Geijkt. Nieuws. Meten en Monitoren. Nieuwsbrief Eijkelkamp Agrisearch Equipment, december All it takes for environmental research.

Transcriptie

1 22 Nieuwsbrief Eijkelkamp Agrisearch Equipment, december 2005 Geijkt Nieuws Thema: Meten en Monitoren In dit nummer o.a.: SonicSampDrill B.V. e-sense in het Verenigd Koninkrijk Grondwatermonitoring Waterbodem-/sedimentapparatuur Waterbodembemonstering e+ WATER L e+ SOIL MCT Divernieuws All it takes for environmental research

2 Materiaal voor peilbuizen GEIJKT NIEUWS 22, , Om verticale grondwaterprofielen te maken, of zelfs profielen in 3D, zijn op dezelfde locatie meerdere filters op verschillende diepten nodig. Één groot boorgat met daarin een aantal buizen met in elke buis een filtersectie is één mogelijkheid. Door het verkeerd aanbrengen van filterzand en bentoniet of het inklinken van filterzand en bentoniet, kan het gebeuren dat verkeerde lagen worden bemonsterd, zodat de filters verstopt raken en dat ongewenste verticale stromingen in het boorgat ontstaan of dat er zelfs vervuilende stoffen worden verspreid. Toepassen van een meerkanaalsbuis lost bovenstaande problemen op. Uitgaande van een bestaande buis met zeven secties (meerkanaalsbuis) heeft Eijkelkamp Agrisearch Equipment verbruiksmaterialen en een aanbrengtechniek ontwikkeld, waarmee het snel en eenvoudig opzetten van een meerkanaalsbuis in bijna alle situaties mogelijk is. Dit is vooral effectief met een boorbuis inwendig van 65 mm (sonisch boren). De centrale buis van de meerkanaalsbuis krijgt water via het onderste prefabfilter. Maximaal zes poorten zijn met speciale voorzieningen te openen aan de zijkant van elk kanaal op hogere niveaus. Naar buiten geperste BentoBlocks, zand-bentoniet-vangers en gemakkelijk op te schuiven prefabfilters maken het mogelijk in zeer korte tijd een multilevelfilter te maken. (1 uur om een complete zevenkanaalsbuis in elkaar te zetten en 20 minuten extra om die in de mantel te laten zakken). Het resultaat is een multilevelfilter waarin de filteropeningen op strategische hoogten zitten en door de vangers en de bentoniet van elkaar gescheiden zijn. Bentoniet Bij het laten zakken van de vooraf gemonteerde multilevelbuis in de boorbuis worden korte secties halfronde bentonietkragen ( BentoBlocks ) rond de buis gestapeld en tussen de zandbentonietvangers geplaatst. Dankzij die vangers komt er geen bentoniet bij de filters en zakt de bentoniet niet onderuit. De BentoBlocks moeten minstens 3 etmalen de tijd krijgen om volledig te zwellen. Behalve de zevenkanaalsbuis is er ook een versie met drie kanalen beschikbaar, met alle verbruiksmaterialen om in korte tijd een multilevelbuis voor drie niveaus op te zetten. Op dit moment wordt de MCW7 met de getoonde verbruiksmaterialen toegepast door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) bij onderzoek naar de verspreiding van nitraten in grondwater. SonicSampDrill-apparatuur De installatie van een peilbuis is niet mogelijk zonder het bodemprofiel (hydraulische eigenschappen) te kennen. De Sonic-boorapparatuur is uitgerust met een 2, 3 of 4 m lange zogenaamde AquaLock-sampler. Deze revolutionaire en uiterst robuuste sampler werkt met een door water geblokkeerde en een door water aangedreven zuiger. De zuiger is in de snijkop te blokkeren door het lichaam van de sampler onder druk te brengen. De sampler wordt door hoogfrequente trillingen naar de juiste diepte gebracht, en door een speciale voorziening wordt een ventiel geopend waardoor de zuiger vrij kan gaan bewegen. De AquaLock kan dan het juiste aantal meters omlaag trillen om een monster te nemen. Door de traagheid blijft de zuiger op een stabiel niveau, terwijl de zuigersampler een vrijwel perfect monster snijdt uit diverse bodemtypen. Vervolgens wordt het ventiel weer gesloten, de sampler wordt opgehaald en in horizontale stand gebracht. Met een hogedrukwaterpomp wordt de zuiger aangedreven om langzaam het monster eruit te duwen voor interpretatie, sub-bemonstering, enzovoorts. 2

