Recente evolu+es in de behandeling van lymfomen. 14 oktober 2017

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Recente evolu+es in de behandeling van lymfomen. 14 oktober 2017"

Transcriptie

1 Recente evolu+es in de behandeling van lymfomen 14 oktober 2017

2 Achtergrond : Janssen Pharmaceu9ca (Oncologie) Onderzoek naar verschillende nieuwe geneesmiddelen voor leukemiën, lymfomen en mul9pel myeloom (ziekte van Kahler) B-cel kankers In samenwerking met Pharmacyclics (later Abbvie), preklinisch onderzoek naar werking van ibru9nib (Imbruvica) 2

3 Overzicht Geneesmiddelenonderzoek in B-cel leukemien en lymfomen: B-cellen Historiek: chemotherapie, rituximab (MabThera) Huidige focus: Doelgerichte geneesmiddelen: Imbruvica, Venclexta Immuuntherapie: an9lichamen (mono/bi-specifiek), cel-therapie (CAR-T) 3

4 Bloedcellen Afweer (immuniteit): T-cellen B-cellen macrofagen NK cellen. 4

5 B-cel kankers B-cel leukemien (Chronische Lymfocy9sche Leukemie, CLL) & B-cel lymfomen (Hodgkin Lymfoom en Non-Hodgkin Lymfoom) Oppervlaktemerkers: CD20, CD19, CD30 (HL) Func9onele immuuncel (B-cel receptor: an9gen herkenning) Loka9e van celdeling/overleving (niche): beenmerg, lymfeknopen Ongecontroleerde celdeling, overleving (resistent aan celdood) 5

6 B-cel kankers Beenmerg Lymfeknoop 6

7 Historiek: chemotherapie CHOP Cyclofosfamide: DNA crosslinks (celdood) Hydroxy-doxorubicine (Adriamycine): DNA intercala9e (celdood) Oncovin (Vincris9ne): tubuline-vergif (celdeling) Prednisone: cor9sone (ontstekingsremmer) Gebaseerd op remming van snel-delende cellen, en algemene remming van immuuncellen 7

8 Historiek: Rituximab (MabThera) Introduc9e van Rituximab in 1997 (VS): an9lichaam dat B-cell merker (CD20) herkent, en eigen immuunsysteem richt op eigen B-cellen (kanker en normale). R-CHOP 8

9 Recente ontwikkelingen: an+lichaam met chemolading An9body-drug-conjugate (ADC): B-cell specifiek gerichte chemo, potenter effect/minder bijwerkingen (CD30 is specifieke Hodgkin s lymfoom merker) Brentuximab vedocn (Adcetris) 9

10 Recente ontwikkelingen: gerichte therapie Inhibi9e van B-cell Receptor signalering 10

11 Ontdekking van ibru+nib (Imbruvica) Agammaglobulinemia, beschreven door kolonel Bruton in 1952 Muta9es in het gen BTK (Bruton s Tyrosine Kinase) zijn de oorzaak van agammaglobulinemia (1993) BTK codeert voor een enzyme (kinase) dat essen9eel is voor de ontwikkeling van an9lichaam-producerende Bcellen ( ) Ibru9nib (PCI-32765), potente remmer van BTK, voor het eerst gemaakt in 2005 Eerste pa9ënt behandelt met ibru9nib (2009) Goedkeuring van gebruik van ibru9nib (Imbruvica) voor behandeling van mantel-cel lymfoom in VS (2013) 11

12 Werking van ibru+nib (Imbruvica) B-cel deling en overleving B-cel homing in lymfeknopen 12

13 Werking van ibru+nib (Imbruvica) Reac9ef molecule Irreversibele binding aan Cysteine 481 in BTK 13

14 Recente ontwikkelingen Ibru9nib resisten9e leidt tot nieuwe denkpistes: Muta9es die kankercellen onagankelijk maken van BTK (na enkele jaren, in sommige pa9enten) In BTK Cysteine481>>Serine In andere enzymen in de B-cel receptor cascade Onderzoek naar nieuwe gerichte therapie spitst zich toe op nieuwe BTK remmers (die Cys481 niet nodig hebben), of remmers van andere enzymen in de B-cel receptor cascade. 14

15 Recente ontwikkelingen: venetoclax (Venclexta) Venetoclax (Venclexta) Blokering van een B-cell specifiek overlevingsmechanisme: BCL2 Ongeveer 20 jaar tussen ontdekking BCL2 en eerste selec9eve, potente remmer Uitzonderlijk groot molecule 15

16 Immuuntherapie: checkpoint blockade 16

17 Immuuntherapie: checkpoint blockade 17

18 Immuuntherapie: checkpoint blockade 18

19 Immuuntherapie: T-cel redirec+on Bi-specifieke BITES : koppelen (en ac9veren) van T-cellen aan B-cel kankercellen (CD19 als B-cel merker) 19

20 Immuuntherapie: cel-therapie 20

21 Immuuntherapie: cel-therapie 21

22 Een blik in de toekomst De toekoms9ge behandeling van lymfomen zijn combinaces van: Doelgerichte geneesmiddelen (zoals Imbruvica, Venclexta, en anderen in de pijplijn) Immuuntherapie: an9lichamen (mono/bi-specifiek), cel-therapie (CAR-T) 22

http://www.lymmcare.nl/ Nieuwe medicijnen voor CLL; alleen maar zonneschijn of ook donkere wolken? Eric Eldering, afdeling Experimentele Immunologie, AMC 1. Het verschil tussen normaal weefsel en kankercellen

Nadere informatie

Non-Hodgkin Lymfomen: naar therapie op maat?

