Hogeschool Zeeland, Vlissingen

Transcriptie

1 Hogeschool Zeeland, Vlissingen Opleiding: Logistiek en Technische Vervoerskunde; hbo-bachelor Croho: Varianten: voltijd Visitatiedatum: 23 september 2009 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2009

2 2/59 NQA - visitatie Hogeschool Zeeland, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt)

3 Inhoud Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per facet en onderwerp 10 Deel B: Facetten 13 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 15 Onderwerp 2 Programma 18 Onderwerp 3 Inzet van personeel 29 Onderwerp 4 Voorzieningen 32 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 35 Onderwerp 6 Resultaten 38 Deel C: Bijlagen 43 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 44 Bijlage 2: Deskundigheden panelleden 49 Bijlage 3: Bezoekprogramma 53 Bijlage 4: Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 57 Bijlage 5: Domeinspecifieke referentiekader en opleidingscompetenties 59 NQA - visitatie Hogeschool Zeeland, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt) 3/59

4 4/59 NQA - visitatie Hogeschool Zeeland, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt)

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie Hogeschool Zeeland, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt) 5/59

6 6/59 NQA - visitatie Hogeschool Zeeland, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt)

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (L&TV) van Hogeschool Zeeland heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is begonnen in juli 2009, toen het zelfevaluatierapport bij NQA is aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek heeft het panel de opleiding gevisiteerd op 23 september Het panel bestond uit: De heer ir. E. Joustra (domeinpanellid en voorzitter); De heer C.M. van Buuren M Ed (domeinpanellid); De heer H.L.J. Snellen (studentpanellid); Mevrouw ing. I.J.M. de Jong (NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (oktober 2007). Het panel beschikt over relevante werkvelddeskundigheid en over vakdeskundigheid. Onder vakdeskundigheid wordt verstaan het vertrouwd zijn met de meest recente ontwikkelingen en het vertrouwd zijn met lesgeven en beoordeling en toetsing minstens op het niveau/oriëntatie van de te beoordelen opleiding. Daarnaast beschikt het panel over onderwijsdeskundigheid, studentgebonden deskundigheid en visitatiedeskundigheid (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) conform het voorschrift van de NVAO. Uitzondering hierop is facet 2.6, als gevolg van aanvullende instructies van de NVAO wordt hier het oordeel voldaan of niet voldaan gegeven. Dit Facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De Hogeschool Zeeland heeft ruim 3600 studenten, van wie circa 500 buitenlandse studenten, en 300 medewerkers van wie er ongeveer 150 een docententaak hebben (maart 2009). De bacheloropleidingen zijn op basis van verwantschap geclusterd in vijf Academies, te weten: Zorg & Welzijn, Pabo, Economie, Techniek & Omgeving en Informatica, Communicatie & Logistiek. NQA - visitatie Hogeschool Zeeland, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt) 7/59

8 De opleiding L&TV maakt deel uit van de Academie voor Informatica, Communicatie & Logistiek, waartoe eveneens de opleidingen Informatica, Bedrijfskundige Informatica en Communicatie behoren. De opleiding wordt in een voltijdvariant aangeboden in Vlissingen. Sinds 2001 werkt de Hogeschool Zeeland aan de ontwikkeling van competentiegestuurd onderwijs op basis van een sociaalconstructivistische visie op onderwijs. In 2004 kreeg het hogeschoolbrede onderwijsmodel als titel Koersbepalend Leren (KBL). De opleiding heeft drie afstudeerrichtingen: Maritieme logistiek, Supply chain management en (sinds kort) Logistieke informatiesystemen 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel verliep volgens de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. Het onderzoek vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecontroleerd op kwaliteit en compleetheid (de validatie) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Vervolgens bereidden de panelleden zich in de periode juli/augustus inhoudelijk voor op het bezoek op 23 september Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het opleidingsmanagement, docenten, studenten, afgestudeerden en 8/59 NQA - visitatie Hogeschool Zeeland, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt)

9 met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek heeft het panel ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel ruimte ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport kan de opleiding accreditatie aanvragen bij de NVAO. De opleiding heeft in oktober 2009 een concept van het Facetrapport (deel B) voor een controle op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het Onderwerprapport (deel A) wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is in november 2009 voor een controle op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in november Het visitatierapport is uiteindelijk in december 2009 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. NQA - visitatie Hogeschool Zeeland, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt) 9/59

10 1.5 Oordelen per facet en onderwerp Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Opleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen Voldoende 1.2 Niveau bachelor Goed 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen HBO Goed 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Goed 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Voldoende 2.4 Studielast Goed 2.5 Instroom Voldoende 2.6 Duur Voldaan 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Voldoende 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Totaaloordeel Positief Onderwerp 3 Inzet van personeel 3.1 Eisen HBO Goed 3.2 Kwantiteit personeel Goed 3.3 Kwaliteit personeel Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen Goed 4.2 Studiebegeleiding Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten Goed 5.2 Maatregelen tot verbetering Voldoende 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld Voldoende Totaaloordeel Positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerd niveau Goed 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Totaaloordeel Positief 10/59 NQA - visitatie Hogeschool Zeeland, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt)