3 O Korte tijd Op deze manier worden de niveaus bepaald voor bijv. een Direct-Well of de zeven niveaus van een meerkanaalsput. Op dit moment zijn mantels met een buitendiameter van 63, 88 en 100 mm verkrijgbaar, allemaal met verloren punten, voor het installeren van enkelvoudige en meerkanaalsbuizen of van andere apparatuur zoals seismische explosieven. Met de AquaLock zijn in zeer korte tijd dieptespecifieke monsters van verzadigd grof zand met grind genomen, zelfs al van 55 meter onder het maaiveld. Op 1 januari 2006 gaat het nieuwe bedrijf SonicSampDrill B.V. van start. SonicSampDrill B.V. is een dochteronderneming van Eijkelkamp Earth Sampling Group B.V. Het is gevestigd in het gebouw tegenover Eijkelkamp en wordt geleid door Fons Eijkelkamp en zijn zoon Huug Eijkelkamp. SonicSampDrill B.V. zal alle technologie, die Eijkelkamp heeft ontwikkeld op het gebied van sonisch boren en bemonsteren, wereldwijd op de markt brengen. Fons en Huug Eijkelkamp gaan samen de technologie en de markten hiervoor verder ontwikkelen, zoveel mogelijk gebruikmakend van de faciliteiten van zusterbedrijf Eijkelkamp Agrisearch Equipment B.V. 3

4 Waterbodem/sediment GEIJKT NIEUWS 22, , De Beeker sampler is al jaren de beste oplossing voor het steken van ongeroerde monsters van onderwaterbodems. De monsters worden in een transparante buis gestoken. De oorspronkelijke gelaagdheid van de bodem blijft in het monster behouden. Hierdoor kan een duidelijke profielbeschrijving gemaakt worden. Inmiddels beschikt Eijkelkamp over een nieuwe versie van de Beekersampler, onder de naam Sediment steekmonsternemer, type Beeker. Extra mogelijkheden met de uitgebreide set SB Er kunnen verschillende redenen zijn waarom men het monster in het veld niet wil verwerken: Luchtcontact wil men zoveel mogelijk vermijden In het veld hogere kans op (kruis)besmetting Op thuisbasis is nauwkeuriger verwerking mogelijk Profielbeschrijving kan dan thuis gebeuren in overleg met bodemkundige of specialist Uitloogtest rechtstreeks op het in de lange buis gestoken monster wordt mogelijk Uitloogtests op afzonderlijke monsterbuisjes (per 10 cm) worden mogelijk Verwerking zonder zuurstofcontact (dus in stikstofomgeving) wordt mogelijk Om milieuhygiënische redenen Om versmering van het monster van beneden naar boven (dus in tegengestelde richting als tijdens het steken) te voorkomen. Om de grenslaag water > slib (met microfauna en flora) veel beter en volledig ongestoord te kunnen bestuderen of aldaar bijvoorbeeld redoxmetingen uit te voeren. Multisampler De multisampler is multifunctioneel. Er kunnen monsters van sterk vervuild water mee genomen worden (bijvoorbeeld van de vloeistof in een riool). Wanneer de meegeleverde kogelklep echter vervangen wordt door een open steekring kunnen er ongestoorde kolommonsters genomen worden van waterbodems, zandvangers, bezinkbedden, kristallisatiebaden, enzovoorts. De monsterbuis is transparant waardoor de monsterneming en het monster meteen van buitenaf visueel te beoordelen is. De geïntegreerde zuiger voorkomt in hoge mate samendrukking van het monster en voorkomt in veel gevallen dat een monster uit de buis valt. De gebruikte materialen staan het gebruik in waterige chemicaliën toe. In vloeistoffen zijn zowel kolom- als puntmonsternemingen mogelijk. Door per punt 100 ml monster te nemen, kan in het apparaat al een mengmonster van 1000 ml worden samengesteld zonder gedoe met trechters en potten. De multisampler levert, wanneer hij althans 1 meter weggedrukt kan worden, in waterbodems uitstekende profielbeschrijvingen op van 1 meter lengte. Een genomen monster kan in de monsterbuis vervoerd worden of overgebracht in een monsterpot of emmer. Zuigerboor De zuigerboorsets zijn zeer geschikt voor het nemen van monsters uit minder samenhangende bodemlagen beneden de (grond)waterspiegel tot een diepte van 5 meter. De getrokken monsters zijn weinig geroerd en zodoende geschikt voor nauwkeurige profielbeschrijving. Bij de SA set wordt een zuigerboor gebruikt met een monstergoot om de monsternemer in te ledigen. De monsternemer en diverse accessoires worden in het veld getransporteerd in een draagtas. De SB set met deelbare zuigerboor heeft de mogelijkheid om monsters te nemen van verschillende lengtes door gebruik te maken van de zuigbuizen met lengtes van 50, 100 en 150 cm. 4

