Chapter 11. List of Abbreviations. Author Affiliations. List of publications. Acknowledgements (Dankwoord) About the author

Transcriptie

1 Chapter 11 List of Abbreviations Author Affiliations List of publications Acknowledgements (Dankwoord) About the author

2 Chapter

3 List of abbreviations List of Abbreviations AASLD American Association for the Study of Liver Diseases AIH Autoimmune hepatitis ALP Alkaline Phosphatase ALT Alanine-aminotransferase AMA Anti Mitochondrial Antibody ANA Atinuclear Atibodies anti-lc-1 anti-liver Cytosol type 1 antibodies ASMA Anti-Smooth Muscle Antibodies AST Aspartate transaminase AZA Azathioprine BSG British Society of Gastroenterology CD Celiac Disease CTLA-4 Cytotoxic T Lymphocyte Antigen-4 EMA AntiEndomysium Antibodies GWAS Genome-Wide Association Study HCC HepatoCellular Carcinoma HEV Hepatitis E virus HLA Human Leukocyte Antigen IAIHG International Autoimmune Hepatitis Group IgG Immunoglobulin G IQR Interquartile Range LKM-1 Liver Kidney Microsomes Type 1 LP Liver Pancreas Antigen MHC Major Histocompatibility Complex p-anca Atypical Peripheral Anti-Neutrophilic Cytoplasm PBC Primary Biliary Cirrhosis PSC Primary Sclerosing Cholangitis RT-PCR Real-Time Polymerase Chain Reaction SLA Soluble Liver Antigen SNP Single Nucleotide Polymorphisms SPSS Statistical Package for Social Sciences TGA IgA Tissue Antitransglutaminase Antibodies ULN Upper Limit of Normal

4 Chapter

5 Author affliation Author Affiliations S. F. Bakker, MD Department of Gastroenterology and Hepatology, Vu University Medical Centre, Amsterdam, Prof U. Beuers, MD PhD Department of Gastroenterology and Hepatology, Academic Medical Centre, Amsterdam, The Netherlands Prof E. Bloemena, MD PhD Department of Pathology, VU University Medical Center, Amsterdam, Y. S. de Boer, MD Department of Gastroenterology and Hepatology, Vu University Medical Centre, Amsterdam, G. Bouma, MD PhD Department of Gastroenterology and Hepatology, Vu University Medical Centre, Amsterdam, J. T. Brouwer, MD PhD Department of Gastroenterology and Hepatology, Reinier de Graaf Medical Center Delft, The Netherlands H. R. van Buuren, MD PhD Department of Gastroenterology and Hepatology, Erasmus University Medical Centre, Rotterdam, M. J. Coenraad, MD PhD Department of Gastroenterology and Hepatology, Leiden University Medical Centre, Leiden, Prof J. P. H. Drenth, MD PhD Department of Gastroenterology and Hepatology, Radboud University Nijmegen Medical Centre, Nijmegen, the Netherlands

6 Chapter 11 A. A. van der Eijk, MD PhD Department of Virology, Erasmus medical centre, Rotterdam, K. J. van Erpecum, MD PhD Department of Gastroenterology and Hepatology, University Medical Centre Utrecht, Utrecht, L. Franke, MD, PhD University of Groningen, University Medical Center Groningen, Department of Genetics, Groningen, M. M. J. Guichelaar, MD PhD Department of Gastroenterology and Hepatology, Medisch Spectrum Twente, Enschede, the Netherlands Prof. B. van Hoek, MD PhD Department of Gastroenterology and Hepatology, Leiden University Medical Centre, Leiden, G. H. Koek, MD PhD Department of Gastroenterology and Hepatology, University Medical Center Maastricht, Maastricht, Prof G. Kraal, MD PhD Department of Molecular Cell Biology and Immunology, VU University Medical Center, Amsterdam, V. Kumar, MD, PhD University of Groningen, University Medical Center Groningen, Department of Genetics, Groningen, I. Maijers, MD Department of Gastroenterology and Hepatology, Vu University Medical Centre, Amsterdam, R. A. de Man, MD PhD Department of Gastroenterology and Hepatology, Erasmus University Medical Centre, Rotterdam, 188

