Nederlands bosbeheer in Europese context

Transcriptie

1 Nederlands bosbeheer in Europese context Gert-Jan Nabuurs Studiedag, 24 september 2004 Met dank aan: European Forest Institute, CLUE model groep, Mart-Jan Schelhaas, Toon Helmink Gebaseerd op diverse projecten van LNV, Europese Commissie, CEPI, Timber Committee

2

3 Europese bossen: huidige staat Nederland in Europees perspectief Bosbeheertrends in Europa Lange termijn gevolgen van beheertrends Rol van de beheerder en van beleid

4 Nederlandse boshistorie niet echt verschillend van rest van Europa Lange periode van degradatie, gevolgd door bosaanleg Foto s: SBB 100 jaar

5 Huidige staat Areaal: 175 Mha bos in 30 countries; allemaal actief beheerd; areaal veranderingen zijn minimaal bijgroei : 4.9 m 3 ha -1 j Age class distribution in 1990 Volume: 143 m 3 ha -1 en toenemend Soorten: meer dan half coniferen Area (1000 ha) UN-ECE/FAO 2000 Age class Nabuurs 2001

6 Ter vergelijk: Nederlandse leeftijdsklassenverdeling Nederland: Staande voorraad 200 m3/ha Bijgroei: ± 7 m3/ha.j Oogst: 1.5 miljoen m3 van 2.5 miljoen m3 bijgroei Grove den in Nederland

7 Beheer in het verleden in Europa Gericht op houtproduktie Gelijkjarig, eensoortig kaalkapsysteem Echter, (boeren)beheer heeft ook rijke varietie aan bostypen opgeleverd

8 Huidige staat Een enorme houtvoorraad: 52 miljard m 3 stamhout tot aan de Oeral elk jaar toenemend met 0.4 miljard m 3..er lijkt geen probleem te zijn

9 Wat speelt in de Europese bosbouw?

10 In termen van statistieken gaat het goed met het Europese bos, maar. 1. Het bos is erg jong (55 jaar), 2. Biodiversiteit soms gering en afnemend, (niet altijd door bosbeheer) 3. Bos is versnipperd (9.2 miljoen kleine private eigenaren; 38 landen) 4. Zeer klein aandeel oerbos 5. Veel boseigenaren zijn niet economisch afhankelijk van hun bos 6. Voortgaande verzuring en klimaat verandering 7. Houtprijzen zijn laag 8. Houtcertificering heeft nauwelijks invloed gehad op het beheer

11 Consumptie van houtprodukten (EU+EFTA) Sawnwood Panels Paper Wood fuel Toename van 0.5 tot 1% per jaar Time (y) Commodity volume (1000 m3/y)

12 Intensiteit van bosgebruik Volume (million m 3 or tonnes) consumption of all commodities in Europe excl CIS Fellings all European countries excl CIS Net annual increment European countries excl CIS Time (y)

13 Fractie van de bijgroei die wordt geoogst Fraction of increment felled

14 Meer houtoogst statts Bos als leverancier van bio energie : 92 miljoen m3 extra nodig Russische bossensector komt op Import van Finland een virtueel tekort m3 req North America Latin Am & Carib Europe Asia & Pacific Area of Fmr USSR Africa

15 Internationale houthandel: vnl binnen Europa COMTRADE Data, Michie, EFI; Europe is appr. self sufficient

16 Bosuitbreiding Verburg et al. Netto Bosuitbreiding is relatief klein : 0.5 miljoen ha/y Bos als sector krijgt minder aandacht

17 Koolstofvastlegging (rood) dan wel emissie (blauw) per MFV punt Financiele vergoeding van koolstofvastlegging zal geen grote rol spelen in bosbeheer Daamen en Dirkse et al Nabuurs, Van de Wyngaert, Helmink et al.

18 Beheer trends We hebben nu het bos wat men zo n 100 jaar geleden wilde hebben,..maar nieuwe trends zullen het bos veranderen: natuurgericht bosbeheer (conversie bosbouw; extensivering) bio energie koolstofvastlegging Internationalisatie van beleid

19 Lange termijn effecten van beheertrends

20 Europese totale oogst en voorraad 8.00E E+08 Fellings volume (m3) 6.00E E E E E E E Historic Multi-func Efiscen -ETTS Max-sust-prod Bus-as-us ETTS V COMTRADE data (removal u.b.) ETTS-Kuusela Growing stock volume (m 3 ha -1 ) Historic forest resource assessments Efiscen -ETTS Bus-as-us Year Multi-func Max-sust-prod ETTS V

21 Oogst niveau van 3 Europese landen Natuurgericht bosbeheer vermindert de houtoogst

22 Effecten op soorten samenstelling

23 Effecten op oogst van boomsoortverandering

24 Natuurgericht bosbeheer heeft effecten over de grens 3 Landsat image of Ural Foothills (Yaroshenko et al. 2001)

25 Afsluitend

26 Bosareaal is natuurlijk klein, maar areaal is niet alles Nederlands bos: diversiteit is groot: cultuurhistorisch rijk Nederland is niet uniek in Europe wat betreft bos(beheer)

27 Nederland heeft een verantwoordelijkheid tav houtproduktie Het niet produceren hier betekent afwentelen op bijv Rusland Nederland heeft ideale groeiomstandigheden

28 Nederland heeft geen bossenbeleid meer Regelingen zijn te complex (bijv Prog Beheer), maar gaan ook te snel op de schop Boseigenaar kan veel meer als hij/zij bedrijfsmatig werkt

29 heeft houtproduktie in Nederland toekomst? als je dat wil wel!