gemeente Eindhoven Uitnodiging aan Aanw. Uitnodiging aan Aanw.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "gemeente Eindhoven Uitnodiging aan Aanw. Uitnodiging aan Aanw."

Transcriptie

1 gemeente Eindhoven Inboeknummer Bladnummer 1 Aanwezig 43 leden 15 augustus 2012 Verslagvoor de raad van de gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 26 juni 2012, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang 15:00 uur, schorsing 18:30 uur, vervolg 19:30 uur, einde 20:30 uur. Uitnodiging aan Aanw. Uitnodiging aan Aanw. R. van Gijzel voorzitter X drs. J. Verheugt griffier X drs. W.G.F. Aarts D66 X F.A.M. Noldus OAE X mw. A.M.J. van den Berkvan TROTS X M.F. Oosterveer VVD X Bragt dr. B. Bonsen D66 X drs. M.G. Punte VVD X M. Bouassria GL X mw. drs. E. Quanten D66 X H. Bouteibi PvdA X A.W.C.M. Raaijmakers PvdA X F. van den Broek VVD X R.G.J. Reker LPF X F.J.A.G. Depla PvdA X A.J.A. Rennenberg OAE X M. van Dorst D66 X mw. drs. R.J.A. Richters GL X J.A.A.M. van Erp SP X K.M. Rijnders LE X mw. J.W.H.M. Heesterbeek- Senders Mw. H.J.M.C. van Herk-de Zeeuw SP X mw. M.J.S. de Rooij- D66 X Driessen CDA X ir. J. Rozendaal VVD X E. Isik PvdA X Mw. A.J.M. Schoots PvdA X mw. H.M.E. Jacobs-van VVD X mw. P. Sodenkamp FPS Nisselrooij J.J.M. de Jong VVD X N.H. Stoevelaar CDA X mw. B.G.M.W. van Kaathoven SP X C.M. Stroek LPF X mr. P.P.H.A. Leenders CDA X ir. E. Thewissen VVD X ing. J.R. Legrom VVD X Y. Torunoglu MA PvdA X mw L.H. Lioe-Anjie PvdA X mw drs. W.C.F.M. Verhees PvdA X E.R. Maas SP R. Verkroost D66 X A. Meulensteen PvdA X mw. drs. K. Wagt CDA X ing. P.A. Mulder OAE X C.H.B. Weijs CDA X ing. T.J.H. van den GL X A.J.O. Wijbenga CDA X Nieuwenhuijzen J.F.A. van Zijl GL X

2 Wethouders: ir. G.C.S.M. Depla X mw drs. M.C.T.M. List-de X Roos mw. drs. M.C.T. Fiers X mw. drs. H.T.M. Scholten X ir. J.B. Helms X mw. drs. M.-A. Schreurs X mw. drs. P. Pistor gem.secr. Afwezig met kennisgeving: dhr. E.R. Maas en mw. P. Sodenkamp. 2

3 Verslag van het gesprokene 1. Opening en mededelingen. Voorzitter: Ik open de vergadering, heet de leden welkom en verzoek allen hun plaatsen in te nemen. Ik zou u willen verzoeken een moment van stilte te betrachten om het werk van de raad te gedenken. [Stilte] Dank u wel. Welkom ook aan de bezoekers op de publieke tribune, evenals de kijkers thuis, via internet. Berichten van verhindering zijn binnengekomen van mijnheer Legrom; hij komt om uur, en mevrouw Heesterbeek; zij is vanaf uur aanwezig. Mevrouw Sodenkamp is in verband met ziekte niet aanwezig, evenals mijnheer Maas. Waarvan akte. Zijn er meer meldingen? De heer Van Dorst: Mevrouw Quanten komt iets later. Mevrouw Verhees: Hetzelfde geldt voor mijnheer Torunoglu en mijnheer Bouteibi. De heer Van Dorst: Mevrouw De Rooij komt ook iets later. Voorzitter: Is er ook iemand op tijd? 2. Raadsvoorstel tot het vaststellen van de Kadernota Voorzitter: Oké, dan gaan we nu beginnen met de behandeling van de kadernota. Op 12 juni hebben de algemene beschouwingen plaatsgevonden. Op 19 juni bent u in de commissievergadering in de gelegenheid geweest om over de verschillende onderdelen van de kadernota nog nader van gedachten te wisselen. In het presidium is afgesproken dat de termijnen voor de behandeling die wij nu gaan aanvangen gericht zijn op de behandeling van de moties en amendementen. De spreektijden zijn u allen bekend. De sprekersvolgorde is de vorige keer al bepaald. Er is afgesproken dat de sprekersvolgorde omgekeerd is aan de volgorde bij de algemene beschouwingen. We hebben voor de raad in totaal 75 minuten aan spreektijd; uiteraard zullen dan de interrupties niet meetellen. Allereerst is het woord aan de factie van 'leefbaar eindhoven', mijnheer Rijnders. 3

4 De heer Rijnders: Voorzitter, dank u wel. Ons is gevraagd om herhaling van zetten te voorkomen en ons toe te spitsen op de aangekondigde amendementen en moties. Dat is dan ook precies wat wij gaan doen, omdat naar onze mening alles tijdens de behandeling van de jaarrekening en de commissiebehandelingen al is gezegd. Tijdens de uitvoerige behandelingen in de verschillende commissies zijn naar onze mening tal van de voor ons liggende moties overbodig geworden omdat de wethouders hierover al toezeggingen hebben gedaan, omdat de uitvoering ervan al is gestart of omdat deze al in behandeling zijn genomen. Enkele moties zien wij als onuitvoerbaar en enkele moties ondersteunen wij of dienen wij mede in. Wel wil ik even stilstaan bij de moties rond de gratis bus voor 65+ en 12-. Zoals iedereen weet streeft leefbaar eindhoven gratis openbaar vervoer voor iedereen na. Dat is al van oudsher zo. Natuurlijk waren wij, en zijn wij blij met datgene wat er tot eind 2012 daarover is geregeld. We moeten echter ook realistisch zijn, want het kost vele euro s en die hebben we niet meer. Ook vinden wij dat het OV-systeem nog niet klaar is om de doelstelling te halen om zoveel mogelijk, zo niet iedereen, met het openbaar vervoer te laten reizen. Daarom is het goed om die ene euro die we nog te besteden hebben ook goed te gaan besteden. In dit geval aan de minder bedeelden onder ons. Wij steunen daarom motie M22 en kijken uit naar deze discussie, waarbij we hopen dat de minder bedeelden hier baat bij zullen hebben. Eigenlijk geldt hetzelfde voor de ambities die dit college uitspreekt in het kader van cultuur, want ook hier kunnen wij die ene euro maar één keer uitgeven. Om die reden hebben wij ervoor gekozen om motie M17 mede in te dienen. Tot slot, voorzitter. Het vuurwerk. In deze zware tijden is het vooral noemenswaardig dat deze raad een grote saamhorigheid laat zien ten aanzien van de maatregelen die dit college in gang heeft gezet. Vernieuwend durven te denken en ook daarnaar te handelen getuigt niet alleen van lef, maar is in onze optiek ook de enige manier van overwinnen. Als we op de conservatieve lijn blijven zitten, leidt dat ertoe dat er geen resultaten meer behaald kunnen worden. Bij leefbaar eindhoven volgen we daarom ook deze ingeslagen weg. We blijven wel kritisch, en hebben zo nu en dan onze bedenkingen waarover we ons ook zullen uitlaten. Wij zien echter na twee krappe jaren de resultaten opkomen die ons aanspreken. Wij vinden het daarom niet nodig of zinvol om voor de bühne een ander middels vuurwerk aan te vallen. Wij stellen ons liever constructief op. Voorzitter, ik dank u. Voorzitter: Dank u wel. Dan is nu het woord aan mevrouw Verhees, namens de fractie van de Partij van de Arbeid. Mevrouw Verhees: Zo, daar zijn we dan. Voorzitter, we bespreken vandaag een kadernota die voortgaat op de ingezette koers. Een koers die op een zo positief mogelijke manier omgaat met een fikse bezuinigingsopdracht. In eerste instantie is 4

5 gewerkt aan de begrotingsdiscipline: helder en op orde. Wij complimenteren het college met de stappen die hierin zijn gemaakt. Vanuit die bewondering is onze verbazing dan ook extra groot als we in de kadernota lezen dat het Van Abbemuseum vijf jaar de tijd krijgt om de opgelegde bezuiniging te realiseren. Is dit doorschuiven naar de toekomst een voorbeeld van nieuw beleid dat voor alle diensten gaat gelden? Wij vragen ons af op welke manier er dan nog een sluitende begroting kan worden gegarandeerd. Graag de mening van de wethouder hierover. In tweede instantie is ingezet op een coöperatieve werkwijze. In tijden van schaarste word je gedwongen om de dingen die je gewend was te doen eens goed tegen het licht te houden. Doen we ze wel slim? Is het wel efficiënt wat we doen? Bereiken we eigenlijk wel wat we willen bereiken? En dan zie je bijna altijd dat veel dingen veel slimmer kunnen en dat ze dan vaak nog betere resultaten kunnen opleveren voor minder geld. Slimmer doen betekent dan ook veel meer samen met de mensen uit de stad. Niet alles zelf beter denken te kunnen, maar ook inzetten op wat mensen zelf kunnen, en dat talent als uitgangspunt nemen. Daar is de WIJeindhoven-aanpak een mooi voorbeeld van. De Partij van de Arbeid staat achter deze werkwijze, omdat we ervan overtuigd zijn dat de mensen beter worden geholpen door de aanpak: kortere lijnen, en meer gerichte hulp. Mensen krijgen energie als ze worden aangesproken op wat ze zelf kunnen. Dat het door minder geld uit te geven aan overlegstructuren en organisatiekosten ook nog goedkoper kan, is mooi meegenomen. Het spannende van de samenwerkende aanpak tussen overheid en burgers is dat we ervoor moeten waken dat het niet een aanpak van over de schutting gooien wordt. Dat we ervoor zorgen dat iedereen vanuit zijn eigen kunnen meedoet. Voor de Partij van de Arbeid was en zal dit altijd een thema blijven: ervoor zorgen dat talenten niet ongebruikt blijven. Bij de Partij van de Arbeid staat iedereen in de basis en zit er geen talent op de reservebank. Om dit voor elkaar te krijgen, zal de ene speler alleen een nieuw shirtje nodig hebben, is de andere speler zo getalenteerd dat hij de trainingen kan overnemen, en zal een volgende extra steun voor zijn enkelbanden moeten krijgen. De rol van de overheid is om erop toe te zien dat bij de verdeling niet alleen de snelste, maar ook de minder snelle renners aan hun trekken komen. Zo zien we bijvoorbeeld dat er zelfs in de technische sector vroegtijdig schoolverlaters zijn, om de simpele reden dat ze de leerwerkbaan kwijtraken als gevolg van de crisis. Hier wordt dus talent verspild, talent dat we keihard nodig hebben. Er is een tekort aan technisch personeel in deze regio. Daarom willen wij dat de wethouder werkt aan een samenwerkingsverband tussen de partijen met als doel een werkgarantie voor de student tijdens de opleiding, zodat het talent niet verloren gaat. Hiervoor hebben we motie M24 opgesteld. 5

