Notitie Geluidzonering industrieterreinen Coevorden. juni 2009

Transcriptie

1 Notitie Geluidzonering industrieterreinen Coevorden juni 2009

2 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Uitwerking door projectgroep integrale zonering 5 3 Mogelijke opties met vooren nadelen 8 4 Conclusie en advies 11 Bijlagen Bijlage 1 Kaart Rapport , akoestische onderzoek industrieterreinen Coevorden ten behoeve van voorstel uitbreiding geluidzone, 21 juni Bijlage 2 Geluidcontour industrieterreinen NED, Geluidcontour industrieterreinen BRD, Geluidcontour industrieterreinen NED en BRD, 3 december 2008 Bijlage 3 Bestaande geluidzone Leeuwerikenveld 1 Bijlage 4 Geluidcontouren Leeuwerikenveld 1 en 2 Bijlage 5 Nieuw zonevoorstel Leeuwerikenveld 1 2

3 1. Inleiding Achtergrond Industrieterreinen waarop bedrijven zich mogen vestigen die vallen onder art. 41derde lid van de Wet geluidhinder (Wgh), de zogenaamde grote lawaaimakers, moeten wettelijk verplicht worden gezoneerd. In Coevorden wordt alleen in het bestemmingplan voor Leeuwerikenveld 1 (1978) niet uitgesloten (dus toegestaan) dat bedrijven die vallen onder art. 41 derde lid van de Wgh zich kunnen vestigen. Leeuwerikenveld 1 is dan ook gezoneerd in In de jaren 1994, 1995 en 1996 zijn allerlei saneringsmaatregelen uitgevoerd. In de bestemmingplannen van de andere industrieterreinen wordt de vestiging van grote lawaaimakers expliciet uitgesloten. Overwegingen voor aanpassing van de zone In de loop der jaren is gebleken dat de zone rond Leeuwerikenveld 1 niet meer klopt. Door de genoemde saneringsmaatregelen, is het geluid aan de noordoostkant van het terrein zodanig verminderd dat de zone hier verkleind kan worden. Aan de zuidkant loopt de zone op de grens van het bestemmingsplan Leeuwerikenveld 1. Dit betekent dat een aantal bedrijven op dit industrieterrein qua geluidruimte op slot zit, terwijl dit niet nodig is voor een rustig woongenot van de bewoners in de omgeving. Een aanpassing van de zone is dus zeer gewenst. Omdat door aanpassing de zone aan de zuidkant over Leeuwerikenveld 2 zou lopen is voorgesteld dat terrein ook mee te nemen in de zonering en een zone aan te leggen rond Leeuwerikenveld 1 en 2 gezamenlijk. Mede omdat het lastig uit te leggen is, dat een bedrijf aan de zuidkant van Leeuwerikenveld 1 niet meer zou kunnen uitbreiden vanwege de geluidzone en dat een bedrijf aan de overkant van de weg wel kan uitbreiden omdat het in Leeuwerikenveld 2 ligt. Omdat het daarnaast niet logisch is de bewoners van Coevorden wel te beschermen tegen het geluid van Leeuwerikenveld 1 en 2 en niet tegen het geluid van de andere industrieterreinen, is, daarop voortbordurend, voorgesteld om een integrale zone vast te stellen rond alle industrieterreinen ten zuiden van Coevorden: Leeuwerikenveld 1, Leeuwerikenveld 2, De Mars, Heege West, Heege West 2 en Heege West 3. Deze laatste vier terreinen maken tevens deel uit van het grensoverschrijdende industrieterrein Europark. De ontwikkeling van dit terrein ligt in handen van de Ontwikkelingsmaatschappij Europark Coevorden-Emlichheim GmbH, een samenwerking tussen de Nederlandse gemeente Coevorden en de Duitse samtgemeinde Emlichheim. Onderzoek DHV In 2004 zijn de consequenties van het vaststellen van een integrale geluidszone onderzocht door DHV in het advies Integrale geluidszone een goed idee? 1 Onder andere komt daarin aan de orde dat uitbreiding van de zone rond Leeuwerikenveld 1 een wijziging is van een bestaande geluidszone conform art. 43 Wgh. Deze geluidzone moet vastgelegd worden in een (facet)bestemmingsplan. De nieuwe zonegrens mag niet dichter 1 DHV, Adviesgeluidszonering, Integrale geluidszone een goed idee?, november