Non-Hodgkin Lymfomen: naar therapie op maat? Non-Hodgkin Lymfomen: naar therapie op maat? LYMMCARE Patiëntensymposium 13 november 2014 Rien van Oers non-hodgkin lymfomen Inleiding: indeling non-hodgkin lymfomen Behandeling anno 2014 Nieuwe ontwikkelingen

Nadere informatie

B-Cel lymfomen en hun behandeling. K. Van Eygen Symposium LVV 14 oktober 2017

B-Cel lymfomen en hun behandeling. K. Van Eygen Symposium LVV 14 oktober 2017 B-Cel lymfomen en hun behandeling K. Van Eygen Symposium LVV 14 oktober 2017 B-cel lymfomen Inleiding B-cel lymfomen: waarover praten we? De belangrijkste wapens in de strijd tegen lymfomen: enkele begrippen

Nadere informatie

Chronische Lymfatische Leukemie. anno 2015

Chronische Lymfatische Leukemie. anno 2015 Chronische Lymfatische Leukemie anno 2015 Marten R. Nijziel, internist-hematoloog Máxima Medisch Centrum Eindhoven/Veldhoven Hematon Leukemiedag Soesterberg, 3 oktober 2015 Wat is CLL? Wat is nodig voor

Nadere informatie

Morbus Waldenström en de nieuwste ontwikkelingen

Morbus Waldenström en de nieuwste ontwikkelingen Morbus Waldenström en de nieuwste ontwikkelingen Landelijke patienten contactdag 2015 Monique Minnema, internist-hematoloog Inhoud 1. Hoe zit deze ziekte in elkaar? 2. Behandelingen 3. Polyneuropathie

Nadere informatie

Chronische lymfatische leukemie 2018

Chronische lymfatische leukemie 2018 Chronische lymfatische leukemie 2018 Arnon Kater Afd. Hematologie Academisch Medisch Centrum, Amsterdam beenmerg plaatjes witte bloedcellen rode bloedcellen antistof producerende cel milt en lymfekier

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/38737 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Goeij, Bart E.C.G. de Title: Antibody-drug conjugates in cancer Issue Date: 2016-04-13

Nadere informatie

Welkom in Meander Medisch Centrum. Informatieavond non-hodgkinlymfoom en stamceltransplantatie 25 november 2014

Welkom in Meander Medisch Centrum. Informatieavond non-hodgkinlymfoom en stamceltransplantatie 25 november 2014 Welkom in Meander Medisch Centrum Informatieavond non-hodgkinlymfoom en stamceltransplantatie 25 november 2014 Indolent non Hodgkin lymfoom en chronischlymfatischeleukemie Van oorzaaktot (nieuwe ontwikkelingen

Nadere informatie

De achilleshiel van CLL

De achilleshiel van CLL De achilleshiel van CLL Dr. S.H. Tonino 22 november 2012 Afdeling Hematologie AMC, Amsterdam Chronische lymfatische leukemie 1. wat is chronische lymfatische leukemie (CLL?) 2. behandeling anno 2012 3.

Nadere informatie

http://www.lymmcare.nl/

http://www.lymmcare.nl/ http://www.lymmcare.nl/ Hoe krijgen we kankercellen dood Eric Eldering, afdeling Experimentele Immunologie, AMC 1. Het verschil tussen normaal weefsel en kankercellen 2. Met medicijnen willen we dit verschil

Nadere informatie

Chronische lymfatische leukemie Arnon Kater

Chronische lymfatische leukemie Arnon Kater Chronische lymfatische leukemie Arnon Kater http://www.lymmcare.nl/ CLL Epidemiologie Prognostische factoren Biologie en targeted therapy Huidige behandeling en studies CLL: epidemiologie CLL is de meest

Nadere informatie

Informatie bijeenkomst. Lymfeklierkanker. Afdeling Hematologie 16 april 2018

Informatie bijeenkomst. Lymfeklierkanker. Afdeling Hematologie 16 april 2018 Informatie bijeenkomst Lymfeklierkanker Afdeling Hematologie 16 april 2018 Programma Wat is lymfeklierkanker? Behandeling van lymfeklierkanker Intermezzo: Hematon.Pauze. De opkomst van nieuwe medicijnen

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Proteasomen en aminopeptidases zijn verantwoordelijk voor de afbraak van intracellulaire eiwitten die verkeerd gevouwen, beschadigd of overbodig zijn. Deze eiwitten kunnen vervolgens

Nadere informatie

Immuuntherapie: resultaten tot nu toe bij patiënten met een longcarcinoom Willemijn Theelen

Immuuntherapie: resultaten tot nu toe bij patiënten met een longcarcinoom Willemijn Theelen Immuuntherapie: resultaten tot nu toe bij patiënten met een longcarcinoom 15-06-2017 Willemijn Theelen w.theelen@nki.nl Risicofactoren Longcarcinoom Roken in 90% de oorzaak Passief roken : 1,2-1,3 x verhoogd

Nadere informatie

Stichting Hematologisch-Oncologisch. Wetenschapsonderzoek (SHOW) Research en patiëntenzorg

Stichting Hematologisch-Oncologisch. Wetenschapsonderzoek (SHOW) Research en patiëntenzorg Stichting Hematologisch-Oncologisch Wetenschapsonderzoek (SHOW) Research en patiëntenzorg Comité van aanbeveling Ria Bremer, journalist Prof. Dr. Jan Wouter ten Cate, vasculair geneeskundige Peter Faber,

Nadere informatie

Nieuwe. behandelingen. bij inhl/cll. Ann Janssens, MD, PhD Hematology, Leuven 14 oct 2016

Nieuwe. behandelingen. bij inhl/cll. Ann Janssens, MD, PhD Hematology, Leuven 14 oct 2016 Nieuwe behandelingen bij inhl/cll Ann Janssens, MD, PhD Hematology, Leuven 14 oct 2016 Indicaties voor behandeling CLL/iNHL Diagnose Behandeling Uitgebreide ziekte aantal en grootte klieren Grootte milt,

Nadere informatie

Chronische lymfatische leukemie. Mark-David Levin Afd. Interne geneeskunde Albert Schweitzer ziekenhuis Dordrecht