11 Doelstellingen opleiding De facetten 1.1 is met voldoende beoordeeld. Facet 1.2 en 1.3 zijn met goed beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Programma De facetten 2.1, 2.2 en 2.4 zijn met goed beoordeeld. De facetten 2.3, 2.5, 2.7 en 2.8 zijn met voldoende beoordeeld. Aan facet 2.6 is voldaan. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Inzet van personeel Alle facetten behorend bij dit onderwerp zijn met goed beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Voorzieningen Beide facetten behorend bij dit onderwerp zijn met goed beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Interne kwaliteitszorg Facet 5.1 is met goed beoordeeld. De facetten 5.2 en 5.3 zijn met voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Resultaten Facet 6.1 is met goed beoordeeld en facet 6.2 is met voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan blijkt dat de opleiding op de zes onderwerpen positief scoort. De conclusie is dat het totaaloordeel over de opleiding POSITIEF is. NQA - visitatie Hogeschool Zeeland, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt) 11/59

12 12/59 NQA - visitatie Hogeschool Zeeland, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt)

13 Deel B: Facetten NQA - visitatie Hogeschool Zeeland, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt) 13/59

14 14/59 NQA - visitatie Hogeschool Zeeland, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt)

15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Voldoende Criterium - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De basis voor L&TV-opleidingen in Nederland is een logistieke beroepscompetentie en vier domeincompetenties voor techniek (Engineeringprofiel). Deze landelijk vastgestelde competenties zijn vastgelegd in het Beroeps- en competentieprofiel van het Landelijk Platform Logistiek (2007). De logistieke beroepscompetentie is: Het op professionele wijze ontwikkelen, uitvoeren en aansturen van logistieke processen. De domeincompetenties uit het Engineeringprofiel luiden als volgt: - inzicht krijgen in de situatie - ontwerpen van het product, de dienst of de sturing - plannen van de uitvoering - uitvoeren van het plan van aanpak De opleiding heeft bovenstaande competenties als basis genomen voor haar opleidingsspecifieke competentieprofiel. De opleiding heeft de volgende zes opleidingsspecifieke competenties uitgewerkt: 1. Beheersen van de (internationale) goederenstroom c.q. personen- of documentenstroom op tactisch en operationeel niveau, zowel per schakel als de gehele keten (supply/demand chain). 2. (Her)ontwerpen van logistieke processen, in de context van de markt en de keten. 3. Implementeren van het (her)ontwerp van logistieke processen. 4. Inzetten en gebruiken van logistieke informatiesystemen en ICT-tools. 5. Leidinggeven aan logistieke medewerkers en mede zorgdragen voor de formulering en uitvoering van het HRM-beleid. 6. Bijdragen aan de beleidsontwikkeling en -evaluatie van een (internationaal opererende) onderneming, en het ondernemingsbeleid vertalen naar logistieke doelstellingen en beleid. Hogeschool Zeeland heeft een drietal thema s gekozen om zich als hogeschool te profileren: duurzaamheid, ethiek en veiligheid. Daar zijn competenties uit voortgekomen, die voor alle opleidingen gelden. Onder duurzaamheid worden de keuzes verstaan die in een organisatie gemaakt worden op duurzaamheidaspecten binnen een multidisciplinair verband, zoals CO2-uitstoot, hergebruik en duurzame productie. Ethiek is omschreven als het kritisch reflecteren op, open communiceren over en aanspreekbaar zijn op het eigen (ethisch) handelen. Onder het derde thema veiligheid verstaat de hogeschool: multidisciplinaire afwegingen, waarbij rekening gehouden wordt met de maatschappelijke context, zoals belastbaarheid van technische installatie. NQA - visitatie Hogeschool Zeeland, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt) 15/59

16 De opleiding neemt deel aan het Landelijk Platform Logistiek (LPL). In het LPL zijn vertegenwoordigers van het werkveld en de logistieke opleidingen in Nederland vertegenwoordigd. De volledige L&TV-competentieset is uitgewerkt in Onderwijs en Examenregeling deel II Bachelor of International Logistics (Logistiek & Technische Vervoerskunde) 2009/12010 versie juni 2009 volgens het onderwijsconcept van Hogeschool Zeeland (Hogeschool Zeeland-Onderwijskompas). Per competentie zijn deeltaken geformuleerd en vastgelegd in de Competentiebreakdown. Het panel stelt vast dat de competenties van de opleiding gebaseerd zijn op landelijk geaccepteerde en vastgestelde competentiesets. In Cursusaanbod Professional Core, 15 april 2005 heeft de Hogeschool Zeeland beroepsvaardigheden vastgelegd voor de gebieden Communicatieve vaardigheden, Moderne vreemde talen en Wiskunde, Statistiek en Onderzoek. De opleiding onderscheidt zich van andere L&TV-opleidingen in Nederland door de keuze voor een maritieme profilering. In de toekomst wil de opleiding een bredere logistieke opleiding aanbieden. De eerste stappen zijn inmiddels gezet door naast Maritieme logistiek nog twee andere afstudeerrichtingen aan te bieden: Supply chain management en Logistieke informatiesystemen. Het beroepenveld heeft in het gesprek met het panel aangegeven dat het zich kan vinden in het door de opleiding gekozen profiel. Daarnaast is de opzet van de opleiding in de beroepenveldcommissie besproken, zo blijkt uit de notulen. De opleiding heeft geen internationale vergelijking gemaakt met andere vergelijkbare opleidingen. De opleiding heeft wel contacten met de logistieke opleiding in Elsfleth (Oldenburg). Daarnaast is het curriculum van de opleiding in Zeeland overgenomen door de Nanjing University in China. Aangezien het panel geen internationale profilering van de opleiding heeft aangetroffen, komt het panel tot het oordeel voldoende. Facet 1.2 Niveau bachelor Goed Criterium - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding hanteert de Dublin descriptoren voor het vaststellen van het hbo-niveau en gebruikt hiervoor hogeschoolbreed het document Royaal het hbo-niveau bereiken, (Vreugdenhil 2006) waarin de Dublin descriptoren in een toetsbaar niveau per leerjaar uitgewerkt zijn. Tevens wordt dit document gebruikt als leidraad voor het niveau over de vier studiejaren. In het Landelijke beroeps- en competentieprofiel (2007) zijn niveauaanduidingen voor een hbo-bachelor vastgelegd. De generieke hbo-kenmerken van de Commissie Franssen en de Dublin descriptoren zijn in de niveauaanduidingen te herleiden. De niveauaanduidingen vormen de basis voor de landelijke competenties. 16/59 NQA - visitatie Hogeschool Zeeland, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt)

