Voorwoord. scoot veilig 1

Transcriptie

1 Voorwoord De scootmobielcursus die voor u ligt, is tot stand gekomen in het kader van het meerjarenprogramma Blijf Veilig Mobiel. Dit meerjarenprogramma heeft tot doel een bijdrage te leveren aan de verkeersveiligheid van senio ren en wordt grotendeels gefinancierd door het ministerie van Infrastructuur & Milieu. Binnen dit meerjarenprogramma werken verschillende landelijke belangenorganisaties met elkaar samen, te weten: ANBO, ANWB, CG-Raad, Fietsersbond, PCOB, samenwerkende ROV s, Unie KBO, Veilig Verkeer Nederland, Viziris en de Werkgroep SeniOoren (auditief beperkte senioren). Blijf Veilig Mobiel (BVM) heeft in opdracht van het ministerie onderzoek gedaan naar kwetsbare verkeersdeelnemers. In het rapport Kwetsbare Verkeersdeelnemers (januari 2010, Utrecht) deed BVM onder meer de aanbeveling om een uniforme basis- en opfriscursus voor de scootmobiel te ontwikkelen. Het Ministerie nam de aanbeveling om een uniforme scootmobielcursus te ontwikkelen over, mede naar aanleiding van een motie tijdens het Algemeen Overleg Mobiliteit (juni 2009). Daarvoor heeft Blijf Veilig Mobiel de Werkgroep scootmobielcursus opgericht. Deze werkgroep had de taak een uniforme basis- en opfriscursus voor scootmobielen te ontwikkelen die gebruikt kan worden door gemeenten, leveranciers en lokale welzijnsorganisaties. Een inventarisatie van bestaand cursusmateriaal vormde het uitgangspunt. De cursus bestaat hierdoor deels uit reeds bestaand materiaal. Zo is met name voor het draaiboek en het oefenparcours dankbaar gebruik gemaakt van producten van Veilig Verkeer Nederland (VVN) zoals de door haar ontwikkelde opfriscursus. Daarnaast is er onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van zowel vaste als demontabele scootmobielbanen en scootmobieltuinen. Ook de uitkomsten hiervan hebben we meegenomen in de ontwikkeling van deze cursus. Aan de werkgroep hebben de volgende mensen een belangrijke bijdrage geleverd: Jeroen van Dorp en Maarten t Ligt (ANWB), Chantal Uytdehaag (Ergotherapie Nederland), Klaas Wierda (PCOB), Martin Huysse (ROVZ), Gerda van Leeuwen (Programma VCP), Jan Brinkers (Unie KBO), Anne van Schepen en Kirsten Knol (Veilig Verkeer Nederland). Zonder hun inzet en betrokkenheid was dit mooie product nooit tot stand gekomen. We hopen dat de organisatoren lokaal met enthousiasme aan de slag zullen gaan met de cursus. Marry van Baalen Voorzitter werkgroep Liesbeth Boerwinkel Projectleider Meerjarenprogramma Blijf Veilig Mobiel scoot veilig 1

2 2 Inhoud Inleiding 5 Basis- en Opfriscursus BVM 7 Module 1. Vaardigheden en Parcours 9 Inleiding Kennismaken met de scootmobiel Veilig plaatsnemen in de scootmobiel Verstelbare onderdelen scootmobiel afstellen Verkennen van het bedieningspaneel Rijden met de scootmobiel Stoppen Recht vooruit rijden, doseren en reguleren van de snelheid Recht achteruit rijden Bocht naar links nemen Bocht naar rechts nemen graden draaien en een acht draaien Manoeuvreren Bocht achteruit nemen Rijden op onverharde of hobbelige ondergrond Tussen paaltjes of onder poortjes doorrijden Koers houden, focus op eindpunt ipv obstakel Plankier op- en afrijden Keren in een smalle ruimte Inparkeren voor en achteruit, fileparkeren Kleine garage in- en uitrijden Parcours 23 Module 2. Verkeerskennis en verkeersinzicht 25 Inleiding Verkeerskennis Primaire verkeersborden Aan welke snelheid moet de bestuurder van een scootmobiel zich houden? Voorrang Rotonde binnen en buiten bebouwde kom Gelijke kruising en voorrangskruising Voetgangersoversteekplaats Verlaten uitrit Specifieke stadsproblematiek 32 blijf veilig mobiel

3 2.2 Verkeersinzicht Plaats op de weg Bestuurder versus voetganger Eigen remweg en die van anderen Zichtbaarheid scootmobiel Plannen van je route Gevolgen van medicijnen en drank in verkeer Snelheidsafstelling van verkeerslichten Spoorwegovergang oversteken 36 Module 3. Oren-, Ogen- en Reactievermogentest 37 Inleiding Oren-, Ogen en Reactievermogentest 40 Module 4. Praktijkrit 43 Inleiding Praktijkrit Vaardigheden en Parcours Verkeerskennis en Verkeersinzicht Zintuigen en Reactievermogen 47 Bijlagen 49 Bijlage 1 Checklist Module 1. Vaardigheden en Parcours 51 Bijlage 2 Checklist Module 3. Oren-, Ogen- en Reactievermogentest 59 Bijlage 3 Belangrijke borden 61 Categorie Snelheid 62 Categorie Voorrangsborden 62 Categorie Geslotenverklaring 63 Categorie Parkeren en Stilstaan 65 Categorie Overige geboden en verboden 65 Categorie Gebruik van paden en wegen 66 Categorie Bebouwde kom 67 Categorie Waarschuwingsborden 67 Categorie Informatie 68 Bijlage 4 Aanvullende informatie Verkeerskennis en Verkeersinzicht. 69 Bijlage 5 Checklist Module 4. Praktijkrit 71 Bijlage 6 Organisatie en Draaiboek Cursus Scootmobiel 73 Bijlage 7 Handleiding Scootmobielparcours VVN 103 scoot veilig 3

