Voorstel kerkordewijzigingen (ordinantie 1 t/m 5 EERSTE LEZING) november 2010

Transcriptie

1 Voorstel kerkordewijzigingen (ordinantie 1 t/m 5 EERSTE LEZING) november 2010

2 Inleiding Voordat de kerkorde van de Protestantse Kerk in Nederland op 1 mei 2004 in werking trad is al toegezegd dat er na enige jaren een evaluatie zou plaatsvinden, om te bezien op welke punten het praktisch functioneren van de kerkorde zou kunnen worden verbeterd. De commissie evaluatie kerkorde Daartoe is door de generale synode een commissie evaluatie kerkorde ingesteld die in de vergadering van november 2009 verslag heeft uitgebracht. Na een brede consultatieronde kwam de commissie tot de belangrijkste constatering dat de gesignaleerde problemen vooral samenhangen met het kleiner worden van de kerk. Daaruit trok de commissie als belangrijkste conclusies: 1. dat de omvang van de meerdere vergaderingen moet worden teruggebracht; dat moet worden overwogen afvaardiging van oud-ambtsdragers mogelijk te maken; en dat de vergaderingen meer vrijheid moeten krijgen om hun samenstelling te bepalen; 2. dat de zittingstijden moeten worden verruimd en dat het mogelijk moet worden voor ambtelijke vergaderingen meer taken te laten uitvoeren door een (breed) moderamen; en 3. dat specifieke problemen die schade berokkenen aan personen of het imago van de kerk zo snel mogelijk moeten worden aangepakt. De commissie stelde vervolgens 18 aanbevelingen op met praktische oplossingsrichtingen om de regelgeving aan te passen. Het rapport van de commissie evaluatie kerkorde De Kerkorde bij de tijd (AZ 09.17) telt 141 bladzijden (met bijlagen in vier delen, ruim 530 pagina s). [Voor het rapport, zie: Het generale college voor de kerkorde Deze aanbevelingen worden in twee ronden vertaald in concrete wijzigingen van de kerkorde. Het generale college voor de kerkorde heeft eerst voorstellen tot aanpassing van de kerkorde voorgelegd die betrekking hebben op de ordinanties 1 t/m 5. Deze zijn in september 2010 door de generale synode in eerste lezing vastgesteld en worden hierbij aan de kerkenraden en classicale vergaderingen voorgelegd ter consideratie. In dit document worden deze wijzigingen gepresenteerd en in het kort toegelicht, waarbij de in eerste lezing vastgestelde tekst alleen in zijn geheel wordt opgenomen als dat voor een goed begrip van de wijziging noodzakelijk is. Dit document is toereikend om zich met het oog op de gevraagde consideraties van de classicale vergaderingen een oordeel te vormen over de wijzigingen. Voor wie behoefte heeft aan meer gedetailleerde informatie zijn er nog twee documenten beschikbaar. In een document Wijzigingsvoorstellen ord. 1 t/m 5 volledige tekst zijn de teksten opgenomen in twee kolommen, waarbij naast de huidige tekst de gewijzigde bepalingen zijn opgenomen (met in cursief aangegeven wat er gewijzigd is). Daarnaast is een document Toelichting voor de generale synode (ord. 1 t/m 5) beschikbaar waarin de bredere toelichting en verantwoording zijn opgenomen zoals die in september 2010 aan de generale synode zijn voorgelegd, voorzover die op de hier gepresenteerde wijzigingen van de kerkorde betrekking hebben. Zie voor genoemde documenten de website van de Protestantse Kerk in Nederland: onder Bestuur en organisatie/kerkorde/kerkordewijzigingen/consideraties. Om misverstanden te voorkomen wordt erop gewezen dat de wijzigingen die hier worden voorgelegd ook consequenties hebben voor bepalingen in de ordinanties 6 t/m 14, voor de overgangsbepalingen en voor de generale regelingen. De hieruit voortvloeiende wijzigingen van ord. 6 t/m 14 en van de overgangsbepalingen zullen in het tweede deel van de evaluatievoorstellen aan de orde komen; de generale regelingen zullen aan het eind van het traject door de generale synode worden vastgesteld. Voorstel kerkordewijzigingen ord. 1 t/m 5 (Evaluatie kerkorde) 1

3 Kerkenraad en moderamen 1. De generale synode houdt er aan vast dat in normale omstandigheden een kerkenraad bestaat uit tenminste 8 ambtsdragers: een predikant, twee pastorale ouderlingen, drie diakenen (omdat het college van diakenen uit tenminste drie leden bestaat) en twee ouderlingen-kerkrentmeester (het college van kerkrentmeesters telt tenminste drie leden, waarvan er in elk geval twee ambtsdrager moeten zijn). Omdat een wijkkerkenraad geen eigen college van kerkrentmeesters en college van diakenen telt, zou bij een wijkkerkenraad kunnen worden volstaan met een minimum van één ouderling-kerkrentmeester en twee diakenen. In ord. 4-6 wordt een nieuw lid 3a opgenomen: In afwijking van lid 3 hebben in de wijkkerkenraad naast de predikant ten minste twee ouderlingen die niet tevens kerkrentmeester zijn, een ouderling-kerkrentmeester en twee diakenen zitting. 2. Ord (nieuw) maakt een uitzondering voor gemeenten in bijzondere omstandigheden. Daar kan de kerkenraad een kleiner aantal ambtsdragers vaststellen. Dat gold al voor kleine gemeenten met minder dan 300 leden. Omdat de problemen om een kerkenraad van voldoende omvang te vormen zich niet alleen in kleine gemeenten voordoen is besloten deze bepaling te verruimen, zodat ook een kerkenraad van een grotere gemeente daarop in bijzondere omstandigheden een beroep kan doen. De voorwaarden blijven hetzelfde: alle ambten moeten in de kerkenraad aanwezig zijn, er moet geregeld worden hoe de taken worden vervuld en er is toestemming van het breed moderamen van de classicale vergadering nodig. Het staat ter beoordeling van het breed moderamen van de classicale vergadering om te bepalen of de omstandigheden zo bijzonder zijn dat geen voltallige kerkenraad kan worden gevormd. De aanhef van ord wordt als volgt gelezen: In een gemeente met minder dan 300 leden dan wel in bijzondere omstandigheden kan de kerkenraad Alleen ten aanzien van het moderamen van de kerkenraad is bepaald dat alle ambten daarin vertegenwoordigd moeten zijn. Dat is verder bij geen enkel ander moderamen het geval (wel bij de brede moderamina). Besloten is die verplichting te laten vervallen. Ord wordt als volgt gelezen: De kerkenraad kiest uit zijn midden een moderamen bestaande uit ten minste een preses, een scriba en een assessor met dien verstande dat in elk geval een predikant deel uitmaakt van het moderamen. 4. Er is gepleit wordt voor grotere openheid van de kerkenraden. Om eraan te herinneren dat het informeren van de gemeente over wat in de kerkenraad is (besproken en) besloten tot de normale taken van de kerkenraad behoort, wordt ord aangevuld. Dat daarbij vertrouwelijke zaken zijn uitgezonderd, spreekt vanzelf. Ord wordt als volgt gewijzigd: De kerkenraad maakt een regeling voor zijn wijze van werken, waarin in ieder geval wordt geregeld: het bijeenroepen van zijn vergaderingen, de agendering, de wijze waarop de gemeente wordt gekend en gehoord, de openbaarmaking van zijn besluiten, de toelating van niet-leden van de kerkenraad tot zijn vergaderingen en het beheer van zijn archieven. 5. Er is voorgesteld bij een kerkenraad met werkgroepen meer taken aan de kleine kerkenraad over te dragen. Het is niet de bedoeling dat de kleine kerkenraad de plaats inneemt van de kerkenraad als geheel zodat (het merendeel van) de ambtsdragers niet langer betrokken is bij de besluitvorming over zaken die voor de gemeente als geheel van wezenlijk belang zijn. De generale synode heeft wel besloten de mogelijkheid te bieden meer taken van de kerkenraad als geheel toe te vertrouwen aan de kleine kerkenraad. Voorstel kerkordewijzigingen ord. 1 t/m 5 (Evaluatie kerkorde) 2