6 Voorzitter: Mijnheer Verkroost. De heer Verkroost: Ik heb een vraag over de werkgarantie, want bent u niet bang dat we wanneer we die afgeven wel eens een loze belofte zouden kunnen doen? De ontwikkeling van werk en vraag en aanbod daarin blijft altijd een beetje onvoorspelbaar. Het zou vervelend zijn als we garanties geven die we niet kunnen waarmaken. Mevrouw Verhees: Dat zou inderdaad heel vervelend zijn. Dat is ook niet wat we bedoelen met een letter of intent. Daarom richten wij ons ook op de regio. We gaan daarbij uit van de goede bedoelingen van de bedrijven die zijn daar namelijk ook bij geholpen. Het moet niet zo zijn dat één bedrijf vastzit aan een afspraak, maar het moet zo zijn dat je kunt rouleren met de plekken in de regio. Je maakt de kans dus kleiner dat je loze beloften doet. Iedereen in de basis zetten krijgen we alleen voor elkaar als we het samen doen. Samen met de inwoners van de stad. Door samenspraak, door vrijwilligers die gemotiveerd blijven omdat ze zich ondersteund voelen en door het inzetten van de slimme ideeën uit de stad, van buiten naar binnen. Om dit laatste credo daadwerkelijk kracht bij te zetten komen wij met het idee van een ideeënmakelaar. Een gemeente die slim wil omgaan met de deskundigheid en talenten van haar inwoners moet openstaan voor ideeën, niet alleen op momenten dat de organisatie erom vraagt. Juist spontane ideeën moeten een weg kunnen vinden naar beleid en uitvoering. Dat lukt nog niet altijd goed. Vandaar dat we daarvoor een structuur willen inzetten die zal leiden tot een mentaliteitsverandering. Dit is motie M28. We ontkomen er natuurlijk niet aan om ook pijnlijke keuzes te maken. Het zou kiezersbedrog zijn als we doen alsof dat niet zo is. Zo zijn de bezuinigingen die we denken te halen in de culturele sector erg groot. Ook daar kan veel slimmer, maar het zal ook worden gevoeld. Het kost moeite om de bestaande instellingen en initiatieven overeind te houden. Wij vinden dan ook dat we zeer voorzichtig moeten zijn met het binnenhalen van nieuwe initiatieven die op den duur structureel geld gaan kosten tenminste niet zonder dat we in de mogelijkheid zijn gesteld om daarin een afweging te maken op basis van een visie. Wij hebben sinds november gevraagd naar het afwegingskader om het Nederlands Kamerkoor naar Eindhoven te halen. Die kaders liggen er nóg niet. Vandaar dat wij er op dit moment voor kiezen om die kaders zelf mee te geven. Dat is motie M17. Voorzitter, wij zijn medeaankondigers van de motie over sportpark t Schoot, omdat wij huiverig zijn voor het sluiten van een sportpark in een fragiele groeiwijk. Wij ontkennen daarmee niet de problemen die er spelen, maar is sluiten de enige optie, of kunnen wij nog invloed uitoefenen op het gezond maken van de club, zodat de 6

7 faciliteit voor de wijk overeind kan blijven? De clubs hebben hiertoe een initiatief aangekondigd; kunnen we dat nog meenemen? Omdat we de sportsector duurzaam gezond willen houden, nodigen we de wethouder uit de clubs met duurzame energie te helpen floreren. We hebben samen met GroenLinks motie M27A opgesteld. Reageren op moties en amendementen van andere partijen is nu nog voorbarig. De meeste zijn hier nog niet ingediend. Ik wil echter in mijn eerste termijn wel een vraag stellen over de moties die gaan over het inzetten van geld voor het armoedebeleid. Wij hebben in de commissievergadering begrepen dat er in commissieverband gesproken zal worden over het inzetten van de gelden, vrijgemaakt voor de stapelingseffecten, zodat iedere partij ideeën kan aandragen en we daar een integrale afweging in kunnen maken. Dat is de reden waarom wij over dit onderwerp geen moties hebben aangekondigd. Nu liggen er toch een aantal moties, van onder andere het OuderenAppèl. Wij vinden deze op zichzelf heel sympathiek, maar ze volgen niet de afgesproken werkwijze. Onze vraag aan de wethouder is dan ook of wij dit verkeerd hebben begrepen, of dat wij hierover inderdaad nog met elkaar in gesprek gaan. Voorzitter: Mijnheer Rennenberg. De heer Rennenberg: Voorzitter, ik denk dat de Partij van de Arbeid het verkeerd heeft begrepen, want de motie gaat niet over armoede. Er zijn twee moties die wij hebben ingediend om de OZB van de andere kant te bekijken dat heeft niets met armoede te maken, maar met stimuleren van mensen die zichzelf op de arbeidsmarkt willen vestigen als zzp'er. Dat heeft niets met armoede te maken. Mevrouw Verhees: In onze beleving horen inkomensondersteunende maatregelen thuis in het potje stapelingseffecten. Maar goed, daar kan de wethouder dan misschien nog wel een antwoord op geven. Voorzitter, ik ga afsluiten. Ik ga afsluiten met de opmerking dat we tevreden zijn over deze kadernota. Ik ga afsluiten met een compliment naar het college en de ambtenaren, voor het vele werk dat er is verricht. Ook ga ik afsluiten met het uitspreken van de wens dat we blijven speuren naar talenten in de stad om de basisopstelling ook voor de toekomst sterk te houden. Dank u wel. Voorzitter: Dan is nu het woord aan OuderenAppèl Eindhoven, mijnheer Rennenberg. De heer Rennenberg: Voorzitter, dank u wel. Ik zou vandaag alleen de moties en amendementen behandelen, maar ik moet u zeggen ik heb nog heel wat op mijn kerfstok. Ik begin mijn verhaal ermee dat ik hier vandaag voor de vierde keer mijn verhaal sta te vertellen. Waarom nu niet meer tijd, en in grotere spreiding genomen, vraag ik mij af als zulke belangrijke dingen als de jaarrekening, de algemene 7

8 beschouwingen en de kadernota op de rol staan? Onbewust dacht ik aan de Limburgse popgroep Rowwen Hèze: t is een kwestie van geduld, rustig wachten op de dag. Ja, voorzitter, even wachten op de dag dat we hier in Eindhoven schijnbaar de jaarrekening, de kadernota, de algemene beschouwingen en de begroting in één vergadering afwerken. Het schijnt gewoon een kwestie van geduld te zijn. In feite bepaalt de raad haar eigen agenda, maar dat gaat in mijn ogen niet goed. Twee raadsvergaderingen op één dag, zoals vandaag en dan nog wel de tweede om tien uur dat riekt naar ploegendienst, en daar heb ik een gruwelijke hekel aan. Met dien verstande dat de dagploeg ook nog vanavond moet optreden; een heel zwaar karwei, voorzitter. Deze kadernota, het raamwerk van de begroting, geeft aan dat het OuderenAppèl er steeds even nadrukt. Het gaat niet goed, en dat kunnen de collega s zelf op pagina 49 van de kadernota zien. Voorzitter: Mevrouw Verhees. Mevrouw Verhees: Een beetje laat in het verhaal, maar ik wil mijnheer Rennenberg toch vragen naar wat u zegt over de agendering. Het is een beetje flauw, maar u begint er ook steeds over: ploegendienst lijkt aan te geven dat we teveel doen, maar is het dan niet handiger dat u voortaan weer bij het presidium aanwezig bent, om hierover mee te beslissen? De heer Rennenberg: Nee hoor, u weet waarom ik niet bij het presidium ben. Als ik een brief schrijf naar het presidium, een echte Hollandse brief die duidelijk is, ondertekend door alle oppositiepartijen, krijg ik niet eens een antwoord. ik zie het in de verslagen, maar ik krijg zelf niet eens antwoord. Van Gennip zegt in zijn boeken brieven moeten worden beantwoord, dat is een normbesef. Ik heb het niet gehad, en u zit zelf ook in het presidium, dus dat moet toch wel duidelijk zijn, denk ik. Mevrouw Verhees: Ik zit inderdaad zelf in het presidium, en ik ben er ook iedere keer op die ene keer na dat het hierover ging maar er is wel degelijk nog gesproken over de brief die er lag. Er is met alle partijen overlegd over hoe we zouden agenderen en zo zijn we tot deze agendering gekomen. We hebben het er zelfs net nog over gehad. U mag natuurlijk zeggen wat u wilt, maar ik vind het wel vervelend worden dat u er niet bij bent, en wel iedere keer klaagt over de agendering van het presidium. De heer Rennenberg: Dat klopt, en ik zal er ook voorlopig niet bij zijn, maar als ik een fatsoenlijke brief schrijf lijkt het mij dat ik ook fatsoenlijk antwoord moet krijgen. Die brief zal best goed behandeld zijn, maar nogmaals ik vind dat brieven goed beantwoord moeten worden. Het is namelijk zo, dat zo n belangrijk stuk als de kadernota.. Ik teer op al twintig jaar ervaring; destijds begonnen we s morgens om elf uur en scheidden we er s avonds om elf uur mee uit, en nu beginnen we om drie uur en scheiden we er hopelijk om zeven uur mee uit, om die tweede vergadering 8

9 ook nog te kunnen doen. Dat is van de gekke natuurlijk, dat een raadsvergadering s avonds om tien uur moet beginnen. Dat gebeurt in heel Nederland niet. Voorzitter: Wij hebben het met betrekking tot de orde van de vergadering met elkaar afgesproken dat alle fracties in het presidium vertegenwoordigd zijn. In het presidium beslist in principe gewoon de meerderheid, maar het staat een fractie altijd vrij om aan de raad publiekelijk wijzigingsvoorstellen voor te leggen over de orde van de vergadering. Ik kijk naar de voorzitter van het presidium of er over de beantwoording van de brief nog een verder antwoord te geven is. De heer Rozendaal: Het is besproken, en omdat alle partijen daarbij aanwezig waren ook de partij van mijnheer Rennenberg, al was het niet in zijn persoon was iedereen op dat moment op de hoogte. Beslissingen van het presidium worden zelden of nooit zeker als het aan de fracties zelf is per brief gedaan, maar die worden aan alle partijen kenbaar gemaakt, en daarmee mogen wij er als presidium vanuit gaan dat mijnheer Rennenberg ook op de hoogte is. En anders moet hij zijn fractiegenoten vragen om te vertellen wat er is besproken. Voorzitter: Oké. U kunt uw betoog vervolgen. De heer Rennenberg: Ik stop er maar mee, maar het is in ieder geval niet goed, mijnheer Rozendaal, dat kan ik u vertellen. Voorzitter, in de commissie over de kadernota heeft het OuderenAppèl al aangegeven dat het verstandig is dat het college nu eindelijk eerlijk opening van zaken geeft. Alleen had dit veel eerder kunnen gebeuren. Iedereen kan nu weten dat het geld op is, en dat er geld moet worden geleend als we de stad niet op slot willen zetten. Dit had echter eerder en duidelijker mogen worden verteld. Klare taal spreken is in de politieke arena soms een probleem. Toch verlangen de burgers, ook in Eindhoven, naar die klare taal. Dan weet men tenminste wat kan en wat niet kan. Een duidelijk voorbeeld daarvan was de crisis in 1973 toen Joop den Uyl met een televisietoespraak kwam en er eerlijk voor uitkwam dat er slechte tijden zouden aanbreken, en dat het niet meer zo zou worden als het was. Niks bangmakerij, maar eerlijk zeggen waar het op staat. Dat werd toen door velen gerespecteerd. De waarheid kun je niet verbergen, ook niet als die niet wordt gezegd. Het tij zit tegen, en we zullen nog wel enige jaren voor Pampus liggen, luisterend naar Rowwen Hèze weten dat het een kwestie van geduld is om die zaken op te lossen. Voorzitter: Mijnheer Oosterveer. De heer Oosterveer: Dank u wel, voorzitter. Ik wil graag het volgende aan mijnheer Rennenberg vragen: u praat over de crisis en mijnheer Den Uyl. U hoorde hem toen ook roepen dat de olie op was en dat wij allemaal autoloze zondagen moesten gaan invoeren. Vervolgens staat u hier ook, en u roept hetzelfde, maar dan over de 9

