm. De verschillen zijn echter zo klein dat in onze ogen nog steeds sprake is van conform de norm; dit is overigens ter beoordeling van de Raad van Accreditatie. Tabel 1: verschillen tussen werkwijze IMLO en NVN 6678 IMLO NVN 6678 Er wordt gebruik gemaakt van een alkanen standaard met de componenten C5 t/m C40. Elke meetserie wordt een controlemonster gemeten (afvalwater met opwerkstandaard gespiked). De organische lagen van beide extracties worden opgevangen in een centrifugebuis. Als er emulsievorming optreedt wordt er gecentrifugeerd. Daarna wordt de onderstaande waterlaag zoveel mogelijk afgezogen. Er wordt gedroogd door toevoeging van Na 2 S0 4. Daarna wordt overgeschonken in een erlenmeyer waarin florisil aanwezig is De calibratielijn wordt gecontroleerd met drie calibratie oplossingen met 1, 10 en 100 % van het lineaire gebied. Deze (in duplo gemeten) punten worden gei'nterpoleerd op de initiele calibratielijn en mogen niet meer dan 10 % afwijken De werkstandaard ligt op 10 gebied Alle alkanen met even koolstofnummers van C10 tot C40 worden in gelijke massahoeveelheden afgewogen en opgelost. Terugvindingsexperiment met gespiked leidingwater Na eerste extractie wordt de organische fase: -Als geen emulsievorming optreedt gefiltreerd over een filter waarop zich Na 2 S0 4 bevindt en opgevangen in erlenmeyer. -Als wel emulsievorming optreedt, opgevangen in centrifugebuis en wordt gecentrifugeerd. De organische fase wordt afgepipetteerd en gefiltreerd over een filter waarop zich Na 2 S0 4 bevindt en opgevangen in erlenmeyer. Dit wordt herhaald bij tweede extractie en daarna wordt florisil toegevoegd. De calibratielijn wordt gecontroleerd met tenminste twee calibratieoplossingen met concentraties van 20% en 80% van het lineaire gebied. De rechte moet binnen het 95% betrouwbaarheidsinterval van de initiele calibratielijn liggen % van het lineaire De werkstandaard wordt gekozen op 40% a 60 % van het lineaire gebied. 5 van 18

6 2. WERKWIJZE De prestatiekenmerken zijn bepaald volgens werkvoorschrift W , versie 3. De gevolgde werkwijze komt overeen met het nieuwe werkvoorschrift W , versie 1. Het effluent dat gebruikt is voor de validatie (behalve bij de herhaalbaarheid) komt allemaal uit dezelfde batch en is binnen de houdbaarheidstermijn in behandeling genomen. 2.1 BEPALING HERHAALBAARHEID De herhaalbaarheid in afvalwater is op drie manieren getoetst: Allereerst is zeven keer leidingwater gespiked met de drijflaag van het oliemonster J-2858-II op een niveau van 5.71 mg/l. Verder is er twee keer een serie van zeven afvalwatermonsters gemeten. Deze monsters zijn genomen uit de zevende petroleumhaven te Rotterdam. De eerste serie van zeven monsters is zo snel mogelijk na monstemame in behandeling genomen. De tweede serie van zeven monster is twee weken later opgewerkt. De concentraties van deze monsters is niet bekend, wel is bekend dat er een spike van 3.7 mg/l aan is toegevoegd om in elk geval een goed meetbaar concentratieniveau te verkrijgen. Het is ook niet bekend of dit afvalwater vergelijkbaar is met het verder gebruikte effluent maar waarschijnlijk komt de matrix meer overeen met de in de toekomst te bepalen monsters. De monsters zijn opgewerkt volgens het analysevoorschrift. De extracten zijn per serie van zeven steeds in een meetserie gemeten en hieruit zijn het gemiddelde, de standaard deviatie en de relatieve standaard deviatie van de data berekend. 2.2 BEPALING VAN DETECTIE-, BEPALINGS- EN RAPPORTAGEGRENS De detectie-, bepalings- en rapportagegrens is in twee soorten matrix getoetst. Allereerst is zeven maal het effluent van een waterzuiveringsinstallatie geaddeerd met RIVMstandaard op een niveau van 0.5 mg/l. De geaddeerde concentratie is gekozen op basis van de resultaten voor de lineariteit. Bij het uitwerken van de metingen is gebleken dat de chromatogrammen onderling wat verschillen. Dit kan mogelijk veroorzaakt zijn doordat het gebruikte effluent niet voldoende homogeen was. Daar is ook nog zeven maal oppervlaktewater geaddeerd met RIVM-standaard op 0.1 mg/l. Er is hier gebruik gemaakt van oppervlaktewater in plaats van leidingwater omdat dit meer matrix bevat. De monsters zijn opgewerkt volgens het analysevoorschrift. De extracten zijn per serie van zeven steeds in een meetserie gemeten. 2.3 LINEARITEIT Er is een calibratie uitgevoerd met 8 standaarden. Deze standaarden zijn door middel van inwegen gemaakt uit de minerale olie standaard van het RIVM. De concentratie van de standaarden bedraagt respectievelijk 5, 10, 20, 50, 100, 250, 500, 1000 mg/l. De lineariteit is bepaald in Excel m.b.v. de kleinste kwadraten methode. Tevens is de procentuele afwijking van het hoogste punt t.o.v. de regressielijn bepaald; deze mag maximaal 5 % zijn. De regressielijn is weergegeven in bijlage A alsmede de regressiegegevens. 6 van 18

7 2.4 BEPALING REPRODUCEERBAARHEID EN RECOVERY De juistheid is niet bepaald omdat er geen gecertificeerd referentiemateriaal beschikbaar is. In plaats hiervan is de recovery van de zgn. RIVM standaard bepaald. De reproduceerbaarheid van de methode is getest door vijf maal effluent van een zuiveringsinstallatie te adderen met RIVM-standaard op een niveau van ongeveer 10 mg/l. De monsters zijn in vijf verschillende meetseries gemeten en zijn bij elke meetserie vers aangemaakt. Hieruit zijn het gemiddelde, de standaard deviatie en de relatieve standaard deviatie berekend. Uit deze experimenten is ook de recovery en de MTF bepaald. In elke meetserie is ook een effluent zonder spike gemeten en hiervoor is gecorrigeerd. 2.5 MAXIMALE TOT ALE FOUT De maximale totale fout (MTF) is de mate waarin de met een bepaalde meetmethode verkregen meetwaarde afwijkt van de ware waarde. De MTF wordt uitgedrukt op basis van de recovery en op basis van de reproduceerbaarheid. De MTF wordt met de volgende formule uitgerekend: MTF, R.REC 100- %REC R + 2RSD, De maximale totale fout mag nooit boven 50 % uitstijgen. Methoden met een MTF beneden 25 % worden als uitstekend beschouwd. Methoden met een MTF tussen 25 % en 50 % zijn acceptabel. 7 van 18

8 3. APPARATUUR EN CHEMICALIEN 3.1 APPARATUUR Deze opstelling wordt alleen gebruikt voor het meten van (minerale) olie in (afval)water. Er wordt gebruik gemaakt van de volgende apparaten: Gaschromatograaf + autosampler: HP 6890 Injector: split/splitless injector Detector: FID Software: HPChemStation, GC pakket Analytische kolom: cp-sil 5 (10 m x 0.25 mm ID x 0.4 pm fd) Retentiongap: 5 m x 0.53 mm ID Bij de apparatuur behorende werkdocumenten en of voorschriften: W : De bepaling van minerale olie in afvalwater m.b.v. GC-FID W : Apparatuur voorschrift chromatografieopstelling 12. W : Prestatieblad behorende bij de analyse. 3.2 CHEMICALIEN Zie werkvoorschrift W van 18

