enquete Behoefte aan arbeidskrachten geplande aanwervingen

Transcriptie

1 Toelichting en samenvatting Juni 2014 nr.01 Samenvatting P.1 Eén op vijf bedrijven neemt zich voor om in 2014 personeel aan te werven P.2 Zeven geplande rekruteringen op tien aan Vlaamse kant P.2 Grotere behoefte in de tertiaire sector in de grensstreek aan Waalse kant P.4 De beroepsfamilies van de tertiaire sector zijn het meest gezocht in de Frans-Belgische grensstreek P.4 Voor alle bedrijven worden de rekruterings- moeilijkheden aanzienlijk kleiner P.6 18% van de projecten houdt verband met een seizoensactiviteit in de Frans-Belgische grensstreek enquete Behoefte aan arbeidskrachten geplande aanwervingen in Frans-Belgische grensstreek JEAN-MICHEl landas, Studiedienst, monitoring en toekomstgerichtheid Met Noord-Fransen die in België komen werken en Belgen die de omgekeerde beweging maken, is de grens tussen de regio Nord-Pas de Calais en België een van de meest doorlaatbare van het land op het gebied van woon-werkverkeer 1. Eén op vijf bedrijven neemt zich voor om in 2014 personeel aan te werven Zo n bedrijven in de Frans-Belgische grensstreek zijn van plan om in 2014 aan te werven. Hoewel we om methodologische redenen voorzichtig moeten zijn bij het vergelijken van het Belgische en het Franse onderzoek, is het toch interessant hun belangrijkste resultaten met elkaar te vergelijken en op basis daarvan enkele vaststellingen te doen. In België zijn meer dan twee bedrijven op tien van plan om dit jaar medewerkers te rekruteren. De bedrijven rekruteren er in 2014 meer personeel dan in Dit jaar voert Aat de ranglijst aan van de centra die het grootste aantal gaan rekruteren, met meer dan één kwart van de bedrijven die rekruteren; Doornik komt op de tweede plaats, ondanks een lichte toename van het aantal rekruterende bedrijven. De vier centra in Vlaanderen bekleden de laatste plaatsen wat betreft het aantal rekruterende bedrijven. Zo n 25% van de werkgevers in Picardisch Wallonië overweegt in dienst te nemen, tegenover 21% in Vlaanderen. Globaal houdt de rekruteringsbereidheid verband met de grootte en de activiteitensector van een onderneming. Op alle geografische niveaus, zowel in België als in Frankrijk, stellen we vast dat hoe groter bedrijven zijn, hoe vaker ze gaan rekruteren (Cf. grafiek 1, pagina 2). Enige uitzonderingen: in de regio Nord-Pas de Calais rekruteren bedrijven met 1 tot 4 minder vaak dan bedrijven zonder en in het gebied rond Moeskroen rekruteren bedrijven met 100 tot 199 minder dan die met 50 tot 99. Bedrijven in de productiesector rekruteren vaker Wat betreft de verschillen per activiteitensector (Naf A05) stellen we vast dat zowel in de Frans-Belgische grensstreek als in de regio Nord-Pas de Calais bedrijven in de productiesector vaker van plan zijn te rekruteren, net als in In Frankrijk worden ze gevolgd door bedrijven in de agrovoedingsindustrie en de landbouw, terwijl 1 INSEE/POLE EMPLOI/EURESCHANNEL Profielpagina s nr. 149, februari De Frans-Belgische grensstreek is de Belgische grensstreek van de regio Nord-Pas de Calais die de 68 Belgische gemeenten omvat van het gebied van de Eurometropool Lille-Kortrijk-Tournai. Die gemeenten werden ingedeeld per groot geografisch gebied, volgens een indeling die zo dicht mogelijk in de buurt komt van de in België gebruikte indeling in arrondissementen (cf. inzet: Methodologie, pagina 8). Bijna driekwart van de Franse grensarbeiders die in België werken, wonen in de regio Nord-Pas de Calais. Dit illustreert het belang van de uitwisselingen in dit deel van de Belgische grensstreek met Frankrijk. Dankzij de geografische toegankelijkheid en het dichte economische weefsel evenals de beduidend lagere