5 Grondwatermonitoring De milieukwaliteit van de bodem wordt bepaald door het meten van concentraties verontreinigde stoffen in grond en grondwater Peilbuis De peilbuizen van Eijkelkamp zijn beschikbaar in verschillende materialen en diameters en worden geleverd in een PE verpakking. Alle buizen voldoen aan het volgende: Stof- en vetvrij Lekvrije sluitingen Groot open oppervlakte Genormaliseerde sleufwijdte terechtkomt en je niet meer zand en peilbuisonderdelen dan strikt noodzakelijk hoeft mee te nemen. Direct-Well De Direct-Well is een peilbuis bestaande uit een filterbuis van 1 meter lengte met een doorsnee van 32 mm uitwendig. Bovenop het filter zit een roestvast stalen adapter met erboven een slangaansluiting voor stijgslang 10 x 12 mm. Tijdens de plaatsing van de Direct-Well worden over de volle lengte van de stijgslang bentonietmanchetten geregen. Deze verzorgen de voorgeschreven afdichting van het blinde deel van de peilbuis in de bodem. Kwaliteitspeilbuis nieuwe maat De kwaliteitspeilbuis bevat een minimanchet van platgeperst sponsachtig materiaal dat meteen opzwelt wanneer het met water in aanraking komt. Totdat het bentoniet opgezwollen is voorkomt dit mini-manchet het inlopen van zand. Doordat het bentoniet nu zeker in de juiste laag aangebracht wordt en tevens rondom gelijkmatig verdeeld is kan het bentonietmanchet voor een revolutionaire kwaliteitsverbetering van het veldwerk zorgen. Bij veel grondsoorten zal het nieuwe vooromstorte filter meer water leveren per minuut. Hierdoor is een bemonsteringsronde sneller gedaan. De levensduur van de peilbuis wordt ook sterk verlengd. Tijdsbesparing ten opzichte van de klassieke peilbuis zit voornamelijk in het kant-en-klaar filter en het feit dat er geen pallets filterzand meer nodig zijn, er hierdoor geen los zand in het magazijn Minifilter Er zijn vier wegwerpfilters voor infiltratie van grondwater beschikbaar. Eén daarvan is de minifilter Deze heeft een effectief filtratiegebied van 20 cm 2 en is geschikt voor de filtratie van een beperkte hoeveelheid van grondwater zonder al te veel kleine deeltjes. Alle filters hebben een poriemaat van 0,45 micron, een maximale werkdruk van 4310 hpa en een maximum kortstondige druk van 6865 hpa. PRODUCTNIEUWS Het bemonsteren van waterbodems op grotere diepten gebeurt met de kabelbediende monsternemers. Van Veen bodemhappers De roestvrijstalen van Veen bodemhappers worden gebruikt voor het nemen van geroerde monsters van de bodem van o.a. meren en rivieren. Er zijn diverse uitvoeringen leverbaar. De kleinere uitvoeringen zijn handbediend. Aan de oppervlakte worden de grijpers geopend Waterbodembemonstering en vastgezet met behulp van een haak. De van Veen bodemhapper wordt dan in een gelijkmatig (niet te hoog) tempo en geopend naar beneden gelaten. In de grijperhelften zitten gaten om tijdens het neerlaten van de monsternemer de lucht te laten ontsnappen. Zodra de grijpers de bodem raken zal de haak de grijpers loslaten. Tijdens het ophalen van het touw sluiten de grijpers vanzelf. Nieuw! Het ontwerp van de Van Veen bodemhappers is recentelijk iets veranderd. De grijpers vallen nu over elkaar in plaats van naast elkaar en de uitstroomgaten zijn vergroot en zijn nu hoger op de happer geplaatst, zodat de lucht er sneller uitstroomt. 5