Chronische lymfatische leukemie. Mark-David Levin Afd. Interne geneeskunde Albert Schweitzer ziekenhuis Dordrecht Chronische lymfatische leukemie Mark-David Levin Afd. Interne geneeskunde Albert Schweitzer ziekenhuis Dordrecht Chronische lymfatische leukemie 1. Wat is CLL? 2. Biologie nieuwe inzichten 3. Prognostische

Nadere informatie

Ontwikkelingen in de behandeling van het indolente non-hodgkin lymfoom Hematon/LVN Patiëntensymposium

Ontwikkelingen in de behandeling van het indolente non-hodgkin lymfoom Hematon/LVN Patiëntensymposium Ontwikkelingen in de behandeling van het indolente non-hodgkin lymfoom Hematon/LVN Patiëntensymposium 13 september 2014 Marie José Kersten non-hodgkin lymfomen Inleiding: indeling non-hodgkin lymfomen

Nadere informatie

Immuuntherapie en persoonsgerichte behandeling

Immuuntherapie en persoonsgerichte behandeling Immuuntherapie en persoonsgerichte behandeling Zaterdag 16 maart 2019 De Landgoederij, Bunnik M J van den Bent Neuroloog Kanker: een ziekte van het DNA? Eiwitten dragen de functies van cellen DNA zorgt

Nadere informatie

Stichting Hematologisch-Oncologisch. Wetenschapsonderzoek (SHOW) Research en patiëntenzorg

Stichting Hematologisch-Oncologisch. Wetenschapsonderzoek (SHOW) Research en patiëntenzorg Stichting Hematologisch-Oncologisch Wetenschapsonderzoek (SHOW) Research en patiëntenzorg Comité van aanbeveling Ria Bremer, journalist Prof. Dr. Jan Wouter ten Cate, vasculair geneeskundige Peter Faber,

Nadere informatie

De ziekte van Waldenström: nieuwe behandelingsmogelijkheden als de ziekte terugkomt. Marie José Kersten AMC, Amsterdam

De ziekte van Waldenström: nieuwe behandelingsmogelijkheden als de ziekte terugkomt. Marie José Kersten AMC, Amsterdam De ziekte van Waldenström: nieuwe behandelingsmogelijkheden als de ziekte terugkomt Marie José Kersten AMC, Amsterdam www.lymmcare.nl Behandeling recidief MW Behandeling recidief ziekte van Waldenstrom

Nadere informatie

Informatiegids voor patiënten met folliculair lymfoom

Informatiegids voor patiënten met folliculair lymfoom Informatiegids voor patiënten met folliculair lymfoom Hoe kunnen we over een moeilijk te begrijpen ziekte praten? U hebt net vernomen dat u een folliculair lymfoom hebt Dit nieuws roept heel wat emoties

Nadere informatie

Ontwikkeling van nieuwe anti-kankermedicijnen

Ontwikkeling van nieuwe anti-kankermedicijnen Ontwikkeling van nieuwe anti-kankermedicijnen geïllustreerd adhv Ibrutinib (Imbruvica) ter behandeling van B-cel maligniteiten, o.a. chronische lymfatische leukemie (CLL) en mantelcellymfoom (MCL) Marcel

Nadere informatie

Hodgkin lymfoom 2014. Dr. A. Van Hoof, hematologie Brugge

Hodgkin lymfoom 2014. Dr. A. Van Hoof, hematologie Brugge Hodgkin lymfoom 2014 Dr. A. Van Hoof, hematologie Brugge Wat is Hodgkin lymfoom? Waarom bij mij? Diagnose en stadiumbepaling Behandeling Laattijdige verwikkelingen Lymfomen Ziekte van Hodgkin of Hodgkin

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting. B. ten Cate

Nederlandse Samenvatting. B. ten Cate Nederlandse Samenvatting B. ten Cate 10 155 NEDERLANDSE SAMENVATTING In een gezond beenmerg worden continu nieuwe bloedcellen aangemaakt. Dit proces wordt hematopoiese genoemd en zorgt ervoor dat er voortdurend

Nadere informatie

LYMMCARE symposium. Het remmen van hechting van kankercellen in de lymfeklier als therapie. Hildo Lantermans

LYMMCARE symposium. Het remmen van hechting van kankercellen in de lymfeklier als therapie. Hildo Lantermans LYMMCARE symposium Het remmen van hechting van kankercellen in de lymfeklier als therapie Hildo Lantermans Marie José Kersten, Steven Pals & Marcel Spaargaren Mens bestaat uit meer dan 3 biljoen cellen

Nadere informatie

Leukemie: spellingsfouten in de DNA code

Leukemie: spellingsfouten in de DNA code Leukemie: spellingsfouten in de DNA code Prof. Jan Cools KU Leuven - Centrum voor Menselijke Erfelijkheid VIB - Center for the Biology of Disease contact: jan.cools@med.kuleuven.be Overzicht 1. De werking

Nadere informatie

Tamil Study version 1.0 PatInfo (NKI)/ (AMC)

Tamil Study version 1.0 PatInfo (NKI)/ (AMC) Titel van het onderzoek Onderzoek naar door de behandeling veroorzaakte veranderingen in de omringende cellen van het folliculaire Non Hodgkin lymfoom. De TAMIL studie Inleiding Geachte heer/mevrouw, Wij

Nadere informatie

belangrijke cijfers over hematologische kankersoorten

belangrijke cijfers over hematologische kankersoorten belangrijke cijfers over hematologische kankersoorten Een overzicht van het voorkomen, de behandeling en overleving van hematologische kankersoorten gebaseerd op cijfers uit de Nederlandse Kankerregistratie

Nadere informatie

Bij kanker veranderen de goede cellen in het lichaam. Dit worden slechte cellen. Deze slechte cellen blijven groeien. Het worden er steeds meer.

Bij kanker veranderen de goede cellen in het lichaam. Dit worden slechte cellen. Deze slechte cellen blijven groeien. Het worden er steeds meer. Dit is longkanker Bij kanker veranderen de goede cellen in het lichaam. Dit worden slechte cellen. Deze slechte cellen blijven groeien. Het worden er steeds meer. Bij longkanker zit de kanker in een long.

