RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK BIJ DE DOKTER HERMAN BEKIUSSCHOOL ZUIGERPLASDREEF - SO

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK BIJ DE DOKTER HERMAN BEKIUSSCHOOL ZUIGERPLASDREEF - SO Plaats : Lelystad BRIN-nummer : 23VR Onderzoek uitgevoerd op : 23 juni 2011 Rapport vastgesteld te Utrecht op 22 september 2011 HB /4 Documentnummer: H

2 Pagina 2 van 11

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs voerde op 23 juni 2011 een onderzoek uit op de Dokter Herman Bekiusschool locatie Zuigerplasdreef, so-lz, om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs en over de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding Tijdens het kwaliteitsonderzoek dat is uitgevoerd op 17 en 18 mei 2010 heeft de inspectie tekortkomingen vastgesteld in het onderwijsproces en de naleving van wettelijke voorschriften op de Dokter Herman Bekiusschool locatie Zuigerplasdreef. Deze zijn beschreven in het inspectierapport dat is vastgesteld op 11 oktober De kwaliteit van het onderwijs heeft de inspectie toen als zwak beoordeeld en haar toezicht geïntensiveerd. In het kader hiervan voert de inspectie nu een tussentijds kwaliteitsonderzoek uit om na te gaan in hoeverre het verbetertraject conform het toezichtplan vordert en eerder vastgestelde tekortkomingen zijn opgeheven. Het eerste voortgangsgesprek over de vorderingen van het verbetertraject vond plaats op 13 mei Context Na een periode van interim-bestuur kreeg de school per 1 april 2011 een nieuwe directeur/ bestuurder. Het hele interim-bestuur heeft de school verlaten. De directeur/bestuurder heeft samen met de scholen een nieuw bovenschools beleidskader opgesteld inclusief een kader voor een zorgplan. De Dokter Herman Bekiusschool locatie Zuigerplasdreef heeft de opdracht gekregen van het bestuur om aan de hand van het bovenschoolse beleidskader en het kader voor het zorgplan een verbeterplan te maken dat aansluit op de onderwijsbehoeften en pedagogische behoeften van de leerlingenpopulatie. De beoogde verbeteringen worden opgenomen in het activiteitendeel van het schoolplan. Onderzoeksopzet De inspectie beoordeelt bij dit tussentijds kwaliteitsonderzoek conform het toezichtplan enkele norm- en kernindicatoren van de volgende kwaliteitsaspecten uit het Toezichtkader (voortgezet) speciaal onderwijs 2005: - het cyclisch proces van de kwaliteitszorg; - het systeem van leerlingenzorg; - het schoolklimaat. Voor de te beoordelen indicatoren volgt de inspectie de indicatoren die zij ook tijdens het kwaliteitsonderzoek in 2010 heeft beoordeeld. De inspectie heeft bij haar analyse van de kwaliteit van het onderwijs gebruik gemaakt van documenten die door het bestuur ter voorbereiding zijn toegezonden of tijdens het inspectieonderzoek zijn overhandigd. Het betreft de volgende documenten: - Het document Onderwijs, leerlingenzorg en kwaliteit. Dit betreft het bovenschoolse beleidskader Eduvier Onderwijsgroep ( ); versie 18 mei Format Zorgplan dat de verschillende locaties nader invullen, met als bijlage een beschrijving van de werkwijze van de commissie voor de begeleiding per augustus 2011; versie mei Het document Onderwijsbehoeften. Dit betreft een beschrijving van de meest voorkomende psychiatrische problematiek bij de leerlingen van Stichting Eduvier en een benaderingswijze die op onderwijskundig en pedagogische vlak aansluit bij de behoeften van deze leerlingen. Pagina 3 van 11