4 bij het industrieterrein liggen dan de werkelijke 50 db(a)-contour en de nieuwe zonering is geen activiteit die aan de m.e.r.-beoordelingsplicht gekoppeld is. Vanuit de Wgh worden geen eisen gesteld (zoals vertalen van documenten, opsturen naar relevante buitenlandse bestuurders) bij grensoverschrijdende effecten. Bovendien gaat de geluidzone niet verder dan de rijksgrens volgens Nederlands recht. Ook bij de beoordeling van de activiteiten wordt alleen geoordeeld op cumulatieve effecten van de plaatselijke industrie. Er wordt dan ook geen rekening gehouden met externe cumulatie vanwege de Duitse industrie. Juridisch gezien is dat ook niet nodig, maar voor een goede ruimtelijke ordening is het wel zeer zinvol. Conclusie en advies van DHV: een integrale geluidzone is niet vereist, maar kan wel veel duidelijkheid voor bedrijven en omwonenden scheppen. DHV adviseert om de integrale geluidszone vast te leggen in een facet bestemmingsplan. Bestuursprogramma In het Bestuursprogramma is opgenomen dat er een geluidszone rondom de industrieterreinen ten zuiden van Coevorden wordt vastgesteld. Ten behoeve hiervan is door Stroop Raadgevende Ingenieurs BV een akoestisch onderzoek 2 uitgevoerd naar de integrale zonering van de industrieterreinen in Coevorden. Hierin doet Stroop twee voorstellen voor een integrale zone. De ene loopt min of meer langs de 50 db(a) etmaalcontour (geen marge), de andere biedt wat extra geluidruimte (2 db marge) (zie bijlage 1). 2 Rapport , akoestische onderzoek industrieterreinen Coevorden ten behoeve van voorstel uitbreiding geluidzone, 21 juni

5 2 Uitwerking door projectgroep integrale zonering De projectgroep integrale zonering 3 is met de hiervoor genoemde voorstellen van Stroop aan de slag gegaan. Doel was in eerste instantie het maken van een keuze tussen beide zonevoorstellen en het adviseren daarover aan het bestuur. Bij het berekenen van de geluidcontouren door Stroop, is destijds al rekening gehouden met de geluid-producerende activiteiten op het aangrenzende Duitse industrieterrein volgens het oorspronkelijke Duitse bestemmingsplan. Recent (ongeveer oktober 2008) is echter het tweede deel van het Duitse industrieterrein akoestisch ingevuld. Mede op verzoek van de provincie heeft de projectgroep veel aandacht besteed aan de mogelijke consequenties van de geluidproductie hiervan. De projectgroep heeft hierbij de volgende zaken onderzocht: 1. Hoe zit het precies juridisch. Formeel houdt de geluidwetgeving op bij de grens, maar hoe is het in de praktijk? 2. Welke afspraken kan Coevorden maken en/of welke invloed kan Coevorden uitoefenen op het Duitse deel van het industrieterrein, hoe is het Duitse beleid in deze? 3. Wat zijn de consequenties voor de integrale zone van het extra Duitse geluid? Ad 1 Juridisch Gebleken is dat er in Coevorden een unieke situatie bestaat. Er zijn in Nederland geen andere gezoneerde grensoverschrijdende industrieterreinen. De vraag hoe te handelen is voorgelegd aan VROM (Leo Jacobs). Deze heeft aangegeven dat het Duitse geluid volgens de letter van de wet niet meegenomen hoeft te worden. Juridisch gezien levert het geen problemen op om alleen het Nederlandse geluid bij de vaststelling van de zone mee te nemen. Volgens de geest van de wet dient het Duitse geluid uiteraard wel meegenomen te worden. Aan omwonenden is niet uit te leggen dat geluid ophoudt bij de grens en dus niet meetelt bij het vaststellen van eventuele overlast en het vaststellen van de 50dB(A)-contour. Het wel meenemen van het Duitse geluid zou ook in lijn zijn met Europese wet- en regelgeving. Ad 2 Afspraken met Duitsland Voor het Duitse deel van Europark is vergelijkbaar aan het streekplan in Nederland (POP Drenthe) de begrenzing opgenomen in een regionaal plan, het zogenaamde Regionale Raumordnungsprogramm Landkreis Grafschaft Bentheim. Deze Landkreis in onderdeel van het Bundesland NiederSachsen. Basis voor de gemeentelijke planvorming van Samtgemeinde Emlichheim is het Flächennutzungsplan, vergelijkbaar met het Nederlandse structuurplan. Voor de ontwikkeling van Europark is een gezamenlijke Ontwikkelingsorganisatie opgericht, de GMBH Europark Coevorden-Emlichheim. Overleg met de Nederlandse directie van de GMBH heeft uitgewezen dat zij geen invloed heeft op de (akoestische) invulling van het industrieterrein. Voor het Duitse deel is dit een 3 W. Masselink, W. de Jong, G. Eleveld (provincie Drenthe), R. Laan (Stroop), M. de Vogel. 5

