Bodemkwaliteitskaart en Nota Bodembeheer Westergouwe

Transcriptie

1 Bodemkwaliteitskaart en Nota Bodembeheer Westergouwe Bodemkwaliteit nieuwbouwwijk Westergouwe te Gouda Rapportnr Gouda, juni 2009 Opgesteld door: dhr. B. van den Berg dhr. E. van de Giessen Milieudienst Midden-Holland Postbus AA Gouda t:

2 Milieudienst Midden-Holland Postbus AA Gouda t:

3 INHOUD 1 INLEIDING Aanleiding en doel Achtergrondinformatie Wettelijk kader Leeswijzer 7 2 BODEMKWALITEITSKAART Inleiding Indeling in bodemkwaliteitszones Resultaten weergeven in bodemkwaliteitskaart 8 3 RESULTATEN Algemeen Resultaten bodemkwaliteit Toepassen gebiedspecifiek beleid Doelstelling gebiedspecifieke benadering Risicotoolbox Evaluatie gebiedspecifieke doelstelling 12 4 NOTA BODEMBEHEER Samenvatting bodemkwaliteit Uitgangspunten Gebiedsopgave ten aanzien van grondverzet Consequenties voor grondverzet Opslaan van grond Geldigheid van keuringen Afwijkingen bij grondverzet Melden Transport van grond 18 Bodemkwaliteitskaart en Nota Bodembeheer Westergouwe te Gouda 3

4 BIJLAGEN 1 Plangebied Westergouwe 2a Bodemopbouw 2b Situering gebruikte bodemonderzoeken 2c Aandachtspunten bodem 3a Bodemfunctiekaart 3b Ontgravingskaart bovengrond 3c Ontgravingskaart ondergrond 3d Gebiedspecifieke toepassingskaart 4 Statistische parameters 5a Uitdraai risicotoolbox 5b Afleiding landelijke referentiewaarden kobalt Bodemkwaliteitskaart en Nota Bodembeheer Westergouwe te Gouda 4

5 1 INLEIDING 1.1 Aanleiding en doel Op 24 maart 2009 heeft de Milieudienst Midden-Holland van projectbureau Westergouwe opdracht ontvangen om van de ontwikkellocatie Westergouwe een bodemkwaliteitskaart (BKK) op te stellen. Aanleiding De gemeente Gouda gaat in combinatie met Volker Wessels Vastgoed BV en Heijmans Vastgoed Realisatie BV het gebied Westergouwe in de komende jaren ontwikkelen. In het gebied zullen op termijn circa woningen gebouwd worden. Voordat de huizen gebouwd kunnen worden dient het gebied bouwrijp te worden gemaakt. Voor het opbrengen van grond kan gebruik worden gemaakt van een bodemkwaliteitskaart (BKK). De huidige kaart van Gouda [1] in combinatie met het vigerende regionale grondstromenbeleid [2] bieden echter niet de mogelijkheden die thans voorhanden zijn onder het nieuwe Besluit bodemkwaliteit [3]. Doel Doel van het opstellen van de BKK is het zoneren van de locatie op basis van gebiedspecifiek beleid, zoals verwoord in het nieuwe Besluit. De mogelijkheden ten aanzien van grondverzet op basis van gebiedspecifiek beleid zijn ruimer dan hetgeen voorhanden was met het vervallen Bouwstoffenbesluit [4]. Op basis van een BKK behoort grondverzet zonder partijkeuring tot de mogelijkheden. Onderhavige Bodemkwaliteitskaart en Nota Bodembeheer hebben betrekking het plangebied Westergouwe. Het plangebied Westergouwe is gelegen in de gemeenten Gouda en Moordrecht. Om de BKK rechtsgeldig te laten zijn, moeten de gemeenten voor hun eigen grondgebied de BKK en de Nota Bodembeheer vaststellen. 1.2 Achtergrondinformatie De polder bevindt zich ten zuiden en westen van de provinciale weg N456, ten oosten van de 5 e Tocht en ten noorden van de Oost Ringdijk. Het gebied is circa 220 hectare groot (zie bijlage 1, plangebied). De polder is in gebruik als weilandgebied. Het bodemtype is veen. In het gebied is in het verleden een aantal onderzoeken uitgevoerd die bruikbaar zijn voor het opstellen van een BKK [5 en 6]. De spreiding van de boringen was echter onvoldoende. Middels een verkennend bodemonderzoek [7] is de spreiding van de boringen geoptimaliseerd. De onverdachte analysemonsters zijn gebruikt voor het opstellen van de BKK. 1.3 Wettelijk kader Tot 1 juli 2008 De gemeenten zijn vanaf 1 juli 1999 bevoegd gezag voor de uitvoering van het Bouwstoffenbesluit [4]. Het Bouwstoffenbesluit (Bsb) regelt het omgaan met secundaire bouwstoffen en stelt eisen aan en randvoorwaarden voor het hergebruik van grond als bouwstof in een werk. Voorbeelden van een werk zijn een geluidswal, talud van een weg en een grootschalige ophoging. Grond dient hierin te worden verwerkt volgens de eisen van het Bsb. De werkwijze van het Bsb brengt een grote administratieve en onderzoeksbelasting met zich mee waardoor hergebruik van grond wordt belemmerd in Bodemkwaliteitskaart en Nota Bodembeheer Westergouwe te Gouda 5