4

5 Inleiding Om te komen tot een uniforme basis- en opfriscursus scootmobiel is een werkgroep opgericht met vertegenwoordigers van betrokken belangenorganisaties, te weten: ANWB, Ergotherapie Nederland, PCOB, ROVZ, Programma VCP, Unie KBO en Veilig Verkeer Nederland. In deze werkgroep is eerst een inventarisatie van bestaand materiaal gemaakt. Op basis daarvan is de werkgroep aan de slag gegaan om uiteindelijk te komen tot deze basis- en opfriscursus. Opbouw cursus De cursus Scoot Veilig zoals deze voor u ligt, is opgebouwd uit 4 modulen. Een Module Vaardigheden en Parcours, een Module Verkeerskennis en Verkeersinzicht, een Module Oren-, Ogen- en Reactievermogentest en afsluitend de Module Praktijkrit. De modulen hoeven niet in deze volgorde te worden doorlopen, maar de Module Praktijkrit komt altijd pas aan het eind. Voor de overige drie modulen zijn twee benaderingen mogelijk; de groep splitsen of laten rouleren. Doeners zouden eerst naar het parcours kunnen gaan en denkers zouden kunnen beginnen met de verkeerskennis, al naar gelang de leerstijl die hun voorkeur heeft. Het kan echter ook waardevol zijn om eerst de zintuigen en de verkeerskennis te testen voordat men aan het parcours begint. Randvoorwaarden, doel en status cursus De werkgroep heeft ook de randvoorwaarden, het doel en de status van de cursus beschreven. De cursus is niet verplicht, maar alle betrokken organisaties raden het gebruik van de cursus sterk aan. Idealiter zo snel mogelijk na de verstrekking van de scootmobiel. Er zijn een drietal doelen van de cursus te onderscheiden: 1. Bevorderen van het veilig deelnemen van scootmobielen aan het verkeer. 2. Bevorderen van deelname aan de maatschappij en het maatschappelijk leven en voorkomen dat door angst c.q. gebrekkige beheersing scootmobielen ongebruikt blijven staan. 3. Signaleren welke scootmobielgebruikers extra trainingen nodig hebben of welke gebruikers een verkeerd afgesteld hulpmiddel hebben. scoot veilig 5

6 6 Als randvoorwaarden bij de uitvoering van de cursus hanteren wij de volgende uitgangspunten. Er moeten competente mensen aanwezig zijn voor zowel de parcoursbegeleiding als de praktijkrit. Als vuistregel geldt hierbij 1 ergotherapeut per 8 deelnemers en 1 vrijwilliger per 3 deelnemers. Daarnaast moeten er aantoonbaar competente mensen aanwezig zijn voor het afnemen van de verkeerstest en de reactievermogentest en gecertificeerde mensen voor de ogen- en orentest zoals een opticien en een audicien. Checklisten en signaleringsfunctie Zowel bij Module 1 Vaardigheden en Parcours als bij Module 4 Praktijkrit, moet er gewerkt worden met checklisten (zie bijlage 1 & 4). Het is de bedoeling dat de cursist en de ergotherapeut die checklisten na afloop met elkaar bespreken. Ook krijgt iedere cursist een bewijs van deelname en eventueel een persoonlijk advies. De checklisten hebben de volgende scoremogelijkheden; Uitstekend, Goed en Extra oefening vereist. Indien cursisten regelmatig Extra oefening vereist scoren op essentiële onderdelen is het raadzaam om door te verwijzen naar de verstrekker van de scootmobiel of naar de ergotherapeut, zodat een alternatief traject met extra oefeningen gestart kan worden. Vaak vergoedt de zorgverzekering van de cursist dit. De cursus heeft ook een signaleringsfunctie, omdat sommige mensen doordat hun ziekte erger wordt na verloop van tijd minder goed met hun scootmobiel overweg kunnen. Draaiboek voor organisatie van de cursus Voor de organisatie van de cursus is in bijlage 5 een draaiboek opgenomen. In het draaiboek vindt u alles wat u weten en regelen moet als u een cursus wilt organiseren. Ook vindt u hier voorbeeldbrieven, tijdsplanningen en checklisten. blijf veilig mobiel

7 Basis- en Opfriscursus BVM Uit onderzoek is gebleken dat beginnende scootmobielbestuurders de verschillende onderdelen van het parcours significant moeilijker vinden dan geoefende bestuurders. Beginners geven ook aan dat ze graag meer tijd zouden besteden aan het oefenen van de vaardigheden. Daarnaast is gebleken dat de geoefende scootmobielbestuurders het parcours juist (te) gemakkelijk vinden en graag meer tijd in de buitenrit hadden gestoken, deels ook uit recreatieve overwegingen. Daarom is het zeker zinvol onderscheid te maken tussen een basis- en een opfriscursus. In de cursus zijn alle onderdelen beschreven. U kunt de cursus toespitsen op uw doelgroep door keuzes te maken in het aantal dagdelen dat u reserveert voor de cursus en door bijvoorbeeld extra uren in het parcours of juist in de buitenrit te steken Onderstaand vindt u voorbeeld van een basiscursus die specifiek geënt is op beginnende bestuurders en een opfriscursus die geschikt is voor gevorderde scootmobielrijders. U kunt deze voorbeeldprogramma s uiteraard aanpassen aan de lokale situatie. Basiscursus Dagindeling (2 dagen / 4 dagdelen) Dagdeel: Dagindeling Omschrijving activiteit: 1e dagdeel Inloop, koffie, dagindeling bespreken Module 2 Verkeerskennis en Verkeersinzicht Optioneel Lunch 2e dagdeel 3e dagdeel Optioneel 4e dagdeel Module 1 Vaardigheden en Parcours Koffie Inloop, koffie, dagindeling bespreken Module 3 Oren-, Ogen- en Reactievermogentest Lunch Praktijkrit Nabeschouwing en koffie scoot veilig 7

8 8 Opfriscursus Dagindeling (1 dag / 2 dagdelen) met onderscheid in het aantal pauzes per dag. Hele dag Hele dag 2 pauzes 3 pauzes Omschrijving activiteit: Inloop, koffie, dagindeling bespreken, groep in drieën splitsen* Groep 1 naar Module 1 Vaardigheden en Parcours Groep 2 naar Module 2 Verkeerskennis en Verkeersinzicht Groep 3 naar Module 3 Oren-, Ogen- en Reactievermogentest Koffiebreak Groep 1 naar Module 2 Verkeerskennis en Verkeersinzicht Groep 2 naar Module 3 Oren-, Ogen- en Reactievermogentest Groep 3 naar Module 1 Vaardigheden en Parcours Lunch Groep 1 naar Module 3 Oren-, Ogen- en Reactievermogentest Groep 2 naar Module 1 Vaardigheden en Parcours Groep 3 naar Module 2 Verkeerskennis en Verkeersinzicht Koffiebreak Praktijkrit met gehele groep (koffie evt. integreren in route) Uitloop met hapje en drankje * Door de groep in drieën te verdelen kan er in het vaardighedendeel beter op de cursisten gelet worden en ontstaan er geen lange rijen bij de oren-, ogen- en reactievermogentest. blijf veilig mobiel