6 zaak van de Duitse overheid, het Landkreis Grafschaft Bentheim en voor het Nederlandse deel van de gemeente Coevorden. Bij de invulling (akoestische verkaveling) van het tweede deel van het Duitse industrieterrein is door Ingenieursbűro Peter Gerlach akoestisch onderzoek uitgevoerd 4. Hieruit blijkt dat volgens de Duitse regelgeving voldoende rekening wordt gehouden met de eventuele geluidoverlast ook voor zover van toepassing op de zuidkant van Coevorden. Volgens de Nederlandse geluidwetgeving is dit echter anders. Een van de problemen hierbij is dat in Duitsland alleen gerekend wordt met een dagperiode ( uur) en een nachtperiode ( uur). 5 Hierdoor mag vooral het geluid in de avond en het eerste uur van de dag in Duitsland hoger zijn dan in Nederland. Bovendien accepteert Duitsland een hogere geluidbelasting dan Nederland. Tenslotte zijn de berekeningen alleen gebaseerd op het tweede deel van het Duitse industrieterrein en niet op het totaal van beide Duitse delen of nog correcter beide Duitse delen en het Nederlandse deel gezamenlijk. De akoestische verkaveling van het tweede deel van het Duitse industrieterrein vormt voor Coevorden dus wel degelijk een probleem. ad 3 Consequenties meenemen extra Duitse geluid De consequentie van het meenemen van het extra Duitse geluid is dat de geluidcontour een heel eind opschuift. Uit de kaarten van Stroop blijkt dat het Duitse geluid hierbij akoestisch maatgevend is (zie bijlage 2). Een probleem dat zou ontstaan door de nieuwe contour, is dat het plan Vosmaten 6 voor een groot deel binnen de 55 db contour zou vallen. Omdat bij het vaststellen van de oorspronkelijke geluidzone rond Leeuwerikenveld 1 het plan Vosmaten nog niet bestond, betekent dit volgens artikel 46 van de Wgh dat de geluidbelasting niet hoger mag worden dan 55 db(a) (voor nieuwe woningen). De uiterste consequentie van het meenemen van het Duitse geluid zou dan zijn dat er niet verder gebouwd kan worden in Vosmaten. Artikel 46 Wet geluidhinder 1 Bij wijziging van een zone kan de ingevolge artikel 44 of 45 geldende waarde voor woningen in dat gebied worden gewijzigd. 2 Een verhoging van de in het eerste lid bedoelde waarde mag ten hoogste 5 db bedragen, met dien verstande dat: a degene ten behoeve van wie de waarde wordt verhoogd heeft verklaard dat hij uiterlijk gelijktijdig met de verhoging financiële middelen ter beschikking stelt ten behoeve van de uitvoering van maatregelen om de geluidsbelasting vanwege het industrieterrein, van de gevels van woningen die door de wijziging van de zone dan wel vaststelling van het bestemmingsplan een hogere geluidsbelasting ondervinden te beperken en te voldoen aan artikel 111, eerste lid, onder b, en b de waarde van wat ten tijde van de eerste zonevaststelling geprojecteerde woningen betreft 55 db en wat ten tijde van de eerste zonevaststelling aanwezige of in aanbouw zijnde woningen betreft 60 db niet te boven mag gaan. 3 Bij algemene maatregel van bestuur kan worden bepaald dat de bevoegdheid, bedoeld in het eerste lid, enkel in bij die maatregel aan te geven gevallen kan worden toegepast. 4 Fachtechnische Stellungname 7/10/ In Nederland wordt gerekend met een dagperiode ( ), avondperiode ( ) en een nachtperiode ( ). 6 Bestemmingplan Vosmaten (bestemmingsplan vastgesteld 12 juli