4 - 0-meting per 1 juni 2011 met betrekking tot de stand van zaken van de Dokter Herman Bekiusschool locatie Zuigerplasdreef ten opzichte van het bovenschoolse beleidskader ( ). Dit document betreft de verbeteractiviteiten voor de Dokter Herman Bekiusschool locatie Zuigerplasdreef gerelateerd aan het bovenschoolse beleidskader onderwijs, leerlingenzorg en kwaliteit. - Zorgplan van de Dokter Herman Bekiusschool locatie Zuigerplasdreef, gebaseerd op het Eduvierbreed format met als uitgangspunt het bestuurlijk beleidskader Onderwijs, leerlingenzorg en kwaliteit, versie mei Analyse leerlingenpopulatie van de Dokter Herman Bekiusschool locatie Zuigerplasdreef, schooljaar Overzicht opbrengsten spelling en technisch lezen schooljaar 2010/2011 van de Dokter Herman Bekiusschool locatie Zuigerplasdreef. Deze rapportage is gebaseerd op: - Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. - Analyse van documenten die de school aan de inspectie heeft toegestuurd en van documenten die tijdens het bezoek aan de inspectie zijn overhandigd die zicht bieden op de ontwikkelingen van de school. - Onderzoek op locatie waarbij de inspectie: o schooldocumenten, waaronder handelingsplannen en beleidsdocumenten, bestudeerde en beoordeelde; o gesprekken voerde met de directie en de commissie voor de begeleiding. De inspectie heeft aan het eind van het onderzoek de bevindingen en de conclusie teruggekoppeld aan de directie. Op 27 juni 2011 heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek op alle scholen van de stichting aan de directeur/bestuurder teruggekoppeld. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs In haar jaarwerkplan verantwoordt de inspectie verder welke wettelijke aspecten zijn onderzocht. Deze documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek op het gebied van de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften. Daarna volgt een beschouwing waarin de inspectie tekortkomingen toelicht en de schoolontwikkeling waar mogelijk in samenhang beschrijft. Hoofdstuk 3 bevat het toezichtarrangement. Pagina 4 van 11

5 2. BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader (voortgezet) speciaal onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de school de desbetreffende indicator heeft gerealiseerd. De inspectie onderzocht daarnaast of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Cyclisch proces kwaliteitszorg De school heeft inzicht in de verschillen in onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 1.3 De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten. 1.4 De school evalueert regelmatig het leren en onderwijzen. 1.5 De school evalueert regelmatig de leerlingenzorg. 1.6 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. Voorwaarden kwaliteitszorg De schoolleiding stuurt de kwaliteitszorg aan. 2.3 De schoolleiding zorgt voor een professionele schoolcultuur. 2.4 Bij de zorg voor kwaliteit zijn personeel, directie, leerlingen, ouders/verzorgers en bestuur betrokken. Systeem van leerlingenzorg 3.1 De commissie voor de begeleiding bepaalt de onderwijsrelevante beginsituatie van de leerlingen. 3.3 De school stelt een handelingsplan vast in overeenstemming met de ouders. 3.4 Het handelingsplan maakt een functionele uitvoering van de handelingsplanning mogelijk. 3.5 De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de vorderingen en ontwikkeling van de leerlingen. Schoolklimaat 10.1 De school heeft inzicht in de beleving van de sociale veiligheid door leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op school voordoen Wet en regelgeving De onderwijstijd voldoet aan de wettelijke voorschriften (WEC, artikel 11). ja nee Pagina 5 van 11