4 Ord wordt als volgt gewijzigd: De verdeling van taken en bevoegdheden over enerzijds de kerkenraad en anderzijds de kleine kerkenraad, de sectieteams en de taakgroepen wordt aangegeven in een door de kerkenraad na overleg met de kleine kerkenraad, de sectieteams en de taakgroepen vast te stellen regeling met dien verstande dat a. aan de kerkenraad wordt toevertrouwd: de algemene leiding aan de opbouw van de gemeente in de wereld; de zorg voor de dienst van Woord en sacramenten; het nemen van de besluiten als genoemd in artikel 8-7; het vaststellen van het beleidsplan ter zake van het leven en werken van de gemeente; het vaststellen van de begrotingen en de jaarrekeningen; het beroepen van de predikanten en het leiding geven aan de daaraan voorafgaande verkiezing; [--] het opzicht over de leden van de gemeente voor zover dat door de orde van de kerk is opgedragen aan de kerkenraad; het vaststellen van de plaatselijke regelingen als bedoeld in artikel 7-2; en voorts, tenzij de kerkenraad een of meer van de volgende taken heeft opgedragen aan de kleine kerkenraad: het leiding geven aan de verkiezing van de ouderlingen en de diakenen als bedoeld in ordinantie 3-6 en de benoeming van de kerkrentmeesters die geen ouderling zijn; het aanwijzen van de afgevaardigde naar de classicale vergadering; 1 b. aan de kleine kerkenraad wordt toevertrouwd: het toetsen van het werk van de sectieteams en de taakgroepen aan het door de kerkenraad vastgestelde beleidsplan; de instelling van de sectieteams en de taakgroepen en de benoeming van de leden daarvan; het vaststellen van de instructies van de sectieteams en de taakgroepen. Procedure ambtsdragersverkiezing 6. In een toenemend aantal gemeenten vinden nauwelijks meer ambtsdragersverkiezingen plaats. Eenvoudig omdat er niet genoeg kandidaten beschikbaar zijn waaruit kan worden gekozen. Daarom is de vraag gesteld of de verkiezing van ambtsdragers door de gemeente niet beter kan worden afgeschaft. De synode heeft daartoe niet besloten. Als er onvoldoende kandidaten zijn hoeft geen verkiezing te worden uitgeschreven. Maar als door de gemeente meer potentiële ambtsdragers worden voorgedragen dan er vacatures zijn, mag men de gemeente het recht om zelf haar ambtsdragers te verkiezen niet onthouden. Er is echter wel een aantal andere wijzigingen aangebracht. Allereerst is ord. 3-6 over de verkiezing van ambtsdragers anders geredigeerd. De opzet sluit meer aan bij de praktijk. Door het toevoegen van tussenkopjes is gestreefd de teksten meer toegankelijk te maken. Voor toestemming om iemand uit een andere wijkgemeente tot ambtsdrager te verkiezen moet men voortaan bij de algemene kerkenraad zijn. Tot nu toe moest dat aan het breed moderamen van de classicale vergadering worden gevraagd (ord c nieuw). De drempel bij de verkiezing via dubbeltallen is verhoogd (ord d nieuw). Tot nu toe moest een dubbeltal worden opgesteld en dus een verkiezing worden uitgeschreven als door slechts één gemeentelid een aanbeveling was ingezonden. De drempel is verhoogd naar vijf. Alleen als er vijf of meer gemeenteleden een aanbeveling indienen voor een bepaalde persoon moet een dubbeltal worden opgesteld. Overigens blijft bij de gewone manier van verkiezing de drempel van 10 gehandhaafd (ord nieuw). Een nieuw element is dat de bevoegdheid om ambtsdragers met een bepaalde opdracht te verkiezen niet langer beperkt wordt tot de algemene kerkenraad. Ord (nieuw) maakt dat voortaan mogelijk voor elke kerkenraad: de aanduiding de kerkenraad in de eerste volzin heeft zowel betrekking op de algemene kerkenraad als op de kerkenraad van een enkelvoudige gemeente en de wijkkerkenraad. Net als bij de predikanten wordt bepaald dat verkozen ambtsdragers een periode krijgen om te beslissen 1 zie voor de wijziging in afgevaardigde (enkelvoud) 15. Voorstel kerkordewijzigingen ord. 1 t/m 5 (Evaluatie kerkorde) 3