7 Afgezien van dit specifieke probleem, veroorzaakt het meenemen van het Duitse geluid ook een algemeen probleem. Door het opschuiven van de contour vallen veel meer woningen binnen de 50 db(a)-contour en vallen er ook een heel aantal woningen binnen de 55 db(a)- contour. Voor deze laatste woningen dient veel onderzoek uitgevoerd te worden (er zullen circa 800 woningen onder het Hogere Waarden Besluit vallen) en dienen dure sanerings-maatregelen uitgevoerd te worden (zie artikel 110 en 111 Wgh). Conclusie De projectgroep is tot de conclusie gekomen dat het niet mogelijk/wenselijk is om de industrieterreinen ten zuiden van Coevorden integraal te zoneren met medeneming van het Duitse geluid volgens de bestaande akoestische verkaveling. In het volgende hoofdstuk worden alle overige opties op een rijtje gezet, voorzien van vooren nadelen. 7

8 3. Mogelijke opties met vooren nadelen 1 Wijziging Duitse akoestische verkaveling Wellicht is het mogelijk om op bestuurlijk niveau of op GMHB directie niveau afspraken te maken over een wijziging in de Duitse akoestische verkaveling. Dit zou op korte termijn de problemen voor Coevorden oplossen. Om ook voor de toekomst zekerheid te hebben dat de zone gehandhaafd kan worden, moeten er afspraken vastgelegd worden over inspraak in/invloed op wijziging van bestemmingplannen, e.d. Feitelijk zou er een grensoverschrijdend geluidbeleid opgesteld moeten worden. Wellicht zou zelfs het hele industrieterrein (dus ook het Duitse deel) gezoneerd moeten worden. Het vastleggen van dergelijke afspraken is een taak van de besturen van Coevorden en Emlichheim en/of van de directie van GMBH Europark Coevorden-Emlichheim. Voordelen van deze optie: Definitieve oplossing. Zekerheid voor bewoners. Zekerheid voor bedrijven. Zekerheid voor vergunningverleners. Nadelen: Gaat waarschijnlijk jaren duren. Niet zeker of het (juridisch) mogelijk is. 2 Alleen zoneren Leeuwerikenveld 1 Het industrieterrein Leeuwerikenveld 1 is in 1987 gezoneerd. Door saneringsmaatregelen, is het geluid aan de noordoostkant echter zodanig verminderd dat de zone hier verkleind kan worden (zie bijlage 3). Aan de zuidkant loopt de zone op de grens van het bestemmingsplan Leeuwerikenveld 1, waardoor een aantal bedrijven op dit industrieterrein qua geluidruimte op slot zit. Een aanpassing van de zone is dus zeer gewenst. Voordelen van deze optie: Leeuwerikenveld 1 is weer up-to-date gezoneerd. Vergroting van de zone aan de zuidkant geeft de daar gevestigde bedrijven de geluidruimte die ook vergund is. De geluidzone kan dan ook gehandhaafd worden. Nadelen van deze optie: Totaal overzicht van geluidbelasting ontbreekt. 8