17 In Studiehandleidingen is voor alle cursussen vastgelegd aan welke deeltaken en niveaus (in termen van de Dublin descriptoren) gewerkt wordt. Deze informatie wordt ook opgenomen bij de cursusbeschrijvingen op Infonet. De opleiding heeft in de Onderwijs en Examenregeling deel II Bachelor of International Logistics (Logistiek & Technische Vervoerskunde) 2009/2010 versie juni 2009 de competenties nader uitgewerkt in beroepstaken en beroepsrollen. In een situatiebeschrijving is de context van de competenties geschetst. Per competentie zijn deeltaken, indicatoren voor kennis, vaardigheden en persoonskenmerken en criteria voor de uitvoering beschreven. Tevens zijn drie niveaus van competenties uitgewerkt en gerelateerd aan de afzonderlijke competenties in de zogenoemde dekkingsmatrix. De Dublin descriptoren zijn door het panel gekoppeld aan de competenties. De nummers van de competenties corresponderen met de beschreven competenties bij facet 1.1. Kennis en Inzicht komt aan de orde in de competenties 1, 2 en 4. Toepassen van kennis en inzicht komt bij alle competenties aan de orde. Oordeelsvorming komt aan de orde in de competenties 1, 2, 4 en 6. Communicatie komt met name aan de orde binnen de competenties 1, 2, 5 en 6. Leervaardigheden is met name in competentie 6 vertegenwoordigd. Het panel stelt, op basis van het bestuderen van de Competentiebreakdown en de Dekkingsmatrix, vast dat de competenties van de opleiding aansluiten bij de Dublin descriptoren. Facet 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Goed Criteria - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Bij dit facet worden de argumenten van de facetten 1.1 en 1.2 meegenomen, waaruit blijkt dat de opleidingscompetenties de landelijke domeincompetenties en landelijke logistieke competentie weerspiegelen. De brede Academie voor Informatica, Communicatie en Logistiek is voornemens een academiebrede beroepenveldcommissie in te stellen, de Advisory Board. In de Advisory Board worden functionarissen aangetrokken die een overall beeld hebben van trends en ontwikkelingen in het brede beroepenveld van het domein. Naast de academiebrede Advisory Board heeft elke opleiding een eigen beroepenveldcommissie (vergelijk facet 5.3). In het Landelijk beroepsprofiel van de opleiding zijn functies en taken beschreven waarin een beginnend beroepsbeoefenaar terecht kan komen. Afgestudeerden L&TV worden opgeleid voor functies als productieplanner, warehouse manager, logistiek consultant of NQA - visitatie Hogeschool Zeeland, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt) 17/59

18 logistiek manager. Voor de maritiem-logistieke afstudeerrichting van L&TV zijn daarnaast functies op het gebied van planning en management bij cargadoors, stuwadoors, rederijen en havenschappen relevant. De opleidingscompetenties zijn besproken door de toenmalige beroepenveldcommissie. De landelijke competenties zijn in het landelijk Platform Logistiek ook met het werkveld besproken. Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen HBO Goed Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In de beschrijvingen van de cursussen is een literatuuroverzicht opgenomen en daarnaast is er halfjaarlijks een nieuwe boekenlijst beschikbaar. In de literatuurlijst is, naar de mening van het panel, relevante en actuele literatuur opgenomen. Een deel van de literatuur is in het Nederlands en voor een deel wordt Engelstalige literatuur voorgeschreven, zoals Introduction to Materials Management (2008) en Purchasing & supply chain management (2005). Via de mediatheek zijn (inter-)nationale vaktijdschriften beschikbaar. De voorgeschreven literatuur is beschikbaar in de mediatheek. Studenten kunnen bij de mediatheek literatuur uit het binnen- en buitenland opvragen en digitale leerbronnen (Kennisbank Logistiek) raadplegen. De opleiding borgt actualiteit in de cursussen onder andere door gebruik te maken van realistische cases die in samenwerking met bedrijven zijn opgesteld. Uit het gesprek met vertegenwoordigers van het werkveld blijkt dat zij gastlessen verzorgen en casuïstiek voor de opleiding ontwikkelen. In de cursus Europese DC s en Intermodaal transport is een case over IFP Antwerpen mainhub opgenomen. De minor Logistieke informatiesystemen is in samenwerking met Softpak ontwikkeld en in de cursus Supply chain logistics staat een project Inkoop ProRail centraal. Studenten komen, in alle leerjaren van de opleiding, in aanraking met actuele ontwikkelingen in het beroepenveld door workshops en gastcolleges. Zo is bij de cursus Project logistiek management het bedrijf Penske Logistics uit Roosendaal betrokken en bij de cursus Logistiek onderzoek is het bedrijf APM Terminal uit Zeebrugge betrokken. Daarnaast gaan studenten geregeld op excursie en leggen zij bedrijfsbezoeken af. De 18/59 NQA - visitatie Hogeschool Zeeland, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt)