9 module 1 vaardigheden en parcours scoot veilig

10

11 Inleiding Begeleid door: Ergotherapeuten en vrijwilligers Module 1 besteedt voornamelijk aandacht aan de vaardigheden die nodig zijn om je te kunnen verplaatsen met een scootmobiel. Dit proces is in drie stappen verdeeld: kennismaken, rijden en manoeuvreren, oplopend in moeilijkheidsgraad. Het einddoel is dat de cursist zich kan redden in een parcours met verschillende oefeningen. Al deze oefeningen zijn van tevoren uiteraard al los geoefend. Dit onderdeel wordt begeleid door een ergotherapeut en de resultaten van de cursist op de verschillende onderdelen worden bijgehouden op een checklist (zie bijlage 1). Kennismaken In het onderdeel kennismaken met de scootmobiel wordt de cursisten geleerd hoe ze een veilige transfer naar de zitplaats in de scootmobiel kunnen maken en wordt de scootmobiel op maat afgesteld (als dit nog niet het geval is). Daarna wordt er aandacht besteed aan de diverse functies op het bedieningspaneel. Kent de cursist de functies en weet hij het bedieningspaneel op de juiste manier te bedienen? Leerdoel Na afloop weet de cursist hoe zijn voertuig in elkaar steekt en hoe hij het moet bedienen. Rijden Het onderdeel rijden met de scootmobiel gaat in op de elementaire basis verrichtingen bij het verplaatsen met een scootmobiel. Het stoppen, het reguleren van de snelheid, vooruit, achteruit, bochten en draaien. Leerdoel Na afloop van dit onderdeel is de cursist in staat om zich in het algemeen op een eenvoudig terrein te verplaatsen. Manoeuvreren De naam zegt het al, het onderdeel manoeuvreren gaat in op de beheersing van de scootmobiel in de meer bijzondere verrichtingen. Situaties die men in de praktijk van het dagelijks verkeer tegenkomt en die om extra beheersing vragen. Bijvoorbeeld het manoeuvreren door smalle ruimtes, over een hobbelige ondergrond, over drempels en parkeren. scoot veilig / vaardigheden en parcours 11

12 12 Leerdoel Na afloop van dit onderdeel is de cursist in staat om zich in de infrastructuur van de ruimtelijke ordening te redden. Parcours Met het rijden van het parcours toont de cursist dat hij zijn scootmobiel beheerst. Het is bedoeld om de cursist vertrouwen te geven in zijn kunnen. Het onderdeel bevat zelfs een aantal inzichtafwegingen. Rijdt de cursist om de obstakels heen of gaat hij er tussendoor? Leerdoel Na afloop heeft de cursist ervaren dat hij zichzelf kan redden in een parcours met lastige obstakels en opdrachten. Verhouding tot doelen scootmobielcursus Als de cursist vertrouwen heeft in de beheersing van het voertuig en zijn eigen vaardigheden dan bevordert dit de veilige deelname aan het verkeer (doel 1). Daarnaast kan in deze module de angst van gebrekkige beheersing weggenomen worden door cursisten onder begeleiding te laten oefenen. Dit kan de angst om op pad te gaan met de scootmobiel wegnemen (doel 2). Tot slot heeft deze module een dubbele signaleringsfunctie. Enerzijds is er zicht op welke gebruikers een slecht afgesteld voertuig hebben. Deze worden doorverwezen. Anderzijds wordt met behulp van de checklist gemonitord welke scootmobielgebruikers extra trainingen nodig hebben (doel 3). blijf veilig mobiel

13 1.1 Kennismaken met de scootmobiel Veilig plaatsnemen in de scootmobiel Beschrijving Laat de cursist op een verantwoorde manier instappen in het voertuig. Als dit goed gaat, vraag de cursist dan om op een veilige manier uit het voertuig te stappen. Let hierbij op de veiligheid. Waar stapt de cursist in en uit het voertuig? Behoudt hij het overzicht over de omgeving? NB: Houd rekening met deelnemers die hulp en hulpmiddelen nodig hebben bij hun transfer. Let er op dat ze deze hulpmiddelen op een juiste en veilige manier gebruiken. Beheersing Uitstekend Goed De cursist kan op een veilige en verantwoorde manier de transfer maken van- en naar zijn scootmobiel. De cursist kan een veilige transfer maken van en naar zijn voertuig, maar doet dit soms wat onbeheerst. Extra oefening vereist De cursist kan geen transfer maken vanuit of naar zijn voertuig Verstelbare onderdelen scootmobiel afstellen Beschrijving Laat de cursist plaatsnemen en verstel de spiegel e.d. naar de voorkeur van de cursist en zorg ervoor dat alles verkeersveilig afgesteld staat. NB: Er zijn meerdere verstelbare elementen aan een scootmobiel, denk bijvoorbeeld aan armleggers, stoel en stuur. Indien u signaleert dat de scootmobiel slecht is afgesteld, verwijs dan door naar de verantwoordelijke instantie (leverancier c.q. gemeente). Tip Nodig de leverancier uit, vaak is deze wel bereid om kleine reparaties ter plaatse uit te voeren. scoot veilig / vaardigheden en parcours 13

14 14 Beheersing Uitstekend/goed De scootmobiel is verkeersveilig op maat versteld. Extra oefening vereist De scootmobiel is niet op maat versteld Verkennen van het bedieningspaneel Overzicht mogelijke onderdelen bedieningspaneel: Gas, rem, snelheid, verlichting, richtingaanwijzer, accu, actieradius. Beschrijving Laat de cursist zoveel mogelijk zelf vertellen over de functies op zijn bedienings paneel. Corrigeer waar nodig en licht alle functies toe. Laat de cursist de verschillende functies uitproberen. Toon en benoem ook de vrije stand. De vrije stand is belangrijk in geval van pech. NB: Per scootmobiel verschilt het aantal functies en de plaats van de functies. Dit onderdeel kan dus per cursist verschillen. Als een deelnemer opmerkingen of klachten heeft, verwijs dan naar de gemeente of leverancier. Beheersing Uitstekend Goed De cursist kan zelfstandig vertellen welke functies er op zijn bedieningspaneel zitten en weet dit op de juiste manier te bedienen. De cursist kan de functies op zijn scootmobiel veilig bedienen. Extra oefening vereist De cursist is niet in staat om de functies op zijn bedieningspaneel op een verantwoorde manier te bedienen. Neem contact op met de verstrekker of ergotherapeut om tot een aangepaste training of nieuwe indicatie te komen. blijf veilig mobiel

15 1.2 Rijden met de scootmobiel Stoppen Beschrijving (Bij deze oefening kunt u gebruik maken van de materialen uit het parcours.) Leer de cursist op een veilige manier te stoppen met de scootmobiel. Laat de cursist eerst rustig stoppen op een afgesproken punt. Plaats bijvoorbeeld een pion op 8 meter afstand en laat de cursist naast deze pion stoppen. Herhaal deze oefening totdat de cursist vertrouwd is met de manier van remmen. Laat de cursist vervolgens op een onverwacht moment stoppen. Stuiter een zachte bal ruim voor de scootmobiel langs. Zorg er hierbij voor dat eventueel doorschieten (door de knijpreflex) geen gevaar op kan leveren voor de cursist of voor de omstanders. Laat de cursist tot slot ook stopoefeningen op de helling uitvoeren, zowel tegen de helling op als van de helling af. Gebruik hiervoor bij voorkeur de hellingbaan van het parcours (zie hoofdstuk 1.4). Tip Alle leveranciers hebben een afstandsbediening waarmee de scootmobiel op afstand tot stilstand gebracht kan worden. Het verdient aanbeveling om deze in bezit te hebben. Beheersing Uitstekend Goed De cursist kan in alle genoemde situaties veilig en beheerst een stop maken en heeft vertrouwen in zijn eigen kunnen. De cursist kan een veilige stop maken, maar komt met een schokkende beweging tot stilstand. De cursist heeft wel vertrouwen in zijn eigen kunnen. Extra oefening vereist De cursist is niet in staat om een veilige stop te maken. Let op! Als de cursist voldoende of goed in staat is om een veilige stop te maken, maar geen vertrouwen heeft in eigen kunnen, dan is de beheersing onvoldoende en is extra oefening noodzakelijk. scoot veilig / vaardigheden en parcours 15

