KDT-Advieskaart vruchtgroenten uitgiftedatum 14/01/2016

Transcriptie

1 KDT-Advieskaart vruchtgroenten uitgiftedatum 14/01/2016 Algemene maatregelen en opmerkingen Plaaginsecten bestrijden met natuurlijke vijanden vraagt een bijzondere aanpak en inzet van de teler. Biologisch bestrijden spaart ons leefmilieu en maakt de werkomgeving voor de teler en zijn medewerkers gezonder. De slaagkans op een succesvolle biologische bestrijding vergroot door volgende voorzorgsmaatregelen te nemen: -> Voor het planten glas en opstanden afspuiten met veel water om residu van bestrijdingsmiddelen te verwijderen. -> Alle onkruiden, tuin- en kamerplanten verwijderen ter voorkoming van overblijvende ziekten en plagen. -> De beheersing van de relatieve luchtvochtigheid (80 tot 85 %) is één van de belangrijkste factoren voor een goede ontwikkeling van natuurlijke vijanden. -> Het over de hele oppervlakte gebruiken van middelen belemmert de ontwikkeling van nuttige organismen. -> Informeer u bij uw leverancier van natuurlijke vijanden over de te respecteren wachttermijn tussen het inzetten van natuurlijke vijanden en het toepassen van bestrijdingsmiddelen. -> Lees steeds de gebruiksaanwijzing en informeer u voor het gebruik van niet op de advieskaart vernoemde producten. Met betrekking tot het gebruik van bestrijdingsmiddelen is het volgende van groot belang: -> Het is verboden bestrijdingsmiddelen te gebruiken die niet vooraf wettelijk erkend zijn. -> Resistentie voorkomen door steeds af te wisselen met middelen uit verschillende resistentiegroepen. -> Volg zorgvuldig de gebruiks- en veiligheidsvoorschriften (erkenning, dosis en wachttijden) zoals vermeld op de verpakking. Bereken exact de totale hoeveelheden die u nodig heeft. -> Draag er zorg voor om geen waterlopen te bezoedelen. Respecteer de wettelijk voorziene bufferzones. -> Verwijder lege verpakkingen en de zegels van nieuwe verpakkingen op de voorgeschreven wijze via het selectief ophaalsysteem van Phytofar-Recover. -> Bij eventuele vergiftigingsverschijnselen: raadpleeg het antigifcentrum: NUMMER ANTIGIFCENTRUM: 070/ De juiste bewaring van bestrijdingsmiddelen verdient bijzondere aandacht: -> Het is absoluut verplicht de producten in hun oorspronkelijke verpakking te bewaren. -> De producten moeten worden opgeslagen in een plaats die daar uitsluitend voor bestemd is en op slot kan worden gedaan. -> Deze plaats is goed verlucht, droog en vorstvrij, gescheiden van woon- en voederplaatsen, beschermd tegen brand, ontoegankelijk voor kinderen en onbevoegden en voorzien van de verplichte pictogrammen. Indien parallel import product(en) (het erkenningsnummer wordt gevolgd door P/P) beschikbaar zijn, wordt (P) weergegeven in de rij van de handelsmiddelen met P/B-erkenningsnummer. De erkende handelsmiddelen (P/P en P/B) kan u opzoeken op onder andere via het zoeken op actieve stof of via de link parallelinvoer. De KDT-advieskaarten zijn bestemd voor beroepsgebruikers. Algemene informatie, de resistentieklassen en middelenlijst zijn weergegeven in afzonderlijke documenten. Verklaring van de gegevens op deze kaart Informeer steeds bij uw leverancier van biologische bestrijders over de invloed van de bestrijdingsmiddelen op de ingezette biologische bestrijders. ontbrekende informatie niet ingekleurd, omwille van ontbrekende informatie. veilig licht tot matig schadelijk schadelijk VEILIG voor biologische bestrijders. LICHT tot MATIG SCHADELIJK voor biologische bestrijders. SCHADELIJK voor de biologische bestrijders en een lange wachttermijn voorzien bij de inzet van nieuwe biologische bestrijders. (Indeling op basis van "POCER"-indicator, rekening houdend met de risicoschatting voor de invloed op geïntegreerde teeltwijzen, U.G. Prof. W. Steurbaut) Erkenningen van gewasbeschermingsmiddelen zijn onderhevig aan wijzigingen, bronnen zijn de erkenningen aanwezig op KDT (Boortmeerbeek) en de website van de federale overheid " en de EU Pesticides Database " De op de KDT-advieskaart verstrekte gegevens over de vermelde gewasbeschermingsmiddelen worden enkel ten titel van inlichting verstrekt. De gebruiker dient zich te houden aan de veiligheidsvoorschriften die door de fabrikant, invoerder of verdeler worden verstrekt. KDT neemt t.o.v. haar leden en derden-gebruikers van de KDT-advieskaart geen enkele verantwoordelijkheid voor wat betreft de inlichtingen die op deze kaart worden vermeld. KDT is terzake van de door haar verstrekte inlichtingen niet aansprakelijk voor enigerlei schade die rechtstreeks of onrechtstreeks zou kunnen zijn bij toepassing van de op de KDT-advieskaart meegedeelde gegevens of die zou kunnen ontstaan uit een onzorgvuldig gedrag of gebruik of uit nalatigheid bij het aanwenden van de op de KDT-advieskaart vermelde gegevens omtrent product, hoeveelheid en frequenties van toepassing. Uitgiftedatum 14/01/2016, vervangt elke voorgaande versie. Contactgegevens KDT: Kenniscentrum voor Duurzame Tuinbouw, v.z.w., Leuvensesteenweg 130A, 3191 Boortmeerbeek, tel: 015/504257, info@kdtvzw.be ISSN: Deze uitgave mag niet worden verveelvuldigd en/of gecommuniceerd worden aan een derde zonder voorafgaande toestemming van KDT. v.u. : Kenniscentrum voor Duurzame Tuinbouw, v.z.w. KDT-advieskaart vruchtgroenten (algemene informatie) - uitgiftedatum 14/01/ blz. 1

2 Inhoudstafel blz. Inhoudstafel Inleiding Grondontsmettingen Tomaat 12 Paprika 15 Aubergine 18 Komkommer 21 Courgette 24 Augurk 27 Bonen 30 Bijlage: Resistentieklassen KDT-advieskaart vruchtgroenten (algemene informatie) - uitgiftedatum 14/01/ blz. 2

