Concept. Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht

Transcriptie

1 Nummer AB 09/... Onderwerp Begroting 2010 AGV Contactpersoon R. Gross Doorkiesnummer Betrokken DB-lid P.F. de Groene Samenvatting De begroting 2010 is een uitwerking van de eerste jaarschijf van de Meerjarenbegroting AGV (MJB). De begroting bevat voor AGV de voor het jaar 2010 vast te stellen budgetten ten behoeve van de uit te voeren taken. Het uit te voeren beleid is per programma beschreven, waarbij de doelstellingen, de beoogde effecten en de activiteiten zijn benoemd. In de begroting is een beknopte meerjarenraming tot en met 2014 opgenomen en de in die periode uit te voeren investeringsprojecten. Op basis van het meerjarig financieel perspectief van de kosten per kostendrager is de ontwikkeling van de tarieven geschetst, die uitmondt in tariefvoorstellen voor het belastingjaar Toelichting 1. INLEIDING Het algemeen bestuur stelt jaarlijks de begroting voor het aankomende jaar vast. De begroting bevat de voor het jaar 2010 benodigde budgetten voor de uit te voeren taken. Met het vaststellen van de begroting autoriseert het algemeen bestuur het dagelijks bestuur om het in de begroting beschreven beleid uit te voeren tegen de beschikbaar gestelde middelen. De begroting 2010 is een uitwerking van de eerste jaarschijf van de op 2 juli 2009 vastgestelde Meerjarenbegroting AGV (MJB). Evenals de MJB is de begroting opgesteld volgens de nieuwe verslaggevingsregels, die ingegaan zijn vanaf het dienstjaar Hoofdstuk 4 bevat de exploitatiebegroting naar programma s, naar kostendragers en naar kosten- en opbrengstsoorten. Beleidsrelevant is het programmaplan en de verplichte paragrafen (de hoofdstukken 3 en 5). Het programmaplan bevat per programmaproduct het uit te voeren beleid voor Daarbij zijn de doelstellingen geformuleerd en de activiteiten en actuele ontwikkelingen kenbaar gemaakt. In de verplichte paragrafen zijn onderwerpen opgenomen, zoals in- en externe ontwikkelingen, uitgangspunten en normen, financiering, het weerstandsvermogen, ontwikkeling tarieven en (tariefegalisatie)reserves, die van belang zijn voor het inzicht in de financiële positie. De prognose van de tarieven voor de komende jaren is gebaseerd op de meerjarenramingen tot en met Ook zijn de in die periode uit te voeren investeringsprojecten opgenomen. Inhoudelijk sluit de begroting vrijwel geheel aan op de MJB, waarin al inzicht werd verschaft in belangrijke actuele en toekomstige budgettaire ontwikkelingen en een prognose van het effect hiervan op de tarieven voor de komende jaren. 1/7

2 Economische crisis De voorliggende begroting is tot stand gekomen in een periode waarin de effecten van de opgetreden economische crisis op diverse terreinen merkbaar zijn geworden. De bankencrisis begint mogelijk aan een tweede ronde. Het is niet uit te sluiten dat nieuwe steunoperaties voor de bankensector nodig zijn, met alle economische gevolgen van dien. De financiële markten zijn zeer terughoudend geworden, waardoor bedrijven de financiering niet meer rond kunnen krijgen. Ook de burger is onzeker en houdt de hand op de knip. Bedrijfsactiviteiten en resultaten lopen daardoor terug, waardoor de werkloosheid toeneemt. Overheidsuitgaven lopen hierdoor op, samen met de enorme bedragen die zijn gemoeid met de ondersteuning van de financiële markten. Het overheidstekort stijgt explosief, waardoor de overheid genoodzaakt zal zijn in de komende jaren fors te bezuinigingen. Dit zal ongetwijfeld leiden tot belastingverhoging, met een effect op de koopkracht en een belemmering voor de economische groei. De beurskoersen zijn enorm gedaald. Vanaf het voorjaar 2009 is er een herstel merkbaar, maar men vraagt zich wel af of dit optimisme overslaat naar de reële economie (info per medio september 2009). De deskundigen laten bijna dagelijks uiteenlopende meningen horen over de omvang en de duur van de crisis. Betrouwbare economische voorspellingen, bijvoorbeeld over het einde van de recessie, lijken in deze periode maar moeilijk te geven. Samengevat geeft het bovenstaande al aan dat we de komende jaren met financieel onzekere tijden hebben te maken. Dit houdt uiteraard ook risico s in voor de AGV-begroting 2010, zowel voor de geraamde kosten als de opbrengsten. 