9 4. RESULTATEN EN DISCUSSIE De meetresultaten en berekeningen staan vermeld in bijlage B. 4.1 BFPALING HERHAALBAARHEID In Tabel 2 staan de resultaten van de herhaalbaarheid weergegeven. De RSD, voldoet voor alle drie series aan het criterium vermeld in W , namelijk dat deze lager moet zijn dan 10%. Bij de eerste herhaalbaarheidsserie moet de opmerking geplaatst worden dat dit een van de eerste keren was dat de extractie is uitgevoerd. Het is goed mogelijk dat deze resultaten een spreiding bevatten ten gevolge van het nog niet goed beheersen van de extractieprocedure. Tabel 2: Resultaten herhaalbaarheid in afvalwater, in 7-voud. Serie concentratie Xgem ^monster ^bianco s, r ^bianco leidingwater afvalwater 1 onbekend afvalwater 2 onbekend I -i RSDr (%) DETECTIE-, BEPALINGS- EN RAPPORTAGEGRENS In Tabel 3 zijn de detectie-, bepalings- en rapportagegrenzen in afvalwater (effluent van een waterzuiveringsinstallatie) en in oppervlaktewater vermeld. De detectiegrens die gevonden wordt in oppervlaktewater is lager dan die in effluent. Het is mogelijk dat dit inderdaad is veroorzaakt doordat het effluent niet voldoende homogeen was. Een andere oorzaak kan zijn dat de spike in effluent hoger was dan die in oppervlaktewater. In NVN6678 wordt een verwachtte detectiegrens vermeld van ongeveer 0.1 mg/l. Deze wordt voor zowel effluent als oppervlaktewater niet helemaal behaald maar het verschil is minimaal. Serie cone. Spike cone. Xgem ^monstw effluent oppervlaktewater ^buno 4 ) Detectiegre ns Bepalingsgrens Rapportagegr ens De rapportagegrens is vastgesteld op 0.5 mg/l. 9 van 18

10 4.3 LINEARITEIT Er wordt een calibratielijn gevonden met de vergelijking: piekopp. = c De correlatiecoefficient bedraagt De hoogste standaard (1000 mg/l) is tevens de bovengrens van het meetbereik. De procentuele afwijking is kleiner dan 5%. De lijn loopt niet door de oorsprong, de asafsnede heeft namelijk een betrouwbaarheidsinterval van Dit wordt veroorzaakt doordat de spreiding op de meetpunten heel klein is waardoor er een zeer smal betrouwbaarheidsinterval ontstaat. Als de gegevens bijvoorbeeld worden vergeleken met die uit Dordrecht blijkt dat daar het betrouwbaarheidsinterval ruim drie keer zo breed is. Voor verdere informatie over de calibratielijn wordt verwezen naar bijlage A. 4.4 BEPALING REPRODUCEERBAARHEID, RECOVERY EN MTF VAN DE CEDURE In Tabel 4 staan de resultaten gegeven van de reproduceerbaarheid en de recovery van de methode in effluent van een zuiveringsinstallatie. De resultaten zijn gecorrigeerd voor de gehaltes gevonden in de matrix. Tabel 4: Resultaten van recovery Meting cone.spike experimenten. cone. gev. recovery (%) Alle gevonden waarden voor de recovery voldoen aan zowel het criterium vermeld in NVN6678 als het criterium in W Volgens NVN6678 moet de recovery tussen 70 en 110% liggen en volgens W tussen 70 en 120%. De gemiddelde recovery bedraagt 99%. De MTF, berekend op de wijze vermeld in paragraaf 3.5 bedraagt 10%. Dit voldoet ruim aan de eis dat deze lager moet zijn dan 50% De RSD R kan nu worden berekend uit de spreiding over de gevonden concentraties en de spreiding in de bianco (0.06 mg/l). De RSD R bedraagt 4%. 10 van 18

11 5. CONCLUSIES Er is een nieuwe analysemethode, opgesteld conform NVN6678, waarmee minerale olie in afvalwater bepaald kan worden. De methode is getoetst conform W op de volgende onderdelen: herhaalbaarheid,reproduceerbaarheid en recovery, lineariteit, detectie-, bepalingsen rapportagegrenzen. Tevens is de maximale totale fout berekend. De herhaalbaarheid is twee keer bepaald in effluent en bedraagt hier respectievelijk 7.7% en 2.8%. Verder is de herhaalbaarheid nog bepaald in leidingwater en deze waarde bedraagt 9.9%. Het meetgebied is lineair tot de hoogste calibratiestandaard van 1000 mg/l. De detectiegrens bedraagt 0.3 mg/l in effluent en 0.2 mg/l in oppervlaktewater. De rapportagegrens is op 0.5 mg/l vastgesteld. De reproduceerbaarheid bedraagt 4% en de gemiddelde recovery bedraagt 99%. Op basis van de reproduceerbaarheid en de recovery is de MTF berekend. Deze bedraagt 10%. Alle prestatiekenmerken voldoen aan de in W en NVN6678 gestelde normen. Conclusie: Mef de nieuwe methode kunnen minerale olien in afvalwater betrouwbaar gemeten en gerapporteerd worden. 11 van 18

12 & LITERATUUR 1. NVN6678: Water. Bepaling van het gehalte aan minerale olie met gaschromatografie, (februari 1997) 2. Het proefondervindelijk vaststellen van prestatiekenmerken, S.T. vd Velde en H.F. Schuijn, werkvoorschrift W , versie W : Afvalwater- Bepaling van het gehalte minerale olie m.b.v gaschromatografie, G.Heinen en P.Pedersen, RIZA Dordrecht, versie 4 (januari 1999) 4. Validatierapport Minerale olie bepaling m.b.v. GC, P.Pedersen en P.Frintrop, versie 2 (mei 1998). 5. W : Groot volume injectie met een split/splitless injector, stageverslag, Marieke Hamhuis, versie 1 (Januari 2001) L BIJLAGEN A Lineariteitsgegevens B Meetresultaten C Chromatogrammen 12 van 18

13 Bijlage A: Lineariteitsgegevens. Bijlagen Gegevens voor de regressie Meervoudige correlatiecoefficient R R-kwadraal Aangepaste kleinste kwadraat Standaardfout Waarnemingen 16 Variantie-analyse Regressie Storing Totaal Vrijheidsgraden Kwadratensom Gemiddelde kwadraten F Significantie F E E E E+11 Snijpunt Variabele X 1 Coefficienten Standaardfout T-statistische gegevens P-waarde Laagste 95% Hoogste 95% E Calibratielijn RIVM standaard y = x R 2 =1 J piekopp Y Voorspelde Y B calibratielijn J -2 DO ) concentratie (mg/l)

14 Bijlage B: Meetresultaten. BJanecLserie meting concentratie S Herhaalbaarheid serie 1( eidingwater) serie 2 (afvalwater) serie 3 (afvalwater) meting concentratie meting concentratie meting concentratie gem 4.05 gem S S gem S Bijlagen Detectie-. bepalings- en rapportagegrens effluent oppervla ctewater meting concentratie meting concentratie gem gem S S Reproduceerbaarheid en recovery meting c (spike) c (gev.) gem S 0.472

15 Bijlage C: Chromatogrammen. Bijlagen RIVM-standaard 100 mg/l i : : ; * Herhaalbaarheid 1 (leidingwater) I rrr.v ri -. r ' rrn r rr i li-»*- I I ZH LLi ii Ji2_ x^skv,. ^ I

16 Bijlagen Herhaalbaarheid 2 (afvalwater). /-. n T-i r : ^, ^wp^'^vv "»» Herhaalbaarheid 3 (afvalwater). - j I'll U) I. a 444 ) il (jim' 1 M A ; ^_

17 Bijlagen Detectiegrens (effluent) T i.11,....'."....n r.r-..' r i u i i m mmmmmmmmmmmmmi^ X.U-l-J.-t I, I I.1 > --- s -_. Detectiegrens (oppervlaktewater) - *! 1 ' ' ' 1 - r,1 sc Jm Bl.