10 financiën van de gemeente Eindhoven. Zoals zoveel deskundigen zeggen: we hebben een uitdaging met elkaar, maar er is niets ernstigs. Nu roept u wat en u refereert aan mijnheer Den Uyl. Vindt u nu ook niet dat u een beetje té hard van stapel loopt? De heer Rennenberg: Nee, helemaal niet, ik noem dat gewoon als voorbeeld. Ik heb afgelopen vrijdag maar u zult dat wellicht niet gezien hebben, anders had u mij die vraag niet gesteld op televisie gezien dat Joop den Uyl twee dingen zei. Hij zei ik kweek misschien angst, maar ik wil het Nederlandse volk waarschuwen voor de tijden die komen. Uit de reacties in de kranten bleek dat het volk het fijn vond dat men gewaarschuwd was. Ik vind dat we moeten waarschuwen als er iets aan de hand is. Dan moeten we niet doen alsof er niets aan de hand is, want dan komen we er nooit uit. De heer Oosterveer: Nee, mijnheer Rennenberg. Het gaat er mij om of u de mensen inderdaad waarschuwt, of dat u hen gek maakt met ideeën die nergens op gebaseerd zijn. Ik vind dat gewoon politiek onjuist. De heer Rennenberg: Dan voert u andere politiek dan ik, moet ik zeggen. Als ik namelijk 500 miljoen schuld zou hebben, zou ik me wel degelijk ongerust maken. Op die basis vind ik dat we de mensen gewoon moeten waarschuwen. Het is geen schande, maar de mensen moeten het wel weten. Dan weten ze ook dat niet alles kan en wat er wel kan en wat niet. Dan weten de mensen dat we heel voorzichtig moeten zijn met waar we geld aan uitgeven. Dan hebben ze begrip. We hebben mensen uit de stad bij de begroting van vorig jaar gevraagd om mee te denken en met ideeën te komen. We zouden nu wel eens kunnen vragen of ze ideeën hebben om uit de problemen te komen. Als politiek alleen kunnen wij die denk ik niet oplossen. De heer Oosterveer: Het bevreemdt mij als u zegt dat het zo ernstig en zo slecht is met de financiën van de gemeente Eindhoven, maar vervolgens dient u wel moties in die uitgaan van meer geld uitgeven. Dan begrijp ik het hele verhaal van het OuderenAppèl helemaal niet meer. De heer Rennenberg: Die moties dekken wij, want bij twee moties halen wij aan de ene kant ook ergens geld vandaan. Wij proberen wel degelijk een sluitende boekhouding te krijgen. Dat proberen we dan wel niet via een computer, maar met het ouderwetse melkboerboekje. We proberen er gewoon uit te komen. De heer Oosterveer: De wethouder van Financiën heeft heel duidelijk zijn boekjes op orde. Nu zegt u ik geef geld uit en ik heb de boekjes in orde, maar deze wethouder, dit college, heeft de boekjes in orde. Als u zegt dat dit niet zo is, zeg ik dat u te hard van stapel loopt. 10

11 De heer Rennenberg: Dat is dan volgens u. Vrijdag hebben wij toch een afspraak, dan zal ik het boekje met getallen voor u meenemen. Als ik dat boekje loslaat op de kerngetallen van de gemeente Eindhoven zullen we samen kijken hoe het zit. Ik denk dat u dan wel naar mijn kant zal neigen. Voorzitter: U vervolgt u betoog. De heer Rennenberg: Het is duidelijk dat we in de toekomst alleen zaken kunnen doen met geleend geld, maar natuurlijk moeten we oppassen dat we denken dat het binnengehaalde geld van de Staatsloterij komt. Daar moeten we voorzichtig mee doen, en we moeten zorgen dat de kwetsbaren in onze Eindhovense samenleving niets te kort komen. Ik ben ervan overtuigd dat het college daarmee wel op de goede weg is. Voorzitter, ik zal mijn moties toelichten. Ik had hier graag een minuut of vijftien staan praten. Gratis bus voor 65+, dat was in 1994/1995 een idee van het OuderenAppèl. Dat is nooit uitgevoerd, en in 2002 is het van stal gekomen. Uit de laatste stand van zaken maak ik op dat er nog veel inverdieneffecten zijn voor het gratis openbaar vervoer. De weg is nog niet helder, maar één ding is zeker: wat er in de toekomst ook gebeurt, de ouderen die van het openbaar vervoer in de daluren een succes hebben gemaakt moeten het bezuren. Ze gaan eruit en we zien schijnbaar wel verder hoe het afloopt. Voorzitter: Mevrouw Van den Berk. Mevrouw Van den Berk: Mijnheer Rennenberg, vindt u niet dat gratis niet bestaat? Dat er ook veel ouderen zijn die toch wel geld hebben en die gewoon hun bus kunnen betalen? Dit kost de gemeente toch gewoon geld? De heer Rennenberg: Ik heb eerder verteld dat er in Eindhoven toch tot mensen zijn die het niet al te best hebben en die heel graag met de bus gaan. Ik heb hier een stapel handtekeningen bij me, daar word je niet goed van, van maar één bejaardentehuis. Dan zeg ik dat er gewoon een heleboel mensen zijn die er recht op hebben om gratis in die bus te zitten. Mevrouw Van den Berk: Dat klopt, maar u hebt het niet over alle ouderen. De heer Renneberg: De anderen die het wel kunnen betalen en naar de stad gaan, hebben dan een ritje verdiend, de auto thuisgelaten, hoefden geen parkeergeld te betalen en kunnen dan de bijvoorbeeld met een kopje koffie de middenstand in Eindhoven ondersteunen. Dat lijkt me ook wel een goed idee. Voorzitter: Mijnheer Van den Broek. 11

12 De heer Van den Broek: Begrijp ik goed dat mijnheer Rennenberg zegt dat een groot deel van de ouderen wel over een auto beschikt? De heer Rennenberg: Ja, dat zeg ik, ik heb ook een auto en ik ben vier keer zo oud als gij. Dat is toch niet zo vreemd? [Gelach] De heer Van den Broek: Dan snap ik het concept gratis openbaar vervoer niet. Ze kunnen immers met de auto gaan? De heer Rennenberg: Dat klopt, maar we willen graag minder auto s in de binnenstad en minder autoritten. U hebt toch gezien dat gratis openbaar vervoer autoritten per dag bespaart? Dat is niet niks, maar het gaat mij juist om die mensen die na de Tweede Wereldoorlog onze stad hebben opgebouwd en die nu geen cent te makken hebben. Dan kunt u wel gaan zitten zuchten, maar u hebt het niet meegemaakt. Dat die mensen in ieder geval aan hun trekken kunnen komen. Ik weet wel, het is niets voor de VVD en wel iets voor het OuderenAppèl. Voorzitter: Mijnheer Van den Broek. De heer Van den Broek: Dit vraagt om een korte reactie. Ik begin niet over de oorlog, maar zal me gewoon bij het onderwerp houden ongeacht wat de leeftijd is. Als een oudere een auto kan betalen kan men ervoor kiezen om met een bus te gaan, en dan kan men toch ook wel een buskaartje betalen, mijnheer Rennenberg. De heer Rennenberg: Natuurlijk kan die oudere dat wel, maar voor die ik maak er dan maar van ouderen die dat niet kunnen is de bus heel erg belangrijk. Ze zien iets van de stad en komen nog eens ergens; uw leeftijd hebt u niet mee om tegenover mij daarover in discussie te gaan dat kan ik u nu wel zeggen. Voorzitter: Dat bepaalt u niet, moet ik eerlijkheidshalve zeggen. Elk raadslid heeft gewoon het recht om.. De heer Rennenberg: Ja, dat is natuurlijk ook zo, maar kijk.. Voorzitter: Dan zijn we het daar in ieder geval over eens. De heer Rennenberg: Daar zijn we het heel duidelijk over eens, maar als ik vroeger tegen mijn onderwijzer zoiets had gezegd, had ik een draai om mijn oren gekregen. [Gelach]. Voorzitter: Ik weet niet wat er buiten de raadszaal nog kan gebeuren.. De heer Van den Broek: Ik vind het hier nergens over gaan, hoor! 12

13 Voorzitter: Mijnheer Raaijmakers. De heer Raaijmakers: Dank u wel, voorzitter. Ik zit er qua leeftijd een beetje tussenin, dus ik permitteer mij de vrijheid om een vraag aan mijnheer Van den Broek te stellen. Weet u wat de vijf doelstellingen voor het gratis openbaar waren? De heer Van den Broek: Dat was mijn punt niet. Het gaat mij erom dat.. De heer Raaijmakers: Een van de doelstellingen was namelijk om het autogebruik terug te dringen ten gunste van het openbaar vervoer. Dan maakt het niet uit of een auto er is of niet. Dan gaat het om het terugdringen. Dat is succesvol geweest, evenals de andere doelstellingen voor het openbaar vervoer. Bent u zich ervan bewust dat dat gelukt is? De heer Van den Broek: Als ouderen in staat zijn om een auto te kunnen betalen en ook het onderhoud daarvan kunnen betalen, dan zijn zij ook in staat om de keuze te maken hun auto te laten staan om een bus te nemen en daarvoor een buskaartje te betalen. De heer Raaijmakers: Dan hadden we indertijd de doelstelling anders moeten formuleren. De heer Van den Broek: Dat hebben we niet gedaan, dus.. Voorzitter: Mijnheer Rennenberg vervolgt zijn betoog. De heer Rennenberg: Ja, ik ga maar rustig verder. Het OuderenAppèl heeft erg veel reacties gehad. Op de website, telefonisch en door middel van handtekeningen. Ik heb er hier 250 binnen van de Cees van Liendenflat, dat is niet niks, natuurlijk. We hebben niet alle bejaardenhuizen bezocht; dat doen we nog want je weet nooit of we nog iemand nodig hebben met de begroting. Heel veel mensen vinden het een verworven recht dat eigenlijk van hen wordt afgenomen. Ik citeer een klein stukje van onze website, van een mevrouw van 80. Ik woon in de Cees van Liendenflat aan de Venuslaan, ik ben 80 jaar en maak veel gebruik van de bus, omdat lopen voor mij erg vervelend is geworden. Ik wil niet op een ander aangewezen worden; mijn twee zonen wonen in Winschoten en Vlaardingen en ik wil zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen. Ik vind het niet eerlijk als de gemeente Eindhoven beknibbelt op gratis openbaar vervoer voor ouderen. Onze generatie mijnheer Van den Broek, daar komt het heeft de oorlog meegemaakt en is de eerste jaren na de oorlog nog erg moeilijk en zwaar bezig geweest. We hebben alles op poten gezet en moeten het nu zwaar bezuren. 13