Nadere informatie

Biologicals; nieuwe therapeutische opties

Biologicals; nieuwe therapeutische opties Biologicals; nieuwe therapeutische opties Lidwine Tick, internist hemato-oncoloog Veldhoven, 19 september 2013 "De wereld van Mab-jes, Nib-jes en Mus-sen". Anti-tumor behandeling Chirurgie Radiotherapie

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/49549 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Dijkgraaf, E.M. Title: Immune-based therapies in ovarian cancer Issue Date: 2017-06-13

Nadere informatie

Stamceltransplantatie

Stamceltransplantatie Autologe en allogene Stamceltransplantatie -een wereld van verschil - Dr. S.K. Klein internist-hematoloog 41 Geschiedenis 1950 eerste beenmergtransplantatie 1990 Edward DonnallThomas & Joseph Edward Murray

Nadere informatie

Uitzaaiing: de rol van tumorstamcellen

Uitzaaiing: de rol van tumorstamcellen Uitzaaiing: de rol van tumorstamcellen 19de Antoni van Leeuwenhoek symposium 13 juni 2013 Ed Roos 1 Kennis over uitzaaiing is nog beperkt Uitzaaiing is een ingewikkeld proces, met veel onwaarschijnlijke

Nadere informatie

UW BEHANDELING MET MABTHERA + CHOP

UW BEHANDELING MET MABTHERA + CHOP UW BEHANDELING MET MABTHERA + CHOP KANKERCENTRUM UZ GENT Onco_hemato_002 INHOUDSTAFEL 01 Welke chemotherapie (= behandeling met cytostatica) krijgt u? 3 02 Hoe verloopt uw behandeling? 4 03 Overzicht van

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting. Methodes van antilichaam therapie voor kanker

Nederlandse samenvatting. Methodes van antilichaam therapie voor kanker Nederlandse samenvatting Methodes van antilichaam therapie voor kanker Methodes van antilichaam therapie voor kanker 151 INTRODUCTIE TOT HET IMMUUNSYSTEEM Dagelijks wordt de mens blootgesteld aan een uitgebreid

Nadere informatie

Veelbelovend onderzoek van de afdeling Hematologie

Veelbelovend onderzoek van de afdeling Hematologie NIEUWE PERSPECTIEVEN Veelbelovend onderzoek van de afdeling Hematologie De diagnose leukemie, lymfklierkanker of multipel myeloom heeft een enorme impact op het leven van patiënten en hun omgeving. Vaak

Nadere informatie

Het is een ziekte die jarenlang door verschillende factoren zich ontwikkeld. Sommige factoren kun je zelf voorkomen, een paar niet.

Het is een ziekte die jarenlang door verschillende factoren zich ontwikkeld. Sommige factoren kun je zelf voorkomen, een paar niet. Werkstuk door een scholier 1583 woorden 23 april 2011 4,9 12 keer beoordeeld Vak Zorg en welzijn KANKER: Ik ga vandaag mijn spreekbeurt houden over kanker om twee redenen. De eerste is dat iedereen kanker

Nadere informatie

Hodgkin lymfoom. Elly Lugtenburg 11 de nascholing hematologie verpleegkundigen 16 Maart 2018

Hodgkin lymfoom. Elly Lugtenburg 11 de nascholing hematologie verpleegkundigen 16 Maart 2018 Hodgkin lymfoom Elly Lugtenburg 11 de nascholing hematologie verpleegkundigen 16 Maart 2018 11 de nascholing Hematologie verpleegkundigen 16 Maart 2018 Disclosure belangen: PJ Lugtenburg Voor bijeenkomst

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING 2 NEDERLANDSE SAMENVATTING VOOR NIET-INGEWIJDEN In gezonde personen is er een goede balans tussen cellen die delen en cellen die doodgaan. In sommige gevallen wordt deze balans verstoord en delen cellen

Nadere informatie

Diagnostische toets Van HIV tot AIDS?

Diagnostische toets Van HIV tot AIDS? Diagnostische toets Van HIV tot AIDS? Moleculen 1. Basenparing In het DNA vindt basenparing plaats. Welke verbinding brengt een basenpaar tot stand? A. Peptidebinding B. Covalente binding C. Zwavelbrug

Nadere informatie

Behandelingsmogelijkheden en trials bij het oesophagus- en maagcarcinoom M. Wumkes, Medische Oncologie VUmc

Behandelingsmogelijkheden en trials bij het oesophagus- en maagcarcinoom M. Wumkes, Medische Oncologie VUmc Behandelingsmogelijkheden en trials bij het oesophagus- en maagcarcinoom 2017 M. Wumkes, 21-09-2017 Medische Oncologie VUmc 1 Te bespreken Standaardbehandeling Studiebehandeling Ontwikkeling nieuwe medicijnen

Nadere informatie

Immunotherapie van kanker: Wat moet u als huisarts hiervan weten? John Haanen

Immunotherapie van kanker: Wat moet u als huisarts hiervan weten? John Haanen Immunotherapie van kanker: Wat moet u als huisarts hiervan weten? John Haanen De kracht van eigen afweer Immuuncel vernietigt bacteriën Ons immuunsysteem is afgericht om ons te verdedigen tegen indringers

Nadere informatie

CHAPTER 10. Nederlandse samenvatting

CHAPTER 10. Nederlandse samenvatting CHAPTER 10 Nederlandse samenvatting Om uit te groeien tot een kwaadaardige tumor met uitzaaiïngen moeten kankercellen een aantal karakteristieken verwerven. Eén daarvan is het vermogen om angiogenese,

Nadere informatie

De ziekte van Waldenström: nieuwe behandelingsmogelijkheden. Marie José Kersten AMC, Amsterdam www.lymmcare.nl

De ziekte van Waldenström: nieuwe behandelingsmogelijkheden. Marie José Kersten AMC, Amsterdam www.lymmcare.nl De ziekte van Waldenström: nieuwe behandelingsmogelijkheden Marie José Kersten AMC, Amsterdam www.lymmcare.nl De ziekte van Waldenström Inleiding: klachten ziekteverschijnselen complicaties Standaardbehandeling