6 plaats van gestimuleerd. De Ministeriële Vrijstellingsregeling Grondverzet (MVG) [8] die eveneens per 1 juli 1999 van kracht is geworden, maakt het mogelijk om, onder bepaalde voorwaarden, verontreinigde grond zodanig te kunnen hergebruiken dat de grond weer bodem wordt. De MVG zorgt ervoor dat deze vorm van hergebruik is vrijgesteld van een aantal eisen uit het Bouwstoffenbesluit. Voorwaarde voor de MVG en gebiedsgericht beleid is dat er voor het betreffende gebied een bodemkwaliteitskaart (BKK) met Bodembeheerplan (BBP) is opgesteld. Vanaf 1 juli 2008 Per 1 juli 2008 geldt het Besluit bodemkwaliteit [3]. Aanleiding voor het opstellen van nieuw beleid was enerzijds de versnippering van het beleid en anderzijds de complexiteit, starheid en slechte handhaafbaarheid. Met het nieuwe Besluit is één eenduidig kader gemaakt. Ten aanzien van hergebruik van grond en baggerspecie bestaan twee sporen: 1. Generiek beleid; 2. Gebiedspecifiek beleid. Indien een gemeente kiest voor generiek beleid, dan dient in ieder geval een functieklassenkaart te worden opgesteld. Een functieklassenkaart bestaat uit een indeling van het beheersgebied in de functies Landbouw/Natuur (AW2000), Wonen en Industrie. In onderstaand schema is dit verduidelijkt. Achtergrondwaarden Maximale waarden Klasse Wonen Maximale waarden Klasse Industrie Generiek Gebiedsspecifiek Klasse Landbouw/ Natuur Klasse Wonen Klasse Industrie Niet toepasbaar Ruimte voor Lokale Maximale Waarden Nooit toepasbaar Saneringscriterium Na het opstellen van de functieklassenkaart zijn er vervolgens drie mogelijkheden: 1. Niets doen, de toepassingseis is dan de AW2000 (de nieuwe streefwaarden); 2. Het op perceelsniveau in kaart brengen van de bodemkwaliteit met behulp van een bodemonderzoek zoals genoemd in de Regeling bodemkwaliteit. Op basis van dat onderzoek wordt de bodemkwaliteit voor het perceel bepaald waar de grond op wordt toegepast in termen van de klassen (Landbouw/Natuur, wonen, industrie). Voor die locatie is de toepassingseis dan de vastgestelde bodemkwaliteit, tenzij de bodemfunctie op de functiekaart een strengere eis oplevert (dus ingeval van kwaliteit wonen en functie landbouw wordt de toepassingseis AW2000); 3. Er wordt een BKK opgesteld voor het gebied en dat levert dan voor het gehele gebied op zoneniveau een toepassingseis op die wordt afgeleid op de wijze zoals bij punt 2 beschreven. Indien een gemeente kiest voor gebiedspecifiek beleid dan mag de gemeente zelf voor één of meerdere stoffen normen vaststellen, die beter aansluiten bij de gewenste bodemkwaliteit en het daadwerkelijke gebruik van de bodem dan de maximale waarden van het generieke kader. De normen in het gebiedspecifieke kader worden Lokale Maximale Waarden (LMW) genoemd. Het risiconiveau van de gekozen Lokale Maximale Waarden wordt berekend met behulp van de Risicotoolbox (RTB). Indien er sprake is van onaanvaardbare risico s (overschrijding van het saneringscriterium), zijn de Lokale Maximale Waarden niet toegestaan. Indien er risico s optreden (niet zijnde onaanvaardbare risico s) bestaat de mogelijkheid om met aanvullende informatie aan te tonen dat de gesignaleerde risico s niet aan de orde zijn (bijvoorbeeld geen sprake van gewasconsumptie of gewasonderzoek). Bodemkwaliteitskaart en Nota Bodembeheer Westergouwe te Gouda 6

7 Vaststellen en duur van de kaart Het besluit tot vaststelling van het gebiedsspecifieke beleid met de Lokale Maximale Waarden is een besluit in de zin van de Algemene wet bestuursrecht. Een bodemkwaliteitskaart is niet geldig zonder Nota Bodembeheer. De Nota bodembeheer bij het gebiedspecifieke beleid wordt vastgesteld voor een periode van maximaal 10 jaar. Aan het einde van deze periode wordt de nota geëvalueerd en kunnen de Lokale Maximale Waarden eventueel worden bijgesteld. Stoffenpakket Vanaf 1 juli 2008 wordt in het nieuwe NEN-stoffenpakket [9] uitgegaan van 9 zware metalen, PCB s, PAK, minerale olie en de bijbehorende lutum en organische stof gehalten. Voor stoffen die in het stoffenpakket zijn toegevoegd geldt dat voor een periode van drie jaar niet hoeft te worden voldaan aan het minimumcriterium van 20 waarnemingen. Voor het opstellen van deze BKK is gebruik gemaakt van stoffen uit het nieuwe pakket. 1.4 Leeswijzer In hoofdstuk 2 wordt omschreven hoe de bodemkwaliteitskaart is opgesteld. Hoofdstuk 3 gaat in op de resultaten van het onderzoek. Gezien de relatief geringe omvang van het gebied, is er voor gekozen de bodemkwaliteitskaart samen met de Nota Bodembeheer op te nemen in onderhavig document. Hoofdstuk 4 is de Nota Bodembeheer en geeft de mogelijkheden voor grondverzet. Bodemkwaliteitskaart en Nota Bodembeheer Westergouwe te Gouda 7

8 2 Bodemkwaliteitskaart 2.1 Inleiding Een bodemkwaliteitskaart is een kaart met één of meer zones die onderling van chemische kwaliteit verschillen. De zones komen tot stand door gebieden met een afwijkende bodemopbouw, bodemgebruik en historie statistisch met elkaar te vergelijken. Gebieden die van elkaar verschillen worden als aparte zones beschouwd, terwijl gebieden met dezelfde bodemkwaliteit kunnen worden samengevoegd tot één bodemkwaliteitszone. Binnen een dergelijke zone is sprake van dezelfde chemische kwaliteit: de diffuse bodemkwaliteit is min of meer homogeen en vormt één zone. 2.2 Indeling in bodemkwaliteitszones De kaart voor Westergouwe is vervaardigd conform de richtlijn bodemkwaliteitskaarten [10]. Het beheersgebied is eerst ingedeeld in deelgebieden op basis van de bodemopbouw, gebruikshistorie, ontwikkeling wijken of gebieden, geomorfologie en het huidige bodemgebruik. Voor de deelgebieden geldt dat de indeling is gebaseerd op de verwachte bodemkwaliteit. Elk deelgebied wordt ingedeeld in een bovengronddeel (van 0 tot 0,5 m-mv) en een ondergronddeel (van 0,5 tot 2,0 m-mv). Daarnaast worden de beschikbare meetgegevens voorbewerkt. Indien uit evaluatie blijkt dat voor deelgebieden onvoldoende meetgegevens beschikbaar zijn, dan dient aanvullend onderzoek te worden uitgevoerd. Indien alle stappen zijn doorlopen en er voldoende meetgegevens voorhanden zijn, is sprake van bodemkwaliteitszones in plaats van deelgebieden. Vervolgens wordt de bodemkwaliteit per zone gekarakteriseerd door het berekenen van enkele statistische kengetallen (in ieder geval het gemiddelde, P80, P90 en P95), waarbij de dataset niet gecorrigeerd wordt voor lutum en organische stof. Indien de P95 boven de interventiewaarde ligt, bestaat de kans dat in de zone grond voorkomt die leidt tot een overschrijding van het saneringscriterium. Voor deze zones wordt de P95 ingevoerd in de risicotoolbox. Indien het saneringscriterium daadwerkelijk wordt overschreden, dient een partijkeuring plaats te vinden om de daadwerkelijke kwaliteit van de grond te bepalen. 2.3 Resultaten weergeven in bodemkwaliteitskaart De bodemkwaliteitskaart wordt gebruikt om te beoordelen of de grond geschikt is voor vrij grondverzet en of grond mag worden toegepast in een zone. De regels die hiervoor gebruikt zijn, zijn ontleend aan de richtlijn Bodemkwaliteitskaarten [10]. Ten aanzien van hergebruik van grond en bagger kan generiek of gebiedspecifiek beleid gevolgd worden. In dit geval is het gebiedspecifieke beleid uitgewerkt. In tabelvorm wordt een aantal statistische parameters gepresenteerd. Per stof wordt bepaald hoe het gemiddelde ligt ten opzichte van de functieklassegrenzen (Landbouw/natuur, Wonen en Industrie), waarbij rekening wordt gehouden met de in de Richtlijn bodemkwaliteitskaarten [10] toegestane overschrijdingen. Daarnaast wordt met behulp van de Risicotoolbox [11] bepaald hoe, zonder humane risico s, meer ruimte kan worden gecreëerd om grond binnen de zone te verplaatsen of op te brengen. Bodemkwaliteitskaart en Nota Bodembeheer Westergouwe te Gouda 8