14 Voorzitter, dat was maar een klein voorbeeld uit de bloemlezing die wij hebben gekregen, en dat spreekt me toch wel aan. Dan over de motie betreffende elitaire subsidies. Wij vragen ons af of het nog wel van deze tijd is dat de overheid in de cultuursector zoveel moet bijleggen, bij volle en lege stoelen. De verzorgingsstaat is afgebroken. Voorzitter: Mijnheer Verkroost. De heer Verkroost: Het is eigenlijk een beetje dezelfde redenering als bij het gratis busvervoer: u gaat er generiek vanuit dat er een groep is boven een bepaalde leeftijd die per definitie arm is en dat niet zelf kan betalen, maar hier gaat u ervan uit dat een groep mensen die bepaalde culturele instellingen bezoekt elite is en per definitie veel geld heeft en dus veel hogere prijzen kan betalen. Dat klopt toch niet? In het Parktheater zitten ook mensen die niet zo n goed salaris hebben en toch van dat soort kunst houden. Voorzitter: Mijnheer Rennenberg. De heer Rennenberg: Ja, voorzitter, mijnheer Verkroost laat mij nog even niet uitpraten, maar ik wil mijn verhaal afmaken en dan zal de discussie wel volgen, denk ik. De verzorgingsstaat is afgebroken. Accepteren wij het dat aan de ene kant veel mensen worden beknibbeld en gekort, en ondanks hun schamele inkomen op allerlei manieren moeten bijleggen om ontstane tekorten op te lossen, waardoor zij zelf geen toegang hebben tot gesubsidieerde cultuur, terwijl aan de andere kant mensen die over een ruime beurs beschikken wel op het gesubsidieerde pluche kunnen gaan zitten? Dat vinden wij elitair. Dat steekt schril af tegen het gratis openbaar vervoer voor 65+, wat voor heel veel mensen in Eindhoven ook een culturele belevenis is. Dat was het, mijnheer Verkroost. De heer Oosterveer: Ik heb toch een vraag aan u. Ik ben erg nieuwsgierig naar de beantwoording van de vraag die werd gesteld. Daar is geen antwoord op gegeven. Ik hoop dat mijnheer Rennenberg dat nu gaat doen, anders stel ik die vraag nog een keer. De heer Rennenberg: Ik zal nog een keer vertellen hoe ik nu op dat idee kwam. Dat komt niet zomaar uit mijn kokertje. Ik was een onderzoek aan het instellen naar diverse dingen en ik sprak met één van de directeuren van een grote culturele instelling. Ik zei jullie hebben de btw verhoogd van 6 tot 19%, straks 21%. Krijgen mensen die hun kaartje al hebben betaald hun geld terug nu dat is afgewezen? Die motie kent u toch, denk ik. Toen zei hij waarom vraagt u dat eigenlijk? Ik vroeg dat, omdat ik vind dat sommige mensen te weinig gebruiken van uw instelling. Hij zei maak u niet ongerust, want die kennen ze toch niet. Toen schoot me te binnen dat ik 14

15 het verschil toch eens hier naar voren moest brengen. Dat heb ik gedaan en ik hoop ook dat de raad begrijpt dat ik hier een motie over indien. Voorzitter: Mijnheer Verkroost. De heer Verkroost: Ja, toch nog even over mijn vraag net. Denkt u echt dat mensen die naar die zogenaamd elitaire cultuurinstellingen gaan allemaal grootverdieners zijn? Het is niet meer zo dat een bepaalde hogere klasse die veel verdient per definitie naar één cultuurinstelling gaat, terwijl mensen die minder verdienen omdat ze ondernemer zijn of iets dergelijks, dat helemaal niet meer doen. Dat is niet zo simpel in hokjes in te delen. Wanneer die motie wordt aangenomen, wordt het voor een hoop mensen die nu nog naar dat soort instellingen gaan te duur. De heer Rennenberg: U zult wel begrijpen, dat mensen die aan 110% van het sociaal minimum zitten, waar wij nu op aan het schieten zijn, gegarandeerd met de oude reductieregeling geen abonnement op de schouwburg kunnen nemen. Voor die mensen zijn wij een oplossing aan het zoeken. Dat is solidair, dat degenen met een dik middeninkomen opkomen voor degenen die maar in de maand verdienen. Laat maar zien dat we het samen willen doen. We willen er samen toch uitkomen, u en ik, denk ik? Voorzitter, de compensatieregeling startende ondernemers. Mevrouw Verhees had het er net met mij over. Het college ziet weinig heil in de compensatieregeling voor het gebruikersdeel van de OZB voor startende ondernemers. De argumenten overtuigen het OuderenAppèl niet. Hier en daar zijn er wat loze stellingen bijeengegraaid als een soort karaoke: nietszeggend voorstellen. Ga eens te rade bij de gemeente Den Haag, zou ik zeggen. Die heeft vorig jaar die regeling ingevoerd als maatregel om mensen het vertrouwen te geven, omdat zij in de crisistijd het lef hebben om een bedrijf te starten. Nogmaals, we praten hier niet over honderden euro s bij de ene 80, bij de andere 200 maar het steunt die mensen. Hetzelfde geldt voor onze motie over het kwijtschelden van de gemeentebelastingen. Veel ondernemers, vooral zzp'ers en mensen uit het middenen kleinbedrijf staan er slecht voor. Als die een OZB-aanslag krijgen en die niet kunnen betalen, krijgen ze een deurwaarder aan de deur en zijn ze nog verder van huis. Voorzitter: Mijnheer Oosterveer. De heer Oosterveer: Dank u wel, voorzitter. Ik heb een beetje moeite met uw verhaal. Het gaat over het volgende. In maart dit jaar heeft de VVD gevraagd om OZBvrijstellingen. Vervolgens is daar een antwoord op gekomen en hadden we ruimte genoeg om met elkaar in discussie te gaan. Ook over deze OZB-vrijstelling voor 15

16 startende ondernemers of ondernemers die in een leegstaand pand zaten. Ik heb toen het OuderenAppèl niet gehoord en vervolgens gaat u nu het onderwerp dat we in maart hebben behandeld nog eens als motie indienen. Vindt u niet dat u minstens met uw collega s in overleg zou moeten gaan om onderwerpen die al door een bepaalde fractie ter sprake zijn gebracht in ieder geval ter discussie te brengen in plaats van te zeggen moet u eens kijken hoe erg het is met de OZB? De heer Rennenberg: Het ligt wel dicht bij elkaar, maar de motie die u indiende, was een volstrekt andere motie, want het ging om het tegengaan van de leegstand in gebouwen in Eindhoven door het huisvesten van starters in die gebouwen. Wij hebben het over starters in het algemeen dat die zoals in Den Haag in aanmerking kunnen komen voor kwijtschelding van OZB. De heer Oosterveer: Wij hebben Den Haag als voorbeeld gegeven, en we hebben zelf aangegeven dat het een idee zou kunnen zijn om de OZB in Eindhoven op deze manier aan te passen. Vervolgens hebben we daar een heerlijke discussie met elkaar over gehad, heeft het college antwoord gegeven dat het twee, drie tientjes op jaarbasis zou schelen en dat het absoluut symboolpolitiek zou zijn. En nu komt u met een motie die precies dezelfde strekking heeft, en dan denk ik dit zouden we niet doen met elkaar. Ik vind het echter wel aardig om te horen dat u niet zo n goede herinnering heeft met betrekking tot de OZB als ik had verwacht. De heer Rennenberg: U mag toch aannemen dat ik dat goed bekeken heb. Maar als u zin hebt om mee te tekenen, mag dat misschien ter compensatie van hetgeen u toen niet gekregen hebt. De heer Oosterveer: Nee, mijnheer Rennenberg, u draait de zaken om, en dat vind ik politiek incorrect en niet juist dat u dat zo stelt. De heer Rennenberg: U mag vinden wat u vindt. Voorzitter de motie kwijtscheldingen gemeentelijke belastingen voor ondernemers ik heb het net aangegeven, er zijn veel ondernemers die in aanmerking kunnen komen, maar een ondernemer komt eigenlijk niet in aanmerking voor kwijtschelding wat hij ook verdient. Wij zouden dat graag ingevoerd willen zien. Voorzitter: Mijnheer Depla. De heer F. Depla: Op zich is dit natuurlijk een heel goed idee van het OuderenAppèl. Wij hebben het twee of drie jaar geleden ook al eens geagendeerd, en toen was dat in Den Haag nog een probleem ik begrijp dat er nu wat meer mogelijkheden zijn om dat wel te doen. Dus in die zin is het een prima idee. Maar toch even de vraag terug, mijnheer Rennenberg: is het niet beter om dat straks samen met al die andere maatregelen die we rondom armoedebestrijding willen nemen af te wegen? Dat we 16

17 dat integraal afwegen? Dat we dan ook dit goede idee wij onderschrijven van harte dat dit een probleem is meenemen? De heer Rennenberg: Ik vind dat het niets met armoede te maken heeft. Het gaat erom hoe we met de OZB omgaan. Ik las dat de wethouder ergens schreef dat het landelijke richtlijnen zijn, maar naar wat ik heb geïnformeerd zou dit zonder meer in Eindhoven moeten kunnen. De heer F. Depla: Volgens mij haalt u nu u eigen moties door elkaar. Waar u het zojuist over had, betreft echt een inkomensondersteunende maatregel. Die hoort volgens ons juist bij mevrouw Scholten. De heer Rennenberg: Hoe u er ook over denkt, als de motie maar wordt doorgevoerd. Als u het een goede motie vindt, kan ik in ieder geval op uw steun rekenen.. De heer F. Depla: Nee, dat heb ik niet gezegd. Wij hebben gezegd: wacht daar even mee en neem het mee in het hele verhaal. De heer Rennenberg: Ik moet straks even bekijken hoe het allemaal zit. Voorzitter, ik sluit af, anders zegt u zo meteen uw tijd is om. Ik denk echter dat u het allemaal niet meer bij hebt kunnen houden wat er allemaal aan interrupties is geweest. Voorzitter: U hebt nog één minuut en 18 seconden. De heer Rennenberg: Daar kom ik makkelijk mee uit, want ik sluit af met sportpark t Schoot. Wij propageren steeds dat mensen zelfredzaam moeten zijn. Dat geldt ook voor mensen die in een vereniging bijeen zijn, net als bij LEW. De club is zelfredzaam. Dat heeft men laten zien. Men heeft het ledenaantal opgevoerd, er zijn vrijwilligers bezig geweest en het bestuur is volledig en sterk uitgebreid. Men is hard bezig de financiën op orde te krijgen. Zelfredzaamheid ten top. Waarom doen wij dan zo moeilijk door voor te stellen t Schoot te sluiten en komen we met de dolste ideeën om een club die zo lang bestaat onder te verdelen bij andere verenigingen in de buurt? Voorzitter, ik spreek uit ervaring. Het is niet altijd zo gemakkelijk, maar waar een wil is, is een weg. Die wil is bij het bestuur en bij de leden van LEW in hoge mate aanwezig. Het kan daarom niet zo zijn, dat LEW, dat als club nu reeds op voorsprong komt, voortijdig door ons wordt afgefloten. Het is een kwestie van geduld en de tijd zal alles oplossen. Voorzitter, dank u wel. Voorzitter: Dank u wel. De fractie van de Socialistische Partij. Mevrouw Van Kaathoven: Ik zou mijnheer Rennenberg graag iets willen vragen over motie M12, over De Effenaar. U hebt daarin aangegeven dat u afbouw wilt van subsidie, met uitzondering van een deel dat bestemd is voor vernieuwende 17