2. UITGANGSPUNTEN Algemeen Een aantal uitgangspunten wordt als algemeen aanvaard beschouwd en geldt als hoofdregel bij het opstellen van de begroting. Zo wordt een gezonde begrotingsstructuur nagestreefd, waarbij het beleid gericht is op een sluitende begroting en tariefegalisatiereserves die geen negatieve stand vertonen. Een niet al te grote negatieve geprognosticeerde stand is tijdelijk aanvaardbaar, mits die binnen redelijke termijn wordt aangezuiverd. Daarnaast wordt gestreefd naar een zo gelijkmatig mogelijke tariefontwikkeling. Zo nodig moet er financiële ruimte worden gecreëerd om de uitvoering van noodzakelijk bevonden nieuw beleid mogelijk te maken. Een en ander moet passen binnen maatschappelijk aanvaardbare tariefstijgingen. Wet Modernisering waterschapsbestel Met ingang van 1 januari 2008 is de Wet modernisering waterschapsbestel van kracht. Naast belangrijke wijzigingen die betrekking hebben op de bestuursamenstelling en de verkiezingen, zijn er aanpassingen op de bestaande regelgeving die betrekking hebben op het versterken van de controlerende en sturende rol van het AB. Deze zijn voor een belangrijk deel uitgewerkt in nieuwe verslaggevingsregels; het Waterschapsbesluit, dat de voormalige comptabiliteitsvoorschriften voor de waterschappen opvolgt. Het Waterschapsbesluit stelt eisen aan de inrichting van documenten uit de Planning & Control-cyclus, zoals de (meerjaren)begroting en de jaarrekening/-verslag. In die documenten speelt het programmaplan een centrale rol, waarin beschreven moet worden wat de doelstellingen zijn, de beoogde effecten en de wijze waarop die effecten bereikt worden. Uw bestuur heeft op 2 april 2009 besloten de hoofdindeling voor het programmaplan te laten aansluiten op de indeling van de bestuurlijke bedrijfsvergelijking Waterschapspeil. In het programmaplan van de begroting zijn de volgende programma s benoemd: Veiligheid, Schoon water, Voldoende water, Maatschappelijke neventaken, Draagvlak, Algemeen en Duurzaamheid. 2/7

3 De begroting per programma komt cijfermatig tot stand door de begrotingsbedragen op de voorgeschreven beleidsproducten over de betreffende programma s te verdelen. In hoofdstuk 3.1 van de begroting is dit nader toegelicht. De programmabegroting is betrekkelijk nieuw en wordt nog verder ontwikkeld. Zo worden de interne producten direct aan de beleidsproducten én de programma s gekoppeld. Hierdoor wordt een verdeelmatrix overbodig en ontstaat er een transparante structuur. Het effect kan zijn dat er ten opzichte van de voorliggende begroting onderlinge verschuivingen tussen de beleidsproducten en de programma s gaan ontstaan, uiteraard zonder gevolgen voor het totaal van de begroting en de waterschapstarieven. De uitwerking zal ultimo 2009 gereed kunnen zijn. Dit wordt te zijner tijd met het bestuur teruggekoppeld, waarbij een eventuele begrotingswijziging per beleidsproduct en programma voorgelegd zal worden. De begroting naar beleidsproducten wordt daarnaast via een matrix verdeeld naar de waterschapstaken zuiveringsbeheer en watersysteembeheer. De kosten van deze zogenaamde kostendragers moeten worden gedekt uit de opbrengsten van de financieringsbronnen zuiveringsheffing respectievelijk de watersysteemheffing. Naast deze heffingen is er een aparte verontreinigingsheffing voor directe lozingen, waarvan de opbrengsten ten gunste van de taak watersysteembeheer komen. De nettokosten van het