9 In de vorm van een grondstromenmatrix wordt weergegeven wat de mogelijkheden voor (vrij) grondverzet zijn. Als resultaat van het hanteren van gebiedspecifiek beleid wordt getoond: een kaart met bodemopbouw (bijlage 2a); een Bodemfunctiekaart (bijlage 3a); een ontgravingskaart 0-0,5 m-mv (bijlage 3b); een ontgravingskaart 0,5-2,0 m-mv (bijlage 3c); een gebiedspecifieke toepassingkaart met toepassingseis per stof (bijlage 3d); statistische parameters (bijlage 4); een grondstromenmatrix (tabel 4.1); uitdraai risicotoolbox (bijlage 5a). Een bodemkwaliteitskaart zegt iets over de bodemkwaliteit van onverdachte locaties en dus niks over locaties met een (mogelijke) bron van bodemverontreiniging. Voorbeelden van bronnen zijn brandstoftanks, verhardingslagen en slootdempingen. Voor dergelijke bronlocaties zal bodemonderzoek noodzakelijk zijn om de bodemkwaliteit exact te bepalen. Bodemkwaliteitskaart en Nota Bodembeheer Westergouwe te Gouda 9

10 3 Resultaten 3.1 Algemeen Het beheersgebied (bijlage 1) kan globaal worden omschreven als weilandgebied op veengrond. In het gebied is geen grootschalige bebouwing aanwezig. Er zijn in totaal 36 analyses beschikbaar voor het traject 0-0,5 m-mv en 32 voor het traject 0,5-2,0 m-mv. De bodemopbouw is weergegeven in bijlage 2a en bestaat uit veen en moerige eerdgrond. De analyses zijn ruimtelijk verdeeld over het beheersgebied (zie bijlage 2b). De gemeten stoffen geven geen reden het beheersgebied in deelgebieden te splitsen. Het beheersgebied kan worden beschouwd als één zone die is onderverdeeld in de toplaag (0-0,5 m-mv) en de ondergrond (0,5-2,0 m-mv). 3.2 Resultaten bodemkwaliteit De analyseresultaten uit de verkennende bodemonderzoeken zijn gecontroleerd op uitbijters. Diverse percentielwaarden, minimale en maximale waarden, het gemiddelde, de standaarddeviatie en de variatiecoëfficiënt zijn bepaald (bijlage 4). In tabel 3.1 zijn per stof de gemiddelde waarden gepresenteerd. Tabel 3.1: Gemiddelde waarden (omgerekend naar standaard bodem, in mg/kg) Westergouwe Landelijke normen Stof Bovengrond (0-0,5 m-mv) Ondergrond (0,5-2 m-mv) Achtergrondwaarde Klasse Wonen Barium Cadmium 0,3 0,2 0,6 1,2 Kobalt Koper Kwik 0,20 0,11 0,15 0,83 Lood Molybdeen 1,8 2,2 1,5 88 Nikkel Zink Som-PAK (VROM 10) 0,22 0,12 1,5 6,8 Som-PCB (som 7) 0,003 0,002 0,02 0,02 Minerale olie 8, Uit de statistische berekeningen blijkt dat de bodemkwaliteit van boven- en ondergrond van elkaar verschillen. In de bovengrond van Westergouwe worden licht verhoogde gehalten aan kwik, lood en molybdeen aangetroffen. De gemiddelde gehalten overschrijden de landelijke Achtergrondwaarden in lichte mate. Op basis hiervan wordt de bovengrond van het gebied ingedeeld in de bodemkwaliteitsklasse Wonen. In de ondergrond overschrijdt alleen molybdeen de landelijke Achtergrondwaarde. Omdat deze overschrijding niet meer dan tweemaal is, wordt de ondergrond toch in de bodemkwaliteitsklasse Landbouw/Natuur ingedeeld. Dit is samengevat in tabel 3.2 en afgebeeld in kaartbijlagen 3b en 3c. Naast de bodemkwaliteit wordt het gebied ook ingedeeld in de functie die de bodem heeft. De bodemfunctieklasse van het beheersgebied betreft momenteel voornamelijk Landbouw/Natuur. Er zijn enkele percelen die de functie wonen hebben. De functies zijn afgebeeld op de kaartbijlage 3a. Bodemkwaliteitskaart en Nota Bodembeheer Westergouwe te Gouda 10

11 Tabel 3.2: Samenvatting bodemkwaliteit en functieklasse Bodemlaag Bodemkwaliteitsklasse Bodemfunctieklasse Bovengrond (0 0,5 m-mv) Wonen Landbouw/Natuur Ondergrond (0,5 2 m-mv) Landbouw/Natuur Landbouw/Natuur Voor het toepassen van grond in het generieke spoor is de strengste van de twee klassen bepalend. Daarmee is de toepassingseis voor zowel de boven- als de ondergrond Landbouw/Natuur. Dit betekent dat volgens het generieke spoor alleen schone grond (voldoend aan de achtergrondwaarden) in het gebied mag worden toegepast. Een andere beperking is dat de bovengrond niet mag worden toegepast in de ondergrond. 3.3 Toepassen gebiedspecifiek beleid Omdat het toepassen van het generieke kader beperkingen voor vrij grondverzet oplevert, is gekeken of gebiedspecifieke spoor wel mogelijkheden voor grondverzet zonder onaanvaardbare risico s creeert Doelstelling gebiedspecifieke benadering Er is een scenario met Lokaal Maximale Waarden (LMW) doorgerekend waarbij naar het volgende wordt gestreefd: Mogelijk maken van het toepassen van grond met waarden die gelijk of nagenoeg gelijk zijn aan de Maximale Waarden van Klasse Wonen. Grond uit de bovengrond van de zone kan worden toegepast in de ondergrond en vice versa. Voor het toepassen van grond in de boven- en ondergrond wordt voor de Lokaal Maximale Waarde dus de Maximale Waarde voor Wonen genomen. Grafisch kan dit als volgt worden gepresenteerd: Achtergrondwaarden Maximale waarden Klasse Wonen Maximale waarden Klasse Industrie Generiek Gebiedsspecifiek Klasse Landbouw/ Natuur Klasse Wonen Klasse Industrie Niet toepasbaar Nooit toepasbaar Lokaal Maximale Waarde Bij het vaststellen van de landelijk geldende Maximale Waarden voor Klasse Wonen is al bepaald dat bij deze waarden de bodem blijvend geschikt is bij het gebruik Wonen met tuin. Blijvende geschiktheid betekent dat er geen risico s geen risico s zijn [12]. In wezen is dus al voldoende bewezen dat het hanteren van de Maximale Waarden Wonen voor de woonwijk Westergouwe geen risico s met zich mee zal brengen. In het Besluit bodemkwaliteit is echter opgenomen dat in het gebiedspecifieke spoor de Lokale Maximale Waarden moeten worden getoetst in de RisicoToolBox om eventuele risico s in kaart te brengen Risicotoolbox De risico s bij de gekozen Lokaal Maximale Waarden zijn in kaart gebracht met de risicotoolbox (RTB). De RTB geeft per stof middels een risico-index de ecologische, humane en landbouwrisico s weer. Een risico-index boven de 1 geeft aan dat risico s kunnen optreden (geen onaanvaardbare), de risicogrenswaarde wordt overschreden. Of de risico s daadwerkelijk optreden is afhankelijk van de bodemfunctie op de betreffende locatie. Aanvullende informatie kan aantonen dat de gesignaleerde Bodemkwaliteitskaart en Nota Bodembeheer Westergouwe te Gouda 11