18 jeugdcultuur. Ik weet niet of u het hebt gezien, maar er is een reactie gekomen vanuit De Effenaar, waarbij wordt aangegeven dat een groot gedeelte van de activiteiten die men organiseert concerten et cetera zijn bedoeld om vernieuwende cultuur te brengen. Als je die subsidie naar beneden brengt, weten we dat dat altijd ten koste gaat van de vernieuwende jeugdcultuur. Is dat niet net wat u niet wilt met uw motie? De heer Rennenberg: Wij hebben stukken opgevraagd en gelezen, waaronder de jaarrekening en de begroting en daaruit spreekt de lijn dat veel mensen tussen de 30 en de 40 een gezellig avondje uitgaan bij De Effenaar: eten, drinken en dan een mooi concert bijwonen. Dat is natuurlijk allemaal mooi, maar dat is niet de groep waarvan wij zeggen dat die meer aan bod zou moeten komen. Het is natuurlijk allemaal moeilijk, maar wij zouden graag zien dat een stuk subsidie wordt ingezet om jongeren te activeren om naar die pop-achtige Effenaar te gaan en te zien hoe de cultuur daar is. Meer jongeren dus, want er is wel een jongerengroep, maar die is nog heel erg klein. De grootste groep heeft eigenlijk de leeftijd die ik net noemde. Voorzitter: Mevrouw Van Kaathoven. Mevrouw Van Kaathoven: Toch nog één keer. Dat is juist wat u, als u gaat afbouwen, niet bereikt. U bereikt juist het tegenovergestelde, namelijk.. De heer Rennenberg: We bouwen niet af, de subsidie mag gerust hetzelfde blijven, maar we willen juist dat de jongeren meer aan bod komen. Mevrouw Van Kaathoven: Voorzitter, ik kijk even naar de motie.. 'verzoeken om met nadere voorstellen te komen om de gemeentelijke subsidie voor De Effenaar in een termijn van vier jaar af te bouwen.' De heer Rennenberg: Dat staat daar wel zo, maar dat is niet zo. [Gelach] Mevrouw Van Kaathoven: En dat gaat u aanpassen, of komt er een nieuwe motie? De heer Rennenberg: Nee. Kijk, afbouwen dat wil niet zeggen dat de jongeren niet meer aan bod moeten komen. Ik heb net het voorbeeld genoemd tussen de cultuur en de bus, hè, en ik heb het voorbeeld genoemd van De Effenaar en die cultuursubsidies. Wij vinden dat in deze tijd moeilijk, en we vinden dat daaraan best iets gezaagd mag worden. Daar zullen een hoop mensen het niet mee eens zijn, dat weet ik wel, maar veel anderen zijn het er wel mee eens. Ik heb dan liever met die laatste groep te doen. Voorzitter: Mijnheer Rozendaal. 18

19 De heer Rozendaal: Ja, ik word nu helemaal in verwarring gebracht door mijnheer Rennenberg, want hij wil aan de ene kant mensen met veel geld laten betalen voor mensen die het niet kunnen, en nu heeft De Effenaar iets geregeld, zodat het werkt: ze organiseren concerten waar ze zo onderhand op verdienen. Daar zitten nu net die oudere jongeren van mijnheer Rennenberg; die betalen net iets meer en daar wordt winst op gemaakt en dat zetten ze in voor vernieuwende concerten voor jongeren. Kortom, hier gebeurt precies wat u wilt, en dat wilt u nu naar de knoppen helpen! Nu snap ik u echt niet meer. De heer Rennenberg: Die grote groep van 35-jarigen komen daar en profiteren ook van die subsidie. De Effenaar heeft een stichting en een BV en in die BV vloeit nog wel het een en ander naar binnen, en dat wordt nu net gebruikt voor die groep waar ik het net over had en niet door de jeugd en dat zou ik graag willen zien. De heer Rozendaal: De Effenaar maakt juist door die concerten waar mensen met geld komen winst, en daar gaat dus geen subsidie in. Ze geven zelf aan dat ze die winst gebruiken om dingen te betalen die we anders niet rendabel zouden kunnen maken. En dat zijn nu net die vernieuwende dingen die u zo graag wilt stimuleren. De Effenaar regelt dus precies wat u vraagt, en dat wilt u dan ondermijnen. Ik snap u gewoon echt niet. De heer Rennenberg: Hebt u de jaarrekening gezien? De heer Rozendaal: U moet het antwoord van De Effenaar lezen; dat zit in uw mail. Daarin staat dat zij doen wat u vraagt. En nu gaat u daar tegenin dat snap ik dus gewoon niet. U hebt dus blijkbaar geen idee hoe de financiering van De Effenaar in elkaar zit. De heer Rennenberg: Dat weet ik natuurlijk wel, want ik heb hem bekeken. En ik zie dat er uit die deelnemingen zijn die eigenlijk uit de stichting zouden moeten vloeien, en dat moet voor de jeugd. Maar daar kom ik later nog een keer op terug. Voorzitter: Oké, dan zijn we nu gekomen bij het betoog van de fractie van D66. Mijnheer Van Dorst. De heer Van Dorst: Voorzitter, dank u wel. Morgen centraal. De Kadernota Wekenlange voorbereiding, afstemming met collega-raadsleden, afstemming met collegeleden over wat wij als D66 graag in de kadernota willen hebben. Een indrukwekkende inspreekavond op donderdag 7 juni. Bespreking in de commissies op dinsdagavond 9 juni. En de afgelopen week onze eigen aanscherpingen: samen met de fractie goed kijken naar de ruim dertig moties, en ook nog wat amendementen. Wekenlang toegeleefd naar vandaag. En dan word je wakker, sla je 19

20 de krant open, en dan word je aan het twijfelen gebracht. Twijfelen, omdat ik volgens het Eindhovens Dagblad samen met mijnheer Raaijmakers tot de oppositie behoor. Die twijfel, collega-raadsleden, kan ik vanmiddag wel wegnemen. Wie net als ik het stuk las, en dacht er zit een verrassing aan te komen, moet ik teleurstellen. Ik ben een trots lid van deze frispaarse coalitie. Dit college, deze coalitie, is bezig om goede dingen in Eindhoven te realiseren. Goede dingen in moeilijke tijden. Vandaag is het moment om die goede dingen aan te stippen en op onderdelen te laten zien waar het nog beter kan. U kent van ons de wens om te blijven investeren. Ik ga daar niet al teveel woorden aan besteden, omdat ik nog een hele rits moties en amendementen met u wil doornemen. Anders dan andere collega s probeer ik ze wel met u door te nemen. Ik weet dat het concepten zijn, maar we hebben ze gelezen en ik doe net alsof ze bestaan. Ik probeer ze in groepjes te behandelen, dus niet in een keer. U moet maar even kijken of u zich daarin herkent. In mijn inleiding gaf ik net ook al het belang aan voor D66 om te blijven investeren in innovatie, duurzaamheid en design. Wij zien een amendement van Trots Op Nederland, en enkele moties van GroenLinks op deze onderdelen. Het amendement van Trots vraagt om te stoppen met investeren in design, en het geld toe te voegen aan arbeidsparticipatie en armoedebeleid. Wij willen in de eerste plaats wél dat we blijven investeren in design laat dat duidelijk zijn en daarnaast is het voor D66 niet duidelijk dat we de middelen moeten toevoegen aan arbeidsparticipatie en/of het armoedebeleid. Voorzitter: Mevrouw Van den Berk. Mevrouw Van den Berk: Mijnheer Van Dorst, het gaat bij ons om de extra intensivering van 1 miljoen. De heer van Dorst: Dan ben ik nog benieuwder naar waar u het geld vandaan gaat halen. Mevrouw Van den Berk: Er staat een extra intensivering van 1 miljoen voor design. Daar gaat het om. De heer Van Dorst: Dan ga ik hem zo meteen nog eens heel scherp doorlezen, want ik heb hem echt anders gelezen. Daar kom ik dan mogelijk straks in een stemverklaring op terug. Ik spring even naar de motie van GroenLinks over innovatie en duurzaamheid. Een goed voorstel, om in relevante dossiers op te nemen wat we doen aan de invulling van The Natural Step. Datzelfde geldt voor duurzame energie in de stad. Als wij inkopen moeten doen en dan vooral op het gebied van energie moeten wij het goede voorbeeld geven. Wij staan aan de vooravond van de realisatie 20

21 van een aantal nieuwe schoolgebouwen, en ook bij deze investering is het goed om op duurzaamheid te letten. D66 dient de moties van GroenLinks mede in. Er zijn moties ingediend en voorstellen gedaan op het gebied van onderwijs. U kent D66 als een echte onderwijspartij. Wij zien de vraag vandaag meerdere keren terugkomen: eerst een motie van de Partij van de Arbeid. Het is naar onze mening een stap te ver om werkgarantie af te dwingen. Het is voor ons namelijk een zorg dat het om een inspanningsverplichting gaat en niet om een resultaatverplichting. Een werkgarantie is dus een stap te ver. Het amendement van GroenLinks, waarin een koppeling wordt gelegd.. De heer Bouteibi: Voorzitter? Voorzitter: Mijnheer Bouteibi. De heer Bouteibi: U zegt dat de werkgarantie te ver gaat, maar bent u op de hoogte van het gegeven dat een werkgarantie eigenlijk al actueel is? Het gebeurt al. De heer Van Dorst: Voor ons is en werkgarantie een stap te ver. Wij zien graag dat je de inspanningsverplichting aangaat, dat je in gesprek gaat met werkgevers en het onderwijsveld om te kijken wat je eraan kunt doen. Maar om het als verplichting op te leggen gij zult deze leerling in dienst nemen is voor ons een stap te ver. De heer Bouteibi: Voor u is het blijkbaar een stap te ver, maar voor werkgevers dus niet. Daar gaat het om, hè? De motie die wij hebben geformuleerd zet er juist op in dat werkgevers er samen met onderwijsinstellingen en wellicht met een stimulans vanuit de gemeente voor kunnen zorgen dat we straks meer technisch personeel krijgen. Die werkgevers staan hier nu juist positief tegenover. De heer Van Dorst: Het woord stimulans dat u gebruikt spreekt ons heel erg aan. De garantie een stuk minder. De heer Bouteibi: Reageert u nu even. We zijn hier in de raad en dan is het mooi als we een keer een discussie voeren. U zegt werkgarantie gaat ons als partij, als D66, te ver. Vervolgens zeggen werkgevers dat willen wij graag. Wat zegt u dan tegen die werkgevers? De heer Van Dorst: Ik zeg tegen die werkgevers span je in, doe mee waar het kan, maar de verplichting, garantie dat u leerlingen aanneemt gaat ons gewoon een stap te ver. 21

