> OVERZICHT > OVERZICHT. Dag van de openbare ruimte - 21 maart > FINANCIËLE WAARDE VAN EEN BOOM >> HOUTWAARDE VAN EEN BOOM

Transcriptie

1 ir. Jos De Wael 2 > BELANG VAN BOMEN BELANG VAN BOMEN esthetisch aspect kwaliteit van de leefomgeving stedenbouwkundig aspect verkeerstechnisch aspect belang voor natuur en milieu sociaal-educatief psychologisch economisch 3 4 > FINANCIËLE WAARDE VAN EEN BOOM > FINANCIËLE WAARDE VAN EEN BOOM >> HOUTWAARDE VAN EEN BOOM FINANCIËLE WAARDE VAN EEN BOOM houtwaarde economische waarde functionele aanwezigheidswaarde HOUTWAARDE VAN EEN BOOM Dood hout Meubelhout Brandhout 5 6

2 > FINANCIËLE WAARDE VAN EEN BOOM >> ECONOMISCHE WAARDE VAN EEN BOOM > FINANCIËLE WAARDE VAN EEN BOOM >> FUNCTIONELE AANWEZIGHEIDSWAARDE ECONOMISCHE WAARDE VAN EEN BOOM Bomen met commerciële waarde voorbeelden boomkwekerijbomen fruitaanplanting kerstboomaanplanting FUNCTIONELE AANWEZIGHEIDSWAARDE Uniforme methode Motieven voor de aanplanting van de boom zijn niet economisch! Boom vervult verschillende functies esthetisch sociologisch stedenbouwkundig biologisch psychologisch 7 8 > UNIFORME METHODE UNIFORME METHODE UNIFORME METHODE voor waardebepaling van straat-, laan- en parkbomen behorend tot het openbaar domein Uniform (één methode, overal van toepassing, uniform formulier, belangrijk voor rechtbanken en verzekeringsmaatschappijen,...) Vlaanderen (Standaardbestek 250) Straat-, laan- en parkbomen ook in het buitenland bestaan gelijkaardige berekeningsmethodes Alleen bomen van het openbaar domein? 9 10 > UNIFORME METHODE >> OPENBAAR DOMEIN > UNIFORME METHODE >> HISTORIEK MOETEN BOMEN BEHOREN TOT HET OPENBAAR DOMEIN? initiatief kwam van de openbare besturen rechtspraak uit 1985 maakte methode ook toepasbaar op privé domein Arrest van het Hof van Beroep te Antwerpen d.d overwegende dat op zichzelf een boom op privégrond evenveel waarde kan hebben als één die op het openbaar domein is aangeplant; dat het evenmin alleen aan de overheid behoort de bescherming van het openbaar groen in het kader van het algemeen belang na te streven, dat ook de individuele burger meer bewust wordt van de ecologsiche waarde van bomen en planten op privédomein, dat niet blijkt uit dat de brochure werd gemaakt als een afschrikking tegen beschadiging van het openbaar domein. HISTORIEK Voorafgaande studie in 1978 Eerste publicatie in 1979 Vereniging voor Openbaar Groen in samenwerking met de Dienst van het Groenplan (toen Belgisch ministerie van Openbare Werken) Gebruik door hogere overheden en steden en gemeenten Invoering was destijds revolutionair (veel hogere schadeclaims dan voorheen) Geleidelijke erkenning door rechtbanken en verzekeringsmaatschappijen 11 12