3 Inleiding Algemene opmerkingen 1) Splitsing erkenningen Sinds 18 augustus 2012 zijn de erkenningen van gewasbeschermingsmiddelen gesplitst: enkel professionele gebruikers kunnen de producten erkend voor professioneel gebruik toepassen. Particulieren (amateurgebruikers) kunnen uitsluitend de producten erkend voor niet-professioneel gebruik toepassen. Een overgangsperiode van 2 jaar is voorzien voor de aanpassing van de verpakkingen en etiketten. Producten voor professionele gebruikers worden aangeduid met "erkenningsnummer P/B" en producten bestemd voor niet-professionele gebruikers worden aangeduid met "erkenningsnummer G/B". 2) MRL De MRL (Maximal Residue Level, mg/kg) is het maximumgehalte aan residuen dat aangetroffen mag worden op de groenten bij oogst. In talrijke gevallen laat het gebruik van bestrijdingsmiddelen op teelten residuen na waaraan de eindgebruiker blootgesteld wordt. Sinds 1 september 2008 is er een Europese harmonisatie van MRL s (maximale residulimieten) van kracht op basis van één wettelijk kader, nl. Verordening 396/2005. De officiële MRL s zijn deze gepubliceerd in het publicatieblad van de Europese Unie en kunnen geconsulteerd worden op en op In de Europese context komt men overeen om alle in de verschillende lidstaten erkende goede landbouwpraktijken te onderzoeken en te bepalen welke waarschijnlijk de grootste hoeveelheid residuen bij de oogst veroorzaakt. Op basis van deze 'kritieke' landbouwpraktijk werden de Europese normen vastgelegd. De MRL's zijn dus meestal veel lager vastgelegd dan de niet te overschrijden toxicologische barrière. Ze mogen deze echter nooit overschrijden. Wanneer ze éénmaal vastgelegd zijn, hebben de MRL's een dubbel doel: bescherming van de gezondheid van de consument en controle van de naleving van de toegelaten landbouwpraktijk. Ze zijn een middel om de gebruiker, die het voorgeschreven gebruik van het gewasbeschermingsmiddel niet zou eerbiedigen, op te sporen en te bestraffen. De wijze van de vaststelling van de MRL's is dus zodanig dat de niet-naleving van de toegelaten landbouwpraktijk (gebruik van overdreven dosissen, niet-naleving van de minimale wachttermijn voor de oogst) kan uitlopen op illegale residugehalten. 3) Maximum aantal toepassingen In de erkenningsaktes wordt vaak een beperking opgelegd op het aantal keer dat een middel mag toegepast worden. In de kolom 'max. aantal toepassingen' staat het aantal keer dat een product maximaal mag toegepast worden per teeltronde. Indien de beperking niet geldt per teeltronde, maar per jaar of per 12 maanden, dan wordt dit specifiek vermeld. KDT-advieskaart vruchtgroenten (algemene informatie) - uitgiftedatum 14/01/ blz. 3

4 4) Opbruiktermijnen Opbruiktermijnen werden voor zover bekend op 14/01/2016 toegevoegd aan de kaarten (gebruik tot ). De middelen, relevant voor de vruchtgroenten onder glas waarvoor een opbruiktermijn geldt, worden hieronder vermeld. Voor de meest recente informatie, raadpleeg Handelsmiddel: Verkoop tot: AGRICHIM SLAKKENDOOD (7123P/B - bevat 6 % methaldehyde) 30/11/ /11/2016 CARAGOAL GR (5453P/B - bevat 6 % methaldehyde) 30/11/ /11/2016 TAMIFUME 690 SL (9517P/B - bevat 690 g/l metam-kalium) 31/12/ /06/2016 TERRASAN (7762P/B - bevat 510 g/l metam-natrium) 31/12/ /06/2016 5) Naamswijzigingen Op vraag van een fytofirma kan de naam van een gewasbeschermingsmiddel gewijzigd worden. Verpakkingen met de oude benaming kunnen nog verder gebruikt worden. Bij naamswijziging blijft het erkenningsnummer identiek. Erkenningsnummer Nieuwe handelsnaam Oude handelsnaam 9585P/B Mission 200 SL Mission 9797P/B Movento 100 SC Movento 10367P/B Mezene Scatto Gebruik tot: FUNGAFLOR (6871P/B - bevat 200 g/l imazalil) 30/06/ /06/2017 GAZELLE (9374P/B - bevat 20 % acetamiprid) 10/04/ /04/2016 LIMAGOLD (9622P/B - bevat 6 % methaldehyde) 30/11/ /11/2016 LIMMAX (9623P/B - bevat 6 % methaldehyde) 30/11/ /11/2016 METASON (3083P/B - bevat 6 % metaldehyde) 30/11/ /11/2016 MOSPILAN (9375P/B - bevat 20 % acetamiprid) 10/04/ /04/2016 NISSORUN (7652P/B - bevat 10 % hexythiazox) 30/11/ /06/2017 SOLASAN (6412P/B - bevat 510 g/l metam-natrium) 31/12/ /06/2016 SANMITE WP (9427P/B - bevat 20 % pyridaben) 31/10/ /10/2016 SYSTHANE 24 EC (9065P/B - bevat 240 g/l myclobutanil) 30/11/ /11/2016 Verordening 1107/2009 Op 14 juni 2011 werd Verordening (EG) nr 1107/2009 betreffende het op de markt brengen van gewasbeschermingsmiddelen en het intrekken van de Richtlijn 91/414 van kracht. Het KB van 28/02/94 dat de nationale omzetting was van de Europese richtlijn 91/414/EEG, wordt dus vervangen door de verordening 1107/2009. De evaluatie van de werkzame stoffen blijft op Europees vlak en de gewasbeschermingsmiddelen die goedgekeurde actieve stoffen bevatten blijven op hun beurt door de lidstaten geëvalueerd en toegelaten worden volgens hun nationale omstandigheden. KDT-advieskaart vruchtgroenten (algemene informatie) - uitgiftedatum 14/01/ blz. 4

5 Derdenuitbreidingen: wat bij schade? Volgens artikel 51 van verordening 1107/2009 kunnen officiële, wetenschappelijke of voorlichtende instanties die zich bezighouden met landbouwactiviteiten en beroepsgebruikers of hun organisaties een aanvraag indienen om de uitbreiding te bekomen van het gebruik van een reeds erkend gewasbeschermingsmiddel in een andere teelt dan deze waarvoor reeds een erkenning verleend werd. De teelt waarvoor de uitbreiding gevraagd wordt moet een "kleine teelt" zijn en de aanvrager moet de nodige gegevens leveren ter staving van zijn aanvraag. Eens de uitbreiding goedgekeurd door het erkenningscomité wordt aan de erkenningshouder gevraagd om de uitbreiding op te nemen op het etiket. In de meeste gevallen aanvaardt de firma om dit te doen. Alle uitbreidingen die de firma niet op het etiket wenst op te nemen worden gepubliceerd in het staatsblad en zullen te zien zijn op in de subrubriek 'derdenuitbreidingen'. Indien de uitbreiding van het gebruik niet opgenomen werd op het etiket, valt het gebruik ervan volledig onder verantwoordelijkheid van de gebruiker. De fytofirma, de Federale Overheidsdienst en de aanvrager van de erkenning kunnen op geen enkele manier verantwoordelijk worden gesteld voor schadegevallen of ongevallen die zouden voortvloeien uit het bedoelde gebruik. Waar reeds geweten is dat de betreffende toepassing niet zal opgenomen worden op het etiket, en dat het gebruik dus onder de volledige verantwoordelijkheid van de toepasser is, wordt dit vermeld op de KDT-advieskaarten. In de kolom opmerkingen staat dan 'toepassen op eigen risico'. Resistentiemanagement Hoe ontstaat resistentie? Resistentie is een overerfbare karakteristiek waardoor een bepaald organisme (plaag, ziekte, ) ongevoelig wordt voor een gewasbeschermingsmiddel, toegepast op een correcte wijze en aan de volledige dosis. Resistentie ontstaat door genetische mutatie, gevolgd door een selectie. Typen mutaties zijn veranderingen in de processen in het organisme waardoor het gewasbeschermingsmiddel niet meer werkzaam is, een verandering in de plaats waar het gewasbeschermingsmiddel het organisme binnendringt zodat het gewasbeschermingsmiddel niet meer kan binnendringen, of een verandering in het gedrag van het organisme waardoor het niet meer in contact komt met het gewasbeschermingsmiddel. Wanneer een gewasbeschermingsmiddel toegepast wordt, zullen