9 Artikel 41 Wet geluidhinder 1. Een krachtens artikel 40 vastgestelde zone kan uitsluitend worden gewijzigd of opgeheven bij vaststelling of wijziging van een bestemmingsplan, met dien verstande dat opheffing alleen kan plaatsvinden wanneer de bestemming van het betrokken terrein zodanig is gewijzigd dat het geen industrieterrein meer is. 2. Een wijziging van een zone kan er niet toe strekken dat enig gebied waarbinnen met inachtneming van de al krachtens de Wet milieubeheer verleende vergunningen en de daaraan verbonden voorschriften een hogere geluidsbelasting, vanwege het industrieterrein, optreedt dan 50 db, ophoudt van de zone deel uit te maken. 3. opgeheven zone bestaat voort zolang zich op het terrein een of meer inrichtingen bevinden, behorende tot een bij algemene maatregel van bestuur aan te wijzen categorie van inrichtingen die in belangrijke mate geluidhinder kunnen veroorzaken. 3 Alleen zoneren Leeuwerikenveld 1 en 2 Volgens het bestemmingsplan mogen er geen bedrijven die vallen onder art. 4.1, derde lid Wgh gevestigd worden op Leeuwerikenveld 2. Deze bedrijven zijn er ook niet. Dit betekent dat Leeuwerikenveld 2 niet verplicht gezoneerd hoeft te worden. Eerder is wel overwogen om Leeuwerikenveld 1 en 2 gezamenlijk te zoneren omdat zo voorkomen kan worden dat de nieuw aangepaste zone van Leeuwerikenveld 1 dwars door Leeuwerikenveld 2 loopt. In de praktijk zal dit echter geen problemen opleveren. Wel een reden om te kiezen voor deze optie is de eventuele wens om de mogelijkheid open te houden voor de vestiging van grote lawaaimakers op de Coevorder industrieterreinen. Leeuwerikenveld 1 is, zoals eerder opgemerkt, het enige terrein waar grote lawaaimakers zich kunnen vestigen. Dit terrein is nagenoeg vol. Dit betekent dat als er geen andere terreinen worden opengesteld voor grote lawaaimakers, het niet meer mogelijk is dat deze bedrijven zich in Coevorden vestigen. Zoneren van Leeuwerikenveld 2 impliceert dan ook een bestemmingsplanwijziging waarin grote lawaaimakers toegestaan worden op een deel van Leeuwerikenveld 2. Er worden dan geen nieuwe grote lawaaimakers meer toegelaten op Leeuwerikenveld 1, ook niet als er ruimte zou komen door het vertrek van bedrijven. De geluidoverlast verschuift dan te zijner tijd naar het zuiden, waardoor de bewoners van Coevorden er minder last van hebben. De consequenties hiervan zijn berekend door Stroop, zie bijlage 4. Voordelen van deze optie: Faciliteren van de economie, door vestiging van grote lawaaimakers mogelijk te maken Te zijner tijd verschuiving van de geluidbelasting in zuidelijke richting. Nadelen: De geluidoverlast neemt in eerste instantie toe. Het blijft onwenselijk om grote lawaaimakers relatief dicht bij woonbebouwing te situeren. 9

10 4 Integraal zoneren zonder rekening te houden met het Duitse geluid Uiteraard bestaat er nog steeds de mogelijkheid de industrieterreinen integraal te zoneren 7 zonder rekening te houden met het Duitse geluid. Juridisch gezien levert het geen problemen op om alleen het Nederlandse geluid bij de vaststelling van de zone mee te nemen. Het oorspronkelijke doel van een integrale geluidszone, namelijk het verschaffen van duidelijkheid naar bedrijven en vergunningverleners en het bieden van rechtszekerheid aan burgers, blijft ook bestaan. Juridisch gezien klopt het immers wel. De feitelijke situatie zal echter niet voldoen aan de zone. In werkelijkheid komt het Duitse geluid er natuurlijk wel bij, als de tweede fase van het Duitse deel van het industrieterrein wordt bebouwd. Voordelen van deze optie: Verschaft duidelijkheid naar bedrijven en bewoners. Is een handvat voor vergunningverleners. Maakt het mogelijk een zonebeheerplan op te stellen waarmee de zone goed beheerd kan worden. Nadelen van deze optie: Deze optie biedt valse zekerheden. De indruk wordt gewekt dat er bepaalde geluidzones lopen terwijl deze zones in feite ergens anders lopen. De indruk wordt gewekt dat er A-inrichtingen gevestigd mogen worden terwijl dit alleen op (voormalig) Leeuwerikenveld 1 het geval is. 7 Het bevoegd gezag heeft de beleidsvrijheid ook die terreinen die niet zoneringsplichtig zijn als gezoneerd industrieterrein te behandelen. Er wordt dan geen zone in het bestemmingsplan opgenomen, maar het beleid van de gemeente kan samengevat worden in een plan dat dezelfde opzet en inhoud heeft als een zonebeheerplan. Deze vrijwillige zone heeft niet dezelfde rechtskracht als een verplichte zonering. Het is dan ook beter in dit geval te spreken van een planologisch aandachtsgebied. Wel kunnen in het bestemmingsplan voorwaarden en regels worden opgenomen die meer rechtskracht geven. (info uit handreiking zonebeheerplan VROM). Bovenstaande impliceert dat de terreinen alleen gezoneerd kunnen worden als er A inrichtingen op worden toegelaten. De projectgroep is ervan uit gegaan dat in het geval van Coevorden alle terreinen bij integrale zonering worden beschouwd als één terrein en dat door toelating van A-inrichtingen op Leeuwerikenveld 1 hieraan voldaan wordt. 10