12 risico s niet aan de orde zijn in de daadwerkelijke situatie ter plaatse (bijvoorbeeld als er geen gewasconsumptie plaatsvindt). Daarnaast wordt met de RTB de toxische druk van stoffen en van mengsels op ecosystemen (mspaf) berekend. Omdat het gebied een woonbestemming krijgt en geen ecologische functie, zijn de ecologische risico s buiten beschouwing gelaten. De resultaten van de berekening van de Risico Tool Box zijn opgenomen in bijlage 5. Zoals verwacht blijkt uit berekeningen met de RTB dat er voor de Maximale Waarden voor de klasse Wonen geen risico s ontstaan bij het gebruik wonen met tuin. 1 Binnen het plangebied zal in het zuidwestelijke deel een ecologische zone worden gecreëerd. In deze zone zullen geen Lokale Maximale Waarden worden gehanteerd, maar zal als toepassingseis worden aangesloten bij de Achtergrondwaarden (Landbouw/Natuur). Hiermee krijgt deze zone het hoogste beschermingsniveau Evaluatie gebiedspecifieke doelstelling Gestreefd werd naar vrij grondverzet van bovengrond in de ondergrond en vice versa en toepassen van grond van buiten het gebied met Maximale Waarden Wonen. Bij het gebruik wonen met tuin blijken geen risico s te bestaan en dus is het toegestaan de Lokale Maximale Waarden vast te stellen op het niveau van de Maximale Waarden Wonen. Voor de ecologische zone zijn de Achtergrondwaarden leidend. Hiermee zullen bij het toekomstig gebruik natuur geen risico s ontstaan. In bijlage 3d is de gebiedspecifieke toepassingskaart weergegeven. 1 Uitzondering hierop lijkt kobalt. De ingevulde waarde van 35 mg/kg geeft een risico-index van 1,92. In het achterliggende RIVM-rapport 13 is echter te lezen dat voor kobalt het niet mogelijk is een betrouwbare blootstelling via consumptie van groeten te berekenen. Daarom is het bijbehorende kritische bodemgehalte niet gebruikt voor de referentiewaarde (ecologie wordt bepalend). Dit is echter nog niet verwerkt in de RisicoToolBox, zodat deze een overschrijding geeft. Dit kan worden genegeerd. In bijlage 5B is te zien dat de landelijke referentiewaarde voor wonen met tuin is vastgesteld op 35 mg/kg. Bodemkwaliteitskaart en Nota Bodembeheer Westergouwe te Gouda 12

13 4 Nota Bodembeheer 4.1 Samenvatting bodemkwaliteit In het vorige hoofdstuk is de bodemfunctie van het gebied beschreven en de bodemkwaliteit van Westergouwe onderbouwd. De functie van het beheersgebied is momenteel Landbouw, maar wordt in de toekomst Wonen met tuin. De bovengrond wordt op basis van bodemkwaliteit ingedeeld in Klasse Wonen. De ondergrond is schoner: klasse Landbouw/Natuur. Dit geldt alleen voor grond van onverdachte locaties: de huidige weilanden. Op basis van de uitgevoerde bodemonderzoeken (zie literatuuroverzicht) worden de volgende objecten als niet representatief beschouwd: gedempte watergangen (slootdempingen) erven dammetjes (veelal puinhoudend) Van bovenstaande objecten is bekend dat deze een andere (slechtere) kwaliteit hebben dan de weilanden in het gebied. De Milieudienst Midden-Holland heeft de bodemonderzoeken beoordeeld en geconcludeerd dat er nog enkele vervolgacties noodzakelijk zijn. Alvorens grond kan worden verzet, dienen deze vervolgacties te zijn uitgevoerd. De waterbodem in Westergouwe is onderzocht. De conclusies zijn: In deelgebied 1 is alle baggerspecie vrij verspreidbaar op aangrenzende percelen In deelgebied 2 bevindt zich naast verspreidbare baggerspecie ook niet-verspreidbare baggerspecie. Het betreft de watergang die loop van Provincialeweg 30a naar 28. Deze bagger moet worden afgevoerd naar een erkende verwerker. Verdachte deellocaties, deellocaties die nog nader dienen te worden onderzocht en locaties die bij grondverzet aandacht behoeven zijn afgebeeld op kaartbijlage 2c. Van enkele bebouwde deellocaties is de bodem nog niet (voldoende) onderzocht; dit is afgebeeld op kaartbijlage 2b. Beide kaarten zijn een momentopname. Er zal nog bodemonderzoek worden verricht naar enkele deellocaties. Bij twijfel zal de Milieudienst Midden-Holland worden benaderd voor het meest actuele situatie en meest actuele vervolgacties. 4.2 Uitgangspunten In het Milieuprogramma van de gemeente Gouda is opgenomen dat hergebruik van grond wordt gestimuleerd. Dit is in overeenstemming met het principe Cradle to cradle en past in een duurzame samenleving. Door hergebruik van gebiedseigen grond te stimuleren kan daarnaast ook nog eens het aantal transportbewegingen (vrachtwagens met grond) worden beperkt, wat past in de CO 2 -reductie doelstelling. Om hergebruik van grond en bagger mogelijk te maken zijn Lokale Maximale Waarden (LMW) vastgesteld, die voor de ondergrond (0,5-2 m-mv) hoger zijn dan de lokale bodemkwaliteit. Volgens het Besluit bodemkwaliteit kunnen minder strenge grenzen (LMW s) alleen worden vastgesteld als de risico s inzichtelijk zijn gemaakt met behulp van het landelijke risicobeoordelingssysteem. Lokale aanpassingen van het beleid mogen nooit leiden tot onaanvaardbare humane en ecologische risico s. Bodemkwaliteitskaart en Nota Bodembeheer Westergouwe te Gouda 13