5 op hun roeping (ord nieuw). De periode om bezwaar in te dienen is verkort tot vijf dagen, zodat men na een afkondiging tijdig voor de volgende zondag duidelijkheid heeft of de bevestiging doorgang kan vinden. Er wordt duidelijker aangegeven wat te doen als er een bezwaar is ingediend (ord /9). Het onderscheid tussen een (eerste) bevestiging in het ambt en de verbintenis (na herverkiezing), zoals dat in het Dienstboek wordt gehanteerd, wordt nu ook opgenomen in de ordinantiebepalingen (ord /10). Dit alles leidt ertoe dat ord. 3-6 als volgt wordt gelezen: De verkiezing van ouderlingen en diakenen 1. Verkiesbaarheid a. De verkiezing van ouderlingen en diakenen geschiedt uit de stemgerechtigde leden van de (wijk)gemeente. b. Doopleden kunnen (bij toepassing van ordinantie 3-2-3) eerst voor verkiezing in aanmerking komen, nadat de kerkenraad zich ervan vergewist heeft, met inachtneming van ordinantie en 2, dat zij onder de belijdende leden kunnen worden opgenomen. c. Slechts per geval en na instemming van de algemene kerkenraad kan een stemgerechtigd lid van een andere wijkgemeente tot ouderling of diaken verkozen worden. d. Slechts per geval en na instemming van het breed moderamen van de classicale vergadering kan een stemgerechtigd lid van een andere gemeente tot ouderling of diaken verkozen worden. 2. Aanbevelingen Voorafgaande aan de verkiezing wordt de gemeente uitgenodigd schriftelijk en ondertekend bij de kerkenraad aanbevelingen in te dienen van personen die naar haar mening voor verkiezing in aanmerking komen. 3. Verkiezingsprocedure a. Bij de aanbevelingen wordt het ambt vermeld waarvoor de betrokkene wordt aanbevolen. b. Als voor dat ambt geen aanbevelingen zijn binnengekomen die door tien of meer stemgerechtigde leden worden ondersteund, geschiedt de verkiezing door de kerkenraad. c. Als voor dat ambt aanbevelingen zijn binnengekomen die door tien of meer stemgerechtigde leden worden ondersteund, maakt de kerkenraad een lijst op met de namen van hen die voor dat ambt zijn aanbevolen en die verkiesbaar zijn. De kerkenraad kan de lijst aanvullen met de namen van hen die door de kerkenraad zelf voor dat ambt worden aanbevolen. d. Als het aantal namen op de lijst niet groter is dan het aantal vacatures voor dat ambt, worden de kandidaten door de kerkenraad verkozen verklaard. e. Als het aantal namen op de verkiezingslijst groter is dan het aantal vacatures voor dat ambt, geschiedt de verkiezing door de stemgerechtigde leden van de gemeente. 4. Verkiezing door dubbeltallen a. De stemgerechtigde leden van de (wijk)gemeente kunnen - telkens voor een periode van ten hoogste zes jaren - de kerkenraad machtigen om, in afwijking van lid 3, voor elke vacature afzonderlijk een dubbeltal vast te stellen. b. In dat geval wordt bij de aanbevelingen de vacature vermeld waarvoor de aanbevolene in aanmerking komt. c. Als voor een bepaalde vacature niet meer dan vier aanbevelingen met de naam van dezelfde persoon worden ingediend door stemgerechtigde leden van de gemeente, geschiedt de verkiezing door de kerkenraad. d. Als voor die vacature vijf of meer aanbevelingen met de naam van dezelfde persoon zijn ingediend door stemgerechtigde leden van de gemeente, kan de kerkenraad de aanbevolene als deze verkiesbaar is verkozen verklaren. e. Als de kerkenraad van deze bevoegdheid geen gebruik maakt of als voor die vacature de namen van twee of meer personen zijn ingediend die elk door vijf of meer stemgerechtigde leden van de gemeente zijn aanbevolen, stelt de kerkenraad voor deze vacature na kennisneming van de aanbevelingen een dubbeltal op, waaruit de verkiezing door de stemgerechtigde leden van de gemeente plaatsvindt. 5. Ambtsdragers met een bepaalde opdracht In afwijking van het hiervoor bepaalde kunnen ouderlingen en diakenen met een bepaalde opdracht verkozen worden door de kerkenraad uit de stemgerechtigde leden van de gemeente, nadat de leden van de gemeente in de gelegenheid zijn gesteld personen aan te bevelen die naar hun mening voor verkiezing in aanmerking komen. Ambtsdragers met een bepaalde opdracht die door de algemene kerkenraad zijn verkozen ten Voorstel kerkordewijzigingen ord. 1 t/m 5 (Evaluatie kerkorde) 4

6 behoeve van de gemeente in haar geheel, maken als boventallig lid deel uit van de algemene kerkenraad en kunnen tevens, op verzoek van de wijkkerkenraad van de wijkgemeente waartoe zij behoren, deel uitmaken van die wijkkerkenraad. 6. Aanvaarding Zij die zijn verkozen geven uiterlijk een week nadat zij in kennis zijn gesteld van hun roeping tot het ambt, bericht of zij deze roeping aanvaarden. 7. Bekendmaking Nadat degenen die verkozen zijn hun roeping hebben aanvaard, maakt de kerkenraad hun namen aan de gemeente bekend om haar goedkeuring te verkrijgen met het oog op hun bevestiging respectievelijk verbintenis. 8. Bezwaren Bezwaren tegen de gevolgde verkiezingsprocedure of tegen de bevestiging (dan wel in geval van een herverkiezing de verbintenis) van een gekozene kunnen worden ingebracht door stemgerechtigde leden van de gemeente en dienen uiterlijk vijf dagen na deze bekendmaking schriftelijk en ondertekend bij de kerkenraad te worden ingediend. 9. Behandeling De kerkenraad probeert het bezwaar weg te nemen. Als het niet wordt ingetrokken zendt de kerkenraad binnen veertien dagen na ontvangst het bezwaarschrift indien het gaat om een bezwaar tegen de gevolgde verkiezingsprocedure, door naar het regionale college voor de behandeling van bezwaren en geschillen en, indien het gaat om een bezwaar tegen de bevestiging dan wel verbintenis van de gekozene, naar het regionale college voor het opzicht. Het regionale college voor de behandeling van bezwaren en geschillen doet terzake een einduitspraak. Het regionale college voor het opzicht doet, indien het de bezwaren ongegrond verklaart, een einduitspraak. Tegen de uitspraak van het regionale college voor het opzicht om de bezwaren gegrond te verklaren is beroep mogelijk. 10. Bevestiging of verbintenis Indien geen bezwaren zijn ingebracht of de ingebrachte bezwaren ongegrond zijn bevonden, vindt met inachtneming van het in ordinantie bepaalde de bevestiging dan wel verbintenis plaats in een kerkdienst met gebruikmaking van een daarvoor bestemde orde. De bevestiging kan onder handoplegging geschieden. 7. De periode om bezwaar te kunnen indienen bij het verkiezen van een predikant wordt gelijk getrokken met de bezwaarperiode bij de verkiezing van andere ambtsdragers. Ord wordt als volgt gewijzigd: Bezwaren tegen de gevolgde verkiezingsprocedure kunnen worden ingebracht door stemgerechtigde leden van de gemeente en dienen uiterlijk vijf dagen na deze bekendmaking schriftelijk en ondertekend bij de kerkenraad te worden ingediend. 8. Het onderscheid tussen een eerste bevestiging en de verbintenis bij de overkomst naar een nieuwe gemeente wordt ook doorgevoerd in de bepalingen over de predikanten. Ord wordt als volgt gewijzigd: De bevestiging dan wel de verbintenis vindt plaats in een kerkdienst met gebruikmaking van een daarvoor bestemde orde. De bevestiging in het ambt van predikant geschiedt onder handoplegging. 9. De bepalingen van ord. 4-5 (over besluitvorming) zijn slechts van kracht voor kerkelijke lichamen en gelden niet (zonder meer) voor de vergadering van stemgerechtigde leden van de gemeente waarin ambtsdragers worden verkozen. Er zijn dus geen algemeen geldende bepalingen voor de besluitvorming in een vergadering van stemgerechtigde leden en dat geeft nogal eens aanleiding tot verwarring. Daarom is besloten aan ord. 4-5 een nieuw lid 5 toe te voegen, waarin wordt bepaald: als er niets is geregeld, geldt ord. 4-5, met uitzondering van de quorumbepaling. Maar de gemeente houdt de mogelijkheid het plaatselijk anders te regelen. Aan ord. 4-5 wordt een nieuw lid 5 toegevoegd, dat luidt: Voorstel kerkordewijzigingen ord. 1 t/m 5 (Evaluatie kerkorde) 5