18 Bijlagen Recovery en reproduceerbaarheid ' r-tt- T T - A 1A1W -,-,.,L. ^

Ontwikkeling nieuwe minerale olie standaard RIVM-NMi-001

Ontwikkeling nieuwe minerale olie standaard RIVM-NMi-001 Ontwikkeling nieuwe minerale olie standaard RIVM-NMi-001 Michel van Son NMi Van Swinden Laboratorium B.V. Afdeling MDKV+CH Datum: 22 juni 2007 Rapportcode: S-CH.07.11 De werkzaamheden die worden beschreven

Nadere informatie

Implementatie en validatie ICP-AES, IRIS INTREPID II XDL DUO

Implementatie en validatie ICP-AES, IRIS INTREPID II XDL DUO Ministerie van Verkeer en Waterstaat Implementatie en validatie ICP-AES, IRIS INTREPID II XDL DUO Deel II: Ce, La, Nd, Pr, Sa, Tl, Pb, Cu en W in afvalwater Wietske de Haan Werkdocument: 2004.165X RIZA-IMLA,

Nadere informatie

Validatie conserveertermijn EOX in water

Validatie conserveertermijn EOX in water Validatie conserveertermijn EOX in water Dienst Waterbeheer en Riolering Ingenieursbureau Willie van den Berg Eddy Yedema Rapportnummer 03.780225 November 2003 Inhoud 1 Samenvatting 3 2 Inleiding 3 3 Beschrijving

Nadere informatie

- Validatiedossier - Bepaling van de lipofiele groep toxinen in mosselen met gebruik van UPLC-MS/MS 1 INTRODUCTIE...1 2 MATRIX EFFECT...

- Validatiedossier - Bepaling van de lipofiele groep toxinen in mosselen met gebruik van UPLC-MS/MS 1 INTRODUCTIE...1 2 MATRIX EFFECT... 1 INTRODUCTIE...1 2 MATRIX EFFECT...1 3 LINEARITEIT...2 4 JUISTHEID EN HELHAARBARHEID...5 4.1 Juistheid... 5 4.2 Juistheid van meervoudige analyses van gecertificeerd referentiemateriaal (CRM)... 5 4.3

Nadere informatie

Capillaire gaschromatografie

Capillaire gaschromatografie 1 2 3 Bij kwalitatieve analyse op basis van retentietijd methode wordt de retentietijd van de onbekende component (t r(c) ) vergeleken met de retentietijd van een z.g. standaard (t r(st) ). Indien t r(c)

Nadere informatie

Validatie rapport conserveringstermijnen OCB, PCB en CB in afvalwater. ing. J. Meijer, M. Jonker en diverse analisten OMEGAM Laboratoria BV

Validatie rapport conserveringstermijnen OCB, PCB en CB in afvalwater. ing. J. Meijer, M. Jonker en diverse analisten OMEGAM Laboratoria BV Validatie van conserveringstermijnen in Afvalwater Houdbaarheid van OCB, PCB en CB (chloorbenzenen) Ons kenmerk Validatie rapport conserveringstermijnen OCB, PCB en CB in afvalwater Datum juli 2009 Uitvoerders

Nadere informatie

Exact Periode 6.1. Juist & Precies Testen

Exact Periode 6.1. Juist & Precies Testen Juist & Precies Testen Exact periode 6.1 Juist en Precies Gemiddelde Standaarddeviatie (=Standaard Afwijking) Betrouwbaarheidsinterval Dixon s Q-test Student s t-test F-test 2 Juist: gemiddeld klopt de

Nadere informatie

Validatie van conserveringstermijn van nitriet en nitraat+nitriet in oppervlaktewater en afvalwater Waterschap Groot Salland Oktober 2003

Validatie van conserveringstermijn van nitriet en nitraat+nitriet in oppervlaktewater en afvalwater Waterschap Groot Salland Oktober 2003 Validatie van conserveringstermijn van nitriet en nitraat+nitriet in oppervlaktewater en afvalwater Oktober 2003 Pagina 1 van 8 INHOUDSOPGAVE Pagina 1. Samenvatting... 3 2. Inleiding... 4 3. Beschrijving

Nadere informatie

Kwaliteitseisen voor de analysemethoden

Kwaliteitseisen voor de analysemethoden Compendium voor monsterneming en analyse in uitvoering van het Materialendecreet en het Bodemdecreet voor de analysemethoden Versie november 2014 CMA/6/D Inhoud INHOUD 1 Doel en toepassingsgebied 3 2 voor

Nadere informatie

validatie in de klinisch farmaceutische analyse nader bekeken t.b.v. HPLC.

validatie in de klinisch farmaceutische analyse nader bekeken t.b.v. HPLC. validatie in de klinisch farmaceutische analyse nader bekeken t.b.v. HPLC. Ziekenhuis Rijnstate Laboratorium Apotheek Sjaak Melchers Wagnerlaan 55 Postbus 9555 9800 TA Arnhem Bij het opzetten van een kwaliteitssysteem

Nadere informatie

VALIDATIEPLAN PLAN DE VALIDATION

VALIDATIEPLAN PLAN DE VALIDATION VALIDATIEPLAN PLAN DE VALIDATION Analysemethode Méthode d analyse Techniek Technique Matrix / matrixgroep Matrice / Groupe de matrices Type validatie Type de validation Verantwoordelijke (Naam en functie)

Nadere informatie

VALIDATIE VAN DE CONSERVERINGSTERMIJN VAN VLUCHTIGE AROMATISCHE OPLOSMIDDELEN IN WATER

VALIDATIE VAN DE CONSERVERINGSTERMIJN VAN VLUCHTIGE AROMATISCHE OPLOSMIDDELEN IN WATER VALIDATIE VAN DE CONSERVERINGSTERMIJN VAN VLUCHTIGE AROMATISCHE OPLOSMIDDELEN IN WATER Analytico milieu BV P. van Kranenburg Oktober 20 pagina 1 van 19 INHOUDSOPGAVE Pagina SAMENVATTING... 3 1. INLEIDING...

Nadere informatie

Vergelijking analyse-methoden, ter bepaling van natrium, kalium, calcium en magnesium in oppervlaktewater

Vergelijking analyse-methoden, ter bepaling van natrium, kalium, calcium en magnesium in oppervlaktewater Vergelijking analyse-methoden, ter bepaling van natrium, kalium, calcium en magnesium in oppervlaktewater ICP-AES tov "traditionele" methoden door: Marcel Kotte maart 1999 Werkdocumentn : 99.73X INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie

VALIDATIEPLAN PLAN DE VALIDATION

VALIDATIEPLAN PLAN DE VALIDATION VALIDATIEPLAN PLAN DE VALIDATION Analysemethode Méthode d analyse Techniek Technique Matrix / matrixgroep Matrice / Groupe de matrices Type validatie Type de validation Verantwoordelijke (Naam en functie)

Nadere informatie

Bepaling van petroleumetherextraheerbare stoffen in water

Bepaling van petroleumetherextraheerbare stoffen in water Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van water Bepaling van petroleumetherextraheerbare stoffen in water Versie januari 2012 WAC/IV/B/005 Inhoud INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED 3 2 PRINCIPE 3

Nadere informatie

Bloedalcoholen bepaling met GC-FID op een apolaire kolom

Bloedalcoholen bepaling met GC-FID op een apolaire kolom Bloedalcoholen bepaling met GC-FID op een apolaire kolom E Olijslager en R Langen Klinisch Farmaceutisch Laboratorium TweeSteden ziekenhuis Dr. Deelenlaan 5, 5042 AD Tiiburg. EOlyslager@zamb.tsz.nl Inleiding

Nadere informatie

BEPALING VAN DE MEETONZEKERHEID VOOR KWANTITATIEVE CHEMISCHE ANALYSES

BEPALING VAN DE MEETONZEKERHEID VOOR KWANTITATIEVE CHEMISCHE ANALYSES Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Bestuur Laboratoria Procedure BEPALING VAN DE MEETONZEKERHEID VOOR KWANTITATIEVE CHEMISCHE ANALYSES Datum van toepassing : zie datum goedkeuring

Nadere informatie

Meten en Monitoren. Weet wat je meet. Startsymposium Expertisecentrum PFOS. Virtualisatie project Omegam Eline Klooster.

