Duurzame Energiemonitor West-Brabant 2012

Transcriptie

1 Duurzame Energiemonitor West-Brabant Datum: 1 november Vastgesteld: Bestuurscommissie Duurzaamheid 5 december Tekst: BuildDesk Layout: RWB/Duurzaamheid

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Totale productie duurzame energie Resultaat regio Verloop in de tijd Verwachtingen Toevoegingen en onttrekkingen in Resultaat gemeenten Voortgang duurzame energie vanaf vaststelling visie Resultaat regio Conclusies Bijlage 1: Toelichting op werkwijze Duurzame Energiemonitor Bijlage 2: overzichtstabel resultaten DE-monitor Bijlage 3: Uitgangspunten Bijlage 4: Opbouw van de duurzame energiestelling voor Bijlage 5: Grafieken per gemeente, thema s gegroepeerd... 17

3 1. Inleiding Voor u ligt de duurzame energie monitor West-Brabant. De negentien West-Brabantse gemeenten hebben in 2007 de Verklaring van Dussen ondertekend. Daarmee onderstrepen de gemeenten hun ambities op het gebied van klimaatbeleid. Deze monitor is een middel om de realisatie van duurzame energie te kunnen volgen. In 2010 is in het kader van het SLoK-project 1 (regionaal uitvoeringsplan duurzame energie) een visie op duurzame energie geformuleerd. Alle gemeenten leveren hun aandeel in het realiseren van de regionale stelling die is gebaseerd op de (oude) rijksstelling van 20% duurzame energie in % duurzame energiestelling , Uitvoeringsplannen 3,41 2,76 1,46 Landelijk aandeel Wind op Zee Doel bio-energie Doel windenergie Doel GGO 2 3,23 Gerealiseerd tot en met Figuur 1: De vastgestelde regionale visie op duurzame energie om aan de 20% stelling te voldoen Bovenstaande figuur visualiseert de regionale visie op duurzame energie. Het donkerblauwe vlak is de hoeveelheid gerealiseerde duurzame energie tot en met 2010, ten tijde van de inventarisatie (nulmeting). Hierin zijn alle opties zoals wind- en bio-energie tot dat moment opgenomen. Daarboven zijn de (sub)en voor bio-energie, windenergie en gebouwgebonden opties (GGO) weergegeven voor. Dit zijn voor wat betreft duurzame energie de uitgangspunten die gelden voor het huidige regionale uitvoeringsplan en de opvolgende uitvoeringsplannen (toekomstige Energieagenda West-Brabant). Het grijze vlak vertegenwoordigt de landelijke stelling voor windenergie op zee (vertaald naar de regio op basis van energievraag) ten tijde van de vaststelling van de regionale visie, goed voor 5% van het energieverbruik. Deze duurzame energie monitor is tweeledig: 1. Een inventarisatie van de hoeveelheid duurzame energie die in totaal in de regio wordt opgewekt. Hiermee kan de voortgang van de duurzame energiestelling voor worden gevolgd. Dit is uitgewerkt in hoofdstuk De voortgang van de realisatie van duurzame energie vanaf de vaststelling van de regionale visie op duurzame energie in december Daarover gaat hoofdstuk 3. In beide onderdelen wordt de duurzame energieproductie verdeeld naar gebouwgebonden opties, windenergie en bio-energie. De resultaten worden getoond voor zowel de gehele regio als voor de individuele gemeenten. Zo kan iedere gemeente haar prestaties afzetten tegen datgene dat in het kader van de regionale visie van hen wordt verwacht. 3