7 Author affliation Prof. C. J. J. Mulder, MD PhD Department of Gastroenterology and Hepatology, Vu University Medical Centre, Amsterdam, C. M. J. van Nieuwkerk, MD PhD Department of Gastroenterology and Hepatology, Vu University Medical Centre, Amsterdam, J. W. den Ouden, MD PhD Department of Gastroenterology and Hepatology, Haga Hospital, The Hague, S. D. Pas, MD, PhD Department of Virology, Erasmus medical centre, Rotterdam, R. C. Verdonk, MD PhD Department of Gastroenterology and Hepatology, St. Antonius Hospital, Nieuwegein, The Netherlands E. C. Verschuren, MD Department of Gastroenterology and Hepatology, Vu University Medical Centre, Amsterdam, H. W. Verspaget, MD PhD Department of Gastroenterology and Hepatology, Radboud University Nijmegen Medical Center, Nijmegen, the Netherlands B. J. Verwer, MD Department of Gastroenterology and Hepatology, Vu University Medical Centre, Amsterdam, A. P. Visscher, MD Department of Gastroenterology and Hepatology, Vu University Medical Centre, Amsterdam, J. Vrolijk, MD PhD Department of Gastroenterology and Hepatology, Rijnstate hospital, Arnhem,

8 Chapter 11 Prof T. N. Wijmenga, MD PhD University of Groningen, University Medical Center Groningen, Department of Genetics, Groningen, B. I. Witte, MD PhD Department of Epidemiology and Biostatistics, Vu University Medical Centre, Amsterdam, Prof H. L. Zaaijer, MD PhD Department of Blood-borne infections, Sanquin Blood Supply Foundation, Amsterdam, The Netherlands A. Zhernakova, MD PhD University of Groningen, University Medical Center Groningen, Department of Genetics, Groningen, A. Zwiers, MD PhD Department of Molecular Cell Biology and Immunology, VU University Medical Center, Amsterdam, 190

9 List of publication List of Publications van Gerven NM, de Boer YS, Zwiers A, Verwer BJ, Drenth JP, van Hoek B, van Erpecum KJ, Beuers U, van Buuren HR, den Ouden JW, Verdonk RC, Koek GH, Brouwer JT, Guichelaar MM, Vrolijk JM, Coenraad MJ, Kraal G, Mulder CJ, van Nieuwkerk CM, Bloemena E, Verspaget HW, Kumar V, Zhernakova A, Wijmenga C, Franke L, Bouma G. HLA-DRB1*03:01 and HLA- DRB1*04:01 modify the presentation and outcome in autoimmune hepatitis type-1. Genes and Immunity 2015 Jan 22. [Epub ahead of print] van Gerven NM, Verwer BJ, Witte BI, van Erpecum KJ, van Buuren HR, Maijers I, Visscher AP, Verschuren EC, van Hoek B, Coenraad MJ, Beuers UH, de Man RA, Drenth JP, den Ouden JW, Verdonk RC, Koek GH, Brouwer JT, Guichelaar MM, Vrolijk JM, Mulder CJ, van Nieuwkerk CM, Bouma G. Epidemiology and clinical characteristics of autoimmune hepatitis in the Netherlands. Scandinavian Journal of Gastroenterology. 2014;49(10): van Gerven NM, Bakker SF, de Boer YS, Witte BI, Bontkes H, van Nieuwkerk CM, Mulder CJ, Bouma G. Seroprevalence of celiac disease in patients with autoimmune hepatitis. European Journal of Gastroenterology and Hepatology 2014;26(10): de Boer YS, van Gerven NM, Zwiers A, Verwer BJ, van Hoek B, van Erpecum KJ, Beuers U, van Buuren HR, Drenth JP, den Ouden JW, Verdonk RC, Koek GH, Brouwer JT, Guichelaar MM, Vrolijk JM, Kraal G, Mulder CJ, van Nieuwkerk CM, Fischer J, Berg T, Stickel F, Sarrazin C, Schramm C, Lohse AW, Weiler-Normann C, Lerch MM, Nauck M, Völzke H, Homuth G, Bloemena E, Verspaget HW, Kumar V, Zhernakova A, Wijmenga C, Franke L, Bouma G. Genome-wide association study identifies variants associated with autoimmune hepatitis type 1. Gastroenterology. 2014;;147(2): van Gerven NM, de Boer YS, Zwiers A, van HB, van Erpecum KJ, Beuers U, van Buuren HR, Drenth JP, den Ouden JW, Verdonk RC, Koek GH, Brouwer JT, Guichelaar MM, Vrolijk JM, Kraal G, Mulder CJ, van Nieuwkerk CM, Bouma G. Cytotoxic T Lymphocyte Antigen-4 +49A/G polymorphism does not affect susceptibility to autoimmune hepatitis. Liver international 2013;33: de Boer YS, van Gerven NM, de Boer NK, Mulder CJ, Bouma G, van Nieuwkerk CM. Allopurinol safely and effectively optimises thiopurine metabolites in patients with autoimmune hepatitis. Alimentary Pharmacology and Therapeutics. 2013;37:

10 Chapter 11 de Boer YS, van Gerven NM, de Boer NK, Mulder CJ, Bouma G, van Nieuwkerk CM. Letter: allopurinol co-therapy is safe and effective in autoimmune hepatitis -- authors reply. Alimentary Pharmacology and Therapeutics. 2013;37:920. van Gerven NM, Verwer BJ, Witte BI, van HB, Coenraad MJ, van Erpecum KJ, Beuers U, van Buuren HR, de Man RA, Drenth JP, den Ouden JW, Verdonk RC, Koek GH, Brouwer JT, Guichelaar MM, Mulder CJ, van Nieuwkerk KM, Bouma G. Relapse is almost universal after withdrawal of immunosuppressive medication in patients with autoimmune hepatitis in remission. Journal of Hepatology. 2013;58:

11 Acknowledgements Acknowledgements (Dankwoord) De afgelopen 5 jaar van mijn leven hebben veelal in het teken gestaan van dit proefschrift. Het promotietraject is een bijzondere en mooie tijd geweest. Het was een lange weg om dit proefschrift naast mijn opleiding af te ronden, maar wel een waar ik met plezier op terug kijk en zeker niet snel zal vergeten. Eerlijkheid gebied mij te zeggen dat ik nog nooit zo trots op mezelf ben geweest! Deze promotie heeft alleen tot stand kunnen komen door begeleiding, inspanning en positieve energie van vele mensen om mij heen. Ik wil iedereen bedanken, die een bijdrage heeft geleverd aan dit proefschrift. Een aantal van hen wil ik in het bijzonder bedanken. Allereerst gaat mijn grote dank uit naar Dr Bouma. Beste Gerd, je bent een fantastisch wetenschapper, maar een ook fantastische clinicus. Twee eigenschappen die jou een geweldige arts maken. Ik ben je dankbaar voor je vertrouwen en dat je mij de ruimte hebt gegeven zodat ik me als onderzoeker verder heb kunnen ontwikkelen. Je bent altijd kritisch en hebt mij geleerd meer uit mezelf te halen en op die manier mijn manuscripten naar een hoger niveau te tillen. Ik ben trots op het eindresultaat dat onder jouw vleugels tot stand is gekomen. Helaas ben ik niet je eerste echte promovendus (de ambachtelijke molens draaien helaas traag), dan maar het laatste boek voor jou als copromotor! Dr van Nieuwkerk, beste Karin. Je bent een arts met een fantastische klinische blik en een passie voor de hepatologie, waar geweldige ideeën uit voort zijn gekomen. Ik ben je ontzettend dankbaar voor de waardevolle leerschool en hoop tijdens mijn opleiding in de VUmc nog veel van je te mogen leren. Prof Mulder, beste Chris. Een professor pur sang. Al zo veel bereikt in je leven, maar altijd gedreven jonge artsen te begeleiden naar een mooie toekomst en carrière. Zonder jou had ik hier niet gestaan! Jij hebt mij de kans gegeven te promoveren en de opleiding tot maag darm lever arts te starten. Ondanks je overvolle agenda, maak je altijd tijd voor een praatje, vaak over de wetenschap, maar ook over je laatste reis, spullen die je moest kopen (geen uggs), wijn of je kleinkinderen. Je hebt je hard gemaakt om mij voor het einde van mijn zwangerschap te laten promoveren. Hier ben ik je heel dankbaar voor. Ik ben blij dat ik in de kliniek nog de kans heb gekregen om met je samen te werken en veel van je te leren