Meten en Monitoren. Weet wat je meet. Startsymposium Expertisecentrum PFOS. Virtualisatie project Omegam Eline Klooster. Meten en Monitoren Weet wat je meet Inhoud presentatie Omegam Laboratoria Proces ontwikkelen analyse methoden De analyse /PFOA Prestatiekenmerken /PFOA bij Omegam De praktijk : Weet wat je meet Omegam

Nadere informatie

A COMPANY OF HASKONING NEDERLAND BV MILIEU. Een ad-hoc Maximaal Toelaatbaar Risiconiveau (MTR) voor aluminium in oppervlaktewater. 26 april 2002 RIZA

A COMPANY OF HASKONING NEDERLAND BV MILIEU. Een ad-hoc Maximaal Toelaatbaar Risiconiveau (MTR) voor aluminium in oppervlaktewater. 26 april 2002 RIZA A COMPANY OF HASKONING NEDERLAND BV MILIEU Een ad-hoc Maximaal Toelaatbaar Risiconiveau (MTR) voor aluminium in oppervlaktewater 26 april 2002 RIZA A COMPANY OF HASKONING NEDERLAND BV MILIEU Barbarossastraat

Nadere informatie

Validatie van een UV-methode voor de bepaling van ketamine (als HCl) in ampullen

Validatie van een UV-methode voor de bepaling van ketamine (als HCl) in ampullen Validatie van een UV-methode voor de bepaling van ketamine (als HCl) in ampullen A.M.Kleinhout-van Vuuren. Laboratorium apotheek Ziekenhuis Gelderse Vallei, postbus 9025, 6710 HN Ede. Samenvatting In ziekenhuis

Nadere informatie

Validatie van conserveringstermijnen in. Afvalwater. Houdbaarheid van ONB en OPB

Validatie van conserveringstermijnen in. Afvalwater. Houdbaarheid van ONB en OPB Validatie van conserveringstermijnen in Afvalwater Houdbaarheid van ONB en OPB Ons kenmerk Validatie rapport verlenging conserveringstermijnen ONB OPB in afvalwater Datum 31 oktober 2003 Uitvoerders Auteurs

Nadere informatie

VALIDATIE VAN DE CONSERVERINGSTERMIJN VAN VLUCHTIGE AROMATISCHE OPLOSMIDDELEN EN NAFTALEEN IN GROND

VALIDATIE VAN DE CONSERVERINGSTERMIJN VAN VLUCHTIGE AROMATISCHE OPLOSMIDDELEN EN NAFTALEEN IN GROND VALIDATIE VAN DE CONSERVERINGSTERMIJN VAN VLUCHTIGE AROMATISCHE OPLOSMIDDELEN EN NAFTALEEN IN GROND Ons kenmerk / Our reference 06112003 validatie conserveringstermijn aromaten en naftaleen in grond Autorisatie

Nadere informatie

Bepaling van petroleumether extraheerbare stoffen in water

Bepaling van petroleumether extraheerbare stoffen in water Bepaling van petroleumether extraheerbare stoffen in water Januari 2012 1/5 WAC/IV/B/005 INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 PRINCIPE... 3 3 OPMERKINGEN... 3 4 APPARATUUR, MATERIAAL EN REAGENTIA... 3 4.1

Nadere informatie

INTERPRETATIEDOCUMENT Vastgesteld door het Accreditatiecollege Bodembeheer

INTERPRETATIEDOCUMENT Vastgesteld door het Accreditatiecollege Bodembeheer INTERPRETATIEDOCUMENT Vastgesteld door het Accreditatiecollege Bodembeheer Van toepassing op : AP04 en AS 3000, versies vastgesteld vóór 01-10-2008, voor zover deze nog mogen worden gehanteerd Versie en

Nadere informatie

ICP-MS als alternatieve methode voor de analyse van metaien in oppervlaktewater

ICP-MS als alternatieve methode voor de analyse van metaien in oppervlaktewater ICP-MS als alternatieve methode voor de analyse van metaien in oppervlaktewater Rend de Brouwer Kees Miermans John Maaskant 20 januari 1999 Werkdocumentnr: 99.0 LjX 1. Inleiding: IMLA analyseert metaien

Nadere informatie

REKENVOORBEELDEN. http://www.emis.vito.be Ministerieel besluit van 14 mei 2007 --- Belgisch Staatsblad van 06 juli 2007 1 PRESTATIEKENMERKEN

REKENVOORBEELDEN. http://www.emis.vito.be Ministerieel besluit van 14 mei 2007 --- Belgisch Staatsblad van 06 juli 2007 1 PRESTATIEKENMERKEN 1 PRESTATIEKENMERKEN 1.1 Bepaling van PCB s in olie met GC-MS REKENVOORBEELDEN Bepalingsmethode: verdunning van olie in hexaan, zuivering op gecombineerde zure silica/basische silica, DMSO/hexaan partitie,

Nadere informatie

I I. 'l"0-2/" r '6^n x NN31545,1824. STt&n - 5. ICW nota c > december 1987

I I. 'l0-2/ r '6^n x NN31545,1824. STt&n - 5. ICW nota c > december 1987 1 NN31545,1824 I I :* iri" ICW nota 1824 STt&n - 5 december 1987 j CO o c DE INVLOED VAN KOLOMKEUZE EN DE WIJZE VAN INTEGREREN BIJ DE GASCHROMATOGRAFISCHE BEPALING VAN "MINERALE OLIE' C CD O) C 'c CD ÎÏ

Nadere informatie

Versie 03 Datum van toepassing 2014-04-28

Versie 03 Datum van toepassing 2014-04-28 Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Bestuur Laboratoria I-MET-FLVVT-055 I-MET-FLVVT-055 BEPALING VAN RUW VET IN DIERENVOEDERS Versie 03 Datum van toepassing 2014-04-28 Opgesteld

Nadere informatie

Statistiek. Statistiek in het laboratorium van de ziekenhuisapotheek; deel 1.

Statistiek. Statistiek in het laboratorium van de ziekenhuisapotheek; deel 1. Statistiek Statistiek in het laboratorium van de ziekenhuisapotheek; deel 1. M.C. de Brouwer M.C.J. Langen Laboratorium van de ziekenhuisapotheek Midden-Brabant Maria ziekenhuis Dr. Deelenlaan 5 5042 AD

Nadere informatie

Uitwerkingen van de opgaven uit: CHEMISCHE ANALYSE ISBN , 1 e druk, Uitgeverij Syntax Media Hoofdstuk 19 Gaschromatografie bladzijde 1

Uitwerkingen van de opgaven uit: CHEMISCHE ANALYSE ISBN , 1 e druk, Uitgeverij Syntax Media Hoofdstuk 19 Gaschromatografie bladzijde 1 Hoofdstuk 19 Gaschromatografie bladzijde 1 Opgave 1 a Welke voordelen heeft een capillaire kolom ten opzichte van een gepakte kolom? Veel betere scheiding: hoger schotelgetal b Welk nadeel is aan een capillaire

Nadere informatie

FeNeLab vakdeskundigenoverleg Juni 2008 CONSERVERING VAN TIN IN WATER MET SALPETERZUUR

FeNeLab vakdeskundigenoverleg Juni 2008 CONSERVERING VAN TIN IN WATER MET SALPETERZUUR FeNeLab vakdeskundigenoverleg Juni 2008 CONSERVERING VAN TIN IN WATER MET SALPETERZUUR INHOUDSOPGAVE Pagina SAMENVATTING... 3 1. INLEIDING... 4 2. BESCHRIJVING PROEFOPZET... 4 3. BESCHRIJVING MONSTERS...

Nadere informatie

Compendium Lucht. Validatie Dossier De kwantitatieve bepaling van op XAD-7 geadsorbeerde DIOLEN met GC-FID

Compendium Lucht. Validatie Dossier De kwantitatieve bepaling van op XAD-7 geadsorbeerde DIOLEN met GC-FID Compendium Lucht Validatie Dossier De kwantitatieve bepaling van op XAD-7 geadsorbeerde DIOLEN met GC-FID M. Spruyt, D. Poelmans, L. Verbeke 2005/MIM/R/xxx Expertisecentrum Milieumetingen April 2005 INHOUDSTAFEL

Nadere informatie

Diervoeders - Bepaling van sulfadimidine-na - HPLC. RSVnr A0148, DAMcode 0800302, editie nr. 4, 07-07-94; Bijlagen zijn niet bijgevoegd.