14 De LMW s zijn getoetst met de RisicoToolBox en hieruit is gebleken dat in het gebiedspecifieke kader grond binnen het beheersgebied zonder milieuhygiënische risico s vrij kan worden hergebruikt. Ook is het geoorloofd dat grond van buiten kan worden toegepast mits de Maximale Waarden voor Wonen niet worden overschreden. De kwaliteit van de bovengrond wordt immers al ingedeeld in de Klasse Wonen. Uitgangspunt voor de ecologische zone is dat de aan te brengen grond moet voldoen aan de Achtergrondwaarden, zodat er geen risico s zullen ontstaan bij het toekomstigegebruik. 4.3 Gebiedsopgave ten aanzien van grondverzet Het gebied zal bouwrijp worden gemaakt ten behoeve van woningbouw. Dit zal gepaard gaan met veel grondverzet. Het gebied ligt relatief laag en is gevoelig voor bodemdaling. Er zal derhalve veel grond nodig zijn voor de voorbelasting en ophoging. Ook zullen sloten worden gedempt. Er zal netto grond nodig zijn. Ten behoeve van een verantwoord waterbeheer zal er ook open water worden gecreëerd. Hierbij zal voornamelijk veengrond vrijkomen. 4.4 Consequenties voor grondverzet Grond van onverdachte locaties kan binnen het gebied Westergouwe vrij worden hergebruikt. De in paragraaf 4.2 genoemde randvoorwaarden worden voor Westergouwe als volgt vormgegeven: Door grond binnen Westergouwe van de bovengrond in de ondergrond toe te passen verslechtert de totale bodemkwaliteit in Westergouwe niet. Dit is dus toegestaan. Westergouwe maakt deel uit van het bodembeheersgebied Midden-Holland. Grond van binnen het beheersgebied Midden-Holland van de klasse Wonen mag in Westergouwe worden toegepast, omdat de totale bodemkwaliteit van Midden-Holland hiermee gelijk blijft. Hiertoe dienen de gehalten van de bestaande bodemkwaliteitskaart eerst nog te worden omgerekend naar de nieuwe klasse-indeling. Er worden geen consequenties verbonden aan het feit dat de bestaande kaart geen uitspraak doet over de stoffen barium, molybdeen, kobalt en PCB s. Vanaf 2011 zal er een nieuwe kaart zijn voor het gehele beheersgebied met deze nieuwe stoffen. Het toepassen van grond in de ecologische zone mag alleen met schone grond (grond die voldoet aan de Achtergrondwaarden). Grond van buiten het beheersgebied Midden-Holland moet wel voldoen aan de kwaliteitsklasse van de ontvangende bodem: o Bovengrond: klasse Wonen o Ondergrond: klasse Landbouw/Natuur Dit aspect is een aandachtspunt bij het dempen van watergangen en putten die dieper zijn dan 0,5 meter. In figuur 4.1 is de situatie afgebeeld dat de kuil eerst moet worden opgevuld tot minimaal 0.5 m-mv met partij klasse Landbouw/Natuur (van vergelijkbare kwaliteit als de ondergrond) en vervolgens met partij die voldoet aan de LMW s uit Tabel 3.3 (meer verontreinigd, maar van vergelijkbare kwaliteit als de bovengrond). Figuur 4.1: Dempen in twee fasen bij grond van buiten het beheergebied Bodemkwaliteitskaart en Nota Bodembeheer Westergouwe te Gouda 14

15 Grondverzet dieper dan 2 meter De ondergrond (0,5 2 m-mv) is doorgaans schoner dan de bovengrond (0 0,5 m-mv). Dit gegeven kan worden gebruikt om grondverzet dieper dan 2 m-mv mogelijk te maken. Er wordt dan van uitgegaan dat de laag dieper dan 2 meter minstens zo schoon is als de laag 0,5 tot 2 m-mv. Dit betekent dat voor vrijkomende grond van dieper dan 2 meter de kwaliteit van de bodemlaag 0,5 2 m-mv gebruikt kan worden om de afzetmogelijkheden en de toepassingseis te bepalen. Bovenstaande uitgangspunten en consequenties worden in tabel 4.1 samengevat in een grondstromenmatrix. Tabel 4.1: Grondstromenmatrix Grond afkomstig van: Bovengrond Westergouwe Ondergrond Westergouwe Ecologische zone Huidige bovengrond Westergouwe (0 0,5 m- Vrij Vrij Niet mv) Huidige ondergrond Westergouwe (0,5 2 m- Vrij Vrij Vrij mv) Diepere ondergrond Westergouwe (> 2 m-mv) Vrij Vrij Vrij Waterbodem Westergouwe deelgebied 1 Verspreidbaar op aangrenzende percelen Verspreidbaar op aangrenzende percelen Verspreidbaar op aangrenzende percelen Waterbodem Westergouwe deelgebied 2, Wb1 en Wb 2 Verspreidbaar op aangrenzende percelen Verspreidbaar op aangrenzende percelen Verspreidbaar op aangrenzende percelen Waterbodem Westergouwe deelgebied 2, Wb3 Afvoeren Afvoeren Afvoeren Waterbodems/bagger elders Waterbodemonderzoek, mspaf verspreidbaar Waterbodemonderzoek, mspaf verspreidbaar Waterbodemonderzoek, mspaf verspreidbaar Grond van buiten Westergouwe, beheersgebied Midden-Holland Grond van buiten beheersgebied Midden- Holland Verdachte locaties (wegbermen, puntbron, slootdempingen, stortingen, ophogingen met categorie 1-grond, puinverhardingen, tanks e.d.) Bestaande BKK toetsen aan Bbk. Eis: Klasse Wonen Partijkeuring/certificaat. Eis: Klasse Wonen Partijkeuring. Eis: Klasse Wonen Bestaande BKK toetsen aan Bbk. Eis: Eis: Achtergrondwaarden Partijkeuring. Eis: Achtergrondwaarden Bestaande BKK toetsen aan Bbk. Eis: Achtergrondwaarden Partijkeuring/certificaat. Eis: Eis: Achtergrondwaarden Partijkeuring/certificaat. Eis: Achtergrondwaarden Partijkeuring. Eis: Achtergrondwaarden Bodemkwaliteitskaart en Nota Bodembeheer Westergouwe te Gouda 15