3 > UNIFORME METHODE >> WAAROM > UNIFORME METHODE >> WANNEER WAAROM? Openbare besturen doen grote inspanningen om bomenpatrimonium in stand te houden Bij vernieling of bij schade is een behoorlijke compensatie op zijn plaats en gerechtvaardigd WANNEER METHODE GEBRUIKEN? Voor het bepalen van de actuele financiële waarde van een boom of boomgroep Voor het vaststellen (berekenen) van een eis tot schadevergoeding (schadeclaim) Voor het berekenen van een verzekeringspremie voor een bedreigde boom (bij nakende werken) Andere redenen (opgelet de waarde berekend volgens de Uniforme Methode is een niet direct realiseerbare waarde! Een grote levende boom is niet zonder meer verkoopbaar zoals een huis, bijv.) > UNIFORME METHODE >> WANNEER NIET > UNIFORME METHODE >> WELKE FACTOREN WANNEER METHODE NIET GEBRUIKEN? Voor een schadeclaim wanneer de beschadigde boom kan vervangen worden door een gelijkwaardig exemplaar (principe van de vervanging: herstel in natura) Voor het berekenen van de waarde van bomen met een productiefunctie (fruitbomen, boomkwekerij) Voor bomen in bosverband Voor bomen in natuurgebieden WELKE FACTOREN BEPALEN WAARDE VAN EEN BOOM Omvang van de boom ( > basiswaarde) Evolutie van de prijs in de boomkwekerij ( > eenheidsprijs) De soort of de variëteit ( > soortwaarde) Waar bevindt zich de boom ( > standplaatswaarde) De conditie en de levensverwachting ( > conditiewaarde) De manier van aanplanten ( > plantwijzewaarde) > UNIFORME METHODE >> BEREKENING > UNIFORME METHODE >> BEREKENING >>> EENHEIDSPRIJS BEREKENING eenvoudig en doorzichtig gemakkelijk te controleren (ook door leken: rechters,.. vermenigvuldiging van 5 getallen: WAARDE [EUR] = B x S x ST x C x P [B] BASISWAARDE opp stamdoorsnede op 130 cm [cm 2 ] x EENHEIDSPRIJS [EUR/cm 2 ] [S] SOORTWAARDE (0,2 tot 2,1) [ST] STANDPLAATSWAARDE (0,6 tot 1) [C] CONDITIEWAARDE (0 tot 1) [P] PLANTWIJZEWAARDE (0,2 tot 1) EENHEIDSPRIJS Officieuze index van de boomkwekerijprijzen Wordt jaarlijks herberekend: 2007: 4,88 EUR/cm 2 Wordt elk jaar in Groencontact nr.6 gepubliceerd ( Gewogen gemiddelde van de gemiddelde prijzen per cm 2 stamdoorsnede van de maten 8-10 en (in 5 boomkwekerijen) van ruim 300 soorten, variëteiten, cv s Aanpassing gebeurt op gezag van de Technische Werkgroep van de VVOG, in principe is er een aanpassing indien de berekende eenheidsprijs meer dan 5 % afwijkt van het gemiddelde van de voorbij 3 jaar 17 18

4 > UNIFORME METHODE >> BEREKENING >>> EENHEIDSPRIJS >>>> EVOLUTIE > UNIFORME METHODE >> BEREKENING >>> SOORTWAARDE Evolutie van de eenheidsprijs sinds eerste publicatie SOORTWAARDE Verhouding tussen gemiddelde prijs/cm 2 van een bepaalde soort (var./cv) en de eenheidsprijs Getallen variëren van 0,2 tot 2,1 Alfabetische lijst met soorten en hun soortwaarde wordt voortdurend bijgewerkt en gepubliceerd op de website van de VVOG ( Actuele lijst (Groencontact, 2006, [32], 6) > UNIFORME METHODE >> BEREKENING >>> STANDPLAATSWAARDE > UNIFORME METHODE >> BEREKENING >>> CONDITIEWAARDE STANDPLAATSWAARDE een boom in het stadscentrum heeft een grotere waarde dan een boom in het landelijk gebied (zeldzaamheid, minder evident, minder gemakkelijk te handhaven, ) Waarden stadscentrum: 1,0 gesloten bebouwing/dorpskern: 0,9 open/halfopen: 0,8 Overgangszone: 0,7 rurale zone: 0,6 CONDITIEWAARDE Houdt rekening met de actuele conditie en de vitaliteit van de boom Houdt rekening met de levensverwachting Waarden Dode boom: 0,0 Afstervende boom (geringe levensverwachting): 0,1 Kwijnende boom (verminderde levensverwachting): 0,2-0,5 Gezonde boom (gesnoeid, geknot, hoge levensverw.): 0,6-0,9 Kerngezonde boom (zeer hoge levensverwachting): 1, > UNIFORME METHODE >> BEREKENING >>> PLANTWIJZEWAARDE > UNIFORME METHODE >> VOORBEELDEN PLANTWIJZEWAARDE houdt rekening met de ontwikkelingsmogelijkheden van een boom houdt rekening met het feit dat impact van een solitaire boom op de omgeving groter is Waarden boom in bospark 0,2 boom in grotere groepen 0,4 boom in kleine groep (2à5) 0,6 boom in een rij 0,8 solitaire boom 1,0 VOORBEELDEN SOLITAIRE PLATAAN IN STADSCENTRUM LINDE IN RIJBEPLANTING 23 24