19 bezoeken zijn gekoppeld aan een cursus en studenten voeren passende opdrachten uit. Enkele voorbeelden van recente excursies zijn: distributiecentrum Albert Heijn (Tilburg) Philip Morris fabriek (Bergen op Zoom), Europees voorlichtings- productie- en distributiecentrum Coca Cola (Wilrijk), Greek Transport and Logistics (Praag) en Havencentrum Lillo. Studenten geven in het gesprek met het panel aan dat zij in de opleiding meerdere malen op excursie gaan. Het panel is positief over het aantal excursies, de inhoud ervan en het internationale karakter. In het tweede studiejaar nemen alle studenten van de opleiding deel aan de Student Company. Zo trainen studenten beroepsvaardigheden (plannen, analyseren en evalueren) in een praktijksituatie. De cursus wordt begeleid door twee externe begeleiders (een bedrijfsbegeleider en een accountant uit de beroepspraktijk) en een opleidingsdocent. Het eerste semester van het derde jaar van de opleiding is ingericht als stageperiode. Studenten werken in de stage mee aan allerhande (dagelijkse) taken in het bedrijf/instelling. Studenten gaan zelf op zoek naar een geschikte stageplaats. De Hogeschool Zeeland heeft als achtervang een database met bedrijven waar studenten gebruik van kunnen maken. Studenten voeren hun stage bijvoorbeeld bij de volgende bedrijven uit: Outokompu (Zeeuws-Vlaanderen), Verbruggen, Delta en Grimaldi (Maleisië). Studenten leren op verschillende manieren beroepsvaardigheden aan. In de Professional Core-cursussen trainen studenten algemene hbo-vaardigheden als planmatig leren werken, presenteren en rapporteren, en er is aandacht voor moderne vreemde talen, ethiek, duurzaamheid en veiligheid. Duurzaamheid en ethiek zijn onder andere opgenomen in de cursus Maatschappelijk verantwoord ondernemen en in de logistieke cursussen Fysieke distributie en Supply chain logistics. Het aspect veiligheid is verweven in verschillende cursussen, zoals Europese DC s en internationaal transport (gevaarlijke stoffen, belastbaarheid van stellingen et cetera) en Inleiding maritiem transport (belading van schepen). Beroepsspecifieke vaardigheden in het logistiek en bedrijfskundig domein worden onder andere getraind in de Student Company en flankerende vakken zoals Vervoersrecht, Human resource management en Exportmanagement. Hierin leren studenten een ondernemingsplan te schrijven en een jaarverslag te maken. Tevens worden vaardigheden als analyseren, rapporteren, vergaderen en plannen toegepast. Typische vaardigheden voor de logistieke beroepspraktijk zijn onder andere: plannen, organiseren, analyseren, evalueren, communiceren en overleggen. In elke cursus in het eerste en tweede jaar van de opleiding zijn praktijkelementen (opdrachten, projecten, rollenspellen) opgenomen, zodat studenten de vaardigheden kunnen oefenen. Aan het eind van het tweede studiejaar vindt het Project logistiek management plaats, waarin studenten de aangeleerde vaardigheden uit verschillende cursussen integraal toepassen. Het panel stelt vast dat het programma aantoonbare verbanden met ontwikkelingen in het vakgebied heeft. Docenten houden de vakliteratuur bij en betrekken relevante artikelen bij de lessen. De inhoud van de cursussen is actueel op het logistieke vakgebied, zo stelt het panel op basis van materiaalbestudering vast. De opleiding maakt gebruik van relevante boeken in de cursussen. De betrokkenheid bij het lectoraat kan in het bijhouden van actuele ontwikkelingen in het vakgebied nog een bijdrage leveren. NQA - visitatie Hogeschool Zeeland, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt) 19/59

20 De opleiding onderneemt verschillende acties om studenten buiten de eigen opleiding te laten kijken. Zo stimuleert de opleiding studenten om tenminste één semester in het buitenland te verblijven, bijvoorbeeld in het kader van de stage of de minor (studie buitenland), ook afstuderen in het buitenland behoort tot de mogelijkheden. Daarnaast organiseren tweedejaarsstudenten in de cursus Project logistiek management een excursiereis naar een zelfgekozen buitenlandse bestemming. De opleiding stelt de volgende regel verplicht voor alle studenten: stage of minor in het buitenland óf een tweede vreemde taal kiezen. Verschillende studenten assisteren de hogeschool daarnaast vrijwillig bij het geven van logistieke cursussen op de universiteit van Nanjing (China). In het derde jaar volgen studenten een minor, die zowel verdiepend als verbredend kan zijn. Voorbeelden van verdiepende minoren zijn: Terminal simulatie (China) en Supply chain and logistics (Frankrijk). Voorbeelden van verbredende minoren zijn: Ondernemerschap, Marketing en Consultancy. Gedurende de opleiding komen studenten op verschillende momenten in aanraking met praktijkgericht onderzoek. De basis voor een onderzoeksaanpak is opgenomen in de courses Inleiding Internationale logistiek en Logistieke modellen en methoden. Toegepast onderzoek vindt daarnaast plaats in de Student Company, zoals product- en marktonderzoek en onderzoek naar de inrichting van bedrijfsprocessen. In de afstudeerstage voert de student een praktijkgerichte onderzoeksopdracht uit bij een bedrijf of instelling. Binnen de Academie is het Lectoraat ICT actief. Het panel heeft uit het gesprek met de lector vernomen dat de samenwerking met de L&TV-opleiding zich in een beginstadium bevindt. Het doel van het lectoraat is om studenten en docenten bij realistische en praktijkgerichte onderzoeksopdrachten te betrekken. Het panel stelt op basis van bestudering van het programma vast dat het programma verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied heeft. Studenten geven in het gesprek met het panel aan dat zij het programma actueel vinden en dat zij in ruime mate in aanraking komen met de beroepspraktijk. Uit de HBO-Monitor 2007 en het gesprek met het panel blijkt dat afgestudeerden positief zijn over de aansluiting van de opleiding op actuele ontwikkelingen in het vakgebied. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Goed Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. 20/59 NQA - visitatie Hogeschool Zeeland, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt)