Nadere informatie

26 Behandeling van de ziekte van Waldenström

26 Behandeling van de ziekte van Waldenström 26 Behandeling van de ziekte van Waldenström 26 Behandeling van de ziekte van Waldenström Drs. J.M.I. Vos, dr. M.J. Kersten en dr. P.W. Wijermans Inleiding De ziekte van Waldenström behoort volgens de

Nadere informatie

Nieuwe middelen voor sarcomen

Nieuwe middelen voor sarcomen Nieuwe middelen voor sarcomen Anneke Westermann, internist-oncoloog AMC Amsterdam Contactdag Sarcomen 26 mei 2018 Vooruitgang behandeling wekedelensarcoom Vooruitgang behandeling botsarcoom Chemotherapie

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting. Inleiding

Nederlandse samenvatting. Inleiding Nederlandse samenvatting 157 Inleiding Het immuunsysteem (afweersysteem) is een systeem in het lichaam dat werkt om infecties en ziekten af te weren. Het Latijnse woord immunis betekent vrijgesteld, een

Nadere informatie

Een patiente met acute leukemie Bloed en beenmerg Acute leukemie Chronische leukemie

Een patiente met acute leukemie Bloed en beenmerg Acute leukemie Chronische leukemie Thema: Leukemie Een patiente met acute leukemie Bloed en beenmerg Acute leukemie Chronische leukemie Prof.dr. Hanneke C. Kluin-Nelemans Afdeling Hematologie Samenstelling van onstolbaar gemaakt bloed Bloedcellen

Nadere informatie

Wat u zou moeten weten over MabThera

Wat u zou moeten weten over MabThera De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel MabThera. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan deze informatie

Nadere informatie

Behandelingen bij longkanker. inclusief klinische studie immuuntherapie

Behandelingen bij longkanker. inclusief klinische studie immuuntherapie Behandelingen bij longkanker inclusief klinische studie immuuntherapie 1 Longkanker Longkanker is niet één ziekte: er bestaan meerdere vormen van longkanker. In deze brochure bespreken we de twee meest

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/45885 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Kersten, K. Title: Pulling the strings on anti-cancer immunity Issue Date: 2017-02-07

Nadere informatie

ZIEKTE VAN WALDENSTRÖM. Patiëntenboekje. Waldenström heeft een. langzaam progressief. verloop. Dat betekent. dat de aandoening wel

ZIEKTE VAN WALDENSTRÖM. Patiëntenboekje. Waldenström heeft een. langzaam progressief. verloop. Dat betekent. dat de aandoening wel Waldenström heeft een langzaam progressief verloop. Dat betekent dat de aandoening wel steeds ernstiger wordt, maar dat dit proces heel geleidelijk verloopt Patiëntenboekje ZIEKTE VAN WALDENSTRÖM Waldenström

Nadere informatie

Invriezen van zaad bij een behandeling voor kanker

Invriezen van zaad bij een behandeling voor kanker Centrum voor Voortplantingsgeneeskunde Invriezen van zaad bij een behandeling voor kanker Inleiding U heeft te horen gekregen van uw behandelend arts dat u kanker heeft. Samen met de arts heeft u besloten

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Het multipel myeloom of de ziekte van Kahler is een kwaadaardige celwoekering van plasmacellen in het beenmerg die een monoklonale zware of lichte keten immunoglobuline produceren.

Nadere informatie

Summary in Dutch (Nederlandse samenvatting voor leken)

Summary in Dutch (Nederlandse samenvatting voor leken) Summary in Dutch (Nederlandse samenvatting voor leken) 13_Smakman.indd 173 10-02-2006 11:30:37 Het menselijk lichaam bestaat uit een groot aantal organen en weefsels die zijn opgebouwd uit miljarden cellen.

Nadere informatie

HOVON 130 (Non-Hodgkin lymfoom) / non-hodgkinlymfoom

HOVON 130 (Non-Hodgkin lymfoom) / non-hodgkinlymfoom HOVON 130 (Non-Hodgkin lymfoom) / non-hodgkinlymfoom Onderzoek naar een nieuwe behandeling voor patiënten met een specifieke vorm van Non-Hodgkinlymfoom. Onderzocht wordt of het toevoegen van een extra

Nadere informatie

Chemotherapie en nieuwe geneesmiddelen presentatie

Chemotherapie en nieuwe geneesmiddelen presentatie Chemotherapie en nieuwe geneesmiddelen presentatie Naam: prof dr M.J. van den Bent Functie: hoofd neuro-oncologie unit Daniel den Hoed Oncologisch Centrum Rotterdam Wat is chemotherapie? De behandeling

Nadere informatie

Samenvatting voor niet ingewijden

Samenvatting voor niet ingewijden Samenvatting voor niet ingewijden Samenvatting voor niet ingewijden Hematopoïese Bloedcellen worden in het beenmerg gevormd waar de moedercellen, de zogenaamde stamcellen, zich bevinden. Deze stamcel kan

Nadere informatie

INDOLENT NON-HODGKIN- LYMFOOM. Patiëntenboekje. Indolent non-hodgkinlymfoom. lymfklierkanker. Ongeveer. de helft van de patiënten

INDOLENT NON-HODGKIN- LYMFOOM. Patiëntenboekje. Indolent non-hodgkinlymfoom. lymfklierkanker. Ongeveer. de helft van de patiënten Indolent non-hodgkinlymfoom is een vorm van lymfklierkanker. Ongeveer de helft van de patiënten met non-hodgkin heeft een indolente, niet-agressieve vorm. Je kunt lang met de ziekte leven. Daarom wordt