werkloosheid in vergelijking met Frankrijk is dit een aantrekkelijk gebied op het vlak van werkgelegenheid. Terwijl de werkloosheid in de regio Nord-Pas de Calais 13% bedraagt, komt die uit op 11,3% in Wallonië en op 5% in Vlaanderen. Daarom is de kennis van de grensoverschrijdende arbeidsmarkt voor de Belgische en Franse openbare diensten voor tewerkstelling een handig instrument voor werkzoekenden om hun geografisch zoekgebied uit te breiden. De peiling naar de behoefte aan arbeidskrachten (cf. inzet: Methodologie, pagina 8), uitgevoerd door Pôle emploi in het kader van EuresChannel, laat toe, door bedrijven aan weerszijden van de grens te bevragen over hun rekruteringsplannen voor 2014, om de geografische mobiliteit te bevorderen door de mogelijkheden en opportuniteiten beter in de verf te zetten. Werkgevers in de Frans-Belgische grensstreek 2 gaven in januari 2014 aan dat ze samen, voor het lopende jaar, zo n aanwervingen plannen. De behoeften van de bedrijven in deze Belgische grensstreek zijn soms verschillend en soms ook complementair aan die van bedrijven in de regio Nord-Pas de Calais statistieken, studies en evaluatie

2 2 in de Frans-Belgische grensstreek bedrijven in de dienstensector op de tweede plaats komen. Dit verschil wordt verklaard door het feit dat bedrijven zonder in België niet in het onderzoek zijn opgenomen, terwijl dergelijke bedrijven talrijk zijn in de landbouw en vaak seizoenwerkers aanwerven in bepaalde periodes van het jaar. Net als in de regio Nord-Pas de Calais komen bedrijven in de bouwsector in de Frans-Belgische grensstreek op de 5de plaats. In Vlaanderen rekruteren dienstenbedrijven vaker, terwijl het in Wallonië veeleer om bedrijven in de productiesector gaat. Een hoog percentage rekruterende bedrijven betekent echter niet noodzakelijk dat ook het aantal geplande rekruteringen hoog is. Zeven geplande rekruteringen op tien aan Vlaamse kant De bedrijven in de Belgische grensstreek overwegen om in 2014 samen zo n aan te werven, waarvan 70% in de grensstreek aan Vlaamse kant, of aanwervingen tegenover voor Picardisch Wallonië (er werden meer Vlaamse dan Waalse bedrijven bevraagd). In 2013 situeerden twee derden daarvan zich in Vlaanderen. Het aantal geplande aanwervingen stijgt met in één jaar in de grensstreek aan Vlaamse kant en met 460 in de grensstreek met Picardisch Wallonië. In vergelijking met 2013 daalt het aantal rekruteringsintenties in slechts één gebied (Veurne). Kortrijk en Roeselare zijn de grote rekruteringsgebieden Meer dan de helft van de geplande aanwervingen bij bedrijven in de Belgische grensstreek concentreert zich in de gebieden Kortrijk en Roeselare. Dit jaar is er een grote toename van het aantal geplande aanwervingen in de Frans-Belgische grensstreek (+27%). De grootste toename noteren we in Roeselare (cf. kaart 1, pagina 3). Bedrijven in de regio Nord-Pas de Calais van hun kant plannen aan te werven, of meer dan in Twee derden daarvan zijn geconcentreerd in de gebieden die aan België grenzen (Dunkerque, Flandre-Lys, Lille, Versant Nord-Est Roubaix- Tourcoing, Douai, Valenciennes en Sambre- Avesnois). Net als in 2013 gaat één derde van de rekruteringsprojecten in de Belgische grensstreek uit van kleine ondernemingen (1 tot 9 ). Ook in de regio Nord-Pas de Calais is één derde van de rekruteringsprojecten afkomstig van de kleinste ondernemingen (minder dan 10 ), maar dit omvat ook de projecten van bedrijven zonder. In één jaar stijgt het aantal rekruteringsprojecten in de Frans- Belgische grensstreek, getrokken door Vlaanderen, in alle bedrijven, ongeacht hun grootte. De tendens is verschillend in Waalse ondernemingen waar het aantal rekruteringsprojecten afneemt in bedrijven