altijd een deel organismen de bestrijding overleven. Wanneer deze overlevenden zich verder vermenigvuldigen, zal een deel van de nakomelingen de karakteristiek voor de resistentie erven. Deze nakomelingen worden ongevoelig voor een volgende bestrijding. Wanneer een bepaald gewasbeschermingsmiddel te frequent toegepast wordt, zal de populatie al snel grotendeels bestaan uit resistente organismen. Hoe resistentie voorkomen? De sleutel voor resistentiemanagement is het verminderen van de selectiedruk. Algemeen worden volgende richtlijnen aanbevolen: - Maak gebruik van resistente of tolerante variëteiten. - Integreer hygiëne- en cultuurmaatregelen en biologische bestrijdingen in uw bestrijdingsschema. - Volg de waarschuwingsberichten van LAVA. - Selecteer insecticiden en fungiciden niet alleen op basis van kostprijs en effectiviteit maar ook naar inzetbaarheid met biologische bestrijders. - Gebruik insecticiden en fungiciden aan de erkende dosissen. Pas geen dosisverhoging toe. - Volg de aanbevelingen op het etiket i.v.m. roteren of mengen van producten. - Wanneer verschillende toepassingen per jaar nodig zijn, probeer dan zoveel mogelijk af te wisselen tussen producten van verschillende resistentieklassen. Het Insecticide Resistance Action Committee (IRAC ) en Fungicide Resistance Action Committee (FRAC ) geven aanbevelingen ter voorkoming van resistentie. Actieve stoffen werden ingedeeld in verschillende groepen. Op de KDT-kaarten zelf wordt het groepsnummer weergegeven achter het handelsmiddel tussen vierkante haken [ ]. Algemene regel is dat afwisseling tussen verschillende groepen aanbevolen wordt. Achteraan deze uitgave staat een tabel waarin actieve stoffen ingedeeld worden volgens resistentiegroep. Voor meer informatie, raadpleeg en KDT-advieskaart vruchtgroenten (algemene informatie) - uitgiftedatum 14/01/ blz. 5

6 VOORBEELD 1: luizen in gewas X Correctiemiddelen Plenum [9B] Gazelle SG, Antilop SG, Exxodus SG, Mospilan SG [4] Pirimor [1A] Decis EC 2,5, Patriot, Splendid [3] Calypso druppelen of als gewasbehandeling [4] Karate Zeon, Ninja [3] (actieve stof) (pymetrozin) (acetamiprid) (pirimicarb) (deltamethrin) (thiacloprid) (lambda-cyhalothrin) Op de KDT-kaart van gewas X staat dat tegen bladluizen o.a. de middelen Calypso, Decis EC 2,5, Gazelle SG, Karate Zeon, Pirimor en Plenum erkend zijn. Achter Decis EC 2,5 en Karate Zeon staat [3], achter Calypso en Gazelle SG [4], achter Pirimor [1A] en achter Plenum [9B]. Dit wil zeggen dat Decis EC 2,5 en Karate Zeon tot dezelfde resistentieklasse behoren en dat afwisseling tussen beide middelen weinig zin heeft. Calypso, Pirimor en Plenum behoren daarentegen tot nog drie andere resistentieklassen en zijn dus een perfecte partner om af te wisselen met Karate Zeon of met Decis. Afwisselen tussen Gazelle SG en Calypso heeft ook geen zin, want behoren tot dezelfde resistentieklasse. In een afzonderlijk document op extranet zijn de resistentieklassen weergegeven. In de lijst kan je zien dat de middelen in groep 1A de carbamaten zijn, in groep 3 pyrethroïden zijn, in groep 4 neonicotinoïden zijn en de middelen in groep 9 nog een andere resistentiegroep zijn (pymetrozin). VOORBEELD 2: resistentie bij spintmijten. Spintmijten hebben een zeer korte levenscyclus en zijn hierdoor in staat op relatief korte termijn resistentie te ontwikkelen tegen een bepaald middel. Om vroegtijdige resistentie te voorkomen is het aangewezen om (voor zover de erkenning van een handelsmiddel het toelaat) met bloktoepassingen te werken: de eerste toepassing met middel A, dat afhankelijk van de aantastingsgraad of de moeilijkheid om spint te raken, één tot drie keer (als de erkenning het toelaat) wordt toegepast. Vervolgens spuiten met middel B (uit een andere resistentiegroep!), dat men opnieuw één tot drie keer (als de erkenning het toelaat) inzet. Het spuitinterval tussen twee productblokken met hetzelfde middel is minimaal twee spintgeneraties. De overheid heeft producenten van gewasbescherminsmiddelen verplicht resistentieletters op te nemen op het etiket. In onderstaande tabel staan de betreffende producten met de corresponderende resistentiegroep volgens IRAC en resistentieletter zoals vermeld op de verpakking. Actieve stof (handelsnaam) abamectine (Vertimec) bifenazaat (Floramite 240 SC) hexythiazox (Nissorun) pyridaben (Sanmite WP) tebufenpyrad (Masai) Biociden Resistentiegroep 6 20D 10A 21A 21A Resistentieletter op verpakking S H O M M De Belgische wetgever maakt een verschil tussen 'bestrijdingsmiddelen voor landbouwkundig gebruik' en 'biociden'. Deze wetgeving definieert bestrijdingsmiddelen voor landbouwkundig gebruik als gewasbeschermingsmiddelen en andere bestrijdingsmiddelen die geschikt zijn voor gebruik in de landbouw. De definitie voor biociden luidt: "Werkzame stoffen en preparaten die, in de vorm waarin zij aan de gebruiker worden geleverd, één of meer werkzame stoffen bevatten en bestemd zijn om een schadelijk organisme te vernietigen, af te schrikken, onschadelijk te maken, de effecten ervan te voorkomen of op andere wijze langs chemische of biologische weg te bestrijden", KB 22/05/2003. Op Europees niveau worden de werkzame stoffen uit biociden getoetst volgens Richtlijn 98/8/EG. De in België toegelaten biociden staan vermeld in een lijst (pdf-formaat) die regelmatig wordt bijgewerkt. Voor de meest recente lijst van toegelaten biociden, raadpleeg: Alle producten die opgenomen zijn in deze lijst zijn toegelaten, mits rekening te houden met de einddatum. Indien deze einddatum in het verleden ligt of indien het product niet op de lijst vermeld staat, betekent dit dat het product niet meer toegelaten is en dat het niet meer op de Belgische markt mag worden verkocht. KDT-advieskaart vruchtgroenten (algemene informatie) - uitgiftedatum 14/01/ blz. 6