16 Recht vooruit rijden, doseren en reguleren van de snelheid Beschrijving Laat de cursist minimaal 8 meter rechtuit rijden. Plaats als hulpmiddel pionnen in een rechte lijn langs de baan. Laat de cursist tijdens het rijden afwisselend versnellen en vertragen door het bedienen van de gashendel. Beheersing: Uitstekend Goed De cursist kan beheerst een rechte lijn rijden en zijn snelheid geleidelijk verhogen en verlagen. De cursist kan beheerst een rechte lijn rijden maar het verhogen en verlagen van de snelheid gaat soms een beetje schoksgewijs. Extra oefening vereist De cursist is niet in staat om een rechte lijn te rijden en kan tijdens het rijden zijn snelheid niet geleidelijk verhogen en verlagen (dit gaat steeds met horten en stoten) Recht achteruit rijden Beschrijving (Bij deze oefening kunt u gebruik maken van de materialen uit het parcours.) Laat de cursist minimaal 4 meter recht achteruit rijden. Plaats als hulpmiddel hoge pionnen (75 cm) in een rechte lijn langs de baan en een hoge pion als eindpunt. Wijs de cursist op het gebruik van de spiegel. Beheersing: Uitstekend Goed De cursist kan beheerst en zonder slingeren in een rechte lijn achteruit rijden. De cursist kan beheerst een rechte lijn achteruit rijden maar slingert licht. Extra oefening vereist De cursist is niet in staat om beheerst en zonder slingeren een rechte lijn achteruit te rijden. blijf veilig mobiel

17 1.2.4 Bocht naar links nemen Beschrijving (Bij deze oefening kunt u gebruik maken van de materialen uit het parcours.) Laat de cursist een bocht naar links nemen om een pion heen. Laat de cursist zowel een grote als een kleine bocht maken en oefenen. Voer deze oefening indien mogelijk ook uit langs een bocht met stoeprand. Attendeer de cursist op het doseren van zijn snelheid en het gebruik van de richtingaanwijzer en de spiegel. Tip Maak gebruik van het plankier uit het parcours, dan heeft iedereen eenzelfde bocht. Beheersing Uitstekend Goed De cursist kan zowel grote als kleine bochten netjes aansnijden, overziet de omgeving, doseert zijn snelheid en gebruikt tijdig de richtingaanwijzer. De cursist heeft enige moeite met het maken van grote of kleine bochten, maar voert de verrichting veilig uit. Extra oefening vereist De cursist is niet in staat om op een veilige manier kleine of grote bochten te maken Bocht naar rechts nemen Beschrijving (Bij deze oefening kunt u gebruik maken van de materialen uit het parcours.) Laat de cursist een bocht naar rechts nemen om een pion heen. Laat de cursist zowel een grote als een kleine bocht maken en oefenen. Voer deze oefening indien mogelijk ook uit op een kruispunt. Attendeer de cursist op het doseren van zijn snelheid en het gebruik van de richtingaanwijzer en de spiegel. Tip Maak gebruik van het plankier uit het parcours, dan heeft iedereen eenzelfde bocht. scoot veilig / vaardigheden en parcours 17

18 18 Beheersing Uitstekend Goed De cursist kan zowel grote als kleine bochten netjes aansnijden, overziet de omgeving, doseert zijn snelheid en gebruikt tijdig de richtingaanwijzer. De cursist heeft enige moeite met het maken van grote of kleine bochten, maar voert de verrichting veilig uit. Extra oefening vereist De cursist is niet in staat om op een veilige manier kleine of grote bochten te maken graden draaien en een acht draaien Beschrijving (Bij deze oefening kunt u gebruik maken van de materialen uit het parcours.) De cursist kan een acht draaien om twee pionnen heen en de cursist kan een volledige cirkel draaien. De cursist heeft na afloop van de oefeningen inzicht in zijn draaicirkel. Beheersing Uitstekend Goed De cursist kan zowel vloeiend 360 graden draaien als een acht draaien om twee pionnen heen. De cursist heeft inzicht in zijn draaicirkel. De cursist kan met bijsturen zowel 360 graden als een acht draaien om twee pionnen heen. De cursist heeft inzicht in zijn draaicirkel. Extra oefening vereist De cursist kan 360 graden of acht draaien om twee pionnen heen. De cursist heeft onvoldoende inzicht in zijn draaicirkel. blijf veilig mobiel

19 1.3 Manoeuvreren Bocht achteruit nemen Beschrijving (Bij deze oefening kunt u gebruik maken van de materialen uit het parcours.) Laat de cursist om een pion heen een bocht achteruit maken. Laat de cursist zowel een grote als een kleine bocht maken en oefenen. Voer deze oefening indien mogelijk ook uit langs een bocht met stoeprand of gebruik het plankier uit het parcours. Attendeer de cursist op het gebruik van de spiegel. Beheersing Uitstekend Goed De cursist kan zowel grote als kleine bochten achteruit maken en gebruikt de spiegel De cursist heeft enige moeite met het maken van grote of kleine bochten achteruit, maar voert de verrichting veilig uit. Extra oefening vereist De cursist is niet in staat om op een veilige manier kleine of grote bochten achteruit te maken Rijden op onverharde of hobbelige ondergrond Beschrijving Laat de cursist ervaren hoe het is om over verschillende ondergronden te rijden. Denk hierbij aan gras, klinkers, grind en zand- of kleigrond. Beheersing Uitstekend Goed De cursist kan zijn snelheid en wendbaarheid aanpassen aan de verschillende ondergronden. De cursist kan zich redden op verschillende ondergronden. Extra oefening vereist De cursist kan zijn snelheid en wendbaarheid niet aanpassen aan de verschillende ondergronden. scoot veilig / vaardigheden en parcours 19