4 Deze rapportage kent volgende bijlagen. Bijlage 1 bevat een toelichting op de gehanteerde werkwijze. In bijlage 2 zijn de gedetailleerde cijfers achter de grafieken per gemeente te vinden en in bijlage 3 vindt u de belangrijkste regels die zijn hanteert bij de berekeningen. In bijlage 4 is de opbouw van de regionale stelling weergegeven. Bijlage 5 bevat de grafieken van de individuele gemeenten. 2. Totale productie duurzame energie 2.1 Resultaat regio In bedraagt het aandeel duurzame energie in de regio West-Brabant 7,27% De reële verwachting voor is een aandeel duurzame energie van 14,15% en het maximaal haalbare in bij de huidige pijplijnprojecten bedraagt 17,51% 20% 18% 17,51% 0,83% 16% 14% 14,15% 0,73% Doel:15% regionaal op te wekken 12% 10,69% 10% 8% 6% 7,26% 0,21% 8,50% GebouwGebonden Opties Windenergie Bio-energie 3,57% 4% 2% 3,48% 4,92% 5,99% 0% Gerealiseerd Verwacht Figuur 2: regionaal opgewekte duurzame energie, de verwachtingen in en het maximaal haalbare in. Maximaal In figuur 2 is het resultaat van deze monitor weergegeven. De rode gestreepte horizontale lijn geeft weer hoeveel duurzame energie er volgens de stelling in in de regio geproduceerd dient te worden. In bijlage 4 is toegelicht hoe de stelling is opgebouwd. Bij de gerealiseerde projecten heeft windenergie in de grootste bijdrage, kort daarop gevolgd door bio-energie. Gebouwgebonden opties zijn nog beperkt toegepastblijven nog achter. Windenergie heeft met het regionale bod nog een behoorlijk groeipotentieel. Daarmee is het regionaal prima haalbaar. Het aandeel windenergie is veel groter dan aanvankelijk in de visie werd beoogd. 4

5 2.2 Verloop in de tijd Zetten we van de jaren dat het aandeel duurzame energie is gemonitord in een lijngrafiek, dan geeft dat het volgende verloop. 8,0% 7,0% 6,0% 5,0% 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0% Figuur 3: Verloop gerealiseerd aandeel duurzame energie 2.3 Verwachtingen Met alle projecten die nu zijn gepland kan het volgende worden gemeld ten aanzien van het toekomstbeeld. Bij deze bekende pijplijnprojecten zijn twee scenario s gemaakt Reële verwachting. Hierbij is rekening gehouden met een realisatiekans (er vallen door omstandigheden nu eenmaal projecten af zoals nu windenergie op Logistiek Park Moerdijk) Maximaal. In dit scenario is gesteld dat alle pijplijnprojecten zullen slagen. Een doorkijk naar met bovengenoemde scenario s geeft het volgende beeld. Figuur 4: Toekomstverwachting aandeel duurzame energie Uit deze grafiek kan worden geconcludeerd dat de regio op koers ligt voor het behalen van de duurzame energiestelling. In de regionale visie op duurzame energie wordt een deel van de 20% stelling geleverd met windenergie op zee. Dat aandeel is 5% in. Wanneer deze 5% wordt opgeteld bij de eindwaarden van in de grafiek, dan blijkt dat alleen in het scenario maximaal (dus wanneer alle geplande projecten slagen), de regionale stelling haalbaar is. Bij het toekomstbeeld moeten twee kanttekeningen worden gemaakt. De regionale stelling is haalbaar op voorwaarde dat: de voorgenomen bijmenging van 10% biobrandstof in doorgaat MW aan windenergie op zee wordt gerealiseerd. 5