5 > UNIFORME METHODE >> VOORBEELDEN > UNIFORME METHODE >> VOORBEELDEN > UNIFORME METHODE >> VOORBEELDEN > UNIFORME METHODE >> OFFICIËLE METHODE OFFICIELE METHODE Destijds waren er de omzendbrieven van het ministerie van openbare werken (542-11/ / ) en de dienstorders van de secretaris-generaal van het ministerie van openbare werken Brieven van de administrateur-generaal van de afdeling Bos & Groen (nu Agentschap voor Natuur en Bos) Sinds 19 december 1996 : publicatie in het STANDAARDBESTEK 250 voor de WEGENBOUW (versie 1.0) April 2006: STANDAARDBESTEK 250 voor de WEGENBOUW (versie 2.0) > UNIFORME METHODE >> OFFICIËLE METHODE >>> STANDAARDBESTEK 250 > UNIFORME METHODE >> RECHTSPRAAK QuickTime en een TIFF (ongecomprimeerd)-decompressor zijn vereist om deze afbeelding weer te geven. RECHTSPRAAK Vredegerecht Deurne privéboom == boom openbaar Politierechtbank Hoei schade boom: meer dan houtwaarde Vredegerecht Brasschaat geëiste som zonder meer aanvaard Eerste Aanleg Antwerpen privéboom versus openbare boom Vredegerecht Antwerpen esthetische waarde: bezwaarlijk crit Vredegerecht Antwerpen esthet+herplantkost-restwaarde hout Hof van Beroep A pen PRIVé BOOM = OPENBARE BOOM Eerste Aanleg Turnhout hypothetische formule Politierechtbank Maaseik Unif.Meth. volledig aanvaard Eerste Aanleg Tongeren Unif.Meth. = alg. Aanvaard: techn.-wet Vredegerecht Poperinge Unif.Meth. = oordeelkundig en billijk Politierechtbank Leuven discussie over conditiewaarde 29 30

6 > SCHADE AAN BOMEN SCHADE AAN BOMEN oorzaken van schade herstel van de schade > SCHADE AAN BOMEN >> OORZAKEN VAN SCHADE > SCHADE AAN BOMEN >> HERSTEL VAN SCHADE OORZAKEN VAN SCHADE OPZETTELIJKE SCHADE Opzettelijk vellen Behandeling met herbiciden ONOPZETTELIJKE SCHADE Storm Ziekte Dieren Verontreiniging (lucht, water, ) Aanrijding Onoordeelkundige snoei, HERSTEL VAN DE SCHADE HERSTEL IN NATURA Toestand herstellen in de oorspronkelijke staat (zie verder totale vernieling van een vervangbare boom!) Opgelet: geen rechtsmisbruik! (vervangen van een zeer grote [=DURE] boom kan de rechter interpreteren als rechtsmisbruik) Bestemming en functie van de boom spelen belangrijke rol (bomen met economische functie worden normaal niet vervangen in natura!) SCHADEVERGOEDING Herstel in natura is niet mogelijk Herstel in natura is niet gewenst Bestemming en functie van de boom spelen belangrijke rol Bosboom: economisch verlies (financiele berekening) Boomkwekerijboom: economisch verlies (financiele berekening) Fruitboom: economisch verlies (financiele berekening) Parkboom, straatboom: Uniforme Methode > SCHADECLAIM SCHADECLAIMS Wanneer schadeclaim berekenen volgens de Uniforme Methode? Hoe een schadeclaim berekenen? Schadevergoeding bij TOTALE VERNIELING Schadevergoeding bij GEDEELTELIJKE VERNIELING 35 36