met 20 tot 99 en in die met meer dan 200. Grotere behoefte in de tertiaire sector in de grensstreek aan Waalse kant In de Frans-Belgische grensstreek vinden we gemiddeld 42% van de geplande aanwervingen in de dienstensector (tegenover twee derden in de Franse regio). De dienstensector doet het beter in de grensstreek aan Waalse kant dan in Vlaanderen. In de Waalse zone is die dienstensector goed voor de helft van de rekruteringsplannen in 2014, tegen vier op tien in de andere Belgische regio. Net als in 2013 zorgt één enkel segment van In 2014 worden rekruteringen bij bedrijven van de Belgische grensstreek gepland. grafiek 1 Aandeel van de rekruterende bedrijven volgens grootte (in %) Regio Nord- Pas de Calais België Belgisch-vlaamse grensstreek Picardisch Wallonïe 0 0 werknemer 1 à 4 5 à 9 10 à à à à of meer

3 3 kaart 1 Spreiding en jaarlijkse evolutie van de geplande rekruteringen bij bedrijven in de Frans-Belgische grensstreek in 2014 Veurne geplande aanwervingen Var : -3,6% Ieper geplande aanwervingen Var : +17,2% Roeselare geplande aanwervingen Var : +58,8% Kortrijk geplande aanwervingen Var : +45,3% Belgisch-Vlaamse Grensstreek (Veurne, Ieper, Roeselare, Kortrijk) geplande aanwervingen Var : +3,6% Grensstreek Picardisch Wallonië (Moeskroen, Doornik, Aat) geplande aanwervingen Var : +8% Belgische Grenszone geplande aanwervingen Var : +27% uitleg pictogrammen Moeilijke projecten > 33% Seizoensgebonden projecten > 18% Nord-Pas de Calais geplande aanwervingen Var : +3,6% Moeskroen geplande aanwervingen Var : +3,0% Aat geplande aanwervingen Doornik Var : +7,3% geplande aanwervingen Var : +11,7% Aantal geplande aanwervingen de dienstensector ervoor dat dit verschil gevoelig groter wordt: menselijke gezondheid en sociale actie. In Wallonië gaat het om 19% van de rekruteringsprojecten tegen 13% in Vlaanderen. Ongeacht of ze in Vlaanderen of Wallonië zijn gevestigd, bedrijven in de productiesector hebben de grootste rekruteringsintenties na die van de dienstensector. Zowel in Vlaanderen als in Wallonië situeert één op vijf rekruteringsprojecten zich in de productiesector. Ongeacht het beschouwde geografische niveau is de bouwsector het minst van plan om in dienst te nemen. Dit jaar zijn de productiesector, de bouwsector en de agrovoedingsindustrie en landbouw met hun drieën goed voor 43% van de behoeften in Vlaanderen tegen slechts 38% in het andere landsdeel. De tertiaire sector (diensten en handel samen) bekleedt een belangrijker plaats in Picardisch Wallonië dan in de grensstreek aan Vlaamse kant. In 2013 zag de tendens er iets anders uit: de handel bekleedde de 4de plaats in de grensstreek aan Vlaamse kant en klom naar de 3de plaats door het aantal rekruteringsprojecten te verdubbelen; in Wallonië klimt de productiesector van de 3de naar de 2de plaats (cf. grafiek 2, pagina 4). Vijf gedetailleerde activiteitensectoren cumuleren de meeste rekruteringsprojecten in de Belgische grensstreek: menselijke gezondheid en sociale actie, de agrovoedingsindustrie, het hotel- en restaurantwezen, de kleinhandel en, tot slot, wetenschappelijke, technische en administratieve diensten (veiligheid, schoonmaak van lokalen, technische autokeuring, juridische of boekhoudkantoren ). Ze zijn goed voor de helft van de rekruteringsprojecten in de grensstreek. Terwijl het palmares in de grensstreek aan Vlaamse kant hetzelfde is, verschilt het ietwat in Wallonië waar de farmaceutische en chemische industrie de 5de plaats inneemt ten koste van het hotelen restaurantwezen. Productiesector en agrovoedingsindustrie beter vertegenwoordigd in België De regio Nord-Pas de Calais is een gebied waar de tertiaire sector, meer bepaald de dienstensector, een belangrijkere plaats inneemt qua rekruteringsplannen dan in de Belgische grensstreek. Omgekeerd bieden de productiesector en de agrovoedingsindustrie meer mogelijkheden in de Belgische grensstreek dan in voornoemde Franse regio. 42% aanwervingsprojecten zijn in de dienstensector