12 Chapter 11 De leden van de leescommissie, prof. dr. U.H.W. Beuers, prof. dr. E. Bloemena, dr. H.R. Buuren, prof. dr. B. van Hoek, prof. dr. G. Kraal en prof. dr. S. van der Merwe, dank voor de interesse in mijn proefschrift en de bereidheid zitting te nemen in de oppositie. Mijn grote dank gaat uit naar Ynte de Boer. In het begin vond ik het moeilijk mijn werk uit handen te geven. Maar al snel kwam ik erachter dat deze studie bij jou in goede handen was. Ik heb in de afgelopen jaren ontzettend veel bewondering voor je gekregen. Op meerdere vlakken heb jij kennis vergaard waardoor je jezelf meer en meer op wetenschappelijk vlak hebt ontwikkeld. Dank voor je hulp, tijd en samenwerking! Ik ben blij dat jij bij mijn promotie naast me staat. Lieve Marieke, wat was ik trots toen ik als paranimf naast je mocht staan en nog trotser dat jij hetzelfde bij mij gaat doen. We hebben het promotietraject samen doorgemaakt en als je in hetzelfde schuitje zit dan schept dat een enorme band. We hebben zowel binnen als buiten de medische wereld mooie dingen gedeeld. Twee Brabantse meisjes die dit toch maar even voor elkaar hebben gekregen! Mijn voorganger, Bart Verwer, wil ik bedanken voor het opzetten van het AIH onderzoek. Ik heb mijn best gedaan verder te bouwen aan de weg waar jij al aan begonnen was. Mede dankzij jou is deze studie een succes geworden en we kunnen trots zijn op een mooie onderzoeksgroep. Dr Zwiers, beste Toon, biochemicus, jouw expertise was onmisbaar. Bedankt voor al je inzet in het laboratorium. De AutoImmuun Hepatitis werkgroep. Dit fantastische initiatief heeft al mooie dingen in de AIH wereld ter weeg gebracht. Het feit dat we als werkgroep tot de top van de wereld behoren, is het doel wat we oorspronkelijk voor ogen hadden. Met mooie publicaties en hopelijk nog vele publicaties in de toekomst, is het nu al een succes. Dank aan alle patiënten die mee hebben gewerkt aan deze studie. MDL artsen en secretariaat van alle participerende ziekenhuizen: dank voor de prettige samenwerking! Beste Birgit Witte, jouw expertise was essentieel voor de uitvoering van de statistische methoden in dit proefschrift. Ik heb het altijd erg gewaardeerd dat je op korte termijn tijd voor me vrij hebt kunnen maken. Je kan op een rustige manier de abstracte statistiek terugbrengen tot iets wat ook voor mij begrijpelijk is. 194

13 Acknowledgements Dr De Man, bedankt voor de prettige samenwerking tijdens mijn hepatologie stage. Hier is het idee ontstaan om naar de prevalentie te kijken van hepatitis E in AIH patiënten. Ik heb veel van je geleerd. Dr Van der Eijk en Dr Pas, bedankt voor de goede samenwerking en het bepalen van HEV IgG en HEV RNA. Door de jaren heen hebben diverse studenten een bijdrage geleverd aan het verzamelen van data en maken van rijschema s: Ingrid, Edwin en Arjan bedankt voor jullie inzet! Een belangrijke factor van een promotie zijn je collega onderzoekers: Laura, Margien, Sietze, Roy, Dirk, Thijs, Petula, Arjan, Yvette, Evelien en Tom. Bedankt voor de fijne samenwerking, advies, leuke gesprekken op werk en privé gebied en natuurlijk afscheidsfeestjes en congressen! Speciale dank aan Drs Lam, Tze, bedankt dat je altijd tijd voor me vrij hebt willen maken, met name bij Power Point presentaties, statistiek en vooral als ik weer in de stress zat omdat ik dacht dat mijn computer weer eens was gecrasht. Sjoerd, coeliakie en AIH, daar moet toch een verband tussen zijn te vinden. Samen hebben we aan dit project gewerkt. Bedankt voor al je laboratorium werk en input. Alle stafleden van de afdeling MDL in het VUmc: dank voor jullie interesse in mijn onderzoek. Ik kijk er naar uit de komende jaren met jullie samen te werken. Alle medewerkers van de afdeling MDL VUmc: endoscopie verpleegkundigen, baliemedewerkers, medewerkers secretariaat en research-medewerkers, veel dank voor jullie werk en de fijne samenwerking. Jessica en Cynthia, dank voor jullie ondersteuning! Alle stafleden van de afdeling maag, darm, lever in het Medisch Centrum Alkmaar: A. van Berkel, D. Heine, W. Moolenaar, C. Noomen, A. van Oijen, B. van der Spek en H. Tuynman. Bedankt voor jullie geduld, belangstelling en fijne samenwerking. Ik heb ontzettend veel van jullie geleerd. Michael Klemt Kropp: jou wil ik in het bijzonder bedanken. Je hebt mij tijdens mijn tijd in Alkmaar gestimuleerd om zo veel mogelijk uit mijn opleiding te halen. Heel veel dank voor het vertrouwen in mij als opleidingsassistent! Aan alle medewerkers van de afdeling MDL en interne geneeskunde in het MCA, endoscopie verpleegkundigen, baliemedewerkers, medewerkers secretariaat en verpleegkundigen: zonder jullie geen endoscopie of poli. Bedankt voor de fijne samenwerking en gezelligheid!