22 De heer Bouteibi: Dus u zegt eigenlijk tegen die werkgevers werkgevers, u wilt werkgaranties afgeven, maar de verplichting die u uzelf oplegt, dat moet u niet doen. De heer Van Dorst: Nee, als een werkgever zich wil inspannen om dat te doen vind ik dat schitterend, maar ik vind niet dat je vanuit de gemeente de garantie moet opleggen. Dat is wat u vraagt; vanuit de gemeente de garantie afdwingen dat gaat ons gewoon een stap te ver. Wij verschillen hierover van mening, mijnheer Bouteibi. Dat kan toch? De heer Bouteibi: Nee, ik denk niet dat we van mening verschillen, want we komen steeds dichter bij elkaar. Dit betekent namelijk dat wij het eens zijn. Wij willen dat de wethouder samen met werkgevers en de onderwijsinstellingen gaat kijken in hoeverre die werkgaranties nu mogelijk zijn ze zijn al mogelijk, dus in hoeverre wij die kunnen uitbreiden, met als gemeenschappelijk doel het aantrekken van meer technisch personeel. Dat is toch het doel waarnaar wij hier met elkaar streven. De heer Van Dorst: Ik wil graag veel goed technisch personeel, dat hebben wij nodig in deze regio, maar het zit m voor ons in het woord garantie. De vraag over onderwijs komt ook een keer terug bij het Milieu Educatie Centrum. Wij willen graag twee dingen; dat de onderwijsfunctie behouden blijft, maar ook dat er een extra bron van inkomsten bijkomt. Wij horen daarom graag van de wethouder wat de consequenties zijn van het in stand houden van het onderwijs, in het bijzonder op het huidige niveau. We hebben een aantal ruimtelijke vragen herkend in de moties. Twee over bedrijventerreinen, één over monumentenstatus. Wij hebben de afgelopen periode zorgen over bedrijventerreinen benoemd. Wij willen regionale concurrentie voorkomen. Wij willen niet dat onze bedrijventerreinen leeg komen te staan. Wij willen wel de mogelijkheid hebben dat er blijvend wordt geïnvesteerd in een aantrekkelijk vestigingsklimaat in Eindhoven. Dat lijkt soms met elkaar te botsen, en D66 ziet graag dat we slim nadenken over dit vraagstuk. Daarom zullen wij in een motie oproepen om de ontwikkeling van de Brainport Innovatie Campus te koppelen aan een oplossing voor de huidige leegstand op andere terreinen. Nu de Brainport Innovatie Campus, omdat hij redelijk snel aan de beurt is, maar de vraag geldt straks natuurlijk voor meerdere bedrijventerreinen. Het OuderenAppèl stelt terecht de vraag om bij de ontwikkeling van.. Voorzitter: Mijnheer Depla. De heer F. Depla: Voorzitter, ja, u bent de liberale partij en wij zijn meestal een partij die zaken toch een beetje wil sturen, maar nu hoor ik het eigenlijk andersom. Stel dat 22

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 10 december 2014, locatie commissiekamer Stadhuis, aanvang 16.30 uur, einde 19.15 uur.

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 10 december 2014, locatie commissiekamer Stadhuis, aanvang 16.30 uur, einde 19.15 uur. gemeente Eindhoven Concept Griffie gemeenteraad Commissiesecretariaat Behandeld door M. Honing Telefoon (040) 238 24 88 Verzenddatum 9 januari 20143 Verslagcommissie Financiën en Bestuur (cie FB) Betreft

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 15 januari 2013, locatie commissiekamer, aanvang 18.45 uur, einde 19.15 uur.

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 15 januari 2013, locatie commissiekamer, aanvang 18.45 uur, einde 19.15 uur. gemeente Eindhoven Griffie gemeenteraad Commissiesecretariaat Behandeld door J.Verheugt Telefoon (040) 238 2103 Verzenddatum 27 februari 2013 Verslag commissie Maatschappij en Cultuur (cie MC) Betreft

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Betreft: Openbare vergadering van dinsdag 10 september 2013, locatie Raadszaal, aanvang uur, einde uur.

gemeente Eindhoven Betreft: Openbare vergadering van dinsdag 10 september 2013, locatie Raadszaal, aanvang uur, einde uur. gemeente Eindhoven Griffie Gemeenteraad, Behandeld door mw. I. van Dijk Telefoon (040) 238 24 07 Verzenddatum 2013 CONCEPT Verslag Commissie Maatschappij en Cultuur (MC) Betreft: Openbare vergadering van

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 22 mei 2012, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang 17:00 uur, einde 18:30 uur.

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 22 mei 2012, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang 17:00 uur, einde 18:30 uur. gemeente Eindhoven Inboeknummer Bladnummer 1 Aanwezig 44 leden 10 juli 2012 Verslagvoor de raad van de gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 22 mei 2012, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1,

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Betreft: openbare vergadering van 4 februari 2014, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang 20.30 uur, einde 21.30 uur.

gemeente Eindhoven Betreft: openbare vergadering van 4 februari 2014, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang 20.30 uur, einde 21.30 uur. gemeente Eindhoven Inboeknummer Bladnummer 11 februari 2014 Verslag voor de raad van de gemeente Eindhoven Betreft: openbare vergadering van 4 februari 2014, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Betreft: openbare vergadering van 25 maart 2014, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang 13.00 uur, einde 15.25 uur.

gemeente Eindhoven Betreft: openbare vergadering van 25 maart 2014, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang 13.00 uur, einde 15.25 uur. gemeente Eindhoven Inboeknummer Bladnummer 11 april 2014 Verslag voor de raad van de gemeente Eindhoven Betreft: openbare vergadering van 25 maart 2014, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang 13.00

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 5 juni 2012, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang 17:00 uur, einde 19:20 uur.

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 5 juni 2012, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang 17:00 uur, einde 19:20 uur. gemeente Eindhoven Inboeknummer Bladnummer 1 Aanwezig 39 leden 15 augustus 2012 Verslagvoor de raad van de gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 5 juni 2012, locatie Raadzaal, Stadhuisplein

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 20 november 2012, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang 20:30 uur, einde 23:45 uur.

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 20 november 2012, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang 20:30 uur, einde 23:45 uur. gemeente Eindhoven Inboeknummer Bladnummer 1 Aanwezig 44 leden 23 januari 2013 Verslagvoor de raad van de gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 20 november 2012, locatie Raadzaal, Stadhuisplein

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Uitnodiging aan Aanw. Uitnodiging aan Aanw.

gemeente Eindhoven Uitnodiging aan Aanw. Uitnodiging aan Aanw. gemeente Eindhoven Inboeknummer Bladnummer 1 Aanwezig 42 leden 10 november 2011 Verslagvoor de raad van de gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 4 oktober 2011, locatie Raadzaal, Stadhuisplein

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 19 september 2012, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang 20:30 uur, einde 22:15 uur.

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 19 september 2012, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang 20:30 uur, einde 22:15 uur. gemeente Eindhoven Inboeknummer Bladnummer 1 Aanwezig 37 leden 26 oktober 2012 Verslagvoor de raad van de gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 19 september 2012, locatie Raadzaal, Stadhuisplein

Nadere informatie

Besluitenlijst Gemeenteraad

Besluitenlijst Gemeenteraad Griffie gemeenteraad Commissiesecretariaat Besluitenlijst Gemeenteraad Betreft openbare vergadering van 21 juni 2016, locatie Raadszaal, aanvang 19:00 uur tot 21:45 uur Definitieve agenda 1 Opening en

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Uitnodiging aan Aanw. Uitnodiging aan Aanw.

gemeente Eindhoven Uitnodiging aan Aanw. Uitnodiging aan Aanw. gemeente Eindhoven Inboeknummer Bladnummer 1 Aanwezig 1 leden 10 januari 2012 Verslagvoor de raad van de gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 8 november 2011, locatie Raadzaal, Stadhuisplein

Nadere informatie

Voorzitter, Er is al heel veel gezegd. Dat gaat de VVD niet doen.

Voorzitter, Er is al heel veel gezegd. Dat gaat de VVD niet doen. Er is al heel veel gezegd. Dat gaat de VVD niet doen. Toen wij over het coalitieakkoord spraken, telde de VVD Den Haag haar zegeningen. Er werd ruimte geboden voor een aantal van onze ideeën. Bijvoorbeeld

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 19 oktober 2010, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang 20:30 uur, einde 23:00 uur.

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 19 oktober 2010, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang 20:30 uur, einde 23:00 uur. gemeente Eindhoven Inboeknummer Bladnummer 1 Aanwezig 39 leden 25 november 2010 Verslagvoor de raad van de gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 19 oktober 2010, locatie Raadzaal, Stadhuisplein

Nadere informatie

Lesbrief 14. Naar personeelszaken.

Lesbrief 14. Naar personeelszaken. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 14. Naar personeelszaken. Wat leert u in deze les? Wanneer u zeggen en wanneer jij zeggen. Je mening geven en naar een mening vragen. De voltooide tijd gebruiken.

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 29 oktober 2013, locatie raadszaal/commissiekamer Stadhuis, aanvang 19.00 uur, einde 12.30 uur.

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 29 oktober 2013, locatie raadszaal/commissiekamer Stadhuis, aanvang 19.00 uur, einde 12.30 uur. gemeente Eindhoven Griffie gemeenteraad Commissiesecretariaat Behandeld door. Honing Telefoon (040) 238 24 88 Verzenddatum 13 november 2013 Verslaggecombineerde vergadering commissies Financiën en Bestuur

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 7 februari 2012, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang 20:30 uur, einde 21:15 uur.

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 7 februari 2012, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang 20:30 uur, einde 21:15 uur. gemeente Eindhoven Inboeknummer Bladnummer 1 Aanwezig 40 leden 16 maart 2012 voor de raad van de gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 7 februari 2012, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1,

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Betreft: openbare vergadering van 30 oktober 2013, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang 20.30 uur, einde 23.30 uur.

gemeente Eindhoven Betreft: openbare vergadering van 30 oktober 2013, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang 20.30 uur, einde 23.30 uur. gemeente Eindhoven Inboeknummer Bladnummer 14 januari 2014 Verslag voor de raad van de gemeente Eindhoven Betreft: openbare vergadering van 30 oktober 2013, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang 20.30

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Betreft: openbare vergadering van 5 november 2013, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang 13.00 uur, einde 21.00 uur.

gemeente Eindhoven Betreft: openbare vergadering van 5 november 2013, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang 13.00 uur, einde 21.00 uur. gemeente Eindhoven Inboeknummer Bladnummer 14 januari 2014 Verslag voor de raad van de gemeente Eindhoven Betreft: openbare vergadering van 5 november 2013, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang 13.00

Nadere informatie

Algemene beschouwingen CDA Weert

Algemene beschouwingen CDA Weert Algemene beschouwingen CDA Weert begroting 2016 www.cdaweert.nl Algemene Beschouwingen CDA Weert op de begroting 2016 van de gemeente Weert Dames en heren, hierbij de beschouwingen van het CDA op de voorliggende

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,

Nadere informatie

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT ROOS Roos (27) is zeer slechtziend. Ze heeft een geleidehond, Noah, een leuke, zwarte labrador. Roos legt uit hoe je het beste met geleidehond en zijn baas

Nadere informatie

Les 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer. Introductiefase: 2. Vraag: "Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent?"