4 4 De vijf gedetailleerde sectoren die de meeste rekruteringsintenties samenbrengen, concentreren die veeleer in de regio Nord-Pas de Calais dan in de Belgische grensstreek (grotere concentratie met 8 punten). De sectoren menselijke gezondheid en sociale actie evenals wetenschappelijke, technische en administratieve diensten rekruteren het meest aan de Franse kant van de grens. Daarna komen de publieke administratie/het onderwijs, de overige diensten en de kleinhandel. Aan de andere kant van de grens gaat het integendeel om menselijke gezondheid en sociale actie en de agrovoedingsindustrie. Ze worden gevolgd door de detailhandel, het hotel- en restaurantwezen en de wetenschappelijke, technische en administratieve diensten. De beroepsfamilies van de tertiaire sector zijn het meest gezocht in de Frans-Belgische grensstreek In de Frans-Belgische grensstreek zijn zes rekruteringsprojecten op tien geconcentreerd in de vijftien meest gezochte beroepsfamilies in De meeste daarvan zijn nadrukkelijker aanwezig in de tertiaire sector, zoals verkoop, toerisme en diensten (verkopers, koks, onderhoudspersoneel, bestuurders van voertuigen ) en in het sociaal en medisch-sociaal segment (verplegers, vroedvrouwen en ziekenverzorgers). Ook twee beroepsfamilies in de industrie zijn zeer gegeerd: al dan niet geschoolde arbeiders in de procesindustrieën (chemische en plastische nijverheid, agrovoedingsindustrie, staalnijverheid ). Elf van de vijftien meest gezochte beroepsfamilies in 2014 zijn dezelfde als in 2013 en vier nieuwe families duikelen deze top 15 binnen: bestuurders van voertuigen, huispersoneel, geschoolde arbeiders in goederenbehandeling en handelsattachés. Van de vijftien beroepsfamilies die in de Belgische grensstreek het meest worden gezocht, vinden we er in 2014 twaalf terug in zowel Vlaanderen als Wallonië. Van de meest gezochte families in Vlaanderen, komen er drie niet langer voor bij de meest gezochte families in Picardisch Wallonië: huispersoneel, groentetelers/ tuiniers/wijnbouwers en landbouwers/ fokkers/bosbouwers/houthakkers. Drie van de meest gezochte families in Wallonië, zijn dat niet in Vlaanderen: professionele medewerkers op het vlak van sociale actie en oriëntering, thuiszorg en huishoudhulp alsook handelsattachés. Er is een verband tussen deze beroepsfamilies en de specifieke sectorkenmerken van beide regio s. In de vijftien meest gezochte beroepsfamilies in Wallonië vinden we een hoger percentage rekruteringsintenties dan in Vlaanderen (64% tegen 60%). Zo is de diversiteit van gezochte beroepsfamilies minder groot in Wallonië dan in Vlaanderen (70 tegen 76, op een totaal van 82) (cf. tabel 1, pagina 5). Al dan niet geschoolde arbeiders in de verwerkende sectoren, ongeschoolde arbeiders in goederenbehandeling, bedienden en toezichthouders in het hotel- en restaurantwezen en geschoolde arbeiders in de procesindustrieën worden vaker gezocht in de Frans-Belgische grensstreek dan in de regio Nord-Pas de Calais. Omgekeerd is men in Frankrijk meer op zoek naar onderhoudspersoneel, kassiers en in zelfbedieningswinkels, thuiszorgpersoneel, administratieve bedienden voor bedrijven en informaticaingenieurs. Het feit dat dit ook geldt voor professionele medewerkers in cultuur- en sportactiviteiten en voor toezichthoudend personeel heeft te maken met het onderzoeksterrein, daar deze beroepsfamilie voornamelijk wordt gerekruteerd door de lokale besturen die in België