6 Onlangs heeft het kabinet ingestemd met een versnelde invoering van de bijmenging van 10% biobrandstof. De bijmenging zou in 2016 in plaats van in gerealiseerd moeten zijn. Echter, zeer recent staat vanuit de Europese Commissie de bijmenging van biobrandstof onder druk aangezien bij de productie van biobrandstoffen een onevenredig groot grondbeslag en daarmee concurrentie met voedselverbouwing is gebleken. Wat windenergie op zee betreft is het nog maar de vraag of 6000 MW in gaat lukken. Het kabinet Rutte I zag namelijk gelet op de kosten voor de korte termijn voor windenergie op zee geen rol weggelegd in de duurzame energievoorziening van Nederland. In het regeerakkoord Bruggen slaan van PvdA-VVD wordt vooralsnog ingestoken op het stimuleren van innovaties om de kosten voor windenergie op zee te drukken. Ook wordt verkend met de netbeheerders hoe de benodigde transportinfrastructuur tot stand kan worden gebracht. De eerstkomende vier jaren zal windenergie op zee zeker niet grootschalig worden uitgerold. Daarmee is zo goed als zeker, dat de bede 6000 MW er in niet zal staan. Momenteel is 228 MW aan windenergie op zee gerealiseerd. Dat is 0,19% van de energievraag. De verwachting is dat na 2017 het vermogen van windenergie op zee weer wel verder zal worden uitgebreid. In het overzicht is het regionale bod windenergie meegenomen. De hoeveelheid windenergie kan daarmee aanmerlijk hoger uitkomen dan aanvankelijk in de regionale stelling is beoogd. Met alle projecten die in de planning staan tot blijkt dat bio-energie en GGO lager uitkomen dan met de regionale visie op duurzame energie aanvankelijk is beoogd. Met het regionale bod wind echter worden de tegenvallende resultaten op het vlak van bio-energie en GGO grotendeels gecompenseerd. De totale maximaal te verwachten hoeveelheid duurzame energie komt in met 17,51% (11,47 ) ruim boven de regionale stelling van 15% (zie figuur 2). Houden we rekening met de realisatiekans, dan wordt de stelling niet gehaald. Vasthoudendheid en bestuurlijke daadkracht, zeker bij de windenergieprojecten waar het afbreukrisico over het algemeen het hoogst is, zullen de realisatiekansen doen toenemen. 2.4 Toevoegingen en onttrekkingen in In onderstaande grafiek is weergegeven wat per gemeente aan s duurzame energie aan de regionale energievoorziening is toegevoegd en onttrokken. Bij de uitschieters is vermeld welke projecten dit betreft. Verschillen m et ,60 windenergie 0,50 0,40 suikerunie 0,30 - mestvergister - Aalburg Alphen-Chaam Baarle-Nassau Bergen op Zoom Breda Drimmelen Etten-Leur Geertruidenberg Halderberge Moerdijk Oosterhout Roosendaal Rucphen Steenbergen Tholen Werkendam Woensdrecht Woudrichem Zundert Figuur 5: Overzicht verschillen met

7 2.5 Resultaat gemeenten Op de volgende pagina staat de duurzame energieproductie voor alle gemeenten in een grafiek samengevat. Voor elke gemeente zijn drie kolommen weergegeven. De eerste kolom toont het aandeel gerealiseerde duurzame energie in. De tweede kolom betreft de reële verwachting voor en kolom 3 laat zien wat in met de huidige pijplijnprojecten maximaal haalbaar is. 7

8 Percentage duurzame energie in van de gemeenten in de regio West-Brabant Figuur 6: Percentage duurzame energie in de regio West-Brabant en de reële verwachting en het maximum voor 8

9 De grafieken zijn tot nu toe uitgedrukt in een percentage duurzame energie van de energievraag. In onderstaande grafiek zijn de resultaten uitgedrukt in zowel het aandeel (in %) duurzame energie (% van de totale gemeentelijke energievraag) als in absolute hoeveelheden opgewekte duurzame energie (in ). Bio-energie, GGO en windenergie dienen te worden afgelezen op de verticale as aan de linkerzijde. Het percentage duurzame energie, weergegeven in een rode kleur, moet worden afgelezen op de verticale as aan de rechter zijde. Figuur 7: Overzicht bijdragen gemeenten (in % en in ) anno 3. Voortgang duurzame energie vanaf vaststelling visie Hoofdstuk 2 ging over de totaal tot dusverre gerealiseerde hoeveelheid duurzame energie voor de regio als geheel maar ook voor de individuele gemeenten. Dit hoofdstuk gaat in op de gerealiseerde duurzame energie onder de vlag van de regionale visie op duurzame energie zoals deze in december 2010 is vastgesteld. Ook in dit hoofdstuk worden de vorderingen in beeld gebracht voor zowel de regio als geheel als voor de individuele gemeenten. 9

10 In bijlage 5 zijn per gemeente afzonderlijke grafieken opgenomen waarbij voor de thema s windenergie, bio-energie en GGO de volgende zaken voor de gemeenten inzichtelijk wordt gemaakt: de gerealiseerde duurzame energieopwekking () de potentie (het maximum) van de geplande projecten () de inspanningsverplichting op basis van de regionale visie ( ). 3.1 Resultaat regio In onderstaande grafiek is het resultaat van de voortgang vanaf de vaststelling van de regionale visie weergegeven. Figuur 8: Regionaal beeld vorderingen uitvoeringsplan afgezet tegen het (visie) Vergeleken met 2011 is het aandeel windenergie gegroeid en is ook bio-energie toegenomen alleen niet zo sterk als windenenergie. In de tweede kolom is te zien dat de nu bekende initiatieven mits deze allemaal slagen, ruim de stelling voor kunnen realiseren. De invloed van het regionale bod windenergie daarbij is groot. Kijkend naar de oorspronkelijke stelling moeten, met name voor de gebouwgebonden opties, maar ook wel voor bio-energie nog veel initiatieven worden gestart. Op de volgende pagina is het resultaat van de monitor van het uitvoeringsplan voor alle regiogemeenten in één grafiek weergegeven. 10