16 4.5 Opslaan van grond Voor het opslaan van grond in Westergouwe gelden de regels uit het Besluit bodemkwaliteit en de Wet Milieubeheer. Tabel 4.2: Regels tijdelijk opslaan van grond en baggerspecie Vorm van opslag/toepassing Opslag bij tijdelijke uitname Opslag korter dan 6 maanden ( kortdurende opslag ) Opslag 6 maanden tot 3 jaar Weilanddepot Wettelijk kader Melden Keuren Voorwaarden Besluit bodemkwaliteit Besluit bodemkwaliteit Besluit bodemkwaliteit Besluit bodemkwaliteit Eigen formulier Milieudienst (bijlage 3) Meldsysteem Bodem+ (art. 42 lid 1) Meldsysteem Bodem+ (art. 42 lid 1) Meldsysteem Bodem+ (art. 42 lid 1) Nee (art. 36 lid 3) Nee* Ja (art. 42 lid 2 en 3) Ja (art. 42 lid 3) Gedurende looptijd van het werk Terugbrengen in hetzelfde werk, zonder bewerking en onder dezelfde condities. Indien grond sterk verontreinigd is: Besluit Uniforme Saneringen Zorgplichtbepalingen Wet bodembescherming Kwaliteit partij grond moet voldoen aan ontvangende bodem (art. 56 lid 1). Voor Westergouwe Klasse Wonen Binnen 6 maanden aangeven waar grond hergebruikt gaat worden (art. 42 lid 4) Toepassen op aangrenzend perceel. Voldoen aan Maximale waarden voor verspreiden Na opslag nuttig toepassen Maximaal 3 jaar opslaan Indien niet wordt voldaan aan bovenstaande voorwaarden, bijvoorbeeld omdat: de opslag op één locatie langer duurt dan 3 jaar; binnen 6 maanden de eindbestemming niet bekend is; de grond die wordt opgeslagen niet voldoet aan de kwaliteit van de ontvangende bodem, moet een Wm-vergunning worden aangevraagd (op basis van artikel 28.3 onder c). Aanvragen van een Wm-vergunning voor gronddepots kleiner dan ton moet bij de Milieudienst. Voor grotere hoeveelheden is de provincie Zuid-Holland bevoegd gezag. 4.6 Geldigheid van keuringen Een partijkeuring is twee jaar geldig. De Milieudienst kan extra informatie vragen over wat er met de grond gebeurd is in de periode van keuren tot toepassen. Indien een gekeurde partij meer dan twee jaar na onderzoek ergens anders wordt hergebruikt, dan dient een nieuwe keuring plaats te vinden. Voor gekeurde grond die in een depot opgeslagen ligt, zal in het advies van de Milieudienst worden opgenomen hoe lang de keuring geldig is. Bodemkwaliteitskaart en Nota Bodembeheer Westergouwe te Gouda 16

17 4.7 Afwijkingen bij grondverzet Indien uit voorgaande paragrafen blijkt dat een partij grond in aanmerking komt voor vrij grondverzet, wil dit nog niet zeggen dat de partij ook zondermeer mag worden toegepast. Er blijft altijd een kans bestaan dat een partij grond afwijkt van de te verwachten kwaliteit. Dit dient te worden gecontroleerd aan de hand van zintuiglijke waarnemingen. Aandacht dient te worden besteed aan: hoeveelheid bodemvreemd materiaal, zoals puin, stenen, glas, slakken, asfalt en asbest; geur, zoals olie, benzine en oplosmiddelen; oliefilm. Indien een partij grond één van bovenstaande kenmerken heeft, mag de grond niet zondermeer worden toegepast. Vastgesteld moet worden of het percentage bodemvreemd materiaal toelaatbaar is. De beoordeling van het percentage bodemvreemd materiaal blijkt in de praktijk nog wel eens een subjectieve aangelegenheid. Uitvoerende partijen hanteren soms andere maatstaven dan vanuit milieuhygiënisch oogpunt wenselijk is. Daarnaast besteden de bodemonderzoeken soms onvoldoende of geen aandacht aan de aanwezigheid van fysische vervuiling met bodemvreemd materiaal, zodat er vooraf niet altijd een juist beeld van de werkelijke hoeveelheid bodemvreemd materiaal bestaat. Om deze problemen met (te veel) bodemvreemd materiaal te voorkomen dient, zodra uit het partijonderzoek of bij het ontgraven blijkt dat er bodemvreemd materiaal aanwezig is in de grond die men wil hergebruiken, contact op te worden genomen met de Milieudienst, alvorens men deze grond op welke manier dan ook toepast. De Milieudienst bepaalt bij dergelijke meldingen of het beoogde hergebruik als bodem verantwoord is. De Milieudienst kan voorschrijven dat degene die de grond als bodem wil toepassen, de grove delen eerst uit de partij verwijdert of een aanvullend onderzoek uitvoert. Voor het toestaan van puin in grond worden in diverse publicaties ook diverse percentages genoemd. In de regio Midden-Holland wordt een percentage van 20% gehanteerd, waarbij ruimte is voor discussie/interpretatie. Uitgangspunt is dat de fysische kwaliteit van de bodem in kwestie, uitgedrukt in percentage bodemvreemd materiaal, niet mag verslechteren. Als er duidelijk sprake is van het wegmengen van (bouw- en sloop-)afval, dient het puin/afval van de rest van de partij te worden gescheiden en moet het worden afgevoerd naar een verwerkingsinrichting. 4.8 Melden Al het grondverzet (ook binnen Westergouwe) moet conform het Besluit bodemkwaliteit worden gemeld bij het centrale meldpunt van SenterNovem/Bodem+. De termijn hiervoor is 5 werkdagen voordat de werkzaamheden starten. De Milieudienst ontvangt van Bodem+ een doormelding en zal de gegevens controleren. Voor grond van buiten en/of van verdachte locaties moet bij de melding, indien van toepassing, de rapportage (inclusief de originele analysecertificaten) van de partijkeuring van de (te) ontgraven grond worden gevoegd. De Milieudienst Midden-Holland beoordeelt of de partijkeuring voldoet aan de eisen van onderhavige Nota Bodembeheer en of de partij kan worden toegepast in Westergouwe. Op de melding volgt geen beschikking. De Milieudienst Midden-Holland stuurt wel een ontvangstbevestiging met beoordeling aan de melder, waarin staat dat de melding met de bijbehorende stukken is ontvangen en of deze compleet is. De meldingsplichtige heeft dan zekerheid dat zijn stukken op de juiste plaats zijn terechtgekomen. Indien het grondverzet wegens milieuhygiënische redenen niet Bodemkwaliteitskaart en Nota Bodembeheer Westergouwe te Gouda 17

18 plaats kan vinden, meldt de Milieudienst dit binnen vijf werkdagen aan de melder. Met het grondverzet kan dus na 5 werkdagen van de melding worden aangevangen. 4.9 Transport van grond Het transport van verontreinigde grond valt onder de AMvB Besluit melden bedrijfsafvalstoffen en gevaarlijke afvalstoffen. Dit betekent het volgende: per grondstroom dient een omschrijvingsformulier te worden ingevuld; op iedere vrachtwagen dient een begeleidingsbrief aanwezig te zijn; afhankelijk van de bestemming is een afvalstroomnummer noodzakelijk. Indien de grond wordt getransporteerd naar een erkende be-/verweker dient er wel een afvalstroomnummer aanwezig te zijn. Voor transport naar een grondwerk is geen afvalstroomnummer nodig. Als bijlage bij de begeleidingsbrief dienen de vertrek- en aankomsttijden te worden bijgehouden. Met deze werkwijze kan het bevoegd gezag snel zien om wat voor soort transport het gaat. Het Landelijk Meldpunt Afvalstoffen (LMA) verstrekt de afvalstroomnummers en alle formulieren moeten worden ingediend bij het LMA. De documenten die bij de af te voeren grond horen, dienen door de eigenaar van de grond te worden verzorgd. Tijdens de veldinspectie kunnen vrachtwagens die grond vervoeren worden gecontroleerd op de aanwezigheid van begeleidingsbrieven met het bijbehorende afvalstroomnummer. Controle kan plaatsvinden door de Milieudienst, provincie en/of politie. Bodemkwaliteitskaart en Nota Bodembeheer Westergouwe te Gouda 18