6 e-sense in het Verenigd Koninkrijk Eijkelkamp is samen met haar Britse distributeur Van Walt Ltd bezig de markt voor de productreeks e-sense te ontwikkelen. Er is daarom behoefte aan een goede presentatie en instructie, zodat alle mogelijkheden duidelijk en gemakkelijk te begrijpen zijn. Samenwerking De samenwerking tussen Eijkelkamp en Van Walt is niet nieuw. Van Walt is al 25 jaar Eijkelkamps distributeur voor het Verenigd Koninkrijk en Ierland. Vanaf 2003 zijn ze zich ook samen met groot succes gaan toeleggen op trainingen voor bodem- en grondwatermonitoring. Na al die jaren van nauwe samenwerking is er een goede verstandhouding ontstaan en het product kan profiteren van de synergie die uit deze band is ontstaan. GEIJKT NIEUWS 22, , Het e-sense programma biedt sensoren aan die eventueel via telemetrie uitgelezen kunnen worden. De sensors meten milieugegevens zoals waterhoogte en temperatuur, regen, bodemvocht, bodemgeleidbaarheid en bodemtemperatuur. De combinatie van e-sense-telemetrie met e+ sensors vormt een krachtig detectiesysteem dat alarm kan slaan bij specifieke voorvallen. e-sense-telemetrie is ook geschikt om waterhoogte-loggers uit de DIVER-reeks op afstand uit te lezen en te programmeren. Flexibel Behalve dat e-sense min of meer plug-andplay is, is het ook zeer flexibel en krachtig. Aspecten Het werk bestond uit twee hoofdaspecten, namelijk marketing en productpresentatie en een duidelijke en doeltreffende producthandleiding. De marketingkant werd uitgevoerd door Van Walt in samenwerking met Direct Design Associates (DDA), professionele Britse websiteontwerpers, die vanaf 2001 verantwoordelijk zijn voor de website van Van Walt. Een onderdeel van de marketingstrategie was een 3D-animatiefilm, gemaakt met Flash, waarin de producteigenschappen duidelijk naar voren kwamen. De Flash-film laat op zeer duidelijke wijze zien hoe de apparatuur gebruikt moet worden. Flash bleek ook een nuttig hulpmiddel om een goede indruk te geven van de speciale mogelijkheden van e-sense, zoals het detectiesysteem. Handleiding Laura van der Lecq, Communicatie- & Marketing Manager van Eijkelkamp, was verantwoordelijk voor de handleiding. Zij reisde diverse keren naar Engeland voor afstemming met Van Walt en DDA om samen tot een uitgebreide handleiding te komen. Veel onderdelen van de handleiding en de marketingfilm zijn gemeenschappelijk. Kijk zelf maar eens De samenwerking was zeer succesvol. Door gezamenlijke inspanningen en materiaal ontstond een harmonieuze, plezierige en eenvoudige presentatie. U kunt zowel het marketingmateriaal als de handleiding online bekijken op of 6

7 PRODUCTNIEUWS e+ SOIL MCT De e+ SOIL MCT meet vochtgehalte, elektrische geleidbaarheid en temperatuur in de bodem. De gemeten data worden intern opgeslagen en kunnen tevens worden aangesloten op het e-sense telemetriesysteem, zodat de actuele waarden vergeleken kunnen worden met de vrij instelbare alarmniveaus en er hierop eventueel op afstand ook actie ondernomen kan worden. Het meetprincipe van de sensor is gebaseerd op de Frequency Domain Method (FD). De sensor bevat een speciale chip om het volumetrisch watergehalte en de elektrische geleidbaarheid uit haar data te kunnen afleiden. De geïntegreerde software compenseert de geleidbaarheid automatisch voor de gemeten temperatuur. Daarnaast is bodemspecifieke kalibratie eenvoudig door een 2-punts kalibratie, die de gebruiker zelf kan instellen. Toepassingen: Landbouw-, tuinbouwkundig en plantenwetenschappelijk onderzoek om bijvoorbeeld irrigatieparameters te monitoren en te beheersen Gebieden waar de actuele verandering van vochtgehalte van belang is Opslag van voedingsmiddelen voorafgaand aan en tijdens langere opslag Irrigatie Agro-meteorologisch onderzoek / monitoring Bodemonderzoek Milieukundig onderzoek / monitoring Civiele techniek Erosie Onderzoek naar transport van voedingsstoffen in bodem/water Verlengde e+ SOIL MCT Inmiddels heeft Eijkelkamp ook standaard verlengde e+ SOIL MCT sensoren in haar assortiment opgenomen. Door deze verlenging kan heel eenvoudig een compleet profiel worden gemeten. Daarnaast is batterijvervanging zonder bodemverstoring mogelijk gemaakt. PRODUCTNIEUWS e+ WATER L De e+ WATER L is door Eijkelkamp ontwikkeld om gevolg te geven aan de marktvraag naar een eenvoudig toe te passen instrument voor het nauwkeurig en duurzaam meten en registreren van het oppervlaktewaterniveau. Naast de eisen van de betrouwbaarheid onder veldcondities, waren nauwkeurigheid en de mogelijkheid tot alarmering twee belangrijke criteria. De e+ WATER L is een waterniveausensor die geschikt is voor toepassing in oppervlaktewater. De e+ WATER L voert een niveaumeting uit met een oplossend vermogen (resolutie) van 1 mm en een nauwkeurigheid van ± 0,5 cm die niet gekalibreerd hoeft te worden. De sensor is resistent tegen klimaatsinvloeden, heeft een interne dataopslag, is op afstand uitleesbaar en kan aangesloten worden op het e-sense systeem. Het meetbereik is standaard 150 cm. Toepassingen: Open water (oppervlaktewater) Irrigatie Agro-meteorologisch onderzoek / monitoring Milieukundig onderzoek / monitoring Erosie Lengte: De e+ WATER L is in diverse lengtes verkrijgbaar, namelijk een halve meter, 1 meter, 1 meter 50 en 2 meter. 7