7 Grondontsmettingen Grondontsmetting Actieve stof Wachttijd 3,7-5,5 l/are Tamifume 690 SL metam-kalium 3 weken voor zaaien of planten 5-7,5 l/are Solasan, Terrasan metam-natrium 3 weken voor zaaien of planten Het product wordt bij voorkeur toegepast door bodeminjectie. Indien men toepast via de druppelirrigatiedarmen moeten deze op een 5-tal cm diepte ingegraven zijn. In dit laatste geval wordt de nodige hoeveelheid product toegepast als een constante verdunning. Na de toepassing mag men niet méér water aanbrengen dan de hoeveelheid nodig om het systeem te spoelen. Zowel bij injectie als via het druppelirrigatiesysteem wordt bodemverzegeling met gasdichte folie aanbevolen. Indien niet moet bij een geschikt bodemtype (d.w.z. niet bij teveel klei of te zanderig) de fijnverkruimelde toplaag worden dichtgerold en bevochtigd. Niet toepassen bij bodemtemperaturen lager dan 10 C en hoger dan 20 C. De toepassing moet plaatsgrijpen in een bewerkte, fijn kruimelige bodem die vrij is van onverteerbare plantenresten en op vochtige grond. De serres vrij van planten en dieren moeten goed afsluitbaar zijn en men mag deze niet betreden in de eerste 3-4 dagen na toepassing. Daarna de kas goed verluchten. Bij mistig windstil weer, bij temperatuursinversie of bij verkeerde windrichting moet men de verluchting na kastoepassing uitstellen. Op eenzelfde perceel maximaal 1 toepassing metam (-kalium of -natrium)/3 jaar. Opbruiktermijn tot 30/06/2016 Toepassingsvoorwaarden: zie etiket en 4 kg/are Basamid dazomet 3 weken tussen toepassing Over naakte bodem verspreiden en in de bodem inwerken door middel Stomen en volggewas van een microgranulator-incorporator. maximum 1 toepassing/36 maanden 70 C op 30 cm diepte vereist. Er kan mangaan en bromide vrijkomen. KDT-advieskaart vruchtgroenten (algemene informatie) - uitgiftedatum 14/01/ blz. 7

8 tomaat (onder bescherming) Plagen Biologische bestrijders Correctiemiddelen Witte vlieg sluipwesp Encarsia formosa 1 kg/ha haag Preferal WG (Paecilomyces fumosoroseus var. Apopka) 0 dagen - - sluipwesp Eretmocerus eremicus 1,2 l/ha haag Naturalis-L (Beauveria bassiana ATCC 74040) 0 dagen 5 0,01 interval 5 dagen, nevenwerking tegen trips sluipwesp Eretmocerus mundus 2 kg/ha haag Futureco Nofly (Paecilomyces fumosoroseus (Fe9901)) 0 dagen 4 - interval 5-10 dagen roofwants Macrolophus pygmaeus 0,25 kg/ha haag Botanigard 22 WP (Beauveria bassiana strain GHA) 0 dagen 4 0,01 0,8 l/ha haag Prev-AM (sinaasappelolie) 0 dagen 2/12 maand - interval 10 d., schadelijk voor volw. sluipwespen 0,3 kg/ha haag Plenum [9B] (pymetrozin) 1 dag 2 0,5 interval 14 dagen, zie (1) 0,15 l/ha haag Admiral [7] (pyriproxyfen) 3 dagen 2/jaar 1 interval 9 dagen - tegen larven 0,3 l/ha haag Oberon [23] (spiromesifen) 1 dag 2 1 interval 7-10 dagen, zie (2) 1 l/ha Vydate CHL druppelen [1A] (oxamyl) 21 dagen 4 0,01 interval 7 dagen, zie (3) 3 l/ha haag Spruzit of 5 l/ha Bio-pyrethrex [-,3] (piperonylbutoxide+pyrethrinen) 2 dagen 2 -/1 interval 7 dagen, zie (4) 20 ml/1000 planten Calypso druppelen of 0,25 l/ha haag gewasbeh. [4] (thiacloprid) 3 dagen 2 0,5 zie (5,6) 0,375 kg/ha haag Sanmite WP [21A] (pyridaben) 7 dagen 1 0,3 opbruiktermijn tot 31/10/2016 Mineervlieg sluipwesp Dacnusa sibirica 0,45 l/ha haag Trigard [17] (cyromazin) 3 dagen 3 0,6 schadelijk voor Macrolophus nimfen sluipwesp Diglyphus isaea 0,27 l/ha haag Vertimec, Acaramik, Agrimec, Safran, Vargas, (P) [6] (abamectine) 3 dagen 4 0,02 (*) ook tegen larven, zie (7) 0,2 l/ha haag Tracer of 0,8 l/ha haag Boomerang, Conserve Pro [5] (spinosad) 3 dagen 3 0,7 interval 7-10 dagen, zie (8) 1 l/ha Vydate CHL druppelen [1A] (oxamyl) 21 dagen 4 0,01 interval 7 dagen, zie (3) Bladluis sluipwesp Aphidius colemani 0,1 kg/ha haag Plenum [9B] (pymetrozin) 1 dag 2 0,5 interval 14 dagen, zie (1) sluipwesp Aphidius ervi 0,5 kg/ha haag Pirimor [1A] (pirimicarb) 1 dag 2 1 (*) zie (9) sluipwesp Aphelinus abdominalis 1 l/ha Vydate CHL druppelen [1A] (oxamyl) 21 dagen 4 0,01 interval 7 dagen, zie (3) galmug Aphidoletes aphidimyza 20 ml/1000 planten Calypso druppelen of 0,25 l/ha haag gewasbeh. [4] (thiacloprid) 3 dagen 2 0,5 zie (5,6) 0,1 kg/ha haag Gazelle SG, Antilop SG, Exxodus SG, Mospilan SG [4] (acetamiprid) 7 dagen 2 0,2 interval dagen, zie (6) Bladvretende rups sluipwesp Trichogramma 0,75-1 kg/ha haag Xentari WG of 0,33-0,66 kg/ha haag Dipel DF [11](Bacillus thuring. ssp.) 0 dagen zie opm. 0,01 Dipel DF: max. 8 toep./teelt, interval 7 dagen en tomaten- 0,05 kg/ha haag Steward [22] (indoxacarb) 1 dag 6 0,5 interval 8-14 dagen, zie (10) mineermot 0,04 kg/ha haag Altacor [28] (chloorantraniliprole) 1 dag zie opm. 0,6 interval 7-14 dagen, zie (11) (Tuta absoluta) 0,35 l/ha haag Runner [18] (methoxyfenozide) 1 dag 2 2 interval van minimum 7 dagen 0,6 kg/ha haag Affirm [6] (emamectine benzoaat) 3 dagen 3 0,02 interval van minimum 7 dagen, zie (12) 0,1 l/ha haag Tracer of 0,4 l/ha haag Boomerang, Conserve Pro [5] (spinosad) 3 dagen 3 0,7 interval 7-10 dagen, zie (8) (1) Plenum is nadelig voor de opbouw van een Macrolophus populatie in het voorjaar. (4) Spruzit en Bio-Pyrethrex zijn ook erkend tegen bladvretende rupsen, snuitkevers, haantjes en bladluizen. 0,5 l/ha haag Mimic [18] (tebufenozide) 3 dagen 2 1 (2) Oberon: Voor grondgebonden teelten geldt een veiligheidstermijn van 300 dagen alvorens bladgewassen (o.a. sla, andijvie, spinazie, kruiden en koolgewassen) mogen worden geteeld na gebruik van Oberon. (3) Vydate CHL druppelen is schadelijk voor Macrolophus en andere roofwantsen. Vydate CHL heeft nevenwerking tegen spint. Toevoegen aan de voedingsoplossing in teelten op substraat. (5) Calypso niet toepassen voor 1 maart (risico voor fytotox in lichtarme periode). Bij bladbespuiting: plaatselijke toepassing, met een max. dosis van 0,45 l/ha. Enkel toepassen op anorganische substraten (steenwol), niet op organische substraten (kokos) daar het middel zich sterk bindt aan het humus-complex. Calypso druppelen als noodmaatregel wanneer plaatselijk veel luizen aanwezig zijn, bij uitbraak van witte vlieg indien er een onevenwicht is in de biologische bestrijding d.m.v. Encarsia, Eretmocerus, Macrolophus. Ook via druppeling kan Calypso nog een negatieve impact hebben op Encarsia formosa. Bijgevolg is het aangeraden om een eventuele correctiebehandeling enkel plaatselijk toe te passen. (6) Om resistentieopbouw te voorkomen mag u dit product of andere producten die werkzame stoffen van dezelfde chemische familie (neonicotinoïden) bevatten, niet meer dan 2 keer per teelt toepassen. (7) (*) De MRL van abamectine wordt verhoogd van 0,02 naar 0,09 mg/kg en is van toepassing vanaf 09/06/2016. (8) Spinosad is veilig voor bestuivers als het middel opgedroogd is. In de winter rekening houden met een nawerking van 2-3 wk op sluipwespen en roofwantsen. De hommels 4 dagen na toep. terug introduceren. Ook werking tegen Turkse mot. Voor de bestrijding van Tuta absoluta: interval 7-10 dagen en 0,2 l/ha haag Tracer of 0,8 l/ha haag Boomerang, Conserve Pro. (9) Pirimor: in combinatie met biologische bestrijders, maximum 1 maal om de 2 maanden toepassen. (*) De MRL van pirimicarb wordt verlaagd van 1 naar 0,5 mg/kg maar is nog niet gepubliceerd. (10) Steward: de hommelkasten afdekken of verwijderen voor het toepassen. Pas 3 dagen na het toepassen van Steward de hommelkasten openen of terugplaatsen. Steward is schadelijk voor roofwantsen. (11) Altacor: Max. 2 toep./12 maanden voor grondgebonden teelt en max. 4 toep./12 maanden voor substraatteelt. Een minimum interval van 90 dagen na 2 opeenvolgende toepassingen. (12) Affirm is nadelig voor de Macrolophus tijdens de opbouwfase, maar kan ingezet worden eens de populatie is opgebouwd. KDT-advieskaart tomaat - uitgiftedatum 14/01/ blz. 8