20 Tussen paaltjes of onder poortjes doorrijden Beschrijving (Bij deze oefening kunt u gebruik maken van de materialen uit het parcours.) Laat de cursist tussen twee pionnen of glasfiberstokken uit het parcours doorrijden. Laat de cursist oefenen met zowel grote als kleine tussenruimtes tussen de pionnen. Beheersing Uitstekend Goed De cursist kan zich in alle situaties redden en heeft inzicht in hoe breed zijn scootmobiel is. De cursist heeft enige moeite met het rijden door smalle doorgangen, maar krijgt dit met bijsturen en steken wel voor elkaar. Extra oefening vereist De cursist is niet in staat om door smalle doorgangen te rijden en heeft geen inzicht in de breedte van zijn scootmobiel Koers houden, focus op eindpunt ipv obstakel Beschrijving (Bij deze oefening kunt u gebruik maken van de materialen uit het parcours.) Stel verschillende obstakels op (maak een nauwe doorgang, bijvoorbeeld met glasfiberstokken uit het parcours) en laat de cursist hier doorheen rijden. Het doel is om de focus op het eindpunt te houden en niet op elk obstakel. Beheersing Uitstekend Goed De cursist rijdt met gemak door de smalle doorgang en kijkt vooruit. De cursist rijdt door de smalle doorgang maar is vooral bezig met de obstakels Extra oefening vereist De cursist is niet in staat om door smalle doorgangen te rijden. blijf veilig mobiel

21 1.3.5 Plankier op- en afrijden Beschrijving (Bij deze oefening kunt u gebruik maken van de materialen uit het parcours.) Laat de cursist oefenen in het op- en afrijden van drempels. Gebruik hierbij het plankier uit het parcours. Laat ze gecontroleerd kennis maken met het schuin aansnijden van een drempel. Leer ze daarna drempels haaks aan te snijden. Beheersing Uitstekend Goed De cursist kan de drempel haaks aansnijden en veilig nemen. De cursist heeft enige moeite met juist aanrijden naar een drempel, maar neemt deze wel op een veilige manier. Extra oefening vereist De cursist is niet in staat om op een veilige manier drempels te nemen, extra oefening is vereist Keren in een smalle ruimte Beschrijving (Bij deze oefening kunt u gebruik maken van de materialen uit het parcours.) Laat de cursist keren in een smalle ruimte (een brandgang oid.). Boots deze ruimte eventueel na met glasfiberstokken uit het parcours. Leer de cursist keren door middel van achteruitsteken. Beheersing Uitstekend Goed De cursist kan zich keren in een smalle ruimte. De cursist heeft enige moeite met keren in een smalle ruimte, maar krijgt dit met wat extra steken wel voor elkaar. Extra oefening vereist De cursist is niet in staat om te keren in een smalle ruimte. Extra oefening is vereist. scoot veilig / vaardigheden en parcours 21

22 Inparkeren voor en achteruit, fileparkeren Beschrijving (Bij deze oefening kunt u gebruik maken van de materialen uit het parcours.) Laat de cursist inparkeren in een parkeervak passend bij de grootte van de scootmobiel. Boots dit parkeervak na met behulp van glasfiberstokken uit het parcours. Oefen het inparkeren zowel voor- als achteruit. Leer de cursist ook hoe hij kan fileparkeren, laat hem hierbij gebruik maken van de spiegel. Beheersing Uitstekend Goed De cursist kan zijn scootmobiel te allen tijde parkeren. De cursist kan voor- en achteruit inparkeren maar heeft enige moeite met fileparkeren. Extra oefening vereist De cursist is niet in staat om zijn scootmobiel op een klein vlak te parkeren Kleine garage in- en uitrijden Beschrijving (Bij deze oefening kunt u gebruik maken van de materialen uit het parcours.) Laat de cursist gecontroleerd en beheerst een krappe ruimte inrijden en achteruit uitrijden. Beheersing Uitstekend Goed De cursist kan gecontroleerd een kleine ruimte inrijden en achteruit weer uitrijden. De cursist heeft enige moeite een kleine ruimte inrijden en achteruit weer uitrijden, maar krijgt dit wel voor elkaar. Extra oefening vereist De cursist kan niet vooruit een kleine ruimte inrijden en die ruimte achteruit weer uitrijden. blijf veilig mobiel

23 1.4 Parcours Er zijn verschillende mogelijkheden om het parcours vorm te geven, zowel binnen als buiten. Een en ander is afhankelijk van de beschikbare ruimtes en de weersomstandigheden. Als u gebruik wilt maken van een mobiel parcours dan geniet het mobiele oefenparcours van VVN (zie afbeelding) de voorkeur. Hierbij is ook een uitgebreide handleiding aanwezig (zie bijlage 7). Het is ook mogelijk om in een binnenruimte een parcours uit te zetten en hierin verschillende bestaande elementen te integreren. Denk bijvoorbeeld aan het uitzetten van een parcours in een verzorgingstehuis waarbij oefeningen gedaan worden met het in- en uitrijden van de lift, het gebruiken van het invalidentoilet en het manoeuvreren door een gang met obstakels als (geparkeerde) scootmobielen en beeldjes en bloempotten. Voor gewenste manoeuvres in het parcours kunt u gebruikmaken van de checklist 1 Vaardigheden en Parcours. Indien in eigen omgeving een andere vaste of andere mobiele baan aanwezig is, is het raadzaam om een goede kostenafweging te maken. scoot veilig / vaardigheden en parcours 23

24 24 blijf veilig mobiel

25 module 2 verkeerskennis en verkeersinzicht scoot veilig

26

27 Inleiding Begeleid door: Presentator met verkeerskennis en inzicht in doelgroep Module 2 besteedt aandacht aan verkeerskennis en verkeersinzicht. Als inleiding op het thema raden wij aan te starten met het onderdeel scoot mobiel van de powerpoint-presentatie van Blijf Veilig Mobiel ( Vervolgens wordt er een interactieve presentatie gehouden waarin de onderwerpen uit de hoofdstukken Verkeerskennis en Verkeersinzicht aan bod komen. Het is voor de effectiviteit van kennisoverdracht van belang dat dit op een leerzame, interactieve manier gebeurt. Voorkom lange monologen door vragen te stellen en deelnemers mee te laten denken over de juiste benadering van (lokale) verkeersknelpunten. De ervaring leert dat deelnemers het refereren aan en bespreken van lokale situaties en knelpunten (liefst met foto s) zeer waarderen. Dat maakt het probleem tastbaar. De kennis wordt bij voorkeur overgedragen door een kundige presentator met verstand van verkeerszaken en inzicht in de doelgroep. In bijlage 2 en 3 is aanvullende informatie voor de presentator aanwezig. Verkeerskennis In het onderdeel verkeerskennis wordt ingegaan op de verkeersregels en borden die van belang zijn voor de scootmobielgebruiker. Onder andere voorrangsregels, kruisingen en rotonden komen hier aan bod. Aanvullende informatie en een verkeersbordenoverzicht voor de presentator is te vinden in bijlage 3 en 4. Leerdoel: Na afloop is de cursist op de hoogte van de belangrijkste verkeersborden en verkeersregels voor scootmobielgebruikers. Verkeersinzicht In het onderdeel verkeersinzicht wordt ingegaan op het maken van de juiste inschattingen, afwegingen en keuzes. Zo wordt onder andere de plaats op de weg behandeld, het bestuurder/voetgangerdilemma en wordt men geattendeerd op de geringe zichtbaarheid van de scootmobiel. Ook wordt scoot veilig / verkeerskennis en verkeersinzicht 27