echter niet deelnemen aan het onderzoek. Aan beide kanten van de grens vertegenwoordigen de vijftien meest gezochte families alleen al 60% van alle rekruteringsprojecten. Drie families die in de regio Nord-Pas de Calais worden gezocht, worden helemaal niet gezocht in de Belgische grensstreek: bank- en verzekeringstechnici, onthaalmoeders en zeelieden/vissers/ viskwekers. grafiek 2 Gewicht van de grote sectoren in de rekruteringsplannen volgens geografisch gebied (in %) Regio Nord- Pas de Calais België Belgisch-vlaamse grensstreek Picardisch Wallonïe 0 Bouw Voedingsmiddelenindustrie en landbouw Verwerkingsindustrie Handel Diensten

5 5 tabel 1 De vijftien beroepsfamilies met het grootste aantal geplande aanwervingen in de Frans-Belgische grensstreek Aantal wervingsprojecten % als moeilijk beschouwde gebonden % seizoen gebonden projecten Niet-geschoolde arbeiders in de procesindustrie % 25% Verkopers % 17% Niet-geschoolde arbeiders goederenbehandeling % 28% Bedienden en opzichters in de horeca % 34% Koks % 33% Kassiers, bedienden in een zelfbedieningszaak 687 7% 16% Geschoolde arbeiders in de procesindustrie % 30% Onderhoudspersoneel % 10% Chauffeurs % 8% Groentekwekers, tuiniers, wijnbouwers % 62% Verpleegkundigen, vroedvrouwen % 11% Dienstboden % 10% Ziekenverzorgers 521 5% 7% Geschoolde arbeiders goederenbehandeling % 13% Handelsattachés en vertegenwoordigers % 1% Ensemble des 82 familles de métiers professionnelles % 18% Percentage moeilijke gevallen boven het gemiddelde Percentage seizoengebonden gevallen boven het gemiddelde. Voor alle bedrijven worden de rekruteringsmoeilijkheden aanzienlijk kleiner De werkgevers oordelen dat 33% van alle rekruteringen als moeilijk kan worden bestempeld, zoals in de regio Nord-Pas de Calais, i.e. een afname met 11 punten in vergelijking met Deze daling geldt zowel voor bedrijven die Franse in dienst hebben als voor bedrijven zonder Franse. Ze raakt alle grote schijven en ook alle activiteitensectoren (nog sterker in de handel met een daling met 16 punten). Vlaamse bedrijven zijn van oordeel dat meer dan één derde (35%) van hun rekruteringsintenties moeilijk is, een veel hoger cijfer dan bij Waalse bedrijven waar het slechts gaat om 28% van de rekruteringsprojecten. Zoals in 2013 zijn de rekruteringsmoeilijkheden veelal groter in regio s met een lage werkloosheid. Van de zeven Belgische gebieden hebben er vier een moeilijkheidsgraad boven het gemiddelde: Kortrijk, Aat, Ieper en Roeselare. Van de grensgebieden aan Franse kant hebben er vijf een moeilijkheidsgraad boven het gewestelijk gemiddelde (33%); alleen Flandre Lys en Duinkerke verkeren niet in dit geval, net als het naburige Veurne. Uiteenlopende rekruteringsproblemen in de verschillende activiteitensectoren Zowel in de Frans-Belgische grensstreek als in Noord-Frankrijk worden niet alle activiteitensectoren even hard getroffen door rekruteringsproblemen. In beide geografische gebieden zijn de bouwsector en de productiesector de sectoren die de grootste moeilijkheden ondervinden met cijfers boven het gemiddelde. De handel wordt dan weer minder getroffen door rekruteringsmoeilijkheden. Gaan we de zaken meer in detail bekijken, dan stellen we vast dat vier sectoren een meerderheid hebben aan projecten die ze als moeilijk beschouwen: autohandel en reparatie, de industrie van textiel/kledij/leder/schoenen, de metaalnijverheid en de bouwsector. In Frankrijk nemen de moeilijkheden af naarmate de onderneming groter is. Kleine ondernemingen met 0 tot 9 hebben de grootste rekruteringsmoeilijkheden, die met 100 en meer de kleinste moeilijkheden. In de Belgische grensstreek maken we dezelfde vaststelling. De moeilijkheidsgraad inzake rekrutering bedraagt er 38% in bedrijven met minder dan 50, tegen 26% in die met 50 en meer. 33% aanwervingsprojecten worden als moeilijk in de Belgische grensstreek beschouwd