21 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het opleidingsprogramma bestaat uit cursussen van verschillende grootte. De minor, de stage en het afstuderen beslaan elk 30 EC, de majorcursussen hebben een omvang van 7,5 EC, verschillende projecten hebben een omvang van 5,0 EC en de Professional Core-cursussen hebben een omvang van 2,5 EC. Daarnaast zijn er vrijecompositiecursussen van 1,25 EC. Studenten kunnen maximaal 7,5 EC van hun opleiding zelf invullen met vrijecompositiecursussen. Zo kunnen studenten meewerken in opleidingscommissies, naar theatervoorstellingen gaan (minimaal 10) of meewerken aan open dagen. Per activiteit moeten studenten aanwezigheid laten aftekenen om de studiepunten te vergaren. In het eerste jaar van de opleiding worden vooral oriënterende cursussen aangeboden, waarvan een aantal academiebreed ( Op stap naar je eigen bedrijf, De groeiende en innoverende onderneming en Business Information Systems ) wordt aangeboden. Daarnaast worden opleidingsspecifieke cursussen aangeboden zoals Inleiding Internationale logistiek, Europese DC s en Intermodaal transport en Logistieke modellen en methoden. Per semester worden twee tot drie Professional Core-cursussen gegeven van elk 2,5 EC. In het tweede jaar wordt de Student company academiebreed aangeboden. De focus ligt verder op de majorcourses ( Productieplanning en voorraadbesturing, Fysieke distributie, Inleiding maritieme logistiek, Supply chain logistics en Project logistiek management ). Ook in dit jaar volgen studenten Professional Core-cursussen. In het derde jaar staat het eerste semester in het teken van de stage en het gehele tweede semester staat in het teken van de minorcourses (mogelijkheid tot studeren in het buitenland). Het vierde jaar bestaat voor de helft uit het afstuderen in het tweede semester en in het eerste semester volgen studenten een verdiepingscursus in de afstudeerrichting waar zij voor kiezen. Het programma is gebaseerd op de competenties, zoals beschreven is in facet 1.1. De competenties zijn nader uitgewerkt in het document Onderwijs en Examenregeling deel II Bachelor of International Logistics (Logistiek & Technische Vervoerskunde) 2009/2010 versie juni In het document zijn de competenties van de opleiding uitgewerkt in de competentiebreakdown. De competentiebreakdown is opgesteld conform de richtlijnen van het Hogeschool Zeeland Onderwijskompas. Het toont de structuur van de vastgestelde competenties naar onderliggende deeltaken met kenmerkende beroepssituaties, structurele problemen, resultaten en criteria voor de kwaliteit van de taakuitvoering. Per competentiebeschrijving zijn indicatoren geformuleerd voor onderliggende kennis, persoonskenmerken en vaardigheden (KPV s). In de cursussen zijn de KPV s geconcretiseerd naar meetbare leerdoelen. De persoonskenmerken zijn geoperationaliseerd in gedragsindicatoren. De opleiding heeft een dekkingsmatrix ontwikkeld, waaruit op te maken is in welk curriculumonderdeel de competenties aan de orde komen. Het panel vindt de matrix helder en overzichtelijk. Het panel heeft verschillende cursussen bestudeerd en stelt vast dat de competenties adequaat zijn uitgewerkt naar leerdoelen. In de cursusbeschrijvingen is tevens opgenomen aan welke Dublin descriptoren de cursus bijdraagt. De inhoud van het programma stelt studenten in staat de eindkwalificaties te behalen. NQA - visitatie Hogeschool Zeeland, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt) 21/59

