Evolutie van de generatiewisseling

Transcriptie

1 Evolutie van de generatiewisseling Oefen- en zelftoetsmodule bij hoofdstukken 29 en 30 van Campbell november 2006 Introductie Met behulp van dit zelfstudie-onderdeel oefen je de termen en begrippen die aan de orde zijn geweest: evolutie en toenemende diversiteit in het plantenrijk kenmerken van de vier belangrijkste recente plantengroepen evolutionaire ontwikkeling van sporen en pollenkorrels levenscyclus zoals die zich in de loop van de tijd in de verschillende groepen heeft ontwikkeld De volgende hoofdstukken van Campbell (6e druk) moeten zijn bestudeerd: o 25: p. 487 o 26: p o 29: p o 30: p Eerst wordt het algemene schema van de levenscyclus van landplanten behandeld. Daarna wordt de levenscylcus van de vier belangrijkste groepen van landplanten gevolgd. Tenslotte volgt een vergelijking van deze cycli. Landplanten 1. Welk type levenscyclus hebben landplanten? 2. Uit een spore vormt zich een vrouwelijk orgaan met vrouwelijke geslachtscellen en een mannelijk orgaan met mannelijke geslachtscellen. Hoe noemt men een plant in dit stadium? 3. Hoe heet het orgaan waar de vrouwelijke gameten worden gevomd? 4. Hoe heet het orgaan waar de mannelijke gameten worden gevormd? 5. Hoe noemt men de vrouwelijke gameet? 6. Hoe noemt men de mannelijke gameten? 7. Een eicel uit het archegonium versmelt met een spermium uit het antheridium (normaal gesproken wel van verschillende gametofyten). Hoe noemt men de cel die ontstaat als een eicel met een spermium versmelt?

2 8. De zygote groeit uit tot een meercellige plant. Hoe noemt men het stadium na de eerste celdelingen van de zygote? 9. Het embryo groeit verder uit tot een sporendragende plant. Hoe noemt men een plant in dit stadium? 10. Hoe noemt men het orgaan waar de sporen worden gevormd? 11. De plant vormt speciale structuren waarop de sporangia geplaatst zijn. Hoe noemt men deze speciale structuren? 12. Teken de stadia van de levenscyclus op de juiste plek in deze schematische weergave. 13. A. Geef in het schema de plaats aan waar de versmelting plaatsvindt. B. Geef in het schema de plaats aan waar de meiose plaatsvindt. 14. Geef in het schema alle termen aan die diploïd zijn.

3 Mossen 15. Teken de levenscyclus van mos in onderstaande schematische weergave. 16. A. Geef in het schema de plaats aan waar de versmelting plaatsvindt. B. Geef in het schema de plaats aan waar de meiose plaatsvindt. 17. A. Is het mosplantje haploïd of diploïd? B. Geef in het schema alle diploïde structuren aan.

4 Varens 18. Teken de levenscyclus van varens in onderstaande schematische weergave. 19. A. Geef in het schema de plaats aan waar de versmelting plaatsvindt. B. Geef in het schema de plaats aan waar de meiose plaatsvindt. 20. A. Is de varenplant haploïd of diploïd? B. Geef in het schema alle diploïde structuren aan.

5 Zaadplanten 21. Bij de mossen en de varens is er een splitsing in mannelijk en vrouwelijk bij het archegonium en antheridium. Bij de zaadplanten vindt deze splitsing veel eerder plaats. Waar in het schema treedt bij de zaadplanten de splitsing in mannelijk en vrouwelijk op? 22. Hoe noemt men het vrouwelijk sporangium? 23. Komen de megasporen hieruit vrij? 24. Hieronder zie je een schematische weergave van de megagametofyt van een zaadplant. A. Benoem de structuren B. Hoe wordt het megasporangium bij zaadplanten ook wel genoemd? C. De sporofyt vormt om de nucellus een weefsel. Hoe heet dit weefsel? D. In het integument zit een kleine opening om het stuifmeel door te laten. Hoe heet deze opening? 25. Hoe noemt men het mannelijk sporangium? 26. Komen de microsporen vrij uit het sporangium?