6 aanwervingsprojecten worden als moeilijk in de Belgische grensstreek beschouwd 28% eaanwervingsprojecten zijn seizoensgebonden projecten in Nord Pas de Calais, tegenover 18% in Belgïe Arbeiders gezocht! LDe door de moeilijk geachte rekruteringsprognoses hebben geen betrekking op dezelfde beroepsfamilies aan beide kanten van de grens en laten aldus toe die verschillende moeilijkheden te beschouwen als even zoveel kansen op werk voor al wie bereid is de grens over te steken. In de regio Nord-Pas de Calais kennen dertien beroepsfamilies een moeilijkheidscijfer boven het gemiddelde, tegen veertien in de Frans-Belgische grensstreek. Onder de tien beroepsfamilies met de hoogste moeilijkheidscijfers vinden we vijf beroepsfamilies van arbeiders (in de bouw of de industrie) in België en slechts twee in Frankrijk. We vinden bij die tien families ook twee beroepsfamilies informatica in de regio Nord-Pas de Calais, en geen enkele in België. Slechts twee beroepsfamilies vinden we in beide landen terug: huispersoneel en slagers/charcutiers/bakkers (cf. tabel 2, pagina 6). In Vlaanderen, een regio met grote rekruteringsmoeilijkheden, vertonen niet minder dan zestien beroepsfamilies een moeilijkheidspercentage dat boven het gemiddelde ligt van de Frans-Belgische grensstreek, tegen slechts zeven in Picardisch Wallonië. Van de beroepsfamilies die met de grootste moeilijkheden kampen, vinden we er vijf in de twee Belgische grensstreken: geschoolde arbeiders metaalvormgeving, geschoolde arbeiders ruwbouw, onderwijspersoneel, geschoolde arbeiders in de procesindustrieën en de verplegers/ vroedvrouwen. 18% van de projecten houdt verband met een seizoensactiviteit in de Frans- Belgische grensstreek In de Belgische grensstreek, waar de verhouding seizoensgebonden rekruteringen 3 in 2014 daalt, zijn rekruteringsprojecten minder vaak het voorwerp van seizoensgebonden rekruteringen dan in de regio Nord-Pas de Calais (18% tegen 28%). Vlaamse bedrijven maken vaker gebruik van dit type rekruteringen dan bedrijven in Wallonië: één op vijf tegen minder dan één op tien in Wallonië. Seizoensinvloeden ongelijk verdeeld over het grondgebied Hoewel de seizoeninvloeden in vergelijking met 2013 dalen in het gebied Veurne, blijven ze hoog. De toeristische activiteit, gekoppeld aan de ligging aan de zee, is daar tabel 2 De tien beroepsfamilies met de grootste rekruteringsmoeilijkheden in de Frans-Belgische grensstreek* Moeilijke projecten Totaal aantal projecten Moeilijkheidsgraad Moeilijkheidsgraad in de regio Nord-Pas de Calais Geschoolde arbeiders metaalvormgeving % 58% Geschoolde arbeiders afbouw in de bouwsector % 53% Geschoolde arbeiders ruwbouw in de bouwsector % 45% Geschoolde arbeiders onderhoud % 42% Onderwijspersoneel % 64% Geschoolde arbeiders verwerkende sectoren % 18% Slagers, charcutiers, bakkers % 41% Huispersoneel % 45% Landbouwers, fokkers, bosbouwers, houthakkers % 19% Verplegers, vroedvrouwen % 17% Totaal van de 82 beroepsfamilies % 33% * beroepsfamilies die ten minste 1% van het totaal van de rekruteringen vertegenwoordigen 3 Het percentage seizoensinvloeden wordt berekend door het aantal rekruteringen in verband met een seizoensgebonden activiteit in verhouding te brengen met het totaal aantal aangekondigde rekruteringsprojecten. Een seizoensbehoefte is een rekrutering die beantwoordt aan een toename van de activiteit die jaarlijks in dezelfde periode terugkomt. Aldus is een vervanging van een werknemer met verlof niet seizoensgebonden, daar er geen sprake is van een toename van de activiteit.

