Het oor. Wetenschappelijke naam: Auris is een orgaan waarmee geluids-golven worden opgevangen om door de hersenen om te worden gezet in geluid.

Transcriptie

1 Het oor Wetenschappelijke naam: Auris is een orgaan waarmee geluids-golven worden opgevangen om door de hersenen om te worden gezet in geluid.

2 Functie binnenoor Voor gehoor en ook een rol bij het evenwichtsgevoel. In het binnenoor zitten oorsteentjes van kalkzout calciumcarbonaat (statoliet), die in een gelatineuze massa op zintuigharen rusten. Buiging van de zintuigharen informeert de hersenen over evenwicht en positie.

3 Oor De onderdelen: Schedel Buitenoor: aurus externa Gehoorgang, Oorschelp Middenoor: aurus media Trommelvlies Ovaal venster Hamer Aambeeld Stijgbeugel Buis van Eustachius Binnenoor: aurus interna Labyrinth Slakkenhuis Gehoorzenuw

4 Middenoor en binnenoor zijn omgeven door het rotsbeen. Het buitenoor staat in direct contact met de buitenlucht, en gaat over in de gehoorgang. Het einde van de gehoorgang wordt gevormd door het trommelvlies, dat de scheiding vormt tussen buitenoor en middenoor.

5 Horen en buitenoor De gehoorschelp trilt mee met de geluidsgolven die opgevangen worden vanuit verschillende richtingen, waardoor het geluid gemoduleerd wordt. De gehoorgang zorgt voor resonantie van geluid Geluid komt daardoor versterkt aan bij het trommelvlies. Mensen met een gezond gehoor kunnen frequenties waarnemen tussen ongeveer 20 Hz en Hz, mits het geluidsniveau luider is dan de gehoordrempel. De gehoordrempel is de laagste / zachtste geluidsdruk waarbij een persoon een geluid nog kan waarnemen

6 Horen en Middenoor Het middenoor staat via de buis van Eustachius in verbinding met de keel. Dit zorgt er voor dat de luchtdruk in het middenoor gelijk blijft met de atmosfeer. Te harde geluiden en geluiden die de mens zelf produceert worden gedempt door dit principe. Het middenoor bestaat uit: Hamer, aambeeld en stijfbeugel Buis van Eustachius

7 Binnenoor Binnenoor bestaat uit: Slakkenhuis (cochlea), gevuld met vloeistof waarin trilhaartjes voor het waarnemen van geluid. 3 halve cirkelvormige kanalen (evenwichtsorgaan) De voorhof met ovale en ronde venster en het ronde en ovale zakje met de gehoorsteentjes (otolieten)

8 Horen De hoogste tonen worden geregistreerd aan het begin van het slakkenhuis (basis cochleae), iets na het ovale venster, waar de gehoorbeentjes druk op uitoefenen. De lagere tonen worden aan het eind van het slakkenhuis waargenomen (apex cochleae). In het labyrint met de drie half-cirkelvormige kanalen (canales semicirculares) bevinden zich kleine kiezeltjes en staafjes die bewegingen kunnen registreren en zo van belang zijn voor het evenwicht.

9 Doordat de mens twee oren heeft kan hij richting horen. De sterkte van het waargenomen geluid is niet in beide oren gelijk en niet ieder geluid bereikt beide oren tegelijk. Doordat de hersenen de verschillende signalen van beide oren combineren, is een conclusie te trekken over de positie van de geluidsbron ten opzichte van de waarnemer. Hierbij is het principe vergelijkbaar met diepte zien met behulp van twee ogen. Na de puberteit groeien de oren met 0,2 millimeter per jaar