19 Literatuurlijst 1 Bodemkwaliteitskaart voor het stedelijk gebied van de gemeente Gouda, CSO, , Grondstromenbeleid Midden-Holland, Bodembeheerplan voor het omgaan met de bodemkwaliteitskaart en de Ministeriële Vrijstellingsregeling Grondverzet in de regio Midden- Holland, Milieudienst Midden-Holland, maart Besluit van 22 november 2007, houdende regels inzake de kwaliteit van de bodem (Besluit bodemkwaliteit, staatsblad Bouwstoffenbesluit Bodem- en oppervlaktewaterbescherming, staatsblad 567, november 1995, inclusief wijziging Uitvoeringsregeling Bouwstoffenbesluit, supplement bij de Nederlandse Staatscourant van 30 oktober 2000, nummer Verkennend bodemonderzoek Westergouwe deelgebied 1, Geofox-Lexmond, rapportnummer /INWE, 15 januari Verkennend bodemonderzoek Westergouwe deelgebied 2, Geofox-Lexmond, rapportnummer /INWE, 22 januari Aanvullend bodemonderzoek Westergouwe te Gouda, Tauw, L EHT-mye-V01- NL, Vrijstellingsregeling Grondverzet. Staatscourant nr. 180, 20 september NEN 5740, Bodem - Landbodem - Strategie voor het uitvoeren van verkennend bodemonderzoek - Onderzoek naar de milieuhygiënische kwaliteit van bodem en grond, ICS , januari Richtlijn bodemkwaliteitskaarten, VROM en Ministerie van Verkeer en Waterstaat, 3 september Ken uw (water)bodemkwaliteit, de risico s inzichtelijk. Grontmij (1 september 2007, 3BODM0704) in opdracht van Bodem+ en RWS-DWW. 13 Landelijke referentiewaarden ter onderbouwing van maximale waarden in het bodembeleid, RIVM rapport Bodemkwaliteitskaart en Nota Bodembeheer Westergouwe te Gouda 19

20 Bijlagen 1 Plangebied Westergouwe 2a Bodemopbouw 2b Situering gebruikte bodemonderzoeken 2c Aandachtspunten bodemkwaliteit 3a Bodemfunctieklassekaart 3b Ontgravingskaart bovengrond 3c Ontgravingskaart ondergrond 3d Gebiedspecifieke toepassingskaart 4 Statistische parameters 5 Uitdraai risicotoolbox Bodemkwaliteitskaart en Nota Bodembeheer Westergouwe te Gouda 20

21 Bijlage 1: Plangebied Westergouwe

22 Bijlage 2a: Bodemopbouw

23 Bijlage 2b: Situering gebruikte bodemonderzoeken

24 Bijlage 2c: Aandachtspunten bodemkwaliteit

25 Bijlage 3a: Bodemfunctiekaart 2009

26 Bijlage 3b: Ontgravingskaart bovengrond

27 Bijlage 3c: Ontgravingskaart ondergrond

28 Bijlage 3d: Gebiedspecifieke toepassingskaart

29 Bijlage 4: Statistische parameters

30 Resultaten RisicotoolboxBodem.nl Risico's behorende bij chemische bodemkwaliteit en functie Algemeen Naam berekening: Modus: Monstergroep: Bodemgebruiksfunctie: Bijzonderheden: Bijlage 5a: Uitdraai risicotoolbox <Nieuw> berekenen gevolgen Lokale Maximale Waarden Westergouwe bovengrond Wonen met tuin V. RTB: V. rapport: 1.12 Status van deze berekening De risicotoolbox berekent de risico s van een chemische bodemkwaliteit voor milieu, mens en landbouwproductie die horen bij een ingevoerde chemische bodemkwaliteit en bodemfunctie. De risicotoolbox maakt hiervoor gebruik van wetenschappelijke modellen uit de normstellingspraktijk. Modellen kunnen slechts een voorspelling geven van te verwachten risico's. De kwaliteit van deze voorspellingen wordt bepaald door de betrouwbaarheid van de modellen en de mate waarin deze van toepassing zijn op de lokale situatie. De modellen achter de risicotoolbox hebben uiteenlopende betrouwbaarheden en de toepasselijkheid hangt sterk af van de lokale situatie. De verantwoordelijkheid voor de interpretatie van de resultaten ligt bij de gebruiker van het instrument. Het bovenstaande betekent dat voorspellingen van risico's die zowel boven als onder de - voor de gekozen bodemgebruiksvorm relevante - risicogrenswaarde liggen slechts indicatief zijn. Juist bij resultaten die dicht bij risicogrenswaarden liggen is het belangrijk om hierbij in de interpretatiefase stil te staan. De risicotoolbox kan op twee manieren rekenen : Berekenen van de risico's van voorgestelde Lokale Maximale Waarden Rekenen aan de risico's van de actuele chemische bodemkwaliteit Deze berekening is het resultaat van functie 1. Functie 1: Bepalen gevolgen Lokale Maximale Waarden In het Besluit bodemkwaliteit staan de methoden beschreven waarlangs Lokale Maximale Waarden ter beoordeling van het toepassen van grond of baggerspecie dienen te worden onderbouwd. De risicotoolbox maakt onderdeel uit van dit proces. In deze modus werkt de risicotoolbox strikt volgens de bepalingen van het Besluit. Ingevoerde bodemkwaliteitsgegevens die worden aangemerkt als voorgestelde Lokale Maximale Waarden en de berekeningsresultaten krijgen een bijzondere status en worden permanent opgeslagen in de systeemdatabase. De ondergrens wordt gevormd door de AW2000 waarde. De bovengrens wordt bepaald door de zogenaamde Sanscrit-grens (onaanvaardbaar risico). Ter bepaling van deze bovengrens dient het programma Sanscrit te worden gebruikt. De instructie voor deze Sanscrit-toetsing is te vinden op