Diervoeders - Bepaling van sulfadimidine-na - HPLC. RSVnr A0148, DAMcode 0800302, editie nr. 4, 07-07-94; Bijlagen zijn niet bijgevoegd. Stofnaam Type methode Te onderzoeken in Minimum bepaalbaarheidsgrens Herhaalbaarheid Reproduceer-baarheid Categorie Titel Sulfadimidine-natrium HPLC Mengvoeders 20 mg/kg 7 % bij 200-600 mg/kg 1,5-2 x herhaalbaarheid

Nadere informatie

Tabel 1 van 2 14,1 19,6

Tabel 1 van 2 14,1 19,6 Tabel 1 van 2 Monsterreferenties monster-11 = uw monsterreferentie nr. 11 monster-12 = uw monsterreferentie nr. 12 Opgegeven bemonsteringsdatum : 20/02/2015 20/02/2015 Ontvangstdatum opdracht : 20/02/2015

Nadere informatie

SECTIE : Anorganische chemie VALIDATIERAPPORT. ir. Inge Van Hauteghem, sectieverantwoordelijke AC

SECTIE : Anorganische chemie VALIDATIERAPPORT. ir. Inge Van Hauteghem, sectieverantwoordelijke AC VALIDATIERAPPORT Analysemethode Techniek Diervoeders - Kwantitatieve bepaling van fluor na behandeling met HCl met een ion-selectieve elektrode methode (ISE) ; afgeleid van EN 16279 (FLVVG-I-MET-191) Potentiometrie

Nadere informatie

Opgemerkt j. 1. Inleiding De studiegroep Kwaliteit in de Farmaceutische

Opgemerkt j. 1. Inleiding De studiegroep Kwaliteit in de Farmaceutische p Opgemerkt j Richtlijnen voor analytische validatie F.J. van de Vaart Laboratorium der Nederlandse Apothekers, ' s-gravenhage Evenals dat het geval is in een produktie-omgeving wordt tegenwoordig ook

Nadere informatie

VALIDATIERAPPORT RAPPORT DE VALIDATION

VALIDATIERAPPORT RAPPORT DE VALIDATION VALIDATIERAPPORT RAPPORT DE VALIDATION Analysemethode Méthode d analyse Techniek Technique Matrix / matrixgroep Matrice / Groupe de matrices Datum laatste aanpassing / Date du dernière adaption MET-FLVVT-096

Nadere informatie

VALIDATIEPLAN PLAN DE VALIDATION

VALIDATIEPLAN PLAN DE VALIDATION VALIDATIEPLAN PLAN DE VALIDATION Analysemethode Méthode d analyse Techniek Technique Matrix / matrixgroep Matrice / Groupe de matrices Type validatie Type de validation Verantwoordelijke (Naam en functie)

Nadere informatie

Vaste mest en vaste behandelde mest Ammoniumstikstof

Vaste mest en vaste behandelde mest Ammoniumstikstof Bemonsterings- en analysemethodes voor mest, bodem en veevoeder in het kader van het mestdecreet Vaste mest en vaste behandelde mest stikstof Versie november 2015 BAM/deel 4/05 1 PRINCIPE Voor de bepaling

Nadere informatie

Exact Periode Juist & Precies Testen

Exact Periode Juist & Precies Testen Exact Periode 10.1 Juist & Precies Testen Juist: gemiddeld klopt de uitkomst met wat het moet zijn. Precies: Als we de meting herhalen komt er (bijna) hetzelfde uit. Vijf schietschijven A B C D E A B C

Nadere informatie

SECTIE : Anorganische chemie VALIDATIERAPPORT

SECTIE : Anorganische chemie VALIDATIERAPPORT VALIDATIERAPPORT Analysemethode Techniek Water Kwantitatieve bepaling van anionen in drinkwater met ionchromatografie (FLVVG-I-MET-217) Ionchromatograaf Matrix / matrixgroep Voor menselijke consumptie

Nadere informatie

Bepaling van Totaal Organische Koolstof (TOC) en/of Opgeloste Organische Koolstof (DOC) in water

Bepaling van Totaal Organische Koolstof (TOC) en/of Opgeloste Organische Koolstof (DOC) in water Bepaling van Totaal Organische Koolstof (TOC) en/of Opgeloste Organische Koolstof (DOC) in water januari 2005 1/6 WAC/III/D/050 INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 PRINCIPE... 3 3 OPMERKINGEN... 3 4 APPARATUUR

Nadere informatie

Tabel 1 van 2. AP04 : Organisch onderzoek - niet aromatisch A minerale olie mg/kg ds 53 36

Tabel 1 van 2. AP04 : Organisch onderzoek - niet aromatisch A minerale olie mg/kg ds 53 36 Tabel 1 van 2 Monsterreferenties monster-1 = uw monsterreferentie nr. 1 monster-2 = uw monsterreferentie nr. 2 Opgegeven bemonsteringsdatum : 20/02/2015 20/02/2015 Ontvangstdatum opdracht : 20/02/2015

Nadere informatie

Bloedalcoholenbepaling met GC-FID en de medium polaire DB-6

Bloedalcoholenbepaling met GC-FID en de medium polaire DB-6 Bloedalcoholenbepaling met GC-FID en de medium polaire DB-6 Hai Holthuysen, Hay Janssen, Josje Hermkens-Laemers Laboratorium apotheek Viecuri Medisch Centrum voor Noord-Limburg Tegelseweg 210 5912 BL Venlo

Nadere informatie

VALIDATIEPLAN PLAN DE VALIDATION

VALIDATIEPLAN PLAN DE VALIDATION VALIDATIEPLAN PLAN DE VALIDATION Analysemethode Méthode d analyse Techniek Technique Matrix / matrixgroep Matrice / Groupe de matrices Type validatie Type de validation Verantwoordelijke (Naam en functie)

Nadere informatie

Haloperidol in serum m.b.v. Triple Quad LC-MS

Haloperidol in serum m.b.v. Triple Quad LC-MS Haloperidol in serum m.b.v. Triple Quad LC-MS Richard van Rossen / Henk Trumpie Apotheek Haagse Ziekenhuizen Email: r.vanrossen@ahz.nl Inleiding Sinds februari 2007 heeft het lab van de AHZ de beschikking

Nadere informatie

ORGANISCHE ANALYSEMETHODEN AMINES

ORGANISCHE ANALYSEMETHODEN AMINES 1 DOEL EN TOEPASSINGSGEBIED AMINES Deze methode wordt gebruikt voor het bepalen van amines, vooral in afvalwaters en eventueel in vaste afval of slibmonsters. Deze methode wordt gebruikt voor het bepalen

Nadere informatie

Rekenvoorbeelden. Ministerieel besluit van 14 februari Belgisch Staatsblad van 11 april 2019

Rekenvoorbeelden.   Ministerieel besluit van 14 februari Belgisch Staatsblad van 11 april 2019 Compendium voor monsterneming en analyse in uitvoering van het Materialendecreet en het Bodemdecreet Versie maart 2016 CMA/6/C 1 PRESTATIEKENMERKEN 1.1 BEPALING VAN PCB S IN OLIE MET GC-MS Bepalingsmethode:

Nadere informatie

SECTIE : Anorganische chemie VALIDATIERAPPORT. Meststoffen - Kwantitatieve bepaling van EDTA met ionchromatografie (FLVVG-I-MET-111EDTA)

SECTIE : Anorganische chemie VALIDATIERAPPORT. Meststoffen - Kwantitatieve bepaling van EDTA met ionchromatografie (FLVVG-I-MET-111EDTA) VALIDATIERAPPORT Analysemethode Techniek Meststoffen - Kwantitatieve bepaling van EDTA met ionchromatografie (FLVVG-I-MET-111EDTA) Ionchromatografie Matrix / matrixgroep Meststoffen. Specifiek: Meststoffen