6 2.2 Beschouwing Algemeen beeld De tussentijdse kwaliteitsverbetering op de Dokter Herman Bekiusschool locatie Zuigerplasdreef voldoet niet aan de afspraken zoals gesteld in het Toezichtplan, alhoewel de school enige vooruitgang laat zien. Bij de kwaliteitszorg stelt de inspectie vast dat de school een begin heeft gemaakt met het systematisch werken aan kwaliteitszorg volgens een cyclisch proces omdat zij de kenmerken van de leerlingenpopulatie overzichtelijk in kaart brengt. Zij heeft ook een begin gemaakt met de evaluatie van de opbrengsten. De kwaliteit van deze evaluatie is echter niet voldoende omdat het beperkt is tot een analyse van de leerresultaten en daarbij alleen van technisch lezen en van spelling. De school vergelijkt de resultaten nog niet met streefdoelen die zij van te voren heeft gesteld voor de leerresultaten op basis van de kenmerken van de leerlingenpopulatie. Ook bij de andere onderzochte indicatoren van het systeem van kwaliteitszorg oordeelt de inspectie dat de kwaliteit nog onvoldoende is. Momenteel werkt de school bovendien onvoldoende gericht aan de voorwaarden voor kwaliteitszorg die betrekking hebben op het planmatig betrekken van het hele team en andere betrokkenen bij de kwaliteitszorg. Bij het systeem van leerlingenzorg stelt de inspectie vast dat de school de handelingsplannen in overeenstemming met ouders vaststelt en de ontwikkeling van de leerlingen volgt met daarvoor bestemde instrumenten. Bij de andere onderzochte indicatoren van het systeem van leerlingenzorg oordeelt de inspectie dat de kwaliteit nog onvoldoende is voor een positieve beoordeling. De school maakt bovendien nog niet voldoende duidelijk dat de commissie voor de begeleiding (cvb) vanuit verschillende disciplines daadwerkelijk de taak op zich neemt om voor iedere leerling jaarlijks de onderwijsbehoeften en ontwikkelingsmogelijkheden vast te stellen en voor iedere leerling jaarlijks de school te adviseren over het handelingsplan. De onvoldoende beoordelingen van indicatoren van het systeem van leerlingenzorg betekent dat de school onvoldoende zichtbaar maakt dat het onderwijs voor individuele leerlingen is afgestemd op de behoeften van de leerlingen. De school werkt per 1 april 2011, met de komst van de nieuwe directeur/bestuurder, systematisch aan de kwaliteitsverbetering conform het door de inspectie opgestelde Toezichtplan. Het bestuur geeft aan dat de kwaliteit van het onderwijs op alle door de inspectie geconstateerde tekortkomingen per december 2011 op orde zullen zijn. Daarmee stelt de inspectie vast dat de school vertraging heeft opgelopen in het verbetertraject. De wisseling bij het bestuur verklaart mogelijkerwijs deze vertraging. Naleving De school maakt onvoldoende aannemelijk dat alle eerder geconstateerde tekortkomingen bij wet- en regelgeving zijn opgeheven. Toelichting De kwaliteit van het onderwijs op de Dokter Herman Bekiusschool locatie Zuigerplasdreef is in mei 2010 als zwak beoordeeld. Het toenmalige interim-bestuur heeft besloten om met alle scholen van het bestuur die als zwak zijn beoordeeld gezamenlijk een verbetertraject in te gaan. Het plan van aanpak dat het toenmalige interim-bestuur voor de verbetering van de kwaliteit van de scholen heeft gemaakt, was echter een procedureplan dat onvoldoende concreet aangaf op welke wijze de school de kwaliteit van het onderwijs zou verbeteren. Pas met de komst van de nieuwe bestuurder per 1 april 2011 heeft het bestuur van Stichting Eduvier Onderwijsgroep een kader gemaakt voor een meer inhoudelijk verbeterplan. De directie van de Dokter Herman Bekiusschool locatie Zuigerplasdreef geeft aan dat zij achter de andere aanpak van de nieuwe bestuurder staat die neerkomt op meer planmatig en Pagina 6 van 11