7 7 tabel 3 De tien beroepsfamilies met de meest seizoensgebonden geplande aanwervingen in de Frans-Belgische grensstreek* Projets saisonniers Projets totaux Taux de saisonnalité Landbouwers, veehouders, bosbouwers, houthakkers % Groentekwekers, tuiniers, wijnbouwers % Bedienden en opzichters in de horeca % Koks % Geschoolde arbeiders in de procesindustries % Niet-geschoolde arbeiders goederenbehandeling % Slagers, bereiders van fijne vleeswaren, bakkers % Niet-geschoolde arbeiders in de procesindustrie % Administratieve bedienden in bedrijven % Verkopers % Totaal van de 82 beroepsfamilies % * beroepsfamilies die ten minste 1% van het totaal van de rekruteringen vertegenwoordigen niet vreemd aan. Een tweede gebied in de Frans-Belgische grensstreek dat de invloed van de seizoenen voelt, is Ieper, met een kwart seizoensgebonden projecten, net als in Deze keer vinden we de verklaring veeleer in de landbouw en de agrovoedingsindustrie. Omgekeerd, in het gebied Doornik waar de rekruteringsprognoses het minst vaak verband houden met seizoensgebonden activiteiten, treffen de seizoeninvloeden slechts zeven beroepsfamilies: al dan niet geschoolde arbeiders in de procesindustrieën, koks, geschoolde arbeiders metaalvormgeving, landbouwers, fokkers, bosbouwers en houthakkers, verkopers en bestuurders van voertuigen. Voorts maken sommige sectoren vaker gebruik van seizoenwerkers. Dit geldt bijvoorbeeld voor de landbouw en de agrovoedingsindustrie, waarvan de activiteit ook vaak plaats heeft op het ritme van de landbouw, het hotel- en restaurantwezen (zomerseizoen aan de kust), maar ook voor de andere dienstenactiviteiten (bv. attractieparken). Vijf sectoren kondigen geen seizoensgebonden rekruteringen aan: de overige verwerkingsindustrieën, de sector van het transportmaterieel, de autohandel en -reparatie, informatie & communicatie en de vastgoedsector. Landbouw, handel en restaurantwezen zijn de meest seizoensgebonden beroepen Kleine ondernemingen (1 tot 9 ) doen het vaakst een beroep op seizoenwerkers. Vaak immers vinden we in deze groep van schijf de landbouw- of restaurantbedrijven. Daarna komen de grotere ondernemingen (100 en meer ), veeleer die in de agrovoedingsindustrie, maar ook bedrijven zoals attractieparken. In de Frans-Belgische grensstreek vinden we, onder de tien beroepsfamilies met de grootste seizoeninvloeden, de families landbouw, restaurantwezen en agrovoedingsindustrie. De aanwezigheid van de familie administratieve bedrijfsbedienden in dit palmares kan worden verklaard door het feit dat die familie het onthaalpersoneel (attractie- en vrijetijdsplaatsen) omvat (cf. tabel 3, pagina 7). Heel wat mogelijkheden in knelpuntberoepen Tot besluit kunnen we stellen dat, zowel in België als in Frankrijk, het onderzoek Behoefte aan arbeidskrachten aantoont dat er heel wat arbeidsmogelijkheden zijn en tegelijk toelaat om de kenmerken te bepalen van de soorten betrekkingen die moeten worden ingevuld en van de betrokken beroepen. Rekruteringskansen zijn er voor om het even wie: voor vele betrekkingen is er geen hoge opleiding of scholing vereist (ongeschoolde arbeiders in de procesindustrieën, ongeschoolde arbeiders in de goederenbehandeling, onderhoudsagenten ). Andere beroepen, die toegankelijk zijn voor personen die een technische opleiding hebben genoten of via scholing, kampen met grote rekruteringsmoeilijkheden. Ze vertonen dus interessante rekruteringskansen als gevolg van het gebrek aan concurrentie tussen de kandidaten op de arbeidsmarkt. Aldus blijkt de grensoverschrijdende arbeidsmarkt een veelbelovende markt voor kandidaten in Noord-Frankrijk en in België.

