Kadernota begroting

Transcriptie

1 Kadernota begroting Doel. Voor u ligt de allereerste kadernota van de gemeente Leerdam. Deze nota geeft de uitgangspunten en de kaders weer die bepalend zijn voor de laatste begroting voor de nieuwe raadsperiode, te weten de begroting 2010 en de meerjarenramingen 2011 t/m Vorig jaar maakten deze kaders nog onderdeel uit van de voorjaarsnota. Om vroegtijdig de begrotingsuitgangspunten vast te leggen, hebben we nu een nieuw document aan de Planning & Controlcyclus toegevoegd. De kadernota vormt feitelijk het startpunt voor de voorbereiding van de begroting De nota bevat o.a. de begrotingsuitgangspunten voor 2010 e.v. De structurele effecten die uit de conceptjaarrekening 2008 voortkomen worden in de 1 e bestuursrapportage 2009 meegenomen en vormen derhalve geen onderdeel van deze kadernota. De input voor het bepalen van de begrotingsuitgangspunten en kaders zijn met name te vinden in de begroting Tevens wordt in deze kadernota natuurlijk ook waar mogelijk rekening gehouden met de consequenties van de economische recessie,en de invloed op de overheidsfinanciën. In het licht van de economische recessie zal in de kadernota ook worden ingegaan op welke wijze wij met nieuw beleid of beleidsvoornemens willen omgaan. De financiële consequenties van de maartcirculaire 2009 op de algemene uitkering uit het gemeentefonds worden overigens al in de 1 e bestuursrapportage 2009 meegenomen. Deze circulaire is de meest recente circulaire die ten tijde van het samenstellen van deze kadernota voorhanden was. Deze kadernota bevat wel een vooruitblik op de mogelijke gevolgen van de economische recessie voor de algemene uitkering uit het gemeentefonds vanaf De komende meicirculaire van het gemeentefonds zal hieromtrent meer duidelijkheid bieden. Nieuw beleid/beleidsvoornemens. De economische recessie heeft natuurlijk ook (grote) invloed op onze begroting, in die zin dat we een gezonde en sluitende begroting willen presenteren voor 2010 en volgende jaren, zoals we dit tot nu toe ook altijd hebben gedaan. Probleem is echter dat op dit moment niet duidelijk is met welke korting op de algemene uitkering wij als gemeente geconfronteerd gaan worden. We kunnen een zeer grove berekening maken alleen zal die berekening er dagelijks weer anders uitzien op basis van nieuwe berichten en informatie. Wel is op dit moment op basis van de berichten duidelijk dat de bezuinigingen vanaf 2011 worden gestart. In principe gaan de gemeenten met het Rijk dan samen de trap op maar ook samen de trap af. We profiteren mee in economische goede tijden en we moeten in economisch slechte tijden ook de broekriem aantrekken. Elke uitgavenverhoging en verlaging bij het Rijk heeft een weerslag op het gemeentefonds. De voor 2011 verwachte bezuinigingen kunnen voor onze gemeente een forse daling van de algemene uitkering uit het gemeentefonds tot gevolg hebben. Op dit moment zijn er nog teveel onduidelijkheden en onzekerheden om de financiële consequenties hiervan te kunnen bepalen. 1