14 Chapter 11 Alle stafleden en arts-assistenten van de afdeling interne geneeskunde in Medisch Centrum Alkmaar: Bedankt voor jullie interesse in mijn onderzoek en vooral alle mooie momenten buiten het werk om. Via Artisa heb ik de kans gekregen een aantal weken ongestoord aan mijn proefschrift te kunnen werken. Lieve Celeste en Louise, jullie enthousiasme, interesse, wetenschappelijke blik, meditatie oefeningen en heerlijke eten waren voor mij een bron van inspiratie en hebben mij in die weken geholpen met het afronden van mijn proefschrift. Lieve Caroline, jij bent later aan je promotie begonnen, maar wel eerder klaar. Ik heb jou in het begin geholpen en jij mij bij het afronden van mijn promotie. Bedankt voor je hulp met de kaft en meedenken met de opzet van mijn proefschrift! JP, voor je expertise over cm, DPI en pixels Hard werken kan alleen maar als je af en toe ontspant. Gelukkig heb ik lieve vrienden en familie om me heen, die altijd voor me klaar staan. Lieve Esther, middelbare schoolklas, beiden een kuif en drie lagen Ralph Lauren blouses over elkaar. Het begin van iets moois. We hebben samen gefeest, gereisd, gelachen en verdriet gehad. Bedankt voor je interesse, lieve kaartjes, mooie woorden, maar bovenal je vriendschap! Lieve Damiët, eerst clubgenoten, toen huisgenoten en nog steeds hechte vriendinnen. Ik kan met jou alles dood analyseren en dat het liefst tien keer. Ik kan genieten van je eigen zijn en je onvoorwaardelijke vriendschap. Lieve Christien, het begin van dit proefschrift was ook het moment dat wij een hechte vriendschap kregen. Alle ups en downs hebben we gedeeld. Er staat ons nog zo veel leuks te wachten. Ik kijk er naar uit! Lieve Inge, we zijn qua karakter eigenlijk heel verschillend, maar dat is juist wat ons zo mooi maakt samen. Ik ben trots op jouw levenslust en het feit dat je altijd je dromen achterna gaat. Ondanks dat we al jaren niet meer in hetzelfde land wonen, maakt dat voor onze vriendschap niet uit. Lieve Roos en Lieke, bedankt voor de lange hechte vriendschap. Ik ben trots op het feit dat we nog altijd tijd voor elkaar maken. Jullie vriendschappen zijn mij ontzettend dierbaar! Lieve Hylke en Marieke, we delen het Curaçao avontuur, het begin van een bijzondere vriendschap. Beiden reislustig en optimaal genietend van het leven. Blijf dit ook vooral doen! Dank voor jullie vriendschap! Fransien en Bart, voor alle super gezellige spontane borrels! 196