8 8 ingelijst 1 Methodologie Het jaarlijks onderzoek Behoefte aan arbeidskrachten is al vele jaren een belangrijk instrument m.b.t. de kennis van de Franse en grensoverschrijdende arbeidsmarkt. Het onderzoek maakt het mogelijk te anticiperen op rekruteringsmoeilijkheden, werkzoekenden beter te oriënteren naar opleidingen of beroepen in overeenstemming met de noden van de arbeidsmarkt en werkzoekenden te informeren over de evolutie van hun arbeidsmarkt en beroepen met toekomst. In juli 2007 bleek uit een opiniepeiling bij werkzoekenden in de Franse grensstreek dat Franse werkzoekenden bereid zijn de grens over te steken, maar ook dat de helft van alle werkzoekenden die nog nooit in België hebben gewerkt, verklaren dat het hun aan informatie ontbreekt. Aldus werd het onderzoek Behoefte aan arbeidskrachten in januari 2008 gelanceerd om deels tegemoet te komen aan de informatiebehoefte van werkzoekenden over sectoren met toekomst in België. Het onderzoek, dat voor de zesde keer wordt gevoerd voor de Belgische grensstreek in Vlaanderen en voor de derde keer voor de grensstreek in Picardisch Wallonië, is een omzetting van het onderzoek naar de behoefte aan arbeidskrachten dat sinds 2002 met betrekking tot Frankrijk wordt gevoerd. Het terrein van het grensoverschrijdend onderzoek omvat echter geen ondernemingen met nul en evenmin de territoriale collectiviteiten. De resultaten kunnen dus niet rechtstreeks worden vergeleken met die van de golf van Behoefte aan arbeidskrachten 2014 in de regio Nord-Pas de Calais. Het werd gevoerd in januari-februari De moederbevolking bestaat uit de bedrijven in een van de 68 gemeenten die de grensstreek van de regio Nord-Pas de Calais vormen en ten minste één werknemer tellen (excl. de openbare sector), i.e bedrijven. Het onderzoek werd op exhaustieve wijze gevoerd voor de bedrijven met meer dan 5. Ze werden ondervraagd per post, waarbij vragenlijsten werden verzonden bedrijven met minder dan 5 werden telefonisch ondervraagd. Het onderzoek heeft betrekking op ingezonden en bruikbare vragenlijsten, i.e. een antwoordpercentage van 11,9%. Het antwoordpercentage is veel hoger dan 20% voor de bedrijven met 10 en meer. meer weten Een gedetailleerde beschrijving van de onderzoeksmethodologie is te vinden op pagina 51 van de brochure Les Besoins en Main-d Oeuvre de part et d autre de la frontière entre le Nord - Pas de Calais et la Belgique (verschijnt in juni 2014). Colin E., Floquet L. Enquête Besoins en Main-d Oeuvre 2014 : les entreprises de la région prévoient recrutements, Repères et Analyses, n 15, Pôle emploi Nord - Pas de Calais, avril Directeur van de publicatie: Karim KHETIB Directeur van de hoofdartikel : Virginie VETTIVEL Realisatie: Dienst communicatie pole-analyse-emploi.fr pole-emploi.org