Nadere informatie

SECTIE : Anorganische chemie VALIDATIERAPPORT

SECTIE : Anorganische chemie VALIDATIERAPPORT VALIDATIERAPPORT Analysemethode Techniek Drinkwater - Kwantitatieve bepaling van 21 elementen met ICP-MS (FLVVG-I-MET-196E : met E = element) en Drinkwater Kwantitatieve bepaling van kwik met ICP-MS (FLVVG-I-MET-196Hg)

Nadere informatie

Raad voor Accreditatie (RvA) Toepassing van de begrippen 'eigen methode', 'conform' en 'gelijkwaardig aan'

Raad voor Accreditatie (RvA) Toepassing van de begrippen 'eigen methode', 'conform' en 'gelijkwaardig aan' Raad voor Accreditatie (RvA) Toepassing van de begrippen 'eigen methode', 'conform' en 'gelijkwaardig aan' Documentcode: RvA-01-NL Versie 3, 27-2-2015 Een RvA-Toelichting beschrijft het beleid en/of de

Nadere informatie

I-MET-FLVVT-125. Versie 04 Datum van toepassing

I-MET-FLVVT-125. Versie 04 Datum van toepassing Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Bestuur Laboratoria I-MET-FLVVT-125 I-MET-FLVVT-125 Versie 04 Datum van toepassing 2012-08-15 Opgesteld door : Eva Wevers; sectieverantwoordelijke

Nadere informatie

Implementatie van totaal stikstof en organisch, anorganisch en totaal koolstof met de NC 2500 element analyzer.

Implementatie van totaal stikstof en organisch, anorganisch en totaal koolstof met de NC 2500 element analyzer. Implementatie van totaal stikstof en organisch, anorganisch en totaal koolstof met de NC 2500 element analyzer. RIZA Hoofdafdeling Informatie en Meettechnologie. Laboratorium voor algemene analyse. Laboratorium-hoofd

Nadere informatie

Validatierapport 2 ICP-MS bepaling van Ag, Al f B f Ba r Be, Co r Mo, Se f Sb f Sn, Tl, U en V in water

Validatierapport 2 ICP-MS bepaling van Ag, Al f B f Ba r Be, Co r Mo, Se f Sb f Sn, Tl, U en V in water Validatierapport 2 ICP-MS bepaling van Ag, Al f B f Ba r Be, Co r Mo, Se f Sb f Sn, Tl, U en V in water RIZA Hoofdafdeling Informatie en Meettechnologie Laboratorium voor anorganische analyse Hoofd IMLA:

Nadere informatie

Je kunt al: -de centrummaten en spreidingsmaten gebruiken -een spreidingsdiagram gebruiken als grafische weergave van twee variabelen

Je kunt al: -de centrummaten en spreidingsmaten gebruiken -een spreidingsdiagram gebruiken als grafische weergave van twee variabelen Lesbrief: Correlatie en Regressie Leerlingmateriaal Je leert nu: -een correlatiecoëfficient gebruiken als maat voor het statistische verband tussen beide variabelen -een regressielijn te tekenen die een

Nadere informatie

VALIDATIEPLAN PLAN DE VALIDATION

VALIDATIEPLAN PLAN DE VALIDATION VALIDATIEPLAN PLAN DE VALIDATION Analysemethode Méthode d analyse Techniek Technique Matrix / matrixgroep Matrice / Groupe de matrices Type validatie Type de validation Verantwoordelijke (Naam en functie)

Nadere informatie

april 2003 Validatie ringonderzoek VGK en VAK in afvalwater

april 2003 Validatie ringonderzoek VGK en VAK in afvalwater april 2003 Validatie ringonderzoek VGK en VAK in afvalwater April 2003 Validatie ringonderzoek VGK en VAK in afvalwater 2002 Kiwa N.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd,

Nadere informatie

Kwaliteitseisen voor de analysemethoden

Kwaliteitseisen voor de analysemethoden Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van water voor de analysemethoden Versie november 2016 WAC/VI/A/003 INHOUD Inhoud 1 Doel en toepassingsgebied 3 2 voor de anorganische parameters (WAC

Nadere informatie

RIZA t.a.v. Wout van Hemert Lelystad. Beste Wout,

RIZA t.a.v. Wout van Hemert Lelystad. Beste Wout, DATUM 26 april 2005 CONTACTPERSOON J.Tveter UW BRIEF VAN 11 maart 2005 DOORKIESNUMMER 010 294 35 38 UW KENMERK - E-MAILADRES j.tveter@wshd.nl ONS KENMERK - AANTAL BIJLAGEN - INGEKOMEN NR. - Reactie op

Nadere informatie

MINERALE OLIE MET GC/MS ontwerp

MINERALE OLIE MET GC/MS ontwerp MINERALE OLIE MET GC/MS ontwerp 1 DOEL EN TOEPASSINGSGEBIED Deze procedure beschrijft een methode voor de kwantitatieve en kwalitatieve bepaling van minerale olie in bodem, sediment, slib, vaste afval

Nadere informatie

Validatierapport. Uitvoering onderzoek Onderzoeksleider : W. Broer datum: paraaf: Start : september 2003 Afronding : oktober 2003.

Validatierapport. Uitvoering onderzoek Onderzoeksleider : W. Broer datum: paraaf: Start : september 2003 Afronding : oktober 2003. Validatierapport Onderzoeksrapport: validatie van conserveringstermijn van chloorbenzenen, organochloor bestrijdingsmiddelen en polychloorbifenylen in slib/waterbodem, klei, veen en zand. =. Uitvoering

Nadere informatie

Bepaling van de droogrest

Bepaling van de droogrest Bepaling van de droogrest september 2009 Pagina 1 van 5 WAC/III/A/001 INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 PRINCIPE... 3 3 OPMERKINGEN... 3 4 APPARATUUR EN MATERIAAL... 4 4.1 APPARATUUR... 4 4.2 MATERIAAL...

Nadere informatie

Bepaling van minerale olie in water met gaschromatografie

Bepaling van minerale olie in water met gaschromatografie Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van water Bepaling van minerale olie in water met gaschromatografie Versie december 2015 WAC/IV/B/025 Inhoud INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED 3 2 PRINCIPE

Nadere informatie

Bepaling van de elektrische geleidbaarheid

Bepaling van de elektrische geleidbaarheid Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van water Bepaling van de elektrische geleidbaarheid Versie november 2016 WAC/III/A/004 Inhoud INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED 3 2 DEFINITIES 3 2.1 Specifieke

Nadere informatie

I-MET-FLVVT-031. Versie 03 Datum van toepassing

I-MET-FLVVT-031. Versie 03 Datum van toepassing Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Bestuur Laboratoria I-MET-FLVVT-031 I-MET-FLVVT-031 BEPALING VAN AMOXICILLINE IN DIERENVOEDERS (HPLC) Versie 03 Datum van toepassing 2014-04-08

Nadere informatie

BAM - Bemonsterings- en analysemethodes voor bodem in het kader van het mestdecreet Bodem Bepaling van snel vrijkomende organische stikstof

BAM - Bemonsterings- en analysemethodes voor bodem in het kader van het mestdecreet Bodem Bepaling van snel vrijkomende organische stikstof - Bemonsterings- en analysemethodes voor bodem in het kader van het mestdecreet Bodem Bepaling van snel vrijkomende organische stikstof VERSIE 3.0 juni 2010 Pagina 1 van 5 BAM/deel 1/12 1 PRINCIPE Het

Nadere informatie

VALIDATIERAPPORT RAPPORT DE VALIDATION

VALIDATIERAPPORT RAPPORT DE VALIDATION VALIDATIERAPPORT RAPPORT DE VALIDATION Analysemethode Méthode d analyse Techniek Technique Matrix / matrixgroep Matrice / Groupe de matrices Datum laatste aanpassing / Date de la dernière adaption I-MET-FLVVT-125:

Nadere informatie

b) Het spreidingsdiagram ziet er als volgt uit (de getrokken lijn is de later uit te rekenen lineaire regressie-lijn): hoogte

b) Het spreidingsdiagram ziet er als volgt uit (de getrokken lijn is de later uit te rekenen lineaire regressie-lijn): hoogte Classroom Exercises GEO2-4208 Opgave 7.1 a) Regressie-analyse dicteert hier geen stricte regels voor. Wanneer we echter naar causaliteit kijken (wat wordt door wat bepaald), dan is het duidelijk dat hoogte

Nadere informatie

(100 T ) / 75 (1) T = (CZV- BZVoneindig) / CZV x 100 % (2)

(100 T ) / 75 (1) T = (CZV- BZVoneindig) / CZV x 100 % (2) Indien de CZV-waarde voor ten minste 25% afkomstig is van biologisch niet of nagenoeg niet afbreekbare stoffen in het afvalwater, wordt op die waarde een correctie toegepast door deze te vermenigvuldigen

Nadere informatie

Onderzoek naar de selectiviteit van de bepaling van het gehalte aan bromide in oppervlakte- en afvalwater met behulp van een ion-selectieve electrode

Onderzoek naar de selectiviteit van de bepaling van het gehalte aan bromide in oppervlakte- en afvalwater met behulp van een ion-selectieve electrode Onderzoek naar de selectiviteit van de bepaling van het gehalte aan bromide in oppervlakte- en afvalwater met behulp van een ion-selectieve electrode RIZA Hoofdafdeling Informatie en Meettechnologie Laboratorium

Nadere informatie

Bepaling van tetrachlooretheen extraheerbare stoffen in water met IR-spectrofotometrie

Bepaling van tetrachlooretheen extraheerbare stoffen in water met IR-spectrofotometrie Bepaling van tetrachlooretheen extraheerbare stoffen in water met IR-spectrofotometrie januari 202 / WAC/IV/B/026 INHOUD TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 PRINCIPE... 3 3 OPMERKINGEN... 3 4 APPARATUUR EN MATERIAAL...

Nadere informatie

Bepaling van minerale olie in water met gaschromatografie

Bepaling van minerale olie in water met gaschromatografie Bepaling van minerale olie in water met gaschromatografie januari 2005 1/13 WAC/IV/B/025 INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 PRINCIPE... 3 3 OPMERKINGEN... 3 4 APPARATUUR EN MATERIAAL... 3 4.1 APPARATUUR...

Nadere informatie

STATISTIEK IN HET LABORATORIUM VAN DE ZIEKENHUISAPOTHEEK: ENKELE VOORBEELDEN; DEEL 2. Inleiding

STATISTIEK IN HET LABORATORIUM VAN DE ZIEKENHUISAPOTHEEK: ENKELE VOORBEELDEN; DEEL 2. Inleiding statistiek STATISTIEK IN HET LABORATORIUM VAN DE ZIEKENHUISAPOTHEEK: ENKELE VOORBEELDEN; DEEL 2. M.C. de Brouwer M.C.J. Langen 1 2 Laboratorium van de ziekenhuisapotheek Midden-Brabant, Maria ziekenhuis,

Nadere informatie

MINERALE OLIE MET GC/MS

MINERALE OLIE MET GC/MS 1 DOEL EN TOEPASSINGSGEBIED MINERALE OLIE MET GC/MS Deze procedure vervangt de procedure CMA/3/R.2 van december 2010. Deze procedure beschrijft een methode voor de semi-kwantitatieve en kwalitatieve bepaling

Nadere informatie

DieselMotorEmissie. Marc Lurvink, Arbeidshygiënist RAH. In samenwerking met. rps.nl 1

DieselMotorEmissie. Marc Lurvink, Arbeidshygiënist RAH. In samenwerking met. rps.nl 1 DieselMotorEmissie een vergelijk van analysemethoden RPS Advies In samenwerking met TNO Bouw en Ondergrond Marc Lurvink, Arbeidshygiënist RAH Marc Houtzager rps.nl 1 Inhoud 1. Inleiding 2. Doel 3. DME

Nadere informatie

Methode validatie protocol. voor de. Bepaling van Paroxetine in serum

Methode validatie protocol. voor de. Bepaling van Paroxetine in serum Laboratorium Pagina: 1 van 29 voor de Bepaling van Documentnummer: Document samenstelling, review en goedkeuring: Rol Naam Functie Datum en handtekening 1 e Auteur J. Giesbertsen Analist Laboratorium 2

Nadere informatie

Onderzoeksrapport van validatie van conserveringstermijn van totaal en vrij cyanide in grond.

Onderzoeksrapport van validatie van conserveringstermijn van totaal en vrij cyanide in grond. Onderzoeksrapport van validatie van conserveringstermijn van totaal en vrij cyanide in grond. Analytico Milieu B.V. November 2003 INHOUDSOPGAVE 1. SAMENVATTING... 3 2. INLEIDING.. 4 3. BESCHRIJVING PROEFOPZET.

Nadere informatie

VALIDATIEPLAN PLAN DE VALIDATION

VALIDATIEPLAN PLAN DE VALIDATION VALIDATIEPLAN PLAN DE VALIDATION Analysemethode Méthode d analyse Techniek Technique Matrix / matrixgroep Matrice / Groupe de matrices Type validatie Type de validation Verantwoordelijke (Naam en functie)

Nadere informatie

ci/) /i z 5c? PROEFSTATION VOOR TUINBOUW ONDER GLAS TE NAALDWIJK ELEX 6361 VLAMFOTOMETER. W.R. van de Woestijne C.W. van Elderen

ci/) /i z 5c? PROEFSTATION VOOR TUINBOUW ONDER GLAS TE NAALDWIJK ELEX 6361 VLAMFOTOMETER. W.R. van de Woestijne C.W. van Elderen ci/) ONDER GLAS TE NAALPWIJK Bibliotheek Proefstation Naaldwijk /i z W 5c? PROEFSTATION VOOR TUINBOUW ONDER GLAS TE NAALDWIJK ELEX 6361 VLAMFOTOMETER. W.R. van de Woestijne C.W. van Elderen juli 1991 Intern

Nadere informatie

Ivo Freriks, Ewoud Klopstra, Joris van Kesteren, Heleen Nijveld en Willem van Loon RIZA Werkdocument X

Ivo Freriks, Ewoud Klopstra, Joris van Kesteren, Heleen Nijveld en Willem van Loon RIZA Werkdocument X RIJKSWATERSTAAT Rijksinstituut voor Integraal Zoetwaterbeheer an Afvalwaterbehandeling VERBETERING EN VALIDATIE VAN DE ANALYSEMETHODE VOOR POLYCHLOORBIFENYLEN, ORGANOCHLOORBESTRIJDINGSMIDDELEN, CHLOORBENZENEN

Nadere informatie

SECTIE : Anorganische chemie VALIDATIERAPPORT. microgolfontsluiting (FLVVG-I-MET-190)

SECTIE : Anorganische chemie VALIDATIERAPPORT. microgolfontsluiting (FLVVG-I-MET-190) VALIDATIERAPPORT Analysemethode Voeding - Kwantitatieve bepaling van aluminium met ICP-OES na microgolfontsluiting (FLVVG-I-MET-190) Techniek Microgolfontsluiting - ICP-OES Matrix / matrixgroep Levensmiddelen:

Nadere informatie

VALIDATIE VAN BEPALINGSMETHODEN VOOR ORGANISCHE PARAMETERS

VALIDATIE VAN BEPALINGSMETHODEN VOOR ORGANISCHE PARAMETERS 1. INLEIDING VALIDATIE VAN BEPALINGSMETHODEN VOOR ORGANISCHE PARAMETERS Vooraleer een bepalingsmethode routinematig in het laboratorium toegepast wordt moet nagegaan worden of met deze methode voldoende

Nadere informatie

VALIDATIEPLAN PLAN DE VALIDATION

VALIDATIEPLAN PLAN DE VALIDATION VALIDATIEPLAN PLAN DE VALIDATION Analysemethode Méthode d analyse Techniek Technique Matrix / matrixgroep Matrice / Groupe de matrices Type validatie Type de validation Verantwoordelijke (Naam en functie)