7 Voor besluitvorming in een vergadering van de stemgerechtigde leden van de gemeente zijn de leden 1 tot en met 3 van overeenkomstige toepassing, tenzij in de plaatselijke regeling anders is voorzien. 10. De regeling inzake het quorum blijkt onduidelijk te zijn. Om besluiten te kunnen nemen moet de helft van het aantal leden aanwezig zijn. Moeten daarbij vacatures worden meegeteld? Dat laatste was wel de bedoeling die bij het opstellen van de kerkorde heeft voorgezeten. Dus concreet: Als een kerkenraad op papier uit 15 leden bestaat, maar feitelijk 10 leden telt, moeten 8 (van de 15) leden aanwezig zijn. Anders zou een rechtsgeldig besluit genomen kunnen worden bij aanwezigheid van slechts 5 ambtsdragers (de helft van 10) met drie tegen twee stemmen (en dat is wel erg weinig). Om misverstanden uit te sluiten, is besloten de tekst van ord aan te passen. Ord wordt als volgt gewijzigd: Geen besluiten kunnen worden genomen indien niet ten minste de helft van het aantal leden zoals dit voor het kerkelijk lichaam is vastgesteld, ter vergadering aanwezig is. Ambtsperiode en zittingstijd 11. De wens was geuit om niet alleen een langere zittingstijd in ambtelijke vergaderingen en colleges mogelijk te maken, maar ook om daarmee flexibeler om te kunnen gaan. In principe blijft de kerkorde uitgaan van een ambtsperiode van (telkens) vier jaar. Zeker bij een eerste verkiezing is dat gewenst. Maar bij een herverkiezing wordt het mogelijk gemaakt om bijvoorbeeld nog twee jaar het ambt te vervullen. In de nieuwe formulering is niet langer het aantal herverkiezingen bepalend maar de totale ambtsperiode, die nu gesteld is op twaalf jaar. Ook als iemand tussentijds van ouderling tot diaken wordt verkozen of van diaken tot ouderling-kerkrentmeester blijft het mogelijk twaalf jaar van de kerkenraad deel uit te maken. Ord wordt als volgt gelezen: De eerste ambtstermijn van ouderlingen en diakenen is in de regel vier jaar. Zij zijn telkens terstond als ambtsdrager herkiesbaar, voor een per geval vast te stellen termijn van tenminste twee jaar en ten hoogste vier jaar, met dien verstande dat zij niet langer dan twaalf aaneengesloten jaren ambtsdrager kunnen zijn. 12. Er is zorg uitgesproken over de kwaliteit en de kwantiteit van de bezetting van de colleges voor de visitatie, het opzicht en de behandeling van bezwaren en geschillen. De bepalingen dat leden van de colleges voor vier jaar worden benoemd en eenmaal kunnen worden herbenoemd, leiden ertoe dat opgebouwde deskundigheid te snel weer voor de kerk verloren gaat. Daarom heeft de generale synode besloten om, aansluitend bij de ambtstermijnen van ambtsdragers, de mogelijkheid te openen dat leden van de regionale en generale colleges door herverkiezing langer kunnen dienen, met een maximum van 12 jaar. Ord en ord worden als volgt gewijzigd:... Zij worden benoemd voor de tijd van vier jaar en kunnen voor een aansluitende periode van tenminste twee jaar en ten hoogste vier jaar worden herbenoemd, met dien verstande dat zij niet langer dan twaalf aaneengesloten jaren lid van het college kunnen zijn.... [overigens ongewijzigd] 13. Het ligt voor de hand een dergelijke wijziging ook toe te passen op de organen van bijstand. Voorstel kerkordewijzigingen ord. 1 t/m 5 (Evaluatie kerkorde) 6

8 De eerste volzin van ord wordt daarom als volgt gewijzigd: De leden van de organen van bijstand worden benoemd door de generale synode uit de leden van de kerk voor de tijd van vier jaar en kunnen voor een aansluitende periode van tenminste twee jaar en ten hoogste vier jaar worden herbenoemd, met dien verstande dat zij niet langer dan twaalf aaneengesloten jaren lid van het orgaan van bijstand kunnen zijn... [overigens ongewijzigd] Samenstelling ambtelijke vergaderingen 14. De generale synode heeft (op advies van het generale college voor de kerkorde) het voorstel om het afvaardigen van niet-ambtsdragers naar de meerdere vergaderingen te overwegen, niet overgenomen. Voor de overwegingen daarbij zie Document C blz. 36. Daarnaast werd gevraagd naar een meer flexibele samenstelling van de meerdere vergaderingen. Waarom kan een kerkenraad die geen diaken kan vinden voor afvaardiging naar de classicale vergadering daarvoor in de plaats geen ouderling-kerkrentmeester sturen? Het gaat bij de samenstelling van de ambtelijke vergaderingen om een evenwichtige samenstelling en daarom is een rooster van afvaardiging nodig. Het zou niet goed zijn als een classicale vergadering alleen uit predikanten zou bestaan of de synode uit voornamelijk ouderlingen-kerkrentmeester. Maar het moet wel mogelijk zijn met de roosters soepeler om te gaan. Daarom zijn de bepalingen daarover aangepast. In plaats van vaste percentages van elke ambtsgroep wordt nu een minimum aantal daarvan voorgeschreven. Met de overblijvende zetels kan het breed moderamen aan wensen van afvaardigende vergaderingen tegemoet komen. Het is ook mogelijk om te ruilen tussen gemeenten of classes. Alleen bij de classicale vergadering kon geen minimum aantal worden aangegeven omdat zij heel verschillend van omvang zijn. Maar ook daar is een regeling getroffen om soepeler te kunnen werken. Bovendien wordt niet langer voorgeschreven dat een secundus uit hetzelfde ambt moet komen als de eerste afgevaardigde. Ord bepaalt dat in een algemene kerkenraad in elk geval 2 predikanten, 3 ouderlingen, 2 ouderlingen-kerkrentmeester en 3 diakenen zitting hebben. Dat blijft zo, maar de bepaling dat bij een groter aantal leden dezelfde verhoudingen moet worden aangehouden vervalt. In ord worden de woorden Wanneer de algemene kerkenraad meer leden telt, dient de verdeling van de zetels over de ambten zo veel mogelijk dezelfde verhouding aan te houden geschrapt. 15. Na het afwegen van de voor- en nadelen, heeft de generale synode besloten om het aantal afgevaardigden naar de classicale vergadering per (wijk)gemeente terug te brengen van twee naar één, behalve in classes die minder dan zestien (wijk)gemeenten tellen. Dat laatste is nodig om ook in een kleine classis voldoende afgevaardigden te hebben om de taken te kunnen vervullen en om een breed moderamen te kunnen vormen. Een breed moderamen van de classicale vergadering heeft beslissingsbevoegdheid in belangrijke aangelegenheden en dient uit tenminste 8 leden te bestaan. De eerste twee volzinnen van ord luiden als volgt: Elke kerkenraad of wijkkerkenraad vaardigt uit zijn midden één ambtsdrager af. Wanneer de classis minder dan 16 (wijk)gemeenten telt, vaardigt elke kerkenraad of wijkkerkenraad uit zijn midden twee ambtsdragers af. 16. Om meer ruimte in de afvaardiging te creëren wordt aan de bepaling over de samenstelling van de classicale vergadering (ord ) toegevoegd: Het breed moderamen is bevoegd om afwijking van het rooster toe te staan, met dien verstande dat van de classicale vergadering per tien ambtsdragers er tenminste twee predikanten, twee ouderlingen die niet tevens kerkrentmeester zijn, twee ouderlingen-kerkrentmeester en twee diakenen van de classicale vergadering deel uitmaken. 17. De bepaling in ord over de secundus-afgevaardigde wordt verruimd, in die zin, dat de Voorstel kerkordewijzigingen ord. 1 t/m 5 (Evaluatie kerkorde) 7