22 Op de digitale leeromgeving zijn de cursusbeschrijvingen met competenties, toetsen, beoordelingscriteria en lesmateriaal opgenomen en toegankelijk voor studenten. Studenten zijn positief over de helderheid van de digitale leeromgeving, blijkt uit het gesprek met het panel. Ze kunnen precies zien wat er wanneer van hen verwacht wordt. Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Voldoende Criterium - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding heeft een concentrische opbouw van propedeuse naar hoofdfase (verticale samenhang). De cursussen kennen een toenemende complexiteit van situaties, contexten of van de kennis van onderwerpen die reeds in de propedeutische fase aan de orde gekomen zijn. In de cursusbeschrijvingen is per cursus aangegeven op welke in eerdere cursussen opgedane kennis, de cursus voortbouwt. Een voorbeeld van deze concentrische opbouw is de leerlijn die start met de cursus Inleiding internationale logistiek, in deze cursus wordt een breed overzicht gegeven van het vakgebied. Verdieping volgt in de cursus Supply chain logistics, daarnaast passen studenten het geleerde toe in de cursus Project logistiek management. Voorbereiding op de praktijkgerichte onderdelen van het programma, zoals de Student Company en de afstudeerstage vindt plaats door middel van een voorlichtingsbijeenkomst in het voorafgaande semester. De inhoudelijke voorbereiding vindt verspreid over meerdere cursussen plaats. In de Studentcompany, de stage en het afstuderen maken studenten gebruik van de PCcursussen Systematische probleemaanpak en Inleiding Presenteren en rapporteren. De Professional Core wordt als lintcursus het hele studiejaar door aangeboden. Studenten gebruiken de vaardigheden van de Professional Core in de vakspecifieke cursussen. Docenten van de Professional Core gebruiken zoveel mogelijk voorbeelden die aansluiten bij de logistieke belangstelling van studenten. Docenten van de opleiding worden regelmatig om vakspecifieke voorbeelden gevraagd, zo blijkt uit het gesprek met docenten. Dit heeft een informele status, zo stelt het panel vast op basis van gesprekken. Het panel pleit voor een formele, inhoudelijke afstemming tussen de Professional Core en de logistieke docenten om de onderlinge (horizontale) samenhang tussen de Professional Core en de logistieke vakken in het programma te vergroten. Studenten kunnen zelf, op verschillende manieren, profilering in het programma aanbrengen. In het tweede semester van het tweede jaar volgen studenten een keuzevak van 7,5 EC, vervolgens een zelfgekozen minor en de afstudeerrichting. De opleiding heeft drie afstudeerrichtingen: Logistiek informatie systemen, Maritieme logistiek en Supply chain management. De student maakt in stages en afstuderen inhoudelijke keuzes ten aanzien van het onderwerp en de leerdoelen die hij hiermee wil bereiken. De studieloopbaancoach zorgt ervoor dat de keuzes die de student maakt, passen bij het beroepsprofiel en een evenwichtig studieprogramma. Nadat de 22/59 NQA - visitatie Hogeschool Zeeland, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt)

23 opleidingscoördinator de uiteindelijke keuzes van de student heeft goedgekeurd, wordt het vastgelegd in een digitaal studiecontract. De opleiding heeft keuzeregels opgesteld die zijn opgenomen het opleidingsspecifieke deel van de OER. Uit de HBO-Monitor 2007 blijkt dat afgestudeerden positief zijn over de inhoudelijke samenhang in het programma. Ook studenten tonen zich in het gesprek met het panel positief over de samenhang in het programma. Het panel stelt vast dat de opleiding een samenhangend programma aanbiedt. Het panel wil daarbij opmerken dat afspraken tussen docenten over samenhang in het programma veelal op informele basis plaatsvinden. Aangezien het een klein docententeam betreft, is dit een passende werkwijze. Het panel pleit voor een grotere samenhang tussen de Professional Core en de andere cursussen en komt daarom tot het oordeel voldoende. Facet 2.4 Studielast Goed Criterium - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding heeft verschillende drempels in het programma opgenomen. Zo maakt de opleiding gebruik van het negatief bindend studieadvies. Studenten moeten aan het eind van het eerste jaar tenminste 37,5 EC behaald hebben om de studie te mogen voortzetten. Na twee jaar dient de propedeuse (60 EC) behaald te zijn. De regelingen voor het bindend studieadvies zijn opgenomen in de OER. Naast het bindend studieadvies heeft de opleiding een stagedrempel ingevoerd. Wanneer de student in het vijfde semester op stage gaat, bestaat de drempel uit het behalen van de propedeuse en tenminste 37,5 EC uit semester 3 en 4. De student mag pas aan de afstudeerstage beginnen wanneer hij de semesters 1 tot en met 5 behaald heeft en ten minste 52,5 EC uit semester 6 en 7 behaald heeft. De opleiding heeft het panel inzage gegeven een aantal overzichten van ingeroosterde contacturen (klokuren), begeleiding door docenten is daarin niet opgenomen. Uit de overzichten blijkt dat studenten tussen de 15 en de 24,5 contactuur per week hebben. Studenten geven in het gesprek met het panel aan dat zij gemiddeld uur per week aan de studie besteden. Uit het programmaoverzicht blijkt dat de opleiding de studielast evenwichtig heeft verdeeld over de vier studiejaren. De opleiding besteedt extra aandacht aan het spreiden van de studielast door deeltoetsen af te nemen en gespreide opdrachten te geven. In de Onderwijs- en Examenregeling (OER) is vastgelegd dat toets- en tentamenuitslagen en les- en tentamenroosters binnen twee weken bekend zijn. In de meeste gevallen wordt de termijn behaald, zo geven studenten in het gesprek met het panel aan. Ook roosterwijzigingen worden op tijd doorgegeven. Studenten kunnen zich NQA - visitatie Hogeschool Zeeland, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt) 23/59