8 Diver nieuws Divers en e-sense in Denemarken Rotek A/S is Eijkelkamps distributeur in Denemarken. Het bedrijf is gevestigd in Sønder Felding in West-Jutland. Rotek heeft recent twee e-sense-systemen in combinatie met Diver verkocht aan de heer Torben Wandall van de provincie Aarhus. Divers en e-sense-systemen aan in beide putten. Zo konden ze gedurende een bepaalde periode de schommelingen in beide putten goed vergelijken. De e-sense-systemen werden in februari 2004 geïnstalleerd, in aanwezigheid van vertegenwoordigers van zowel Eijkelkamp als Rotek. Door meer dan 20 jaar ervaring en haar kundige, professionele medewerkers kan Rotek elke taak aan op het gebied van apparatuur voor milieuonderzoek, bodemmechanica, het boren van putten, waterzuivering en ander aangenomen werk. Verder heeft Rotek zich de laatste jaren gespecialiseerd in speciale Behuizing Bij het aanbrengen van e-sense in de oude put ontstond een probleem. Het bleek niet mogelijk e-sense bovengronds te installeren en het signaal was te zwak om de ondergrondse behuizing goed te laten werken Rotek heeft daarom, op GEIJKT NIEUWS 22, , apparatuur, om te kunnen voldoen aan individuele technologische behoeften binnen vastgestelde projectbudgetten. Divers De provincie Aarhus (de heer Torben Wandall) heeft nu al vele jaren Divers, van Van Essen Instruments, in gebruik. Begin 2004 werden twee e-sense-systemen aangeschaft. In Aarhus staat een zeer oude put waarin al sinds 1950 het grondwater gemeten wordt! Maar deze put bevond zich in iemands voortuin, zodat de put verplaatst moest worden naar een andere locatie in de buurt. e-sense Om zeker te zijn dat de nieuwe put zich in dezelfde waterhoudende grondlaag bevond als de oude, bracht Aarhus aanraden van de provincie Aarhus, de antenne verlengd met een kabel, die uit de grond komt en in een struik hangt. Een creatieve oplossing, waarmee het perfect werkt! Succesvol Kort na de installatie kreeg de heer Torben Wandall, de manager van Aarhus die verantwoordelijk was voor dit project, een andere functie bij de provincie aangeboden. Hij had daardoor geen tijd meer om zich nog met de e-sense systemen bezig te houden. Om deze reden huurde hij daarom begin 2005 een externe consultant in: Lars Jensen van Geo-Log. De heer Jensen beheert deze systemen nu en hij stuurt de gegevens elke paar weken via aan Torben Wandall. Dit werkt heel goed. Eijkelkamp, Rotek en de provincie Aarhus kijken terug op een succesvol project en een heel prettige samenwerking. 8 C O L O F O N Geijkt Nieuws is een uitgave van Eijkelkamp Agrisearch Equipment. Nijverheidsstraat 30, 6987 EM Giesbeek T F E info@eijkelkamp.com Redactieadres: Eijkelkamp Agrisearch Equipment. Postbus 4, 6987 ZG Giesbeek Redactie: Laura van der Lecq Drukwerk: Drukkerij Hooiberg, Epe