9 tomaat (onder bescherming) - vervolg Plagen (vervolg) Biologische bestrijders Correctiemiddelen Spint roofmijt Phytoseiulus persimilis 0,4 l/ha haag Floramite 240 SC [20D] (bifenazaat) 1 dag 2 0,5 max. 2 toep. in blok, interval max. 7 d., zie (13) galmug Feltiella acarisuga 0,3 l/ha haag Oberon [23] (spiromesifen) 1 dag 2 1 max. 2 toep. in blok, interval 7-10 dagen, zie (2) roofwants Macrolophus pygmaeus 0,23 l/ha haag Vertimec, Acaramik, Agrimec, Safran, Vargas, (P) [6] (abamectine) 3 dagen 4 0,02 (*) max. 3 toep. in blok, interval 7-10 dagen, zie (7) 0,2 l/ha haag Borneo [10B] (etoxazool) 3 dagen 1 0,1 0,5 kg/ha haag Masai 20 WP [21A] (tebufenpyrad) 3 dagen 1 0,8 (*) zie (14) 0,2 l/ha haag Hexythiazox 250 SC, Nissorun SC [10A] (hexythiazox) 3 dagen 1 0,5 0,3-0,5 kg/ha haag Nissorun [10A] (hexythiazox) 3 dagen 1 0,5 opbruiktermijn tot 30/06/2017 0,9 l/ha haag Kanemite [20B] (acequinocyl) 7 dagen 2 0,2 in blok met interval dagen 0,375 kg/ha haag Sanmite WP [21A] (pyridaben) 7 dagen 1 0,3 opbruiktermijn tot 31/10/2016 Trips 1,25 l/ha haag Bio 1020 OD, Met 52 OD (Metarhizium anisopliae) 4 uren 10 0,01 interval 3 dagen 0,23 l/ha haag Vertimec, Acaramik, Agrimec, Safran, Vargas, (P) [6] (abamectine) 3 dagen 4 0,02 (*) zie (7) 0,2 l/ha haag Tracer of 0,8 l/ha haag Boomerang, Conserve Pro [5] (spinosad) 3 dagen 3 0,7 interval 7-10 dagen, zie (8) Slakken 7 kg/ha Derrex, Neu 1181 M, Sluxx (ijzerfosfaat, 3 %) 0 dagen 4, zie opm. - Derrex: 4 toep./12 md. (2) Oberon: Voor grondgebonden teelten geldt een veiligheidstermijn van 300 dagen alvorens bladgewassen (o.a. sla, andijvie, spinazie, kruiden en koolgewassen) mogen worden geteeld na gebruik van Oberon. (7) (*) De MRL van abamectine wordt verhoogd van 0,02 naar 0,09 mg/kg en is van toepassing vanaf 09/06/2016. Neu 1181 M, Sluxx: max. 4 toep./teelt (8) Spinosad is veilig voor bestuivers als het middel opgedroogd is. In de winter rekening houden met een nawerking van 2-3 wk op sluipwespen en roofwantsen. De hommels 4 dagen na toep. terug introduceren. Ook werking tegen Turkse mot. Voor de bestrijding van Tuta absoluta: interval 7-10 dagen en 0,2 l/ha haag Tracer of 0,8 l/ha haag Boomerang, Conserve Pro. (13) Floramite 240 SC kan neveneffect hebben op volwassen Phytoseiulus. (14) Masai 20 WP: het gewas over max. 1 meter hoogte behandelen. (*) De MRL van tebufenpyrad wordt verhoogd van 0,5 naar 0,8 mg/kg vanaf 25/01/2016. Blad- en Cultuurmaatregelen Bestrijding stengelziekten Botrytis maak zo'n regelmatig mogelijke 0,1 kg/1000 planten Prestop (Gliocladium catenulatum J1446) 0 dagen 8 - interval dagen, zie (15) wonden, laat geen stompjes 8 l/ha Serenade Aso [44] (Bacillus subtilis strain QST 713) 0 dagen 6 - interval 5 dagen, zie (16) staan en verwijder ook trosstelen 0,5-1 sec Scomrid limb aerosol [3] (imazalil) 0 dagen 2/plant 0,5 interval 14 dagen, zie (17) volledig. Vermijd sporulatie in de 40 ml/1000 planten Luna Privilege druppelen [7] (fluopyram) 1 dag zie (18) 0,9 toepassen nadat de 8 ste tros bloeit, zie (18) serre, laat geen bladeren staan 1 kg/ha haag Teldor [17] (fenhexamid) 1 dag 3 1 (*) interval 7-14 dagen, zie (19) of liggen op de grond die 0,8 kg/ha haag Prolectus [17] (fenpyrazamine) 1 dag 3 3 toepassen vanaf bloei, interval 7-10 dagen reeds zijn geïnfecteerd. 0,8 l/ha haag Scala, Pyrus 400 SC [9] (pyrimethanil) 1 dag 2 1 zie (20) 0,457 kg/ha haag Switch [9,12] (cyprodinil+fludioxonil) 3 dagen 3 1,5/3 interval dagen, preventief, zie (21) 1 l/ha haag Rovral SC e.a., zie (22) [2] (iprodione) 3 dagen 2 5 vanaf verschijnen 2 de bloemtros 0,6 kg/ha haag Signum, (P) [7,11] (boscalid+pyraclostrobin) 3 dagen 2 3/0,3 interval 7-10 d, max. 1 kg boscalid/ha/12 md smeren aan de zieke plekken op de stengel en voet van de plant: papje van 200 g/l Hermosan 80 WG, Pomarsol WG [M3] 3 dagen - 0,1 Sclerotinia natslaan van het gewas en 1 l/ha haag Rovral SC, Karva 500 SC - 0,67 kg/ha haag Rovral WG [2] (iprodione) 3 dagen 2 5 vanaf verschijnen 2 de bloemtros vooral de bloemen vermijden 0,6 kg/ha haag Signum, (P) [7,11] (boscalid+pyraclostrobin) 3 dagen 2 3/0,3 interval 7-10 d, max. 1 kg boscalid/ha/12 md 2-4 kg/ha Contans WG (Coniothyrium minitans) 0 dagen - - zie (23) (15) Prestop: 0,1 kg/1000 planten toepassen door bespuiten van de basis van de stengels of 0,5 kg/100 l door verspuiten tijdens zaaien of planten of 0,5 kg/100 l bij dompelen. (16) Serenade Aso: toepassen van de eerste primaire zijscheut zichtbaar tot volledig rijp: vruchten hebben de typische kleur van volledig rijpe vruchten (BBCH 21-89). (17) Scomrid limb aerosol: vanaf cm afstand gericht spuiten op die plaatsen op de stengel waar een beginnende infectie aanwezig is. (18) Luna Privilege: max. 4 toep./teelt maar om resistentie te voorkomen kan het gebruik beter beperkt worden tot 2 toep./teelt. Toepassen nadat de 8 ste tros bloeit. Niet toepassen bij extreem verdampende omstandigheden en op niet-geënte cherrytomaten. Om het risico op resistentie te verminderen, een druppeltoepassing met Luna Privilege laten volgen door een bespuiting met een middel met een andere werkingswijze. (19) (*) De MRL van fenhexamid wordt verhoogd van 1 naar 2 mg/kg en is van toepassing vanaf 12/02/2016. (20) Scala en Pyrus 400 SC: plaatselijk behandelen, niet toepassen over het gehele gewas om problemen met Encarsia formosa te vermijden. (21) Switch: preventief toepassen, kan schade veroorzaken op jonge planten of bladeren, zeker bij zwakke lichtomstandigheden. (22) De erkende middelen op basis van iprodione zijn: 1 l/ha haag Rovral SC, 1 l/ha haag Grisu, 1 l/ha haag Karva 500 SC of 0,67 kg/ha haag Rovral WG. (23) Contans WG: 2 kg op 5 cm diepte, of 4 kg of 10 cm inwerken in de bodem voor zaaien of planten, of toepassen na het zaaien, na de opkomst of na het planten en dan gevolgd door inregenen. (thiram) KDT-advieskaart tomaat - uitgiftedatum 14/01/ blz. 9