Les 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer. Introductiefase: 2. Vraag: Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent? Les 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer "Welkom:..." Introductiefase: 1. "We gaan vandaag proberen te voorspellen." 2. Vraag: "Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent?" 3. Discussie:...

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Betreft: Openbare vergadering van dinsdag 18 november 2014, locatie Raadzaal, aanvang 20:15 uur, einde 22:00 uur.

gemeente Eindhoven Betreft: Openbare vergadering van dinsdag 18 november 2014, locatie Raadzaal, aanvang 20:15 uur, einde 22:00 uur. gemeente Eindhoven Griffie Gemeenteraad, Behandeld door mw. I. van Dijk Telefoon (040) 238 24 07 Verzenddatum 11 december 2014 Verslag Commissie Economie en Mobiliteit Betreft: Openbare vergadering van

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Betreft: openbare vergadering van 11 maart 2014, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang uur, einde uur.

gemeente Eindhoven Betreft: openbare vergadering van 11 maart 2014, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang uur, einde uur. gemeente Eindhoven Inboeknummer Bladnummer 24 maart 2014 Verslag voor de raad van de gemeente Eindhoven Betreft: openbare vergadering van 11 maart 2014, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang 19.00

Nadere informatie

Luisteren en samenvatten

Luisteren en samenvatten Luisteren en samenvatten Goede communicatie, het voeren van een goed gesprek valt of staat met luisteren. Vaak denk je: Dat doe ik van nature. Maar schijn bedriegt: luisteren is meer dan horen. Vaak luister

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne>

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne> Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 Inleiding Timo is een ander mens geworden door zijn grote vriend Tommy. Toch was het niet altijd zo geweest, Timo had Tommy gekregen voor

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 20 december 2011, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang 19.00 uur, einde 22:40 uur.

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 20 december 2011, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang 19.00 uur, einde 22:40 uur. gemeente Eindhoven Inboeknummer Bladnummer 1 Aanwezig 45 leden 29 februari 2012 Verslagvoor de raad van de gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 20 december 2011, locatie Raadzaal, Stadhuisplein

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Uitnodiging aan Aanw. Uitnodiging aan Aanw.

gemeente Eindhoven Uitnodiging aan Aanw. Uitnodiging aan Aanw. gemeente Eindhoven Inboeknummer Bladnummer 1 Aanwezig 44 leden 17 januari 2013 Verslagvoor de raad van de gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 6 november 2012, locatie Raadzaal, Stadhuisplein

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

Ideeën presenteren aan sceptische mensen. Inleiding. Enkele begrippen vooraf

Ideeën presenteren aan sceptische mensen. Inleiding. Enkele begrippen vooraf Ideeën presenteren aan sceptische mensen Inleiding Iedereen heeft wel eens meegemaakt dat het moeilijk kan zijn om gehoor te vinden voor informatie of een voorstel. Sommige mensen lijken er uisluitend

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 30 oktober 2012, locatie commissiekamer Stadhuis, aanvang uur, einde uur.

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 30 oktober 2012, locatie commissiekamer Stadhuis, aanvang uur, einde uur. gemeente Eindhoven Griffie gemeenteraad Commissiesecretariaat Behandeld door M. Honing Telefoon (040) 238 24 88 Verzenddatum 15 november 2012 Verslagcommissie Financiën en Bestuur (cie FB) Betreft openbare

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema.

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 16. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden van les 12, 13, 14 en 15. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den Haag

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 18 februari 2014, locatie Raadszaal, aanvang 20:30 uur tot 23:30 uur

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 18 februari 2014, locatie Raadszaal, aanvang 20:30 uur tot 23:30 uur A gemeente Eindhoven Griffie gemeenteraad Commissiesecretariaat Besluitenlijst Gemeenteraad Betreft openbare vergadering van 18 februari 2014, locatie Raadszaal, aanvang 20:30 uur tot 23:30 uur Definitieve

Nadere informatie

Dé 14 fundamentele stappen naar geluk

Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Van de Amerikaanse psycholoog Michael W. Fordyce 1. Wees actief en ondernemend. Gelukkige mensen halen meer uit het leven omdat ze er meer in stoppen. Blijf niet op

Nadere informatie

Openingsgebeden INHOUD

Openingsgebeden INHOUD Openingsgebeden De schuldbelijdenis herzien Openingsgebeden algemeen Openingsgebeden voor kinderen Openingsgebeden voor jongeren INHOUD De schuldbelijdenis herzien De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus

Nadere informatie

Voorzitter, Voorzitter dan de inhoud.

Voorzitter, Voorzitter dan de inhoud. Voorzitter, Ik wil graag beginnen met het bedanken van het college voor het beantwoorden van alle vragen. En wethouder de Wit heeft daarbij een extra compliment verdiend omdat hij op uitstekende wijze

Nadere informatie

Les 3 - maandag 3 januari 2014 - De Wilgenstam kleutergroep van meester Jasper

Les 3 - maandag 3 januari 2014 - De Wilgenstam kleutergroep van meester Jasper Les 3 - maandag 3 januari 2014 - De Wilgenstam kleutergroep van meester Jasper Het lampje is aan, dat betekent dat we gaan filosoferen. Isa-Noa vertlede in de eerste les dat zij lippenstift en badeendjes

Nadere informatie

Meten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid

Meten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid Meten van mediawijsheid Bijlage 6 Interview terug naar meten van mediawijsheid Bijlage 6: Het interview Individueel interview Uitleg interview Ik zal je uitleggen wat de bedoeling is vandaag. Ik ben heel

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 29 mei 2012, locatie commissiekamer Stadhuis, aanvang 20.15 uur, einde 23.15 uur.

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 29 mei 2012, locatie commissiekamer Stadhuis, aanvang 20.15 uur, einde 23.15 uur. gemeente Eindhoven CONCEPT Griffie gemeenteraad Commissiesecretariaat Behandeld door M. Honing Telefoon (040) 238 24 88 Verzenddatum 2012 Verslaggecombineerde vergadering commissies Ruimte & Vastgoed (cie

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 27 augustus 2013, locatie commissiekamer Stadhuis, aanvang 17.00 uur, einde 19.30 uur.

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 27 augustus 2013, locatie commissiekamer Stadhuis, aanvang 17.00 uur, einde 19.30 uur. gemeente Eindhoven Concept Griffie gemeenteraad Commissiesecretariaat Behandeld door M. Honing Telefoon (040) 238 24 88 Verzenddatum 2013 Verslagcommissie Financiën en Bestuur (cie FB) Betreft openbare

Nadere informatie

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG ALS EEN HOND DREIGT OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE DREIGEN. JE KUNT

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

Dialogen website Motiveren tot rookstop

Dialogen website Motiveren tot rookstop Dialogen website Motiveren tot rookstop Dialoog verandertaal uitlokken en versterken Goedemorgen. Heeft u problemen gehad sinds uw vorige controle? Ja, eigenlijk wel. Mijn tanden zijn sterk verkleurd.

Nadere informatie

Een waarderend gesprek voeren m.b.v. het AI- proces

Een waarderend gesprek voeren m.b.v. het AI- proces Een waarderend gesprek voeren m.b.v. het AI- proces Het 5V- proces van Appreciative Inquiry is een uitstekend instrument voor het houden van een waarderend gesprek of interview. Je kunt de stappen in het

Nadere informatie

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 6 Zacheüs (1) Het is erg druk in de stad vandaag. Iedereen loopt op straat. Zacheüs wurmt zich

Nadere informatie

18 DECEMBER 2008: Besluit project Atalanta ( project dierenpark / centrum / theater)

18 DECEMBER 2008: Besluit project Atalanta ( project dierenpark / centrum / theater) 18 DECEMBER 2008: Besluit project Atalanta ( project dierenpark / centrum / theater) Bijdrage 1 e termijn Voorzitter, Hoe staat de DOP tegenover het project dierenpark / centrum / theater? Wij zouden er

Nadere informatie

Met gegrauw en gesnauw bereik je niks

Met gegrauw en gesnauw bereik je niks 81 Weike Medendorp, PvdA Met gegrauw en gesnauw bereik je niks Ik denk dat we een aantal resultaten hebben bereikt waar we trots op mogen zijn. Neem bijvoorbeeld het plan van transformatie voor de Enci,

Nadere informatie

Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub

Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub Leeftijd: 12-16 jaar Tijdsduur: 1 uur Doelen - De jongeren denken na over de betekenis van de muur tussen Israël en de Palestijnse gebieden in het dagelijks

Nadere informatie

Omgaan met klachten volgens de BOOS-formule

Omgaan met klachten volgens de BOOS-formule Omgaan met klachten volgens de BOOS-formule Een klacht is een kans. Wanneer een klant de moeite neemt om zijn onvrede te laten blijken, biedt dat je de mogelijkheid de klant alsnog tevreden te stellen

Nadere informatie

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet.

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Bezoek op kantoor Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Ton en Toya hebben wat problemen thuis.

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Uitnodiging aan Aanw. Uitnodiging aan Aanw.

gemeente Eindhoven Uitnodiging aan Aanw. Uitnodiging aan Aanw. gemeente Eindhoven Inboeknummer Bladnummer 1 Aanwezig 44 leden 2 mei 2013 Verslagvoor de raad van de gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 26 februari 2013, locatie Raadzaal, Stadhuisplein

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Uitnodiging aan Aanw. Uitnodiging aan Aanw.

gemeente Eindhoven Uitnodiging aan Aanw. Uitnodiging aan Aanw. gemeente Eindhoven Inboeknummer Bladnummer 1 Aanwezig 41 leden 16 maart 2012 voor de raad van de gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 24 januari 2012, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1,

Nadere informatie

Geachte collega raadsleden, Dagelijks bestuur, Publiek op de tribune, En misschien ook publiek thuis via de webcam,

Geachte collega raadsleden, Dagelijks bestuur, Publiek op de tribune, En misschien ook publiek thuis via de webcam, Geachte collega raadsleden, Dagelijks bestuur, Publiek op de tribune, En misschien ook publiek thuis via de webcam, Deze voorjaarsnota is de eerste stap naar drastische bezuinigingen voor de komende jaren.