31

32 Resultaten Ecologische risico's Beschermingsniveau: Gemiddeld (Wonen met tuin) Stof Concentratie [mg/kg] (*) Concentratiegrens [mg/kg] Risico-index Barium 550,00 550,00 1,00 Cadmium 1,20 3,70 0,32 Koper 54,00 54,00 1,00 Lood 210,00 214,00 0,98 Kwik 0,83 8,40 0,10 Nikkel 39,00 39,00 1,00 Zink 200,00 200,00 1,00 Kobalt 18,00 35,00 0,51 Molybdeen 88,00 88,00 1,00 som-pak 6,80 6,80 1,00 (*) Let op: op de ingevoerde concentratie is de standaardbodemtypecorrectie toegepast Humane risico's Stof Blootstelling [mg/kg lg/dag] Risicogrens [mg/kg lg/dag] Risico-index Barium 0, ,011 0,12 Cadmium 1,9E-05 0, ,07 Koper 0, ,11 0,01 Lood 0, ,0018 0,79 Kwik 1,24E-05 0,0019 0,01 Nikkel 0, ,046 0,03 Zink 0, ,25 0,01 Kobalt 0, ,0011 0,99 Molybdeen 0, ,006 0,12 som-pak 0,66 Naftaleen 3,18E-05 0,04 0,00 Anthraceen 3,75E-06 0,04 0,00 Benzo(a)anthraceen 1,58E-06 5E-05 0,03 Benzo(a)pyreen 2,47E-06 5E-06 0,49 Chryseen 2,05E-06 0,0005 0,00 Fluorantheen 2,14E-06 0,0005 0,00 Fenanthreen 4,35E-06 0,04 0,00 Benzo(ghi)peryleen 1,47E-06 0,03 0,00 Benzo(k)fluorantheen 1,58E-06 5E-05 0,03 Indeno(123cd)pyreen 4,52E-06 5E-05 0,09

33 Ecologische (mengsel) risico's (mspaf) Parameter Waarde PAF Cadmium 0,13 PAF Koper 11,30 PAF Kwik 0,38 PAF Nikkel 0,06 PAF Anthraceen 0,82 PAF Benzo(a)anthraceen 0,07 PAF Benzo(a)pyreen 0,29 PAF Chryseen 0,10 PAF Fluorantheen 0,17 PAF Fenanthreen 1,07 PAF Naftaleen 4,72 PAF Benzo(k)fluorantheen 0,04 PAF Indeno(123cd)pyreen 0,53 PAF Benzo(ghi)peryleen 0,20 PAF Lood 6,96 PAF Zink 8,90 mspaf (mengsel) 35,50

34 Toelichting bij de resultaten Ecologische risico' De ecologische risico's in de risicotoolbox worden berekend door de concentratie van stoffen in de bodem (gecorrigeerd naar standaardbodem) te toetsen aan risicogrenswaarden. Deze risicogrenswaarden komen overeen met de grenswaarden die zijn gebruikt voor de afleiding van de Generieke Maximale Waarden. De ecologische grenswaarden worden beleidsmatig vastgesteld. Bij de onderbouwing van de grenswaarden wordt gebruik gemaakt van wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van stoffen op soorten. In deze onderbouwing kan er voor een aantal stoffen rekening worden gehouden met de effecten van doorvergiftiging. Humane risico's In de risicotoolbox wordt de blootstelling van mensen aan stoffen als gevolg van bodemgebruik berekend met het model CSOIL. Dit model wordt ook gebruikt voor de afleiding van landelijke normen (Landelijke Maximale Waarden). In de risicotoolbox wordt het model doorgerekend met de lokatiespecifieke bodemkwaliteit en bodemeigenschappen. CSOIL berekent een levenslang gemiddelde blootstelling voor de gekozen bodemfunctie. Aan de bodemfunctie zijn belangrijke blootstellingsparameters gekoppeld (bijvoorbeeld: mate van gewasconsumptie, blootstelling van kinderen via inname van grond). Landbouw risico's De berekeningen van de landbouwrisico's worden uitgevoerd met de methoden die zijn gehanteerd voor de onderbouwing van de LAC2006 waarden. In de risicotoolbox worden deze methoden zoveel mogelijk locatiespecifiek ingezet (dat wil zeggen: rekening houdend met het lokale bodemtype). Voor de stoffen en landbouwproducten waarvoor dit niet mogelijk is, wordt getoetst aan de generieke LAC-waarden. Toxische druk (mspaf) Naast de standaard ecologische risicobeoordeling wordt in de risicotoolbox ook de toxische druk (op ecosystemen) van stoffen en van het mengsel van stoffen berekend. Net als in de standaard ecologische risicobeoordeling vormen wetenschappelijke gegevens over de effecten van stoffen op soorten de basis voor deze berekening. Bij de bepaling van de toxische druk wordt verder rekening gehouden met de lokale bodemeigenschappen (organisch stof, lutum en zuurgraad) en met de generieke achtergrondwaarde (AW2000). Let op: de berekening van toxische druk in de risicotoolbox is niet geschikt om het verspreiden van baggerspecie te toetsen. Gebruik hiervoor het instrument TOWABO. Voor aanvullende informatie over de berekeningen in de risicotoolbox: zie

35 Resultaten - grafisch

36 Invoergegevens Stof Concentratie [mg/kg] Concentratie in standaardbodem [mg/kg] Type Naftaleen 0,68 0,68 Rekenkundig gemiddelde Anthraceen 0,68 0,68 Rekenkundig gemiddelde Benzo(a)anthraceen 0,68 0,68 Rekenkundig gemiddelde Benzo(a)pyreen 0,68 0,68 Rekenkundig gemiddelde Chryseen 0,68 0,68 Rekenkundig gemiddelde Fluorantheen 0,68 0,68 Rekenkundig gemiddelde Fenanthreen 0,68 0,68 Rekenkundig gemiddelde Barium 550,00 550,00 Rekenkundig gemiddelde Cadmium 1,20 1,20 Rekenkundig gemiddelde Koper 54,00 54,00 Rekenkundig gemiddelde Lood 210,00 210,00 Rekenkundig gemiddelde Kwik 0,83 0,83 Rekenkundig gemiddelde Nikkel 39,00 39,00 Rekenkundig gemiddelde Zink 200,00 200,00 Rekenkundig gemiddelde Benzo(ghi)peryleen 0,68 0,68 Rekenkundig gemiddelde Benzo(k)fluorantheen 0,68 0,68 Rekenkundig gemiddelde Kobalt 18,00 18,00 Rekenkundig gemiddelde Molybdeen 88,00 88,00 Rekenkundig gemiddelde Indeno(123cd)pyreen 0,68 0,68 Rekenkundig gemiddelde Bodemeigenschappen: Organisch stof: Lutum: ph (CaCl2): 10 % 25 % 5,5

37

38 Resultaten - grafisch - additioneel In deze sectie worden de berekende ecologische en humane risico s voor alle functies (beschermingsniveaus) in 3D staafdiagrammen weergegeven. Op deze wijze kan een indruk worden verkregen van de gevoeligheid van de uitslagen voor de gekozen functies.

39 Bijlage 5b: Afleiding landelijke referentiewaarden Kobalt