24 aanmelden voor een sms-service, waarbij studenten op de hoogte worden gehouden van wijzigingen. Studieresultaten van studenten worden bijgehouden via Infonet. Studenten kunnen de resultaten daar zelf in opzoeken. Daarnaast kunnen zij geïnformeerd worden via een sms-bericht over hun resultaten. Studenten geven in het gesprek met het panel aan dat zij geen struikelvakken in het programma herkennen, hoewel de vakken Engels en wiskunde door studenten moeilijk gevonden worden. Uit het gesprek met het panel en verschillende evaluaties, waaronder cursusevaluaties en de HBO-Monitor, blijkt dat studenten en alumni tevreden zijn over de studielast. Facet 2.5 Instroom Voldoende Criterium - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De toelatingseisen voor verschillende categorieën instromers zijn vastgelegd in het opleidingsspecifieke deel van de OER. De toelating is gebaseerd op landelijke afspraken en wet- en regelgeving voor toelating van mbo ers, havisten en vwo ers. Indien aspirantstudenten ouder zijn dan 21, kunnen zij gebruik maken van een 21+-regeling (toelatingsexamen). Het toelatingsexamen bestaat uit een gesprek met de programmacoördinator, een toets Engels en een toets wiskunde. Om de aansluiting tussen vooropleiding en hogeschool te bevorderen, is hogeschoolbreed een studiebegeleidingsysteem ingevoerd. Gedurende de eerste twee en de laatste twee studiejaren worden studenten begeleid door dezelfde studieloopbaanbegeleider. Daarnaast heeft de hogeschool een aansluitingscoördinator aangesteld. Eén van zijn taken is de inhoudelijke afstemming tussen vo en hbo. De hogeschool participeert daartoe in een Zeeuws aansluitingsnetwerk, het netwerk organiseert tweejaarlijks bijeenkomsten voor docenten (vo en hbo) om inhoudelijke informatie uit te wisselen. De opleiding houdt rekening met de kwalificaties van instromende studenten door de werkvormen in de propedeuse daaraan aan te passen. Er wordt gebruik gemaakt van begeleidende werkvormen als hoorcollege, instructiecollege en brainstorming. In de hogere leerjaren is gekozen voor meer studentgestuurde werkvormen als groepswerk, individuele opdrachten en projectwerk. Studenten kunnen voorafgaand aan de opleiding deficiëntiecursussen volgen op het gebied van wiskunde en Engels. Deze cursussen zijn met name gericht op mbostudenten die niet voldoende toegerust zijn op deze vakgebieden. In het intakegesprek wordt hier aandacht aan besteed. 24/59 NQA - visitatie Hogeschool Zeeland, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt)

25 Mbo-studenten van verwante mbo-opleidingen kunnen in het vierde jaar van de mboopleiding onderdelen van het hbo-onderwijs volgen. Op het hbo volgen zij een gedifferentieerd programma, waarin door gebruik van vrijstellingen, een kortere studieduur mogelijk is. Mbo ers zijn veelal vrijgesteld van de meewerkstage in het derde jaar, omdat zij in het mbo al stage hebben gedaan. Wanneer zij toch op stage gaan, vindt deze plaats vanaf het tweede studiejaar. Het panel is van oordeel dat een meewerkstage op het hbo niet hetzelfde hoeft te zijn als de stages zoals die op mbo-niveau worden uitgevoerd. Van studenten die twee jaar hbo-onderwijs gevolgd hebben, zou volgens het panel gedurende de stage meer van studenten verwacht mogen worden dan een meewerkstage op mbo-niveau. Het panel is zich ervan bewust dat de opleiding deze vrijstelling formeel mag geven, maar ziet het als een gemiste kans voor mbo-studenten om tot extra verdieping of verbreding in de stage te komen. Voor vwo ers is er de mogelijkheid meer cursussen in één jaar te volgen. Zij kunnen het curriculum daardoor in drie jaar doorlopen. De opleiding geeft op verschillende manieren vorm aan de voorlichting van de opleiding: brochures, website, meeloopdagen, voorlichtingsdagen op de hogeschool en voorlichting op vo-scholen en roc s. Daarnaast kent de opleiding een scholierenmanifestatie waarbij middelbare scholieren worden uitgenodigd en voorlichting krijgen over de opleiding van hun keuze. Uit evaluaties van de meeloopdagen blijkt dat aspirant-studenten positief zijn over de inhoud van de dag. De Hogeschool Zeeland heeft een EVC-procedure opgestart, die momenteel in pilotfase verkeert. De hogeschool werkt in regionaal verband aan het opzetten van een EVCcentrum. De opleiding wil in de toekomst starten met een EVC-procedure. Hogeschool Zeeland heeft de Code of Conduct getekend. Uit het Studenttevredenheidsonderzoek 2008 blijkt dat studenten tevreden zijn over de aansluiting van de opleiding op de vooropleiding. Het panel stelt vast dat de opleiding qua vorm goed aansluit op de mogelijke vooropleidingen. Met betrekking tot de aansluiting qua inhoud voor de mbo-instroom stelt het panel vast dat de opleiding zich optimaler kan richten op het hbo-beroepenveld in de stage van het derde jaar. Het panel komt daarom tot het oordeel voldoende. Facet 2.6 Duur Voldaan Criterium - De opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: hbo-bachelor: 240 studiepunten. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding bestaat uit 240 EC, verdeeld over vier studiejaren van 60 EC. De verdeling van studiepunten is vastgelegd in de OER en inzichtelijk gemaakt op het Infonet en in de Studiegids NQA - visitatie Hogeschool Zeeland, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt) 25/59