10 tomaat (onder bescherming) - vervolg Blad- en stengelziekten (vervolg) Cultuurmaatregelen Bestrijding Aardappelplaag vermijd condensatie 0,24 l/ha haag Revus [40] (mandipropamid) 3 dagen 4 3 (Phytophthora infestans) op het gewas 3 l/ha Previcur Energy druppelen [33,28] (fosethyl+propamocarb) 3 dagen 4 100/4 preventief of bij de 1 ste symptomen 0,23 kg/ha haag Tanos [11,27] (famoxadone+cymoxanil) 3 dagen 3 2/0,2 toepassen op eigen risico, interval dagen 1,1-1,5 l/ha haag Bravo [M5] (chloorthalonil) 3 dagen 2 6 Alternaria 0,8 l/ha Amistar, Ortiva, (P) [11] (azoxystrobin) 1 dag 3 3 Witziekte sporulatie vermijden 0,035 kg/ha haag AQ 10 (Ampelomyces quisqualis strain AQ10) 0 dagen 12 - interval 7-10 dagen 2 l/ha haag Fytosave (cos-oga) 0 dagen 5 0,01 preventief, zie (24) 40 ml/1000 planten Luna Privilege druppelen [7] (fluopyram) 1 dag zie (18) 0,9 toepassen nadat de 8 ste tros bloeit, zie (18) 0,53 l/ha haag Fungaflor - 1 l/ha haag Fungaflor 100 EC [3] (imazalil) 1 dag 3 0,5 Fungaflor: gebruik tot 30/06/2017, zie (25) 0,8 l/ha Amistar, Ortiva, (P) [11] (azoxystrobin) 1 dag 3 3 0,125 kg/ha haag Flint 50 WG [11] (trifloxystrobin) 1 dag 3 0,5 (*) toepassen op eigen risico, zie (26) 0,16 l/ha haag Systhane 24EC [3] (myclobutanil) 3 dagen zie (27) 0,3 interval 7-10 dagen, zie (27) 0,7 l/ha haag Rocket [3] (triflumizool) 3 dagen 4 1 toep. na 1 mei en vanaf 4 wk na planten, zie (28) 0,2 l/ha haag Topaz, Topenco 100 EC [3] (penconazool) 3 dagen 4 0,1 interval 7 dagen 0,6 kg/ha haag Signum, (P) [7,11] (boscalid+pyraclostrobin) 3 dagen 2 3/0,3 interval 7-10 d, max. 1 kg boscalid/ha/12 md 5 kg/ha haag zwavel 80 % [M2] (zwavel) 0 dagen - - preventief, zie (29) Kanker, Fusarium stomen of ontsmetten, vermijd condensatie op het gewas, aangetaste planten verwijderen, bedrijfshygiëne, beheerste groei zonder stagnatie. (18) Luna Privilege: max. 4 toep./teelt maar om resistentie te voorkomen kan het gebruik beter beperkt worden tot 2 toep./teelt. Toepassen nadat de 8 ste tros bloeit. Niet toepassen bij extreem verdampende omstandigheden en op niet-geënte cherrytomaten. (24) Fytosave: interval 7 dagen, toepassen vanaf 3 bladeren tot rijpe vruchten. (25) Fungaflor en Fungaflor 100 EC: interval 7-10 dagen. (26) Flint 50 WG: interval 7-10 dagen, (*) De MRL van trifloxystrobin wordt verhoogd van 0,5 naar 0,7 mg/kg en is van toepassing vanaf 12/02/2016. (27) Systhane 24 EC (opbruiktermijn tot 30/11/2016): herhalen na 3 dagen en verder volgens noodzaak met een interval van 7-10 dagen. (28) Rocket is enkel erkend voor teelt op kunstmatig substraat, interval 4-10 dagen. (29) De erkende gbm o.b.v. 80 % zwavel zijn: Cosavet, Hermovit, Kumulus WG, Microsulfo en Thiovit Jet. Regelmatig gebruik van zwavel werkt nadelig op biologische bestrijders. Voetziekten Cultuurmaatregelen Bestrijding Kiemschimmels 0,2-0,5 kg Prestop, Prestop Mix per m³ teeltaarde (Gliocladium catenulatum J1446) 0 dagen - preventief toepassen 0,75 kg/m³ Trianum-G (Trichoderma harzianum T-22) 0 dagen 4/12 maand - toepassen bij zaaien of planten, zie (30) 3 l/ha Previcur Energy [33,28] (fosethyl+propamocarb) 3 dagen 4 100/4 preventief of bij 1 ste symptomen, zie (31) Kiemschimmels, gezond materiaal gebruiken bij het zaaien: spuitvloeistof met een concentratie van 0,1% over de perspotten/plantbed: Phytophthora spp. zorg voor goede weggroei 5 l/m² Proplant [28] (propamocarb) zie (32) 2 4 de plant voldoende actief houden meedruppelen: toepassen vanaf 2-bladstadium tot volle rijping 2 l/ha Proplant [28] (propamocarb) 3 dagen 4 4 interval 7-15 dagen, zie (32) Wortelphytophthora, 5-10 g/m² Prestop, Prestop Mix (Gliocladium catenulatum J1446) tijdens 3 - preventief toepassen, interval 21 dagen kiemschimmels, begieten van het substraat met 0,5-1 l/m² met een 1% oplossing opkomst of fusarium 0,2-0,25 kg/1000 planten Prestop door druppelirrigatie (Gliocladium catenulatum J1446) bij planten 3 - preventief toepassen, interval 21 dagen Bodemschimmels door begieten: 20 mg/plant of 10 g/100 m² of of bij opkweek 10 g/m³ teelaarde toevoegen, door druppelirrigatie: 10 mg/plant: Mycostop (Streptomyces strain K61) 30 dagen 2 0,01 interval 3 weken Kiemschimmels, 30 g/1000 planten Trianum-P (Trichoderma harzianum T-22) 0 dagen liter water/plant in volle grond, zie (33) fusarium, rhizoctonia Fusarium (solani) Kanker (Didymella) Kurkwortel er is enkel gevaar voor infectie indien Fusarium solani op oud dood weefsel zich kan ontwikkelen. bedrijfshygiëne, in grond niet te diep planten, oppervlakte zo droog mogelijk houden enten op resistente onderstam (30) Trianum-G: herbehandeling starten weken na de eerste behandeling, dosis: 0,375 kg/m³ substraat. Begieten na toepassing. (31) Previcur Energy: 100 ml/plant van een oplossing van 0,12 % of 3 l/ha (op basis van planten/ha). Werking tegen wortelphytophthora. (32) Propamocarb: een tijdspanne van minstens 30 dagen moet worden voorzien tussen de laatste behandeling en het zaaien of planten van teelten waarvoor propamocarb niet erkend is in België. (33) Trianum-P toepassen in kwekerij of na uitplanten. Bij herbehandeling of indien reeds 1 behandeling tijdens opkweek: 15 g/1000 planten, elke weken. Herbehandeling maandelijks op steenwol en perliet en 2-maandelijks op kokos of vollegrond. KDT-advieskaart tomaat - uitgiftedatum 14/01/ blz. 10

11 tomaat (onder bescherming) - vervolg Afrijping Bestrijding ongelijkmatige afrijping van de vruchten 0,8 l/ha haag Arvest, Cerafon, Ethephon classic, Ethepro, Flordimex 480, Yatze (ethefon) Max. aantal toepassingen 7 dagen 1 1 zie (34) MRL mg/kg (34) Enkel toepassen bij einde van de teelt, op getopte planten met max. 3 uitgegroeide trossen en een max. te behandelen hoogte van 1 meter. Fytotoxiciteit kan voorkomen als gevolg van de zure ph van het product enerzijds, of van rasgevoeligheid anderzijds. De ph van de spuitoplossing moet verhoogd worden tot 5,5-6,5 alvorens toe te passen, door middel van kaliloog, kaliumbicarbonaat of natriumbicarbonaat. Niet toepassen op nat gewas. Neem contact op met uw afzetorganisatie (staalname,...). Virus Bestrijding Pepino Mosaic Virus 4-8 l/ha PMV-01 (Pepino Mosaic Virus, CH2 strain, isolate 1906) zie (35) dagenregeling, zie (35) (35) PMV-01: het betreft een 120-dagenregeling van 29/10/2015 tot en met 25/02/2016. Toepassingstadium: behandel zo snel mogelijk na het planten en uiterlijk vόόr de eerste tros tot bloei komt. KDT-advieskaart tomaat - uitgiftedatum 14/01/ blz. 11