11 Prestaties duurzame energieopwekking vanaf de vaststelling van de visie op duurzame energie 2,50 Gebouwgebonden opties 2,00 Windenergie Bio-energie 1,50 1,00 0,50 Aalburg Alphen-Chaam Baarle-Nassau Bergen op Zoom Breda Drimmelen Etten-Leur Geertruidenberg Halderberge Moerdijk Oosterhout Roosendaal Rucphen Steenbergen Tholen Werkendam Woensdrecht Woudrichem Zundert Figuur 9: Overzicht prestaties gemeenten afgezet tegen individuele stelling 11

12 4. Conclusies De belangrijkste conclusies uit de DE-monitor zijn: a. De West-Brabantse gemeenten wekken 7,26% van het totale energiegebruik duurzaam op. b. Van deze 7,26% is een belangrijk deel afkomstig van grootschalige bio-energievormen waarop de invloed van de gemeenten gering is. c. De stelling van 5% duurzame energie die voor de SLoK-regeling geldt voor, met de gerealiseerde projecten ruimschoots gehaald is. d. Als alle geplande projecten doorgaan bedraagt in het aandeel regionaal opgewekte duurzame energie 17,51%. e. Windenergie draagt nu (net) meer bij dan bio-energie. In de komende jaren zal windenergie, zeker met het huidige regionale bod, een steeds grotere rol gaan spelen. f. Een aantal projecten is in slaagkans toegenomen of inmiddels gerealiseerd. Ook concluderen we dat door de economische crisis een fors aantal projecten vertraagd is, waardoor de realisatie op zich laat wachten. g. Worden de thema s bio-energie en gebouwgebonden opties opgepakt conform de stelling in de regionale visie op duurzame energie, dan loopt de regio flink voor op de landelijke stellingen. De regio geeft daarme inhoud aan een duurzame economie. Alleen een duurzame economie is toekomstbestendig. Voordelen zijn: Het komt de regionale economie ten goede. Het maakt de regio minder afhankelijk van import van energie Het komt de betaalbaarheid van de energievoorziening ten goede. 12

13 Bijlage 1: Toelichting op werkwijze Duurzame Energiemonitor De duurzame energiemonitor is een weergave van gerealiseerde duurzame energieprojecten per gemeente. Daarin zijn alle tot en met opgeleverde projecten opgenomen. Alle contactambtenaren duurzame ontwikkeling zijn benaderd om de projectlijsten aan te passen en aan te vullen. Daarnaast beschouwt de DE-monitor toekomstige projecten voor duurzame energieopwekking. Dat is van belang om een beeld te kunnen vormen van de bijdrage van toekomstige projecten aan de DE-stelling van gemeenten. De DE-monitor voor dit jaar () blikt vooruit naar (regionale visie op duurzame energie). Voor het jaar berekent de DE-monitor het reëel te verwachten percentage duurzame energie. Dit percentage wordt berekend op basis van de verwachtte opbrengst van het project, vermenigvuldigd met een realisatiekans. De realisatiekans is in overleg met de gemeenten bepaald. Voor het jaar worden ook alle lopende en voorgenomen projecten berekend op basis van 100% slaagkans. Zo ontstaat een beeld van de maximale bijdrage die de projecten kunnen leveren aan het realiseren van de duurzame energiestellingen. In de monitor van het uitvoeringsplan duurzame energie zijn de projecten die daarbij meetellen voorzien van een kenmerk waardoor ze apart in beeld gebracht kunnen worden. De en zijn gebaseerd op de uitgangspunten van de regionale visie op duurzame energie. Deze en zijn vertaald naar de individuele gemeenten en in een grafiek gezet naast datgene wat de gemeenten gedaan hebben en wat ze kunnen bereiken met de geplande projecten. 13