watersysteembeheer worden met toepassing van de Kostentoedelingsverordening AGV toegedeeld naar de categorieën. Voorts moet in de begroting specifiek worden ingegaan op in- en externe ontwikkelingen, uitgangspunten en normen, investeringen, financiering, het weerstandsvermogen, ontwikkeling tarieven en (tariefegalisatie)reserves. De toelichting op de bepalingen van het Waterschapsbesluit spreekt van een beleidsdeel van de begroting, dat naast het programmaplan bestaat uit de verplichte paragrafen (de hoofdstukken 3 en 5) én op hoofdlijnen van de begroting naar programma s, naar kostendragers en naar kosten- en opbrengstsoorten (hoofdstuk 4.1 t/m 4.3). Het beheersdeel bestaat uit de nadere specificaties en toelichtingen op de exploitatiebegroting naar programma s, naar kostendragers en naar kosten- en opbrengstsoorten én de bijlagen. 3. BEGROTING 2010 AGV De begroting 2010 is een uitwerking van de eerste jaarschijf van de vastgestelde MJB. Hierin is de doorrekening van het collegeprogramma opgenomen. Alle uitvoeringskosten van de collegepunten zijn dusdanig in de MJB gefaseerd, dat een effect op de tariefsontwikkeling is ontstaan, die aanvaardbaar en verdedigbaar is. Bij de uitwerking van de begroting 2010 is een aantal actualiteiten ten opzichte van de MJB verwerkt, die in paragraaf 5.1 van de begroting apart is genoemd. Het betreft de volgende posten, onder andere als gevolg van wettelijke verplichtingen, recente besluitvorming en actualiteiten. Effect 2010 Voor het project Boeren als waterbeheerders is inmiddels een subsidiebeschikking verkregen, waardoor het project eerder van start zou moeten gaan. De hiervoor in de MJB gereserveerde bedragen van in 2011 en in 2012 zijn één jaar naar voren gehaald In verband met voortzetting van de piekbestrijding muskusratten is vanaf 2010 een extra budget van nodig Op korte termijn doet zich een mogelijkheid voor om een pilot uit te voeren voor onderwaterdrainage (1.d van het collegeprogramma). Het hiervoor in de MJB begrote bedrag van in 2011 is één jaar naar voren geschoven Een aantal punten met betrekking tot de belastingheffing en invordering zijn 3/7

4 in de MJB wel genoemd, maar konden nog niet gekwantificeerd worden. In de begroting 2010 is hiervoor het volgende opgenomen: Als gevolg van veranderde belastingwetgeving (4 e tranche van de AWB) zijn er voor de (dwang)invordering eenmalige systeemaanpassingen nodig, die zijn begroot op Voor onderzoek naar toepassing van de digitale nota is eenmalig geraamd. Volgens regels van het nieuwe gemeenschappelijk betalingsverkeer in Europa (SEPA) moet een automatische incasso verplicht worden aangekondigd. Hiermee zijn extra kosten gemoeid van per jaar. Kosten van systeemaanpassingen zijn momenteel nog niet te kwantificeren. De omslagrente is op een realistisch niveau gebracht en vanaf 2010 van 5 naar 4,8% verlaagd. Dit onder andere als gevolg van de lage korte rente (>1%), waarmee - tot de toegestane kasgeldlimiet- ook tijdelijk investeringen worden gefinancierd. Daarnaast is het door de huidige economische omstandigheden vaak niet mogelijk financiering van investeringen te doen met geldleningen met een lange rentevaste periode (bijv. 25 jaar). Veelal vindt financiering nu plaats met een lening met een rentevaste termijn tussen de 10 en 20 jaar. Dit is relatief goedkoper dan leningen met een langere rentevaste periode. -/ / De eerste 3 posten komen volledig ten laste van de taak watersysteembeheer en de laatste 4 zowel ten laste van de taak zuiveringsbeheer als van de taak watersysteembeheer. De kosten van Belastingen (nrs. 3 t/m 6) komen voor 55% ten laste van de taak watersysteembeheer en voor 45% ten laste van de taak zuiveringsbeheer. De rente heeft betrekking op alle investeringen; het voordelig effect van de lagere rente komt ongeveer voor de helft ten gunste van beide taken. De