Nadere informatie

''STATION VOOR DE GROENTEN- EN FRUITTEELT ONDER GLAS,

''STATION VOOR DE GROENTEN- EN FRUITTEELT ONDER GLAS, do Bibliotheek Proefstation Naaldwijk A 2 B 50 ''STATION VOOR DE GROENTEN- EN FRUITTEELT ONDER GLAS, TE NAALDWIJK. De kleurmeting van oppervlaktewater,1973' door: P.A.v.Dijk, S.S.de Bes. Naaldwijk,1973-

Nadere informatie

WEGWIJS IN DE: PROCESBEHEERSING VALIDATIE BORGING

WEGWIJS IN DE: PROCESBEHEERSING VALIDATIE BORGING INFOBULLETIN IN-WEGW WEGWIJS IN DE: PROCESBEHEERSING VALIDATIE BORGING Inleiding Cleaning Consultancy Delft bv. adviseert bedrijven die zich bezighouden met industriële reiniging. Onder deze bedrijven

Nadere informatie

Vloeibare mest en vloeibare behandelde mest Ammoniumstikstof

Vloeibare mest en vloeibare behandelde mest Ammoniumstikstof Bemonsterings- en analysemethodes voor mest, bodem en veevoeder in het kader van het mestdecreet Vloeibare mest en vloeibare behandelde mest stikstof Versie november 2015 BAM/deel 3/05 1 PRINCIPE De bepaling

Nadere informatie

Bepaling van het Biochemisch Zuurstofverbruik (BZV) in oppervlaktewater

Bepaling van het Biochemisch Zuurstofverbruik (BZV) in oppervlaktewater Bepaling van het Biochemisch Zuurstofverbruik (BZV) in oppervlaktewater april 2005 One Cue Systems Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt zonder schriftelijke toestemming

Nadere informatie

Dioxines Periodieke metingen

Dioxines Periodieke metingen Code van goede meetpraktijk van de VKL (Vereniging Kwaliteit Luchtmetingen) Wat doet de VKL? De Vereniging Kwaliteit Luchtmetingen (VKL) heeft ten doel, binnen de kaders van de Europese en Nationale wet-

Nadere informatie

SECTIE: Anorganische chemie VALIDATIEPLAN. Meststoffen - Kwantitatieve bepaling van EDTA met ionchromatografie (FLVVG-I-MET-111EDTA)

SECTIE: Anorganische chemie VALIDATIEPLAN. Meststoffen - Kwantitatieve bepaling van EDTA met ionchromatografie (FLVVG-I-MET-111EDTA) SECTIE: Anorganische chemie VALIDATIEPLAN Analysemethode Techniek Meststoffen - Kwantitatieve bepaling van EDTA met ionchromatografie (FLVVG-I-MET-111EDTA) Ionchromatografie Matrix / matrixgroep Meststoffen.

Nadere informatie

Methaan, ethaan en etheen in grondwater

Methaan, ethaan en etheen in grondwater Compendium voor monsterneming en analyse in uitvoering van het Materialendecreet en het Bodemsaneringsdecreet Methaan, ethaan en etheen in grondwater Versie oktober 2012 CMA/7/A.6 Inhoud INHOUD 1 Doel

Nadere informatie

Gearchiveerde versie

Gearchiveerde versie SECTIE: Anorganische chemie Analysemethode Techniek Matrix / matrixgroep Type validatie Verantwoordelijke (Naam en functie) Opgesteld door Goedgekeurd door VALIDATIEPLAN Diervoeders - Kwantitatieve bepaling

Nadere informatie

SECTIE: Anorganische chemie VALIDATIEPLAN

SECTIE: Anorganische chemie VALIDATIEPLAN SECTIE: Anorganische chemie VALIDATIEPLAN Analysemethode Techniek Diervoeders - Kwantitatieve bepaling van fluor na behandeling met HCl met een ionsensitieve elektrode methode (ISE) (FLVVG-I-MET-191) Potentiometrie

Nadere informatie

Ik wijs u erop dat het analyse-certificaat alleen in zijn geheel mag worden gereproduceerd.

Ik wijs u erop dat het analyse-certificaat alleen in zijn geheel mag worden gereproduceerd. Van de Giessen Milieupartner T.a.v. de heer D.K.J. van de Giessen Slophoosweg 16 5491 XR SINT OEDENRODE Uw kenmerk : 0906-10 Graafseweg 315A te Nijmegen Ons kenmerk : Project 300195 Validatieref. : 300195_certificaat_v1

Nadere informatie

Hiermee rekenen we de testwaarde van t uit: n. 10 ( x ) ,16

Hiermee rekenen we de testwaarde van t uit: n. 10 ( x ) ,16 modulus strepen: uitkomst > 0 Hiermee rekenen we de testwaarde van t uit: n 10 ttest ( x ) 105 101 3,16 n-1 4 t test > t kritisch want 3,16 >,6, dus 105 valt buiten het BI. De cola bevat niet significant

Nadere informatie

Luchtkwaliteitmetingen in Alblasserdam. Jaarrapportage 2016

Luchtkwaliteitmetingen in Alblasserdam. Jaarrapportage 2016 Luchtkwaliteitmetingen in Alblasserdam Jaarrapportage 2016 Colofon Raad van Accreditatie De DCMR Milieudienst Rijnmond is door de Raad voor Accreditatie geaccrediteerd voor de NEN-EN-ISO/IEC 17025:2005

Nadere informatie

BEPALING VAN DOXYCYCLINE, TETRACYCLINE, OXYTETRACYCLINE EN CHLOORTETRACYCLINE IN

BEPALING VAN DOXYCYCLINE, TETRACYCLINE, OXYTETRACYCLINE EN CHLOORTETRACYCLINE IN Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Bestuur Laboratoria I-MET-FLVVT-091 I-MET-FLVVT-091 BEPALING VAN DOXYCYCLINE, TETRACYCLINE, OXYTETRACYCLINE EN CHLOORTETRACYCLINE IN DIERENVOEDERS

Nadere informatie

Implementatie en validatie van de KONELAB (aqua 30), deel 2.

Implementatie en validatie van de KONELAB (aqua 30), deel 2. Ministerie van Verkeer en Waterstaat DiTectoraat-Generaal Rijkswaterstaat Rijksinstituut voor Integraal Zoetwaterbeheer en Afvalwaterbehandeling/RIZA Implementatie en validatie van de KONELAB (aqua 30),

Nadere informatie

Tabel 1 van 4. Organische parameters - niet aromatisch S minerale olie (florisil clean-up) mg/kg ds 59 51

Tabel 1 van 4. Organische parameters - niet aromatisch S minerale olie (florisil clean-up) mg/kg ds 59 51 Tabel 1 van 4 Monsterreferenties monster-3 = uw monsterreferentie nr. 3 monster-4 = uw monsterreferentie nr. 4 Opgegeven bemonsteringsdatum : 20/02/2015 20/02/2015 Ontvangstdatum opdracht : 20/02/2015

Nadere informatie

Een kogel die van een helling afrolt, ondervindt een constante versnelling. Deze versnelling kan berekend worden met de formule:

Een kogel die van een helling afrolt, ondervindt een constante versnelling. Deze versnelling kan berekend worden met de formule: Voorbeeldmeetrapport (eenparig versnelde beweging stopwatch en meetlat) Eenparig versnelde beweging stopwatch en meetlat. Doel van de proef Een kogel die van een helling afrolt, voert een eenparig versnelde

Nadere informatie

VALIDATIERAPPORT RAPPORT DE VALIDATION

VALIDATIERAPPORT RAPPORT DE VALIDATION SECTIE - SECTION: microscopie/mycotoxines VALIDATIERAPPORT RAPPORT DE VALIDATION Analysemethode Méthode d analyse Techniek Technique Matrix / matrixgroep Matrice / Groupe de matrices Datum laatste aanpassing

Nadere informatie