26 Facet 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Voldoende Criteria - Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. - De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het didactisch concept van de opleiding, het Koersbepalend Leren, is vastgelegd in het HZ-Onderwijskompas. De kern van het concept is dat er wordt uitgegaan van de sociaalconstructivistische visie op leren, waarbij leren zowel binnen- als buitenschools en in formele en informele situaties plaatsvindt. Het onderwijs is gericht op het verwerven en realiseren van competenties bij studenten. Er wordt een toenemende zelfstandigheid van de student gevraagd gedurende de opleiding. De verantwoordelijkheid voor het leerproces verschuift in de loop van de studie van de docent naar de student. Dit komt tot uitdrukking in afnemende docentbegeleiding tijdens opdrachten en door toenemende keuzemogelijkheden voor de student in cursussen, minoren, stage en afstuderen. De opleiding hanteert verschillende werkvormen in het programma, zoals: onderzoekend leren, werken met casuïstiek, probleemgestuurd leren, zelf- en groepsinstructie, werk- en hoorcolleges, simulaties, rollenspellen, projectopdrachten en groepsopdrachten voor kleine groepen. De docenten kiezen verschillende werkvormen in hun cursus. Zo wordt bij de cursus Inleiding internationale logistiek gebruik gemaakt van PGO, hoorcollege, een projectopdracht, het LEGO-spel en het Supply chain management-spel. Het panel heeft de cursusinhouden bestudeerd en gesprekken met studenten gevoerd en stelt vast dat de opleiding een gevarieerde mix van werkvormen aanbiedt, die past bij de doelstellingen van de opleiding. Het panel stelt vast dat het onderwijs competentiegericht is, maar dat studenten het reflecteren op het eigen handelen explicieter kunnen relateren aan de competenties. Uit de cursusevaluatie van het eerste semester blijkt dat studenten de mate waarop de werkvormen aansluiten bij de competenties positief beoordelen. Het panel stelt vast dat het didactisch concept in lijn is met de doelstellingen en dat de opleiding passende werkvormen hanteert. Het panel is van oordeel dat het reflecteren op eigen handelen explicieter gerelateerd kan worden aan de competenties van de opleiding en komt tot het oordeel voldoende. Facet 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Criterium - Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. 26/59 NQA - visitatie Hogeschool Zeeland, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt)

27 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het toetsbeleid is vastgelegd in HZ Toetsbeleid, Uitgangspunt is dat op inzichtelijke en overzichtelijke wijze toetsing kan plaats vinden, als afsluiting van een reeks van leeren werkprocessen. Verder wordt er gestreefd naar efficiency, eenvoud en aansluiting bij onderliggende informatiesystemen. Er is een nieuw toetsbeleid in ontwikkeling naar aanleiding van tevredenheidsgesprekken met alle Hogeschool Zeeland medewerkers in Het panel heeft de basisversie van een nieuw Toetsbeleid (2007) ingezien. Het panel stelt vast dat de hogeschoolbrede aanpassingen ten aanzien van het toetsbeleid op opleidingsniveau een ontwikkelpunt is. In de OER zijn artikelen opgenomen omtrent de examencommissie en examinatoren. Examinatoren zijn door de examencommissie belast met het afnemen van toetsen en het vaststellen van de door de student behaalde resultaten. De examinatoren verstrekken de examencommissie de gevraagde inlichtingen. Het panel heeft notulen van de examencommissie bestudeerd. Het panel vindt de notulen helder en vindt het positief dat aan de notulen actielijsten met bijbehorende verantwoordelijkheden zijn toegevoegd. De opleiding heeft in een bijlage van de OER inzichtelijk gemaakt op welke wijze de toetsing plaatsvindt, welke toetsen er zijn en op welk niveau dit getoetst wordt. Elke cursusbeschrijving heeft een toetsmatrijs, waarin toetsonderdelen en de weging van afzonderlijke onderdelen opgenomen zijn. In de cursusbeschrijvingen zijn daarnaast de beoordelingscriteria voor de toetsen opgenomen. In de cursusbeschrijving staat per toetsonderdeel aangegeven wat de verhouding is tussen de individuele prestatie en een eventuele groepsbeoordeling. De opleiding hanteert verschillende toetsvormen. Afhankelijk van de competenties en leerdoelen wordt een keuze voor een toetsvorm gemaakt. Naast de traditionele schriftelijke tentamens hanteert de opleiding presentaties, rapportages, reflectieverslagen, werkstukken, peer-assessments en vormen van directe waarneming (bijvoorbeeld simulaties van managementvergaderingen). De aard van de toetsing verschuift in de loop van de studiejaren. Gedurende de opleiding bevatten de toetsen steeds meer praktijkelementen en ze worden in toenemende mate aan de hand van de actuele praktijk uitgevoerd. Het programma is gestructureerd in semesters, periodes van 18 weken. In deze periodes worden de deeltoetsen en eindtoetsen afgenomen en vindt een projectweek plaats. De verdeling is als volgt: 7 weken les, 2 weken toetsen en hertoetsen, 7 weken les en 2 weken toetsen en hertoetsen. Eén docent ontwikkelt de cursus en de bijbehorende toets. Deze wordt door een andere docent bekeken, gecontroleerd en bij goedkeuring, ondertekend. Bij de ontwikkeling van de toetsen wordt gelet op vorm, inhoud en beoordelingsprotocol. Uit het gesprek met studenten en uit cursusevaluaties blijkt dat zij vinden dat de toetsen goed aansluiten op de aangeboden lesstof. Studenten vinden dat ze eerlijk beoordeeld worden en dat de onderbouwing voor een gegeven cijfer helder is. Op de digitale leeromgeving kunnen studenten vanaf het begin van een cursus zien waar zij op beoordeeld worden. Studenten vinden de beoordelingscriteria helder. NQA - visitatie Hogeschool Zeeland, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt) 27/59