2 Door te voeren bezuinigingen hebben echter wel grote invloed op het gemeentefonds en daarmee op de algemene uitkering die wij als gemeente uit het gemeentefonds ontvangen. De Rijksbezuinigingen hebben daarmee ook grote invloed op ons ambitieniveau voor de komende jaren. In die zin dat ons streven er op gericht zou moeten zijn om zo min mogelijk nieuwe beleidsvoornemens in de begroting 2010 op te nemen; zeker geen met structurele financiële consequenties naar 2011 en volgende jaren. Dit is natuurlijk logisch in verband met de waarschijnlijk aanzienlijke korting op de algemene uitkering 2011 maar ook vanwege het feit dat in 2010 nieuwe raadsverkiezingen zijn. De nieuwe gemeenteraad zal hiervoor aan zet zijn. Mogelijk dat we ons zelfs dit jaar, in verband met de economische recessie, moeten gaan herbezinnen op allerlei beleidsvoornemens die in de lopende begroting (2009) zijn opgenomen. De begroting 2010 die naar onze verwachting nog altijd een hoog ambitieniveau zal uitademen, vormt daarmee een soort overgangsbegroting waarbij nieuw beleidsluw als uitgangspunt moet gelden, en bovendien We maken af, wat we hebben afgesproken. Ontwikkeling algemene uitkering gemeentefonds. De laatst gepubliceerde circulaires zijn de decembercirculaire 2008 en maartcirculaire Deze twee circulaires waarin o.a. de lagere uitkering van de behoedzaamheidreserve is opgenomen, hebben structurele nadelige consequenties voor de algemene uitkering voor de komende jaren. In de 1 e bestuursrapportage 2009 wordt hierop nader ingegaan en vormen derhalve geen onderdeel van deze kadernota. De in de begroting 2010 en volgende jaren op te nemen ramingen voor de algemene uitkering uit het gemeentefonds zullen zijn gebaseerd op de in mei/juni en september 2009 te presenteren circulaires. Net als in voorgaande jaren houden wij ook voor het begrotingsjaar 2010 en volgende rekening met een 50% uitkering van de behoedzaamheidreserve van de algemene uitkering uit het gemeentefonds. Consequenties jaarrekening De structurele (voordelige) financiële consequenties van de jaarrekening 2008 voor de jaren 2010 en verder zijn meegenomen in de 1 e bestuursrapportage Beleidskader van de provincie Zuid-Holland. Het begrotingstoezicht van de provincie voor de begroting 2010 is opgenomen in de Circulaire Financieel Toezicht begroting 2010 welke één dezer dagen bij de gemeente in de bus zal vallen. Het gebruikelijke toezichtregime is van toepassing ondanks de economische recessie. De Provincie zal geen soepelheid toepassen. Dit betekent dat de begroting 2010 materieel in evenwicht dient te zijn en als deze dat niet is dan dient het herstel van materieel evenwicht in de meerjarenraming aangetoond te worden. Loon- en prijsindex (baten en lasten). Met betrekking tot de loon- en prijsindex hanteren we voor de begroting 2010 e.v. de percentages zoals deze gepresenteerd worden in de mei/junicirculare en septembercirculaire De in deze circulaires opgenomen percentages zijn de gebaseerd op de verwachtingen van het Centraal Planbureau. 2

3 Rentepercentage financiering. In de nota investerings- en afschrijvingsbeleid die eind 2004 door de gemeenteraad is vastgesteld, is bepaald dat we een vaste interne rentevoet toepassen op basis van het gemiddelde rentepercentage die de BNG in de afgelopen 10 jaar heeft gehanteerd voor een 20 jarige geldlening. Op basis van deze bepaling is voor de begroting 2009 de interne rentevoet berekend op 5,5%. Deze berekening is helaas niet meer toepasbaar aangezien deze cijfers niet meer door de BNG worden gepresenteerd. Tevens sluiten we in de praktijk alleen 10-jarige geldleningen af dus een andere looptijd dan waarvan in de nota investerings- en afschrijvingsbeleid nog wordt uitgegaan. De in de nota opgenomen regeling moet dan ook bij een eerstvolgende bijstelling van die nota, aangepast worden. Om te kunnen bepalen welk rentepercentage we voor de begroting 2010 willen gaan hanteren, hebben we gekeken naar het huidige rentepercentage die de BNG hanteert voor een 10-jarige geldlening. Bij de laatste 10 jarige geldlening van 10 miljoen die wij In 2008 hebben afgesloten, was het percentage In maart 2009 zit het rentepercentage op 4,23%. Om toch enige veiligheid in te bouwen, stellen wij voor om voor de begroting 2010 en volgende jaren uit te gaan van een interne rentevoet van 5%, dus zo n 0,75% hoger dan de huidige rente in maart 2009 maar 0,5% lager dan de rentevoet die we voor begroting 2009 hebben gehanteerd. Deze rentevoet wordt ook bij de grondexploitaties gehanteerd. De veiligheidsmarge wordt ingebouwd omdat op dit moment nog niet geheel duidelijk is wat de kredietcrisis voor effecten heeft voor de rente van langlopende geldleningen. Natuurlijk nemen we pas lang geld op indien de kasgeldlimiet is bereikt. Momenteel behoeven we namelijk voor het opnemen van daggeld nauwelijks rente (iets meer dan 1%) te betalen i.v.m. de lage Euribortarieven. Aan eigen financieringsmiddelen rekenen we voor de begroting 2010 en verder 5,25% rente toe. Met deze opslag van 0,25% laten we dus de eigen financieringsmiddelen groeien. Voor overtollige financieringsmiddelen hanteren we een vergoedingsrente van 1%. De vergoeding die we als gemeente van de BNG ontvangen voor op deposito weggezette gelden is net als de te betalen rente voor opgenomen daggeld minimaal. Dit betekent feitelijk ook dat we bij de grondexploitaties ook een rekening courantrente hanteren van 1% zowel over de uitgaven als de inkomsten uit de grondexploitaties. Ontwikkeling aantal inwoners en woonruimten. Voor de bepaling van het verwachte aantal woonruimten in 2010 en volgende jaren dient de werkelijke hoeveelheid per als basis. De werkelijk hoeveelheid per 1 januari 2009 wordt vervolgens voor 2010 verhoogd met de in 2009 op te leveren nieuwbouwwoningen en verminderd met de te slopen bestaande woningen. Etc. voor 2011 en volgende jaren. De ontwikkeling van het aantal inwoners is gerelateerd aan de verwachte geboorte- en sterftecijfers alsmede het verwachte migratiesaldo. Het werkelijk inwoneraantal per dient hiervoor als basis. Aantallen kunnen we op dit moment voor 2010 en volgende jaren nog niet noemen, dit is mede afhankelijk van het woningbouwprogramma voor de komende jaren. 3