14 Bijlage 2: overzichtstabel resultaten DE-monitor Gemeente Aalburg Alphen-Chaam Baarle-Nassau Bergen op Zoom Breda Drimmelen Etten-Leur Geertruidenberg Halderberge Moerdijk Oosterhout Roosendaal Rucphen Steenbergen Tholen Werkendam Woensdrecht Woudrichem Zundert Regio 2011 Gerealiseerde DE 2011 Gerealiseerde DE DE-2010 gerealiseerd als percentage van totaal energieverbruik Gebouwde 2010 Bio-energie omgeving Windenergie Totaal Bio-energie Gebouwde omgeving Windenergie Totaal DE-2011 gerealiseer d als percentage van totaal energieverb ruik [GJ] [%] [GJ] [%] [GJ] [%] [GJ] [%] [GJ] [%] [GJ] [%] [GJ] [%] [GJ] [%] ,97% 498 0,05% 0 % ,02% ,27% 498 0,05% 0 % ,32% ,49% 0 % 0 % ,49% ,67% 0 % 0 % ,67% ,25% ,29% 0 % ,54% ,30% ,57% 0 % ,87% ,80% 295 % ,71% ,51% ,95% ,06% ,72% ,73% ,70% ,22% ,09% ,01% ,05% ,27% ,09% ,41% ,95% 880 0,02% ,07% ,03% ,12% 880 0,02% ,07% ,21% ,98% ,91% ,18% ,06% ,14% ,92% ,31% ,37% ,45% ,15% 0 % ,59% ,70% ,19% 84 % ,89% ,01% ,18% ,01% ,20% ,31% ,18% ,18% ,67% ,69% ,04% ,19% ,92% ,87% ,06% ,25% ,17% ,78% ,16% ,39% ,33% ,92% ,14% ,43% ,49% ,98% ,02% 0 % ,99% ,96% ,02% 0 % ,98% ,05% ,16% ,17% ,38% ,12% ,27% ,17% ,55% ,22% ,14% ,18% ,53% ,00% ,15% ,19% ,34% ,17% % ,31% ,58% ,32% ,15% ,46% ,93% ,13% ,19% 0 % ,33% ,53% ,22% 0 % ,75% ,80% 0 % ,78% ,58% ,30% 100 0,01% ,79% ,10% ,09% ,94% 0 % ,03% ,71% ,15% 0 % ,86% ,22% 161 0,01% 0 % ,23% ,42% 173 0,01% 0 % ,42% ,89% ,18% ,22% ,33% ,48% ,21% ,57% ,26% Gemeente Aalburg Alphen-Chaam Baarle-Nassau Bergen op Zoom Breda Drimmelen Etten-Leur Geertruidenberg Halderberge Moerdijk Oosterhout Roosendaal Rucphen Steenbergen Tholen Werkendam Woensdrecht Woudrichem Zundert Regio Reëel DE 2015 Maximaal DE 2015 DE-2015 reeel als percentage van totaal DE-2015 reeel als percentage energieverbruik van totaal Gebouwde Gebouwde 2015 energieverb Bio-energie omgeving Windenergie Totaal Bio-energie omgeving Windenergie Totaal ruik 2015 [GJ] [%] [GJ] [%] [GJ] [%] [GJ] [%] [GJ] [%] [GJ] [%] [GJ] [%] [GJ] [%] ,92% 498 0,05% 0 % ,97% ,92% 812 0,08% 0 % ,00% ,06% 0 % 0 % ,06% ,83% 0 % 0 % ,83% ,76% ,73% 0 % ,49% ,76% ,73% 0 % ,49% ,51% ,06% ,31% ,88% ,51% ,08% ,95% ,54% ,90% ,23% ,56% ,69% ,93% ,51% ,01% ,45% ,50% ,04% ,90% ,43% ,50% ,07% ,84% ,41% ,60% ,10% ,57% ,27% ,60% ,14% ,57% ,31% ,26% % 84 % ,46% ,27% % 84 % ,47% ,12% ,18% ,61% ,91% ,12% ,18% ,61% ,91% ,69% ,06% ,22% ,97% ,86% ,06% ,72% ,64% ,47% ,50% ,55% ,52% ,67% ,89% ,23% ,79% ,58% ,06% ,17% ,81% ,58% ,07% ,48% ,13% ,66% ,36% ,17% ,19% ,66% ,36% ,17% ,19% ,74% ,15% ,78% ,67% ,74% ,15% ,77% ,65% ,96% ,16% ,72% ,84% ,27% ,16% ,52% ,96% ,35% ,34% 0 % ,69% ,59% ,36% 0 % ,95% ,88% 100 0,01% ,16% ,04% ,88% 100 0,01% ,95% ,83% ,70% ,49% 0 % ,19% ,93% ,53% 0 % ,45% ,94% 173 0,01% ,83% ,77% ,94% 173 0,01% ,11% ,05% ,24% ,69% ,78% ,71% ,87% ,79% ,65% ,31% Gemeente Aalburg Alphen-Chaam Baarle-Nassau Bergen op Zoom Breda Drimmelen Etten-Leur Geertruidenberg Halderberge Moerdijk Oosterhout Roosendaal Rucphen Steenbergen Tholen Werkendam Woensdrecht Woudrichem Zundert Regio Reëel DE Maximaal DE DE- maximaal als percentage van DE- maximaal als totaal percentage Gebouwde Gebouwde energieverbruik van totaal Bio-energie omgeving Windenergie Totaal Bio-energie omgeving Windenergie Totaal energiever [GJ] [%] [GJ] [%] [GJ] [%] [GJ] [%] [GJ] [%] [GJ] [%] [GJ] [%] [GJ] [%] ,71% ,14% 0 % ,84% ,21% % 0 % ,41% ,82% 0 % 0 % ,82% ,84% 0 % 0 % ,84% ,31% ,77% 0 % ,08% ,68% ,88% 0 % ,56% ,52% ,06% ,37% ,96% ,54% ,09% ,12% ,75% ,54% ,31% ,21% ,06% ,05% ,59% ,37% ,01% ,90% ,04% ,00% ,94% ,20% ,08% ,97% ,25% ,10% ,14% ,00% ,25% ,48% ,18% ,00% ,66% ,86% % 84 % ,07% ,32% % 84 % ,53% ,98% ,19% ,32% ,49% ,64% ,19% ,32% ,15% ,32% ,06% ,72% ,10% ,00% ,06% ,60% ,66% ,06% ,67% ,78% ,51% ,70% ,16% ,48% ,35% ,22% ,06% ,25% ,53% ,71% ,07% ,57% ,34% ,31% ,37% ,18% ,86% ,76% ,37% ,18% ,31% ,67% ,16% ,81% ,63% ,08% ,16% ,62% ,86% ,54% ,17% ,50% ,20% ,40% ,17% ,34% ,90% ,14% ,35% 0 % ,50% ,00% ,38% 0 % ,37% ,56% 100 0,01% ,48% ,04% ,03% 100 0,01% ,36% ,39% ,65% ,54% 0 % ,19% ,63% ,58% 0 % ,21% ,50% 173 0,01% ,96% ,47% ,92% 173 0,01% ,28% ,21% ,92% ,73% ,50% ,15% ,99% ,83% ,69% ,51% 14