11 4. Conclusie en advies Uit het voorgaande blijkt dat het niet eenvoudig is om alle industrieterreinen integraal te zoneren. Bovendien lijkt het ook niet (meer) erg zinvol, met name omdat het Duitse geluid niet meegenomen kan worden en daardoor de zone per definitie fictief is. Om niet de indruk te wekken dat er bepaalde zekerheden bestaan, die er in werkelijkheid niet zijn, is integrale zonering geen serieuze optie meer naar de mening van de projectgroep. Het zoneren van Leeuwerikenveld 2 en Europark mag alleen als daar ook grote lawaaimakers worden toegelaten. Op dit moment lijkt dat niet aan de orde en bovendien denkt de projectgroep dat het ook geen goede optie is om toch redelijk dicht bij de bebouwing nieuwe grote lawaaimakers toe te laten. Daarnaast speelt mee dat landelijk gewerkt wordt aan SWUNG II 8. Dit betreft onder andere een voorstel voor een nieuw systeem van de beoordeling van de geluidbelasting door inrichtingen op een gezoneerd industrieterrein. Naar verwachting zal de totale geluidemissie van een industrieterrein getoetst gaan worden aan een aantal strategisch gekozen Geluid Productie Plafond Industrielawaai-punten (GPPILpunten). Dit betekent dat de totale geluidemissie van een industrieterrein dan niet meer getoetst wordt aan een zonegrens. Door dit in voorbereiding zijnde nieuwe geluidbeleid ontstaat er naar verwachting meer geluidruimte voor bedrijven op industrieterreinen en meer ruimte voor bouwen in de buurt van industrieterreinen. Ook de lijst met inrichtingen uit artikel 2.4 Inrichtingen en Vergunningenbesluit (= grote lawaaimakers) zal waarschijnlijk worden opgeschoond. Alhoewel het nog enkele jaren zal duren voor het nieuwe geluidbeleid wettelijk is vastgelegd, is de projectgroep van mening dat met dergelijke op handen zijnde wijzigingen wel vast rekening kan worden gehouden. Het lijkt niet zinvol nu meer dan wettelijk verplicht is te zoneren, terwijl al bekend is dat er waarschijnlijk te zijner tijd niet meer getoetst gaat worden aan de zonegrens. Onze keus past in dit nieuwe beleid. Advies De projectgroep stelt voor om te kiezen voor het herzien van de zone rond Leeuwerikenveld 1 (zie bijlage 5) en de overige industrieterreinen niet te zoneren. Omdat het bestaande geluid er wel is en het geluid van het Duitse deel van Europark een rol gaat spelen voor de bewoners van Coevorden, stelt de projectgroep voor om daarnaast enkele aanvullende maatregelen te treffen: Op ambtelijk en/of bestuurlijk niveau afspraken maken met Duitsland over het geluid op Europark door respectievelijk de Ontwikkelingsmaatschappij Europark Coevorden- Emlichheim GmbH of de samtgemeinde Emlichheim/gemeente Coevorden. 8 Samen Werken in de Uitvoering van Nieuw Geluidbeleid, februari

12 Bij (herziening van) bestemmingsplannen voor industrieterreinen altijd in te zetten op inwaartse verkaveling. Overwegen om een al dan niet gemeentebreed geluidbeleidsplan op te stellen of een nota industrielawaai. In plaats hiervan kan ook gekozen worden voor een breder industrieterreinenbeleid, waarin naast geluid ook andere zaken aan de orde kunnen komen, zoals geur. Onderzoek naar faciliteiten om de bewoners tegemoet te komen. Hierbij zou bijvoorbeeld gedacht kunnen worden aan verhoging van het geluidscherm. Overwogen kan worden dergelijke maatregelen (mede) te bekostigen uit de grondopbrengsten van Europark. 12