10 Evenwichtsorgaan : Labyrinth Er worden drie halfcirkelvormige kanalen onderscheiden: * voorste kanaal * achterste kanaal * horizontaal kanaal Als assen van een driedimensionaal assenstelsel gerangschikt. Aan het uiteinde van elk kanaal zit een verdikking (ampulla) met een groep haarcellen in een gelatinemassa met een membraan eromheen. Zo'n groep haarcellen wordt een cupula genoemd. De cupula sluit de verdikking van boven tot onder af. Naast de halfcirkelvormige kanalen bevat het labyrint twee zakjes: * ovale zakje * ronde zakje

11 Werking evenwichtsorgaan In de drie halfcircelvormige kanalen van het evenwichtsorgaan kunnen knik-, draai- en kantelbewegingen van het hoofd worden waargenomen. Ja knikken; - nee knikken; - kantelen. In de verdikking in elk van de drie met vocht gevulde halfcircelvormige kanalen wordt één type beweging waargenomen. De kammen (zintuigcellen en haartjes) in de verdikkingen van de halfcircelvormige kanalen nemen waar wanneer de vloeistof in de halfcircelvormige kanalen in beweging is. Als het hoofd draait, draait de vloeistof in de halfcircelvormige kanalen mee. Omdat de vloeistof iets trager op gang komt (en iets langer door draait) dan de halfcircelvormige kanalen zelf, zijn draaibewegingen van het hoofd waar te nemen.

12 Slechthorendheid en ouderdomsdoofheid Slechthorendheid gaat gepaard met een verhoogde gehoordrempel. Dit kan ontstaan door ouderdom, maar kan ook veroorzaakt worden door een middenoorontsteking, aangeboren zijn of door een andere ziekte ontstaan. Met het ouder worden wordt het gehoor vanzelf slechter worden Vooral voor hogere frequenties wordt de gehoordrempel hoger. Door statistisch onderzoek bij grote aantallen mensen is vastgesteld hoe groot de gemiddelde verhoging van de gehoordrempel is. >>

13

14 Lawaaidoofheid Bij lawaaidoofheid: vooral de gehoordrempel bij frequenties vanaf 1000 Hz is verhoogd, daardoor worden vooral de medeklinkers niet meer goed van onderscheiden. Het geluid van medeklinkers bevat door het impulsachtige en ruisachtige karakter veel hoge frequenties. Een slechthorend persoon kan dan verschillende woorden die op elkaar lijken niet van elkaar onderscheiden, b.v. sap en tap.

15 Tijdelijk gehoorverlies Na kortdurende blootstelling aan hard geluid, B.v. na harde housemuziek of in de disco of na een hele harde vuurwerkknal! Er kan ook tinnitus optreden. = oorsuizen Komt dit niet al te vaak voor, dan herstelt het gehoor zich weer spontaan. Ook veelvuldig gebruik van hoofdtelefoons met harde muziek kan na tijdelijke, blijvende gehoorschade veroorzaken.

16 Tinnitus ook door: gehoorschade door zeer harde geluiden, als teken van beginnende gehoorschade. grote emotionele spanningen: traumatisch geluid (geluid gekoppeld aan een trauma), burn-out, stress en oververmoeidheid, posttraumatische stressstoornis, paniekstoornis en angststoornis en depressiviteit gehoorverlies vanwege bijvoorbeeld leeftijd. trauma aan hoofd (schedelfractuur), nek, of barotrauma sommige ototoxische medicijnen: aspirine, diuretica, aminoglycosiden, kinine Cva oorzaak (hoge bloeddruk, diabetes en atherosclerose ) neurodegeneratieve oorzaak (ziekte van Alzheimer) chronische middenoorontsteking met vocht achter het trommelvlies otosclerose oorsmeer de ziekte van Ménière de ziekte van Lyme een ontsteking van een verstandskies een brughoektumor een operatie aan het oor