Nadere informatie

www.schuldinfo.nl Pagina 1

www.schuldinfo.nl Pagina 1 Wijziging beslagvrije voet volgens wetsvoorstel wwb Behandeling wetsvoorstel 6 oktober 2011, Tweede kamer ( ) Het hoofdprincipe, die onafhankelijkheid van ouders, vind ik cruciaal. Je ziet dat wat nu gebeurt,

Nadere informatie

Het functioneringsgesprek

Het functioneringsgesprek Het functioneringsgesprek Gewoon betrokken Werknemer Het functioneringsgesprek Gewoon betrokken Inhoudsopgave Inleiding... 5 Wat is een functioneringsgesprek?... 7 Waarom is een functioneringsgesprek

Nadere informatie

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

BESLUITENLIJST. Voorronde Open Huis. Datum: 10 september 2015 Onderwerp: Discussienota herziening subsidiebeleid

BESLUITENLIJST. Voorronde Open Huis. Datum: 10 september 2015 Onderwerp: Discussienota herziening subsidiebeleid BESLUITENLIJST Voorronde Open Huis Datum: 10 september 2015 Onderwerp: Discussienota herziening subsidiebeleid Aanwezig: Voorzitter: dhr. J. Buzepol Locogriffier: mw. A. van Wees (locogriffier) Leden:

Nadere informatie

Inbreng Tweede Termijn Kaderbrief Gijs Holla

Inbreng Tweede Termijn Kaderbrief Gijs Holla Inbreng Tweede Termijn Kaderbrief Gijs Holla Dank u wel voorzitter, Graag wil ik beginnen met het danken van het college en haar ambtenaren voor de uitvoerige beantwoording van alle vragen die wij hadden.

Nadere informatie

Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding

Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding Inleiding De checklist Gesprek voeren 2F is ontwikkeld voor leerlingen die een gesprek moeten kunnen voeren op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht hoe de

Nadere informatie

23. Instemmen met de Agenda Duurzaamheid

23. Instemmen met de Agenda Duurzaamheid Gemeenteraad 11 februari 2015 23. Instemmen met de Agenda Duurzaamheid Voorzitter, Daar is ze dan, de langverwachte Agenda Duurzaamheid. Het CDA is enthousiast omdat we een aparte wethouder Duurzaamheid

Nadere informatie

VERSLAG VAN DE VERGADERING VAN DE RAADSSESSIE GEMEENTE HAARLEMMERMEER OP DONDERDAG 20 januari 2005

VERSLAG VAN DE VERGADERING VAN DE RAADSSESSIE GEMEENTE HAARLEMMERMEER OP DONDERDAG 20 januari 2005 VERSLAG VAN DE VERGADERING VAN DE RAADSSESSIE GEMEENTE HAARLEMMERMEER OP DONDERDAG 20 januari 2005 Onderwerp: Voorzitter: Aanwezig zijn de leden: Griffie: Portefeuillehouders: Financieel meerjarenbeleid

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 5 juni 2012, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang uur, einde 23:30 uur.

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 5 juni 2012, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang uur, einde 23:30 uur. gemeente Eindhoven Inboeknummer Bladnummer 1 Aanwezig 41 leden 15 augustus 2012 Verslagvoor de raad van de gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 5 juni 2012, locatie Raadzaal, Stadhuisplein

Nadere informatie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl

Nadere informatie

Allereerst wil ik de organisatoren van deze dag, de Stichting Lezen en Schrijven

Allereerst wil ik de organisatoren van deze dag, de Stichting Lezen en Schrijven Toespraak staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken en Werkgelegenheid tijdens het bedrijvencongres Samen scholen, pure winst! op 11 september 2009 in Eindhoven. Dames en heren, Allereerst wil ik de

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 19 november 2013, locatie Raadszaal, aanvang 20:30 uur tot 22:35 uur

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 19 november 2013, locatie Raadszaal, aanvang 20:30 uur tot 22:35 uur A gemeente Eindhoven Griffie gemeenteraad Commissiesecretariaat Besluitenlijst Gemeenteraad Betreft openbare vergadering van 19 november 2013, locatie Raadszaal, aanvang 20:30 uur tot 22:35 uur 1. Opening

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Uitnodiging aan Aanw. Uitnodiging aan Aanw.

gemeente Eindhoven Uitnodiging aan Aanw. Uitnodiging aan Aanw. gemeente Eindhoven Inboeknummer Bladnummer 1 Aanwezig 43 leden 10 januari 2011 Verslagvoor de raad van de gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 16 november 2010, locatie Raadzaal, Stadhuisplein

Nadere informatie

Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen

Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen Competenties Sociaal en communicatief functioneren (P9) Initiatief (P10) Reflectie (P11) Afgelopen module heb je met een groepje gewerkt aan je project. In week 7

Nadere informatie

Help, mijn papa en mama gaan scheiden!

Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Joep ligt in bed. Hij houdt zijn handen tegen zijn oren. Beneden hoort hij harde boze stemmen. Papa en mama hebben ruzie. Papa en mama hebben vaak ruzie. Ze denken

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 18 december 2012, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang 19:00 uur, einde 20:45 uur.

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 18 december 2012, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang 19:00 uur, einde 20:45 uur. gemeente Eindhoven Inboeknummer Bladnummer 1 Aanwezig 43 leden 19 februari 2013 Verslagvoor de raad van de gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 18 december 2012, locatie Raadzaal, Stadhuisplein

Nadere informatie

Een overtuigende tekst schrijven

Een overtuigende tekst schrijven Een overtuigende tekst schrijven Taalhandeling: Betogen Betogen ervaarles Schrijftaak: Je mening geven over een andere manier van herdenken op school instructieles oefenlesles Lesdoel: Leerlingen kennen

Nadere informatie

Praktische zaken. Waar wordt de ideeënmarkt gehouden? De ideeënmarkt wordt gehouden in de hal van het gemeentehuis.

Praktische zaken. Waar wordt de ideeënmarkt gehouden? De ideeënmarkt wordt gehouden in de hal van het gemeentehuis. Vragen en antwoorden over de ideeënmarkt De raad van Beuningen organiseert deze ideeënmarkt voor het eerst, dus voor alle duidelijkheid hebben we een aantal mogelijke vragen (met antwoorden) voor u op

Nadere informatie

Waarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen

Waarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen week 17 20 april 2015 - Schrijfopdrachten niveau A, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Beantwoord deze vragen: Een mooie manier om te herdenken 1. Waarom is het volgens jou belangrijk om de

Nadere informatie

MdV UITGESPROKEN TEKST GELDT

MdV UITGESPROKEN TEKST GELDT MdV De begroting is wederom een knap staaltje werk waar door heel veel medewerkers in dit huis veel energie en vakmanschap in is gestoken. Dat verdient waardering, zowel richting college als richting al

Nadere informatie

LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK!

LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK! LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK! In dit E-book leer je hoe je door het inzetten van je eigen netwerk je bedrijf kan laten groeien. WAAROM DIT E-BOOK? Veel ondernemers beginnen

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 28 juni 2011, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang 19:00 uur, einde 22:40 uur.

gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 28 juni 2011, locatie Raadzaal, Stadhuisplein 1, aanvang 19:00 uur, einde 22:40 uur. gemeente Eindhoven Inboeknummer Bladnummer 1 Aanwezig 43 leden 31 augustus 2011 Verslagvoor de raad van de gemeente Eindhoven Betreft openbare vergadering van 28 juni 2011, locatie Raadzaal, Stadhuisplein

Nadere informatie

DE GROTE LERAREN ALS SPIEGEL VOOR ZELFREFLECTIE?.

DE GROTE LERAREN ALS SPIEGEL VOOR ZELFREFLECTIE?. DE GROTE LERAREN ALS SPIEGEL VOOR ZELFREFLECTIE?. Amersfoort, 21 augustus 2007 John van den Hout Geachte aanwezigen, Toen ik me voorbereidde om voor u dit verhaal te houden, was mijn eerste gedachte: Wat

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Selectie-instrument HARRIE

Selectie-instrument HARRIE Selectie-instrument HARRIE 1 Inleiding Voor u ligt het selectie-instrument HARRIE ; een vragenlijst die u als collega van een medewerker met autisme kan invullen om voor uzelf inzichtelijk te maken of

Nadere informatie

Met deze regering zal de economie niet herstellen. Dat betekent dat de er nog heel wat boven ons hoofd hangt.

Met deze regering zal de economie niet herstellen. Dat betekent dat de er nog heel wat boven ons hoofd hangt. Kadernota 2013 en 2017 Meningsvorming: Vooropgesteld de verkiezingen staan voor de deur, veel van wat wij in de kadernota en later begroting vast stellen, leggen wij vast voor de volgende raadsperiode.

Nadere informatie

Introducties telefonisch interview

Introducties telefonisch interview Introducties telefonisch interview Onderstaande fragmenten zijn uitsuitend bedoeld voor gebruik bij het boek Onderzoek doen met vragenlijsten. Het is niet toegestaan deze fragmenten te publiceren of anderszins

Nadere informatie

Les 1 Vragen stellen Leestekst: De tandarts

Les 1 Vragen stellen Leestekst: De tandarts Les 1 Vragen stellen Leestekst: De tandarts "Welkom:... " Introductiefase: 1. "Vandaag gaan we weer een tekst lezen. Daarbij gaan we een nieuwe strategie leren. Deze strategie heet vragen stellen. We gaan

Nadere informatie

Online Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week

Online Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week onderbouw Les 1 Online Dit ben ik! Besef van jezelf Forming Ik kan mezelf voorstellen aan een ander. Ken je iemand nog niet? Vertel hoe je heet. Les 2 Online Hoe spreken we dit af? Keuzes maken Norming

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Doorbreek je belemmerende overtuigingen!

Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Herken je het dat je soms dingen toch op dezelfde manier blijft doen, terwijl je het eigenlijk anders wilde? Dat het je niet lukt om de verandering te maken? Als

Nadere informatie

LESBRIEF BIJ STAGE LOPEN

LESBRIEF BIJ STAGE LOPEN LESBRIEF BIJ STAGE LOPEN WAAROM DIT BOEKJE? 1. Denk jij, na het lezen van deze bladzijde dat dit boekje nuttig voor jou kan zijn? a. Ja,.. b. Nee, want c. Dat weet ik nog niet, omdat 2. Wat hoop jij na

Nadere informatie

HET WAALWIJKS VERGADERMODEL

HET WAALWIJKS VERGADERMODEL De Raad Gemeente Waalwijk PRAAT MET DE RAAD HET WAALWIJKS VERGADERMODEL Het Waalwijks vergadermodel 1 Het vergadermodel in het kort Om alle inwoners van de gemeente Waalwijk goed te kunnen vertegenwoordigen,

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Vragen en antwoorden over de motiemarkt. Praktische zaken

Vragen en antwoorden over de motiemarkt. Praktische zaken Vragen en antwoorden over de motiemarkt De gemeenteraad van Beuningen organiseert weer een motiemarkt op donderdagavond 5 oktober. Voor alle duidelijkheid hebben we een aantal mogelijke vragen (met antwoorden)

Nadere informatie

Alles is genade en Stel, ik zoek een kerk

Alles is genade en Stel, ik zoek een kerk Alles is genade en Stel, ik zoek een kerk De Werkgroep Vorming en Toerusting ontwikkelde een programma voor de parochies om te benutten bij de promotie dvd en het artikel Alles is genade uit het Identiteitsnummer

Nadere informatie

PeerEducatie Handboek voor Peers

PeerEducatie Handboek voor Peers PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:

Nadere informatie