4 Leges, belastingen, huren e.d. De leges, de hondenbelasting, precariorechten, marktgelden en brandweerrechten worden normaliter jaarlijks trendmatig met 3% verhoogd. Deze lijn willen we ook voor 2010 en volgende jaren blijven volgen tenzij de huidige trend van afnemende inflatie zich ook in de komende jaren zal doorzetten. Dan kan wellicht de trendmatige verhoging met 1% naar beneden worden bijgesteld tot 2% per jaar. Daar waar dit overigens van toepassing is, wordt bij de leges de rijksmaxima gevolgd. De kosten van het hondenpoepbeleid worden volledig doorberekend in de tarieven voor de hondenbelasting en/of afvalstoffenheffing. Hiermee wordt in de 1 e bestuursrapportage 2009 rekening gehouden. OZB. De opbrengst OZB wordt net als in afgelopen jaren trendmatig met 1,5% verhoogd. Naheffingsaanslagen parkeren en parkeertarieven. De naheffingsaanslagen parkeren worden jaarlijks verhoogd tot het landelijk maximum mits de opbrengst niet de kosten voor het opleggen overtreffen. Het parkeerbeleid en de hieraan gekoppelde parkeertarieven zijn momenteel onderwerp van studie. De uitkomsten van het onderzoek zullen na instemming door de gemeenteraad in de begroting 2010 en verder moeten worden meegenomen. Begrafenisrechten. De begrafenisrechten worden jaarlijks verhoogd conform het raadsbesluit van 5 juli Afvalstoffenheffing. De tarieven voor de afvalstoffenheffing worden zodanig aangepast dat er sprake is van kostendekkende tarieven. Wellicht dat (een deel van) de kosten van het hondenpoepbeleid in de afvalstoffenheffing worden doorberekend. Rioolrechten. Het tarief van de rioolrechten wordt jaarlijks verhoogd conform het laatst vastgestelde Gemeentelijk Rioleringsplan. Dividenden BNG en Eneco. Op basis van de voor 2009 verwachte dividenduitkeringen van de BNG en Eneco, zoals deze in de 1 e bestuursrapportage 2009 worden meegenomen, zien wij geen aanleiding om de in de lopende begroting voor 2010 t/m 2012 geraamde dividenduitkeringen aan te passen. Voor 2010 houden we rekening met zo n ,- aan dividenduitkeringen van de BNG ( ,-) en Eneco ( ,-) en vervolgens voorzichtigheidshalve met ,- afnemend tot ,- vanaf 2011 en volgende jaren omdat Eneco nog steeds geen voorspellingen voor de toekomst wil afgeven. 4