7 systematisch werken aan de onderwijskwaliteit. Dit blijkt tevens uit de wijze waarop zij de kwaliteitszorg aanpakt. De school heeft aantoonbaar gewerkt aan drie aspecten van het verbetertraject, namelijk: 1. Bij de leerlingenzorg zijn de taken van de commissie voor de begeleiding beschreven. 2. De school heeft een analyse gemaakt van de samenstelling van de leerlingenpopulatie. Bij deze analyse heeft de school in grote lijnen ook vermeld wat de onderwijsbehoeften en de pedagogische behoeften van de leerlingenpopulatie op de Dokter Herman Bekiusschool locatie Zuigerplasdreef zijn. Zij is voornemens om dit in het schoolplan nader te verantwoorden. Deze onderwijsbehoeften en de pedagogische behoeften worden vanaf volgend schooljaar (2011/2012) gebruikt als input voor streefdoelen voor de opbrengsten en voor aspecten van het onderwijsleerproces. 3. De school heeft een begin gemaakt met analyse van de opbrengsten (leerresultaten spelling en technisch lezen 2010/2011). Bovendien staat voor het begin van het komende schooljaar (2011/2012) een aantal scholingen en begeleiding door externe deskundigen gepland voor wat betreft de kwaliteitszorg en voor het (ortho)pedagogisch en (ortho)didactisch handelen. Het onderwijzend personeel wordt ook geschoold in het afstemmen van hun pedagogisch en didactisch handelen op het systeem van leerlingenzorg. Verder stelt de inspectie vast dat bij de andere onderzochte indicatoren van kwaliteitszorg en het systeem van leerlingenzorg weinig duidelijke kwaliteitsverbetering zichtbaar is waardoor de indicatoren niet als voldoende beoordeeld kunnen worden. Kwaliteitszorg en schoolklimaat De school laat nog geen verbetering zien op de indicatoren die te maken hebben met de evaluatie van haar (gerealiseerde) kwaliteit, in dit geval van de leerlingenzorg en van het leren en onderwijzen. Dat is omdat de school haar kwaliteit niet systematisch nagaat met een daarvoor bestemd instrument. Zij is voornemens om het komende schooljaar de kwaliteit van het onderwijs te evalueren met landelijk genormeerde instrumenten. De inspectie wijst op het belang voor de school om ook op systematische wijze na te gaan of de eigen streefdoelen voor de opbrengsten, de leerlingenzorg en het onderwijsleerproces in voldoende mate zijn bereikt. Zodoende kan de school de gerealiseerde resultaten vergelijken met het niveau dat zij mogelijk acht op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie. De school kan het schoolbeleid daarna doelgericht aanpassen op basis van eventuele discrepanties tussen de verwachtingen van de school die gerelateerd zijn aan de kenmerken van de leerlingenpopulatie, en de daadwerkelijke leerresultaten. De school is voornemens om het komende schooljaar (2011/2012) de beleving van de sociale veiligheid door leerlingen en het personeel op systematische wijze te bevragen en te gebruiken om, als voorzorg voor het schoolklimaat, het sociaal veiligheidsbeleid op te stellen. Dat gebeurt op dit moment nog onvoldoende. Wat betreft het planmatig werken aan verbeteractiviteiten stelt de inspectie vast dat de school verschillende verbeteractiviteiten uitvoert, maar dat zij de verbeteractiviteiten vooraf onvoldoende uitwerkt. Bij de uitwerking van de verbeteractiviteiten ontbreken de streefdoelen en de effecten die de school wil bereiken, uitgedrukt in termen van leerprestaties en welbevinden van leerlingen. Er ontbreekt ook een nadere uitwerking van de verbeteractiviteit in taken en verantwoordelijkheden van de actoren. Verder vermeldt de school niet op welke wijze zij zorg draagt voor bewaking en borging van de nieuwe werkwijze. Dat zijn ook zaken die vallen onder voorwaarden voor kwaliteitszorg. Bovendien komt de school in de praktijk nog niet toe aan waarborgen en bewaken van het eenduidig professioneel handelen bij het team. Zaken als geplande intervisiemomenten, collegiale consultatie, klassenbezoeken en bij elkaar kijken staan wel op de agenda maar zijn momenteel niet verweven in het beleid voor Pagina 7 van 11