Nadere informatie

Reeks 13 Vergeten Organen Avond 5: Het bloed Prof.dr. Schouten

Reeks 13 Vergeten Organen Avond 5: Het bloed Prof.dr. Schouten Reeks 13 Vergeten Organen Avond 5: Het bloed Prof.dr. Schouten Hematologie voor de Dummies Gezondheidsuniversiteit PSC MSC plt ery mono neutro eo baso LSC Blympho T lympho PSC SCF MSC IL3 LSC GM-CSF MPL

Nadere informatie

Non Hodgkin lymfoom. Albert Schweitzer ziekenhuis februari 2014 pavo 1113

Non Hodgkin lymfoom. Albert Schweitzer ziekenhuis februari 2014 pavo 1113 Non Hodgkin lymfoom Albert Schweitzer ziekenhuis februari 2014 pavo 1113 Uw hoofdbehandelaar is: hematoloog dr. Uw specialist is op werkdagen tussen 08.30 17.00 uur bereikbaar via de polikliniek Interne

Nadere informatie

'From the cradle to the grave' : novel therapeutic approaches to attack the microenvironment in chronic lymphocytic leukemia Hallaert, D.

'From the cradle to the grave' : novel therapeutic approaches to attack the microenvironment in chronic lymphocytic leukemia Hallaert, D. UvA-DARE (Digital Academic Repository) 'From the cradle to the grave' : novel therapeutic approaches to attack the microenvironment in chronic lymphocytic leukemia Hallaert, D. Link to publication Citation

Nadere informatie

DISCLOSURE BELANGEN SPREKER

DISCLOSURE BELANGEN SPREKER DISCLOSURE BELANGEN SPREKER Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties Sponsoring of onderzoeksgeld Aandeelhouder Adviseur Venture partner BMS, MSD Neon Therapeutics Adaptive, Amgen, Neon Therapeutics,

Nadere informatie

Non-Hodgkin lymfoom. Jeanette Doorduijn hematoloog Erasmus MC

Non-Hodgkin lymfoom. Jeanette Doorduijn hematoloog Erasmus MC Non-Hodgkin lymfoom Jeanette Doorduijn hematoloog Erasmus MC Disclosures I received honoraria from Celgene and Roche: Presentaties: ASH review, Dutch hematology day. Sponsoring van congresbezoek: ASH,

Nadere informatie

Samenvating in het Nederlands

Samenvating in het Nederlands Samenvating in het Nederlands Inleiding Dit proefschrift gaat over de behandeling van solide tumoren met immuuntherapie. Het immuunsysteem herkent en bestrijdt niet alleen schadelijke virussen, bacteriën

Nadere informatie

Ontwikkelingen immuuntherapie. C. Steendam C. van der Leest

Ontwikkelingen immuuntherapie. C. Steendam C. van der Leest Ontwikkelingen immuuntherapie C. Steendam C. van der Leest Inhoud Het immuunsysteem De kanker immuniteit cyclus Checkpoint remmers Niet-kleincellige longkanker Kleincellige longkanker (SCLC) Longvlieskanker

Nadere informatie

Kanker. Inleiding. Wat is kanker. Hoe ontstaat kanker

Kanker. Inleiding. Wat is kanker. Hoe ontstaat kanker Kanker Inleiding Ik heb dit onderwerp gekozen omdat veel mensen niet weten wat kanker precies inhoud en ik zelf er ook meer van wil weten omdat mijn oma er in de zomervakantie aan gestorven is. Dat je

Nadere informatie

Samenvatting. Figuur 1. Een T cel gemedieerde immuun response. APC: antigen presenterende cel; Ag: antigen; TCR: T cel receptor.

Samenvatting. Figuur 1. Een T cel gemedieerde immuun response. APC: antigen presenterende cel; Ag: antigen; TCR: T cel receptor. Samenvatting Het immuunsysteem Het menselijke lichaam bevat een uniek systeem, het immuunsysteem, wat ons beschermt tegen ongewenste en schadelijk indringers (ook wel lichaamsvreemde substanties of pathogenen

Nadere informatie

Immunotherapie met CAR-T-cellen. Sébastien Anguille, MD, PhD

Immunotherapie met CAR-T-cellen. Sébastien Anguille, MD, PhD Immunotherapie met -cellen Sébastien Anguille, MD, PhD Gezond beenmerg Inleiding GEZOND BEENMERG B-lymfocyte lymfoplasmocyte plasmacel Multiple myeloom Inleiding GEZOND BEENMERG MULTIPLE MYELOOM B-lymfocyte

Nadere informatie

hematoloog dr. Uw specialist is op werkdagen tussen uur bereikbaar via de polikliniek Interne geneeskunde, tel. (078)

hematoloog dr. Uw specialist is op werkdagen tussen uur bereikbaar via de polikliniek Interne geneeskunde, tel. (078) Non-Hodgkin lymfoom Uw hoofdbehandelaar is: hematoloog dr. Uw specialist is op werkdagen tussen 08.30 17.00 uur bereikbaar via de polikliniek Interne geneeskunde, tel. (078) 654 64 64. 1 Inleiding U heeft

Nadere informatie

UW BEHANDELING MET MABTHERA - ACVBP

UW BEHANDELING MET MABTHERA - ACVBP UW BEHANDELING MET MABTHERA - ACVBP KANKERCENTRUM UZ GENT Onco_hemato_048 INHOUDSTAFEL 01 Welke chemotherapie (= behandeling met cytostatica) krijgt u? 3 02 Hoe verloopt uw behandeling? 4 03 Overzicht

Nadere informatie

Signaaltransductie en celcyclus (COO 6)

Signaaltransductie en celcyclus (COO 6) Signaaltransductie en celcyclus (COO 6) oefen- en zelftoets-module behorende bij hoofdstuk 9 en 12 van Unit 1 van Campbell, 10 e druk versie 2014-2015 Communicatie 1. Hier zie je drie manieren waarop een

Nadere informatie

Immunotherapie en Monoclonale antilichamen. Koen Theunissen Hematologie Jessa Ziekenhuis Hasselt Limburgs Oncologisch Centrum