12 paprika/spaanse peper (onder bescherming) Plagen Biologische bestrijders Correctiemiddelen Witte vlieg sluipwesp Encarsia formosa 1 kg/ha haag Preferal WG (Paecilomyces fumosoroseus var. Apopka) 0 dagen - - sluipwesp Eretmocerus mundus 1,2 l/ha haag Naturalis-L (Beauveria bassiana ATCC 74040) 0 dagen 5 0,01 interval 5 dagen, nevenwerking tegen trips sluipwesp Eretmocerus eremicus 2 kg/ha haag Futureco Nofly (Paecilomyces fumosoroseus (Fe9901)) 0 dagen 4 - interval 5-10 dagen roofwants Macrolophus pygmaeus 0,25 kg/ha haag Botanigard 22 WP (Beauveria bassiana strain GHA) 0 dagen 4 0,01 roofmijt Amblyseius swirskii 0,8 l/ha haag Prev-AM (sinaasappelolie) 0 dagen 2/12 maand - interval 10 d., schadelijk voor volw. sluipwespen roofmijt Amblydromalus limonicus 0,3 kg/ha haag Plenum [9B] (pymetrozin) 1 dag 2 3 interval 14 dagen, zie (1) roofkever Delphastus catalinae 0,3 l/ha haag Oberon [23] (spiromesifen) 1 dag 2 0,5 max. 2,5 m gewashoogte beh., zie (2) 1 l/ha Vydate CHL druppelen [1A] (oxamyl) 35 dagen 2 0,01 interval 7 dagen, zie (3) 3 l/ha haag Spruzit of 5 l/ha Bio-pyrethrex [-,3] (piperonylbutoxide+pyrethrinen) 2 dagen 2 -/1 interval 7 dagen, zie (4) 9 l/ha haag Raptol [-,3] (koolzaadolie+pyrethrinen) 2 dagen 2/12 maand -/1 interval 7 dagen, zie (5) 20 ml/1000 planten Calypso druppelen of 0,25 l/ha haag gewasbeh. [4] (thiacloprid) 3 dagen 2 1 zie (6,7) Mineervlieg sluipwesp Dacnusa sibirica 0,45 l/ha haag Trigard [17] (cyromazin) 3 dagen 3 1,5 schadelijk voor Macrolophus nimfen, zie (8) sluipwesp Diglyphus isaea 0,2 l/ha haag Tracer of 0,8 l/ha haag Boomerang, Conserve Pro [5] (spinosad) 1 dag 3 2 interval 7-10 dagen, zie (9) 0,27 l/ha haag Vertimec, Acaramik, Agrimec, Safran, Vargas, (P) [6] (abamectine) 3 dagen 4 0,05 (*) tegen larven, zie (10) 1 l/ha Vydate CHL druppelen [1A] (oxamyl) 35 dagen 2 0,01 interval 7 dagen, zie (3) Bladluis sluipwesp: Aphidius colemani, A. ervi, 0,1 kg/ha haag Plenum [9B] (pymetrozin) 1 dag 2 3 interval 14 dagen, zie (1) A. matricariae, Aphelinus abdominalis 0,5 kg/ha haag Pirimor [1A] (pirimicarb) 1 dag 2 1 (*) maximaal 1,2 m gewashoogte beh., zie (11) Ephedrus cerasicola, Praon volucre. 1 l/ha Vydate CHL druppelen [1A] (oxamyl) 35 dagen 2 0,01 interval 7 dagen, zie (3) galmug Aphidoletes aphidimyza 20 ml/1000 planten Calypso druppelen of 0,25 l/ha haag gewasbeh. [4] (thiacloprid) 3 dagen 2 1 zie (6,7) zweefvlieg Episyrphus balteatus 0,1 kg/ha haag Gazelle SG, Antilop SG, Exxodus SG, Mospilan SG [4] (acetamiprid) 7 dagen 2 0,3 interval dagen, zie (7) Bladvretende rups sluipwesp Trichogramma 0,75-1 kg/ha haag Xentari WG of 0,33-0,66 kg/ha haag Dipel DF [11](Bacillus thuring. ssp.) 0 dagen zie opm. 0,01 Dipel DF: max. 8 toep./teelt, interval 7 dagen en tomaten- 0,05 kg/ha haag Steward [22] (indoxacarb) 1 dag 6 0,3 interval 8-14 dagen, zie (12) mineermot 0,04 kg/ha haag Altacor [28] (chloorantraniliprole) 1 dag zie opm. 1 interval 7-14 dagen, zie (13) (Tuta absoluta) 0,35 l/ha haag Runner [18] (methoxyfenozide) 1 dag 2 2 (*) interval 7 dagen, zie (14) 0,1 l/ha haag Tracer of 0,4 l/ha haag Boomerang, Conserve Pro [5] (spinosad) 1 dag 3 2 interval 7-10 dagen, zie (9) 0,6 kg/ha haag Affirm [6] (emamectine benzoaat) 3 dagen 3 0,02 max. 2 m hoogte behandelen, zie (15) 0,5 l/ha haag Mimic [18] (tebufenozide) 3 dagen 2 1 Wants 0,25 l/ha haag Calypso [4] (thiacloprid) 3 dagen 2 1 zie (6,7) (1) Plenum is nadelig voor de opbouw van een Macrolophus populatie in het voorjaar. (2) Oberon: Maximum 0,75 l/ha grondoppervlak, interval 7-10 dagen. Voor grondgebonden teelten geldt een veiligheidstermijn van 300 dagen alvorens bladgewassen (o.a. sla, andijvie, spinazie, kruiden en koolgewassen) mogen worden geteeld na gebruik van Oberon. (3) Vydate CHL druppelen is schadelijk voor Macrolophus en andere roofwantsen. Vydate CHL heeft een nevenwerking tegen spint. Toevoegen aan de voedingsoplossing in teelten op substraat. (4) Spruzit en Bio-Pyrethrex zijn ook erkend tegen bladvretende rupsen, snuitkevers, haantjes en bladluizen. (5) Raptol is ook erkend tegen bladluizen, trips en spint: 6 l/ha haag. Tegen spint: maximum 2 toepassingen in blok met een interval van 7 dagen. (6) Calypso niet toepassen voor 1 maart (risico voor fytotox in lichtarme periode). Bij bladbespuiting: plaatselijke toepassing, met een max. dosis van 0,45 l/ha. Enkel toepassen op anorganische substraten (steenwol), niet op organische substraten (kokos) daar het middel zich sterk bindt aan het humus-complex. Calypso druppelen als noodmaatregel wanneer plaatselijk veel luizen aanwezig zijn, bij uitbraak van witte vlieg indien er een onevenwicht is in de biologische bestrijding d.m.v. Encarsia, Eretmocerus, Macrolophus. Ook via druppeling kan Calypso nog een negatieve impact hebben op Encarsia formosa. Bijgevolg is het aangeraden om een eventuele correctiebehandeling enkel plaatselijk toe te passen. (7) Om resistentieopbouw te voorkomen mag u dit product of andere producten die werkzame stoffen van dezelfde chemische familie (neonicotinoïden) bevatten, niet meer dan 2 keer per teelt toepassen. (8) Trigard: interval 7 dagen. (9) Spinosad is veilig voor bestuivers als het middel opgedroogd is. In de winter rekening houden met een nawerking van 2-3 wk op sluipwespen en roofwantsen. De hommels 4 dagen na toep. terug introduceren. Ook werking tegen Turkse mot. Voor de bestrijding van Tuta absoluta: interval 7-10 dagen en 0,2 l/ha haag Tracer of 0,8 l/ha haag Boomerang, Conserve Pro. (10) (*) De MRL van abamectine wordt verhoogd van 0,05 naar 0,07 mg/kg en is van toepassing vanaf 09/06/2016. (11) Pirimor: in combinatie met biologische bestrijders, maximum 1 maal om de 2 maanden toepassen. (*) De MRL van pirimicarb wordt verlaagd van 1 naar 0,5 mg/kg, maar is nog niet gepubliceerd. (12) Steward: de hommelkasten afdekken of verwijderen voor het toepassen. Pas 3 dagen na het toepassen van Steward de hommelkasten openen of terugplaatsen. Steward is schadelijk voor roofwantsen. (13) Altacor: Max. 2 toep./12 maanden voor grondgebonden teelt en max. 4 toep./12 maanden voor substraatteelt. Een minimum interval van 90 dagen na 2 opeenvolgende toepassingen. (14) Runner: max. 2 m gewashoogte behandelen. (*) De MRL van methoxyfenozide wordt verhoogd van 1 naar 2 mg/kg en is van toepassing vanaf 21/01/2016. (15) Affirm is nadelig voor de Orius tijdens de opbouwfase, maar kan ingezet worden eens de populatie is opgebouwd. Interval van minimum 7 dagen. KDT-advieskaart paprika - uitgiftedatum 14/01/ blz. 12