28 28 ingegaan op het voorbereiden van de route en de gevaarlijke effecten van medicijnen en drank. Een deel van deze inzichtkwesties zal terugkomen in de praktijkrit, waar ze op een checklist gescoord zullen worden. Deze checklisten worden na afloop besproken. Leerdoel: Na afloop heeft de cursist inzicht in de gevolgen van de verschillende afwegingen en keuzes die hij als scootmobielgebruiker moet maken. Na afloop van deze verkeerseducatie ontvangt de cursist de uitgave van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu; Verkeersborden en verkeersregels in Nederland. Verhouding tot doelen scootmobielcursus Door de cursisten te scholen in de verkeersregels en verkeersborden en interactief in te gaan op verkeersinzichtkwesties wordt bijgedragen aan het verkeersinzicht van de scootmobielgebruikers. Dit bevordert het veilig deelnemen van scootmobielen aan het verkeer (doel 1). Daarnaast kan door scholing de angst van scootmobielgebruikers om aan het verkeer deel te nemen verminderd worden, omdat ze geleerd hebben welke opties en afwegingen ze kunnen maken (doel 2). Tot slot kan tijdens de praktijkrit blijken dat de scootmobielgebruiker onvoldoende verkeersinzicht heeft en extra training noodzakelijk is (doel 3). blijf veilig mobiel

29 2.1 Verkeerskennis Inleiden kan gestart worden met de BVM-powerpointpresentatie. Hierin zit een onderdeel dat speciaal gericht is op scootmobilisten. In deze presentatie wordt aandacht besteed aan de plaats van de scootmobiel op de weg inclusief bijbehorende borden, aan veiligheid (smalle stoepen en schuine vlakken), voorrangsregels bij haaientanden en zichtbaarheid. In bijlage 3 en 4 is aanvullende informatie voor de presentator aanwezig Primaire verkeersborden Behandel de primaire verkeersborden en eventueel ook de systematiek van de borden (gebodsborden, verbodsborden etc.). Behandel minimaal de voorrangsborden en overige voor scootmobilisten belangrijke borden. Zie bijlage 3 voor een overzicht Aan welke snelheid moet de bestuurder van een scootmobiel zich houden? Benoem dat de cursist zich aanpast aan de regels die gelden voor de weggebruikers waaronder hij zich bevindt. Bevindt de scootmobilist zich op het voetpad? Dan past hij zijn snelheid aan het voetgangerstempo (indicatie: 6km/u) aan. Op de rijbaan en op het fietspad mag de scootmobiel op maximaal tempo meerijden. Daarbij is het aanpassen aan de snelheid van de overige weggebruikers het belangrijkst. Verschil in snelheid veroorzaakt gevaar. Daarom is een scootmobiel op de rijbaan ook kwetsbaarder dan op het voetpad. In de praktijk gaat een scootmobiel zelden harder dan 18 km/u. De gemeente bepaalt de snelheid van de WMO-scootmobielen. Officieel: Wettelijk gezien valt de scootmobiel onder de gehandicaptenvoertuigen. Gehandicaptenvoertuigen mogen maximaal 45 km/u en de snelheid waarmee men zich mag verplaatsen is afhankelijk van de plaats op de weg: (zie volgende pagina) scoot veilig / verkeerskennis en verkeersinzicht 29

30 30 Plaats op de weg Binnen de bebouwde kom Buiten de bebouwde kom Voetpad 6 6 Fietspad/bromfietspad Rijbaan Voorrang Leg de belangrijkste voorrangsregels uit aan de cursisten. Gebruik indien mogelijk voorlichtingsmateriaal of een quiz over de regels. Officieel: Er wordt een onderscheid gemaakt in voorrangsregels die gelden als de andere bestuurder zich op een andere weg bevindt, in voorrangsregels die gelden als de andere bestuurder zich op dezelfde weg bevindt en voorrangs regels voor bestuurders en voetgangers. Hieronder vindt u een overzicht. Niet op dezelfde weg Meestal komen andere bestuurders van links en van rechts. Die komen dan uit een zijweg en zitten niet op dezelfde weg. De afspraak is: geef voorrang aan bestuurders van rechts. Op dezelfde weg Soms rijdt de andere bestuurder wel op dezelfde weg. Die bestuurder komt dan tegemoet of achterop. Als één van beiden af slaat, dan krijgen ze met elkaar te maken. In dat geval geldt de afspraak: rechtdoor op dezelfde weg gaat voor. Afslaand verkeer moet wachten tot het andere verkeer op dezelfde weg gepasseerd is. Voor bestuurders en voetgangers De afspraak rechtdoor op dezelfde weg gaat voor geldt voor bestuurders én voor voetgangers. Ook de stoepen, fietsstroken en fietspaden die langs een weg liggen horen bij die weg. Dus als een scootmobielgebruiker vanaf het fietspad rechts af wil slaan dan moet hij de voetganger die rechtdoor gaat voorrang geven. blijf veilig mobiel

31 2.1.4 Rotonde binnen en buiten bebouwde kom Behandel de verschillen tussen rotondes binnen en buiten de bebouwde kom. Besteed ook aandacht aan de wisselende voorrangssituatie; bevindt de scootmobilist zich op de rijbaan of op het fietspad? Officieel: Hieronder een overzicht van richtlijnen met betrekking tot rotondes met en zonder fietspad en rotondes binnen en buiten de bebouwde kom. Rotondes binnen de bebouwde kom Rotonde met fietspad Als de rotonde een apart fietspad heeft dan is het voor scootmobilisten aan te raden om op dit fietspad te rijden. Of het fietspad bij een rotonde binnen de bebouwde kom voorrang heeft, kunt u zien aan de voorrangsborden en haaientanden. Rotonde zonder fietspad Sommige rotondes binnen de bebouwde kom hebben geen apart fietspad. De scootmobilist bevindt zich dan op de rijbaan. Als de scootmobilist zich aan de fietserregels op de rotonde houdt dan heeft hij voorrang op afslaand verkeer. Rotondes buiten de bebouwde kom Bij rotondes buiten de bebouwde kom is er altijd een apart fietspad aangelegd. Buiten de bebouwde kom kan een scootmobilist doorgaans beter op het fietspad rijden. Op het fietspad rijdt de scootmobilist buiten de voorrang. Bestuurders die de rotonde opgaan én bestuurders die de rotonde verlaten, gaan voor. Besteed aandacht aan de voorrangsborden en haaientanden. scoot veilig / verkeerskennis en verkeersinzicht 31