Immunotherapie en Monoclonale antilichamen. Koen Theunissen Hematologie Jessa Ziekenhuis Hasselt Limburgs Oncologisch Centrum Immunotherapie en Monoclonale antilichamen Koen Theunissen Hematologie Jessa Ziekenhuis Hasselt Limburgs Oncologisch Centrum IMMUNOTHERAPIE =( letterlijk) gebruik van de immuniteit/ het afweersysteem in

Nadere informatie

CHAPTER 10 NEDERLANDSE SAMENVATTING

CHAPTER 10 NEDERLANDSE SAMENVATTING CHAPTER 10 NEDERLANDSE SAMENVATTING 165 CHAPTER 10 ACHTERGROND VAN HET ONDERZOEK In het begin van de 20 ste eeuw werd het concept gelanceerd dat het immuunsysteem beïnvloed kan worden om kanker te voorkomen

Nadere informatie

Praktische informatie over immunotherapie PATIËNTEN

Praktische informatie over immunotherapie PATIËNTEN Praktische informatie over immunotherapie PATIËNTEN Mijn contactgegevens Mijn behandelende arts Tel. Ziekenhuis Tel. Over deze brochure In deze brochure vindt u informatie over immunotherapie bij kanker.

Nadere informatie

UW BEHANDEL- GIDS VOOR ADCETRIS

UW BEHANDEL- GIDS VOOR ADCETRIS AANBEVELINGEN VOOR PATIËNTEN UW BEHANDEL- GIDS VOOR ADCETRIS (Brentuximab vedotin) NY/ADC/19/0010 INHOUD 1 Inleiding....3 2 Wat is Adcetris?....4 3 Hoe werkt Adcetris?...5 4 Hoe wordt Adcetris toegediend?....6

Nadere informatie

UW BEHANDELING MET CHOP

UW BEHANDELING MET CHOP UW BEHANDELING MET CHOP KANKERCENTRUM UZ GENT Onco_hemato_045 INHOUDSTAFEL 01 Welke chemotherapie (= behandeling met cytostatica) krijgt u? 3 02 Hoe verloopt uw behandeling? 4 03 Onderzoeken 6 04 Medicatie

Nadere informatie

Moleculaire mechanismen. De connectie tussen interacties van eiwitten en activiteiten van cellen

Moleculaire mechanismen. De connectie tussen interacties van eiwitten en activiteiten van cellen Moleculaire mechanismen De connectie tussen interacties van eiwitten en activiteiten van cellen The Hallmarks of Cancer Hanahan and Weinberg, Cell 2000 Niet afhankelijk van groei signalen Apoptose ontwijken

Nadere informatie

UvA-DARE (Digital Academic Repository) Gene control and remodeling during hematopoiesis Heideman, M. Link to publication

UvA-DARE (Digital Academic Repository) Gene control and remodeling during hematopoiesis Heideman, M. Link to publication UvA-DARE (Digital Academic Repository) Gene control and remodeling during hematopoiesis Heideman, M. Link to publication Citation for published version (APA): Heideman, M. (2011). Gene control and remodeling

Nadere informatie

CAR-T cellen: afweercellen in de strijd tegen leukemie/lymfoom. Marie José Kersten

CAR-T cellen: afweercellen in de strijd tegen leukemie/lymfoom. Marie José Kersten CAR-T cellen: afweercellen in de strijd tegen leukemie/lymfoom Marie José Kersten Lymfoom = lymfklierkanker Kwaadaardige ontsporing van afweercellen (B of T lymfocyten) Hodgkin lymfoom (B-cellen) T-cel

Nadere informatie

Wait and See. Arnon Kater. Afdeling Hematologie AMC Amsterdam

Wait and See. Arnon Kater. Afdeling Hematologie AMC Amsterdam Wait and See Arnon Kater Afdeling Hematologie AMC Amsterdam Onderwerpen Algemene aspecten CLL en non-hodgkin lymfomen Wait and See beleid Therapie CLL en indolente lymfomen anno 2015 Nieuwe ontwikkelingen..?

Nadere informatie

Het vaccin waarmee de meisjes worden geïnjecteerd, beschermt onder andere tegen HPV18.

Het vaccin waarmee de meisjes worden geïnjecteerd, beschermt onder andere tegen HPV18. Examentrainer Vragen HPV-vaccinatie Baarmoederhalskanker is een vorm van kanker die relatief vaak voorkomt bij vrouwen. De ziekte kan zijn veroorzaakt door een infectie met het humaan papillomavirus (HPV).

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting. Baarmoederhalskanker en het humaan papillomavirus

Nederlandse samenvatting. Baarmoederhalskanker en het humaan papillomavirus Nederlandse samenvatting Baarmoederhalskanker en het humaan papillomavirus Baarmoederhalskanker is de op een na meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Elk jaar krijgen wereldwijd ongeveer 500.000

Nadere informatie

AGRESSIEF NON-HODGKIN- LYMFOOM. Patiëntenboekje. Het agressief. non-hodgkinlymfoom is een. vorm van lymfklierkanker.

AGRESSIEF NON-HODGKIN- LYMFOOM. Patiëntenboekje. Het agressief. non-hodgkinlymfoom is een. vorm van lymfklierkanker. Het agressief non-hodgkinlymfoom is een vorm van lymfklierkanker. Hoewel agressieve lymfomen zich kwaadaardiger gedragen dan indolente (langzaam groeiende) lymfomen, is bij een groter deel zeer langdurige

Nadere informatie

HOVON-Hematologie scholingsdag donderdag 1 okt 2015

HOVON-Hematologie scholingsdag donderdag 1 okt 2015 HOVON-Hematologie scholingsdag donderdag 1 okt 2015 Josée Zijlstra VUMC www.hematologie.nl/ j.zijlstra@vumc.nl Thomas Hodgkin 1798-1866 Hodgkin lymfoom Diagnostiek Pathologie Epidemiologie Symptomen Beeldvorming

Nadere informatie

KANKER. Finish! kankercellen

KANKER. Finish! kankercellen KANKER Kanker is een ziekte(in aanleg) veroorzaakt door afwijkingen in het erfelijkheidsmateriaal(= afwijkende genen = mutaties). Bijvoorbeeld: beschadigde genen, afwijkend aantal genen, foutief gereguleerde

Nadere informatie

Maligne hematologie. Asia Ropela, internist-oncoloog St.Jansdal ziekenhuis 22 maart 2014

Maligne hematologie. Asia Ropela, internist-oncoloog St.Jansdal ziekenhuis 22 maart 2014 Maligne hematologie Asia Ropela, internist-oncoloog St.Jansdal ziekenhuis 22 maart 2014 Indeling Leukemie acuut AML (acute myeloïde leukemie) ALL (acute lymfoïde leukemie) chronisch CML (chronische myeloïde

Nadere informatie

Voorwaarden. Wordt er geloot? Nee. Bij dit onderzoek speelt loting geen rol.