8 kwaliteitszorg. Deze tekortkoming maakt de inspectie zichtbaar bij het aspect voorwaarden voor kwaliteitszorg. Systeem van leerlingenzorg De school geeft aan dat de cvb en het team met ingang van het komende schooljaar conform een nieuw zorgplan en een nieuwe taakstelling werken aan het systeem van leerlingenzorg. Bij de onderzochte indicatoren stelt de inspectie vast dat de school aannemelijk maakt dat zij de handelingsplannen vaststelt met ouders/verzorgers. De inspectie beoordeelt indicator 3.3 als voldoende. Verder stelt de inspectie vast dat de school de leervordering van de leerlingen volgt met methodeonafhankelijke toetsen. De sociaal-emotionele ontwikkeling volgt zij met een zelf samengesteld ontwikkelingsvolginstrument met instructie voor de beoordeling. De inspectie beoordeelt indicator 3.5 als voldoende. Zij stelt wel vast dat de school de bevindingen van de sociaal-emotionele ontwikkeling niet gebruikt om in het startdocument van nieuwe leerlingen en de daarop volgende handelingsplannen de beginsituatie op dit gebied te vermelden en eventuele nieuwe ontwikkeldoelen voor de leerling op te stellen. Het startdocument bevat ook niet systematisch adviezen voor aanpak en aanbod gerelateerd aan de beginsituatie en de vastgestelde ontwikkelingsmogelijkheden van de leerling. Hierdoor wordt het moeilijk voor het team om een handelingsplan op te stellen waarmee zij gericht werkt aan het realiseren van de mogelijkheden van de leerling met een aanbod en aanpak conform het advies van de cvb. De inspectie beoordeelt indicator 3.1 als onvoldoende. Ook de kwaliteit van de handelingsplannen (indicator 3.4) is onvoldoende. De geformuleerde streefdoelen zijn namelijk onduidelijk en daardoor moeilijk voor de school om te bepalen of de leerling de ontwikkeling of leervordering heeft gemaakt die past bij zijn mogelijkheden. Met andere woorden de streefdoelen zijn niet consequent smart geformuleerd. Het evaluatiemiddel en het tijdstip van evaluatie ontbreken eveneens. De school maakt in de handelingsplannen tevens onvoldoende duidelijk welke (ortho)pedagogische en (ortho)didactische aanpak leraren moeten hanteren gezien de onderwijsbehoeften van de leerlingen. Naleving De school kreeg in mei 2010 de opdracht de bij het kwaliteitsonderzoek van mei 2010 geconstateerde tekortkomingen in de naleving van wettelijke voorschriften per 1 september 2010 op te heffen en de inspectie hierover te berichten. De tekortkomingen hadden namelijk betrekking op: 1. het tijdig vaststellen van handelingsplannen in overeenstemming met ouders (WEC, artikel 41a), 2. de onderwijstijd (WEC, artikel 11 vierde lid), 3. verantwoording van de onderschrijding van de onderwijstijd (WEC, artikel 12 WEC) en 4. het scheiden van het onderwijs op de lesplaatsen op de sbo-locatie (WEC, artikel 70 eerste lid). Het bevoegd gezag heeft in een reactie op het conceptrapport van het kwaliteitsonderzoek aangegeven dat zij de tekortkomingen heeft opgeheven. Bij dit onderzoek stelt de inspectie vast dat de school nog onvoldoende aannemelijk maakt dat zij alle tekortkomingen bij wet- en regelgeving die de inspectie bij het vorige kwaliteitsonderzoek constateerde, heeft opgeheven. Wat betreft de eerste twee punten is de inspectie van oordeel dat de tijdspanne tussen het huidige onderzoek en het moment dat de school aangeeft dat zij de tekortkoming heeft opgeheven, te kort is om de duurzaamheid van de verbetering in de praktijk te beoordelen. Zij stelt wèl vast dat de school in haar beleidsdocumenten geen afspraken hieromtrent maakt. De school maakt daarom niet aannemelijk dat zij deze tekortkomingen duurzaam heeft opgeheven. De inspectie stelt ook vast dat de school in de leerlingendossiers de onderschrijding van de onderwijstijd vermeldt. De verantwoording voldoet echter nog niet aan alle eisen zoals gesteld in de Beleidsregel van de Inspectie van het Onderwijs van 16 juli 2010, nr. H , Staatscourant 2010 nr Pagina 8 van 11