32 Gelijke kruising en voorrangskruising Verduidelijk de gelijke kruising en de voorrangskruising. Maak gebruik van de borden uit bijlage 3 Belangrijke verkeersborden. Officieel: Bij een gelijke kruising heeft verkeer van rechts altijd voorrang. Bij een voorrangskruising zijn de voorrangsregels door borden geregeld. De bestuurders die voorrang moeten verlenen krijgen de borden B6 of B7 te zien (zie voor voorbeelden bijlage 3, Belangrijke verkeersborden). Op het wegdek staan meestal haaientanden. Bestuurders op de voorrangsweg weten dat zij voorrang hebben door de borden B1, B3, B4 en B5. Het einde van een voorrangsweg wordt aangeduid door bord B2. Zie voor voorbeelden van al deze verkeersborden bijlage 3, Belangrijke verkeersborden Voetgangersoversteekplaats Attendeer de cursist er op dat hij als gebruiker van een scootmobiel voorrang heeft op een voetgangersoversteekplaats of zebrapad. Officieel: Bestuurders moeten voetgangers en bestuurders van invalidenvoertuigen die op een voetgangersoversteekplaats oversteken, of van plan zijn om dit te doen, laten voorgaan Verlaten uitrit Leg uit dat het verlaten van een uitrit geldt als een bijzondere verrichting. Dit houdt in dat de scootmobilist bij het verlaten van een uitrit al het overige verkeer voor moet laten gaan Specifieke stadsproblematiek Behandel indien van toepassing de voorrangsregels met betrekking tot trams. blijf veilig mobiel

33 Officieel: Bestuurders verlenen voorrang aan bestuurders van een tram en bij overwegen laten weggebruikers een railvoertuig voorgaan en laten daarbij de overweg geheel vrij. scoot veilig / verkeerskennis en verkeersinzicht 33

34 Verkeersinzicht Plaats op de weg Benoem de keuzevrijheid van de scootmobielgebruiker voor de weggedeelten stoep, fietspad en rijbaan. Benader dit vanuit een grondhouding van risico-inschatting. Wat is veilig? Een geasfalteerd fietspad kan voorkeur genieten boven een stoep vol fietsen en reclameborden. Benadruk dat de keuze voor de plaats waar hij rijdt ook samenhangt met de snelheid die hij mag gebruiken en de regels waar hij zich aan moet houden. Een scootmobilist op het fietspad moet zich houden aan de verkeersregels voor fietsers. Voor een scootmobilist op het voetpad gelden dezelfde verkeersregels als voor voetgangers. Feitelijk: Met een scootmobiel mag op de rijbaan gereden worden, maar niet op autowegen en autosnelwegen. Een scootmobiel mag ook op het fietspad en de stoep rijden. Vanwege de beperkte snelheid van een scootmobiel geniet het de voorkeur om hoofdzakelijk stoep en fietspad te gebruiken. Zie bijlage 4 voor aanvullende informatie Bestuurder versus voetganger Benoem de keuzevrijheid voor stoep, fietspad en rijbaan vanuit het oogpunt bestuurder versus voetganger. Geef aan dat scootmobilisten die kiezen voor het trottoir te gast zijn onder de voetgangers en hun snelheid aan moeten passen aan de voetgangers Eigen remweg en die van anderen Benader de remweg en het anticiperen op de remweg van anderen vanuit het oogpunt van veiligheid. Benoem dat scootmobilisten kwetsbare verkeersdeelnemers zijn. Daarom is het voor hen belangrijk dat ze zelf goed overzicht houden over hun eigen positie en de positie van hun mede weggebruikers. Geef hen mee dat ze zelf moeten anticiperen op de snelheid en remweg van het overige verkeer. blijf veilig mobiel

35 2.2.4 Zichtbaarheid scootmobiel Benadruk de kwetsbare positie van de scootmobiel qua zichtbaarheid. Geef adviezen hoe scootmobilisten hun zichtbaarheid kunnen vergroten. Bijvoorbeeld door ruim van tevoren richting aan te geven (indien mogelijk arm uitsteken) en door ook overdag verlichting te voeren. Benoem dat de zichtbaarheid van een scootmobiel gering is en dat een veiligheidsjasje of losse fietslampjes de zichtbaarheid van scootmobilisten vergroten. Scootmobilisten moeten vanwege hun kwetsbaarheid zelf ook goed opletten of andere verkeersdeelnemers hun hebben waargenomen, oogcontact met overige weggebruikers houden is daarom verstandig Plannen van je route Licht de cursisten voor over hoe ze veilig op pad kunnen gaan met hun scootmobiel. Zijn de banden van de scootmobiel op de juiste spanning, is de accu vol? Andere aandachtspunten zijn hierbij het voorbereiden en overdenken van de route. Soms kan het voordeel bieden om net een andere straat te nemen. Stel dat op de snelste route de cursist over een trottoir moet met bomen langs de rand, dan kan het raadzaam zijn om een iets minder snelle route te rijden, waarbij de cursist wel de hele weg over het trottoir af kan leggen. Benoem daarnaast kledingaspecten (weersbestendig) en bereikbaarheid (mobiele telefoon, nummer hulpdienst etc.) Gevolgen van medicijnen en drank in verkeer Benadruk de kwetsbaarheid van de scootmobilist in het verkeer en het effect van verdovende middelen daarop. Ontraad alcoholgebruik. Benoem de invloed van medicijngebruik op rijgedrag. De medicijnen die rijgedrag kunnen beïnvloeden, hebben een waarschuwingssticker op de verpakking. Attendeer cursisten ook op te letten als ze nieuwe medicijnen voor geschreven krijgen. Hun huidige medicijnen kunnen ze nazoeken op onderstaande website. Daarnaast is de combinatie van verschillende medicijnen gevaarlijk, raadpleeg bij twijfel altijd de apotheker. scoot veilig / verkeerskennis en verkeersinzicht 35

36 36 Feitelijk: Een scootmobilist wordt gezien als bestuurder. Officieel is de alcohollimiet 0,2 voor beginnende of onervaren bestuurders (korter dan 5 jaar rijbewijs) en 0,5 voor ervaren bestuurders (5 jaar of langer rijbewijs). Voor medicijnen gelden de stickers zoals aangegeven op de medicijnen. Raadpleeg en verwijs ook naar de website Zie bijlage 4 voor aanvullende informatie Snelheidsafstelling van verkeerslichten Benoem het verschil in afstelling tussen een voetgangersverkeerslicht en een fietsersverkeerslicht. Hoewel een scootmobiel gebruik mag maken van het fietsersverkeerslicht, geeft dit de scootmobiel vaak te weinig tijd om veilig over te steken. Benoem het keuzevraagstuk vanuit veiligheidsoverwegingen. Adviseer gebruik te maken van het voetgangerslicht Spoorwegovergang oversteken Er zijn verschillende scootmobielgebruikers die het eng vinden om een spoorwegovergang over te steken. Enerzijds vanwege het passeren van de rails, anderzijds omdat ze bang zijn niet snel genoeg weg te kunnen komen als de bellen gaan rinkelen en de bomen naar beneden zakken. Benoem dat een spoorwegovergang altijd slechts aan een zijde van de weg een boom heeft, dit is om te zorgen dat iemand die onverhoeds tussen de bomen in komt altijd nog een uitweg heeft. Benoem daarnaast dat er altijd platen tussen de rails liggen op de oversteekplaatsen, dit zorgt ervoor dat de wielen niet achter de rails kunnen blijven hangen. Het nemen van drempels hebben ze bij de vaardigheden kunnen oefenen. Ga tot slot ook in op het gevaar van een tweede trein. Men moet altijd wachten tot de bomen omhoog zijn en het licht gedoofd is, voordat men oversteekt. blijf veilig mobiel