5 Onvoorziene uitgaven. Bij de begroting 2009 is het bedrag voor onvoorziene uitgaven verlaagd van 3 per inwoner naar 0,50 per inwoner omdat de praktijk van de afgelopen jaren liet zien dat het budget voor onvoorziene uitgaven nauwelijks werd aangewend. Voor 2010 en volgende blijven we een bedrag van 0,50 per inwoner hanteren. Stelpost financiële gevolgen CAO-welzijnsveld. Net als in de lopende begroting nemen we hiervoor in de begroting 2010 en verder een stelpost van ,- op. Mogelijk dat deze stelpost niet voldoende zal zijn. Zero-based budgetteren te ramen programma s. De begroting 2010 is de laatste begroting van deze gemeenteraad. Alle nog niet in vorige jaren zero-based geraamde programma s dienen voor de begroting 2010 weer vanaf de basis (vanaf nul) geraamd te worden. Op deze wijze zijn alle programma s in deze raadsperiode zero-based geraamd. In de nieuwe raadsperiode vanaf 2011 kan het proces herhaald worden. Voor de begroting 2010 worden de volgende programma s zero-based geraamd: Programma 1: Raad Programma 4: Vergunningen en Belastingen Programma 6: Samenleving: onderwijs, educatie en voorschoolse opvang Programma 7: Samenleving: recreatie, toerisme, economie en cultuur Programma 10: Samenleving: veiligheid Programma 13: Financieel beheer Op basis van bestaand beleid te ramen programma s. Alle andere niet hiervoor genoemde programma s worden zoals gebruikelijk op basis van bestaand beleid geraamd en waar nodig geactualiseerd op basis van de hiervoor genoemde randvoorwaarden. Stelposten. In de begroting worden de stelposten zoveel mogelijk direct functioneel geraamd. De stelposten waarbij dit niet mogelijk is, worden verantwoord op programma 13. Een voorbeeld hiervan is de stelpost voor vervanging van onroerend goed. Ook de binnen de algemene uitkering uit het gemeentefonds opgenomen gelden voor specifieke onderwerpen worden als uitgavenstelpost opgenomen op programma 13. De vakafdeling zal voor de 2 e bestuursrapportage voor die onderwerpen met invulling van beleid moeten komen. Aan programma s, grondexploitatie en investeringen toe te rekenen kosten aan kostenplaatsen. De kosten van kostenplaatsen worden zoveel mogelijk toegerekend aan de programma s, grondexploitaties en investeringen waarop de (uren)inzet betrekking heeft. Bij investeringen, programma s en binnen grondexploitaties moet rekening worden gehouden met deze toe te rekenen apparaatskosten. 5

6 Financieel perspectief. In de voorjaarsnota 2009 zal het financieel perspectief voor de jaren 2010 tot en met 2013 worden opgenomen aangezien dan naar verwachting de resultaten van de meicirculaire uit het gemeentefonds bekend zijn en meegenomen kunnen worden. Het bij de voorjaarsnota 2009 te presenteren financieel perspectief zal daarbij gebaseerd zijn op: - de verwachting zoals gepresenteerd bij de begroting , - de structurele consequenties van de 1 e bestuursrapportage 2009 (waarin de financiële consequenties van de jaarrekening 2008 inbegrepen zijn) en - waar mogelijk de financiële vertaling van onderwerpen die in deze kadernota beschreven zijn (zoals de consequenties van de economische recessie). Samenvatting In de kadernota zijn voor de begroting 2010 de volgende uitgangspunten opgenomen: Prijsindexcijfer: conform percentage in mei-/junicirculaire en septembercirculaire 2009 Contractloonstijging: : conform percentage in mei-/junicirculaire en septembercirculaire 2009 Rente investeringen: 5,0% Rente eigen financieringsmiddelen: 5,25% Rente kortgeld (opgenomen + uitgezette gelden): 1,0% Trendmatige verhoging leges, belastingen en huren: + 3% OZB: trendmatig: + 1,5% Begrafenisrechten, afvalstoffenheffing, rioolrechten en parkeertarieven: verhoging conform verordening/raadsbesluit maar minimaal kostendekkend Onvoorziene uitgaven: 0,50 per inwoner Aantal inwoners en woonruimten: nog nader te bepalen Dividenduitkeringen BNG en Eneco: vooralsnog uitgaan van huidige meerjarenramingen. Zero-based te ramen programma s: 1, 4, 6, 7, 10 en 13. Zoveel mogelijk toerekenen van apparaatskosten aan programma s, grondexploitaties en investeringen. Stelpost financiële gevolgen CAO-welzijnsveld: ,- 6