7 > SCHADECLAIM >> WANNEER WANNEER SCHADECLAIM BEREKENEN? DE UNIFORME METHODE WORDT GEBRUIKT OM EEN SCHADECLAIM TE BEREKENEN IN VOLGENDE GEVALLEN Schade door verkeersongeval Schade door slecht uitgevoerde onderhoudswerken (maaischade, snoeischade,...) Schade door vandalisme (herbiciden, opzettelijk vellen) Klandestien kappen van bomen Schade door bouwwerkzaamheden Schade door aanleg nutsvoorzieningen (kabels,... Schade door grondophoging, wijziging grondwaterstand,.. Schade door strooizouten, herbiciden, gaslekken > SCHADECLAIM >> HOE HOE SCHADECLAIM BEREKENEN? Eerst wordt gekeken of het gaat om een totale vernieling of een gedeeltelijke vernieling TOTALE VERNIELING Vervangbare boom: geen waardeberekening volgens de uniforme methode nodig Niet-vervangbare boom: eerst wordt de waarde van de boom volgens de uniforme methode berekend: deze dient als basis voor de verdere berekening GEDEELTELIJKE VERNIELING De Uniforme Methode dient steeds als basis voor de berekening van de schadeclaim > SCHADECLAIM >> TOTAAL VERNIELDE BOOM >>> VERVANGBARE BOOM VERVANGBARE BOOM Schadeclaim Kostprijs voor het rooien en verwijderen van de vernielde boom Kostprijs voor de nieuw aan te planten boom inclusief de plantkosten en een hergroeigarantie van minstens 2 jaar > SCHADECLAIM >> TOTAAL VERNIELDE BOOM >>> NIET VERVANGBARE BOOM NIET VERVANGBARE BOOM Schadeclaim Kostprijs voor het rooien en verwijderen van de vernielde boom Kostprijs voor het aanplanten van een vervangende boom (cfr. Standaardbestek 250) Maken plantgat Inbrengen geschikt substraat Uitvoeren aanplanting, inclusief steunstok Moeilijke reparaties van omgeving of wegdek Nazorgen Eventuele meerkosten voor hergroeigarantie van 2 jaar Waarde van de vernielde boom berekend volgens de Uniforme Methode > SCHADECLAIM >> TOTAAL VERNIELDE BOOM >>> VERVANGBAAR VERSUS NIET-VERVANGBAAR WANNEER VERVANGBAAR, WANNEER NIET Steeds grotere bomen kunnen verplant worden Kostprijs is navenant Opletten voor rechtsmisbruik Oordeel van een deskundige is belangrijk Afweging van niet berekenbaar verlies (bijv. boom met grote emotionele waarde,... > SCHADECLAIM >> GEDEELTELIJK BESCHADIGDE BOOM GEDEELTELIJK BESCHADIGDE BOOM ALGEMEEN Bepalen van een schadepercentage op basis van de omvang van de schade Schadepercentage x boomwaarde is waardevermindering van de boom Schadevergoeding is gelijk aan waardevermindering + eventuele kosten voor wondverzorging, herstel omgeving

8 > SCHADECLAIM >> GEDEELTELIJK BESCHADIGDE BOOM GEDEELTELIJK BESCHADIGDE BOOM WANNEER Ontschorsing stam (oppervlakkige beschadiging) Diepe beschadiging van de stam Beschadiging van de kroon Beschadiging van de wortels Conditieverlies Herhaalde en gecombineerde schade > SCHADECLAIM >> GEDEELTELIJK BESCHADIGDE BOOM >>> OPPERVLAKKIGE STAMBESCHADIGING OPPERVLAKKIGE BESCHADIGING VAN DE STAM Wegrukken van de bast tot op spinthout Belangrijk is de verhouding breedte wonde/omtrek stam Hoogte van de wonde heeft geen belang Meting van de wonde ter hoogte van de grootste breedte van de wonde beschadiging in % Waardevermindering in % van de stamomtrek van de boomwaarde t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m > SCHADECLAIM >> GEDEELTELIJK BESCHADIGDE BOOM >>> DIEPE STAMBESCHADIGING DIEPE BESCHADIGING VAN DE STAM Spinthout en soms kernhout is beschadigd Belangrijk is de verhouding breedte wonde/omtrek stam Hoogte van de wonde heeft geen belang Meting van de wonde ter hoogte van de grootste breedte van de wonde beschadiging in % Waardevermindering in % van de stamomtrek van de boomwaarde t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m > SCHADECLAIM >> GEDEELTELIJK BESCHADIGDE BOOM >>> BESCHADIGING VAN DE KROON BESCHADIGING VAN DE KROON verlies van één of meerdere gesteltakken geldt als criterium Verlies aan esthetische en functionele waarde kroonvolumeverlies Waardevermindering in % in % van totaal volume van de boomwaarde t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m > SCHADECLAIM >> GEDEELTELIJK BESCHADIGDE BOOM >>> BESCHADIGING VAN DE WORTELS BESCHADIGING VAN DE WORTELS Berekening in procenten van de kroonprojectie beschadiging binnen Waardevermindering in % kroonproj. in % van - van de boomwaarde t/m t/m t/m t/m t/m t/m > SCHADECLAIM >> GEDEELTELIJK BESCHADIGDE BOOM >>> CONDITIEVERLIES CONDITIEVERLIES Allerlei oorzaken Vermindering van de C-coëfficient Conditieverlies is [waarde voor verlies min waarde na verlies] 47 48

9 > SCHADECLAIM >> GEDEELTELIJK BESCHADIGDE BOOM >>> HERHAALDE EN GECOMBINEERDE SCHADE HERHAALDE EN GECOMBINEERDE SCHADE HERHAALDE SCHADE indien zich op korte tijd een herhaalde schade voordoet laatste schade berekenen op basis van verminderde waarde van de boom na vorig schadegeval GECOMBINEERDE SCHADE combinatie van stam, kroon- en wortelschade schadeclaim is som van de schadepercentages indien som groter of gelijk aan 100 %: totale vernieling > DANK Dank voor uw aandacht 49 50