13 paprika/spaanse peper (onder bescherming) - vervolg Plagen (vervolg) Biologische bestrijders Correctiemiddelen Spint roofmijt: Phytoseiulus persimilis, 0,4 l/ha haag Floramite 240 SC [20D] (bifenazaat) 1 dag 1 3 kan neveneffect hebben op volw. Phytoseiulus Neoseiulus californicus, Amblyseius 0,3 l/ha haag Oberon [23] (spiromesifen) 1 dag 2 0,5 max. 2,5 m gewashoogte beh., zie (2) swirskii, Amblyseius degenerans. 0,23 l/ha haag Vertimec, Acaramik, Agrimec, Safran, Vargas, (P) [6] (abamectine) 3 dagen 4 0,05 (*) max. 3 toep. in blok, interval 7-10 d., zie (10) galmug Feltiella acarisuga 0,2 l/ha haag Hexythiazox 250 SC, Nissorun SC [10A] (hexythiazox) 3 dagen 1 0,5 Trips roofmijt: Neoseiulus cucumeris, 1,25 l/ha haag Bio 1020 OD, Met 52 OD (Metarhizium anisopliae) 4 uren 10 0,01 interval 3 dagen Amblyseius swirskii, A. degenerans, 0,2 l/ha haag Tracer of 0,8 l/ha haag Boomerang, Conserve Pro [5] (spinosad) 1 dag 3 2 interval 7-10 dagen, zie (9) Amblydromalus limonicus. 0,23 l/ha haag Vertimec, Acaramik, Agrimec, Safran, Vargas, (P) [6] (abamectine) 3 dagen 4 0,05 (*) zie (10) roofwants Orius laevigatus Slakken 7 kg/ha Derrex, Neu 1181 M, Sluxx (ijzerfosfaat, 3 %) 0 dagen 4, zie opm. - Derrex: 4 toep./12 md. Neu 1181 M, Sluxx: max. 4 toep./teelt (2) Oberon: Maximum 0,75 l/ha grondoppervlak, interval 7-10 dagen. Voor grondgebonden teelten geldt een veiligheidstermijn van 300 dagen alvorens bladgewassen (o.a. sla, andijvie, spinazie, kruiden en koolgewassen) mogen worden geteeld na gebruik van Oberon. Tegen spint: maximum 2 toepassingen in blok. (9) Spinosad is veilig voor bestuivers als het middel opgedroogd is. In de winter rekening houden met een nawerking van 2-3 wk op sluipwespen en roofwantsen. De hommels 4 dagen na toep. terug introduceren. Ook werking tegen Turkse mot. Voor de bestrijding van Tuta absoluta: interval 7-10 dagen en 0,2 l/ha haag Tracer of 0,8 l/ha haag Boomerang, Conserve Pro. (10) (*) De MRL van abamectine wordt verhoogd van 0,05 naar 0,07 mg/kg en is van toepassing vanaf 09/06/2016. Blad- en Cultuurmaatregelen Bestrijding stengelziekten Botrytis rotte vruchten verwijderen 0,1 kg/1000 planten Prestop (Gliocladium catenulatum J1446) 0 dagen 8 - interval dagen, zie (16) 8 l/ha Serenade Aso [44] (Bacillus subtilis strain QST 713) 0 dagen 6 - interval 5 dagen, zie (17) 1 kg/ha haag Teldor [17] (fenhexamid) 1 dag 3 2 (*) interval 7-14 dagen, zie (18) 0,8 kg/ha haag Prolectus [17] (fenpyrazamine) 1 dag 3 3 toepassen vanaf bloei, interval 7-10 dagen 0,8 l/ha haag Scala [9] (pyrimethanil) 3 dagen 3 2 0,457 kg/ha haag Switch [9,12] (cyprodinil+fludioxonil) 3 dagen 3 1,5/1 interval dagen, preventief, zie (19) 1 l/ha haag Rovral SC, Karva 500 SC - 0,67 kg/ha haag Rovral WG [2] (iprodione) 3 dagen 2 7 vanaf verschijnen 2 de bloemknop 0,6 kg/ha haag Signum, (P) [7,11] (boscalid+pyraclostrobin) 3 dagen 2 3/0,5 max. 2 m gewashoogte behandelen, zie (20) smeren aan de zieke plekken op de stengel en voet van de plant: papje van 200 g/l Hermosan 80 WG, Pomarsol WG [M3] (thiram) 3 dagen - 0,1 Sclerotinia 1 l/ha haag Rovral SC, Karva 500 SC - 0,67 kg/ha haag Rovral WG [2] (iprodione) 3 dagen 2 7 vanaf verschijnen 2de bloemknop 0,6 kg/ha haag Signum, (P) [7,11] (boscalid+pyraclostrobin) 3 dagen 2 3/0,5 max. 2 m gewashoogte behandelen, zie (20) 2-4 kg/ha Contans WG (Coniothyrium minitans) 0 dagen - - zie (21) Witziekte sporulatie vermijden 0,035 kg/ha haag AQ 10 (Ampelomyces quisqualis strain AQ10) 0 dagen 12 - interval 7-10 dagen 2 l/ha haag Fytosave (cos-oga) 0 dagen 5 0,01 preventief, zie (22) 0,125 kg/ha haag Flint 50 WG [11] (trifloxystrobin) 1 dag 3 0,3 (*) zie (23) 0,15 l/ha haag Systhane 20 EW - 0,16 l/ha haag Systhane 24 EC [3] (myclobutanil) 3 dagen zie (24) 0,5 zie (24) 0,6 kg/ha haag Signum, (P) [7,11] (boscalid+pyraclostrobin) 3 dagen 2 3/0,5 max. 2 m gewashoogte behandelen, zie (20) 5 kg/ha haag zwavel 80 % [M2] (zwavel) 0 dagen - - preventief, zie (25) Phytophthora spp. 3 l/ha Previcur Energy druppelen [33,28] (fosethyl+propamocarb) 3 dagen 4 130/3 preventief of bij 1 ste symptomen Fusarium solani, binnenrot Kanker werk zeer hygiënisch bij de teeltwisseling, verwijder vooral oude potten bij hergebruik van de matten, overdrijf niet in het gebruik van het scherm. Hoe vochtiger geteeld wordt, hoe hoger de kans op infectie. wordt veroorzaakt door Fusarium lactis, Fusarium oxysporum en Fusarium proliferatum. Een bestrijding is nog niet gekend. stomen of ontsmetten, vermijd condensatie op het gewas, aangetaste planten verwijderen, bedrijfshygiëne, beheerste groei zonder stagnatie. (16) Prestop: 0,1 kg/1000 planten toepassen door bespuiten van de basis van de stengels of 0,5 kg/100 l door verspuiten tijdens zaaien of planten of 0,5 kg/100 l bij dompelen. (17) Serenade Aso: toepassen van de eerste primaire zijscheut zichtbaar tot volledig rijp: vruchten hebben de typische kleur van volledig rijpe vruchten (BBCH 21-89). (18) (*) De MRL van fenhexamid wordt verhoogd van 2 naar 3 mg/kg en is van toepassing vanaf 12/02/2016. (19) Switch: preventief toepassen, kan schade veroorzaken op jonge planten of bladeren, zeker bij zwakke lichtomstandigheden. (20) Signum: interval van 7-10 dagen en maximaal 1 kg boscalid/ha/12 maanden. (21) Contans WG: 2 kg op 5 cm diepte, of 4 kg of 10 cm inwerken in de bodem voor zaaien of planten, of toepassen na het zaaien, na de opkomst of na het planten en dan gevolgd door inregenen. (22) Fytosave: interval 7 dagen, toepassen vanaf 3 bladeren tot rijpe vruchten. (23) Flint 50 WG: interval 7-10 dagen. Max. 2,25 m gewashoogte behandelen. (*) De MRL van trifloxystrobin wordt verhoogd van 0,3 naar 0,4 mg/kg en is van toepassing vanaf 12/02/2016. (24) Systhane 20 EW: 1-3 toep. met interval van min. 7 dagen, toepassen van 3 bladeren tot 70% van de vruchten met typische vruchtkleur bij rijpheid. Systhane 24 EC (opbruiktermijn tot 30/11/2016): herhalen na 3 dagen en verder volgens noodzaak met een interval van 7-10 dagen en max. 4 toep./teelt. (25) De erkende gbm o.b.v. 80 % zwavel zijn: Cosavet, Hermovit, Kumulus WG, Microsulfo en Thiovit Jet. Regelmatig gebruik van zwavel werkt nadelig op biologische bestrijders. KDT-advieskaart paprika - uitgiftedatum 14/01/ blz. 13