9 kerkenraad per geval, als de primus afgevaardigde verhinderd is, een ander mag afvaardigen die niet hetzelfde ambt hoeft te dragen als de primus. Ord wordt als volgt gewijzigd: Bij verhindering van een afgevaardigde wijst de kerkenraad een vervanger aan. 18. De verplichting om het moderamen in de eerste vergadering van het kalenderjaar te verkiezen wordt als onpraktisch ervaren. Het voorschrift dat deze verkiezing door de oudste aanwezige predikant wordt geleid acht men niet meer relevant. Ord wordt daarom als volgt gewijzigd: De classicale vergadering kiest jaarlijks onder leiding van de aftredende preses uit haar midden een moderamen, bestaande uit ten minste een preses, een scriba en een assessor, met dien verstande dat in elk geval een predikant deel uitmaakt van het moderamen. 19. Bij het breed moderamen van de classicale vergadering waren de percentages in de verhouding van de ambten wel vastgelegd, maar werd over de omvang niets gezegd. Omdat aan dit breed moderamen meer taken worden toevertrouwd (waarover later meer) is een minimum aantal leden vereist. In ord wordt dat nu als volgt geregeld: Het breed moderamen wordt zo samengesteld dat tenminste twee predikanten, twee ouderlingen die niet tevens kerkrentmeester zijn, twee ouderlingen-kerkrentmeester en twee diakenen van het breed moderamen deel uitmaken. Taken van de classicale vergadering 20. De commissie evaluatie kerkorde concludeerde dat ambtelijke vergaderingen moeten kunnen besluiten hun taken te laten uitvoeren door een (breed) moderamen of door een samenwerkingsverband van deze vergaderingen. Bij de uitwerking in aanbevelingen ging de commissie een stap verder: leg alle taken van de classicale vergadering met betrekking tot gemeenten bij het breed moderamen van deze vergadering. De synode heeft ingestemd met de aanbeveling, zodat voortaan een aanzienlijk aantal (meestal meer bestuurlijke) zaken wordt toevertrouwd aan het breed moderamen dat door omvang en ervaring dergelijke zaken beter kan behandelen. Kerkordelijk is dat verantwoord omdat een breed moderamen een gestalte is van de ambtelijke vergadering: het is de ambtelijke vergadering in geconcentreerde vorm. Het breed moderamen van de synode wordt daarom de kleine synode genoemd (ord ). De brede moderamina hebben een ambtelijke samenstelling en kunnen ambtelijke taken uitoefenen, hetzij krachtens delegatie van de ambtelijke vergadering in brede samenstelling, hetzij krachtens eigen kerkordelijke bevoegdheden. In een groot aantal bepalingen waarin bestuurlijke beslissingen ten aanzien van gemeenten aan de orde zijn wordt in plaats van de classicale vergadering gelezen het breed moderamen van de classicale vergadering. Het betreft: Ord sub a/d, ord /4, ord ,6,8,10, ord /2/4/5/6, ord /2, ord /4/8, ord /8, ord /6/8, ord /2/3/4, ord , ord , ord , ord , ord en 4-20 en ord Een gevolg van deze wijzigingen is dat een kerkenraad of gemeente nu niet meer rechtstreeks betrokken is bij besluitvorming die hen aangaat. Om die betrokkenheid te garanderen wordt een nieuwe bepaling opgenomen, waardoor een kerkenraad of ambtsdrager die zich bezwaard voelt door een besluit van het breed moderamen aan de classicale vergadering in haar geheel kan vragen het besluit te heroverwegen. Die mogelijkheid komt in de plaats van de (reguliere) mogelijkheid van revisie. Er is bij dit verzoek niet vereist dat er nieuwe elementen in het geding worden gebracht, zoals dat bij revisie het geval is. Voorstel kerkordewijzigingen ord. 1 t/m 5 (Evaluatie kerkorde) 8

10 Aan ord wordt een nieuw lid 7 toegevoegd (het huidige lid 7 wordt vernummerd tot lid 9): Als een kerkenraad of ambtsdrager zich bezwaard voelt door een besluit van het breed moderamen van de classicale vergadering, staat geen revisie open maar kan wel heroverweging van dat besluit gevraagd worden aan de classicale vergadering. Overigens is ord t/m 4 van overeenkomstige toepassing. 22. Om hun taken op verantwoorde wijze te kunnen uitvoeren is professionele ondersteuning van de classicale vergaderingen en hun brede moderamina van het grootste belang. Om die in de ordinanties te verankeren wordt een nieuw lid aan ord een nieuw lid toegevoegd: Ord (nieuw) luidt (het huidige lid 8 wordt vernummerd tot lid 10): De classicale vergadering en haar breed moderamen worden in hun arbeid ondersteund vanuit de dienstenorganisatie van de kerk. De algemene classicale vergadering 23. De commissie evaluatie had aanbevolen de algemene classicale vergadering in de huidige vorm af te schaffen. Vaak weet men in de classis niet wat de ACV doet, het arbeidsveld is te beperkt om zich als ambtelijke vergadering zinvol te kunnen profileren. Voor de taken die zijn overgebleven (zoals het benoemen van de leden van de regionale colleges van visitatie, opzicht e.d.) kan een verplicht periodiek overleg worden ingesteld. De generale synode heeft het eerste voorstel overgenomen (afschaffen ACV), het tweede niet (verplicht periodiek overleg). Voor het laten vervallen van de ACV is een wijziging nodig van de kerkorde (van de grondleggende bepalingen, die met Romeinse cijfers zijn genummerd). Hoewel de synode aanvankelijk had uitgesproken die ongemoeid te laten, heeft zij toch tot die wijziging besloten: het (al of niet) voortbestaan van de algemene classicale vergadering is geen zaak die de fundamenten van het kerkzijn raakt. Voor een wijziging van de Romeinse artikelen is bij de vaststelling in tweede lezing in de synode een tweederde meerderheid vereist (de protestantse kerkorde kent geen bepaling over een verdubbelde synode zoals die vroeger in de hervormde kerkorde voorkwam). Artikel VI-7 van de kerkorde luidt: De classicale vergaderingen werken voor gezamenlijk te verrichten arbeid ten dienste van de gemeenten samen in algemene classicale vergaderingen, volgens regels bij ordinantie gesteld. Een algemene classicale vergadering wordt gevormd door leden van de in haar samenwerkende classicale vergaderingen. Ook ord over samenwerking in algemene classicale vergaderingen wordt geschrapt. Artikel VI-7 van de kerkorde en ord vervallen. 24. Het laten vervallen van de algemene classicale vergadering brengt een aantal andere wijzigingen in de ordinanties met zich mee. In ord over het arbeidsveld van de classicale vergadering worden de taken genoemd die tot nu toe in samenwerking met andere classicale vergaderingen in de algemene classicale vergadering worden uitgeoefend: het adviseren van de gemeenten, de kerkvisitatie, het opzicht, de behandeling van beheerszaken en de behandeling van bezwaren en geschillen. In ord over het arbeidsveld van de classicale vergadering vervallen de woorden: het behandelen van de verslagen van de algemene classicale vergadering en - met inachtneming van het overigens in de ordinanties bepaalde - in samenwerking met andere classicale vergaderingen in de algemene classicale vergadering - het adviseren van de gemeenten; - de kerkvisitatie; Voorstel kerkordewijzigingen ord. 1 t/m 5 (Evaluatie kerkorde) 9