mutaties hebben per saldo geen gevolgen voor de voorgestelde tariefsprognoses. Met name door het kostenverlagende effect van de lagere omslagrente is het verloop van de tariefegalisatiereserves gunstiger dan in de prognose bij de MJB kon worden gemeld. Desondanks blijft de tariefegalisatiereserve watersysteemheffing per eind 2010 en 2011 (beperkt) negatief uitkomen. Voor wat betreft de inflatie is in de MJB rekening gehouden met een stijging van de loonkosten met 1,5% en voor materiële uitgaven met 0,7%. Op dit moment zijn er geen signalen dat genoemde percentages voor de begroting 2010 aangepast zouden moeten worden. 4. BEGROTINGSVOLUME 2010 De netto kosten van de programma s komen uit op 148,2 miljoen, waarvan 85,7 miljoen (58% van het totaal) door Waternet ten laste van de kostendragers wordt gebracht. De kapitaallasten (rente en afschrijving) en huur van in exploitatie genomen investeringsprojecten zijn netto op 62,6 miljoen begroot en zijn circa 40% van het begrotingstotaal. Het restant is het saldo van enerzijds de bestuurskosten, waaronder personeelslasten, apparaatskosten en dotatie aan de bestemmingsreserve Te dekken exploitatiesaldo en anderzijds de begrote opbrengsten van met name eigendommen. Van de netto lasten moet een bedrag van 78,4 miljoen worden gedekt uit de zuiveringsheffing en een bedrag van 69,8 miljoen uit de watersysteemheffing. 4/7

5 Zuiverings- Watersysteem- A. Specificatie netto lasten naar financieringsbron (x 1.000) beheer beheer begroting bestaand beleid nominale kostenontwikkeling onvermijdelijke ontwikkelingen nieuw beleid collegeprogramma besparingen begrotingsvolume Een toelichting op hoofdlijnen is opgenomen in hoofdstuk 4 van de begroting, waarnaar kortheidshalve wordt verwezen. De per programma vermelde investeringen - samengevat in bijlage 6- worden niet via de begroting beschikbaar gesteld; te zijner tijd wordt per investering een afzonderlijke kredietaanvraag voorgelegd. 5. TARIEFSBEPALING In de voorliggende begroting is het totaal van de netto kosten per kostendrager voor 2010 gepresenteerd, inclusief de meerjarenraming tot en met 2014 en het meerjaren investeringsplan. Op basis van deze meerjarencijfers zijn de belastingtarieven 2010 berekend en is een indicatie gegeven van de verwachte tariefstijgingen voor de jaren ná Het tarief in meerjarig perspectief wordt mede bepaald met inzet van de beschikbare tariefegalisatiereserve gedurende de planperiode. Naast de in de stukken gepresenteerde 5- jaarsprognose is er een prognose over 10 jaar uitgewerkt, die aangeeft dat met het doortrekken van de geprognosticeerde stijgingspercentages positieve tariefegalisatiereserves gewaarborgd zijn. Zuiveringsheffing Met de inzet van de tariefegalisatiereserve komt het tarief zuiveringsheffing voor 2010 uit op 53,04 per vervuilingseenheid. Ten opzichte van het tarief 2009 is dit een stijging van 2,2% (inclusief 0,65% inflatie). Voor de navolgende jaren is de tariefstijging structureel 1,55% per jaar (exclusief inflatie). De stijging is gelijk aan de prognose in de MJB. In 2014 resteert een positieve eindstand van de tariefegalisatiereserve van 2,6 miljoen, die ruim 2 miljoen hoger uitkomt dan in de MJB. Het tarief is (overeenkomstig de MJB ) geraamd op basis van netto vervuilingseenheden, te splitsen in v.e. voor directe lozingen en v.e. voor indirecte lozingen. De actuele raming voor 2009 laat echter een netto aantal van v.e. zien waar was begroot. Deze toename van v.e. is niet opgevoerd in de begroting Dit geeft ruimte om de mogelijke effecten van de financiële recessie (lagere productie bedrijven en bedrijfsbeëindigingen) op te vangen. Watersysteemheffing Met de inzet van de tariefegalisatiereserve komt de prognose van de opbrengst watersysteemheffing voor 2010 uit op een stijging van 4,65% (inclusief 0,65% inflatie) ten opzichte van de opbrengst 2009 en voor de navolgende jaar op 4% (exclusief inflatie). De stijging is gelijk aan de prognose in de MJB. In 2010 en 2011 ontstaat echter wel tijdelijk een negatieve stand van de reserve, maar is vanwege de beperkte omvang en het tijdelijke karakter acceptabel. In /7