15 Bijlage 3: Uitgangspunten Constanten Duurzame Energie DE-optie Opbrengst Eenheid Toelichtingen/bron inwoners woningen PV 0,600 GJ/m2 Protocol DE Zonneboilers 4,9 GJ/hh Protocol DE 2010 Aalburg Windenergie groot 16705,34 GJ/MW Protocol DE Alphen-Chaam Individuele WP 11,63 GJ per HH WP Protocol DE Baarle-Nassau Collectieve WP 120 Omrekening ultiliteit naar huishouden Bergen op Zoom Pecentage biogeen 51% Protocol DE 2010opgave Attero Breda Pecentage verbranding 90% Inschatting MARB Drimmelen Huishoudelijk afval 9,2 GJ/ton prim Protocol DE opgave Attero Etten-Leur Bio-WKK 68,6 GJ/kW WKK 8000 Geertruidenberg DEP 1,00 GJ/ton mest Berekening Kees ad wiel obv cijfers DEP Halderberge WKO (+warmtepomp) GJ/jaar Protocol DE/ G de Nijs Moerdijk Aanbesteding biomassa MARB / 2006/2007 9,00 GJ/ton Aanname (te hoog in 2006 / 2007) Oosterhout Aanbesteding biomassa MARB ,10 GJ/ton Berekening Kees ad wiel Roosendaal Houtsnippers voor bio-energie algemeen 9,54 GJ/ton Berekening Kees ad wiel Rucphen Bio-energie uit open haarden 1,07 GJ/woning/jaar Berekening o.b.v. Protocol DE Steenbergen Energiewaarde biogas 0,020 GJ/m3 biogas Tholen energiewaarde aardgas 0,034 GJ/m3 aardgas Werkendam Bio-energie uit GFT-vergisting 2,50 GJ/ton Ecofysrapport 'Energetische verwerking opgave van Attero GFT-afval' en VA Woensdrecht Bio-energie uit vergisting groenafval 6 kuub biogas/ton Onderzoek DHV Woudrichem Efficientie Attero tot ,28 % Efficientie omzetting GFT 30% na 2017 Zundert Rendement Centrale 0, Protocol DE Rendement gasomzetting 0, Protocol DE Rendement warmteomzetting 0, Protocol DE Upgrade bestaande windturbines 1,25 Vermenigvuldigingsfactor Kostencurvenotitie Flevoland Redementsverbetering Centrale % in zie rapportage PK Inzet van afvalhout voor energiewinning 8,63 GJ/ton Berekening Kees aan de Wiel Rendement WKK 20% procent Gemiddelde stijging Energiegebruik (per jaar) MARB gemeenten GJ/ jaar Energie verbruik gemeenten rendement energiecentrale 42% 42,30% 42,60% 42,90% 43,20% Verbruik [GJ] primair Gemeente (DE Regisseur) Aalburg Alphen-Chaam Baarle-Nassau Bergen op Zoom Breda Drimmelen Etten-Leur Geertruidenberg Halderberge Moerdijk Oosterhout Roosendaal Rucphen Steenbergen Tholen Werkendam Woensdrecht Woudrichem Zundert regio