17 gehoorbescherming

18 Hoortoestellen Bij ernstig slechthorenden of doven met restgehoor kan het hoortoestel het spraakafzien (liplezen) ondersteunen. Analoge: Deze hoortoestellen hebben de volgende onderdelen: een microfoon, een versterker en een luidspreker om het elektrische signaal weer in geluid om te zetten. Op deze hoortoestellen zit als regel een aan/uit-schakelaar, een volumeregelaar en soms ook een toonregelingsknopje Digitale: Analoge + een chip met een digitale signaalprocessor of DSP. De chip zet het 'analoge' geluid om in elektrisch digitaal signaal. De DSP maakt een onderscheid tussen zachte en harde geluiden. De zachte geluiden worden relatief meer versterkt dan de harde geluiden. Daarnaast kan de DSP verschillende frequenties afzonderlijk versterken, zodat de gehoorsverliescurve beter kan worden gecompenseerd. Geavanceerde chips kunnen spraak 'herkennen' en het juiste luisterprogramma erbij te selecteren. Vaak zijn ze voorzien van richtinggevoelige microfoons en meerdere (automatische) programma's voor verschillende luistersituaties. Daardoor beter resultaat en klinkt het toestel natuurlijker en rustiger.

19 FM-hoorsysteem Het beste systeem om beter te verstaan in rumoer is echter een FM-systeem. Een microfoon en een zender enerzijds en een miniatuur ontvanger ter grootte van een flinke pinda anderzijds. De ontvanger wordt aan het hoortoestel bevestigd. Het geluid wordt draadloos van de bron naar het oor gebracht Daardoor geen hinder van rumoer of een te grote afstand. Nadeel: altijd een microfoon nodig is bij de bron van het geluid. In situaties met veel en vaak wisselende sprekers is een FM-systeem dus nauwelijks toepasbaar, tenzij telkens de microfoon doorgegeven wordt. Voordeel: met Bluetooth wordt telefoneren via mobiele telefoons mogelijk

20 Er bestaan hoortoestellen in allerlei soorten en maten. De bekendste zijn: Achter-het-oor hoortoestel (AHO) Het is een oorhanger die achter het oor wordt gedragen. Met open aanpassing Deze variant is kleiner met een dunner slangetje met luidspreker naar de gehoorgang en een universeel klein oorstukje. Dat zorgt voor een groter draagcomfort. In-het-oor hoortoestel (IHO) Deze wordt in de gehoorgang gedragen en is dus minder zichtbaar dan een AHO.

21 Completely-in-the-canal toestel (CIC) Dit hoortoestel wordt zover in de gehoorgang gedragen, dat het zelfs (bijna) helemaal niet zichtbaar is. Hoorbril Dit is een bril met geïntegreerd hoortoestel. Daarnaast bestaan nog andere hulpmiddelen om geluid waar te nemen, zoals: Bone Anchored Hearing Aid (BAHA) Met botgeleiding in plaats van luchtgeleiding. Het wordt naar verhouding zelden toegepast, omdat een chirurgische ingreep noodzakelijk is. Dit apparaat wordt relatief vaak toegepast bij mensen die enkelzijdig doof zijn. Cochleair implantaat (CI) Dit is een elektronische prothese die het buiten-, midden- en binnenoor overbrugt. Het zet geluid om in elektrische pulsen die de gehoorzenuw stimuleren. Met een CI kunnen personen die geen of nog maar een beperkt restgehoor bezitten (opnieuw) klanken, geluiden en spraak waarnemen.

22 Wat kies je??? De aard van het gehoorverlies bepaalt in grote mate welk toestel het meest geschikt is. Het audiogram dient dan als indicatie. Een CIC, IHO of een AHO met open aanpassing zijn doorgaans ongeschikt voor de zwaardere gehoorverliezen. Sommige mensen zullen uit ijdelheid of schaamte voor een IHO- of een CIC-hoortoestel kiezen zodat het niet opvalt. Anderen nemen juist een leuk gekleurd hoortoestel of oorstukje. Het onderzoek naar gehoorverlies en het aanpassen van een geschikt hoortoestel aan de individuele eisen van de patiënt gebeurt door een audicien of audioloog. Er wordt graag en vaak een (te) duur apparaat verkocht!!