11 - het opzicht; - de behandeling van beheerszaken en - de behandeling van bezwaren en geschillen. 25. De meeste van deze taken worden nu opgedragen aan het breed moderamen van de classicale vergadering. Alleen het adviseren van de gemeenten wordt daarbij niet genoemd omdat de RACV s (de regionale adviseurs classicale vergaderingen) en de gemeenteadviseurs hun arbeid verrichten in het kader van de dienstenorganisatie. Ord wordt aangevuld met de woorden: Het breed moderamen is belast met:... - met inachtneming van het overigens in de ordinanties bepaalde, - de kerkvisitatie; - het opzicht; - de behandeling van beheerszaken en - de behandeling van bezwaren en geschillen. 26. Het benoemen van de leden van de regionale colleges wordt opgedragen aan de kleine synode op voordracht van de colleges en gehoord de classicale vergaderingen. De colleges brengen rechtstreeks verslag uit van hun werkzaamheden aan de classicale vergaderingen in de regio. Ord wordt als volgt gewijzigd: Tenzij in de orde van de kerk anders is aangegeven, worden de leden van de regionale colleges benoemd door de kleine synode op voordracht van de betreffende colleges en gehoord de brede moderamina van de classicale vergaderingen in de desbetreffende regio. De leden worden benoemd uit de leden van de kerk. Zij worden benoemd voor een periode van vier jaar en kunnen telkens terstond voor tenminste twee jaar en ten hoogste vier jaar worden herbenoemd, met dien verstande dat zij niet langer dan twaalf aaneengesloten jaren lid van het college kunnen zijn. De kleine synode wijst, gehoord de brede moderamina van de classicale vergaderingen in de betreffende regio, de voorzitter aan. Elk regionaal college brengt periodiek verslag van zijn werkzaamheden uit aan de classicale vergaderingen in de desbetreffende regio. 27. Door het wegvallen van de algemene classicale vergadering is ook een aanpassing nodig in ord over de Waalse classis, de Réunion Wallonne. Met de naam Commission Wallonne wordt het breed moderamen van de Waalse classis aangeduid. Ord wordt als volgt gewijzigd: De Commission Wallonne is bevoegd met medewerking van de kleine synode voor de behandeling van beheerszaken van de Waalse gemeenten een college in te stellen, waarvan de leden door haar worden benoemd. Dit college doet jaarlijks verslag aan de Réunion Wallonne. 28. In ord en ord over het beroepen van een predikant wordt de verwijzing naar de algemene classicale vergadering geschrapt. De bepalingen luiden dan als volgt: ord : Zij die zijn toegelaten tot het ambt van predikant in de Protestantse Kerk in Nederland kunnen worden beroepen tot en bevestigd in het ambt van predikant om verbonden te worden aan een gemeente, een classis, [--] de evangelisch-lutherse gemeenten tezamen of de kerk. ord : Een predikant in algemene dienst wordt beroepen door een classicale vergadering, [--] de evangelischlutherse synode of de generale synode, voor de duur van de werkzaamheden die de predikant worden opgedragen. Voorstel kerkordewijzigingen ord. 1 t/m 5 (Evaluatie kerkorde) 10

12 29. In ord is sprake van een indeling van de classes in regionale verbanden door de kleine synode. Deze bepaling moet door het wegvallen van de algemene classicale vergadering worden aangepast. De nieuwe tekst van ord luidt: De gemeenten worden door de kleine synode samengebracht in classes en de classes ingedeeld in regio s. 29a. Ook in de overige ordinanties, de overgangsbepalingen en de generale regelingen zullen verschillende bepalingen moeten worden aangepast vanwege het wegvallen van de algemene classicale vergadering als ambtelijke vergadering. In de overgangsbepalingen zal bijvoorbeeld nader worden geregeld op welke wijze (de brede moderamina van) de classicale vergaderingen in de regio s betrokken blijven bij de besteding van de provinciale fondsen en kassen (zoals dat nu is vastgelegd in de overgangsbepalingen 245 en 246. Er zal ook een bepaling worden opgenomen over de RACV, de regionale adviseur classicale vergaderingen (nu overgangsbepaling 199). Generale synode, kleine synode en moderamen 30. Ten aanzien van de samenstelling van de generale synode leven er verschillende wensen, die vooral betrekking hebben op de omvang van de generale en de kleine synode, op de continuïteit en op de samenstelling. Wat de omvang betreft: besloten is om elke classis één ambtsdrager te laten afvaardigen. Op dit moment bestaat de generale synode uit 158 leden; naast de afgevaardigden van de classicale vergaderingen wordt een aantal leden aangewezen door de evangelisch-lutherse synode, de Alt-Reformierte Kirche, de Bond van Vrije Evangelische Gemeenten en de Gereja Kristen Indonesia Nederland. In de nieuwe samenstelling komt de generale synode uit op 84 leden. Deze leden krijgen meer tijd om zich in te werken. De zittingsduur wordt verlengd van vier naar vijf jaar, waarbij elk jaar een vijfde deel van de synode aftreedt. Bovendien wordt ook hier mogelijk gemaakt dat men meer flexibel met het rooster omgaat, zodat men in voorkomende gevallen kan vragen of een synodelid voor een tweede termijn kan worden afgevaardigd. Ord over de afvaardiging naar de generale synode wordt als volgt gewijzigd: Elke classicale vergadering vaardigt één ambtsdrager uit de classis af. De evangelisch-lutherse synode vaardigt vijf ambtsdragers uit haar leden af. De afgevaardigden worden aangewezen voor vijf jaar. Elk jaar treedt een vijfde van het aantal leden van de generale synode af. 31. De bepaling in ord dat de Réunion Wallonne één ambtsdrager afvaardigt is daardoor overbodig geworden en vervalt. ord vervalt 32. Omdat elke classicale vergadering één ambtsdrager afvaardigt, is een kleine aanpassing nodig in ord In de bepaling wordt de volgende wijziging aangebracht:.. kan ter correctie de kleine synode ten hoogste tien classicale vergaderingen aanwijzen opdat die naast het reeds door hen afgevaardigde synodelid een tweede synodelid afvaardigen, Een flexibeler samenstelling van de generale synode wordt mogelijk door aan ord toe te voegen: De kleine synode is bevoegd om afwijking van het rooster toe te staan, met dien verstande dat van de generale synode tenminste 18 predikanten, 12 ouderlingen die niet tevens kerkrentmeester zijn, 12 ouderlingen-kerkrentmeester en 18 diakenen deel uitmaken. Voorstel kerkordewijzigingen ord. 1 t/m 5 (Evaluatie kerkorde) 11