37 module 3 oren-, ogen en reactievermogentest scoot veilig

38

39 Inleiding Begeleid door: opticien, audicien en begeleider reactievermogentest Deze module valt uiteen in drie verschillende testen, een ogen-, oren- en een reactievermogentest. De doelstelling is om de cursisten de mogelijkheid te bieden om de testen af te laten nemen en te signaleren of er misschien cursisten zijn die doorverwezen moet worden. Hetzij naar de opticien, de audicien of naar de verstrekker of ergotherapeut als het reactie vermogen achteruit gaat. Leerdoel Na afloop heeft de cursist inzicht in de kwaliteit van zijn gezichtsvermogen en gehoorfunctie en de accuraatheid van zijn reactievermogen. Verhouding tot doelen scootmobielcursus Als de cursist goed kan horen en zien, en als zijn reactiesnelheid nog accuraat is dan bevordert dit de veilige deelname aan het verkeer (doel 1). scoot veilig / ogen-, oren en reactievermogentest 39

40 Oren-, Ogen en Reactievermogentest Scootmobielgebruikers zijn kwetsbare verkeersdeelnemers. Daarbij vraagt deelnemen aan het verkeer zowel een geestelijke als lichamelijke inspanning. Waarnemen, interpreteren en snel reageren is beslist noodzakelijk om veilig aan het verkeer te kunnen deelnemen. In module 1 en 2 worden de vaardigheden en de verkeerskennis getoetst. Maar ook lichamelijke factoren kunnen veilige verkeersdeelname belemmeren. De achteruitgang van ogen en oren kan geleidelijk plaatsvinden, waardoor men dit zelf niet zo in de gaten heeft. Maar een goed gehoor en zicht zijn wel essentieel voor een veilige verkeersdeelname. Hetzelfde geldt uiteraard voor het reactievermogen. Gedurende deze module vindt een oren-, ogen en reactievermogentest plaats. Voor de doorstroming is het van belang dat de groep deelnemers gedurende module 3 gesplitst wordt in 3 groepen. Dit is om te voorkomen dat er bijvoorbeeld bij de orentest rijen staan terwijl de reactievermogentest vrij is. Ook zorgt de opsplitsing ervoor dat iedereen de mogelijkheid heeft om de testen te doen. Hieronder zal kort ingegaan worden op de oren-, ogen- en reactievermogentest. De ogentest De ogentest dient te worden verzorgd door een opticien of oogarts. Het verdient aanbeveling om de samenwerking met een plaatselijke opticien te zoeken. De gehoortest Er zijn verschillende audiciens die bereid zijn om aanwezig te zijn op evene menten zoals de scootmobieldag. Hoorwinkelketen Beter Horen is hier een voorbeeld van, op dit moment rijden er het hele jaar door twee Beter Horen bussen door het land. In de bus kunnen bezoekers gratis hun gehoor testen. Bij constatering van gehoorverlies worden deze mensen binnen een week teruggebeld door een Beter Horen winkel in de buurt voor een uitgebreidere hoortest. Een andere mogelijkheid is om contact te zoeken met een plaatselijke audicien, bijvoorbeeld een Schoonenberg, Specsavers of Hans Anders. Lukt dit niet dan kunt u denken aan de gezondheidsdiensten, zoals de Districts Gezondheidsdienst,de Geestelijke Gezondheidsdienst en de Basis Gezondheidsdienst of een auditieve afdeling van een ziekenhuis. De blijf veilig mobiel

41 afdeling Welzijn van de gemeente kan u wellicht helpen om deze (of andere) instanties te benaderen. Ook de Nederlandse Vereniging voor Slechthorenden (NVVS) en ouderenbonden kunnen u de helpende hand reiken. Er wordt van uitgegaan dat genoemde instanties kosteloos hun hulp ter beschikking stellen. Reactievermogentest van Veilig Verkeer Nederland De reactievermogentest kan geregeld worden via de lokale of regionale steunpunten van VVN. scoot veilig / ogen-, oren en reactievermogentest 41

42 42 blijf veilig mobiel

43 module 4 praktijkrit scoot veilig

44

45 Inleiding Begeleid door: ergotherapeut en vrijwilligers In Module 4 maken de scootmobielgebruikers onder begeleiding een praktijkrit. In deze rit door het dagelijks verkeer komen knelpunten terug waarmee men in de voorgaande modulen geoefend heeft. Om het juiste leereffect te bereiken is het belangrijk dat de cursisten persoonlijke aandacht en feedback krijgen over de manier waarop zij de verschillende knelpunten in het parcours passeren. Dit kan in de praktijk op verschillende manieren gerealiseerd worden. De eerste mogelijkheid is dat de cursisten een op twee begeleid worden door een instructeur. Een andere mogelijkheid is om instructeurs of (geïnstrueerde) verkeersregelaars neer te zetten op de belangrijkste knelpunten. In het organisatiedraaiboek (bijlage 6) vindt u meer aanwijzingen. In deze module is een overzicht van elementen opgenomen die in de praktijkrit terug kunnen komen. Het is van belang dat de praktijkrit aan de lokale situatie aangepast wordt. De verrichtingen van de cursist zullen bijgehouden worden op een checklist (zie bijlage 5). Na afloop van de praktijkrit wordt de checklist met de cursist besproken. Iedere cursist krijgt een bewijs van deelname en eventueel een persoonlijk advies. Leerdoel: De scootmobielgebruikers laten ervaren dat zij zich met de aangeleerde vaardigheden en verkeerskennis veilig kunnen handhaven in het dagelijks verkeer. Verhouding tot doelen scootmobielcursus Door de cursisten te laten ervaren dat zij zich kunnen redden in het dagelijks verkeer krijgen ze vertrouwen om ook zelfstandig op pad te gaan. Daarnaast kunnen zij onveilige verkeersverrichtingen die zij in de praktijk uitvoeren, corrigeren en worden de cursisten gestimuleerd om de juiste afwegingen te maken met betrekking tot verkeersinzicht. Dit bevordert het veilig deelnemen van scootmobielen aan het verkeer (doel 1). Daarnaast kan door het opbouwen van vertrouwen in eigen kunnen (in zowel vaardigheden en verkeersinzicht) de angst van scootmobielgebruikers om aan het verkeer deel te nemen verminderd worden, omdat ze onder begeleiding geleerd hebben welke opties en afwegingen ze kunnen maken (doel 2). Tot slot kan tijdens de praktijkrit blijken dat de scootmobielgebruiker onvoldoende verkeersinzicht heeft en extra training noodzakelijk is (doel 3). scoot veilig / praktijkrit 45