6 27. Wat is een andere naam voor microspore bij de zaadplanten? 28. Het pollen is beland op het megasporangium. Hoe noemt men dit proces? 29. De pollenkorrel vormt een orgaan dat naar de eicel toe groeit. Hoe noemt men dit orgaan? 30. Uit dit orgaan komt uiteindelijk een aantal cellen (of kernen) vrij. Hiervan zal er één versmelten met de kern van de eicel. Hoe heten deze cellen? 31. Na versmelting ontstaat de zygote. Hoe noemt men de zygote met alle structuren daaromheen? 32. Wat is een andere naam voor het integument met de structuren daarbinnen voordat er bevruchting heeft plaatsgevonden? 33. Streep in onderstaande lijst alle woorden door die niet thuishoren in een zaadknop. spermiën archegonium antheridium megaspore microspore pollenkorrel 34. Welke termen horen er nog meer bij? microgametofyt megagametofyt vruchtbeginsel megasporangium microsporangium zygote eicel cotylen embryo sporofyt zaad 35. Welke van de genoemde structuren in de zaadknop zijn diploïd?

7 Gymnospermen 36. Bij de gymnospermen heeft de megagametofyt een andere naam gekregen. Hoe noemt men de megagametofyt? 37. Teken de levenscyclus van gymnospermen in onderstaande schematische weergave. 38. A. Geef in het schema de plaats aan waar de versmelting plaatsvindt. B. Geef in het schema de plaats aan waar de meiose plaatsvindt.

8 39. Hiernaast zie je een iets geschematiseerde weergave van de zaadknop van een primitieve gymnosperm. 1 = 2 = 3 = 4 = 5 = 6 = 40. In deze zaadknop heeft bijna bevruchting plaatsgevonden en zijn ook mannelijke onderdelen te zien. 7 = 8 = 41. Geef aan welke structuren diploïd zijn. 42. Dit is de zaadknop van de den (Pinus). Deze heeft een meer geëvolueerd type zaadknop binnen de gymnospermen. Plaats de termen bij de pijlen in dit schema. 43. Dennenappels zijn onderdeel van de sporofyt, maar speciaal gevormd om de sporangia te vormen. Ze bestaan uit dekschubben en zaadschubben. Hoe heten deze delen van de sporofyt die de megasporangia in de dennenappel vormen?

9 Angiospermen 44. Teken de levenscyclus van angiospermen in onderstaande schematische weergave. 45. De microsporangia staan op lange draden: de helmdraden. De zaadknoppen worden omsloten door een andere structuur, die soms uitloopt in een lange stamper met een speciaal uiteinde, de stempel, om het pollen op te vangen. Hoe heten de delen van de sporofyt die deze gespecialiseerde structuren vormen?

10 46. Hieronder staat de zaadknop van een lelie (Lilium). Plaats de juiste termen bij de pijlen in dit schema. 47. De megaspore maakt drie mitotische delingen door. Hierdoor ontstaan 2 x 2 x 2 = 8 kernen, al of niet omgeven door een membraan: 1 eicel, 2 synergiden, 3 antipoden, en 1 centrale cel met 2 poolkernen. Deze cellen (zonder de eicel) worden gezamenlijk de embryozak genoemd. Plaats deze termen bij de pijlen in dit schema. 48. Geef alle haploïde cellen of kernen aan. 49. Bij de bevruchting versmelt een generatieve kern uit de pollenbuis met de kern van de eicel. Bij de angiospermen vindt er echter nog een versmelting plaats met de tweede generatieve kern uit de pollenbuis. Waarmee versmelt de tweede generatieve kern? 50. Wat ontstaat er na de dubbele bevruchting? 51. Diploïd geeft men wel aan met 2n; haploïd noemt men dan n. Hoeveel n is het ontstane weefsel?

11 Vergelijking Zet de bijbehorende stadia van deze vier groepen bij de schematische afbeelding. (hier alleen de sporen van gymnospermen en angiospermen)