6 resteert een positieve eindstand van de tariefegalisatiereserve van 1,4 miljoen, die in de MJB nog op nagenoeg nul uitkwam. Met toepassing van de Kostentoedelingsverordening AGV zijn per categorie binnen de watersysteemheffing de volgende tarieven voor 2010 berekend: Tarief 2009 Tarief 2010 Stijging tov Categorie per eenheid per eenheid 2009 Ingezetenen (per woonruimte) 78,83 81,33 3,2% Gebouwd (over WOZ-waarde) 0,012334% 0,012778% 3,6% Natuurterreinen (per ha) 5,14 5,58 8,6% Overig ongebouwd (per ha) 49,07 51,50 4,9% Gemiddeld 4,65% De tabel geeft aan dat de tariefstijging niet voor elke belangencategorie gelijk. De verschillen ten opzichte van de gemiddelde stijging van 4,65% ontstaan door de ontwikkeling van het draagvlak per categorie. Voor de categorie ingezetenen is de tariefstijging van 3,2% lager dan de gemiddelde stijging van de gehele watersysteemheffing, omdat de prognose van het aantal huishoudens verhoogd is. Bij de tariefsbepaling is de toename van het aantal huishoudens op grond van realisatiecijfers en de Primos prognoses geraamd op 0,75%; voorheen was dit geraamd op 0,5%. Anders dan bij de zuiveringsheffing wordt deze verhoging wel meegenomen in de begroting Bij de zuiveringsheffing staat hier namelijk een verwachte vermindering in het draagvlak bij de bedrijven tegenover (zie onder Zuiveringsheffing); bij de ingezetenen speelt dit uiteraard in het geheel niet. Voor de categorie gebouwd stijgt het tarief met 3,6%. Ook dit is lager dan de gemiddelde stijging, omdat de WOZ-waarden per saldo met 1,3% stijgen ten opzichte van de vorige begroting. Naast toename van het totale areaal met 1,2% is het totale draagvlak gebouwd (peildatum 1 januari 2009) ten opzichte van een jaar ervoor exclusief de areaaluitbreiding met ca. 0,1% gestegen. Enerzijds is de waarde van niet-woningen gedaald, maar de waarde van woningen is tot aan de peildatum van 1 januari 2009 per saldo nog wel enigszins gestegen. Begin 2008 steeg de waarde van woningen nog, maar in de loop van 2008 is dit omgebogen in een waardedaling. Deze daling heeft zich daarna doorgezet en zal merkbaar zijn in de waardebepaling op de peildatum 1 januari 2010, die van invloed is op de tarieven voor Het draagvlak bij overig ongebouwd neemt jaarlijks met 0,25% af, waardoor de tariefstijging hoger uitkomt dan het gemiddelde percentage voor de gehele watersysteemheffing. Voor de categorie natuurterrein komt de tariefstijging uit op 8,6%. Dit is hoger dan het gemiddelde. Dit komt doordat ten laste van deze categorie nagenoeg alleen perceptiekosten komen, waarin juist voor 2010 extra onvermijdelijke kosten zijn begroot. Voor de berekening van het tarief- en reserveverloop van de zuiverings- en watersysteemheffing wordt verwezen naar hoofdstuk 5.5 van de begroting. In dit hoofdstuk is tevens de ontwikkeling van lastendruk per profiel getoond. Per groep (huishouden/bedrijf) is het totaal van het verwachte aanslagbedrag voor 2010 vergeleken met de tarieven van /7

7 Met uitzondering van de agrarische bedrijven en de categorie natuur blijft de stijging van het aanslagbedrag voor alle profielen voor 2010 op of onder de 3% ten opzichte van Voor het vaststellen van de tarieven 2010 zijn separaat de betreffende voorstellen en de ontwerp-besluiten van het algemeen bestuur bijgevoegd. Ontwerp-besluit Het dagelijks bestuur stelt voor de begroting AGV 2010 vast te stellen. Hiervoor is een ontwerpbesluit bijgevoegd. Advies van de commissies Voor het advies van de commissie wordt verwezen naar de betreffende verslagen. Bijlagen Ontwerp-besluit 7/7