13 34. Als de generale synode kleiner wordt, moet ook de omvang van de kleine synode worden aangepast. Besloten is die terug te brengen van 30 naar 20 leden, waarbij ook een meer flexibele samenstelling wordt mogelijk gemaakt. De eerste twee volzinnen van ord worden als volgt gewijzigd: Naast de moderamenleden worden jaarlijks voor de tijd van een jaar nog vijftien andere leden van de generale synode gekozen die met het moderamen het breed moderamen, de kleine synode genaamd, vormen. De kleine synode wordt zo samengesteld dat tenminste vier predikanten, vier ouderlingen die niet tevens kerkrentmeester zijn, vier ouderlingen-kerkrentmeester en vier diakenen van de kleine synode deel uitmaken. 35. De preses en de assessor I van de generale synode worden gekozen voor een periode van vier jaar. Om wat meer continuïteit in de samenstelling van het moderamen te brengen is besloten dat de assessoren II en III voortaan niet voor een periode van één maar voor twee jaar worden gekozen. Ord (derde volzin) wordt als volgt gewijzigd: Assessor II en III worden gekozen voor twee jaar uit het midden van de synode en zijn herkiesbaar. Gemeenten 36. (Wijk)gemeente van bijzondere aard. De formuleringen met betrekking tot de gemeente en wijkgemeente van bijzondere aard blijken aanleiding te geven tot verwarring. De formulering en de naam wekken de indruk dat ze vergelijkbaar zijn: ze worden beide gevormd op verzoek en ten behoeve van leden van de kerk/gemeente die in een bijzondere situatie verkeren ze heten beide gemeente resp. wijkgemeente van bijzondere aard. Bij nader toezien blijken ze toch grote verschillen te vertonen. De wijkgemeente van bijzondere aard was bedoeld als modalitaire wijkgemeente, de gemeente van bijzondere aard als een categoriale gemeente (bijvoorbeeld een schippersgemeente). 2 Om aan de onhelderheid een einde te maken, is besloten de bepalingen van de gemeente van bijzondere aard en van de wijkgemeente van bijzondere aard gelijk te trekken. De aanduiding bijzondere aard kan dan zowel op de modaliteit als op de aparte categorie betrekking hebben. Daarbij wordt in feite de bestaande praktijk geformaliseerd. Tegelijkertijd worden de voorwaarden die aan de vorming van een (wijk)gemeente van bijzondere aard worden gesteld, gelijkgetrokken. In beide gevallen is goedkeuring van de meerdere vergadering vereist. In de huidige regeling wordt nergens duidelijk aangegeven op welke wijze men lid van een (wijk)gemeente van bijzondere aard wordt. Door te bepalen dat men slechts ingeschreven wordt op eigen verzoek, wordt tevens duidelijk gemarkeerd dat deze (wijk)gemeente niet door de classicale vergadering kan worden aangewezen als registratie-ontvangst gemeente (ord d). Ord en ord worden als volgt gewijzigd: ord : De algemene kerkenraad kan - op verzoek en ten behoeve van leden van de gemeente die in een bijzondere situatie verkeren en gehoord de kerkenraden van de betrokken wijkgemeenten - deze leden samen brengen in een wijkgemeente van bijzondere aard. Een besluit tot vorming van een wijkgemeente van bijzondere aard behoeft de goedkeuring van het breed moderamen van de classicale vergadering, dat daarover het advies inwint van het regionale college voor de visitatie. 2 De wijkgemeente van bijzondere aard is van oorsprong een modalitaire wijkgemeente binnen een groter geheel (zie overgangsbepaling 80-82). De gemeente van bijzondere aard ligt in het verlengde van de gemeenten bij een inrichting of een gesticht (zie overgangsbepaling 67-69). De modalitaire (hervormde) deelgemeenten zijn geen gemeenten van bijzondere aard geworden maar gewone gemeenten met een bijzondere aanduiding om hen van de andere plaatselijke gemeenten te onderscheiden (overgangsbepaling 59). Voorstel kerkordewijzigingen ord. 1 t/m 5 (Evaluatie kerkorde) 12