16 Bijlage 4: Opbouw van de duurzame energiestelling voor Figuur 7: Benodigd in in Figuur 8: Benodigd in in % van de energievraag in De totale productie van duurzame energie in dient te worden afgezet tegen de totaalbenodigde duurzame energie in (ofwel de rechterkolom van de hierboven weergegeven figuren). De rechter kolom bedraagt opgeteld 15%. Dat tezamen met 5% wind op zee vormt de regionale visie waarmee de 20% wordt gerealiseerd. 16

17 Bijlage 5: Grafieken per gemeente, thema s gegroepeerd Aalburg Alphen-Chaam 0,09 0,08 0,08 0,07 0,07 0,06 0,06 0,05 0,05 0,04 0,04 0,03 0,03 0,02 0,02 0,01 0,01 Baarle-Nassau Bergen op Zoom 0,09 0,30 0,08 0,25 0,07 0,06 0,05 0,15 0,04 0,03 0,02 0,05 0,01 Breda Drimmelen 0,70 0,16 0,60 0,14 0,50 0,12 0,40 0,08 0,30 0,06 0,04 0,02 17

18 Etten-Leur Geertruidenberg 0,60 0,09 0,50 0,08 0,07 0,40 0,06 0,30 0,05 0,04 0,03 0,02 0,01 Bio-energie Windenergie Gebouwgebonden opties Halderberge Moerdijk 0,60 0,50 2,00 1,80 1,60 0,40 1,40 1,20 0,30 1,00 0,80 0,60 0,40 Oosterhout Roosendaal 0,25 0,35 0,30 0,25 0,15 0,15 0,05 0,05 18

19 Rucphen Steenbergen 0,14 0,70 0,12 0,60 0,50 0,08 0,40 0,06 0,30 0,04 0,02 Tholen Werkendam 0,50 0,45 0,18 0,16 0,40 0,35 0,30 0,14 0,12 0,25 0,08 0,15 0,06 0,04 0,05 0,02 Woensdrecht Woudrichem 0,18 0,16 0,09 0,14 0,08 0,12 0,07 0,06 0,05 0,08 0,04 0,06 0,03 0,04 0,02 0,02 0,01 19

20 Zundert 0,30 0,25 0,15 0,05 20