Voorwaarden. Wordt er geloot? Nee. Bij dit onderzoek speelt loting geen rol. PSCT 19 (Leukemie, ALL, AML, Multipel Myeloom, CLL, MDS, Hodgkin Lymfoom, Non-Hodgkin lymfoom) / acute lymfatische leukemie, acute myeloïde leukemie, chronische lymfatische leukemie, hodgkinlymfoom, leukemie

Nadere informatie

T-cel lymfomen: zeldzamere typen van lymfomen. Mariëlle Beckers UZ Leuven 15 oktober 2016 Leuven

T-cel lymfomen: zeldzamere typen van lymfomen. Mariëlle Beckers UZ Leuven 15 oktober 2016 Leuven T-cel lymfomen: zeldzamere typen van lymfomen Mariëlle Beckers UZ Leuven 15 oktober 2016 Leuven Lymfomen: niet één ziekte non-hodgkin lymfoom Hodgkin lymfoom T-cel lymfoom B-cel lymfoom T-cel lymfoom PTCL-NOS

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Samenvatting Patiënten met reumatoïde artritis (RA) worden langdurig behandeld met ontstekingsremmende medicijnen, waaronder de zogenaamde Disease Modifying Anti-rheumatic Drugs

Nadere informatie

The microenvironment and treatment resistance in chronic lymphocytic leukemia Tromp, J.M.

The microenvironment and treatment resistance in chronic lymphocytic leukemia Tromp, J.M. UvA-DARE (Digital Academic Repository) The microenvironment and treatment resistance in chronic lymphocytic leukemia Tromp, J.M. Link to publication Citation for published version (APA): Tromp, J. M. (2012).

Nadere informatie

Darmkanker. Dit is leukemie

Darmkanker. Dit is leukemie Darmkanker Dit is leukemie Bloed wordt gemaakt in het beenmerg. Beenmerg zit in je botten. In het beenmerg zitten stamcellen. Uit de stamcellen ontstaan bloedcellen. Bloed stroomt door je bloedvaten naar

Nadere informatie

ZIEKTE VAN WALDENSTRÖM. Patiëntenboekje. Waldenström heeft een. langzaam progressief. verloop. Dat betekent. dat de aandoening wel

ZIEKTE VAN WALDENSTRÖM. Patiëntenboekje. Waldenström heeft een. langzaam progressief. verloop. Dat betekent. dat de aandoening wel Waldenström heeft een langzaam progressief verloop. Dat betekent dat de aandoening wel steeds ernstiger wordt, maar dat dit proces heel geleidelijk verloopt. Patiëntenboekje ZIEKTE VAN WALDENSTRÖM De ontwikkeling

Nadere informatie

HODGKIN LYMFOMA EN NIEUWE BEHANDELINGEN

HODGKIN LYMFOMA EN NIEUWE BEHANDELINGEN HODGKIN LYMFOMA EN NIEUWE BEHANDELINGEN HODGKIN LYMFOMA Kwaadaardige aandoening van bepaalde wi0e bloedcellen, lymfocyten, met aantas8ng van de lymfeklieren, Lymfeklieren verspreid over het lichaam, mede

Nadere informatie

1HGHUODQGVH6DPHQYDWWLQJ

1HGHUODQGVH6DPHQYDWWLQJ 1HGHUODQGVH6DPHQYDWWLQJ IOXRURGHR[\XULGLQHGLSDOPLWDDW HHQOLSRILHOHSURGUXJLQLPPXQROLSRVRPHQ 1HGHUODQGVHVDPHQYDWWLQJ Darmkanker Kanker van de dikke darm (colorectaal kanker) komt vooral in de westerse wereld

Nadere informatie

Behandeling van patiënten met Hodgkin lymfoom: wikken en wegen? Josée Zijlstra Hematoloog Vumc j.zijlstra@vumc.nl

Behandeling van patiënten met Hodgkin lymfoom: wikken en wegen? Josée Zijlstra Hematoloog Vumc j.zijlstra@vumc.nl Behandeling van patiënten met Hodgkin lymfoom: wikken en wegen? Josée Zijlstra Hematoloog Vumc j.zijlstra@vumc.nl Wikken en wegen Wat is de beste behandeling? Beste behandeling? Grootste kans op genezing..

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING 146 Klinische en immunologische aspecten van pretransplantatie bloedtransfusies Inleiding Bloedtransfusies worden in de meeste gevallen gegeven aan patiënten die een tekort hebben

Nadere informatie

Behandeling hematologie: R-CHOP

Behandeling hematologie: R-CHOP Behandeling hematologie: R-CHOP Beste patiënt 1 In deze brochure vindt u informatie over uw behandeling met R-CHOP, de reden van de behandeling, het verloop van de therapie, de mogelijke nevenwerkingen

Nadere informatie

Praktische opdracht ANW Leukemie

Praktische opdracht ANW Leukemie Praktische opdracht ANW Leukemie Praktische-opdracht door een scholier 2767 woorden 23 juni 2002 7,9 82 keer beoordeeld Vak ANW Organen/cellen die een belangrijke rol spelen In het beenmerg worden de bloedcellen

Nadere informatie