14 In deze wijkgemeente worden leden uitsluitend ingeschreven op hun eigen verzoek. Voor deze gemeenten gelden - voor zover in de orde van de kerk niet anders is bepaald - dezelfde regels als voor andere wijkgemeenten. ord : Het breed moderamen van de classicale vergadering kan - op verzoek en ten behoeve van leden van de kerk die in een bijzondere situatie verkeren en gehoord de kerkenraden van de betrokken gemeenten deze leden samenbrengen in een gemeente van bijzondere aard. Een besluit tot vorming van een gemeente van bijzondere aard behoeft de goedkeuring van de generale synode, die daarover het advies inwint van het generale college voor de visitatie en in daarvoor in aanmerking komende gevallen van de evangelisch-lutherse synode. In deze gemeente worden leden uitsluitend ingeschreven op hun eigen verzoek. Voor deze gemeenten gelden - voor zover in de orde van de kerk niet anders is bepaald - dezelfde regels als voor andere gemeenten. 37. Spanningen in een gemeente Als zich spanningen voordoen in een gemeente kan de predikant tijdelijk worden vrijgesteld van de werkzaamheden (ord. 3-19). De vraag is gesteld of een dergelijke afkoelingsperiode ook niet mogelijk gemaakt moet worden voor (leden van) de kerkenraad. Ook het optreden van (leden van) de kerkenraad kan een bron van spanning zijn. In ord. 4 wordt een nieuw artikel ord. 4-12a ingevoegd, dat als volgt luidt: Vrijstelling van werkzaamheden 1. Indien in een gemeente spanningen optreden in verband met ontwikkelingen in de gemeente of het functioneren van een of meer leden van de kerkenraad niet zijnde de predikant kan het breed moderamen van de classicale vergadering bepalen dat de betreffende ambtsdrager(s) zich gedurende enige tijd geheel of gedeeltelijk hebben te onthouden van ambtswerkzaamheden. Een besluit daartoe kan eerst worden genomen na overleg met de kerkenraad en de betreffende ambtsdragers en met het regionale college voor de visitatie en, in geval van ambtsdragers die verbonden zijn aan een evangelisch-lutherse gemeente, in overleg met de evangelisch-lutherse synodale commissie. 2. In het besluit wordt aangegeven voor welke periode de maatregel geldt, op welke leden van de kerkenraad hij van toepassing is, van welke werkzaamheden de betreffende ambtsdragers zich hebben te onthouden en zo nodig hoe in de noodzakelijke werkzaamheden dient te worden voorzien. 38. Gemeentestichting De kerkorde maakt het nu al mogelijk om een nieuwe gemeente te vormen. Voorwaarde daarbij is onder meer dat er direct al zoveel leden zijn dat er voldoende bestuurskracht en financiën zijn om als volwaardige gemeente te kunnen functioneren (ord ). Bij missionaire gemeentevorming gaat het om een missionair project dat beoogt (na kortere of langere tijd) uit te groeien tot een zelfstandige gemeente. Deze nieuwe gemeenschappen richten zich uitdrukkelijk op niet-christenen opdat ook zij delen in het heil in Jezus Christus (art. X-1). Daarom vertonen zij voorlopig meer het karakter van een pioniersplek. Er zijn nog nauwelijks of geen leden, er kan nog geen kerkenraad worden gevormd, de benodigde financiën komen van buiten. Alles moet nog van de grond af aan worden opgebouwd. Maar ook deze arbeid is een gestalte van de gemeente van Christus. Missionaire gemeentevorming vindt veelal plaats in de grote steden of de randstad en is gericht op specifieke doelgroepen, die anders niet of nauwelijks door de reguliere wijkgemeenten worden bereikt (zoals Antilliaanse jongeren, bewoners van achterstandswijken, hoog opgeleide jonge stedelingen, enz.) Op dit moment zijn er al enkele tientallen van deze projecten binnen de PKN van de grond gekomen. Het is van belang dat deze missionaire pioniersarbeid van meet af aan ingekaderd wordt in het geheel van de kerkelijke organisatie, maar dan zo dat er ruimte is om een eigen weg te zoeken en een eigen identiteit binnen het geheel van de Protestantse Kerk te ontwikkelen. De bestaande regelgeving biedt daarvoor onvoldoende ruimte. In ord. 2 wordt een nieuw artikel 18a opgenomen, dat als volgt luidt: Missionaire gemeenten Voorstel kerkordewijzigingen ord. 1 t/m 5 (Evaluatie kerkorde) 13

15 1. Een missionaire gemeente is een (wijk)gemeente in wording die gevormd wordt met het oog op missionaire arbeid en die niet voldoet aan de in artikel 13-4 genoemde voorwaarden voor de vorming van een nieuwe gemeente. 2. De vorming van de missionaire wijkgemeente geschiedt door de (algemene) kerkenraad, de vorming van een missionaire gemeente door het breed moderamen van de classicale vergadering. Door een (algemene) kerkenraad kan een besluit tot het vormen van een missionaire wijkgemeente slechts worden genomen met medewerking en goedvinden van het breed moderamen van de classicale vergadering. Door het breed moderamen van een classicale vergadering kan een besluit tot het vormen van een missionaire gemeente slechts worden genomen nadat de betrokken kerkenraden zijn gehoord. 3. De leiding van de missionaire gemeente berust bij een commissie die werkt in opdracht van, onder verantwoordelijkheid van en in verantwoording aan de ambtelijke vergadering die het besluit tot vorming van de missionaire gemeente heeft genomen. 4. De zorg voor de vermogensrechtelijke aangelegenheden van de missionaire gemeente berust bij de ambtelijke vergadering die het besluit tot vorming van de missionaire gemeente heeft genomen, die de verzorging van deze aangelegenheden toevertrouwt aan het college van kerkrentmeesters, respectievelijk aan de financiële commissie van de classicale vergadering. 5. De ambtelijke vergadering die het besluit tot vorming van de missionaire (wijk)gemeente heeft genomen benoemt de leden van de in lid 3 bedoelde commissie en benoemt of verkiest tenminste één ouderling met een bepaalde opdracht die deel uitmaakt van de bedoelde commissie, ten behoeve van de missionaire (wijk)gemeente. 6. Tot opbouw van de missionaire (wijk)gemeente en ten behoeve van haar missionaire arbeid kan een kerkelijk werker dan wel een kerkelijk werker met bijzondere opdracht als bedoeld in ord t/m 10 respectievelijk in de bediening worden gesteld, een predikant met een bepaalde taak als bedoeld in ord worden beroepen of aangewezen, dan wel een predikant in algemene dienst als bedoeld in ord worden beroepen. 7. Indien tot de missionaire (wijk)gemeente een zodanig aantal gemeenteleden behoort dat ze in staat geacht mag worden een kerkenraad te vormen en de in de orde van de kerk aangegeven taken van een gemeente te verrichten, kan zij worden omgevormd tot een nieuwe wijkgemeente waarbij artikel 16 van toepassing is, dan wel tot een nieuwe gemeente waarbij artikel 13 van toepassing is. 39. Besloten is deze bepaling met betrekking tot de missionaire gemeente op te nemen na het artikel over Gemeenten in bijzondere missionaire, diaconale en pastorale omstandigheden in grootstedelijke gebieden ( ord. 2-18). Tegelijk werd besloten in het opschrift van dat artikel de verwijzing naar de grootstedelijke gebieden te schrappen. Het opschrift van ord wordt als volgt gewijzigd: Gemeenten in bijzondere missionaire, diaconale en pastorale omstandigheden 40. Omdat missionaire opbouwwerkers niet altijd in dienst zijn van de kerk of van een gemeente, maar soms van een missionaire organisatie, wordt aan ord een nieuw lid toegevoegd om mogelijk te maken dat zij (net als de geestelijk verzorgers in een instelling) als kerkelijk werker met bijzondere opdracht in de bediening worden gesteld, wanneer ze voldoen aan de vereisten die de kerk daaraan stelt. Aan ord wordt een nieuw lid 6 toegevoegd, dat luidt: Het in dit artikel bepaalde is van overeenkomstige toepassing op kerkelijk werkers met bijzondere opdracht die in dienst zijn van een missionaire organisatie en naar het bepaalde in ord. 2-18a-6 in de bediening worden gesteld met het oog op de opbouw van een missionaire (wijk)gemeente. 41. In ord. 11 zal worden opgenomen dat een missionaire gemeente geen rechtspersoonlijkheid bezit. Maar bij het vormen en opheffen van een missionaire gemeente moeten wel de eventuele rechtsgevolgen worden geregeld. In ord over vermogensrechtelijke aspecten van gemeentevorming wordt de missionaire gemeente Voorstel kerkordewijzigingen ord. 1 t/m 5 (Evaluatie kerkorde) 14