15 Acknowledgements Lieve Blizzards, als jonge meiden ooit met elkaar aan het grote studie avontuur begonnen en nog steeds een hecht clupje. Ben trots dat ik daar deel van uit kan maken! Hoop nog veel mooie dingen met jullie te beleven! Lieve meiden uit Eindhoven, Ellen, Paulien, Sanne, Evelien, Marloes en Anne. Ooit samen begonnen als barvrouwen in de Royce. Uit deze tijd is een mooie groep ontstaan en wat hebben we een hoop meegemaakt. We spreken elkaar door onze drukke levens helaas te weinig, maar weet dat jullie altijd een plekje in mijn hart zullen hebben. Lieve Marijke, Henny en Marloes, bedankt voor jullie gezelligheid, interesse in mijn promotie, heerlijke verhalen en mooie dansjes! Sander de Vries, voor je creatieve inspiratie! Flip, BFI. From MTV Ibiza: I love you! Lieve Wouter en Nasia, etentjes, heerlijke wijn, goede gesprekken en fijne knuffels. Wat wil je in een vriendschap nou nog meer! Lieve Janfrits, Hannie, Michiel en Annemarijn, jullie hebben in de afgelopen jaren een bijzondere plek in mijn leven gekregen. Dank voor jullie steun, grenzeloze interesse en goede adviezen! Lieve zussen, Esther en Martine, van kleine meisjes die uren met Barbies konden spelen, zijn we vrouwen geworden met een eigen wil en doel in het leven. Alle drie hebben wij niet voor de gemakkelijkste weg gekozen en zijn wij altijd op zoek naar nieuwe uitdagingen, waarin we elkaar helpen en stimuleren. Ik vind het jammer dat ik niet bij jullie om de hoek woon waardoor we elkaar eigenlijk te weinig zien. Maar als we elkaar zien is het altijd goed! Zussen zijn is zo bijzonder, een onvoorwaardelijke band, die ik zeker nooit voor lief zal nemen. Frank en Vincent, je zal maar in een dergelijke drukke familie als koude kant terecht komen! Soms is er geen speld tussen te krijgen. Fijn dat jullie in ons gezin je plekje hebben gevonden en dat jullie mijn zussen zo gelukkig maken. Lieve Suze en Guus, jullie kunnen mij met een simpele glimlach laten beseffen dat het leven soms echt niet gecompliceerd is! Lieve ouders, ik ben jullie voor altijd dankbaar voor de kansen die jullie mij hebben gegeven! Ik mocht altijd mijn eigen weg kiezen in het leven en dat heeft me gevormd tot wie ik nu ben. Zonder jullie was dat nooit gelukt. Ik heb de liefste ouders die ik me maar kan wensen. Lieve papa, jij hebt mij als klein meisje in aanraking gebracht met het artsenvak en ik was meteen verkocht. Hoe ouder ik word hoe meer ik van jou in mezelf terug zie. Ik geniet van de avondjes thuis of op vakanties met leuke discussies, mooi gezang en een goed glas wijn. Lieve mama, een fantastische vrouw, ik kan niet anders zeggen. Iedereen is altijd welkom en jij hebt altijd de energie om voor anderen te zorgen en ons als gezin bij elkaar te brengen. Jij creëert de thuishaven die voor een gezin zo belangrijk is

16 Chapter 11 Lieve Marc, liefde van mijn leven! Ik geniet van elk moment dat ik met je mag doorbrengen en ben altijd weer verbaasd over je geduld met mij. Je kan mij goed handelen zoals je zelf altijd zegt en laat mij, met mijn controle en lijstjes altijd mijn gang gaan. Jij bent degene die me, op voor mij moeilijke momenten, rust brengt en me vertelt dat het allemaal goed gaat komen. We kunnen uren aan de keukentafel, liefst onder het genot van een goed glas wijn, onze dromen bespreken. Ik weet zeker dat we onze dromen waar gaan maken. Wat een geluk dat we onze liefde mogen bezegelen met de komst van ons eerste kindje. Een toekomst met jou en ons kleine meisje is al een droom die werkelijkheid wordt. 198

17 About the author About the author Nicole Martine Francis van Gerven was born in Geldrop,, on 1 November In 1999 she moved for a year to America to be an au pair. Hereafter she studied Accountancy at the university of Utrecht. In 2003 she started her medical studies at the VU University Medical Centre in Amsterdam. During her medical studies she was an active member of several student bodies and societies. As a student in 2007, she conducted 4 months in research on Hepatitis B at the Hepatology department at the Queen Mary Hospital in Hong Kong, supervised by Prof. dr. J.S.M. Lai. In September 2009 she obtained her medical degree after which she commenced a PhD program at the gastroenterology department at the VU University Medical Centre and worked on multiple studies focussing on Autoimmune Hepatitis supervised by Dr G. Bouma and Dr C.M.J. van Nieuwkerk. The results of this work are presented in this thesis and during her PhD program presented at several congresses including the Digestive Disease Week in Chicago, USA and United European Gastroenterology In Barcelona, Spain. Since 2009 she has been an active member of the Dutch Autoimmune hepatitis working group. In September 2011 she started her two-year residency in internal medicine at the Medical Centre Alkmaar, supervised by Dr F. Stam. She started her residency in gastroenterology in 2013 with a 4 month internship at the Hepatology department at the Erasmus Medical centre in Rotterdam, under supervision of Dr R.A. de Man. She continued her training at the Medical Centre Alkmaar, supervised by Dr M. Klemt-Kropp. The last years of her gastroenterology training will be completed at the VU Medical Centre, supervised by Dr R.A. de Vries and Dr M.A.J.M. Jacobs

18