9 De school geeft aan dat de leerlingen op de lesplaatsen op de sbo-locaties De Catamaran en de Vogelveste, gescheiden onderwijs ontvangen van de sbo-leerlingen. Pagina 9 van 11

10 Pagina 10 van 11

11 3. TOEZICHTARRANGEMENT Op 11 oktober 2010 heeft de inspectie aan de Dokter Herman Bekiusschool locatie Zuigerplasdreef een aangepast arrangement toegekend. De kwaliteit van het onderwijs werd als zwak beoordeeld. De inspectie heeft haar toezicht geïntensiveerd en volgt de voortgang van het verbetertraject. Dit tussentijds kwaliteitsonderzoek maakt daar onderdeel van uit. De kwaliteit van het onderwijs is op onderdelen verbeterd, maar vertoont nog belangrijke tekortkomingen. Het eerder toegekende toezichtarrangement zwak blijft gehandhaafd. Volgens het toezichtplan voert de inspectie een afsluitend onderzoek naar kwaliteitsverbetering uit in oktober Vanwege de vertraging die de school heeft opgelopen bij de start van het verbetertraject heeft zij meer tijd nodig om het verbetertraject goed af te ronden. De inspectie heeft er geen vertrouwen in dat de Dokter Herman Bekiusschool locatie Zuigerplasdreef het afgesproken verbetertraject binnen de gestelde termijn kan realiseren. De inspectie past het toezichtplan aan. In december 2011 voert zij een voortgangsgesprek met het bevoegd gezag. De onderwerpen zijn aangegeven in het toezichtplan. De inspectie voert in het eerste kwartaal van 2012 het afsluitende onderzoek naar kwaliteitsverbetering uit op de Dokter Herman Bekiusschool locatie Zuigerplasdreef. Naleving De school maakt nog onvoldoende aannemelijk dat zij de tekortkomingen met betrekking tot het tijdig vaststellen van handelingsplannen in overeenstemming met ouders (WEC, artikel 41a) en de onderwijstijd (WEC, artikel 11, vierde lid) duurzaam heeft opgeheven. Bovendien handelt het bevoegd gezag niet conform hetgeen is vastgelegd in de Beleidsregel van de Inspectie van het Onderwijs van 16 juli 2010, nr. H , Staatscourant 2010 nr , inzake de verantwoording bij onderschrijding van de onderwijstijd. Het bevoegd gezag schrijft een aanvulling op het vigerende beleidsplan. In deze aanvulling op het beleidsplan vermeldt de school haar beleid ten aanzien van het tijdig vaststellen van handelingsplannen en de wijze waarop zij ervoor zorgt dat ouders zichtbaar maken dat het handelingsplan in overeenstemming met hen is vastgesteld. Het bevoegd gezag schrijft ook een aanvulling op het vigerende beleidsplan waarin de school haar beleid vermeldt ten aanzien van de onderwijstijd en de wijze waarop zij ervoor zorgt dat de onderwijstijd voldoet aan de wettelijke voorschriften, met inbegrip van haar beleid ten aanzien van pauzes en het effectief gebruiken van de onderwijstijd. Ook dient de school in de leerlingendossiers de verantwoording van de onderschrijding van de onderwijstijd aan te passen conform de eisen zoals gesteld in de Beleidsregel van de Inspectie van het Onderwijs van 16 juli 2010, nr. H , Staatscourant 2010 nr Het bevoegd gezag zendt dit beleidsdocumenten uiterlijk twee weken vóór het volgende voortgangsgesprek naar de inspectie. Bij het volgende voortgangsgesprek gaat de inspectie na in hoeverre de school zowel in de praktijk als met aanwijzingen in haar beleidsdocumenten deze tekortkomingen heeft opgelost. Bij het afsluitend onderzoek beoordeelt de inspectie de mate waarin de school voldoet aan de voorschriften ten aanzien van het bieden van onderwijs op lesplaatsen. Pagina 11 van 11